NERWY CZ. 2

SAVE OFFLINE

NERW TWARZOWY (VII) (facial nerve)    







  

   



 

Nerw drugiego łuku skrzelowego Podobnie jak n.V jest nerwem mieszanym, ale dominują włókna ruchowe Włókna czuciowe zaopatrują 2/3 przednie błony śluzowej języka (smakowo) Zawiera wydzielnicze włókna przywspółczulne dla o Gruczołu łzowego o Ślinianki podżuchwowej o Ślinianki podjęzykowej o Małych gruczołów jamy nosowej, podniebienia miękkiego i jamy ustnej Czuciowe komórki korzeniowe leżą w zwoju kolanka (geniculate ganglion) (przy kolanku n. twarzowego) o Wypustki dośrodkowe komórek pozornie jednobiegunowych tworzą n. pośredni (nervus intermedius) cieńszy leżący z boku od korzenia ruchowego; kończą się w tyłomózgowiu przy jądrze pasma samotnego o Wypustki odśrodkowe przylegają do pnia n. twarzowego Ruchowe komórki korzeniowe tworzą jądro początkowe n. twarzowego o Grubszy, położony bardziej przyśrodkowo o Położone w moście do przodu i bocznie od jądra n. odwodzącego o Neuryty kierują się przyśrodkowo i grzbietowo do dna dołu równoległobocznego o Obejmują jądro n. odwodzącego tworząc kolano n. twarzowego (A/N: Było już o tym przy n. odwodzącym :P ) o Włókna zstępują boczni i do przodu do miejsca wyjścia nerwu z mózgowia Przywspółczulne komórki korzeniowe leżą w jądrze przywspółczulnym n.twarzowego AKA jądrze ślinowym górnym (superior salivary nucleus) o Neuryty biegną razem z włóknami czuciowymi w n. pośrednim o Przechodzą dalej w n.skalisty większy (greater petrosal nerve) i w strunę bębenkową (chorda tympani) Pojawia się na podstawie mózgowia przy dolnym brzegu mostu ku dołowi od n. V, przyśrodkowo od n. przedsionkowo-ślimakowego (VIII) (vestibulocochlear nerve) i bocznie od n. odwodzącego Wychodzi z kąta móżdżkowo-mostowego między konarem środkowym móżdżku a oliwką rdzenia przedłużonego Dwa korzenie: przyśrodkowy, ruchowy tworzący właściwy n. twarzowy; boczny, cieńszy czuciowowydzielniczy n. pośredni leżący między właściwym n. twarzowym a n. przedsionkowo-ślimakowym (A/N: Pisałam o tym kilka punktów wcześniej. Bochen, powtarzasz się!) Nerw twarzowy po pokazaniu się na pow. mózgowia idzie ku bokowi razem z n. VIII Leży w rynience utworzonej przez n. VIII; razem z nim wchodzi do otworu słuchowego wewnętrznego osiągając jego dno AŻ DO TEGO MIEJSCA OBA NERWY SĄ OBJĘTE PRZEDŁUŻENIEM OPON MÓZGOWYCH Potem nerw twarzowy rozwodzi się z n. VII i razem z n. pośrednim przechodzi przez pole n. twarzowego (osławiona górno-przednia część dna przewodu) do kanału n. twarzowego na k. skroniowej (ok 3 cm) Biegnie ku bokowi i przodowi między ślimakiem a kanałami półkolistymi nad przedsionkiem błędnika; dochodzi do rozworu kanału nerwu skalistego większego (hiatus for greater petrosal nerve) Nerw zawraca prawie pod kątem 90 ku tyłowi i tworzy osławione kolanko n. twarzowego (geniculum of the facial nerve) leżące nad przyśrodkową ścianą jamy bębenkowej Znajduje się tu czuciowy zwój kolanka (geniculate ganglion)



   



Dalej nerw biegnie ku tyłowi a potem ku dołowi w ścianie jamy bębenkowej między wyniosłością kanału półkolistego bocznego i okienkiem przedsionka UWAGA: W tym odcinku nerw jest oddzielony od jamy bębenkowej cieniuteńką warstwą kości i może być włączony w procesy chorobowe ucha środkowego Nerw wychodzi na pow. zew. czaszki przez otwór rylcowo-sutkowy Po wyjściu wchodzi w miąższ ślinianki przyusznej, przebiega poniżej otworu słuchowego zew. kieruje się do przodu bocznie od t. szyjnej zewnętrznej oraz brzuśca tylnego m. dwubrzuścowego Leży na pow. bocznej gałęzi żuchwy GDZIE SIĘ W KOŃCU DZIELI NA GAŁĘZIE KOŃCOWE GAŁĘZIE WEWNĄTRZ CZ. SKALISTEJ K. SKRONIOWEJ: o N. skalisty większy (greater petrosal nerve)  Odchodzi od kolanka n. twarzowego  Na przedniej pow. części skalistej k. skroniowej wychodzi przez rozwór jednoimiennego kanału  Idąc w swojej bruździe ku szczytowi cz. skalistej kości przechodzi przez otwór poszarpany na pow. zew. podstawy czaszki (przebija chrząstkozrost klinowo-skalisty) i wchodzi do kanału skrzydłowego  Biegnie w nim razem z n.skalistym głębokim (splot szyjno-tętniczy wew.) i tworzą n.kanału skrzydłowego (nerve of pterygoid canal albo Vidian n.) dochodzący do zwoju skrzydłowo-podniebiennego  Składa się głównie z przedzwojowych włókien wydzielniczych robiących za korzeń przywspółczulny zwoju skrzydłowo-podniebiennego  Są to włókna dla gruczołów: łzowego, nosowych i podniebiennych  Idą też włókna czuciowe dla błony tylnej części jamy nosowej i podniebienia  Wg niektórych idą włókna ruchowe dla dźwigacza podniebienia miękkiego #niepotwierdzoneinfo o N. strzemiączkowy (nerve to stapedius)  Odchodzi od odcinka zstępującego n. twarzowego w okolicy wyniosłości piramidowej  Wnika do m. strzemiączkowego (najmniejszy mięsień ludzkiego ciała! Niezależny od naszej woli, prążkowany, pobudzany odruchowo) o Struna bębenkowa (chorda tympani)  Odchodzi pod ostrym kątem od pnia n. VII bezpośrednio nad otworem rylcowosutkowym  Najpierw biegnie wstecznie w kanaliku kostnym ku górze do jamy bębenkowej  Potem układa się łukiem wypukłym ku górze w fałdzie błony śluzowej na przyśrodkowej pow błony bębenkowej (między rękojeścią młoteczka i odnogą długą kowadełka)  Z jamy bębenkowej przechodzi do dołu podskroniowego przez szczelinę skalistobębenkową  Dochodzi od tyłu do tylnego brzegu n. językowego do którego się przyłącza  W dole biegnie ku dołowi do przodu, przyśrodkowo od t. oponowej środkowej, n. uszno-skroniowego oraz n. zębodołowego dolnego  Czasami struna oddaje do nerwu jedynie gałęzie łączące i biegnie sobie dalej do zwoju podżuchwowego  Prowadzi włókna  Dośrodkowe; smakowe z brodawek grzybowatych 2/3 przednich języka  Odśrodkowe; przywspółczulne, tworzą korzeń przywspółczulny zwoju podżuchwowego (gruczoły: podjęzykowy, podżuchwowy, językowe)

ZESPOLENIA WEWNĄTRZ CZĘŚCI SKALISTEJ



o Gałęzie łączące z n. przedsionkowo-ślimakowym (communicating branches to vestibulocochlear nerve)  Odchodzą od n. pośredniego w przewodzie słuchowym wew. o Gałąź łącząca ze splotem bębenkowym (communicating branch to tympanic plexus)  Odchodzi od zwoju kolanka albo od pnia n. twarzowego albo od n. skalistego większego  Wstępuje do jamy bębenkowej przez sklepienie  Łączy się tam ze splotem bębenkowym n. językowo-gardłowego  Prowadzi włókna do zwoju usznego drogą n. skalistego mniejszego o Gałąź łącząca ze zwojem usznym (communicating branch to otic ganglion)  Odchodzi od struny w pobliżu zwoju usznego i doprowadza mu włókna ruchowe dla dźwigacza podniebienia miękkiego z n. twarzowego  M. dźwigacz podniebienia miękkiego bywa unerwiony też przez splot gardłowy więc przy porażeniu n. twarzowego nie zawsze mamy niedowład podniebienia miękkiego o Gałąź łącząca z gałęzią uszną n. błędnego (communicating branch to auricular branch of vagus nerve)  Odchodzi przej wyjściem n. twarzowego z otworu rylcowo-sutkowego  Kieruje się do gałęzi usznej n. błędnego, który krzyżuje się z n. twarzowym po jego stronie tylnej GAŁĘZIE PO WYJŚCIU Z CZASZKI o N. uszny tylny (posterior auricular nerve)  Głównie ruchowy  Odchodzi od n. twarzowego po wyjściu z otworu rylcowo-sutkowego  Biegnie na przedniej pow. wyrostka sutkowego; kieruje się ku górze i tyłowi  Za małżowiną dzieli się na gałąź uszną i gałąź potyliczną  Gałęzie te zespalają się z nn. splotu szyjnego i gałęzią uszną n. błędnego  Gałąź uszna (auricular branch)  Zaopatruje m. uszny tylny, m. uszny górny i chrząstki małżowiny  Gałąź potyliczna (occipital branch)  biegnie ku tyłowi wzdłuż kresy karkowej górnej  oddaje gałązki do brzuśca potylicznego m. potyliczno-czołowego i do m. poprzecznego karku  N. uszny tylny łączy się z n. usznym wielkim i n. potylicznym mniejszym.  Zespolenie to daje włókna czuciowe n. usznemu tylnemu dla skóry przewodu słuchowego zew. i dla przyśrodkowej pow. małżowiny usznej oraz małego pola do tyłu od małżowiny o Gałąź dwubrzuścowa (digastric branch)  odchodzi od n. twarzowego tak jak n. uszny tylny  biegnie ku dołowi i wstępuje do brzuśca tylnego m. dwubrzuścowego  oddaje gałąż rylcowo-gnykową i gałąź łączącą z n. językowo-gardłowym  Gałąź rylcowo-gnykowa (stylohyoid branch)  Biegnie do mięśnia tej samej nazwy; wnika w połowie jego długości  Gałąź łącząca z n. językowo-gardłowym (communicating branch to glossopharyngeal nerve)  Odchodzi od poprzedniej gałęzi  Przebija m. dwubrzuścowy i biegnie ku dołowi za wyrostkiem rylcowatym  Potem idzie ku górze do przodu od ż. szyjnej wew. do zwoju dolnego n. językowo-gardłowego  Przypuszczalnie unerwia m. rylcowo-gardłowy i podniebiennogardłowy







o Zwój przyuszniczy (parotid plexus(?))  w miąższu ślinianki przyusznej n. twarzowy dzieli się na gałąź górną i dolną  te się jeszcze bardziej dzielą i łączą tworząc zwój przyuszniczy  od splotu odchodzą wachlarzowato gałęzie ukazujące się na przednim i górnym brzegu ślinianki przyusznej  nazywano to dawniej gęsią stopką większą (pes anserinus major)  na obwodzie gałązki tworzą zespolenia z rozgałęzieniami n. trójdzielnego  Gałęzie z gałęzi górnej:  Gałęzie skroniowe (temporal branches)  Zwykle 3; biegną stromo ku górze  Krzyżują łuk jarzmowy w odległości od 1cm od małżowiny usznej  Dochodzą do m. usznego przedniego, częściowo do m. usznego przedniego, mięśni czoła i otoczenia oczodołu, brzuśca czołowego potyliczno-czołowego, górnej części m. okrężnego oka i m. marszczącego brwi  Gałęzie jarzmowe (zygomatic branches)  3-4 przebiegają skośnie nad łukiem jarzmowym do przodu i góry  Kieruje się do bocznej i dolnej części m. okrężnego oka, m jarzmowego większego i mniejszego  Gałęzie policzkowe (buccal branches)  6-8; biegną na m. żwaczu poniżej przewodu ślinianki przyusznej  Idą do kata ust i rozgałęziają się w m. policzkowym, mięśniach nosa i wargi górnej  Gałęzie z gałęzi dolnej  Gałąź brzeżna żuchwy (marginal mandibular branch)  Idzie wzdłuż podstawy żuchwy w kierunku bródki  Zaopatruje obniżacz wargi dolnej i m. bródkowy  Gałąź szyi (cervical branch)  Biegnie stromo ku dołowi zstępując pod kątem żuchwy na szyję przykryta m. szerokim szyi  Zaopatruje m. szeroki szyi (ale czasami nie)  Zespala się z n. poprzecznym szyi (splot szyjny) tworząc pętlę szyjną powierzchowną (A/N: paczaj ćwiczenie poprzednie)  Gałęzie splotu po wyjściu z przedniego brzegu ślinianki przyusznej biegną pod powięzią m. żwacza i opuszczają ją dopiero na jego przednim brzegu  Na twarzy gałęzie zespalają się z gałęziami n.V od których n. twarzowy otrzymuje włókna czuciowe Zespolenia n. twarzowego o z n.V przez n.skalisty większy, strunę bębenkową, gałęzie splotu przyuszniczego o z n. przedsionkowo-ślimakowym w przebiegu przez przewód słuchowy wew. o z n. językowo-gardłowym przez n.skalisty mniejszy i splot bębenkowy o z n.błędnym przez jego gałąź uszną o ze splotem szyjnym przez n.potyliczny mniejszy, uszny wielki i poprzeczny szyi Unaczynienie o W odcinku aż do wejścia do kanału n. twarzowego – t. błędnika (od t. podstawnej) o W kanale kostnym – gałąź skalista t. oponowej środkowej i t. rylcowo-sutkowa od t. usznej tylnej Unerwienie o Ruchowo unerwia: mięśnie wyrazowe, m. naczaszny, m. szeroki szyi, drobne mm. małżowiny usznej, m. strzemiączkowy, brzusiec tylny m. dwubrzuścowego, m. rylcowognykowy



o N. pośredni czuciowo: przewód słuchowy zew. pow. przyśrodkową małżowiny usznej, mały odcinek skóry za małżowiną o N. pośredni smakowo: przednie 2/3 języka o N. pośredni wydzielniczo (przywspółczulnie): gruczoł łzowy, gruczoły jamy nosowej, podniebienia miękkiego, gardzieli, języka, śliniankę podżuchwową i podjęzykową Porażenia o Ulega porażeniom obwodowym częściej od innych nn. o Najczęściej bywa porażona część ruchowa po jednej stronie (monoplegia facialis); przy całkowitym porażeniu jednostronnym twarz jest asymetryczna (przeciągnięta w stronę zdrową), sprawia wrażenie obrzękniętej o przy porażeniu szpara powiek nie zamyka się (lagophthalmus) z powodu porażenia m. okrężnego oka; bez mrugania wysycha rogówka o z powodu porażenia tego samego mięśnia (części łzowej) łzy nie trafiają do kanału nosowołzowego; człowiek łzawi o kąt szpary ust po stronie porażonej opuszczony  o chory może odczuwać trudności w wymowie, nie może gwizdać; przy dmuchaniu uwypukla się policzek po stronie chorej o zniesienie smaku (ageusia) w przednich 2/3 języka o suchość jamy nosowej wraz ze zniesieniem wrażliwości na zapachy (anosmia) o wzmożenie wrażliwości słuchowej w szczególności na niskie tony

NERW JĘZYKOWO-GARDŁOWY (IX) (glossopharyngeal nerve)  

   





     

nerw trzeciego łuku skrzelowego; prowadzi włókna czuciowe, ruchowe i wydzielnicze; posiada 2 zwoje: wewnątrzczaszkowy górny (superior ganglia albo Ehrenrittera) oraz zewnątrzczaszkowy dolny (inferior ganglia lub skalisty lub Anderscha); górny jest mniejszy od dolnego oba są częściowo podobne do zwojów rdzeniowych górny jest zwojem „korzeniowym”: zawiera komórki czuciowe dolny ma charakter zwoju przywspółczulnego: zawiera komórki czuciowe i przywspółczulne Czuciowe komórki korzeniowe o Leżą w zwoju górnym i częściowo w dolnym o Wypustki dośrodkowe kończą się w jądrze pasma samotnego (dno dołu równoległobocznego pod trójkątem n. błędnego) Ruchowe komórki korzeniowe o Leżą w górnej części jądra dwuznacznego o Idzie podobnie jak włókna n. twarzowego Przywspółczulne komórki korzeniowe o Leżą w jądrze przywspółczulnym n. językowo-gardłowego zwanym jądrem ślinowym dolnym które jest przedłużeniem jądra grzbietowego n. błędnego o Aksony, w przeciwieństwie do aksonów jądra dwuznacznego, nie tworzą kolana tylko kierują się do miejsca wyjścia z rdzenia przedłużonego N. IX odchodzi z pow. bocznej rdzenia przedłużonego (z bruzdy bocznej tylnej) do tyłu od oliwki poniżej n. przedsionkowo-ślimakowego Włókna w 2 pęczki: cieńszy przedni i grubszy tylny. Biegną do przyśrodkowej części otworu szyjnego gdzie nerw tworzy Tutaj nerw tworzy zwój górny oddzielony od n. błędnego oponą twardą Przez przyśrodkową część otworu szyjnego przechodzą n. IX z zatoką skalistą, przez część boczną n. X, n. XI, ż. szyjna wew. i t. oponowa tylna Po wyjściu z czaszki nerw tworzy w dołku skalistym zwój dolny Od zwoju dolnego nerw idzie w dół między t. szyjną a ż. szyjną wew.

  

Dalej między t. szyjną wew a t. szyjną zew. wzdłuż tylnego brzegu m. rylcowo-gardłowego (mięsień towarzyszący nerwu) i krzyżuje go po jego stronie bocznej Zataczając łuk wypukły ku tyłowi nerw wchodzi między m. rylcowo-gardłowy i rylcowo-językowy gdzie się dzieli na gałęzie końcowe wnikające go podstawy języka GAŁĘZIE o N. bębenkowy (tympanic nerve albo Jacobsona)  Odchodzi od zwoju dolnego; w dołku skalistym wstępuje do kanalika bębenkowego  Nerw biegnie ku górze na wzgórek układając się w rynience lub kanaliku w ścianie błędnikowej jamy błędnikowej przechodząc w splot bębenkowy  Zawiera włókna przywspółczulne (dla ślinianki przyusznej i gruczołów policzkowych) i włókna czuciowe dla błony śluzowej jamy bębenkowej oraz trąbki słuchowej  Może otrzymywać gałązki od n. błędnego bezpośrednio lub przez zwój dolny n. IX  Splot bębenkowy (tympanic plexus)  Delikatny twór na wzgórku jamy bębenkowej pod błoną śluzową  Powstaje z połączenia n. bębenkowego, gałęzi łączącej z n. twarzowym, nn. szyjno-bębenkowych (splot szyjno-tętniczy wew.), włókien n. błędnego  Nn. szyjno-bebenkowe to górna i dolna gałązka z włóknami współczulnymi  Splot ma w różnych miejscach grupy wielobiegunowych autonomicznych komórek zwojowych  Gałęzie bębenkowe (tympanic branches) do błony śluzowej jamy bębenkowej, komórek sutkowych, pow przyśrodkowej błony bębenkowej  Gałąź trąbkowa (r. tubarius) do błony śluzowej trąbki słuchowej, biegnie wzdłuż jej przyśrodkowej ściany do ujścia gardłowego  N. skalisty mniejszy (lesser petrosal nerve) Przedłużenie splotu bębenkowego Po wyjściu przez górny odcinek kanalika bębenkowego wychodzi na pow. przednią części skalistej przez jednoimienny rozwór Biegnie pod oponą twardą w swojej bruździe Wychodzi z jamy czaszkowej przez szczelinę klinowo-skalistą; dochodzi do zwoju usznego W pobliżu rozworu kanału n. skalistego większego przyjmuje gałąź n. twarzowego Prowadzi głównie przedzwojowe włókna przywspółczulne dla ślinianki przyusznej (od n.bębenkowego) WKLEJKA RODEM Z EMBRIO

o Gałąź zatoki tętnicy szyjnej (nerve to carotid sinus)  1 lub 2 gałązki odchodzą od nerwu tam gdzie ten się owija wokół t. szyjnej wew.







 Reguluje ciśnienie tętnicze krwi  Biegnie ku dołowi wzdłuż tętnicy do zatoki t. szyjnej i kłębka szyjnego  Otrzymuje gałązki z n.X i pnia współczulnego  Przecięcie tej gałęzi powoduje przyspieszenie akcji serca i wzrost ciśnienia  Podobne objawy przy infiltracji ściany tętnicy środkiem znieczulającym o Gałęzie gardłowe (pharyngeal branches)  3-4 odchodzą od nerwu na różnych wysokościach i razem z gałęziami gardłowymi n.X i pnia współczulnego wytwarzają splot gardłowy  Splot leży na pow. zew. błony mięśniowej gardła  Biorą udział głównie w unerwieniu m. zwieracza gardła górnego i błony śluzowej na jego wysokości o Gałąź do m. rylcowo-gardłowego (stylopharyngeal branch of glossopharyngeal nerve)  Krótki; biegnie do jednoimiennego mięśnia  Unerwia też błonę śluzową o Gałęzie migdałkowe (tonsillar branches of glossopharyngeal nerve)  3-4; odchodzą na stronie zew. m. rylcowo-gardłowego  Układa się między tym mięśniem a zwieraczem gardła górnym  Na pow. zew. migdałka podniebiennego tworzą splot migdałkowy zawierający liczne komórki zwojowe  Od splotu odchodzą gałązki do błony śluzowej migdałka, gardzieli, sąsiednich części podniebienia miękkiego o Gałęzie językowe (lingual branches)  Końcowe gałęzie  Zespalają się ze sobą i zawierają liczne komórki zwojowe  Prowadzą włókna czuciowe do błony śluzowej 1/3 tylnej części języka , przywspółczulne do gruczołów tej okolicy i smakowe do brodawek okolonych i liściastych  Końcowe odcinki tworzą liczne zespolenia z gałęziami n. językowego Zespolenia o z n. V przez gałęzie językowe i zespolenia Jacobsona o z n.VII przez n. skalisty mniejszy i splot bębenkowy, pętlę Hallera która biegnie od pnia n.VII lub gałęzi dwubrzuścowej do zwoju dolnego n.IX o z n.X przez zespolenie zwojów dolnych, przez gałąź uszną n.X łączącą się ze zwojem dolnym nIX o z pniem współczulnym przez gałąź łączącą zwój dolny n.IX ze zwojem szyjnym górnym pnia współczulnego Unerwienie o Czuciowo (dotyk, temperatura, ból, możliwe że czucie głębokie): jama bębenkowa z wew. pow. błony bębenkowej, trąbkę słuchową, łuki podniebienne, migdałek podniebienny, nasadę języka, część nosowa i ustną gardła, zatokę t. szyjnej, kłębek szyjny. N. IX nie ma pola unerwienia skórnego oprócz małego obszaru do przodu od małżowiny usznej o Smakowo: 1/3 tylna języka, tylna część jamy ustnej i górna gardła. Smak odbierany też na łukach podniebiennych i podniebieniu miękkim w dołkach nagłośniowych, na nagłośni i w górnej części gardła o Ruchowo: przez splot gardłowy: m. zwieracz gardła górny, m. rylcowo-gardłowy, m. podniebienno-gardłowy i zapewne m.dźwigacz podniebienia miękkiego o Przywspółczulnie : ślinianka przyuszna, gruczoły policzkowe, gruczoły nasady języka, gruczoły surowicze brodawek okolonych i liściastych (Ebnera A/N: Histologia się kłania!) Porażenia o są rzadkie; objawiają się brakiem czucia w górnej części gardła i tylnej języka. Występują bóle przy łykaniu (utrudnione łykanie stałych kęsów); mowa nabiera dźwięków nosowych

NERW BŁĘDNY (X) (Vagus nerve)      

 





         

nerw czwartego i następnych łuków skrzelowych oprócz gałęzi łuków skrzelowych ma on gałąź trzewną (visceral ramus tak mówi google) zaopatrującą narządy dawniej nazywany n. płucno-żołądkowym (pneumogastric nerve) posiada dwa zwoje: zwój górny (superior ganglion AKA jugular) odpowiada zwojowi rdzeniowemu a zwój dolny (inferior ganglion AKA nodose) jest przypuszczalnie głównie przywspółczulny zwój górny leży w otworze szyjnym; zawiera przeważnie komórki czuciowe „pozornie jednobiegunowe” zwój dolny leży 1 cm poniżej górnego; wrzecionowaty; leży do przodu od wyrostków poprzecznych 1 i 2 kręgu szyjnego; zawiera „pozornie jednobiegunowe” komórki czuciowe, wielobiegunowe komórki zwojów autonomicznych i tkankę łączną z komórkami tłuszczowymi ma 3 rodzaje włókien i jąder: czuciowe, ruchowe, przywspółczulne. Przeważają te ostatnie czuciowe komórki korzeniowe o znajdują się w zwoju górnym i częściowo w dolnym o gałęzie dośrodkowe wychodzące z „pozornie jednobiegunowych” jako korzenie czuciowe idą do rdzenia przedłużonego i kończą w jądrze pasma samotnego, częściowo w jądrze krańcowym pasma rdzeniowego n.V ruchowe komórki korzeniowe o wytwarzają główną część jądra dwuznacznego o neuryty, podobnie jak w n. VII i IX wytwarzają „kolano wewnętrzne” wstępując grzbietowo a potem zawracając ku przodowi przylegają do włókien czuciowych przywspółczulne komórki korzeniowe o leżą w początkowym jądrze grzbietowym n. błędnego o ich neuryty nie wytwarzają kolana wychodzi z rdzenia przedłużonego 10-18 pęczkami włókien ukazujących się w bruździe bocznotylnej za oliwką poniżej n. IX włókna zbiegają się tworząc luźne pasmo kierujące się ku bokowi do części bocznej otworu szyjnego (biegnie pod kłaczkiem móżdżku) tutaj nerw leży razem z n.XI we wspólnej pochewce opony twardej; blaszka opony oddziela do od n. IX leżącego do przodu i przyśrodkowo oraz od ż. szyjnej wew. położonej do tyłu w otworze szyjnym nerw tworzy zwój górny a po wyjściu z otworu przyjmuje gałąź n. IX i tworzy wydłużony zwój dolny na poziomie zwoju dolnego układa się za n.IX, bocznie od n.XII i zwoju szyjnego górnego pnia współczulnego i do przodu od n.XI oraz ż. szyjnej wew. Dalej krzyżuje n. XII krzyzuje n.X układając się na tylnej a potem bocznej stronie zwoju dolnego Niżej n.X układa się między ż. szyjną wew. i t. szyjną wew. a następne t. szyjną wspólną (Wyjątkowo może przebiegać do przodu od tych naczyń) Krzyżuje pień współczulny i na wysokości zwoju szyjnego środkowego przechodzi na stronę przednią i środkową (Dalsza topografia jest z klaty) GAŁĘZIE ODCINKA GŁOWOWEGO: o Gałąź oponowa (meningeal branch)  Odchodzi ze zwoju górnego; powraca do czaszki przez otwór ż. szyjnej  Zaopatruje opone twardą w otoczeniu tego otworu  Dzieli się na gałązki kierujące się za zatok: potylicznej i poprzecznej  Podrażnienie w przypadku zapalenia lub przekrwienia wywołuje wymioty o Gałąź uszna (auricular branch)  Jedyna gałąź skórna; odchodzi od zwoju górnego lub trochę niżej od pnia n.X  Dochodzi do niej gałąź łącząca z n. językowo-gardłowym od zwoju dolnego n. IX





Kieruje się do boku i tyłu i przebiegając nad opuszką ż. szyjnej wew. wchodzi do kanalika sutkowego  W tym kanaliku krzyżuje pod kątem 90 nerw twarzowy łącząc się z nim  Z czaszki wychodzi przez szczelinę bębenkowo-sutkową lub razem z n VII przez otwór rylcowo-sutkowy  Gałęzie:  Jedna zaopatruje stronę zew. błony bębenkowej, tylną i dolną ścianę przewodu słuchowego zew. i muszlę małżowiny usznej  Druga się łączy z n. usznym tylnym GAŁĘZIE ODCINKA SZYJNEGO o Gałęzie gardłowe (pharyngeal branches)  2-3 gałązki od zwoju dolnego lub poniżej  Dołączają się do nich gałęzie współczulne od górnego zwoju szyjnego pnia współczulnego; prowadzą też włókna gałęzi wew. nerwu dodatkowego  Między t. szyjną wew. i zew. idą do bocznej ściany gardła  Razem z gałęziami gardłowymi n. IX i gałęziami górnego zwoju szyjnego pnia współczulnego tworzą splot gardłowy  Leży on na pow. zew. błony mięśniowej gardła  Splot zaopatruje:m. dźwigacz podniebienia miękkiego, m. języczka, m. podniebienno językowy, m. podniebienno gardłowy, włókna czuciowe i wydzielnicze do błony gardła. Gruczoł tarczowy i przytarczyczne górne też otrzymują włókna  Oddzielna gałązka splotu gałąź językowa n. błędnego łączy się z n. IX i dochodzi do n.XII o N. krtaniowy górny (superior laryngeal nerve)  Odchodzi od zwoju dolnego  dostaje gałązki ze zwoju szyjnego górnego pnia współczulnego i splotu gardłowego  biegnie ku dołowi po bocznej ścianie gardła przyśrodkowo od t. szyjnej wew  na wysokości rogu większego kości gnykowej dzieli się (przed podziałem oddaje gałązkę do splotu szyjno-tętniczego wspólnego (carotic branch)  Gałąź zewnętrzna (external branch) Mieszana; biegnie po stronie bocznej m. zwieracza gardła dolnego do mięśnia pierścienno-tarczowego. Oba zaopatruje Oddaje gałązki do przedniej połowy fałdów głosowych, przedniej ściany krtani i gałązki do tarczycy Gałąź sercowa (cardiac branch) idzie do splotu sercowego  Gałąź wewnętrzna (internal branch) Grubsza od poprzedniej; czuciowa Razem z t. krtaniową górną przechodzi przez otwór w błonie tarczowo-gnykowej Idzie pod błoną zachyłku gruszkowatego przyśrodkowego wywołując fałd nerwu krtaniowego Jeżeli w chrząstce tarczowatej jest otwór to przechodzi przez niego tętnica ale nerw nie Gałęzie nagłośniowe (rr. Epiglottici) zaopatrują błonę nagłośni Gałęzie gardłowe (rr. Pharyngei) zaopatrują błonę przedniej ściany cz. krtaniowej gardła Gałęzie krtaniowe (rr. laryngei) zaopatrują błonę krtani do wysokości szpary głosowej Gałąź łącząca z n. krtaniowym dolnym AKA Pętla Galena (communicating branch to inferior laryngeal nerve) biegnie wzdłuż



tylnej ściany krtani; prowadzi włókna czuciowe; łączy się z n. krtaniowym dolnym w m.piercienno-nalewkowym tylnym  Ruchowo zaopatruje: m. pierścienno-tarczowy, m. zwieracz gardła dolny  Czuciowo zaopatruje: błonę krtani aż do szpary nagłośni  Smakowo: okolica nagłośni i dołków nagłośniowych  Wydzielniczo (przywspółczulnie): gruczoły krtaniowe o Gałęzie sercowe szyjne górne (superior cervical cardiac nerves)  1-3 odchodzą między n. krtaniowym górnym a n. krtaniowym wstecznym  Biegną ku dołowi, obejmując od przodu t. szyjną wew. a dalej ciągną się wzdłuż niej i t. szyjnej wspólnej  Na szyi i w otworze górnym klatki łączą się z nn. sercowymi pnia współczulnego  W większości do przodu od łuku aorty (częściowo do tyłu) wchodzą do splotu sercowego  U niektórych ssaków występuje nerw hamujący serca. Człowiek go nie ma a jego funkcje spełniają włókna w pniu n. X lub w g. sercowej n. krtaniowego oraz w górnych gałęziach sercowych o Nerw krtaniowy wsteczny (recurrent laryngeal nerve)  Odchodzi od n.X po jego wejściu do klatki piersiowej  Po stronie lewej owija się wokół łuku aorty bocznie od więzadła tętniczego a po prawej otacza t. podobojczykową  Dalej nerwy idą do bocznego obwodu tchawicy; układają się między nią a przełykiem i dostają się na pow. tylną tarczycy  Gałęzie  Gg. Sercowe szyjne dolne (inferior cervical cardiac branches) Odchodzą od pętli n. krtaniowego wstecznego Gałązie lewe częściowo kończą się w splocie sercowym a część idzie do t. płucnej lewej Gałęzie prawe idą bocznie od pnia ramienno-głowowego a do przodu od korzenia płuca; oddają gałęzie do ż. głównej górnej, prawego przedsionka, t. płucnej prawej i pow. tylnej przedsionków  Gg tchawicze górne (superior trachlear branches) Też odchodzą od pętli n. krtaniowego wstecznego Zaopatrują błonę śluzową i mięśniową tchawicy  Gg. Przełykowe (esophageal branches) zaopatrują górną część przełyku  Gg. Gardłowe (pharyngeal branches) Idą do m. zwieracza gardła dolnego, tarczycy i przytarczycznych  N.krtaniowy dolny (inferior laryngeal nerve) Gałąź końcowa n. krtaniowego wstecznego Po przebiciu zwieracza gardła dolnego układa się między tylnym brzegiem chrząstki pierścieniowatej i dzieli się Gałąź przednia (anterior branch) zaopatruje m.pierścieniowonalewkowy boczny, m. tarczowo-nalewkowy, m. głosowy, m. tarczowo-nagłośniowy, m.nalewkowo-nagłośniowy Gałąź tylna (posterior branch) zaopatruje m. pierścieniowonalewkowy tylny, m. nalewkowy, zespala się z g. wewnętrzną n. krtaniowego górnego (pętla Galena). Zespolenie prowadzi włókna czuciowe do błony krtani poniżej szpary nagłośni i do błony tchawicy A/N: Dalej są odcinek piersiowy i brzuszny

NERW DODATKOWY (XI) (Accessory nerve) 

Powstał jako usamodzielniona część n. błędnego

  











W 100% ruchowy Nerw dodatkowy wychodzi z czaszki przez część boczną otworu szyjnego gdzie się dzieli na gałąź wewnętrzną i zewnętrzną Ruchowe komórki korzeniowe o Wytwarzają słup komórkowy rozpoczynający się w rdzeniu przedłużonym w ciągu ruchowym jądra n.X czyli jądro dwuznaczne o Leży ono do tyłu od słupów przednich o Odróżniamy dwie grupy: czaszkową i rdzeniową Korzenie czaszkowe części czaszkowej o Składają się z 3-6 pęczków włókien wychodzących z przedniej części jądra początkowego o Opasują one „kolano wewnętrzne” o Wychodzą z rdzenia między oliwką i konarem dolnym móżdżku (za n. X) o Po krótkim przebiegu z grupą rdzeniową oddziela się jako gałąź wewnętrzne (internal branch) i łączy się z n.X między jego zwojem górnym a dolnym o Gałąź wewnętrzna jest słabsza od zewnętrznej o Prowadzi włókna ruchowe do gałęzi gardłowych i sercowych n. X oraz do nn. krtaniowych Korzenie rdzeniowe części rdzeniowej o 5-7 wychodzą z rdzenia między przednimi a tylnymi korzeniami nn. rdzeniowych tworząc pień wstępujący ku górze (accrssory spinal nerve) o Pień biegnie ku tyłowi od t. kręgowej i wchodzi do czaszki przez otwór wielki o W jamie łączy się z cz. czaszkową i tworzy właściwy n. XI biegnący razem z n.X we wspólnej pochewce opony twardej o Gałąź zewnętrzna (external branch) na początku biegnie do przodu lub do tyłu od ż. szyjnej wew., do tyłu od wyrostka rylcowatego, brzuśca tylnego m. dwubrzuścowego na wyrostku poprzecznym kręgu szczytowego o Potem kieruje się do m.mos (dochodzi do granicy górnej i środkowej części na wysokości kąta żuchwy tzn 3 kręg szyjny) i zaopatruje go o Idzie przez trójkąt boczny szyi i dochodzi do m.czworobocznego zaopatrując go Zespolenia: o Z n.X oprócz gałęzi wew gałąź zewnętrzna otrzymuje włókna ze splotu dolnego n.X o Ze splotem szyjnym. Gałąź zew się łączy z gałęziami splotu szyjnego. Zespolenia doprowadzają włókna ruchowe do m.czworobocznego Unerwienie: o Gałąź zewnętrzna zaopatruje m.mos i m. czworoboczny o Gałąź wewnętrzna prowadzi włókna do gałęzi gardłowych, krtaniowych,sercowych n.X Porażenie o Przy jednostronnym głowa ustawiona skośnie z bródką ku górze w stronę porażoną o Przy obustronnym głowa przegina się ku tyłowi

NERW PODJĘZYKOWY (XII) (Hypoglossal nerve)       

Zaopatruje wszystkie mięśnie języka! Rozwojowo ma charakter segmentowego nerwu rdzeniowego a nie czaszkowego Ruchowe komórki korzeniowe wytwarzają jądro n.podjęzykowego o Leży w rdzeniu przedłużonym do przodu od kanału środkowego w obrębie trójkąta n. XII Włókna po wyjściu z korzenia przez twór siatkowaty Złączone w 10-15 pasemek w bruździe przednio-bocznej między piramidą a oliwką dochodzą do rdzenia przedłużonego Łączą się w2-3 pęczki, przechodzą przez opone twardą, wchodzą do kanału n. podjęzykowego Pęczki łączą się tam w pień otoczony splotem żylnym kanału

      

 



Po wyjściu z czaszki nerw leży do tyłu i przyśrodkowo od n.X i na wysokości zwoju dolnego przechodzi na stronę boczną Kieruje się ku dołowi wzdłuż bocznej strony t. szyjnej wew. Dalej po stronie wew. m. rylcowo-gnykowego i brzuśca tylnego dwubrzuścowego przechodzi na strone boczną t. szyjnej zew. Zataczając łuk biegnie po stronie bocznej naczyń odchodzących od t. szyjnej zew i wychodzi spod ścięgna pośredniego m.dwubrzuścowego Położony na pow. bocznej m. gnykowo-językowego kieruje się do przodu i góry, wstępuje do jamy ustnej nad tylnym brzegiem m. żuchwowo-gnykowego rozpadając się na gałęzie końcowe Łuk nerwu jest punktem orientacyjnym przy zabiegach chirurgii szyi Gałąź oponowa (meningeal branch) o Odchodzi w kanale n. podjęzykowego o Oddaje gałązki do opony twardej i zatoki potylicznej Gałęzie językowe (lingual branches) o Końcowe rozgałęzienia zaopatrujące mm. języka Zespolenia o n. X przez gałąź łączącą ze zwojem dolnym n. błędnego i gałąź łączącą z gałęzią językową n. błędnego o Z pniem współczulnym gałęzie łączące ze zwojem szyjnym górnym o Z n.V gałąź łącząca z n.językowym otrzymuje włókna czuciowe o Ze splotem szyjnym gałąź łącząca ze splotem szyjnym pochodzi z gałęzi przednich 1 i 2 nerwu szyjnego Część włókien towarzyszy n. podjęzykowemu, oddziela się i zaopatruje m. długi głowy, m. przedni prosty głowy Część włókien gałęzi biegnie obwodowo i jako gałąź górna pętli szyjnej oddziela się od n. XII (A/N: Pętle szyjne były przy splocie szyjnym) Porażenie o Zwykle jednostronne o Przy wysunięciu języka odchyla się w stronę porażoną (przewaga zdrowego m.bródkowojęzykowego) o Język cofnięty zbacza w stronę zdrową