Glass Cathy - Czy mnie pokochasz

SAVE OFFLINE

Tytuł oryginału: Will You Love Me? Projekt okładki: Paweł Panczakiewicz/PANCZAKIEWICZ ART.DESIGN Redaktor prowadzący: Ewa Orzeszek-Szmytko Redakcja techniczna: Anna Sawicka-Banaszkiewicz Skład wersji elektronicznej: Robert Fritzkowski Korekta: Sławomira Gibka Zdjęcie na okładce: © Don Smith/Alamy/Be&W © Cathy Glass 2013 Originally published in the English language by HarperCollins Publishers Ltd. under the title: Will You Love Me? © for the Polish translation by Katarzyna Mojkowska © for the Polish edition by MUZA SA, Warszawa 2015 ISBN 978-83-287-0124-3 Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA Warszawa 2015 Wydanie I

Za każdym razem, gdy słyszę, jak kwili nowo narodzone dziecko, Wtedy wiem, dlaczego Wierzę… Wierzę, Ervin Drake

Spis treści Prolog CZĘŚĆ PIERWSZA Rozdział pierwszy Akt desperacji Rozdział drugi Ucieczka Rozdział trzeci Zaniepokojona Rozdział czwarty Za późno, by pomóc Rozdział piąty Rodzina Rozdział szósty Zaniedbanie Rozdział siódmy Bez szans na pożegnanie Rozdział ósmy Dobry przyjaciel Rozdział dziewiąty Nienawidzę was wszystkich! CZĘŚĆ DRUGA Rozdział dziesiąty Moja własna rodzina Rozdział jedenasty Lucy Rozdział dwunasty Brak apetytu Rozdział trzynasty Staramy się z całych sił Rozdział czternasty Kontrola Rozdział piętnasty Nie chcę jej pomocy! Rozdział szesnasty Testowanie granic Rozdział siedemnasty Postęp Rozdział osiemnasty Wolałabym ciebie Rozdział dziewiętnasty Szczęśliwe wakacje Rozdział dwudziesty Czy mnie pokochasz? Rozdział dwudziesty pierwszy Nikt mnie nie chce Rozdział dwudziesty drugi Nowy Rok, nowa opiekunka społeczna Rozdział dwudziesty trzeci „Jest w porządku jak na dziewczynę”

Rozdział dwudziesty czwarty Wyjątkowy dzień Rozdział dwudziesty piąty Burza Rozdział dwudziesty szósty Zrobię, co w mojej mocy Rozdział dwudziesty siódmy Wyjątkowa miłość Podziękowania

Prolog Usłyszałam, jak Pat stuka do drzwi pokoju Lucy. Gdy je otwierała, rozległy się delikatne skrzypnięcia, a potem słowa: – Dzwoni twoja nowa opiekunka, Cathy. Możesz z nią porozmawiać? Zapadła cisza, po czym usłyszałam, jak drzwi się zamykają. Kilka chwil później w słuchawce ponownie zabrzmiał głos Pat. – Mówiłam jej, że pani czeka przy telefonie, ale nadal nie chce nawet na mnie spojrzeć. Siedzi wciąż na łóżku i gapi się przed siebie. Mój niepokój o Lucy narastał. – Co mam teraz zrobić? – nerwowo wypytywała Pat. – Czy poprosić męża, żeby z nią porozmawiał? – A Lucy ma z nim lepszy kontakt? – zapytałam. – Nie, nie bardzo – przyznała Pat. – Z nim też nie chce rozmawiać. Pewnie będziemy musieli przetrzymać ją u nas do poniedziałku, aż wróci do pracy jej opiekunka społeczna. – Tyle że w takim wypadku Lucy ma przed sobą cały weekend na rozpamiętywanie – powiedziałam. – To pogorszy sprawę. Spróbujmy jeszcze raz z telefonem. Jestem przekonana, że pójdzie nam lepiej, kiedy usłyszy, że nie jestem ogrem. Pat zachichotała. – Jill mówiła, że świetnie pani sobie radzi ze starszymi dziećmi. – To miło z jej strony – odparłam. – Wracając do tematu: czy pani aparat telefoniczny jest tradycyjny, czy bezprzewodowy? – Bezprzewodowy. – To świetnie. Proszę wziąć słuchawkę ze sobą na górę, zapukać do drzwi pokoju Lucy, wejść i powtórzyć, że chciałabym z nią porozmawiać. Tym razem niech pani zostawi słuchawkę na jej łóżku i ułoży ją, tak by mała mnie słyszała, potem proszę wyjść. Możliwe, że skończy się na tym, iż będę mówiła do siebie, ale to dla mnie nie pierwszyzna.

Pat znów nerwowo zachichotała. – Trzymam kciuki – oznajmiła. Usłyszałam kroki Pat wspinającej się na górę, a następnie pukanie do drzwi i ciche skrzypnięcie, gdy się otwierały. Głos Pat drżał lekko, gdy mówiła: – Cathy nadal czeka i chciałaby z tobą porozmawiać. W słuchawce zaszumiało, kiedy, jak przypuszczam, Pat kładła ją na łóżku dziewczynki, a następnie słychać było cichy odgłos zamykanych drzwi. Zostałam z Lucy sama. Lucy i ja wierzymy, że było nam pisane zostać matką i córką; po prostu musiało minąć trochę czasu, zanim się odnalazłyśmy. Gdy Lucy do mnie trafiła, miała jedenaście lat. Bardzo żałuję, że nie stało się to wcześniej. Gdy myślę o tym, co przeszła, pęka mi serce, i jestem przekonana, że ty też poczujesz ten ból. Żeby opowiedzieć historię Lucy – naszą historię – muszę cofnąć się do chwili, gdy była niemowlęciem, do czasu kiedy jeszcze jej nie znałam. Korzystając z dokumentacji, zdołałam złożyć w całość historię pierwszych lat życia Lucy, i tak oto przedstawiam ją od samego początku…

CZĘŚĆ PIERWSZA

Rozdział pierwszy Akt desperacji Na zewnątrz było ciemno, a o dziewiątej wieczorem w lutym panował przejmujący chłód, jak to o tej porze w Anglii. Okrutny północno-wschodni wiatr smagał niepozorny rządek ponurych punktów usługowych: kiosk, niewielki spożywczak, sklepik wielobranżowy, w którym handlowano wszystkim, od paczuszek gwoździ po przeterminowane cukierki i ciastka, a wreszcie pralnię samoobsługową. Cztery lokale, nad którymi mieściły się mieszkania, stanowiły ponury zaułek wieńczący zapuszczoną uliczkę domków szeregowych. Niegdyś była objęta samorządowym programem rewitalizacji, dopóki nie nadeszły cięcia w budżecie. W trzech z czterech pomieszczeń panował mrok. Zasunięto żaluzje, by chronić lokale przed bandami wandali, które grasowały po zmroku w tej części miasta. Jedynie w pralni było widno, chociaż zamknięto już ją dla klientów. Paliło się tam światło, chodziły pralki. Mrugająca świetlówka błyskała na tle poplamionego szarego sufitu, a para unosząca się z maszyn zbierała się na szybach. Największe okno nad pralkami poprzecinane było strużkami wody, które formowały kałuże na parapecie. W środku Bonnie, matka Lucy, pracowała sama. Chuda dwudziestoparolatka o jasnych włosach uczesanych w koński ogon. Niezmordowanie dźwigała mokre ubrania z pralek do suszarek, po czym ponownie załadowywała te pierwsze. Rzadko robiła sobie przerwy, a panujący w tle hałas pralek, dźwięk przełączanych programów prania, płukania, wirowania i suszenia, wprowadzał pewien rytm; to było jak dobrze zaaranżowany taniec. Gdy maszyny zrównały się w cyklu prania, Bonnie ruszyła w stronę stojącej w głębi pomieszczenia deski do prasowania. Wyprasowała tyle koszul, ile tylko zdołała, dopóki jedna z pralek nie zasygnalizowała końca cyklu, domagając się jej uwagi. Teraz Bonnie stała przy desce, starannie odprasowując koszule rozwiedzionych biznesmenów, którzy nie potrafili robić tego samodzielnie ani nie zamierzali się tego uczyć. Zamiast tego w drodze do pracy lub do domu przyjeżdżali do pralni z lepszej części miasta. Zazwyczaj dawali Bonnie napiwek.

I bardzo dobrze, bo pieniądze, które płacił jej szef, Ivan, nie wystarczały na utrzymanie jej i dziecka. Brakowało ich bardzo dużo. Słuchawki w uszach, głośna muzyka z discmana oraz hałas dobiegający z pralek sprawiły, że Bonnie nie usłyszała mężczyzny, który stukał w okno i szarpał za klamkę. Była skoncentrowana na prasowaniu, a na dodatek stała plecami do wejścia, więc mógł tak tkwić całą wieczność, próbując zwrócić na siebie uwagę. Drzwi były zamknięte na zamek i dwie zasuwki jak każdego wieczoru, gdy Bonnie pracowała sama. Szczęśliwie jednak po kilku chwilach odstawiła żelazko, by ściszyć muzykę na discmanie, i wtedy, kątem oka, uchwyciła ruch przy drzwiach. Odwróciła się, wbijając wzrok w ciemność przed zalanym światłem lokalem i przestraszyła się nieco, widząc w drzwiach zarys męskiej postaci. Ale zaraz z ulgą rozpoznała sylwetkę Vince’a. Bonnie ruszyła przez lokal, wyjmując z uszu słuchawki i wyłączając discmana. Spodziewała się Vince’a, to ze względu na niego nie opuściła żaluzji. Dzwonił wcześniej i powiedział, że musi się z nią pilnie spotkać, ponieważ wyjeżdża – na zawsze. Bonnie nie zdziwił zbytnio fakt, że ojciec jej dziecka opuszcza miasto. Vince (imię zmienił, bo uznał, że jego prawdziwe jest dla Anglików nie do wymówienia) przybył cztery lata wcześniej z Tajlandii, korzystając z wizy studenckiej, chociaż z tego, co wiedziała Bonnie, nie wynikało, by kiedykolwiek podjął naukę. Jego wiza straciła ważność już dawno temu, a od czternastu miesięcy Vince stale powtarzał, że interesują się nim służby imigracyjne i będzie musiał wyjechać. Jednak gdy powiedział tak kilka razy, Bonnie zaczęła w to wątpić, tak samo, jak w inne rzeczy, które mówił Vince – na przykład, ile ma lat, czy też to, skąd bierze pieniądze. Podejrzewała, że to tylko wymówka, żeby móc pojawiać się w jej życiu i znikać, kiedy mu się żywnie podoba. Jednak gdy teraz otwierała zasuwki i odchylała drzwi, wpuszczając do pralni podmuch zimnego wieczornego powietrza, mogła wyczytać z jego twarzy, że dziś coś się zmieniło. Zazwyczaj gładki, wypachniony, miał na sobie wygniecione ciuchy i wyglądał na spoconego, choć na dworze było zimno. – Dzwoniła moja siostra – powiedział lekko zasapany, wchodząc i zamykając za sobą drzwi. – Moja matka jest chora. Muszę do niej jechać. Bonnie spojrzała na niego. Był tego samego wzrostu co ona, niewiele ponad metr siedemdziesiąt, miał oliwkową cerę i włosy czarne jak heban. Dostrzegała jego urok i atrakcyjność nawet teraz – tak jak zawsze – mimo tego, jak się do niej odnosił. Jej matka mawiała, że to jej wina, bo pozwala, żeby faceci traktowali ją jak szmatę. Vince przynajmniej jej nie bił, nie tak jak jego poprzednicy.

– Twoja matka jest ciągle chora – powiedziała Bonnie nie bez życzliwości. Po prostu stwierdziła fakt. – Mówiłeś, że twoja siostra się nią zajmuje. Vince potarł czoło nadgarstkiem. – Moja matka jest w szpitalu. Ma raka i zostało mało czasu. Muszę lecieć do domu. Bonnie spojrzała w jego ciemne, niemal czarne oczy, szukając w tym, co powiedział, prawdy, która być może stanowiła klucz do jej własnej przyszłości. – Lecisz do domu? Samolotem? – Podniosła głos, by przekrzyczeć huk pralek. Nigdy wcześniej nie mówił, że wybiera się do domu, tylko powtarzał, że musi stąd wyjechać. Vince pokiwał głową i wcisnął ręce do kieszeni skórzanej kurtki. – Na jak długo? – zapytała. Wzruszył ramionami. – Może na dobre. – A twoja córka? – powiedziała Bonnie, zirytowana jego beztroską, a także nadal trochę mu nie dowierzając. – Co powiem Lucy, gdy będzie wystarczająco duża, by pytać o tatę? – Będę pisać – odparł bez przekonania. – Będę pisać i dzwonić w urodziny. – Tak samo jak twój ojciec do ciebie – powiedziała gorzko, wiedząc, że ojciec Vince’a kontaktował się z nim jedynie w dniu urodzin. Ale gdyby miała być ze sobą szczera, przyznałaby, że Vince nigdy nie chciał dziecka; decyzja o nieprzerywaniu ciąży była tylko jej. – Muszę iść – powiedział, nerwowo zerkając w stronę wyjścia. – Muszę kupić bilet do domu, ale nie mam pieniędzy. Bonnie zachichotała histerycznie. – To dlatego przyszedłeś? Żeby pożyczyć kasę? Nie, Vince – odparła, jeszcze zanim spróbował zapytać. – Te grosze, które zarabiam, idą na mnie i dziecko. Dobrze wiesz, że nigdy nic mi nie zostaje. – Nie płacisz czynszu za mieszkanie tutaj – przypomniał, a jego głos brzmiał coraz bardziej desperacko. – Przecież musisz mieć jakąś forsę, którą mogłabyś mi pożyczyć, co? – Nie. Muszę płacić rachunki: światło i ogrzewanie. Muszę kupować jedzenie i ubrania. Mówiłam ci już, że nie mam nic na czarną godzinę. Nie starcza nawet

dla Lucy i dla mnie. – Narastała w niej złość. Gdyby był przyzwoitym człowiekiem, zdawałby sobie z tego sprawę i nie prosił. – Jestem pod ścianą – powiedział prawie błagalnym tonem. – Nie miałabyś serca przeszkodzić mi w spotkaniu z umierającą matką, prawda? Bonnie wiedziała, że to szantaż emocjonalny, ale i tak poczuła się winna. – Nie mam żadnych pieniędzy – powtórzyła. – Serio, nie mam. Spojrzenie Vince’a stało się zimne, tak jak zdarzało się już wcześniej, ale nigdy, kiedy patrzył na nią. Miała złe przeczucie, że istniało jakieś jego oblicze, którego wcześniej nie znała. – Kasa – wycedził, patrząc w głąb sklepu, gdzie do lady przymocowanej na stałe do podłogi była widoczna kasa. – Masz dzisiejszy utarg. Błagam cię. Jestem pod ścianą. Oddam ci, obiecuję. – Nie. Nie ma takiej opcji – sprzeciwiła się Bonnie, a wzdłuż kręgosłupa przebiegł jej dreszcz. – Mówiłam ci, jaki jest Ivan. Zawsze powtarza, że mnie zleje, jeśli będzie manko. I zrobi to, jestem pewna. Jest do tego zdolny. Chyba nie mógłbyś mnie postawić w takiej sytuacji? Jednak spojrzenie Vince’a mówiło jej, że mógłby i że to zrobi. Znów zerknął na kasę, nerwowo oblizując górną wargę. – Nic nie rozumiesz – powiedział. – Tu nie chodzi tylko o moją matkę. Wiszę kasę takim jednym. Jeśli nie oddam, to mnie zabiją. Sorry, Bonnie, ale nie mam wyboru. Choroba matki czy wierzyciele? Bonnie nie znała prawdy i nie miało to już znaczenia; zdradził ją na całej linii. Z przerażeniem patrzyła, jak zdeterminowany przechodzi przez sklep, kierując się w stronę kasy. Ze swojego miejsca widziała, jak ją otwiera. Trudno było jej przyjąć do wiadomości to, że wyżej cenił własne bezpieczeństwo niż jej i był zdolny pogrążyć ją, by uratować siebie. Jednak gdy zaczął wyciągać pieniądze – banknoty, które zarobiła na praniu ręcznym, chemicznym i prasowaniu; jakieś pięćset funtów, które zabiera wieczorem do domu, by je bezpiecznie przechować przez noc i przekazać rano Ivanowi – jej myśli powędrowały w kierunku szefa i tego, co jej zrobi, jeśli w kasie będzie brakowało pieniędzy. Wiedziała, że musi powstrzymać Vince’a. – Nie, Vince! – krzyknęła, rzucając się w stronę kasy. – Nie! – Chwyciła go za ramię. – Nie rób tego! Pomyśl o Lucy. Jeśli weźmiesz tę forsę, Ivan skrzywdzi ją tak samo jak mnie.

– Ale nie tak jak gang, któremu wiszę pieniądze – zadrwił. Odsunął ją siłą i ponownie zajął się napychaniem banknotami kieszeni kurtki. – Nie. Przestań! – wrzasnęła. W akcie desperacji chwyciła go za ręce i próbowała powstrzymać, ale ją odepchnął. Raz jeszcze uczepiła się jego ramion, ale kolejny cios był o wiele silniejszy. Krzyknęła, przewracając się pod jego naporem, a jej ciało przeszył ostry ból. Poleciała do tyłu na ostrą metalową krawędź z pralki. Vince w mgnieniu oka poupychał resztę banknotów po kieszeniach i zwiał z pralni, nie oglądając się za siebie. Bonnie przez chwilę się nie ruszała, usiłując złapać oddech. Próbowała zrozumieć to, co się właśnie wydarzyło. Vince zniknął, prawdopodobnie na zawsze, zabierając ze sobą wszystkie pieniądze Ivana – pieniądze, które ten ma odebrać od niej o ósmej rano następnego poranka. Stała tak, oparta o pralkę, i próbowała wymyślić jakieś rozwiązanie, a do oczu zaczęły napływać jej piekące łzy. W pralni było dziwnie cicho. Suszarki, które wirowały, gdy pojawił się Vince, zakończyły swój cykl i teraz stały nieruchomo; pralki były zaś w połowie programu, w bębnach delikatnie przelewała się woda. Bonnie patrzyła na drzwi wejściowe, które od wyjścia Vince’a pozostawały szeroko otwarte. Wieczorny chłód z wolna wdzierał się do środka. Jeśli zaraz nie zamknie drzwi, wlezie jakiś pijak, ćpun czy ktoś taki. Nie żeby były jakieś pieniądze do zwinięcia, pomyślała ponuro; teraz musi się martwić tylko o własne bezpieczeństwo. Odsuwając się ciężko od pralki, o którą się opierała, rozmasowała plecy i skierowała się do otwartych drzwi. Pomimo zachowania Vince’a Bonnie go nie potępiała; wierzyła, że zasłużyła sobie na takie traktowanie. Zawsze kiedy ktoś się nad nią znęcał, czuła się winna. Takie rzeczy nie przytrafiają się porządnym dziewczynom. Skoro jest zła, to mężczyźni źle ją traktują. Wytłumaczenie bardzo proste. Zamknęła drzwi na klamkę i zasuwkę, założyła łańcuch, po czym rozejrzała się po pralni. Pełne kosze czekały na załadowanie do pralek i suszarek. Uprasowała dopiero połowę rzeczy, a cały zakład miał być wysprzątany i wyczyszczony przed otwarciem o siódmej trzydzieści następnego ranka. Bonnie zazwyczaj robiła to wszystko przed położeniem się spać. Ivan oczekiwał tego od niej i lubił, kiedy o ósmej rano przychodząc po pieniądze, w pralni panowały czystość i porządek. Nawet jeśli sprzątała do północy, zawsze sprawdzała, czy

wszystko jest przygotowane zgodnie z wymaganiami Ivana. Ale dzisiaj nic z tego, pomyślała. Nie ma sensu dalej prać i sprzątać lokalu, bo to, że straciła pieniądze, jest o wiele gorsze od bałaganu. Porządek nic tu nie pomoże. Przemknęło jej przez myśl, że powie Ivanowi, iż ktoś włamał się do lokalu i utarg został skradziony. Nie było jednak śladów rabunku, więc wątpiła, czy Ivan się na to nabierze, a nie odważyłaby się ryzykować. Bonnie bała się Ivana tak samo jak większości mężczyzn, którzy pojawiali się w jej życiu. Z ciężkim sercem i bolącymi plecami Bonnie otworzyła wewnętrzne drzwi prowadzące do jej mieszkania na piętrze. Nacisnęła włącznik i klatka schodowa zalała się światłem. Wtedy zgasiła wszystkie lampy w zakładzie – wszystkie, poza nocną lampką, którą zawsze zostawiała zapaloną. Zamknąwszy drzwi do pralni, zaczęła wspinać się po schodach. Wtedy usłyszała rozpaczliwy szloch Lucy, co znaczyło, że dziecko płacze już bardzo długo.

Rozdział drugi Ucieczka Światło zgasło w połowie drogi zawilgoconej i cuchnącej stęchlizną klatki schodowej, wyłożonej niebezpiecznie poszarpaną wykładziną. We włącznikach na dole i górze Ivan zamontował liczniki czasu, żeby nie marnować prądu: to on płacił za elektryczność w pralni i na schodach, Bonnie zaś za zużycie w mieszkaniu. Tak jak zawsze, Bonnie pokonała sześć ostatnich stopni w ciemności, po czym po omacku znalazła włącznik na górze. Wcisnęła go, co zapewniło jej dodatkowych dziesięć sekund światła – w sam raz, by otworzyć drzwi do mieszkania i dostać się do środka. Przez drzwi wejściowe wchodziło się bezpośrednio do pokoju, w którym leżała Lucy, a jej krzyki były teraz ogłuszające. Pomieszczenie oświetlała lampka nocna, którą Bonnie zostawiała włączoną, gdy Lucy zostawała sama – co zdarzało się bardzo często. Żyrandol na suficie w ogóle nie działał, a Ivan nigdy nie zaproponował, że go naprawi. Bonnie przeszła w półmroku przez pokój, kierując się do stojącego na podłodze kosza Mojżesza, w którym leżała jej córka. Powieki Lucy były zaciśnięte, a buzia otwierała się w grymasie płaczu. Obrzydliwie śmierdziało biegunką i wymiotami. Objawy narastały od jakichś pięciu godzin, kiedy to zajrzała do córeczki i zmieniła jej pieluchę. Bonnie wiedziała, że nie wolno zostawiać dziecka samego na tak długo, ale musiała pracować. Wiedziała też, że sześciomiesięczna Lucy jest już za duża, by spać w koszu, lecz nie było jej stać na łóżeczko. Stawiała go więc na podłodze, by zminimalizować skutki ewentualnego wypadnięcia. Gdy Bonnie wzięła ją na ręce, dziewczynka otworzyła oczy i przestała płakać. Jednak wyraz jej twarzy był niespokojny, jakby nie była pewna, czy wszystkie jej potrzeby zostaną zaspokojone. Nie uśmiechała się na widok matki jak większość półroczniaków. Małe brewki były zmarszczone, a oczy wyrażały zatroskanie i niepokój, jakby dziecko dzieliło lęki matki i jej odpowiedzialność za wspólną przyszłość. Prześcieradło w koszu, śpioszki i kaftanik, które Lucy miała na sobie, pokryte były plamami zaschniętych wymiocin. Na śpiochach, w miejscach, w których

przeciekła pielucha, widniały brunatne kleksy. To był już trzeci dzień, kiedy Lucy miała biegunkę i wymiotowała, i Bonnie zdawała sobie sprawę, że powinna ją zabrać do lekarza. Gdyby jednak to zrobiła, wizyta zostałaby zarejestrowana w systemie komputerowym, a wtedy byłoby tylko kwestią czasu, kiedy opieka społeczna zastuka do ich drzwi. Obecnie nikt się nie orientował, gdzie przebywa Bonnie, nawet jej własna matka. Jedynie w szpitalu, w którym Lucy się urodziła – ponad sto pięćdziesiąt kilometrów stąd – odnotowano, że jej dziecko jest na świecie. I to były wszystke informacje na jego temat. Bonnie dotknęła czoła Lucy. Szczęśliwie nie wydawało się zbyt rozpalone, więc uznała, że mała nie ma gorączki. Miała nadzieję, modliła się o to, by natura zwyciężyła i pozwoliła Lucy samej wyzdrowieć, chociaż nie wiedziała, jak długo mogło to jeszcze trwać. Nie zwracając uwagi na panującą w pokoju nędzę, Bonnie zaniosła córkę do łazienki, gdzie pociągnęła za sznurek do zapalania światła. Ścianę nad starą poobijaną wanną pokrywały zagrzybiałe popękane kafelki. Pozostałości leżącego na podłodze linoleum zapaskudził wyciek z nieszczelnego sedesu, a na suficie widniały wielkie ciemne wykwity o nieregularnych kształtach – skutek dziurawego dachu. To pomieszczenie, tak samo jak reszta mieszkania, było wychłodzone. Grzyb panoszył się pomiędzy kafelkami, na krawędzi wanny, a nawet wokół okna, które nie dawało się otworzyć i niemiłosiernie postukiwało podczas wiatru. Bonnie zdawała sobie sprawę, że to pomieszczenie – tak samo, jak i pozostałe, z których wolno jej było korzystać: pokój dzienny i kuchnia – nie nadawały się do zamieszkania. Ivan również o tym wiedział, tak samo jak o tym, że dziewczyna nie będzie narzekać, bo była zbyt zdesperowana i nie miała dokąd pójść. Drzwi do dwóch sypialni były zamknięte, a klucze do nich miał Ivan. Nigdy jej nie powiedział, co w nich przechowuje, a ona nigdy nie odważyła się zapytać. Rozłożywszy jedyny ręcznik na parszywej podłodze w łazience, Bonnie ostrożnie położyła na nim Lucy. Mała natychmiast zaczęła płakać, jakby przeczuwając, co będzie dalej. – No już, już – uspokajała córkę Bonnie. – Przepraszam, ale muszę cię umyć. – Gdy tylko Lucy zaczynała płakać, czuła, jak ogarnia ją panika. Jakby robiła coś nie tak. Gdy powoli zdejmowała z Lucy brudne ubranka, jej krzyki przybrały na sile. – Musisz przestać płakać – powiedziała nerwowo. – Sąsiad zza ściany cię usłyszy. Azjata, który prowadził kiosk drzwi w drzwi z pralnią i mieszkał nad nią

z żoną i dwójką dzieci, dwukrotnie przychodził zaniepokojony długim płaczem dziecka. Chciał sprawdzić, czy nic się nie stało. Bonnie uspokoiła go, lecz odtąd żyła w strachu, że mężczyzna zgłosi swoje obawy policji albo opiece społecznej. Dziewczyna odłożyła na bok brudny kaftanik Lucy, śpioszki i body, po czym rozpięła rzepy pieluszki. Buchający od niej odór był tak odrażający, że przełknęła ślinę, by powstrzymać odruch wymiotny. Zanim zdjęła Lucy pieluchę, wprawnym ruchem sięgnęła do wanny i odkręciła kurek z ciepłą wodą. Z kranu trysnęła jednak zimna, a z biegnących przez mieszkanie rur dobiegły trzaski i postukiwania. Bonnie tak długo trzymała palce pod wąskim strumieniem, aż zrobił się letni. Cieplejszej wody nigdy tu nie było, więc ona i Lucy zawsze myły się w takiej, a Lucy wtedy płakała. Nie zakręcając kurka, Bonnie zdjęła pieluszkę i podniosła dziewczynkę w stronę wanny, wkładając jej pupę pod kran. Lucy płakała coraz głośniej. – Cśśś… – syknęła Bonnie, myjąc dziecko starą ściereczką. – Proszę, bądź cicho. – Ale Lucy nie rozumiała. Umyła małej plecy i pupę, po czym obróciła ją i przemyła brzuszek, a na koniec zajęła się buzią i odrobiną włosków na głowie. Lucy wrzasnęła jak opętana i zadygotała z zimna, gdy woda pociekła jej po główce i buzi. – Już koniec. Zrobione! – ucieszyła się Bonnie. Zakręciwszy kran, przeniosła Lucy na ręcznik. W porównaniu z wodą był ciepły, co uspokoiło niemowlę, które w końcu przestało płakać. – Grzeczna dziewczynka – z ulgą powiedziała Bonnie. Uklękła na podłodze przed córką i osuszyła ją ręcznikiem. Lucy z niepokojem śledziła wzrokiem każdy ruch matki, jakby wyczekiwała kolejnych powodów do płaczu. Gdy była już sucha, Bonnie owinęła ją ręcznikiem niczym szalem, po czym zaniosła małą w półmrok pokoju, gdzie usiadła na powycieranej sofie z Lucy na kolanach. – Już cię ubieram – szepnęła, całując małą w główkę. Wyjęła jednorazową pieluszkę z paczki, którą trzymała na sofie wraz z większością swoich rzeczy. Nie miała ich zbyt wiele; dobytek jej i Lucy z łatwością mieścił się na kanapie i fotelu. Przynajmniej nie będzie dużo pakowania, westchnęła z goryczą. Nie myślała jeszcze o tym, dokąd pójdzie, ale wiedziała, że nie ma innego wyboru jak ucieczka; teraz, kiedy pieniądze Ivana zniknęły.

Położywszy Lucy na kanapie, zapięła rzepy pieluszki, po czym sięgnęła po czyste ubranka. Zaletą pracy w pralni było to, że mogła za darmo wszystko prać i suszyć. Gdy wzięła już czyste body, śpioszki i kaftanik (kupione z drugiej ręki), ubrała Lucy, najprędzej jak potrafiła. Jedynym urządzeniem, które mogło ogrzać pokój, był elektryczny kominek, jednak okazał się stanowczo za drogi w użytkowaniu. Bonnie musiały więc wystarczyć unoszące się z pralni opary, które sprawiały, że w pokoju nie było przejmująco zimno. Bo ciepło nie bywało tu nigdy. Lucy podczas ubierania nawet nie zakwiliła; właściwie nie wydawała żadnego dźwięku. Bonnie zauważyła, że mała jest albo zupełnie cicho, albo płacze. Nie istnieje dla niej żaden stan pośredni, który by wyrażał zadowolenie. Nie głużyła ani gaworzyła jak większość jej rówieśników. Powodem był brak bodźców, ale Bonnie nie zdawała sobie z tego sprawy. Gdy Lucy była już ubrana, Bonnie zmieniła prześcieradło w koszu i przeszła z córką do zaniedbanej kuchni. Podtrzymując ją na biodrze ramieniem, drugą ręką napełniła i włączyła czajnik, po czym sięgnęła po stojący na parapecie karton mleka. Nie było chłodziarki, więc parapet, na który ciągle wiało przez źle dopasowane okno, zastępował ją podczas zimy. Tam Bonnie przechowywała „żywność lodówkową” – mleko, jogurt i serek do smarowania pieczywa. Przy jednej ze ścian stała wiekowa kuchenka gazowa, ale nie działały palniki, więc Bonnie żywiła się fasolką z puszki, chlebem z serkiem, płatkami kukurydzianymi, chipsami i herbatnikami. Lucy piła krowie mleko – mieszanka dla niemowląt była za droga – i Bonnie zastanawiała się, czy to nie dlatego mała wymiotuje i ma biegunkę. Przygotowała mleko dla Lucy w ten sam sposób co zawsze: napełniając butelkę do połowy mlekiem i dolewając gorącej wody. Ponieważ nie miała kuchenki ani rondla, to było wszystko, co mogła zrobić, a na dodatek w ten sposób mleka starczało na dłużej. Zrobiła sobie kubek herbaty i, biorąc garść herbatników z otwartej paczki, wróciła do pokoju. Usiadła na sofie i dała Lucy butelkę, sama piła herbatę i łapczywie pochłaniała herbatniki. Wolałaby uciec teraz, by być jak najdalej stąd, zanim przyjdzie Ivan i przekona się, że zniknęły i one, i pieniądze, ale noc była zimna, więc najrozsądniej było zostać w mieszkaniu najdłużej jak to możliwe. Bonnie uznała, że jeśli wyruszy o szóstej rano, będzie miała dwie godziny do przyjścia Ivana – tyle czasu wystarczy, by bezpiecznie czmychnąć. Fizycznie wyczerpana i wycieńczona emocjonalnie, opuściła głowę na oparcie

brudnej sofy i zamknęła oczy, podczas gdy Lucy ssała butelkę. Zastanawiała się, czy powinna wyruszyć na północ, gdzie mieszka jej matka, ale przecież ona nie ucieszy się na jej widok. Była samotną matką, przez jej dom przewijały się tabuny pomieszkujących kochanków, z których wielu próbowało uwieść Bonnie; miała własne problemy na głowie. Dziewczyna tolerowała jej styl życia tak długo, jak tylko mogła, aż w końcu dała nogę. W wieku siedemnastu lat, z dobytkiem, który mieścił się w płóciennej torbie, wylądowała na bruku. Spała na ulicy lub obojętnie gdzie, byleby było łóżko. Jej dwaj starsi bracia odeszli z domu wcześniej i nie utrzymywali z nią kontaktu, więc zanim Lucy skończyła swoją butelkę i zasnęła, Bonnie już zrozumiała, że nie ma dokąd pójść – zresztą właśnie dlatego wylądowała u Ivana. Orsalit! – pomyślała Bonnie, otwierając szeroko oczy. Czy nie tak nazywało się lekarstwo, które podaje się niemowlętom i dzieciom, kiedy mają biegunkę i wymiotują? Czy nie widziała tego przypadkiem w telewizyjnej reklamie w zeszłym roku, gdy mieszkała w squacie, w którym mieli telewizor? Była pewna, że to ta nazwa. Zostało jej trochę pieniędzy – napiwki z całego dnia – więc gdy tylko otworzą rano sklepy, znajdzie aptekę i kupi Orsalit, który sprawi, że Lucy będzie zdrowa. Podniesiona nieco na duchu spojrzała na śpiącą spokojnie w jej ramionach córkę i poczuła, jak ogarniają ją miłość i rozpacz. Biedny dzieciak, pomyślała nie pierwszy już raz. Zasługuje na lepsze życie, jednak Bonnie wiedziała, że nie jest o nie łatwo, kiedy jest się bezdomną, samotną matką. Uważając, by nie zbudzić Lucy, delikatnie podniosła ją ze swoich kolan i przełożyła do kosza, gdzie opatuliła ją kocykiem, upewniając się, że dobrze przykryła rączki. Teraz, gdy pralki były wyłączone, w pokoju zrobiło się bardzo zimno. Wtedy zdała sobie sprawę, że dzisiaj nie muszą przecież marznąć – po co się martwić o pieniądze za ogrzewanie? Kiedy przyjdą rachunki, jej już tutaj nie będzie. W ich ostatnią noc we wstrętnym mieszkaniu Ivana może być im wreszcie ciepło! Podeszła do elektrycznego kominka i przeciągnęła go na środek pokoju. Był na tyle blisko, żeby czuły jego ciepło, ale nie na tyle, by mogły się oparzyć lub przypalić ubrania. Podłączyła go do prądu i niebawem dwie grzałki rozżarzyły się na czerwono. W pokoju zrobiło się przyjemnie i Bonnie zaczęła ziewać, po czym zamknęła oczy. Wciągnęła nogi na sofę, zrzuciła kopniakiem paczkę pieluch, żeby zrobić sobie więcej miejsca, po czym zwinęła się w kłębek na boku, kładąc głowę na stercie ubrań. I od razu zasnęła.

Ocknęła się nagle. Lucy płakała, a przez niedopasowane złachane zasłony ujrzała, że niebo zaczyna się rozjaśniać. – Cholera! – zaklęła, zrywając się na równe nogi. – Która godzina? – Grzebiąc po omacku w torbie, znalazła telefon. – Jezu! Już siódma. – Ciepło w pokoju musiało ją tak ululać, że zapadła w głęboki sen; Ivan będzie tu za godzinę, może nawet wcześniej! Serce waliło jej jak młotem. Głucha na dobiegający z kosza płacz, chwyciła pustą butelkę z miejsca, w którym ją wczoraj zostawiła, i popędziła do kuchni. Tam napełniła czajnik i wypłukała butelkę „ciepłą” wodą z kranu. Czekając na wrzątek, wróciła do pokoju i, nie bacząc na krzyk Lucy, zmieniła jej pieluszkę; znów była okropnie zapaskudzona. Gdy tylko będzie mogła, Bonnie znajdzie aptekę. Włożywszy niemowlę z powrotem do kosza, pognała do kuchni, wlała resztkę mleka do butelki i dopełniła ją gorącą wodą. Gdy wróciła do pokoju, włożyła Lucy do buzi smoczek, po czym oparła butelkę o ściankę kosza, by mała mogła sama pić, podczas gdy ona spakuje rzeczy. Otworzywszy płócienną torbę, zaczęła wciskać do niej ubrania, potem dopełniła ją pieluszkami i ręcznikiem. Włożyła bluzę z kapturem i zapięła ją pod szyją; nie miała płaszcza ani cieplejszej kurtki. Później pobiegła do łazienki, prędko skorzystała z toalety, umyła ręce w letniej wodzie i, zabrawszy swoją szczoteczkę do zębów oraz rolkę papieru toaletowego, wróciła do pokoju, by upchnąć je do torby. Nie miała żadnych kosmetyków ani przyborów toaletowych; były za drogie, a nie chciała ryzykować, kradnąc rzeczy, które nie były jej niezbędne. Mogła się obyć bez mydła i makijażu. W kuchni zebrała resztki jedzenia – pół paczki herbatników i tubkę serka do smarowania pieczywa. Przypomniała sobie, by wziąć z szuflady łyżeczkę, żeby mieć czym jeść jogurty, po czym wróciła do pokoju i dopakowała torbę. Teraz już była pełna, więc zapięła ją na suwak. Mieściła większość ich dobytku – jedyne, co pozostało, to brudne ubranka Lucy, będzie je musiała zostawić. Nie dość, że się nie zmieszczą, to jeszcze potwornie cuchną. Bonnie ponownie spojrzała na zegarek. Było piętnaście po siódmej. Jej tętno przyspieszyło. Będzie musiała ostrożnie opuścić okolicę, czujnie rozglądając się za Ivanem. Codziennie przyjeżdżał tu samochodem, ale z której strony? Nie wiedziała. Z mieszanymi uczuciami co do decyzji o ucieczce ostatni raz omiotła wzrokiem ponury pokój – przynajmniej miały tu dach nad głową i parę groszy na przeżycie – następnie przerzuciła torbę przez ramię i podniosła kosz Mojżesza. Poczuła ukłucie ostrego bólu w plecach, w miejscu, gdzie się uderzyła, gdy Vince

popchnął ją na pralkę. Otworzywszy drzwi prowadzące z mieszkania na klatkę schodową, Bonnie zapaliła sterowane licznikiem czasu światło, wymanewrowała koszem na zewnątrz, i zamknęła je za sobą. Schodziła ostrożnie, z żołądkiem ściśniętym ze strachu. Jedyne wyjście prowadziło przez pralnię i gdyby z jakiegoś powodu Ivan przyjechał wcześniej, jak mu się już kilka razy zdarzyło, odciąłby jej drogę ucieczki. Tylne drzwi były zabite deskami, żeby odstraszyć wandali. W połowie schodów zgasło światło. Bonnie ostrożnie pokonała kilka ostatnich stopni, kurczowo trzymając przy sobie kosz i opierając się łokciem o ścianę dla utrzymania równowagi. Na dole wcisnęła włącznik i ujrzała drzwi do pralni. Otworzyła je i weszła do środka. Gdy pralki były wyłączone, panowały tu dziwny spokój i chłód. Ruszyła przez zakład, wpatrując się w drzwi na ulicę i szukając śladów obecności Ivana. Serce waliło jej w piersi jak oszalałe. Ostatni raz zerknęła przez okno pralni i otworzyła drzwi. Zadzwonił dzwonek i Bonnie, zostawiając za sobą tabliczkę z napisem „Zamknięte”, wyszła na zewnątrz.

Rozdział trzeci Zaniepokojona Porywy okrutnego północno-wschodniego wiatru przenikały przez dżinsy i bluzę Bonnie, gdy maszerowała w stronę odległego o półtora kilometra miasta. Nie miała jasnego planu działania, ale wiedziała już sporo o tym, jak się żyje bez dachu nad głową, więc obstawiała, że na głównej ulicy musi być otwarty od szóstej rano McDonald. Niektóre pracują nawet całą dobę. W środku jest ciepło, a jeśli się kupi cokolwiek do jedzenia albo picia – nieważne, jak małego – i usiądzie dyskretnie w kąciku, obsługa zazwyczaj pozwala na to w nieskończoność. Przypomniała sobie, że w ten sposób w zeszłym roku poznała Jameela, właśnie przesiadując w McDonaldzie. Zajął stolik obok i zaczęli rozmawiać. Gdy się dowiedział, że śpi na ulicy, zabrał ją do squatu, który dzielił z ośmioma innymi osobami – mężczyznami i kobietami w wieku około dwudziestu lat, w większości korzystającymi z pomocy społecznej. Jedna z dziewczyn miała czteroletnie dziecko i wówczas Bonnie była pewna, że to nie w porządku zmuszać je do życia w takich warunkach. Lepiej by mu było w rodzinie zastępczej albo adopcyjnej. Teraz jednak, gdy sama była matką, wiedziała, że jest inaczej; zrobiłaby wszystko, by zatrzymać dziecko przy sobie. Bonnie mieszkała w squacie przez dwa miesiące i wyprowadziła się, gdy w jej życiu pojawił się Vince. Kiepski wybór, pomyślała z żalem, idąc dalej w stronę miasta. Lucy obudziła się i patrzyła na nią z kosza. – Czy wszystko w porządku, proszę pani? – gdzieś nieopodal rozległ się męski głos. Bonnie aż podskoczyła, po czym zatrzymała się i odwróciła, by się rozejrzeć. Przy krawężniku zatrzymał się radiowóz, a z okna od strony kierowcy patrzył na nią policjant, oczekując odpowiedzi. – Tak, wszystko w porządku – odparła, natychmiast przeczuwając kłopoty. – To trochę za wcześnie, żeby chodzić tak z dzieciaczkiem w tej zimnicy – powiedział, zerkając na kosz, który trzymała przed sobą. Bonnie poczuła znajome ukłucie niepokoju, jakby zatrzymał ją policjant. – Wybieram się na wakacje – rzekła, starając się, by głos jej nie drżał,

i uśmiechając się lekko. Widziała po jego wyrazie twarzy, że wątpi w jej prawdomówność, co było zrozumiałe. Był środek zimy, a ona nie wyglądała na podróżniczkę wyszykowaną na wyprawę w poszukiwaniu słońca. – Idę do cioci – dodała. – Odpocząć trochę, póki mój mąż nie wróci. To kłamstwo było tak groteskowe, że Bonnie była pewna, iż funkcjonariusz zdaje sobie z tego sprawę. Przez otwarte okno widziała spodnie policjantki, zajmującej miejsce pasażera. – Gdzie mieszka ciotka? – drążył mundurowy. – Po drugiej stronie miasta – powiedziała Bonnie bez wahania. – Niedaleko. Policjantka pochyliła głowę, żeby się przyjrzeć Bonnie przez okno radiowozu. – W jakim wieku jest dziecko? – zapytała. – Sześć miesięcy. – Pani jest matką? – Tak. Proszę się nie martwić, nie będę jej trzymać długo na zimnie. Wsiądę do autobusu, gdy tylko coś podjedzie. Bonnie zobaczyła, jak kierowca sięga po kluczyki do stacyjki. To był zły znak. Z doświadczenia wiedziała, że jeśli wyłączy silnik, to znaczy, iż będzie chciał zadać więcej pytań i pewnie sprawdzi ją w komputerze, który miał w samochodzie. Kiedy bywała w takiej sytuacji, zanim pojawiła Lucy, dawała nogę. Teraz nie było takiej możliwości. Nie da się zwiać policji z torbą i Lucy w koszyku. – Adres zamieszkania ciotki? – zapytała policjantka, gdy mężczyzna wyłączył silnik. Cholera! – pomyślała Bonnie. – Birdwater Estate – powiedziała. Nie znała tam nikogo, wiedziała tylko, że jest takie miejsce, bo jego nazwa pojawiała się na autobusach jako końcowy przystanek linii. Nagle uwagę policjantów odwróciło radio. Nadawano komunikat: – Do wszystkich radiowozów, potrzebne posiłki dla drogówki: karambol na autostradzie. – Bonnie patrzyła z ulgą, jak dłoń kierowcy wraca na kluczyk w stacyjce i uruchamia silnik. – To dbaj o siebie w takim razie – powiedziała policjantka, prostując się w fotelu i znikając z pola widzenia Bonnie. – Dobrze. Dziękuję, że zapytaliście.

Kierowca podniósł szybę i radiowóz ruszył na sygnale. – Niewiele brakowało – wyszeptała Bonnie i przyspieszyła kroku. Wiedziała, że chodząc tak wcześnie po ulicach z torbą i niemowlęciem, zwróci uwagę każdego policjanta, któremu bliski jest temat przemocy wobec dzieci. Wcześniej już tak było – kiedy to z miesięczną Lucy pojawiła się w pralni u Ivana o siódmej trzydzieści rano. Sypiała pod gołym niebem i właśnie udało jej się uciec przed krążącym po okolicy radiowozem. Wpadła do właśnie otwartej pralni, a tam zastała Ivana, który strasznie bluzgał i przeklinał swoją pracownicę. Dziewczyna miała otworzyć rano zakład, ale poprzedniego dnia nawiała. Od słowa do słowa Bonnie dowiedziała się, iż pracownicy przysługiwało mieszkanie nad zakładem, więc natychmiast zaproponowała, że może dla niego pracować. Teraz przeszła przez ulicę i czekała na autobus. Do miasta było zaledwie kilka przystanków, więc wystarczy pieniędzy na bilet. Wiedziała też z doświadczenia, że dużo mniej zwraca na siebie uwagę policji, siedząc na ławce, niż idąc. Było niewiele po ósmej rano, gdy Bonnie weszła do jasno oświetlonej restauracji fast food, gdzie siedziała już stała śniadaniowa klientela. Była spragniona, bolały ją ręce i plecy od dźwigania torby i kosza z małą, a do tego straszliwie jej się chciało siusiu. Była też głodna. Od wczorajszego lunchu, kanapki z serka i resztki chleba, nie jadła nic poza wieczorną garścią herbatników. Mogła kupić sobie śniadanie, ale nie wiedząc, jak długo jeszcze będzie się szwendać, nie chciała wydawać pieniędzy, o ile nie było to absolutnie konieczne. Otworzyła drzwi na korytarz prowadzący do toalet i wpadła na wychodzącą pracownicę lokalu. – Och, dziecko! – zawołała zaskoczona kobieta, po czym poszła do restauracji, by sprzątnąć ze stolików. Bonnie udało się wmanewrować jakoś z koszem i torbą do damskiej toalety. Na szczęście nikogo w niej nie było, więc zostawiła bagaż i Lucy przed otwartymi drzwiami do kabiny i zrobiła siusiu. Spuściła wodę, wyszła, umyła ręce i podetknęła je pod suszarkę. Gdy urządzenie wydało z siebie ryk, Lucy obudziła się i zaczęła płakać. – Już dobrze – uspokoiła ją Bonnie i prędko odeszła od suszarki. Podniosła kosz i torbę. Schylając się po nie, kątem oka zobaczyła swoje odbicie w lustrze wiszącym na ścianie. W jasnym świetle wydawała się jeszcze bledsza niż zazwyczaj i chudsza; kości policzkowe wyostrzyły się, a oczy były

podkrążone. Z przerażeniem pomyślała, że przy takim trybie życia niedługo będzie wyglądała jak jej matka: wyniszczona wieloma latami picia, palenia i bycia popychadłem. Bonnie zamówiła gorącą czekoladę i kartonik mleka dla Lucy. – Na miejscu czy na wynos? – zapytała kasjerka. – Na miejscu – odpowiedziała. Zapłaciła, wstawiła napoje do kosza przy nóżkach Lucy, by zabrać wszystko za jednym zamachem i ruszyła w stronę długiej ławy na końcu sali – z dala od kas i drzwi, od których ciągnęło zimnym powietrzem. Bonnie, umieściwszy kosz na siedzeniu obok siebie, rzuciła się na czekoladę. Ciepło i słodycz przypomniały jej gorące, mleczne napoje, które w dzieciństwie robiła dla niej babcia, kiedy przygarniała ją do siebie. Zastanawiała się, co teraz z nią się dzieje. Pokłóciła się z matką i od wielu lat nie rozmawiały ze sobą. Bonnie kochała babcię, chociaż nie widziała jej od momentu, gdy osiem lat temu odeszła z domu. Wyjęła z torby paczkę z ostatnimi herbatnikami i trzymała je na kolanach, poza polem widzenia obsługi, pospiesznie je podskubując. Wyższy poziom cukru we krwi poprawił jej nastrój i na jakiś czas zagłuszył głód. Lucy przyglądała się jej, ale nie wyglądała na głodną, więc Bonnie postanowiła, że zachowa kupiony kartonik mleka na później. Włożyła go ponownie do kosza obok nóżek małej, by mieć go na podorędziu, gdy będzie potrzebny. Miała też jogurty, planowała, że jednym z nich nakarmi Lucy później. Zaczęła już dawać jej miękkie pokarmy – jogurt, rozgniecioną w dłoni frytkę czy kawałek chleba namoczony w ciepłej herbacie. Kiedy wszystko się ułoży, myślała, i będzie miała więcej pieniędzy, zacznie jej kupować odpowiednie dla dzieci jedzenie, którym wzbogaca się dietę. – Nie zawsze tak będzie – powiedziała na głos, zwracając się do córki i delikatnie głaszcząc jej policzek. – Będzie lepiej. Obiecuję ci to. Chociaż, jak i kiedy ma to nastąpić, tego nie wiedziała. O dziewiątej Bonnie zarzuciła torbę na ramię, podniosła kosz i wyszła z restauracji w poszukiwaniu apteki. Lucy spała i, chociaż nie wymiotowała ani nie zabrudziła pieluszki od rana, Bonnie chciała kupić lekarstwo, żeby mieć je na wszelki wypadek, gdyby okazało się potrzebne. Mówiła sobie, że stara się być dobrą mamą, ale było to bardzo trudne w sytuacji, gdy nie miała domu, regularnych przychodów, lecz własną matkę za wzorzec. Kiedy była dzieckiem, zakładała, że chaos i bieda, w której byli zmuszeni żyć jej bracia i ona sama, to

coś normalnego i funkcjonują tak wszystkie rodziny. Gdy była wystarczająco duża, by chodzić się bawić do domów innych dzieci, zorientowała się, że nie tylko nie jest to normalne, ale ludzie z osiedla współczują jej i obgadują jej matkę, że zaniedbuje ją i braci. Bonnie zastanawiała się, czemu nikt wtedy nie zainterweniował; być może przez okropny charakter jej matki, którego wiele razy była ofiarą – a kiedy ta piła, zawsze jej się pogarszało. Myślała, że może to dlatego opieka społeczna nie uratowała ani jej, ani braci, tak jak udało się niektórym dzieciakom z osiedla. A może zwyczajnie nie byli warci, by ich ratować? Takie myśli gnębiły ją całe życie. Kawałek dalej Bonnie spostrzegła biało-niebieski krzyż apteki i weszła do środka. Było tam już dwoje klientów: kobieta przeglądająca produkty na półkach oraz mężczyzna, którego właśnie obsługiwano przy ladzie. Bonnie przyjrzała się półkom w poszukiwaniu leku, którego potrzebowała, ale nie mogła go znaleźć. Gdy mężczyzna odszedł od lady, podeszła do farmaceutki – Azjatki w średnim wieku o poważnym wyrazie twarzy, ubranej w kolorowe sari. – Wydaje mi się, że to, czego potrzebuję, nazywa się Orsalit – powiedziała Bonnie. – Czy to dla pani? – spytała farmaceutka, szybko mierząc dziewczynę wzrokiem. – Nie, to dla mojego dziecka. – W jakim jest wieku? – Sześć miesięcy. Kobieta zerknęła na kosz, którzy Bonnie trzymała przed sobą. – Jakie ma objawy? – Wymiotuje i ma biegunkę. – Od jak dawna choruje? – Od dwóch dni – powiedziała Bonnie. – Jeśli objawy będą się utrzymywać, trzeba je zabrać do lekarza – powiedziała farmaceutka. Sięgnęła na półkę po prawej stronie i zdjęła pudełko z napisem „Orsalit”. – W opakowaniu jest sześć saszetek – ciągnęła, pochylając się nad ladą i stukając palcem w pudełko. – Trzeba postępować zgodnie z instrukcją. Należy zmieszać jedną saszetkę z wodą albo mlekiem. Rozumie pani, że to nie leczy wymiotów ani biegunki? Tylko uzupełnia sól i glukozę utracone wskutek choroby. Jeśli dziecku się nie poprawi w ciągu dwudziestu czterech godzin, musi pani

pójść z nim do lekarza. – Dobrze – zgodziła się Bonnie, wyjmując z kieszeni portmonetkę. – Cztery funty i dwadzieścia pensów – powiedziała kobieta. – To strasznie dużo! – wykrzyknęła Bonnie. – Czy mogę kupić tylko dwie saszetki? Farmaceutka przestała wstukiwać lek na kasę i spojrzała na Bonnie. Dziewczyna zrozumiała, że lepiej było się nie odzywać i zapłacić. Przez okienko ujrzała mężczyznę, jak się domyślała, męża kobiety, który przerwał pracę i spojrzał na nią. Farmaceutka wyszła zza lady i pochyliła się nad koszem, żeby przyjrzeć się Lucy. – Czuję zapach wymiotów – powiedziała, kładąc rękę na czole małej, żeby sprawdzić, czy nie ma gorączki. Lucy zaczęła się wiercić, ale się nie obudziła. – Możliwe, że to od kocyka – odparła Bonnie obronnym tonem. – Nie zdążyłam go uprać. Jej ubranka są czyste. – Mierzyła pani dziecku temperaturę? – zapytała kobieta. – Tak – skłamała Bonnie. – Nie wydaje się gorąca, kiedy się jej dotyka, prawda? – Nie, ale to niekoniecznie dobra metoda. Ile miała stopni? – Tyle co normalnie – odparła Bonnie, nie mając pojęcia, ile to powinno być. Kobieta spojrzała na nią, po czym wróciła za ladę. – Niemowlęta potrafią poważnie się rozchorować w bardzo krótkim czasie – powiedziała. – Musi pani ją uważnie obserwować. Jeśli pójdzie pani do lekarza, wypisze receptę na darmowy lek. Gdzie mieszkacie? – Na Hillside Gardens osiemdziesiąt sześć – dziewczyna podała dane pralni, z której właśnie uciekła. To był jedyny adres w okolicy, który znała na pamięć. – Bierze pani Orsalit? – Tak – rzekła Bonnie i prędko podała pięciofuntowy banknot. – Proszę pamiętać, żeby pójść do lekarza, jeśli do jutra stan dziecka się nie poprawi – powtórzyła kobieta i wydała resztę. – Dobrze – powiedziała Bonnie, chcąc jak najszybciej wyjść. Gdy tylko upchnęła drobne do portmonetki, wrzuciła ją do kosza Lucy razem z papierową torbą z Orsalitem, po czym pospiesznie opuściła aptekę.

Jednak za ladą pozostała mocno zaniepokojona pani Patel. Dziewczyna, którą właśnie obsłużyła, była chuda i wymizerowana, a jej dziecko chore. Robiła wrażenie wystraszonej, a kosz, w którym nosiła niemowlę, był stary i brudny; nie widziała takiego od lat. Dlaczego matka z niemowlęciem błąka się w środku zimy po ulicach z wypakowaną torbą, kiedy dziecko jest chore? Coś tu nie pasowało, coś było nie w porządku. Pani Patel miała świadomość, że aptekarze nieraz przegapiali znaki ostrzegawcze, podczas gdy interwencja mogła położyć kres czyimś cierpieniom, a nawet uratować czyjeś życie. Pół godziny później, podzieliwszy się z mężem swoimi obawami, zostawiła go w aptece, by obsługiwał klientów, sama zaś udała się na zaplecze i zadzwoniła do pomocy społecznej. – Być może to nic poważnego – rozpoczęła, jak wiele telefonujących do dyżurnego opiekuna społecznego. – Nazywam się Patel, prowadzę aptekę przy High Street sto trzydzieści siedem. Obsługiwałam właśnie dziewczynę z chorym dzieckiem i jestem zaniepokojona. Czy jest możliwość, żeby ktoś sprawdził, czy wszystko u niej w porządku? Mam adres. I to był pierwszy raz, kiedy Lucy pojawiła się w kartotekach opieki społecznej – jako półroczne niemowlę z adresem, ale bez imienia.

Rozdział czwarty Za późno, by pomóc Trzy dni później, wczesnym popołudniem, Miranda zaparkowała samochód tuż za pralnią, na pierwszym wolnym miejscu przy ulicy, wysiadła i od razu rozłożyła parasol. To był jej pierwszy rok w opiece społecznej, w poprzednim ukończyła szkolenie i przydzielono jej ten mało skomplikowany przypadek. Opiekunka społeczna pełniąca dyżur w miejscowym ośrodku zanotowała uwagi pani Patel oraz przekazała sprawę kierowniczce Mirandy, która z kolei przydzieliła ją dziewczynie. Miranda, jak się można było spodziewać, skontaktowała się z przychodnią, której rejon obejmował adres Hillside Gardens osiemdziesiąt sześć, lecz okazało się, że w ich dokumentacji nie figuruje młoda matka z niemowlęciem zamieszkała pod tym adresem. Teraz Miranda zmierzała właśnie tam, by potwierdzić słuszność podejrzeń pani Patel. Dopiero na miejscu Miranda zorientowała się, że pod tym adresem nie stoi dom mieszkalny, tylko pralnia samoobsługowa – ostatni ze zlokalizowanych tu czterech punktów usługowych. Krople deszczu odbijały się od jej parasola, gdy sprawdzała tabliczkę przy ulicy, żeby się upewnić, iż jest we właściwym miejscu, potem zajrzała za róg pralni, by sprawdzić, czy znajdują się tam drzwi z numerem 86. Okazało się, że nie, podeszła więc do zakładu od frontu, złożyła parasol i weszła do środka. Uderzyła ją fala gęstego i niezdrowo wilgotnego powietrza. Chociaż większość pralek działała, w pralni przebywały tylko dwie osoby: starszy mężczyzna, który czekał na ławce przed automatami prawdopodobnie na to, aż zakończy się cykl jego prania, oraz postawna kobieta pod czterdziestkę, która prasowała w głębi lokalu. Kobieta spojrzała na wchodzącą Mirandę i widząc jej niepewność, zapytała z silnym wschodnioeuropejskim akcentem: – W czym mogę pani pomóc? Miranda podeszła do kobiety i dopiero wtedy się odezwała. – Czy to Hillside Gardens osiemdziesiąt sześć? – spytała. – Tak – potwierdziła kobieta, przerywając prasowanie. – Czy jest pani właścicielką zakładu?

– Nie. Pracuję tutaj. O co chodzi? – Próbuję odnaleźć młodą kobietę z niemowlęciem, która prawdopodobnie tu mieszka – powiedziała Miranda. Kobieta zerknęła na nią podejrzliwie, a Miranda pomyślała, że może nie zrozumiała wszystkiego, więc powtórzyła innymi słowami: – Chciałabym się zobaczyć z kobietą, która tu mieszka i ma małe dziecko. – Nie. Ja mieszkam. Ja, Alicja, z moim mężem – powiedziała, wskazując sufit, nad którym było mieszkanie. – Czy ma pani dziecko? – drążyła Miranda. Chociaż Alicja nie pasowała do opisu przekazanego przez panią Patel, mogła być krewną poszukiwanej. – Małe dziecko nie. Mój synek osiem lat. On w Polsce – powiedziała Alicja. – Czy ktoś jeszcze tutaj z panią mieszka? – Pani z policji? My legalni. Mój mąż ma wiza. – Nie, nie jestem z policji. – Miranda uśmiechnęła się, próbując uspokoić kobietę. – Jestem opiekunką społeczną. Alicja zmarszczyła czoło, nie wiedząc, co o tym myśleć. – Pomoc społeczna – powtórzyła Miranda, żałując, że nie opanowała podstaw polskiego, tak jak część jej koleżanek. – Ja dobra pani – powiedziała, wskazując palcem na siebie. – Pomagam ludziom. Chcę też pomóc kobiecie z dzieckiem. – Nie policja? – upewniła się Alicja. – Nie. Pomoc społeczna. Czy mieszka tu z wami matka z niemowlęciem? – Nie. Niemowlę nie. Tylko ja i mąż – potwierdziła Alicja. – Czy zna pani kobietę, około dwudziestoletnią, z sześciomiesięcznym dzieckiem? – zapytała Miranda, bo istniała taka możliwość, że poszukiwana przez nią matka przebywa u Alicji albo przynajmniej ją odwiedza. – Nie. Pokazać pani nasz pokój? – spytała Alicja, ponownie wskazując mieszkanie na górze. Miranda nie miała zamiaru prosić o wejście do mieszkania; tak naprawdę nie miała do tego prawa, lecz Alicja sama to zaproponowała i sprawdzenie mieszkania miało sens, by wykluczyć możliwość, że przebywa tam dziecko. – Tak, proszę – powiedziała. – To bardzo miłe z pani strony. Alicja kiwnęła lekko głową i wyłączając żelazko z kontaktu, zaprowadziła ją

do drzwi w kącie zakładu. Otworzywszy je, nacisnęła włącznik światła i Miranda ruszyła za nią po obskurnych, cuchnących wilgocią schodach. – Ivan bardzo zły na dziewczynę z dzieckiem – dodała Alicja. – Ivan właściciel zakładu, a ona ukraść jego pieniądze i uciec. – Rozumiem – powiedziała Miranda. – Czyli przed wami mieszkała tu dziewczyna z dzieckiem, i odeszła? – Wydała z siebie krótki okrzyk przerażenia i zamarła, gdy zgasło światło. – Pani się nie martwi. Ja włączam – uspokajała Alicja, pokonując kilka ostatnich stopni i wciskając włącznik na górze schodów, by ponownie zapalić światło. Miranda dołączyła do niej w niewielkim korytarzu. – Tak. Ona pójść – powiedziała Alicja, otwierając drzwi do mieszkania. – Ja i mąż przyjechać wczoraj. Nierozpakowane jeszcze. Miranda weszła za Alicją do mieszkania, które, tak samo jak i klatka schodowa, cuchnęło wilgocią i stęchlizną. Odrobina zimowego światła przebijała się przez usmolone okna, lecz nawet w półmroku widziała, że to miejsce nie nadaje się do zamieszkania. – My rozpakować później – tłumaczyła się Alicja, prawie przepraszająco machając ręką nad kartonami i torbami podróżnymi, którymi była usłana podłoga. – Jeszcze nie ma czasu. Miranda uśmiechnęła się niewyraźnie i pokiwała głową; jej wzrok natrafił na nylonowe śpiwory rozłożone na brudnych, sfatygowanych sofie i fotelu. – Nie ma łóżek – oznajmiła Alicja, wiodąc wzrokiem za spojrzeniem Mirandy. – Ivan powiedział, że nie da. Drzwi do sypialni zamknięte. On mieć klucz. Ja i mąż spać tu. To nie pierwszy raz od początku pracy w opiece społecznej Miranda była przerażona warunkami, w jakich niektórzy musieli żyć. Co prawda nie było to najgorsze lokum, jakie zdarzyło się jej oglądać – choć niewiele mu do tego brakowało – wyglądało naprawdę strasznie. Czuła upokorzenie Alicji, że są z mężem zmuszeni żyć w ten sposób, mimo że byli dwojgiem ciężko pracujących, dorosłych ludzi. Była też wściekła na właściciela tego miejsca, że wykorzystuje imigrantów. – I było tutaj niemowlę? – zapytała Miranda, przejęta, że dziecko mieszkało w takich warunkach.

– Tak – powiedziała Alicja. – Matka zostawić brudne pieluchy i ubrania, takie dziecięce, pokażę. Omijając pudła i torby, Miranda przeszła za kobietą do pomieszczenia, które pełniło funkcję kuchni. Było przejmująco zimne, z sypiącymi się tynkami, oraz brudne jak reszta mieszkania. Miranda zauważyła, że nie ma w nim nawet zwykłych szafek do przechowywania jedzenia ani lodówki. Alicja podeszła do rzędu zawiązanych worków na śmieci opartych o starą kuchenkę, z której zwisały otwarte drzwiczki piekarnika. Rozwiązawszy jeden z nich, kobieta przechyliła go w stronę Mirandy, by ta mogła zajrzeć do środka. Opiekunka zobaczyła brudną pieluchę i ubranka wymieszane z innymi śmieciami, po czym cofnęła się o krok przed wydobywającym się z worka odorem. – Wyrzucę później, posprzątam po pracy – powiedziała prędko Alicja, zawiązując worek. Miranda czuła pokusę, by zapytać, ile z mężem płacą za tę norę, ale nie była to jej sprawa. Na wczesnym etapie swojej drogi zawodowej przekonała się, że pomoc społeczna nie jest w stanie uratować każdego dorosłego, który żyje w ubóstwie; jej budżet nie jest z gumy. Skoro nie mieszka tam dziecko ani inna potrzebująca pilnej interwencji osoba, tu kończyła się jej rola w tej sprawie. Nie mogła nic więcej zrobić. – Pokazać pani łazienka? – zaproponowała Alicja. – Potem praca. Ivan zły, jeśli ja nie pracować. – Dziękuję – powiedziała Miranda. Pokonując slalomem stojące w pokoju pudła i torby, przeszła za Alicją do łazienki. Ta wyglądała mniej więcej tak, jak się spodziewała: była obskurna, z grzybem na ścianach i wokół okna, ze starą poobijaną wanną, taką samą umywalką, podartym linoleum, cieknącym sedesem oraz brakiem ogrzewania. To zatrważające, że mieszkało tutaj niemowlę. – Czy wie pani, gdzie jest teraz ta kobieta z dzieckiem? – spytała Miranda, gdy wróciły na schody i Alicja zapaliła światło. – Nie. Dobrze, że Ivan też nie wie – odpowiedziała Alicja. – On bardzo zły. Ona zabrać jego pieniądze, ale on niedobry człowiek. Ja się go boję, ale mój mąż nie. Zeszła po schodach i przytrzymała włącznik, żeby Miranda mogła zejść bez ryzyka, że nagle pochłonie ją ciemność. – Teraz praca – oznajmiła, gdy wróciły do pralni. – Dziękuję, że poświęciła mi pani czas – powiedziała Miranda. – Bardzo mi

pani pomogła. Wyjęła z torby ulotkę z adresem opieki społecznej, które rozdawała zamiast wizytówek, i podała Alicji. – To mój numer telefonu do pracy – wyjaśniła. – Jeśli dziewczyna z dzieckiem wróci, mogłaby pani do mnie zadzwonić? Alicja pokiwała głową i wsunęła ulotkę do kieszeni dżinsów, po czym sięgnęła po żelazko. – Ona nie wróci. Ona daleko od Ivana. Może porozmawia pani z mężczyzną ze sklepu obok? Zapyta o dziecko. On się martwi: jego żona ciągle słuchała płacz. – Tak zrobię – powiedziała Miranda z wdzięcznością. – Dziękuję. Proszę o siebie dbać. – Nie ma za co. Żałując, że nie może nic zrobić dla Alicji, jej męża oraz tysięcy im podobnych wyzyskiwanych jako tania siła robocza imigrantów, opuściła pralnię. Nie próbowała rozłożyć parasola, tylko prędko przeskoczyła do sąsiedniego kiosku. Praca opiekunki społecznej często wiąże się ze szpiegowaniem – odpytywaniem sąsiadów, przyjaciół i rodzin i próbą stworzenia portretu podopiecznego. Jedni ludzie są skorzy do pomocy, inni nie; niektórzy zachowują się nieuprzejmie, a nawet się odgrażają. To jest część jej pracy. Wchodząc do kiosku, Miranda minęła się w drzwiach z dwoma nastolatkami. Podeszła do lady, przy której obsługiwał mężczyzna o azjatyckich rysach w okularach i grubym swetrze. Spojrzał na nią i się uśmiechnął. – Czym mogę służyć? Miranda także się do niego uśmiechnęła. – Jestem z opieki społecznej. Ja… – Przyszła pani w sprawie tego dziecka z domu obok? – przerwał jej. – Tak – odparła nieco zbita z tropu. – Już za późno. Uciekła – powiedział. – Moja żona widziała, jak zwiewają, w poniedziałek rano, około wpół do ósmej. Bardzo się martwiliśmy. Powinniście byli szybciej zareagować. – Nie wiedzieliśmy, że tutaj są – wyjaśniła Miranda, wyjmując z torby na ramieniu notes i długopis. Zapisała datę i godzinę.

– Ta dziewczyna z dzieckiem wprowadziła się tutaj jakieś pięć miesięcy temu – kontynuował. – Ciągle wysłuchiwaliśmy z żoną płaczów tego maleństwa: codziennie wieczorem, kiedy ona pracowała na dole, w pralni. Nie można zostawiać płaczącego dziecka na tak długo. Byliśmy bardzo zaniepokojeni. Sami mamy dwoje dzieci. Kiedy były małe i płakały, zawsze je uspokajaliśmy. Nigdy ich nie zostawialiśmy. – Czy zna pan nazwisko kobiety? – zapytała Miranda, notując coś, i podniosła wzrok. – Nie. Ale dziewczynka ma na imię Lucy. Matka, prasując, włączała pralki, które tak hałasowały, że nie słyszała, jak w mieszkaniu na górze płacze dziecko. Gdy jej powiedziałem, że krzyk słychać przez ścianę, bardzo się przejęła. Przestała prasować i rzuciła: „Już idę do Lucy”. Pracowała do bardzo późna, zbyt późna przy maleńkim dziecku. Podejrzewam, że potrzebowała pieniędzy. – Tak. Dziękuję. Rozumiem. – Miranda zmarszczyła czoło i szybko notowała, żeby nadążyć za informacjami. – Czy mogę prosić pana nazwisko? – Singh. Zapisała je. – Moja żona proponowała tej dziewczynie, że zajmie się małą, kiedy ona będzie w pracy – ciągnął pan Singh. – Ale ona nie chciała naszej pomocy. To zrozumiałe, nie znała nas. Ale lepiej by było, gdybyśmy opiekowali się dzieckiem, niż żeby je zostawiała zapłakane na tyle godzin. – Czy z tą kobietą mieszkał jakiś partner albo chłopak? – Nic mi o tym nie wiadomo. Był jeden taki, o azjatyckich rysach, który czasem ją odwiedzał. Ale raczej tam nie mieszkał. – Widywał pan niemowlę? – zapytała Miranda. Pan Singh pokręcił głową. – Nie. Maleństwo zawsze było w mieszkaniu. Nigdy z nim nie wychodziła. Widziałem je tylko jeden jedyny raz: w ten poniedziałek, kiedy uciekały. Żona wyjrzała przez okno i zawołała mnie. Zobaczyliśmy dziewczynę, jak idzie z dzieckiem umieszczonym w jakimś dziwnym koszyku. Miała wielką torbę, więc było jasne, że wyjeżdża. Ucieka, tak myślę. Wyglądała na bardzo wystraszoną – idąc ulicą, ciągle spoglądała za siebie. To był jedyny raz, kiedy widzieliśmy dziecko. – Dziękuję – powiedziała Miranda, notując.

– Matka zawsze trzymała się na uboczu – dodał Singh. – Może miała jakieś kłopoty z policją. Nie wiem. – Wzruszył lekko ramionami. – Była młoda, niewiele po dwudziestce; jasna karnacja, blond włosy, sama skóra i kości. Moja żona mówiła, że wygląda, jakby potrzebowała porządnego posiłku. – Zapewne nie wie pan, dokąd mogły się udać? – zapytała Miranda, mając świadomość, że szanse na odpowiedź są nikłe. – Nie. Jak mówię, nigdy z nami nie rozmawiała. My tylko słyszeliśmy płacz dziecka. – Dziękuję panu, bardzo mi pan pomógł. – Miranda włożyła długopis i notes z powrotem do torebki. Wyjęła kolejną ulotkę i przekazała panu Singhowi. – Gdyby zobaczył pan kiedyś tę dziewczynę, mógłby pan zadzwonić do mnie pod ten numer? – Tak. – Pokiwał głową i położył ulotkę obok kasy. – Mam nadzieję, że pani je znajdzie. Bardzo się z żoną niepokoimy o to niemowlę. Dzieci to skarb. – Tak, to prawda – zgodziła się Miranda. – Zrobię, co w mojej mocy, żeby je znaleźć. Podziękowała mu raz jeszcze. Wychodząc, była znacznie bardziej zaniepokojona, niż kiedy tu wchodziła. Ewidentnie mała Lucy była potwornie zaniedbywana, lecz nie znając nazwiska, numeru ubezpieczenia zdrowotnego ani adresu, Miranda nie mogła zrobić wiele, by ją namierzyć i jej pomóc. Osłaniając się przed deszczem, podbiegła do samochodu, wsiadła i zatrzasnęła drzwiczki. Po powrocie do biura przedyskutują z kierowniczką to, czego się dowiedziała, a ta upewni się, czy niczego nie przeoczyła. Wtedy Miranda złoży raport. Wielka szkoda, że państwo Singh nie zadzwonili do pomocy społecznej lub na policję, gdy Lucy i jej matka mieszkały nad pralnią. Wtedy można by było im pomóc. Tak jak wiele osób, które nie zgłaszają swoich obaw, prawdopodobnie nie chcieli się wtrącać. Mieli nadzieję, że ktoś inny weźmie na siebie odpowiedzialność i zadzwoni. Gdy Miranda wróciła do swojego biura, Bonnie była niecałe pięć kilometrów od niej: wsiadała właśnie do pociągu jadącego do najbliższego dużego miasta – sześćdziesiąt pięć kilometrów na południe – gdzie mieszkała jej ciotka Maggie. Po dwóch nocach na ulicy, zdesperowana i zmartwiona stanem zdrowia, Bonnie zadzwoniła do swojej matki i poprosiła o pomoc. Ta, wyjątkowo trzeźwa, zdziwiła się, słysząc głos córki po tak długim czasie. Jednak fakt, że Bonnie ma

dziecko, nie zrobił na niej specjalnego wrażenia. – Zawsze wiedziałam, że w końcu wpadniesz – powiedziała, zanosząc się kaszlem palacza. – Niedaleko pada jabłko od jabłoni! Bonnie powstrzymała się przed odszczeknięciem, że nie jest jak ona i nigdy nie będzie, nawet za milion lat. Potrzebowała pomocy. Nie zdążyła jednak nawet o tym zająknąć, bo matka ją uprzedziła: – Jeśli chcesz mnie prosić, żebyś mogła się zwalić do domu, to zapomnij. Mój nowy facet niedługo wprowadza się ze swoimi dzieciakami, nie ma miejsca. Bonnie nie spodziewała się po swojej matce niczego innego niż odrzucenia, bo ona zawsze stawiała swoje potrzeby na pierwszym miejscu. – A co z babcią? – zapytała Bonnie. – Może mogłybyśmy z Lucy zamieszkać u niej, tak jak ja kiedyś? Jej matka zaśmiała się złośliwie. – Kompletnie nie jesteś na bieżąco. Babcia jest w domu opieki. Bez piątej klepki i na ostatnich nogach. Bonnie przykro było słyszeć, że staruszka niedomaga, nienawidziła matkę za to, że jest taka cyniczna. Żałowała, że zawczasu nie postarała się o kontakt z babcią. Właśnie miała się rozłączyć, gdy matka powiedziała: – Możesz spróbować z ciotką Maggie. Ma zajoba na punkcie dzieciaków. Poza babcią Maggie była jedyną osobą z rodziny, z którą jej matka utrzymywała jakikolwiek kontakt, i chociaż Bonnie jej nie pamiętała, widziała ją, gdy miała trzy latka, Maggie zawsze wysłała jej matce kartkę na święta i zapraszała do siebie. – Daj mi jej adres i numer telefonu. – Powiedz: „Proszę” – powiedziała matka. – Proszę – odparła Bonnie. Zanotowała podane informacje. – Do widzenia – rzuciła kobieta i odłożyła słuchawkę bez żadnego „Trzymaj się” czy „Bądźmy w kontakcie”. Bonnie nie czuła żalu, że matka nie widzi nic złego w przedkładaniu swojego najnowszego chłopaka i jego dzieci nad swoją córkę i wnuczkę; jej reakcja nie była niczym innym niż tym, do czego Bonnie przywykła i czego się spodziewała. Jej matka była zepsuta i można było powątpiewać, czy kiedykolwiek się zmieni. Obym tylko nie poszła w jej ślady, pomyślała Bonnie.

Wydała ostatnie pieniądze na bilet kolejowy i nie miała już nic na karcie w komórce. Nie mogąc uprzedzić Maggie o swoim przyjeździe, postanowiła po prostu się u niej pojawić, a tymczasem być dobrej myśli. O ciotce Maggie wiedziała tylko, że jest zamężna i kocha dzieci oraz że jest Mulatką. Co prawda Maggie i matkę Bonnie urodziła ta sama kobieta, ale ojciec Maggie był czarny. Lucy leżała w koszu Mojżesza na ławce obok, a kołysanie pociągu sprawiło, że dziewczyna szybko zasnęła. W pewnym momencie Bonnie dostała SMS-a od Vince’a: „Samolot odlatuje za 30 min. Pa! Vince”. Nie odpowiedziała. Była to ostatnia wiadomość, jaką otrzymała od ojca Lucy.

Rozdział piąty Rodzina Dobiegała osiemnasta, gdy Bonnie dotarła do domu cioci Maggie – jednego z wiktoriańskich jednorodzinnych szeregowców na obrzeżach miasta. Ledwo tam doszła, bo aż ze stacji znajdującej się prawie dwa kilometry stąd targała kosz i torbę, była więc przemarznięta i obolała. Ciesząc się, że na chwilę może dać odpocząć swoim ramionom od dźwigania takiego ciężaru, postawiła Lucy na ziemi i nacisnęła dzwonek. Zdążyła zauważyć, że ten dom znacznie się różni od domu jej matki i wszystkich miejsc, w których dotychczas mieszkała. Schludny ogródek od frontu, świeżo pomalowane czerwone drzwi, wielka roślina w donicy na garnku oraz wycieraczka sugerowały, że jego mieszkańcy bardzo o niego dbają. Poczuła, jak jej serce przyspiesza. A jeśli nikogo nie ma, co wtedy zrobi? A jeśli Maggie nie będzie chciała jej pomóc? Bonnie nie wiedziała nawet, czego oczekuje od ciotki, dla której, bądź co bądź, była obcą osobą. Była jednak tak zdesperowana, że odbyłaby podróż pod dowolny wskazany jej przez matkę czy kogokolwiek innego adres. Z dzieckiem nie da się mieszkać na ulicy, miała nadzieję, że ciotka Maggie jej pomoże, bo nie widziała innego rozwiązania. W końcu usłyszała dobiegające z holu kroki zmierzające w stronę drzwi – pomyślała, że tak tupoczą dziecięce nóżki. Drzwi otworzyły się i dziewięcio- lub dziesięcioletni chłopiec i dziewczynka uśmiechnęli się do niej szeroko. Byli podobnego wzrostu, mieli wielkie, ciemne oczy i brązową skórę. Afro chłopca było obcięte na krótko, dziewczynki zaś starannie zaplecione w wiele cienkich warkoczyków. – Kto to? – z głębi domu dobiegł kobiecy głos, podczas gdy dzieci patrzyły na Bonnie pytającym wzrokiem. – Nie wiemy, mamo! – krzyknął chłopiec. – Jakaś pani. – Co sprzedaje? – zapytała matka. Wzrok dzieci przeniósł się z Bonnie na leżącą w koszu Lucy. – Bobasa! – odkrzyknął chłopiec. Dzieci wybuchły śmiechem i po raz pierwszy od bardzo dawna Bonnie się

uśmiechnęła. – Nie, nie sprzedaję mojego dziecka – powiedziała cicho. – Powiedzcie mamusi, że jestem Bonnie. Nie było jednak potrzeby, by dzieci przekazywały tę informację, ponieważ ich matka już szła przez hol. Była średniego wzrostu, jej bujne kształty sprawiały, że od razu się chciało do niej przytulić. Miała na sobie bluzkę w jasny wzór oraz czarne spodnie. – Mogę pani w czymś pomóc? – zapytała, przyglądając się dziewczynie, jej tobołkom i maluchowi w koszu. Dzieci przesunęły się, teraz stały po jej bokach. – Czy pani jest Maggie? – zapytała Bonnie. Kobieta pokiwała głową. – Mama dała mi pani adres. Jestem Bonnie. Przez twarz Maggie przemknął cień zakłopotania, zanim zorientowała się, kogo ma przed sobą. – Córka mojej siostry! – wykrzyknęła. – Wielkie nieba! Co tutaj robisz? – Zrobiła krok do przodu, wzięła Bonnie w ramiona i mocno ją przytuliła. – Trzeba było powiedzieć, że przyjedziesz. Nie miałam pojęcia. Dziewczyna poczuła się skrępowana uściskiem ciotki; nie lubiła fizycznej bliskości, zwłaszcza gdy kogoś nie znała. Ulżyło jej, gdy Maggie ją puściła i się odsunęła. – Co się stało, że przyjechałaś z tak daleka z torbami i dzieckiem w taki ziąb? – zaczęła Maggie. I Bonnie odetchnęła z ulgą, zanim miała okazję odpowiedzieć, bo ciotka zaprosiła ją do środka. – Strasznie zimno na zewnątrz, wchodź. Na Boga, dziewczyno, pomogę ci. Maggie chwyciła stojący na ganku kosz i wniosła go do środka, zerkając po drodze na Lucy. Zazwyczaj Bonnie była zaborcza i nikogo do córki nie dopuszczała, lecz teraz poczuła, że nie ma nic przeciwko temu, by ciotka Maggie trzymała kosz, a to, że przejęła kontrolę, działało uspokajająco. – Tu zostaw torbę i buty. – Maggie wskazała miejsce w holu tuż pod rzędem haczyków na płaszcze. – Dziewczyno, czy ty nie masz kurtki? – Nie – powiedziała Bonnie, nadal się trzęsąc. Maggie cmoknęła z niezadowoleniem. – No nic, wejdź i się ogrzej.

Dzieci patrzyły, jak Bonnie zsuwa adidasy. Widziała, że one i Maggie chodzą boso, ale ich stopy były czyste. – Przepraszam – powiedziała zawstydzona. – Nie miałam się gdzie umyć. Maggie ponownie cmoknęła. – Wejdź tutaj – poprosiła i zaprowadziła ją do schludnego salonu. Bonnie przyglądała się fioletoworóżowemu dywanowi z grubym włosem, porcelanowym bibelotom na półkach oraz oprawionym zdjęciom rodzinnym, którymi usiana były większość ścian. Było ciepło i przytulnie – jak w prawdziwym domu, którego nigdy nie miała. – Czyli moja siostra cię tu przysłała? – spytała Maggie, stawiając kosz na podłodze i odchylając przykrycie, żeby zobaczyć Lucy. Jej dzieci także zaglądały do środka. – W pewnym sensie – wyjaśniła Bonnie. – Nie miałam dokąd pójść, a ona zasugerowała, żebym tu przyjechała. – A twoja matka nie chce ciebie w domu? – dopytywała Maggie. – Nie. – No nic. Najpierw zajmijmy się twoim dzieckiem, a potem tobą. Jak ma na imię? – Lucy. – Kiedy ją ostatnio karmiłaś? – zapytała Maggie. Gdy odkryła kosz, zobaczyła, jak mała żarłocznie ssie piąstkę. – Około dwunastej – powiedziała Lucy. – Chyba jest teraz głodna. – Mogę się założyć, że jest, biedna kruszyna – potwierdziła Maggie. – To było sześć godzin temu. Za długo dla małego dziecka. Ile ma? – Właśnie skończyła sześć miesięcy. – Już wszystko w porządku, maleństwo. – Maggie tuliła Lucy w ramionach. – Zaraz cię nakarmimy i będzie ci dobrze. – Później zwróciła się do swoich dzieci: – Lećcie na górę po swoją siostrę. Powiedzcie Lizie, że potrzebuję jej teraz na dole, musi się zająć kolacją. I przekażcie, że ma zejść teraz, a nie wtedy, kiedy jej będzie pasowało. Dzieci zniknęły, a Bonnie zauważyła, że są bardzo posłuszne, a ona przywykła do posłuchu. Chociaż Maggie była stanowcza, to dziewczyna czuła, że jednocześnie jest troskliwa i kochająca – tak inna od jej własnej matki, że aż

trudno uwierzyć w ich pokrewieństwo. Na górze ucichł tupot dziecięcych nóżek, a później słychać było okrzyki: – Hej, Liza! Mama chce, żebyś teraz zeszła. Nie uwierzysz, co się stało! Maggie spojrzała na Bonnie, gdy ta przysiadła, skrępowana, na krawędzi sofy. – Spokojnie, mała. Później mi opowiesz, o co chodzi. Najpierw musimy nakarmić i wykąpać to maleństwo. Czy ona jest chora? Czuję zapach wymiocin. – Wymiotowała, ale dałam jej lekarstwo z apteki. – Nie zabrałaś jej do lekarza? – Nie. Przeszło jej. – Czym ją karmisz? – zapytała Maggie, wyjmując z kosza pustą, brudną od mleka butelkę. – Mlekiem, jogurtem, co tam mam miękkiego. Maggie nie powiedziała na głos, co o tym myśli. – Dobrze, dajmy jej najpierw butelkę mleka, a potem ją wykąpiemy. Później, kiedy się lepiej poczuje, przygotujemy jej coś na kolację. Trzeba też uprać ubranka i pościel z koszyka. – Mam trochę czystych ubranek w torbie – powiedziała Bonnie, wdzięczna, że Maggie wie, jak im pomóc. Na schodach rozległy się kroki i pojawiły się dzieci, a z nimi modnie ubrana w legginsy i długi top z dzianiny nastolatka. Spojrzała na Bonnie, a później na leżącą w ramionach jej matki Lucy. – Lizo, to jest Bonnie – wyjaśniła Maggie. – Córka mojej siostry, a twoja siostra cioteczna. Pomóż przy kolacji, a ja zajmę się tym maleństwem. Bonnie zauważyła lekki grymas niechęci na twarzy Lizy; dziewczyna lekko skinęła głową, wyszła z pokoju i skierowała się do kuchni. – Potrzymaj dziecko, a ja przygotuję dla niej mleko – powiedziała Maggie, układając Lucy w jej ramionach. Wzięła butelkę, która aż się prosiła o porządne umycie, i zniknęła w kuchni. Dwójka młodszych dzieci została i wpatrywała się w Bonnie pytającym wzrokiem. – Będziesz tu spała? – zapytał po chwili chłopiec. Bonnie wzruszyła ramionami. – Nie wiem.

– Nie masz domu? – zaciekawiła się dziewczynka. Bonnie pokręciła głową i skupiła się na Lucy, która zapamiętale ssała piąstkę. – Jak to? – zapytał chłopczyk. – Jak to nie masz domu; ani mamy, ani taty? – Po prostu nie mam. I tyle – odburknęła Bonnie, znużona natrętnymi pytaniami. Słyszała dobiegające z kuchni ściszone głosy i miała nadzieję, że Maggie zaraz znów się pojawi. Te dzieciaki były tak pewne siebie, że aż ją to przerażało. Przy ciotce czuła się bezpieczna, a Lucy zaraz znów się rozpłacze, co ją już zupełnie dobije. W kuchni Maggie zapamiętale czyściła butelkę z zaschniętych resztek mleka za pomocą wrzątku i specjalnej szczotki. – Nic dziwnego, że mała choruje – westchnęła, trzeci raz z rzędu szorując brzeg butelki. Mleko grzało się w rondlu na palniku kuchenki. Doglądała go Liza, jednocześnie mieszając na patelni jedzenie na kolację. – Czy ona zostaje? – zapytała, zerkając na matkę. – Dziś będzie musiała – powiedziała Maggie. – Jest późno i zimno. Nie możemy jej wypuścić z dzieckiem na dwór. Nie mają dokąd pójść. – Chyba nie chcesz jej położyć spać w łóżku Bett? – zaniepokoiła się Liza, głośno stukając łyżką o krawędź patelni przed odłożeniem jej na blat. – Tak, ale tylko dziś. Liza wiedziała, że nie warto narzekać; to jej matka decydowała, czy pozwoli Bonnie skorzystać z łóżka starszej siostry, która wyjechała na studia. – A co z dzieckiem? – zapytała Liza. – Czy ono też będzie spało w moim pokoju? – Będzie musiało, aż nie wymyślę czegoś innego. Maggie nalała ciepłego mleka do czystej butelki i zabrała ją do salonu, gdzie podała ją Bonnie, by nakarmiła Lucy, a sama udała się na piętro, żeby przygotować pokój. *** Tego wieczoru, po kolacji, gdy Lucy spała, nakarmiona i przebrana, Maggie odbyła z Bonnie długą rozmowę, z której jasno wynikało, że nie ma sensu, by dzwoniła do siostry, bo ta nie mogła albo nie chciała pomóc własnej córce.

Maggie wzięła więc odpowiedzialność na siebie, chociaż od początku stawiała sprawę jasno, że pobyt Bonnie tutaj jest tymczasowy, dopóki nie znajdzie czegoś na dłużej. Z akt opieki społecznej wynika, że Bonnie i Lucy przebywały tam dwa miesiące, a Bonnie wspomina ten okres jako najpiękniejsze chwile swojego życia – mieszkała z kochającą rodziną, której głową jest kobieta naprawdę się o nią troszcząca. Każdego wieczoru, gdy mąż Maggie, Leon, wracał z pracy, jedli kolację przy dużym okrągłym stole, nakrytym nieskazitelnie czystym obrusem i lśniącymi sztućcami. Takie wspólne spotkanie, kiedy wszyscy rozmawiali ze sobą i śmiali się, dzielili nowinami i nadrabiali zaległości w wydarzeniach dnia, nie miało nic wspólnego z tym, czego Bonnie wcześniej doświadczyła. Na początku czuła się niepewnie i była nieco onieśmielona hałaśliwą rodziną, więc jadła w milczeniu. Stopniowo jednak zaczęła się oswajać i włączać do rozmowy, chociaż nigdy nie miała dużo do powiedzenia. Leon mówił najwięcej oraz świetnie opowiadał. Bonnie uwielbiała go słuchać; był dla niej uosobieniem prawdziwego ojca, tak różnego od mężczyzn, których sprowadzała do domu jej matka. Pochodził z wielkiej jamajskiej rodziny i przywykł do goszczenia u siebie kuzynów, więc do pobytu Bonnie i Lucy podszedł ze spokojem. Pracował w warsztacie autobusowym jako mechanik, serwisując i naprawiając flotę gminnych autobusów, a Maggie, która przede wszystkim zajmowała się domem, dorabiała w porze lunchu jako kierowniczka stołówki w miejscowej podstawówce. Liza prędko zapomniała, że nie miała ochoty dzielić się pokojem i z radością zamieniła ograniczenie miejsca i prywatności na nowe doświadczenie, jakim była opieka nad małą Lucy, która, teraz dogrzana i nakarmiona, rzadko w nocy płakała. Dla Bonnie rodzina ciotki była idealna, taka, jakie ogląda się w telewizji podczas Bożego Narodzenia, i pragnęła zostać tu na zawsze. Już pierwszego poranka Maggie nalegała, by zabrać Lucy do lekarza na wizytę kontrolną. Zarejestrowała Bonnie i małą w swojej przychodni jako pacjentki tymczasowe zamieszkałe pod jej adresem. Lekarz zbadał serce, klatkę piersiową i brzuszek Lucy; zadał Bonnie kilka pytań dotyczących choroby i czy była na bieżąco szczepiona, na co dziewczyna odpowiedziała, że „tak się jej wydaje”. Lekarz zaproponował, że sprawdzi to w systemie i w razie zaległości w szczepieniach wyśle jej zawiadomienie. Powiedział także, że wymioty i biegunka Lucy najpewniej były objawami „jelitówki” i o ile się nie powtórzą, mała szybko wyzdrowieje i nie trzeba będzie ponownie z nią przychodzić. Bonnie ulżyło, że uznał Lucy za zdrową jak ryba, zaniepokoiła ją rejestracja jej danych w systemie. Odtąd mogła do niej zadzwonić położna środowiskowa.

– Nie martw się, mała – powiedziała Maggie, gdy podzieliła się z nią swoim zmartwieniem – położne środowiskowe pomagają matkom przy maluchach. Nie ma powodu do obaw, nie będą ci robić problemów. Oczywiście ciotka nie zdawała sobie sprawy z szokujących warunków, w jakich mieszkały Bonnie i Lucy przed pojawieniem się u niej, oraz z tego, że pomoc społeczna już została zawiadomiona, a opiekunka odwiedziła pralnię i zorientowała się, że Bonnie zniknęła. Maggie dbała o Bonnie jak o własną córkę. Karmiła ją, ubierała i, tak samo jak pozostałym dzieciom, dawała kieszonkowe w zamian za drobne prace w domu. Nauczyła Bonnie przygotowywać podstawowe posiłki, wprowadziła plan dnia dziecka i pokazała dziewczynie, jak się bawić z małą, żeby stymulować jej rozwój, o czym Bonnie nie miała pojęcia. Maggie zaczęła też prawidłowo rozszerzać dietę małej, podając jej niewielkie, pełne składników odżywczych posiłki, które miksowała na papkę. Bonnie z radością przyjmowała rady ciotki i Maggie nabrała przekonania, że siostrzenica poradzi sobie z wychowaniem Lucy. Podzieliła się tym spostrzeżeniem z Leonem: „Chociaż nie jest może najbardziej rozgarnięta, to kocha swoje dziecko i ma naturalny instynkt przetrwania”. U Maggie mama Lucy nie tylko dowiedziała się, jak wygląda normalne życie rodzinne, ale także zdobyła pewne umiejętności. Po raz pierwszy w życiu dziewczyna czuła się chciana, a nie wyłącznie tolerowana jak u swojej matki i w późniejszych związkach z mężczyznami. Bonnie zdawała sobie sprawę z przepaści, jaka dzieli ją od kuzynów, narastał w niej gniew na matkę nie tylko za to, że nie zapewniła jej życiowego minimum, lecz także, iż pozwoliła, aby ją wykorzystywano seksualnie. Wyznała to ciotce i pewnego poranka, gdy były w domu tylko we dwie, Bonnie poprosiła o skorzystanie z telefonu, by zadzwonić do matki. Maggie była w innym pokoju, lecz wyraźnie słyszała, jak Bonnie podniesionym głosem wydziera się na matkę, wygarniając jej wszystko, w czym ją zawiodła. Winiła ją o przemoc, której doświadczyła, i życie, jakie była zmuszona wieść. W końcu Maggie przerwała połączenie, ponieważ Bonnie była tuż na skraju histerii. Odłożyła słuchawkę, potem tuliła i pocieszała siostrzenicę, aż ta się uspokoiła. Tego wieczoru, gdy Bonnie już spała, jej matka zadzwoniła do siostry. Pijana i rozjuszona, obwiniała Maggie, że robi Bonnie pranie mózgu i nastawia ją przeciwko niej. Maggie próbowała przekonać siostrę, że tak nie jest, ale bez powodzenia, aż w końcu Leon wyjął jej słuchawkę z ręki i odłożył na widełki.

Chociaż Bonnie zdawała sobie sprawę, że życie z Maggie i jej rodziną jest tymczasowe, i że ciotka intensywnie szuka dla niej odpowiedniego lokum, to i tak była mocno zaszokowana, gdy pewnego popołudnia Maggie wróciła z pracy i ogłosiła, że znalazła małe umeblowane samodzielne mieszkanie nadające się dla Bonnie i Lucy. Znajdowało się zaledwie półtora kilometra od ich domu, opowiadała Maggie, i miało sporą sypialnię, w sam raz na łóżko i kołyskę, nieduży aneks kuchenny i łazienkę. Na dodatek, w przeciwieństwie do wielu innych właścicieli, z którymi się kontaktowała, ten nie miał nic przeciwko temu, by wynajmujący był na zasiłku. Maggie wyjaśniła Bonnie, że dzięki stałemu adresowi, do czasu gdy znajdzie pracę i zorganizuje opiekę nad dzieckiem, może wystąpić o zasiłek, by mieć na życie i czynsz. Obawiając się, że mieszkanie szybko zniknie z rynku, Maggie wpłaciła kaucję i czynsz za pierwszy miesiąc. Bonnie podziękowała, ale ciotka widziała, że martwi ją konieczność wyprowadzki. Czuła się winna, chociaż nie miała warunków, by pozwolić Bonnie zostać na stałe. Na ferie wielkanocne przyjeżdżała Bett, a po studiach zamierzała wrócić do domu na stałe, a młodsze dzieci miały wspólny pokój. Maggie za własne pieniędze kupiła dziecięce łóżeczko, pościel, spacerówkę, ciepłą kurtkę dla Bonnie i ubranka na wyrost dla Lucy oraz wypełniła szafki mieszkania jedzeniem. Później pomogła siostrzenicy w przeprowadzce i dała jej pięćdziesiąt funtów „na przetrwanie”, dopóki nie przyjdą pieniądze z zasiłku. Maggie czuła, że dała z siebie wszystko, by pomóc Bonnie i upewniwszy się, że ona i Lucy mają w mieszkaniu to, czego im potrzeba, obiecała, że będzie regularnie do nich dzwonić i zaglądać, oraz poprosiła, żeby Bonnie odwiedzała ją, kiedy tylko będzie miała ochotę, i dzwoniła z każdym problemem. Przez pierwszych kilka tygodni wszystko układało się pomyślnie; Maggie wpadała do nich dwa razy w tygodniu i chociaż w mieszkaniu często panował nieporządek, Lucy wyglądała na czystą, zadowoloną i nakarmioną. Jednak w następnym miesiącu Maggie zaczęła się niepokoić. Gdy odwiedzała Bonnie po drodze do pracy w szkole, dziewczyna często leżała jeszcze w łóżku, chociaż było wpół do dwunastej. Kiedy w końcu się fatygowała, by otworzyć drzwi, zwykle miała na sobie piżamę, a Lucy leżała w łóżeczku. Chociaż Bonnie twierdziła, że wcześnie wstała, nakarmiła i przewinęła Lucy, Maggie zaczęła w to powątpiewać. Pieluszki małej, ubranka i pościel były przesiąknięte moczem, co wskazywało, że matka nie przewijała jej od dłuższego czasu, być może od poprzedniego wieczoru. Była też ciągle głodna. Kilka razy, gdy Maggie czekała,

aż Bonnie otworzy drzwi, słyszała ze środka bardzo niespokojny płacz Lucy. Później zorientowała się, że w kuchni nie ma żadnego jedzenia, tylko mleko i jogurt w lodówce, chociaż Bonnie otrzymywała już zasiłek. – Co wy jecie? – spytała poruszona. Bonnie przyjęła postawę obronną; wzruszyła ramionami i poprosiła Maggie, żeby sobie poszła, bo ona musi zaraz wyjść. Ciotka poważnie się zaniepokoiła i po pracy wróciła do mieszkania Bonnie, taszcząc torbę zakupów, lecz siostrzenica nie otworzyła jej drzwi. Maggie wiedziała, że jest w domu, bo słyszała płacz Lucy, więc wołała przez szparę do wrzucania listów, lecz Bonnie nie podeszła. W końcu zostawiła zakupy na progu i udała się do domu, zastanawiając się, co zrobiła nie tak. Tego wieczoru i następnego dnia Maggie wielokrotnie dzwoniła do Bonnie, ale ta nie odbierała ani nie odpowiadała na jej wiadomości. Nie mogąc pojąć, co się dzieje, ale i zatroskana o bezpieczeństwo i dobro kuzynek, udała się do lekarza – tego samego, do którego zabrała Bonnie i Lucy, gdy tylko się u niej pojawiły. Wyjaśniła, co ją niepokoi i zwierzyła się, że już naprawdę nie wie, co jeszcze może dla nich zrobić. Lekarz uspokoił ją, że chociaż tajemnica lekarska zabrania mu rozmawiać o Bonnie i Lucy, to poprosi przypisaną do przychodni pielęgniarkę środowiskową, żeby je odwiedziła. Kiedy sprawdził ich dane kontaktowe, okazało się, że nadal są zarejestrowane jako pacjentki tymczasowe zamieszkałe pod adresem Maggie, więc ta podała mu ich nowy adres, a on zaktualizował dane w systemie. Dwa dni później położna środowiskowa odwiedziła Bonnie i Lucy, a po obejrzeniu mieszkania zaalarmowała pomoc społeczną.

Rozdział szósty Zaniedbanie Doris miała pod czterdziestkę i była doświadczoną opiekunką społeczną z dwojgiem własnych dzieci. Z położną środowiskową, która odwiedziła Bonnie, dobrze jej się współpracowało. Była wykwalifikowaną pielęgniarką, a Doris ufała jej opinii, więc jeśli zgłaszała zastrzeżenia co do podopiecznych, reagowała natychmiast. Zamierzała odwiedzić Bonnie i Lucy już dzień wcześniej, jednak rano brała udział w konferencji na temat pomocy dzieciom w nagłych przypadkach zagrożenia przemocą, a później, po południu, szukała rodziny zastępczej dla pięciorga rodzeństwa, i dzień minął jak z bicza strzelił. Właśnie wybierała się do Bonnie i była to pierwsza rzecz, do jakiej się dziś rano zabrała. Gdy zadzwoniła do drzwi, było wpół do dziesiątej. Doris nie spodziewała się, że Bonnie już wstała i ubrała się – niewielu z jej podopiecznych było na nogach o tej porze – więc zadzwoniła jeszcze raz. Minutę później otworzyły się drzwi sąsiedniego mieszkania i wyjrzała zza nich starsza kobieta. – Pani z opieki? – spytała. – Tak – odpowiedziała Doris z uśmiechem, zastanawiając się, czemu to takie oczywiste. – I dobrze. Ten dzieciak płacze zdecydowanie więcej, niż mogę wytrzymać, ale jego matka się do mnie nie odzywa – rzekła sąsiadka, po czym zniknęła w mieszkaniu, zamykając za sobą drzwi. Doris ponownie nacisnęła dzwonek, teraz jeszcze bardziej zdeterminowana, żeby dostać się do środka. Jeśli dziewczyna nie otworzy, to przyjdzie później, a jeżeli nadal będzie stawiać opór, powróci z nakazem sądowym i policją. Znów nacisnąwszy dzwonek, ukucnęła, żeby zerknąć do środka przez szparę do wrzucania listów. Otwór przysłaniała jednak uszczelka i opiekunka nie zobaczyła nic, spróbowała więc przez szparę zawołać: – Bonnie, kochana, jest pani w domu? Mam na imię Doris. Jestem z opieki społecznej. Czy możemy porozmawiać? Nie ma powodu do obaw. – Doris wiedziała z doświadczenia, że jeśli nie ma potrzeby, lepiej nie mówić od razu

o przejęciu opieki nad dzieckiem. Czasem, jeśli maluch jest w niebezpieczeństwie, trzeba go natychmiast zabrać. Nie daje się tego uniknąć. Jednak w takich przypadkach jak ten wiele wskazuje na to, że podopieczną wystarczy wspierać i monitorować jej postępy. Doris wyprostowała się, zadzwoniła jeszcze raz i zaczekała. Kilka chwil później rozległ się zgrzyt zamka, po czym drzwi się otworzyły. – Dzień dobry, moja droga – zagadnęła z uśmiechem. – Czy pani ma na imię Bonnie? Młoda kobieta kiwnęła głową. Miała na sobie pogniecioną koszulkę i szorty, a jej włosy były potargane. Nie dało się ukryć, że właśnie wstała z łóżka. – Czego pani chce? – zapytała z niechęcią w głosie. – Jestem z opieki społecznej. Chciałabym porozmawiać, żeby się upewnić, czy pani i dziecko dobrze się czujecie i w pełni korzystacie ze swoich praw. Położna środowiskowa prosiła mnie, żebym do pani wpadła. Pracujemy razem – dodała. Pielęgniarka przekazała jej co prawda, że chociaż nie ma wyraźnych znaków przemocy fizycznej wobec Lucy, to opieka, jaką zapewnia jej matka, jest dużo poniżej akceptowalnego poziomu, a wręcz na granicy zaniedbania – lecz Doris jeszcze by tego tak nie nazwała. – Mogę wejść? – spytała, znów się uśmiechając. Wyraźnie niezadowolona, że ktoś wtrąca się w jej sprawy, młoda matka odsunęła się, wpuszczając opiekunkę do niewielkiego przedpokoju, w którym stał worek śmieci, oczekując na wyrzucenie. Doris zamknęła za sobą drzwi. Nie było słychać płaczu dziecka, ale w powietrzu unosił się silny odór brudnych pieluszek. – Może pani tam usiąść, pójdę po małą – powiedziała Bonnie z niechęcią, kiwając głową w stronę pokoju dziennego i otwierając drzwi do sypialni. – Nie ma potrzeby. Chętnie pójdę z panią – odrzekła pogodnie Doris. – Porozmawiamy sobie, a pani zajmie się córką. – Mniej doświadczona opiekunka mogłaby usiąść w salonie i czekać na powrót matki, tym samym tracąc szansę na lepsze przyjrzenie się mieszkaniu podopiecznej i jej relacji z dzieckiem. Doris ruszyła za dziewczyną do sypialni, gdzie zwróciła uwagę na starą wersalkę z jedną poduszką. Zdawało się to potwierdzać słowa Bonnie, która powiedziała położnej, że nie ma partnera i nie mieszka z nią żaden chłopak. Doris zobaczyła też górę brudnych ubrań, leżącą w rogu pokoju, bałagan na zastępującym półkę parapecie, z którego aż sypały się przedmioty, oraz łóżeczko pod ścianą, w którym cichutko siedziało niemowlę. Trzymało się szczebelków

i patrzyło przed siebie niczym zwierzątko w klatce. – Jakie słodkie dziecko – powiedziała Doris, podchodząc razem z Bonnie do małej i próbując rozluźnić atmosferę. Czuła, że dziewczyna jest do niej wrogo nastawiona, co nie pomagało w zbudowaniu szczerych relacji. – Ma na imię Lucy, prawda? Bonnie pokiwała głową, pochyliła się nad łóżeczkiem i wyjęła z niego córkę. Doris zwróciła uwagę, że były w nim zabawki – mata edukacyjna i grzechotka. To dobrze wróży – pomyślała. Ale zobaczyła też, że śpioszki dziecka są wilgotne, tak samo pościel, a w powietrzu unosi się silny zapach nieczystości i amoniaku, co świadczyło o tym, że Lucy od dawna nie była przewijana. Patrzyła, jak Bonnie kładzie córkę na wersalce, zdejmuje z parapetu rolkę papieru toaletowego i rozpina śpioszki małej. Doris spostrzegła, że niemowlę sztywnieje i zbiera siły, jakby spodziewając się bólu. Po zdjęciu mokrej i zabrudzonej pieluszki Bonnie oderwała kawałek papieru toaletowego i wytarła nim pupę odparzoną do krwi. Dziecko zaczęło wrzeszczeć i Doris spojrzała na Bonnie, oczekując jakiejś reakcji, jednak nic się nie wydarzyło. Matka wydawała się głucha na płacz córki i nadal podcierała jej pupę, w żaden sposób nie próbując uspokoić dziecka. – Nie ma pani nawilżanych chusteczek ani kremu na odparzenia? – zapytała Doris, kiedy Bonnie sięgała po czystą pieluszkę. – Nie, skończyły się. – Trzeba dokupić chusteczki i jeszcze dziś pójść do apteki po słoiczek kremu antyseptycznego. Albo poprosić lekarza o receptę. Jest pani na zasiłku, więc lekarstwo przysługuje za darmo. Proszę pójść, gdy tylko będzie pani mogła – dodała Doris. – Jej pupa jest bardzo odparzona, co przysparza jej wielu cierpień. Bonnie lekko kiwnęła głową. Podniosła córkę, która przestała już płakać, i zaniosła ją do salonu. Doris ruszyła za nimi. Nie niepokoił jej fakt, że Lucy ma na sobie tylko body i pieluszkę, bo był czerwiec i w mieszkaniu było ciepło. Martwił ją jednak brak więzi pomiędzy matką a dzieckiem. Niemowlę w wieku dziesięciu i pół miesiąca powinno zabiegać o uwagę mamy, ale Lucy tego nie robiła. Najprawdopodobniej Bonnie tak długo ignorowała córkę, że ta przestała ponawiać próby nawiązania z nią kontaktu. Matka zaś nie podejmowała na razie żadnych form interakcji. Nosiła małą na rękach, ale nie mówiła do niej ani nie nawiązywała kontaktu wzrokowego. Doris zwróciła uwagę na fakt, że pokój dzienny był dziwnie pusty jak na mieszkanie należące do matki z dzieckiem. Jedyne umeblowanie stanowiły dwa

stare krzesła i poobijany stolik do kawy, a w pokoju nie było zabawek poza leżącą w kącie stertą plastikowych klocków. Pozbawiony szpargałów i niezamieszkany salon sugerował, że matka z córką albo spędzały większość czasu poza domem, albo przebywały wyłącznie w sypialni, prawdopodobnie większość dnia nie wychodząc z łóżka, gdyż matka jest w głębokiej depresji, jak podejrzewała położna. Doris zajęła jedno z krzeseł, Bonnie zaś drugie, sadzając Lucy na podłodze. Gdy tylko mała tam się znalazła, powoli na czworakach nieporadnie zaczęła sunąć przez pokój w stronę Doris. Opiekunkę pocieszył ten fakt, ponieważ przy położnej Lucy jeszcze nie raczkowała. Dzieci poważnie zaniedbane, które całe dnie spędzają w łóżeczku, często nie osiągają tego etapu rozwojowego. – Mała dobrze sobie radzi – powiedziała krzepiąco Doris, sięgając do torby po notes i długopis. Bonnie pokiwała głową. – Jesteś mądrą dziewczynką – rzekła opiekunka, uśmiechając się do Lucy. Mała odwzajemniła spojrzenie, lecz jej wielkie oczy były pozbawione wyrazu. – Czy próbuje już wstawać? – zapytała. To był kolejny etap rozwoju, często osiągany przez dzieci w wieku Lucy. – Nie – odparła dziewczyna, bawiąc się swoimi włosami. – Spodziewam się, że niedługo zacznie – powiedziała Doris entuzjastycznie, coś zapisując. – Co Lucy lubi jeść? – Środowiskowa mnie o to pytała – odparła Bonnie z niechęcią. – Mówiłam: mleko, jogurt i owsiankę. Doris pokiwała głową. – Jak podejrzewam, położna proponowała, żeby Lucy spróbowała czegoś nowego? Bonnie przytaknęła. – Dobrze. Zajrzymy zaraz do kuchni i pokaże mi pani, co dziś planujecie zjeść. – Jeszcze nie byłam na zakupach – ucięła Bonnie. – Ta środowiskowa była dopiero co, parę dni temu. Trzy dni, pomyślała Doris. Masa czasu, żeby pójść po zakupy i zacząć wprowadzać do diety dziecka to, co sugerowała położna. Zerknęła na Lucy, która dotarła do krzesła i siedziała u jej stóp niczym czujny szczeniak. – Hej, kochanie – odezwała się do niej z uśmiechem. Ale wyraz twarzy Lucy

był mniej więcej taki sam jak jej matki: podejrzliwy i czujny. – Bardzo trudno jest samotnie wychowywać dziecko – powiedziała Doris, skupiając się teraz na Bonnie. – Czy ma pani jakąś rodzinę, która mieszka blisko i mogłaby pomóc? – Wiedziała, że pomoc społeczna została powiadomiona przez lekarza, któremu na sytuację Bonnie poskarżyła się jej ciotka. – Nie – odparła dziewczyna. – A nie mieszkała pani może u ciotki? – dociekała Doris. – Przez jakiś czas. Ale ona ma własną rodzinę. – A matka i ojciec? – Nie widuję ich. – Czy mieszkają gdzieś niedaleko? – Nie. Rozmawiając z Bonnie, Doris robiła notatki. Z jej twarzy nie schodził uśmiech i starała się, by dziewczyna poczuła się swobodnie. Jednak robiąc dobrą minę do złej gry, z wolna nabierała takiego samego przekonania jak położna – tutaj dzieje się naprawdę źle, a pogrążona w głębokiej depresji matka zaniedbuje swoje dziecko. – Udało się pani odszukać książeczkę zdrowia Lucy z informacjami o jej kontrolach i szczepieniach? – zapytała Doris, bo gdy położna środowiskowa chciała ją zobaczyć, Bonnie stwierdziła, że nie wie, gdzie ją ma, ale spróbuje ją odnaleźć. Powiedziała jej też, że nie pamięta, czy jest z tym wszystkim na bieżąco, co dodatkowo zaniepokoiło położną. – Nie – powiedziała Bonnie. – Nie wiem, gdzie ją położyłam. – W porządku, nie szkodzi. Te wszystkie dane odnajdą się u poprzedniego lekarza. Załatwimy przeniesienie kartoteki do aktualnej przychodni. Czy to jest teraz pani stały adres? Bonnie pokiwała głową. – To jak brzmi nazwisko i adres poprzedniego lekarza? – zapytała teraz Doris, szykując długopis do notowania. – Nie pamiętam – odpowiedziała Bonnie, obgryzając paznokieć u małego palca. – Wystarczy nazwa ulicy i miejscowość. Znajdziemy. – Nie wiem. Dowiem się.

Doris wiedziała, że to niemożliwe, żeby dziewczyna nie pamiętała nazwy miasta, w którym mieszkała zaledwie kilka miesięcy wcześniej, chyba że wchodziło w grę głębokie upośledzenie, ale to nie miało miejsca w tym przypadku. Zastanawiała się, co też Bonnie próbuje ukryć albo przed czym ucieka. – Czy wie pani, jak się nazywał szpital, w którym urodziła się Lucy? – zapytała. – Będą mieli namiary na tego lekarza. – Wydaje mi się, że St Mary’s – odparła Bonnie. – W jakim mieście? Bonnie wzruszyła ramionami i nadal skubała mały palec. St Mary’s to najpopularniejsza nazwa szpitala i Doris wiedziała, że nie znajdzie tego, w którym urodziła się Lucy, nie znając nazwy miasta albo chociaż regionu. Dziewczyna wyraźnie z nią sobie pogrywała. – Kiedy mieszka się w obcym mieście z małym dzieckiem, można odczuwać samotność – rzuciła spokojnie Doris, zmieniając temat. – Rozumiem, że położna środowiskowa dała pani namiary na spotkania dla mam z dziećmi w okolicy. – Tak. – Może wybrałaby się pani na któreś? Byłoby to korzystne dla rozwoju Lucy, a pani miałabyś szansę poznać inne młode mamy i z kimś się zaprzyjaźnić. – Dobrze. – A jak pani się czuje, tak sama ze sobą? – zapytała Doris. – Okay – odparła Bonnie, wzruszając ramionami. – Na pewno? Wydaje mi się, że jest pani nieco przygaszona. – Jest w porządku. Radzę sobie. – Tylko tyle? – zapytała Doris, z nadzieją, że może pociągnie dziewczynę za język, jednak Bonnie tylko spojrzała za siebie i pokiwała głową. – Może mi pani opowiedzieć, jak wygląda wasz dzień? – spytała opiekunka. Bonnie spojrzała pytająco. – Począwszy od obudzenia się – podpowiedziała Doris. – O której godzinie zazwyczaj wstajecie? – Wiedziała, że cierpiący na ciężką depresję często długo zostają w łóżku, czasami nawet przez większą część dnia. – Chyba jakoś o tej porze. – A co się dzieje później? Bierze pani prysznic i ubiera się czy wraca do łóżka?

– Jemy śniadanie. – Świetnie – ucieszyła się Doris, próbując wyrażać entuzjazm przy każdej możliwej okazji. – Co jecie? – Lucy pije mleko, a ja herbatę. – I nic więcej? – Daję też Lucy owsiankę. – Dobrze. Jadła już dziś swoją porcję? – Nie, tylko mleko. Przyszła pani, zanim zdążyłam dać jej śniadanie – powiedziała dziewczyna. Doris coś zanotowała i uśmiechnęła się do Lucy. – A co robicie później? – zapytała, patrząc na Bonnie. Ta wzruszyła ramionami. – Nic takiego. Czasem wychodzimy. – Gdzie lubicie chodzić? – Czasem do sklepów albo nad kanał. Spaceruję nad jego brzegiem. Podoba mi się tam, lubię tę głęboką wodę. – Doris wzdrygnęła się nieświadomie i coś zanotowała. Pomyślała, że w aktualnym stanie ducha tej młodej matki naprawdę niewiele trzeba, by weszła z córką do kanału, żeby ze sobą skończyć. Podzielała opinię położnej, że chociaż nie ma oczywistych śladów przemocy, poziom opieki nad dzieckiem jest tak niski, że sam w sobie stanowi zagrożenie. Zarówno matka, jak i dziecko potrzebują natychmiastowej pomocy. – A co robicie przez resztę dnia? – Wracamy do domu. – I? Bonnie bezradnie pokręciła głową. – Dlaczego nie odwiedzacie ciotki? – spytała Doris. – Martwi się o was. – Nie wiem. Ma swoją rodzinę. – Ale was też by chciała widywać. Co pani myśli o tym, żeby znów się z nią spotykać? Wpadać na kolację? Zaprasza panią do siebie. Bonnie pokiwała głową, ale bez wielkiego przekonania. Doris zerknęła na Lucy, która patrzyła w górę błagalnym wzrokiem. Jej wielkie oczy były takie okrągłe.

– Mogę wziąć ją na ręce? – zapytała. Wiedziała, że lepiej nie podnosić dziecka podopiecznego bez pytania o zgodę. Opiekunowie społeczni często są postrzegani jako intruzi i nie byłaby pierwszą opiekunką, która oberwała za dotykanie cudzego malucha. Bonnie sztywno i obojętnie pokiwała głową, a Doris pochyliła się i wzięła Lucy na kolana. Jest lekka, pomyślała, zbyt lekka jak na dziesięć i pół miesiąca. Bonnie nie umyła małej i nie zmieniła jej body, więc nadal czuć było zapach amoniaku, którym pewnie przesiąknie jej spódnica. Na wszelki wypadek woziła w samochodzie komplet ubrań na zmianę. Zdarzało się, że wściekli podopieczni rzucali w nią napojami albo i gorzej. – Co to za słodka kruszynka? – zwróciła się do Lucy. Mała popatrzyła na nią, ale się nie uśmiechnęła. – Czy Lucy się uśmiecha i próbuje mówić? – spytała, zerkając na Bonnie. – Tak – odparła młoda mama. – Czasami. – No to chodźmy – powiedziała wesoło Doris do obu, dziarsko wstając. – Obejrzę mieszkanie. Zacznijmy od kuchni. – Nie ma zbyt wiele do oglądania – skwitowała Bonnie, z cichym westchnieniem podnosząc się z krzesła. – Nie szkodzi. Muszę rzucić na nie okiem. Stało się jasne, że wizyta opiekunki społecznej z miłej pogawędki zamienia się w skrupulatną ocenę. Doris czuła, że Bonnie stara się zdusić w sobie narastający lęk, że zabiorą jej dziecko. – Zaraz idę na zakupy – powiedziała, gdy weszły do małej kuchni. Opiekunka otworzyła drzwi do lodówki i znalazła tylko karton mleka i dwa jogurty. Następnie zajrzała do szafek, ale w nich były tylko zastawa stołowa i garnki, które zostawił właściciel, torebka płatków owsianych, trochę herbatników oraz kilka torebek herbaty. – Z czego Lucy pije? – zapytała Doris. – Czy umie korzystać z kubeczka z dzióbkiem? – Nie. Ma butelkę. Jest w jej łóżeczku – powiedziała Bonnie. Nadal trzymając Lucy na rękach, Doris opuściła kuchnię. Zerknęła do łazienki, która, choć skromna, była funkcjonalnie urządzona, po czym wróciła do salonu. Przekazała Lucy Bonnie i wróciły na swoje krzesła. Doris uważnie przyjrzała się

dziewczynie. – Mam parę uwag, kochanie – powiedziała spokojnie. – Myślę, że Lucy nie radzi sobie tak dobrze, jak by mogła, i wydaje mi się, że pani także jest trudno. Chcę pomóc… – Przerwała i poczekała na reakcję Bonnie, ale nie było żadnej. – Gdy tylko wrócę do biura, zwołam coś, co się nazywa zebraniem w sprawie jednego przypadku, żeby można było ustalić rodzaj pomocy, by jak najlepiej wspierać panią i Lucy. Proszę się nie bać, nie zamierzam zabrać dziecka. Trzeba będzie jednak dokonać kilku zmian, w porządku, kochanie? Bonnie pokiwała głową. – Wiem – powiedziała, chociaż w jej głosie było już słychać, że zgodzi na wszystko, byleby tylko pozbyć się Doris. – Jedną z opcji jest to, żebyście z Lucy przeniosły się na jakiś czas do domu matki z dzieckiem, gdzie będzie pani miała zajęcia z umiejętności rodzicielskich i będzie monitorowana. Albo – ale to muszę przedyskutować z moją kierowniczką – przy odrobinie wsparcia mogłybyście zostać tutaj. Jednak pod kontrolą i weryfikacją musiałaby pani też uczęszczać na zajęcia dla rodziców. Bonnie pokiwała głową. – Dobrze – zgodziła się. – W porządku. Teraz będę się już zbierać, ale zadzwonię jeszcze dzisiaj po rozmowie z kierowniczką, kiedy przedyskutuję z nią różne możliwości. Mogłaby mi pani podać swój numer telefonu? Bonnie wyrecytowała ciąg siedmiu cyfr, a Doris je zanotowała. – Dziękuję – powiedziała opiekunka z kojącym uśmiechem. – Teraz was zostawię, żebyście mogły zjeść swoją owsiankę, porozmawiamy później. Bonnie skinęła głową i z Lucy na rękach odprowadziła Doris do drzwi, gdzie się z nią pożegnała. Gdy opiekunka opuszczała budynek, wybierając numer do biura. Chociaż nie miała zamiaru od razu umieszczać Lucy w pogotowiu opiekuńczym, matka musi zacząć współpracować i dokonywać zmian, bo inaczej nie będzie innego wyboru niż sądowy nakaz przekazania dziecka do rodziny zastępczej. Chociaż nie jest to najgorszy przypadek zaniedbania, jaki Doris widziała – jest od tego daleki – to zgadzała się z położną środowiskową, że pojawiły się znaki ostrzegawcze, i jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie kroki, sytuacja Lucy zmieni się tylko na gorsze.

Trzy godziny później, po rozmowie z kierowniczką, Doris zadzwoniła do Bonnie, by umówić się z nią na spotkanie. Automatyczny głos poinformował ją, że ten numer jest niedostępny, więc opiekunka skonstatowała, że dziewczyna – niechcący bądź świadomie – podała fałszywy numer. Skoro przypadek Bonnie i Lucy nie jest najpilniejszy, za jaki odpowiada, a teczka ze sprawami jest tak ciężka, że aż się prosi o ustalenie priorytetów, Doris zwołała zebranie w sprawie przypadku, następnie odłożyła teczkę Bonnie na bok, by skupić się na innej, bardziej naglącej sprawie. Postanowiła zajrzeć do młodej matki w drodze powrotnej do domu, zweryfikować jej numer telefonu i uprzedzić o terminie zebrania. Dałoby to jej także kolejną okazję, by zerknąć, jak sobie radzą. Kiedy o siedemnastej czterdzieści pięć Doris wróciła do mieszkania Bonnie i zadzwoniła do drzwi, nikt nie odpowiedział. Miała właśnie zawołać przez szparę na listy, gdy otworzyły się drzwi sąsiedniego mieszkania i pojawiła się w nich starsza pani, którą opiekunka widziała już rano. – Wyjechała – powiedziała bez ogródek kobieta, jakby winiła za to Doris. – Spakowała manele i zwinęła się z dzieciakiem jakąś godzinę po tym, jak pani wyszła. – Podejrzewam, że nie wie pani, dokąd się udały? – spytała Doris z ciężkim sercem. – Nie. Jak już mówiłam, ona się do mnie nie odzywała. – I, wróciwszy do siebie, zaryglowała drzwi do mieszkania.

Rozdział siódmy Bez szans na pożegnanie Może to się wydawać niewiarygodne, że w czasach rozwoju informatyki, kiedy o ludziach zbiera się i przechowuje tyle danych, można po prostu zniknąć. Jednak tego pięknego czerwcowego dnia, gdy słońce świeciło jasno, powietrze drżało od śpiewu ptaków, a Lucy miała niecałe jedenaście miesięcy, właśnie zrobiła to Bonnie. Obawiając się, że opieka odbierze jej córkę, spakowała naprędce dobytek i zniknęła. Gdyby wobec Lucy wydano sądowy nakaz umieszczenia w rodzinie zastępczej, ucieczkę zgłoszono by policji i zostałaby rozesłana informacja o zaginięciu. Jednak zamiast nakazu istniała jedynie obawa, że dziecko jest zaniedbywane, ale nie tak rażąco, by konieczne było angażowanie sądu. Co prawda opieka społeczna mogła wystąpić o nakaz nawet po zaginięciu Bonnie, jednak nie zrobiono tego, prawdopodobnie z tego samego powodu co wcześniej: chociaż Lucy była zaniedbana, nie groziła jej, przynajmniej wtedy, aż taka krzywda, żeby pomoc społeczna musiała podjąć interwencję i o ów nakaz wystąpić. Gdyby tak się stało i o zaginięciu Lucy zostałaby poinformowana policja, byłyby większe szanse na znalezienie Bonnie i małej, która zostałaby umieszczona w pogotowiu opiekuńczym. Skoro nie było nakazu ani wiarygodnych informacji, które mogłyby pomóc zlokalizować Bonnie i Lucy, prawdopodobnie pomoc społeczna zajmowała się ich przypadkiem przez następnych kilka miesięcy. Doris sprawdzała u Maggie i w lokalnych oddziałach opieki społecznej, czy ktoś nie słyszał o Bonnie, aż wreszcie sprawa została odłożona na bok do czasu, gdy matka z córką się pojawią. W aktach widnieje notatka, że Maggie przekazała Doris, iż w tym okresie kilkakrotnie dzwoniła do swojej siostry, żeby upewnić się, czy ta nie ma jakichś informacji na temat córki, lecz ona nic nie wiedziała. Maggie powiedziała, że jej siostra jest tak skoncentrowana na własnych problemach, że nie bardzo ją interesuje, co porabia jej córka z wnuczką, ani to czy są bezpieczne. Ponieważ nie istnieją żadne ślady, nie ma możliwości, by się dowiedzieć, jakie życie prowadziła Bonnie z Lucy przez następnych czternaście miesięcy, kiedy były uznane za zaginione. Można się jednak tego domyślać. Życie na nielegalu, z dala od uwagi władz, to wegetowanie z dnia na dzień. Przy odrobinie

szczęścia można się utrzymać z pracy na czarno, gdzie wypłata w gotówce trafia bezpośrednio do ręki, ale najczęściej korzysta się z pieniędzy pożyczonych, wyżebranych, ukradzionych, pochodzących z prostytucji. Śpi się gdzie bądź: w bramach, pod mostami, w squatach, na czyjejś podłodze, w tanich pensjonatach ze śniadaniem albo i bez. Na pewno z dzieckiem jest to trudniejsze, ale w ciemnych uliczkach ubogich dzielnic każdego miasta istnieją niezarejestrowane lokale, których właściciele bez skrupułów i bez przestrzegania zasad wynajmują pokoje klienteli, która pocztą pantoflową przekazuje sobie adresy. Ci „właściciele” upychają, ile wlezie materaców do pokoju, i biorą tylko kilka funtów za noc. Zawsze mają komplet. Nie tylko uciekinierów, ale także długoi krótkoterminowych bezdomnych, narkomanów, alkoholików, osób z zaburzeniami psychicznymi i poszukiwanych przez policję kryminalistów – w każdym wieku i obu płci. Takie miejsca stanowią zagrożenie dla zdrowia i są często wylęgarnią chorób, na przykład gruźlicy. Jeśli nie ma w nich drogi przeciwpożarowej, mogą stanowić też śmiertelną pułapkę. Jednak jeśli, tak jak Bonnie, unika się władz, nie ma możliwości pobrania zasiłku bez ryzyka, że zostanie się odnalezionym. Bonnie i Lucy dały o sobie ponownie znać czternaście miesięcy później, na oddziale ratunkowym w szpitalu dwa hrabstwa dalej. W pewne piątkowe popołudnie zgłosiły się po pomoc, ponieważ obie cierpiały na mocno zaognioną wysypkę, która pokrywała duże obszary ciała. Zdiagnozowano świerzb. Tę dolegliwość powodują pasożyty, które wżerają się w skórę i znoszą tam jaja. Najczęściej spotyka się je u osób mieszkających w przeludnionych miejscach o niskim poziomie higieny. Podrażnienie spowodowane przez pasożyty jest nie do wytrzymania i większość pacjentów trafia do lekarza już na wczesnym etapie choroby. Dyżurny w szpitalu zanotował, że ich przypadki były bardzo ciężkie, szczególnie u dziecka, i z pewnością od dawna nie były leczone, co przysparzało małej wielu cierpień. Lekarz przepisał płyn, który należało nałożyć na całe ciało po kąpieli, zostawić na noc, a rano zmyć. Wytłumaczył Bonnie, że tydzień po kuracji niezbędne będzie jej powtórzenie i że bezwzględnie musi się udać do swojego lekarza na kontrolę oraz po kolejną receptę. Zaniepokoiło go, że niektóre rany dziecka były już zainfekowane, więc przepisał także krem z antybiotykiem. Wyjaśnił, że świerzb jest wysoce zakaźny i wszystkie ubrania, pościel i ręczniki, jakich używają, muszą zostać wyprane w bardzo gorącej wodzie i wysuszone w suszarce, by uniknąć ponownego zagnieżdżenia się pasożytów. Rejestrując się w szpitalu, Bonnie podała adres dawnego mieszkania nieopodal Maggie oraz nazwisko lekarza, u którego była po przybyciu do ciotki. Nie wiadomo, czy

Bonnie zabrała Lucy na kontrolę, lecz z pewnością nie udała się do tego właśnie lekarza. Potem Bonnie z Lucy ponownie zniknęły i pojawiły się znów, gdy dziewczynka miała prawie trzy lata. Jej matka żyła teraz z facetem po trzydziestce, który miał na imię Freddie – przedstawiała jego nazwiskiem zarówno siebie, jak i córkę. Zapisała małą do przedszkola, gdzie miała uczęszczać tuż po trzecich urodzinach; dwie nauczycielki odwiedziły nawet dom Lucy przed rozpoczęciem nauki. Takie wizyty to normalna praktyka w Wielkiej Brytanii. Są to spotkania nieformalne, trwają około pół godziny i dają matce oraz dziecku możliwość zapoznania się z nauczycielami przedszkolnymi, a także zadawania im pytań. Jednak te dwie nauczycielki mocno zaniepokoiły się tym, co zastały po przyjściu, zwłaszcza że ich wizyta została zapowiedziana, a Bonnie z córką ich oczekiwały. Dwupokojowe mieszkanie było brudne, śmierdzące i zagracone częściami silników samochodowych, zaśmiecone pustymi butelkami po piwie, plastikowymi butelkami po napojach, starymi kartonami po pizzy i torebkami po chipsach. Z powodu braku jakichkolwiek zabawek zachęcano Lucy do korzystania z tego właśnie wysypiska. Nie było łóżek: Lucy z matką i Freddiem spali na materacach na podłodze w sypialni, a w żadnym z pokoi nie było wykładziny ani zasłon. Na podłodze w kuchni stała kocia kuweta, która aż się prosiła, by ktoś ją posprzątał, a kuchnia i łazienka były zarośnięte brudem. Nauczycielki zanotowały także, że w mieszkaniu unosił się odór piwa, dymu papierosowego i czegoś słodkawego, co mogło być marihuaną. Podczas rozmowy Bonnie przyznała, że ledwo sobie daje radę, a Freddie – który nie stawił się na spotkaniu – nie okazuje jej żadnego wsparcia i większość pieniędzy z zasiłku dla bezrobotnych wydaje na zakłady, więc nigdy im nie starcza na jedzenie ani rachunki. Zalegają z czynszem i właściciel mieszkania grozi im eksmisją. Bonnie powiedziała nauczycielkom, że często kłócą się z Freddiem i zdarza mu się użyć pięści na oczach Lucy. Panie zwróciły uwagę, że dziewczynka jest brudna, zbyt mała jak na swój wiek i boi się obcych. Nie mogły powiedzieć zbyt wiele o jej rozwoju, bo przez cały czas, gdy były w mieszkaniu, Lucy chowała się za sofą. Gdy jedna z nich próbowała nakłonić ją do wyjścia, Lucy zacisnęła powieki i zaczęła wrzeszczeć. Bonnie powiedziała, że powinny dać jej spokój, bo dziewczynka boi się obcych z powodu złych doświadczeń z przeszłości, lecz nie wyjaśniła, o jakie doświadczenia chodzi. Dodała też, że ma nadzieję, iż Lucy oswoi się z nieznajomymi, gdy pójdzie do przedszkola i „pozna trochę miłych osób”.

Nauczycielki spędziły z rodziną ponad godzinę i po powrocie do przedszkola natychmiast zwołały zebranie z dyrektorką, by zgłosić jej swoje uwagi. Przełożona skontaktowała się z pomocą społeczną i dwa dni później do Bonnie zadzwoniła opiekunka, umawiając się z nią na spotkanie na następny dzień. Chociaż Bonnie wiedziała, że odwiedzi ją ktoś z opieki społecznej, nie spróbowała nawet posprzątać mieszkania (tak samo jak przy odwiedzinach przedszkolanek), więc było ono mniej więcej w tym samym stanie, jaki opisały nauczycielki. Freddie przebywał w lokalu, gdy przyszła opiekunka, jednak natychmiast wyszedł, przemykając przez przedpokój bez słowa powitania. Bonnie przyznała, że sobie nie radzi i że czuje się bardzo źle – wydaje jej się, że cierpi na depresję, choć nie była u lekarza. Opiekunka społeczna wyjaśniła jej, że są zastrzeżenia do tego, jak zajmuje się Lucy, i próbowała ją przekonać do wizyty lekarskiej w sprawie depresji. Później omówiły różne możliwości, jeśli chodzi o opiekę nad dzieckiem. Poczuła ulgę, że Bonnie jest skora do współpracy i szybko zgodziła się, że dla Lucy będzie najlepiej, jeśli zostanie tymczasowo przekazana do rodziny zastępczej na podstawie paragrafu dwudziestego ustawy o dzieciach. Zapis często nazywany w skrócie „paragrafem dwudziestym” jest dobrowolną umową pomiędzy opieką społeczną a rodzicem lub rodzicami dziecka, którzy wyrażają zgodę na to, by dziecko na krótki czas zamieszkało u rodziny zastępczej. Rodzice zachowują pełnię praw rodzicielskich, co nie byłoby możliwe przy innym rodzaju nakazu. Mniej więcej jedna trzecia podopiecznych w rodzinach zastępczych to dzieci „paragrafu”. Taka umowa, która nie wymaga angażowania sądu, ma zachęcać do lepszej współpracy pomiędzy opiekunem społecznym, rodzicami i rodziną zastępczą. Rodzice czują się mniej zagrożeni, gdy zachowują pełnię prawnej kontroli wobec swojego dziecka, utrzymują stały i nienadzorowany kontakt oraz mogą je w każdej chwili zabrać z rodziny zastępczej. To rozwiązanie jest z założenia tymczasowe i nigdy nie powinno znajdować zastosowania, jeżeli dziecko jest zagrożone przemocą. Powinno być stosowane tylko wtedy, gdy istnieje duża szansa, że w krótkim czasie powróci ono do rodzinnego domu. Po uzyskaniu zgody Bonnie opiekunka społeczna wróciła do biura i zabrała się do szukania odpowiedniej rodziny zastępczej dla Lucy. Wybrano Annie: mężatkę z dwiema własnymi małymi córeczkami, która była rodziną zastępczą od osiemnastu miesięcy. W przypadku paragrafu dwudziestego rodzice znają adres rodziny i mogą pojechać z opiekunką społeczną do jej domu, by przekazać dziecko. Bonnie skorzystała z tej możliwości.

Pewnego gorącego sierpniowego dnia Bonnie i Lucy przyjechały samochodem opiekunki społecznej do domu Annie. Bonnie wniosła na rękach Lucy do holu. Mała, ubrana w różową bawełnianą sukienkę i plastikowe sandałki, kryła główkę w ramionach mamy i dla pocieszenia ssała brudną szmatkę. Bonnie, drobna dziewczyna o włosach zebranych w koński ogon, miała na sobie dżinsy, koszulkę i potwornie znoszone tenisówki. Wyglądała na zmęczoną i bardzo wystraszoną. Na jej ramieniu wisiała torba z supermarketu wypełniona ubrankami córeczki. Annie od początku starała się, by Bonnie i Lucy czuły się mile widziane. Zaprowadziła je do salonu, zrobiła im coś zimnego do picia i przedstawiła je swoim dzieciom, które miały teraz wakacje i nie chodziły do szkoły. Po chwili rozmowy, w której prym wiodły Annie i pani z opieki, nowa opiekunka Lucy pokazała im dom. Bonnie rozpływała się nad tym, jaki jest śliczny, aż gospodyni zrobiło się jej szkoda – odniosła wrażenie, że dziewczyna nie była w zbyt wielu normalnych domach, ponieważ ten jest zupełnie przeciętny i nie wyróżnia się zbytnio na tle setek innych. Przez cały czas Lucy nie dała się postawić na podłodze i gdy wróciły do salonu, znów usiadła na kolanach mamy, tuląc twarz do jej piersi. Annie wypytała Bonnie o upodobania dziewczynki i o jej plan dnia, wyjaśniając, że im więcej będzie wiedziała o Lucy, tym łatwiej mała się u niej zadomowi. Bonnie powiedziała, że Lucy je „w sumie wszystko”, a kładzie się spać i wstaje, kiedy jej się podoba. Annie zapytała, czy ma ulubioną zabawkę – taką, z którą lubi spać – a Bonnie odparła „tylko to”, mając na myśli postrzępioną i brudną szmatkę, którą Lucy ssała. Bonnie została z córką przez godzinę i przez cały ten czas mała nie powiedziała ani jednego słowa i nie zeszła z kolan matki. Mimo wielu słów zachęty ze strony Annie i jej dwóch córek Lucy siedziała zwrócona buzią do matki, odmawiając spojrzenia na kogokolwiek innego. Nawet gdy córki Annie zaproponowały, że pobawią się razem w ogrodzie, kusiły Lucy lodami, ta nawet na nie nie spojrzała. Bonnie powtórzyła Annie to samo, co opiekunce społecznej i nauczycielkom – że z powodu pewnych „przykrych doświadczeń” Lucy boi się nieznajomych, ale nie rozwinęła tematu. W końcu opiekunka społeczna zdecydowała, że już pójdą, żeby pozwolić Lucy się zaaklimatyzować. Annie obiecała, że zadzwoni do Bonnie, żeby ją upewnić, iż u córki wszystko w porządku. Dziewczyna dała małej szybkiego buziaka w główkę i powiedziała: „Mamusia musi iść”. Wstała i posadziła Lucy na kolanach Annie, po czym wybiegła przez drzwi frontowe. Lucy natychmiast zaczęła krzyczeć. Zesztywniała ze strachu chwyciła Annie za bluzkę i wtuliła

główkę w jej pierś. Opiekunka społeczna obiecała wcześniej Bonnie, że odwiezie ją do domu swoim samochodem. Martwiąc się o bezpieczeństwo dziewczyny, szybko pożegnała się i ruszyła w ślad za nią. Zapisała później, że krzyk Lucy był tak donośny, iż było ją słychać na ulicy. Przed domem nie było śladu po Bonnie, więc opiekunka wsiadła do samochodu i wróciła do biura, planując później do niej zadzwonić. W domu Annie siedziała na sofie, trzymając Lucy w objęciach. Delikatnie ją kołysała, mówiła do niej i próbowała uspokoić zarówno nową podopieczną, jak i własne córeczki, bardzo zaniepokojone widokiem tak zestresowanego dziecka. Uspokojenie Lucy na tyle, by nieco poluzowała uścisk i podniosła głowę, by Annie mogła otrzeć jej łzy, zajęło pół godziny. Gdy wreszcie spojrzała w górę, Annie po raz pierwszy wyraźnie zobaczyła jej twarzyczkę. Przy drobnej posturze, porcelanowej cerze, czarnych jedwabistych włosach i wielkich czarnych oczach Lucy przypominała laleczkę. Było to dziecko naprawdę piękne, ale jednocześnie bardzo wystraszone. Annie zauważyła też na policzku Lucy, tuż pod lewym okiem, coś, co wyglądało na siniak. Wspomniała o nim w swoich późniejszych notatkach. Wszyscy rodzice zastępczy mają obowiązek prowadzić dziennik. Składają się na niego codzienne wpisy o dzieciach, które znajdują się pod ich opieką, a także informacje o spotkaniach, jakie odbywają podopieczni, ich stanie zdrowia i samopoczuciu, ważnych wydarzeniach oraz sygnałach, jakie dają dzieci na temat swojej przeszłości. Gdy podopieczni opuszczają rodzinę zastępczą, dziennik trafia do akt pomocy społecznej i osoby te mogą się z nim zapoznać, gdy dorosną. Tego wieczoru Lucy się nie odezwała, odmówiła jedzenia, picia i tak bardzo płakała po położeniu do łóżka, że Annie musiała spać na podłodze w jej pokoju, trzymając małą za rączkę i stale uspokajając. Dwa następne dni minęły trochę lepiej; Lucy wciąż nie mówiła ani nie jadła, bezustannie płakała i ciągle chowała się za sofą, ale po długich namowach Annie udało się ją uprosić, by wyszła i napiła się trochę mleka. Była zbyt wystraszona, by zgłaszać swoje potrzeby – nic dziwnego, że ciągle się brudziła. Annie stale biegała za nią z mopem, wiadrem gorącej wody i środkiem dezynfekującym, który był potrzebny szczególnie za sofą, w stałej kryjówce Lucy. Annie co wieczór dzwoniła do Bonnie i, nie chcąc jej martwić, mówiła, że Lucy za nią tęskni, ale z wolna oswaja się z nowym domem. Trudno było stwierdzić, czy stres małej wynika z tęsknoty za matką. Nie pytała o nią ani nie mówiła „mamusia”, wydawała się skamieniała ze strachu przed

wszystkim i wszystkimi. Annie zapisała w swoim dzienniku, że minęły trzy dni, zanim Lucy zjadła cokolwiek, a i tak był to tylko jogurt. Stwierdzała też, że Lucy histerycznie krzyczy podczas odwiedzin współpracującej z Annie koordynatorki pieczy zastępczej, a także, kiedy mąż wraca z pracy, gdy do drzwi dzwoni listonosz i gdy przyjaciółka Annie wpada do nich wieczorem. Było oczywiste (jak uprzedzała Bonnie), że Lucy naprawdę musiała mieć złe doświadczenia z obcymi, bo potwornie się ich bała. Annie nie tylko zanotowała informację o siniaku Lucy w swoim dzienniku. Wspomniała też o nim opiekunce społecznej. Ta z kolei spytała Bonnie, w jaki sposób powstał u Lucy ten siniak, a ona odpowiedziała, że mała dzień wcześniej się przewróciła. Być może była to prawda. Nie było możliwości, aby to sprawdzić. Niebawem dla Annie stało się jasne, że Lucy nie przywykła do żadnego planu dnia, więc zaczęła wprowadzać kolejne elementy, wyjaśniając dziewczynce, dlaczego to takie ważne, żebyśmy się myli, czyścili zęby codziennie wieczorem i rano oraz jedli regularne posiłki. Piątego dnia Annie wprowadziła do planu dnia Lucy kąpiel i chociaż mała z początku cofała się przerażona – gdy Annie odkręcała kurki i nalewała wody – to po długich namowach i wkupianiu się w jej łaski Lucy wgramoliła się do środka. Gdy już była w wannie i poczuła, jak wokół niej wiruje ciepła woda, rozluźniła się i kąpiel naprawdę się jej spodobała. Bawiła się podanymi przez Annie zabawkami, kiedy ta myła jej potwornie brudne włosy. Pod koniec pierwszego tygodnia Lucy zaczęła powoli odpowiadać na zachęty Annie i jej rodziny. Wypowiadała pojedyncze wyrazy, pokazywała palcem, czego chce, oraz odpowiadała na pytania kiwaniem i kręceniem głową, mniej więcej jak roczne dziecko. Annie musiała wybrać się z Lucy na zakupy, ponieważ właściwie żadna z rzeczy, które Bonnie przyniosła w torbie, nie nadawała się do użytku. Początkowo ubierała ją w ciuszki, które trzymała na wypadek pojawienia się dziecka z pogotowia opiekuńczego, ale chciała kupić coś nowego, żeby mała miała własne ubranka. Podczas szkolenia dla rodzin zastępczych dowiedziała się jednak, że jako dziecko dorastające w biedzie Lucy nie powinna być wystawiona na zbyt wiele bodźców naraz, ponieważ może ją to narazić na stres i spowodować, że jej stan ulegnie pogorszeniu. Ósmego dnia, krótko ponad tydzień po pojawieniu się dziewczynki, gdy ta już mniej płakała, pozwalała córkom Annie brać się za rękę oraz spędzała trochę czasu na zabawie w ogródku na tyłach domu, zastępcza mama postanowiła zaryzykować i zabrać małą do

sklepu. Wytłumaczyła Lucy, gdzie jadą i w jakim celu, a ta odpowiedziała skinieniem głową. Jednak gdy dotarły do centrum handlowego, dziewczynka tak bardzo się wystraszyła tłumu, hałasu i świateł, że Annie musiała ją nosić na rękach. Skróciła więc ich wyprawę i kupiła tylko to, co niezbędne. Później zapisała, że życie Lucy musiało być tak ograniczone, że przerażała ją nawet zwykła wyprawa po sprawunki, i zastanawiała się, czy dziewczynka kiedykolwiek była w sklepie. Na przestrzeni nadchodzących dni, tygodni, a później miesięcy Annie stopniowo wprowadzała do życia Lucy nowe doświadczenia, na przykład zabawę w parku i karmienie kaczek. Powoli oswajała ją też z poznawaniem nowych osób – dalszej rodziny Annie, przyjaciół oraz innych dzieci. Początkowo Lucy nie umiała się bawić i nawiązywać kontaktu z maluchami. Można się było domyślać, że to skutek jej wcześniejszej izolacji. Jakiekolwiek plany przedszkolne zostały odłożone na później, ponieważ Lucy by sobie tam nie poradziła. Annie zaczęła chodzić z Lucy dwa razy w tygodniu na popołudniowe spotkania dla mam z małymi dziećmi, gdzie z nią zostawała, podczas gdy Lucy powoli budowała w sobie pewność siebie, by zejść jej z kolan i ostrożnie pobawić się z innymi maluchami. Chociaż dzieci w tej grupie były dużo młodsze od Lucy, dziewczynka miała na tyle duże zaległości rozwojowe, że łatwiej jej było wchodzić w relacje z nimi niż z rówieśnikami. Annie zarejestrowała Lucy w swojej przychodni i regularnie prowadzała ją na kontrole zarówno pod kątem zdrowia, jak i rozwoju. Jeśli chodzi o stronę fizyczną, Lucy była mała jak na swój wiek, prawdopodobnie wskutek niewłaściwego odżywiania. Powód do niepokoju stanowił także jej ubogi zasób słów, ograniczony zaledwie do dziesięciu wyrazów, co ma miejsce na etapie rozwoju osiąganym zazwyczaj przez dzieci osiemnastomiesięczne. Były jednak powody do radości, ponieważ według testów poziom inteligencji Lucy mieścił się w normie. Można było mieć nadzieję, że przy dużej pomocy będzie kiedyś mogła dogonić rówieśników. Zasugerowano terapię logopedyczną i umieszczono Lucy na liście oczekujących. Annie nadal pracowała z Lucy w domu. Rozwijała już nabyte przez dziewczynkę umiejętności, zapewniała coraz więcej doświadczeń oraz dbała o postępy językowe, bawiąc się z małą, mówiąc do niej i zachęcając do odpowiedzi. To dzięki Annie mała zrobiła tak wielkie postępy w czasie, gdy u niej mieszkała. Nowy lekarz Lucy wystąpił o udostępnienie mu dokumentacji medycznej dziewczynki, jednak wszystko, co odnaleziono, to notatka z wizyty Bonnie i Lucy

u lekarza Maggie. Nie było informacji o ich wizycie w szpitalu – prawdopodobnie dlatego że stosowano wówczas inną metodę rejestrowania i dokumentacji pacjentów. Nie było także śladu po szczepieniach Lucy. Gdy zapytano Bonnie, czy mała je odbywała, powiedziała, że nie pamięta. Tak więc, za zgodą Bonnie, przez następnych sześć miesięcy Annie woziła Lucy do przychodni na szczepionki, które dziewczynka powinna otrzymać w wieku niemowlęcym. Annie dzwoniła do Bonnie co wieczór, żeby zapewnić ją, iż z Lucy wszystko w porządku, a gdy ta nie odbierała – co zdarzało się często – zostawiała jej wiadomość na poczcie głosowej. Po kilku tygodniach opiekunka społeczna powiedziała Annie, żeby przestała dzwonić, ponieważ to Bonnie powinna telefonować do rodziny zastępczej i dowiadywać się o samopoczucie córki. Pokazywałoby to poziom jej zaangażowania i świadczyłoby o tym, czy Bonnie naprawdę chce odzyskać dziecko. Annie postąpiła zgodnie z sugestią i Bonnie zaczęła dzwonić do nich raz w tygodniu i odwiedzać Lucy raz na dziesięć dni. Zazwyczaj spędzała u Annie cały poranek i popołudnie; nie chciała wychodzić z Lucy nawet przy ładnej pogodzie. Wydawało się, że Bonnie czerpie przyjemność z przebywania w wygodnym domu Annie oraz z jej opiekuńczości tak samo jak córka. Annie odnosiła wrażenie, że Bonnie nie jest zdeprawowaną czy też nieczułą matką, tylko miała w życiu tak trudny start, a w konsekwencji tyle własnych problemów, że trudno jej było opiekować się dzieckiem. Zanotowała także, że wyczuwała czasem z ubrań Bonnie zapach marihuany, jednak, co oczywiste, nie wiedziała, czy ta popala, czy nie. Lucy przez osiem miesięcy, które spędziła z Annie i jej rodziną, zrobiła ogromne postępy. Stopniowo przestała się bać nieznajomych, więcej się bawiła i mówiła – zaczynała doganiać rówieśników. Annie robiła jej masę zdjęć, a najbardziej przejmujące ujęcia pochodzą z trzecich urodzin dziewczynki oraz jej pierwszych prawdziwych świąt Bożego Narodzenia. Utrwalony na kliszy wyraz zdumienia i czystej radości mówi więcej niż słowa. Na pierwszy rzut oka widać, że jest poruszona do głębi, ponieważ nigdy wcześniej nie doświadczyła niczego podobnego. Annie też robiła zdjęcia Bonnie z Lucy, a niektóre z nich oprawiła i powiesiła w pokoju małej, żeby ta pamiętała o mamie pomiędzy jej odwiedzinami. Ofiarowała kopie matce dziewczynki, a ta gorąco jej dziękowała. Była naprawdę poruszona, ponieważ nie miała dotąd żadnej fotografii córki; nigdy nie było jej stać na aparat. Lucy poczuła się bezpieczna i zadomowiła się u Annie. Zaczęła zwracać się do niej „mamusiu”, jednak Annie zawsze ją poprawiała, mówiąc: „Jestem Annie. Twoja mamusia przyjdzie we wtorek”,

podając termin najbliższej wizyty, po czym wskazywała zdjęcie Bonnie. Annie i jej rodzina zdawali sobie sprawę, że pobyt Lucy najprawdopodobniej jest tymczasowy, bo umieszczono u nich małą na podstawie paragrafu dwudziestego. Spodziewali się, że gdy Bonnie ułoży sobie życie, zapragnie odzyskać córkę, jednak Annie zakładała, że powrót dziewczynki do matki zostanie przeprowadzony stopniowo. Bonnie będzie ją częściej odwiedzać, później zabierać do domu na parę godzin, a następnie nawet na noc, co z czasem doprowadzi do przeprowadzki. W taki sposób powinna przebiegać planowana zmiana miejsca zamieszkania dziecka podlegającego opiece zastępczej, żeby odbyła się jak najłagodniej i w sposób najmniej dezorientujący dla dziecka. Dlatego Annie przeżyła wielki szok, gdy pewnego poranka zadzwoniła do niej Bonnie z informacją, że po południu zabiera córkę. Wyznała, że ma teraz nowego partnera – Dave’a – który dobrze ją traktuje, i chce, żeby stworzyli normalną rodzinę. Annie była wstrząśnięta, zdenerwowana i bardzo zmartwiona tym, jakie skutki będzie miała dla Lucy nagła przeprowadzka. Próbowała wyperswadować Bonnie ten pomysł, tłumacząc, że powinny porozmawiać z ich opiekunką społeczną i dla dobra dziewczynki zaplanować kilkuetapowe przenosiny. Jednak Bonnie była niewzruszona i znała swoje prawa. Powiedziała, że opieka jest już uprzedzona o tym, iż dziś po południu wybiera się z Dave’em po Lucy i poprosiła Annie, by na godzinę pierwszą przygotowała małą do przeprowadzki. Annie natychmiast zadzwoniła do opiekunki społecznej, która potwierdziła informację. Zgodziła się, że lepsze byłoby stopniowe przeprowadzanie powrotu Lucy do domu, ale ponieważ dziewczynka była umieszczona w rodzinie zastępczej na podstawie paragrafu dwudziestego, matka może zabrać ją do siebie, kiedy jej się żywnie podoba. Dodała, że Bonnie podała jej swój nowy adres i ma zamiar je odwiedzić, aby upewnić się, że wszystko jest w porządku. Jeśli będzie miała jakiekolwiek zastrzeżenia, Lucy powróci pod pieczę zastępczą – najchętniej za zgodą Bonnie, lecz jeśli to będzie konieczne, z nakazem sądowym. To uspokoiło trochę Annie, ale nie do końca. Z ciężkim sercem, walcząc ze łzami i próbując trzymać fason przy małej, wykorzystała tych kilka krótkich chwil, które im razem zostały, by spróbować ją przygotować do zamieszkania z matką i Dave’em. Spakowała też ubranka i zabawki, których mała miała wiele. Lucy ucichła i wycofała się; nie chciała zjeść lunchu, po czym zapytała, dlaczego musi się wyprowadzić. Gdy Annie wyjaśniła jej, że mamusia ją kocha i pragnie, by mieszkała z nią w nowym domu, Lucy zapytała:

– A mamusia nie może zamieszkać tutaj z nami? To, oczywiście, nie było możliwe, co bardzo trudno wytłumaczyć małemu dziecku, podobnie jak to, dlaczego musi się tak nagle wyprowadzić. Następną godzinę Annie tuliła Lucy na swoich kolanach i czytała jej bajeczki, by odwrócić uwagę dziewczynki od trudnej sytuacji. O pierwszej zadzwonił dzwonek do drzwi i poszły razem je otworzyć. Bonnie stała na ganku, a przed domem stał z włączonym silnikiem stary biały van. Za kierownicą siedział mężczyzna, prawdopodobnie Dave. – Chodź, poznasz swojego nowego tatusia – powiedziała Bonnie, biorąc Lucy za rączkę. Nie dając Annie i Lucy szansy na pożegnanie, Bonnie pospieszyła z córką w stronę vana. Posadziła dziewczynkę na przednim siedzeniu i zatrzasnęła drzwi, po czym wróciła po rzeczy małej, które Annie poustawiała w holu, popakowane w pudełka i torby. Ani słowem nie podziękowała Annie za wszystko, co zrobiła dla Lucy; nie obiecała także, że będzie utrzymywać z nią kontakt i informować o postępach dziewczynki, lecz zaczęła ładować rzeczy do vana. Annie jej pomogła. W bagażniku samochodu walały się materiały remontowe, więc Annie założyła, że nowy partner Bonnie jest budowlańcem albo malarzem pokojowym. Dave nie przywitał się nawet ani nie obejrzał. Gdy dobytek Lucy był już w vanie, Bonnie zamknęła tylne drzwi. Dave nadal tkwił w samochodzie. Bonnie wydukała krótkie pożegnanie i wspięła się na przednie siedzenie obok Lucy. Drobnej dziewczynki, ściśniętej między dwojgiem dorosłych, nie było widać z chodnika, jednak Annie i tak jej pomachała. Gdy Lucy zniknęła, Annie nie musiała się już hamować i zanim dotarła do drzwi wejściowych, głośno się rozpłakała. Nie chodziło tylko o niepewny los, jaki czekał dziewczynkę, ale także poczucie straty poniesionej przez nią i jej najbliższych, którzy o odejściu Lucy dowiedzą się dopiero po powrocie do domu i nie będą mieli szansy się z nią pożegnać.

Rozdział ósmy Dobry przyjaciel Pani Bridges stała przed swoją klasą sześciolatków. Czekała, aż spakują kartki z ćwiczeniami, zanim wypuści ich na poranną przerwę. Była połowa września, dwa tygodnie nowego roku szkolnego za pasem, nie nadeszła jeszcze fala przeziębień, więc frekwencja dopisywała. Patrzyło na nią trzydzieścioro dziewczynek i chłopców siedzących wokół pięciu stołów. Wyglądali schludnie w nowych mundurkach. Niektórzy jednak wyróżniali się od reszty. Nawet mimo obowiązkowych jednakowych strojów dla pani Bridges było oczywiste – tak samo zresztą jak i dla uczniów z klasy – które dzieci pochodzą z domów, gdzie jest dostatek i wsparcie, a które muszą się obejść bez tego. Ubranie z drugiej ręki zbiera plamy z całego tygodnia, by doczekać się prania; tanie buty ze sztucznego tworzywa drą się raczej, niż zdzierają; włosy są długie i matowe albo krótkie i krzywo przycięte w domu, a buzia przybrudzona, bo nikt jej rano nie umył. Ale nie tylko wygląd wyróżniał dzieci z uboższych rodzin. Odstawały też pod względem zachowania – albo hałasowały i domagały się uwagi, albo milczały, zamknięte w sobie. Spojrzenie pani Bridges padło na stół po lewej stronie i siedzące przy nim dzieci: Sammy’ego i Lucy, którzy w odstępie tygodnia dołączyli do klasy w zeszłym roku i byli odtąd nierozłączni. – To lećcie – powiedziała pani Bridges, zwalniając klasę na poranną przerwę. Narastał typowy dla tej chwili harmider podekscytowanych głosów. Szurano krzesłami w przód i w tył, a dzieci przepychały się łokciami do wyjścia z klasy jak najszybciej, by w pełni wykorzystać każdą chwilę na placu zabaw. Wszystkie, poza jednym chłopcem, który dosunął krzesełko do stołu, lecz nie ruszał się z miejsca. Pani Bridges uśmiechnęła się do Sammy’ego. – Nie mam dziś dla ciebie nic do roboty – powiedziała ciepło. – Biegnij i dołącz do swoich kolegów na placu zabaw, przewietrz się. Taka ładna pogoda. Wpychając ręce do kieszeni spodni, Sammy wyszedł zza stołu i zrobił kilka kroków w stronę nauczycielki. – Dobrze, proszę pani, ale mogę pani najpierw coś powiedzieć?

Pani Bridges przestała zbierać kartki z ćwiczeniami i spojrzała na chłopca. Dla Sammy’ego zawsze znajdowała czas. Chudzielec z ogoloną głową, najstarszy z pięciorga dzieci, dorastał w rodzinie bez ojca i dźwigał o wiele za dużą jak na jego barki odpowiedzialność. Czasem sfrustrowany rozładowywał swoją złość w klasie, jednak w głębi serca był z niego dobry dzieciak. Rodzinę objęto już pomocą społeczną i starała się, by ich nie rozdzielono, ale sytuacja nie wyglądała optymistycznie. – Oczywiście, że możemy porozmawiać. Co słychać u twojej mamy? – zapytała. Sammy lekceważąco wzruszył ramionami. – Chyba dobrze. Ale to nie o mnie chodzi. – Nie? Przycupnął na krawędzi stołu poważny i skupiony. – Chodzi o Lucy, proszę pani. – O twoją koleżankę z ławki? – upewniła się pani Bridges. – Tak, proszę pani. Powinna sama to pani powiedzieć. Mówiłem jej, że musi. Ale ona, że nie, wstydzi się. – Co powiedzieć? – spytała pani Bridges, odkładając papiery, by móc poświęcić Sammy’emu całą swoją uwagę. Jak u doświadczonej nauczycielki, rozwinął się w niej szósty zmysł. Wiedziała, czy dziecko zmyśla, czy też naprawdę chce jej powiedzieć coś ważnego. – Dzieciaki jej dokuczają. Niektórzy wołają za nią „śmierdziuch” i „gnida”, ale to nie jej wina. W domu musi sama prać sobie ciuchy w zimnej wodzie. Jej ciotka nie kupi jej tego szamponu na wszy, bo za drogi. Mówiłem jej, że ma iść do lekarza, i tam jej dadzą za darmo, tak jak nam. Ale ona, że nie. Może jej pani coś powiedzieć? Pani Bridges przyjrzała się uważnie Sammy’emu, próbując dojść, która z informacji przekazanych przez chłopca sprawiła, że zapaliła się jej czerwona lampka. Zdawała sobie sprawę, że Lucy często brzydko pachnie i przychodzi do szkoły w mocno poplamionych ubraniach, i że dzieciaki ją czasem przezywają. Przyglądała się temu uważnie i udzielała ostrej reprymendy każdemu, kogo na tym złapała – nie było przyzwolenia na dokuczanie. Wydawało jej się również, że Lucy ma wszy; jej długie włosy były poczochrane i często widziała, jak na lekcjach drapie się po głowie. Zgodnie ze zwyczajem przyjętym w szkole rozdała

dzieciom kartki z prośbą, by rodzice sprawdzali im włosy i, jeśli zajdzie taka konieczność, zastosowali odpowiednie środki. To wszystko wiedziała wcześniej, ale coś ją tknęło dopiero wtedy, gdy Sammy wspomniał o ciotce Lucy i o tym, że dziewczynka musi prać swoje rzeczy w zimnej wodzie. – To Lucy nie mieszka z mamą i ojczymem? – zapytała pani Bridges. Dzieci z osiedla często lepiej znają sytuację rodzinną rówieśników niż władze szkolne. Sammy pokręcił głową. – Nie, proszę pani. Od dawna nie. Jej mama odeszła z jakimś gachem, a jej ojczym znalazł sobie nową pannę. – I to ją miałeś na myśli? – Tak, proszę pani. Lucy musi do niej mówić „ciociu” i robić całe pranie. Mówiłem jej, że ta debilna ciotka powinna sama prać, a nie kazać to robić dzieciakowi, co ma sześć lat. Przepraszam, że brzydko powiedziałem, proszę pani. Pani Bridges uśmiechnęła się pod nosem. Poza tym, że Sammy był raptusem, miał silną osobowość i zawsze był uprzejmy. – I Lucy ci o tym opowiedziała? – Tak, proszę pani. – Czy dodała coś jeszcze na temat swojej sytuacji w domu, co twoim zdaniem powinnam wiedzieć? Chłopiec podrapał się po głowie w zamyśleniu, a pani Bridges zaczęła się zastanawiać, czy on także ma wszy. – Nie bardzo, proszę pani. Tylko że od dawna nie widziała mamy, i że ciotka jej nie znosi. Zna pani Lucy, proszę pani, ona w ogóle mało mówi. Trzyma wszystko w sobie. Nie tak jak ja. Ja pani mówię, jak w domu jest źle. Pomyślałem więc, że skoro Lucy coś mi w końcu powiedziała, to znaczy, że jest naprawdę beznadziejnie, bo dzieciaki takie jak ona gadają dopiero wtedy, kiedy już naprawdę muszą. Prawda? – Tak, Sammy, masz rację. Dziękuję. Porozmawiam później z Lucy. Podczas półtoragodzinnej lekcji między poranną przerwą a lunchem pani Bridges, odchodząc od tematu zajęć, przeprowadziła z klasą pogadankę na temat nieżyczliwości i dokuczania. Powiedziała, że każdy zasługuje na godne, pełne

szacunku traktowanie, i że każdy nicpoń złapany na znęcaniu się nad innymi utraci na tydzień wszelkie przywileje, a szkoła zawiadomi o tym jego rodziców. Pilnowała się jednak, by nie spoglądać na Sammy’ego i Lucy, żeby inne dzieci w klasie nie domyśliły się, skąd pomysł, by o tym mówić. Mogłoby to doprowadzić do kolejnej fali złośliwości oraz posądzenia o skarżypyctwo. O dwunastej trzydzieści pani Bridges wypuściła klasę na lunch, poprosiła jednak Lucy, by została chwilę dłużej. – Wszystko w porządku, kochanie, nie zrobiłaś niczego złego – dodała, ponieważ Lucy zawsze wyglądała, jakby spodziewała się połajanki. – Chcę tylko z tobą porozmawiać, to wszystko. Poczekała, aż ostatnie dziecko opuści salę, i zamknęła drzwi, żeby nikt im nie przeszkadzał. – Usiądźmy – rzekła, wyciągając spod stołu dwa dziecięce krzesełka. Wiedziała, że taka pozycja pomaga dziecku się odprężyć i sprawia, że jest bardziej skore do zwierzeń. Lucy z kamienną twarzą usiadła na jednym z krzesełek, a pani Bridges zajęła drugie. – Sammy to twój dobry kolega, prawda? Dziewczynka lekko kiwnęła głową, a jej wielkie ciemne oczy zaokrągliły się jeszcze bardziej. Była ślicznym dzieckiem, chociaż drobnym jak na swój wiek i, tak samo jak Sammy, zawsze sprawiała wrażenie, jakby brakowało jej porządnej kąpieli i odrobiny troski. – Czy Sammy mówił ci, że był u mnie dziś rano, ponieważ się o ciebie martwi? – spytała pani Bridges. Znów pokiwała głową. – Czy wszystko w porządku w domu? – zapytała nauczycielka. Dziewczynka wzruszyła lekko ramionami i powiedziała cicho: – Chyba tak. – Nie wydajesz się tego taka pewna, kochanie. Lucy pokręciła głową, co dla pani Bridges było wyczerpującą odpowiedzią. – Powiedz mi, co sprawia ci radość, a co cię unieszczęśliwia – podpowiedziała. – Lubię się bawić, proszę pani.

– A w co się lubisz bawić? – Oglądam telewizję i czasem mogę biegać po podwórku z Sammym i jego siostrami, jeżeli jestem grzeczna. – To brzmi jak fajna zabawa. A co musisz zrobić, żeby na to zasłużyć? – dociekała pani Bridges, ponieważ nie potrafiła sobie wyobrazić niegrzecznej Lucy: mała była zawsze taka cicha i potulna. Dziewczynka westchnęła, po czym rzuciła: – Muszę pozmywać i posprzątać mieszkanie. A potem mogę wyjść się pobawić. – A jak często to robisz? – spytała pani Bridges, uśmiechając się kojąco. Wiele dzieci miało domowe obowiązki, co było zupełnie zrozumiałe, o ile zadania ich nie przerastały. – Nie wiem jak często, proszę pani – powiedziała Lucy ze smutną buzią. – Wydaje mi się, że codziennie. – W porządku, kochanie. Nie ma się o co martwić. Próbuję tylko wyobrazić sobie, jak wygląda sytuacja u ciebie w domu. Kto przygotowuje posiłki? Lucy zamilkła, po czym rzekła: – Chyba moja ciocia i tata. – A kto pierze ubrania? Nastąpiła długa chwila ciszy, a Lucy spuściła głowę i wbiła wzrok w podłogę. – Też oni, tak mi się wydaje. Nie wiem. Było oczywiste, że dziecko wypowiada się bardzo ostrożnie, prawdopodobnie w obawie przed karą za to, że skarży się w szkole, jeśli wyciągnięto by konsekwencje. – Dobrze, Lucy, spokojnie. Czy spotykałaś się ostatnio z mamą? Dziewczynka przecząco pokręciła głową. – Wysłała mi kartkę na urodziny, ale nie widziałam się z nią. – Tydzień wcześniej obchodziła urodziny i tak samo, jak każdemu małemu jubilatowi, cała klasa zaśpiewała jej Sto lat. W jaki sposób mała świętowała wieczorem w domu, tego pani Bridges nie wiedziała. Większość dzieci opowiadała jej o tym, ale Lucy nie. – Miałaś fajne urodziny? Dziewczynka wzruszyła ramionami.

– Dostałaś jakieś prezenty? – Chyba tak. – Ale nie jesteś pewna? – Nie. Pani Bridges nadal przyglądała się uczennicy, a ta wpatrywała się w podłogę. Wszystko zdawało się mówić, że w rodzinie istnieje duży problem, a dziecko jest zbyt przestraszone, by się nim podzielić. Jednak żeby zgłosić sprawę dyrektorowi, potrzebowała konkretnych przesłanek, na których podstawie mógłby wszcząć postępowanie. Lucy nie była szczera, a to utrudniało sprawę. Sammy miał rację, twierdząc, że jego przyjaciółka niewiele mówi; podczas całego semestru ledwo wykrztusiła z siebie kilka słów do wychowawczyni. Wyglądało na to, że teraz też nie porozmawiają. – Gdybyś mogła coś zmienić w swojej rodzinie, co by to było? – zapytała pani Bridges, robiąc ostatnie podejście, zanim wypuści Lucy na lunch. – Wiem, że to trudne pytanie, ale czy przychodzi ci na myśl coś, co byś chciała zmienić? Gdyby mnie o to zapytano, powiedziałabym, że chciałabym częściej się spotykać z moją siostrą. Lucy przez chwilę wyglądała na zamyśloną, po czym, podnosząc wzrok na nauczycielkę, wyznała: – Chciałabym mieszkać u Sammy’ego w domu, proszę pani. – Naprawdę? – pani Bridges nie kryła zaskoczenia. Rodzina chłopca była tak daleka od ideału, jak to tylko możliwe. – Dlaczego? Lucy zamilkła na chwilę, zanim odpowiedziała: – Mają przydzieloną panią z opieki. Ona Sammy’emu pomaga. Chciałabym, żeby mi też pomagała taka pani. – Czy mogłabym na słówko? – powiedziała pani Bridges, stukając do dyrektora szkoły i wchodząc do gabinetu. Dzięki prowadzonej przez niego „polityce otwartych drzwi” dla personelu i uczniów był dostępny przez większość dnia. Znał także imiona wszystkich dzieci w szkole. – Proszę usiąść. Co mogę dla pani zrobić w ten piękny jesienny dzień? Pani Bridges uśmiechnęła się, siadając na krześle. Niektórych raziła wylewność dyrektora, jednak ona sądziła, że to miła odmiana, bo jego poprzednik

był bardzo srogi. Dla nowego pryncypała ważne było dobro dzieci. – Chodzi o Lucy z mojej klasy – rozpoczęła. – Jej przyjaciel Sammy przyszedł do mnie dziś rano w czasie przerwy, bo bardzo się o nią martwi. – Tak? – Dyrektor zmarszczył czoło i oparł brodę na złączonych opuszkach palców, przyjmując swoją ulubioną pozycję. – Mówił, że dzieci jej dokuczają, z czym już się uporałam. Martwi się też, że kobieta, z którą Lucy mieszka – dziewczyna jej ojczyma – nie traktuje jej dobrze. Odbyłam rozmowę z uczennicą. Jest małomówna, ale zwierzyła mi się, że gdyby mogła w swoim życiu cokolwiek zmienić, to chciałaby mieszkać z Sammym, bo on ma przydzieloną opiekunkę społeczną. To mnie zaniepokoiło. Zastanawiam się, co tak naprawdę wiemy o sytuacji w domu Lucy. Wygląda na to, że matka odeszła już jakiś czas temu. – To dla mnie nowość – powiedział dyrektor, marszcząc czoło i opuszczając ręce. – W zeszłym roku, gdy Lucy rozpoczęła naukę w naszej szkole, było trochę uwag dotyczących jej sytuacji, ale z tego, co mi wiadomo, udało się rozwiązać te problemy. Jestem jednak przekonany, że wtedy mieszkała z matką. Kto odprowadza Lucy do szkoły i ją odbiera? – Przyprowadza ją sąsiadka razem ze swoim dzieckiem. Zazwyczaj zabierają też Sammy’ego i jego młodszego brata. – Rozumiem. Więc nie widzieliśmy tej ciotki? – Nie. Dyrektor zamyślił się. – Proszę zostawić to mnie. Sprawdzę jej akta i dam znać. Rozumiem, że sytuacja Lucy nie zagraża jej zdrowiu i życiu? – Nie sądzę. Nigdy nie widziałam na jej ciele żadnych śladów przemocy, chociaż jak dla mnie jest zbyt cicha. Mężczyzna pokiwał głową. – Na to samo zwróciła uwagę jej zeszłoroczna wychowawczyni. Szkoda, że odeszła, mogłaby pani z nią porozmawiać. Tak czy siak, niech mi pani da parę godzin, a ja zapoznam się ze sprawą. Podziękowawszy dyrektorowi, pani Bridges wyszła, żeby szybko zjeść kanapkę, zanim klasa wróci z lunchu na popołudniowe zajęcia.

We wszystkich szkołach w Anglii obowiązuje regulamin, jeśli chodzi o zgłaszanie obaw dotyczących dziecka, a personel ma obowiązek się do nich stosować. Pani Bridges nie mogła po prostu sięgnąć po słuchawkę i zadzwonić do pomocy społecznej; musiała swoje uwagi zgłosić przełożonemu, którym w szkole jest dyrektor, a on zadecyduje o podjęciu niezbędnych kroków. Mimo swoich pozostałych obowiązków dyrektor zawsze stawia na pierwszym miejscu wszystkie kwestie związane z dobrem dziecka, więc do końca dnia pracy sprawdził dokumenty, skontaktował się z pomocą społeczną i poinformował o tym panią Bridges. Wyglądało na to, że chociaż w poprzednim roku pojawiły się pewne uwagi w sprawie Lucy, dotyczyły one raczej braków w umiejętnościach rodzicielskich jej opiekunów niż przemocy czy zaniedbania. Opieka społeczna złożyła wizytę matce Lucy oraz jej ojczymowi, Dave’owi. Nie podjęto wtedy żadnych działań, poza zaproponowaniem opiekunom dziewczynki udziału w warsztatach dla rodziców, co miało skutkować poprawą ich relacji z dzieckiem. Jednak, czy skorzystali z tej sugestii, tego szkoła nie wiedziała. Pomoc społeczna nie przeprowadziła żadnej kontroli, a teraz sprawa była zamknięta. Ze względu na nowe obawy i telefon od dyrektora sprawę ponowiono, a przełożony przekazał pani Bridges, że opiekunka społeczna odwiedzi dom Lucy w ciągu kilku dni. Tymczasem poprosił nauczycielkę o przygotowanie krótkiego raportu na temat edukacyjnego i społecznego rozwoju dziewczynki oraz kwestii, które ją zaniepokoiły. *** W następny poniedziałek, kiedy Lucy wróciła do szkoły po weekendzie, pani Bridges zwróciła uwagę, że dziewczynka jest przygaszona bardziej niż zazwyczaj. Podczas porannej przerwy spytała więc Lucy, czy coś ją martwi, ale ta przecząco pokręciła głową i czmychnęła na plac zabaw. Wychowawczyni zrobiła kolejne podejście podczas przerwy na lunch, ale dziewczynka rzuciła: – Nie, proszę pani. Nic się nie stało. Wszystko w porządku. Widać jednak było, że jest zupełnie inaczej, a po południu pani Bridges miała wrażenie, że Lucy się zaraz rozpłacze. Pod koniec dnia, gdy już wypuściła dzieci do domu, zatrzymała Sammy’ego na słówko. Zapytała go, czy wszystko dobrze u jego przyjaciółki. Sammy, zawsze chętny, by dzielić się swoimi przemyśleniami i zmartwieniami, stanowczo pokręcił głową i powiedział: – Nie, proszę pani. Lucy kompletnie nie czuje się dobrze. Jest totalnie zdołowana. Była u nich pani z opieki; zdaje mi się, że to było w piątek. Kiedy

wyszła, ta jej szurnięta ciotka i ojczym wydarli się na Lucy, że mają przez nią kłopoty. Teraz ma okropnego pietra. Proszę pani, ona nie będzie już z panią rozmawiać.

Rozdział dziewiąty Nienawidzę was wszystkich! – Wygląda na to, że sprawą zajęto się w sposób bardzo niedelikatny – rzekł dyrektor, gdy nauczycielka opowiedziała mu, co się stało. – Myśli pani, że jeśli porozmawiam z Lucy, to cokolwiek zmieni? – Szczerze mówiąc, obawiam się, że mogłoby to pogorszyć sprawę – odparła wychowawczyni. – Lucy powiedziała Sammy’emu, żebym nikomu nic o niej nie mówiła i zapomniała wszystko, co usłyszałam, bo inaczej ucieknie z domu. Dyrektor pokiwał głową. – Zdaję się na pani intuicję. Zadzwonię do pomocy społecznej wypytać, co dokładnie się wydarzyło podczas odwiedzin opiekunki, i jakie chcą podjąć kroki, żeby zapewnić Lucy bezpieczeństwo. Czy opowiadała coś Sammy’emu na temat wizyty? – Nawet jeśli tak, to mi tego nie powtórzył. Minęły dwa dni, zanim dyrektor zdołał przeprowadzić rozmowę z opiekunką społeczną, która była u Lucy, następnie podzielił się z panią Bridges tym, czego się dowiedział. – Pani z opieki mówiła, że w mieszkaniu panuje względny porządek, a ciotka i ojczym dziewczynki są chętni do współpracy i uprzejmi. Stwierdziła nawet, że ciotka Lucy robi wrażenie bardziej zaangażowanej i otwartej na uwagi niż jej własna matka rok wcześniej. Kiedy opiekunka wyjaśniła, co Lucy powiedziała Sammy’emu i pani – ciągnął dyrektor – ciotka była zaszokowana i odparła, że nie miała pojęcia, iż Lucy ma takie odczucia. Nie wiedziała także o wszach i miała poczucie winy, że nie zwróciła uwagi na ciągłe drapanie się małej. Zapewniła, że natychmiast kupi specjalny szampon. Pokazała opiekunce mieszkanie: Lucy ma własny pokój, a w nim trochę zabawek i szafę z ubraniami. Lodówka pełna, a w kuchni stoi pralka. – To, że mają pralkę, nie świadczy o tym, że jej używają – wtrąciła pani Bridges, nie mogąc dłużej skrywać frustracji.

– Wiem – odpowiedział dyrektor. – Ale mogę pani jedynie przekazać, co zanotowała opiekunka. Nie mogę jej mówić, jak ma wykonywać swoją pracę. Pani Bridges przyznała rację dyrektorowi, a on dalej relacjonował: – Ciotka powiedziała, że najczęściej to ona gotuje, choć przyznała, że Lucy nie ma dużego apetytu i czasem woli zjeść kanapkę niż ciepły posiłek. Ciotka wydała się opiekunce szczera i troskliwa względem dziewczynki. – To dlaczego Lucy rzuca takie oskarżenia i twierdzi, że woli mieszkać z Sammym, jeśli to wszystko nieprawda? – Ciotka twierdzi, że może to wynikać z tego, że Lucy nie akceptuje jej w roli matki. Jak każde dziecko pragnie, by wróciła jej prawdziwa mama, lecz nie jest to możliwe, ponieważ kobieta zniknęła i nikt nie zna miejsca jej pobytu. Ojczym wyraził wdzięczność wobec swojej dziewczyny, że wzięła na siebie odpowiedzialność, jaką jest opieka nad Lucy, ponieważ sam by temu nie sprostał i gdyby nie ona, musiałby przekazać Lucy rodzinie zastępczej. Może by jej tam było lepiej, pomyślała pani Bridges, ale nie podzieliła się tą uwagą. Inaczej niż pani z opieki, nie była przekonana, czy ciotka działa w najlepszym interesie Lucy. Miała przeczucie, że dziecko nie ma zapewnionej odpowiedniej opieki, a dziewczyna ojczyma ma skłonności do manipulacji i prawdopodobnie również kłamie. – Jakie zatem kroki podejmuje opieka społeczna, żeby zadbać o bezpieczeństwo Lucy? – drążyła pani Bridges. – Mniej więcej za tydzień przeprowadzą wizytę kontrolną, chociaż nie stwierdzili żadnych powodów do obaw. Ciotka zwróciła uwagę na to, że zaakceptowanie jej jako matki zajmie Lucy trochę czasu. Brzmi to całkiem sensownie. Pani Bridges, myśląc intensywnie, patrzyła śmiało w oczy dyrektorowi. – Chyba to możliwe, że Lucy nie znosi tej nowej kobiety… – zaczęła. – Ale… czy opiekunka rozmawiała z Lucy na osobności, bez ciotki i ojczyma? – Nie wiem – odpowiedział dyrektor. – Myślę jednak, że musimy zaakceptować ustalenia opieki społecznej, chociaż zgadzam się, że spotkanie powinno przebiec w sposób bardziej delikatny. Proszę obserwować Lucy, a jeśli zgłosi pani jeszcze jakiekolwiek uwagi, będziemy natychmiast działać. Pani Bridges pokiwała głową, podziękowała przełożonemu i opuściła jego gabinet, by mógł zająć się innymi sprawami. Zrobili wszystko, co było w ich

mocy. Następnego poranka ciotka odprowadziła Lucy do szkoły. Mała wyglądała schludniej niż od początku semestru: włosy miała świeżo umyte i gładko związane w koński ogon, a na ubraniu nie było plam. Pod koniec dnia pani Bridges stała na placu zabaw, przekazując dzieci dorosłym odpowiedzialnym za ich odbieranie, a wtedy ciotka Lucy do niej podeszła. – Miło mi panią wreszcie poznać – powiedziała z uśmiechem na twarzy. – Przepraszam za tamto nieporozumienie. Odbyłyśmy z Lucy pogawędkę i dużo lepiej się od tego czasu dogadujemy. Pani Bridges uśmiechnęła się i pokiwała głową, mimo że Lucy wyglądała czyściej, nie była tego dnia mniej wycofana niż zazwyczaj; nie wydawała się także szczęśliwsza. Ciotka, blondynka po trzydziestce, ubrana była w czarne legginsy, kozaki do kolan i kurtkę ze sztucznej skóry. – Proszę dać mi znać, jeśli mogę jakoś pomóc małej w lekcjach – zaproponowała. – Może pani codziennie wieczorem posłuchać, jak Lucy czyta, żeby łatwiej mogła nadrobić zaległości – zasugerowała wychowawczyni. – Przydałoby jej się też trochę wsparcia przy pracy domowej na weekend. – Oczywiście – odparła ciotka z entuzjazmem i ruszyła, by wziąć dziewczynkę za rękę. Pani Bridges zwróciła jednak uwagę, że Lucy nie dała się dotknąć i powlokła się kilka kroków za opiekunką. Tak opuściły plac zabaw. Wrażenia pani Bridges ze spotkania z ciotką Lucy nie zostały zapisane w aktach. Zanotowano jednak, że poprawa w wyglądzie dziewczynki utrzymała się przez tydzień, po czym sytuacja wróciła do punktu wyjścia. Dwa tygodnie później Lucy znów przychodziła do szkoły brudna i zaniedbana, a podczas lekcji była cicha i wycofana. Miesiąc później – pod koniec października – klasa szykowała się do święta Halloween. Dzieci wycinały sylwetki upiorów i czarownic, żeby udekorować nimi gazetkę ścienną, gdy Sammy bąknął mimochodem do pani Bridges:

– Przynajmniej czarownica Lucy dała nogę. Odleciała na miotle. Oby z niej spadła! Wychowawczyni odłożyła wycinankę, żeby spojrzeć na chłopca. – Ciotka Lucy odeszła? – zapytała cicho, żeby pozostałe dzieci nie słyszały. – Tak, proszę pani. Baba z wozu, jeśli ktoś by mnie pytał. – Kto się teraz zajmuje Lucy? – Tata. – Masz na myśli jej ojczyma, Dave’a? – Tak, proszę pani. Ale on nie jest lepszy od tej ciotki. Lucy go nienawidzi. Szkoda, że nie może zamieszkać ze mną. Pytałem mamę, ale powiedziała, że nie mamy już miejsca. No i Lucy musiałaby o tym powiedzieć swojej pani z opieki. – Ciotka Lucy się wyprowadziła, a mała wyznała Sammy’emu, że nienawidzi swojego ojczyma i chciałaby zamieszkać z Sammym – powiedziała pani Bridges dyrektorowi, gdy tylko znalazł dla niej chwilę. – I nie sądzę, żeby to było właściwe, aby sześciolatką samodzielnie opiekował się ojczym, którego dziewczynka nie lubi. – Ale czy wiemy coś więcej o tej sytuacji? – zapytał dyrektor. – Czy Lucy mówiła o nadużyciach z jego strony? – Nie, nie mówiła nic, a jeśli nawet, to Sammy mi tego nie przekazał – odparła zwięźle pani Bridges. – Ale nie da się ukryć, że mieliśmy już zastrzeżenia. – Okazały się bezpodstawne – powiedział dyrektor. Nastąpiła chwila ciszy, podczas której pani Bridges i dyrektor mierzyli się wzrokiem w głębokim zamyśleniu. Pani Bridges wiedziała, że nie ma wystarczających dowodów, aby podjąć jakiekolwiek działania, czy nawet zbadać sprawę, jednak nie mogła dłużej czekać z założonymi rękami. Na szczęście dyrektor był podobnej myśli. – Kiedy tylko znajdę moment, porozmawiam z jej opiekunką społeczną i wyjaśnię, że sytuacja rodzinna Lucy uległa zmianie. Zasugeruję, żeby przeprowadzili jeszcze jedną wizytę domową. – Dziękuję panu.

Dwa tygodnie później dyrektor poinformował panią Bridges, że opiekunka z ośrodka pomocy społecznej odwiedziła rodzinę i nie ma do jej sytuacji zastrzeżeń, więc nie zostają podjęte żadne działania. Notatka o zdarzeniu została umieszczona w szkolnych aktach, a wychowawczyni nie mogła zrobić już nic więcej, jak tylko mieć oko na małą podczas zajęć lekcyjnych z klasą; w końcu było w niej wiele dzieci, nie tylko Lucy. Upłynęły dwa miesiące, minęło Boże Narodzenie, a w poranek, gdy dzieci po feriach wróciły do szkoły, większości z nich buzie się nie zamykały. Paplały o cudownych chwilach, jakie spędziły podczas świąt, i wspaniałych prezentach, które dostały od Świętego Mikołaja. Jednak Lucy, jak zwykle, ledwo coś bąknęła, a gdy pani Bridges spytała, czy miło spędziła święta, w odpowiedzi skinęła lekko głową, co mogło oznaczać wszystko. Pani Bridges wiedziała, że nie powinna na Lucy naciskać. Nie chciała jej zawstydzać, pytając o podarki, bo może dostała coś bardzo małego albo nawet nic. Ale Sammy, jak to Sammy, był dużo bardziej bezpośredni. – Dostałem nowiusieńki rower! – ogłosił klasie. – Od nowego faceta mamy. Uznałem, że jest spoko, więc powiedziałem mamie, że może zostać. – Nawet sześciolatki doceniły poczucie humoru kolegi i klasa wybuchła śmiechem. Jednak później tego samego dnia, w czasie przerwy, Sammy zaczekał, aż dzieci wyjdą z klasy. – Czy mogę z panią porozmawiać? – zapytał. – W cztery oczy, proszę. Pani Bridges poczekała, aż ostatnie dziecko opuści salę, po czym zamknęła drzwi. Zakładała, że sprawa, z jaką przychodzi do niej chłopiec, dotyczy jego obaw związanych z nowym partnerem matki. Sammy był co prawda ekstrawertykiem i klasowym klaunem, jednak w głębi serca wrażliwym dzieckiem, które martwiło się i przejmowało. Często w zaufaniu dzielił się z wychowawczynią swoimi troskami dotyczącymi nowych partnerów matki. Jak zwykle wysunęła spod stołu dwa szkolne krzesełka i usiedli. – Chodzi o Lucy, proszę pani – rozpoczął Sammy, natychmiast poważniejąc. – Proszę jej nie mówić, że wie to pani ode mnie, ale miała beznadziejne święta. Dave przyprowadził do mieszkania swoją nową zdobycz, i nie mam tu na myśli zwierzyny. On i jego panna spędzili cały pierwszy dzień Bożego Narodzenia w łóżku i wygonili Lucy z domu, żeby sama bawiła się na dworze. Nie mogłem do niej wyjść, proszę pani. Byłem z rodziną. W końcu święta trzeba spędzać z rodziną, prawda, proszę pani? – Prawda, w rzeczy samej – powiedziała pani Bridges, która ścierpła na samą myśl o Lucy biegającej samotnie po podwórku w pierwszy dzień świąt. – To nie

przez ciebie, Sammy – dodała, bo chłopiec miał wyraźne poczucie winy, że nie wyszedł się pobawić z przyjaciółką. – Jednak czy zdajesz sobie sprawę, że nie mogę pomóc Lucy, jeśli nie przekażę tego, co mi powiedziałeś, dyrektorowi, który powie o tym opiekunce społecznej? – Tak, proszę pani, wiem. Uważam, że powinna mu pani powiedzieć. Lucy potrzebuje pomocy. Nawet moja mama tak mówi. Pani Bridges udała się do dyrektora, by przekazać nowiny od Sammy’ego, a on zgodnie z procedurami skontaktował się z opieką społeczną, która zapowiedziała wizytę domową. Po niej uznano, że chociaż zmiana opiekunki – chodziło o nową dziewczynę Dave’a (również określaną jako „ciotka”) – jest powodem do niepokoju, to przynajmniej drugi opiekun – Dave – pozostaje ten sam, co zapewnia Lucy pewną stabilizację. Decyzja o przekazaniu dziecka pod pieczę zastępczą nigdy nie jest podejmowana bez namysłu i trzeba ją wnikliwie rozważyć, nawet jeżeli dziecko pozostaje w dalekim od ideału środowisku rodzinnym. Umieszczenie dziecka w opiece zastępczej wiąże się dla niego z utratą rodziny, którą zna, i wszystkiego, co jest mu bliskie. Druga wizyta rodzinna została wyznaczona miesiąc później, jednak z dokumentów wynika, że zanim do niej doszło, pomiędzy Dave’em a jego nową dziewczyną rozpętała się awantura i wezwano policję. Gdy tylko radiowóz odjechał, nowa dziewczyna spakowała manatki i się wyniosła. Dave, który od roku zalegał z czynszem i ignorował wszelkie ponaglenia i wezwania do zapłaty, otrzymał sądowy nakaz opuszczenia lokalu. Wyprowadzając się, zabrał Lucy ze sobą do swojej starszej siostry, która mieszkała trzydzieści kilometrów dalej, więc dziewczynka nie mogła kontynuować nauki w dotychczasowej szkole. Bez uprzedzenia, a co się z tym wiązało, bez szansy na pożegnanie ze swoją klasą, Lucy zniknęła. Szkoła zawiadomiła o tym pomoc społeczną. Siostrę Dave’a odnaleziono i przeprowadzono wizytę opiekunki. Ta zapewne uznała, że warunki mieszkaniowe są satysfakcjonujące, ponieważ wówczas nie podjęto żadnych działań. Minęły dwa lata, zanim Lucy znów znalazła się w zasięgu oddziaływania pomocy społecznej. Miała już osiem lat i mieszkała w Midlands ze swoją matką i z jej nowym chłopakiem. Pewnej nocy ich sąsiadkę zaniepokoiła tocząca się za ścianą awantura i hałas ciskanych przedmiotów, więc zadzwoniła po policję. Gdy

funkcjonariusze weszli do lokalu, podłoga w salonie była usiana porozbijanymi sprzętami. Lucy ukryła się pod kocami w sypialni. Policja uspokoiła dorosłych i uznawszy, że emocje opadły, opuściła mieszkanie. Zaniepokoiła ich jednak sytuacja dziecka i, zgodnie z procedurami, zgłosili incydent pomocy społecznej. Od czasu gdy Lucy mieszkała z Dave’em, nosiła jego nazwisko i opieka znalazła w systemie jej dane obok informacji o poprzednich interwencjach. Opiekunka społeczna odwiedziła Bonnie i ta przyznała, że sobie nie radzi. Nie wiadomo, z jakiego powodu zabrała Lucy Dave’owi i jego siostrze, ale opiekunce społecznej wyznała, że Dave, którego wcześniej przedstawiała córce jako nowego tatusia i chętnie ją z nim zostawiała, jest teraz „gnojem, który się do niczego nie nadaje” i nie mają z nim więcej nic wspólnego. Po krótkiej wymianie zdań Bonnie zgodziła się przekazać Lucy pod pieczę zastępczą, korzystając z paragrafu dwudziestego. Rodzina zastępcza, do której skierowano Lucy, miała już dwoje dzieci pod swoją opieką. Było to rodzeństwo, brat i siostra, które mieszkało tam już od prawie trzech lat. Z dokumentów jasno wynika, że Lucy już od samego początku miała problem z zaadaptowaniem się w tej rodzinie. Opiekunka zgłaszała, że dziewczynka jest aspołeczna; że nie stara się nawiązać relacji z pozostałą dwójką dzieci; że ma niskie poczucie własnej wartości; że rzadko się śmieje i jest ogólnie „trudna”. Nie ma co się temu dziwić, biorąc pod uwagę ogrom złych doświadczeń w krótkim życiu Lucy. Dopasowanie się do obcej zgranej rodziny może być trudne dla każdego dziecka i taka sytuacja wymaga mnóstwa czasu i cierpliwości ze strony opiekuna. Jednak wydaje się, że ta rodzina od samego początku zaszufladkowała Lucy jako dziecko ponure i niewspółpracujące, a każda sprzeczka z pozostałymi dziećmi zostawała zwalona na karb złego nastawienia nowej dziewczynki i jej braku chęci współpracy. Czy Lucy była humorzasta i uparta, czy też nie, to postawa opiekunki sprawiła, że w tej rodzinie została skazana na porażkę. Bonnie odwiedzała ją początkowo raz w tygodniu, później raz na miesiąc, aż zniknęła na trzy. Gdy minęło jedenaście miesięcy, opiekunka zrezygnowała z opieki nad Lucy i poprosiła o jej przeniesienie, powołując się na zły wpływ, jaki ponoć miała obecność dziewczynki na pozostałą dwójkę dzieci. Przypadki rozwiązania opieki zastępczej, jak się je fachowo nazywa, czasem się zdarzają; są sytuacje, w których nie da się ich uniknąć i taki ruch wykonuje się dla dobra wszystkich. Jednak są przypadki, w których, okazując rodzinie zastępczej wsparcie, zamiast zostawiania opiekuna z problemami, można taką relację uratować i nie trzeba przenosić dziecka. Czy wstawiennictwo opieki społecznej mogło pomóc Lucy w pozostaniu

w tamtej rodzinie, tego nie dowiemy się nigdy, jednak skutek tej sytuacji był taki, że mała musiała się spakować i odejść. Dla Lucy oznaczało to kolejną przeprowadzkę, jeszcze więcej niepewności oraz kolejne odrzucenie. Całe jej życie składało się właśnie z tego: z niepewności i odrzucenia. Lucy trafiła do pogotowia opiekuńczego prowadzonego przez samotną matkę, która miała córkę w jej wieku. Gdy dziewczynka pojawiła się z opiekunką w nowym domu, matka zastępcza skomentowała, że Lucy przypomina raczej dziecko, które dopiero wchodzi do systemu opieki (z patologicznej rodziny), a nie zostaje przeniesione z rodziny zastępczej. Mała była zaniedbana, miała wszy i niewielki dobytek. Byłoby idealnie, gdyby wszystkie rodziny zastępcze zapewniały swoim podopiecznym doskonałą opiekę, jednak, niestety, nie zawsze to się udaje. Chociaż prowadzący je są szkoleni i podlegają skrupulatnej obserwacji, poziom opieki bywa zróżnicowany. Poprzednia matka zastępcza, przepytana przez swoją koordynatorkę, twierdziła, że myła włosy Lucy regularnie, tylko ta notorycznie rozplatała warkocz w szkole, co zwiększało ryzyko złapania wszy. Powiedziała także, że kupowała jej wiele rzeczy, ale gdy mała się denerwowała, to je niszczyła. Może i tak, a może jednak nie dbano o nią tak dobrze jak o pozostałą dwójkę dzieci. Nowa rodzina zastępcza Lucy była zupełnie inna. Mama wkładała bardzo dużo wysiłku w to, by mała czuła się mile widziana i stanowiła część ich rodziny. Lucy dobrze dogadywała się z jej córką i w końcu zaczęła się uśmiechać i bawić, tak jak dziecko powinno. Niestety, była to tylko mała oaza bezpieczeństwa i szczęścia na środku wielkiej pustyni zmian i niepokoju. Trzy miesiące później Bonnie, poinformowana o zmianie rodziny zastępczej (opieka społeczna musiała jej o tym donieść, gdyż dziecko przebywało w pieczy zastępczej na podstawie paragrafu dwudziestego), stwierdziła, że chce odzyskać Lucy. Mieszkała teraz w malutkim wynajmowanym mieszkaniu, więc podała opiece swój nowy adres i zapowiedziawszy się dzień wcześniej, zabrała dziewczynkę do domu. Matka zastępcza powiedziała potem, że Lucy nie chciała z nią pójść, ale było po niej widać, że doskonale wie, iż nie ma innego wyboru. Bonnie obiecała, że będzie się odzywać i jeszcze się zobaczą, ale nie dotrzymała słowa. Bonnie nie była w stanie zajmować się Lucy wcześniej i nie było powodu, by myśleć, że sprosta temu zadaniu teraz. W jej życiu nic się nie zmieniło poza mieszkaniem i chłopakiem. Opieka społeczna przez sześć miesięcy monitorowała sytuację w rodzinie, a z czasem pojawiały się kolejne powody do niepokoju.

Kiedy osiągnęły poziom wymagający interwencji, odebrano Lucy matce. Tym razem postarano się o nakaz sądowy, odpuszczając paragraf dwudziesty, co zapewniało opiece społecznej większe możliwości działania, a Lucy wyższy poziom bezpieczeństwa. Rodzinę zastępczą, do której tym razem wysłano dziewczynkę, tworzyło małżeństwo z dwojgiem nastoletnich dzieci i nowoczesnym domkiem na nowym osiedlu na obrzeżach miasta. Niestety, matka nie miała prawa jazdy, a szkoła, do której chodziła Lucy przez ostatnie pół roku, gdy mieszkała z Bonnie, znajdowała się ponad godzinę jazdy autobusem. Uznano, że to zbyt daleko, by dziecko w wieku Lucy dojeżdżało samodzielnie. Mogłoby to też być dla Lucy kłopotliwe, gdyby pokazała się w szkole z matką zastępczą, podczas gdy dotychczas odprowadzała ją biologiczna. Zadecydowano więc, że na nowy początek dobrze jej zrobi nowa szkoła, więc skierowano ją do podstawówki w rejonie. Do tego momentu, nie licząc przedszkola, Lucy uczęszczała co najmniej do sześciu szkół podstawowych w ciągu zaledwie pięciu lat. Trudno ustalić, pod iloma adresami mieszkała, jednak, skromnie licząc, z pewnością było ich ponad trzydzieści. Chociaż Lucy miała prawie trzyletnie zaległości w nauce, w nowej szkole zaczęła robić postępy i spędziła z rodziną zastępczą miłe święta Bożego Narodzenia. Jednak po pięciu miesiącach rodzina wpadła w tarapaty: fabrykę, w której pracował ojciec, zamknięto i wszyscy zatrudnieni otrzymywali wypowiedzenia. Tym, którzy pracowali dłużej niż pięć lat, złożono propozycję przeniesienia do innej, należącej do firmy fabryki, położonej sto trzydzieści kilometrów na północ. Przy wysokiej stopie bezrobocia i braku miejsc pracy, rodzina, co zrozumiałe, zdecydowała się na przeprowadzkę. Poprosiła o możliwość zabrania Lucy ze sobą. Chociaż dziewczynka podlegała opiece społecznej pod nakazem sądowym, był to nakaz tymczasowy, co oznaczało, że matka nadal może wypowiadać się w jej sprawie. Podczas ostatnich pięciu miesięcy Bonnie widziała się z córką tylko dwa razy, jednak teraz powołała się na swoje prawa i wyraziła sprzeciw wobec wyprowadzki Lucy z okolicy. Gdyby chciała się z nią widywać częściej, uniemożliwiłaby to tak duża odległość. W konsekwencji rodzina przeprowadziła się, a Lucy przeniesiono do kolejnej rodziny zastępczej. Jedyna taka w rejonie specjalizowała się w opiece nad niemowlętami – umieszczano w niej dzieci w wieku do dwóch lat. Lucy zamieszkała tam tymczasowo do czasu, aż w okolicy zwolni się odpowiednie miejsce. Ciągłe przeprowadzki dzieci podlegających pieczy zastępczej to powszechny problem.

Cały system należy poddać restrukturyzacji, dzięki której będzie można wyeliminować niepotrzebne przenosiny. Dwa miesiące później Lucy, teraz jedenastoletnia, zaczęła uczęszczać do nowej szkoły rejonowej. W połączeniu z niepewnością, gdzie będzie mieszkać za pół roku, był to dla niej wielki stres. Sześć tygodni później zwolniło się miejsce w bardziej odpowiedniej rodzinie. Kiedy pewnego popołudnia Lucy wróciła ze szkoły, powiedziano jej, że w weekend czeka ją kolejna przeprowadzka. Dziewczynka co prawda od początku miała świadomość, że wkrótce musi znowu się przenieść, ta wiadomość oraz lata zaniedbań, cierpienia, ciągłe zmiany i rozpoczęcie nauki w gimnazjum sprawiły, że miarka się przebrała. Z jej piersi wydarł się mrożący krew w żyłach wrzask, po czym pognała na piętro, gdzie zamknęła się na klucz w łazience – było to jedyne pomieszczenie w domu, w którym można było zamknąć się od środka. Matka zastępcza, wystraszona nagłym wybuchem zazwyczaj bardzo spokojnej, cichej i posłusznej dziewczynki, popędziła za nią po schodach. Pół godziny stała pod drzwiami łazienki, próbując negocjować i nakłonić dziewczynkę do wyjścia. Szlochy Lucy stawały się coraz głośniejsze i niepokojące. Gdy ojciec zastępczy wracał do domu z pracy, histeryczne wrzaski dziewczynki słyszał już przed domem: – Nienawidzę was wszystkich! Nigdzie nie idę! Zabiję się! – rozpaczała.

CZĘŚĆ DRUGA

Rozdział dziesiąty Moja własna rodzina – To jakiś koszmarny atak furii – powiedziała przez telefon Jill, koordynatorka mojej rodziny. – Ojciec zastępczy musiał wyłamać drzwi do łazienki, żeby wyciągnąć z niej Lucy, lecz ona nadal nie chciała z nikim rozmawiać. – Biedne dziecko – odparłam. – Nie możesz winić jej za ten atak histerii. Od chwili gdy przyszła na świat, jej życie to jedno pasmo rozpaczy. Nic dziwnego, że jest wściekła i czuje się odrzucona. W końcu nikt jej nie chce. – Wiem. Czytałaś raport? – Tak. – Ponieważ przenosiny Lucy do mnie były planowane, miałam możliwość zapoznania się z raportem, żeby lepiej zrozumieć dziecko i zadbać o jego potrzeby. Poza krótkim opisem mocnych i słabych stron Lucy w raporcie znajdowała się też krótka notatka o jej przeszłości. Jeśli dziecko pojawiało się u mnie nagle, w ramach pogotowia opiekuńczego, wiedziałam o nim bardzo niewiele, a czasem zupełnie nic. – Tak, czytałam – odrzekłam. – Prawie się popłakałam. Lucy zasługuje na wiele więcej. Była potwornie traktowana. – Jak najbardziej – powiedziała Jill. – Jednak to nie zmienia faktu, że musi się przenieść, a w tej chwili odmawia nawet odwiedzin u ciebie czy kontaktu z opiekunką społeczną. Jestem pewna, że nabrałaby przekonania do tej przeprowadzki, gdyby mogła się wcześniej widzieć się z tobą, Adrianem i Paulą, zobaczyć swój pokój i rozejrzeć się po domu. Ale nie możemy jej do tego zmusić. – To prawda, jeśli Lucy odmawiała choćby spotkania się ze mną, to w jaki sposób mieli ją przenieść? Jill i ja milczałyśmy przez chwilę, po czym odezwałam się pierwsza: – Zastanawiam się, czy Lucy porozmawiałaby ze mną przez telefon? Lepsze to niż nic. Warto spróbować. – Tak, to mogłoby pomóc, tak mi się wydaje. Zadzwonię do opiekunki społecznej Lucy i dowiem się, co o tym sądzi, a potem oddzwonię do ciebie. Jeśli miałabyś porozmawiać z nią przez telefon, musiałoby to się odbyć dziś wieczorem. Nadal planują ją jutro przenieść, chociaż nie mam pojęcia, w jaki

sposób. – Będę w domu przez cały wieczór – potwierdziłam. – Do usłyszenia. Pożegnałyśmy się i rozłączyły. Jill była moją koordynatorką rodziny od sześciu lat, a rodzinę zastępczą tworzyłam od trzynastu. Utrzymujemy bliskie zawodowe relacje, a ja szanuję jej decyzje i liczę się z jej opiniami. Jednak gdy odchodziłam od telefonu, stanęła mi przed oczami wizja krzyczącej, stawiającej opór jedenastolatki, która zostaje siłą doprowadzona do moich drzwi. Zdarzało mi się przyjmować młodsze odbierane rodzicom dzieci, które, gdy trafiały do mnie, były bardzo zrozpaczone. Siadałam i tuliłam je tak długo, ile było trzeba, żeby je uspokoić, aż przestawały szlochać. Dzieci rzadko opuszczają rodziców z własnej woli – to się zdarza tylko w przypadkach drastycznego wykorzystywania seksualnego. Jednak Lucy nie była już małym dzieckiem, nie mogłam jej po prostu utulić. Poza tym nie trafiała do mnie od rodziców, ale od tymczasowej rodziny zastępczej. Pomyślałam, że histeria, w którą wpadła dziewczynka na wieść o przenosinach z rodziny, w której spędziła zaledwie trzy miesiące, stanowi jakąś wskazówkę, jeśli chodzi o jej przejścia. Była siedemnasta, chłodny lutowy wieczór. Dwójka moich własnych dzieci – Adrian, trzynastolatek, oraz dziewięcioletnia Paula – oglądała telewizję, podczas gdy ja szykowałam wieczorny posiłek. Moje dzieciaki dorastały w rodzinie zastępczej, więc widziały wiele maluchów, które pojawiały się i znikały, a byli to przybysze w różnym wieku, obu płci i z rozmaitych grup etnicznych. Ze spokojem przyjmowały wiadomości o nowych lokatorach, a gdy powiedziałam im kilka dni wcześniej, że na jakiś czas zamieszka u nas Lucy, spotkało się to z łatwym do przewidzenia entuzjazmem Pauli: – Och, super, starsza dziewczynka! Będę miała z kim się bawić! Adrian zaś, który wolał towarzystwo chłopców rówieśników, zrobił kwaśną minę i jęknął: – Tylko nie kolejna baba w domu! – Chociaż, tak naprawdę, cała nasza rodzina przyjmowała z otwartymi ramionami każde dziecko, które do nas trafiało. Jill, jak zawsze pracowita, oddzwoniła do mnie już po kwadransie. – Jej opiekunka społeczna jest zajęta, więc zadzwoniłam do Pat, matki zastępczej – powiedziała. – Lucy nadal nie chce z nią rozmawiać i jest pewna, że z tobą również, jednak chciałaby podjąć próbę. Co nas martwi jeszcze bardziej, Lucy odmawia jedzenia – nie miała nic w ustach, odkąd zaczęła się ta sprawa

z przenosinami, czyli od przedwczoraj. Podam ci numer Pat. Powiedziałam, że zadzwonisz około siódmej. W porządku? – Tak – odparłam, teraz jeszcze bardziej martwiąc się o Lucy. Wzięłam długopis, który razem z notesem trzymałam przy telefonie, i zapisałam numer rodziny zastępczej, po czym przeczytałam go na głos, by mieć pewność, że się nie pomyliłam. – Powodzenia – powiedziała Jill. – Pat z mężem planują przenieść Lucy jutro, w sobotę, jednak jeśli nadal nie zechce współpracować, będą musieli poczekać do poniedziałku, kiedy do pracy wróci opiekunka społeczna i zajmie się tą sprawą. – A co ona zrobi? – zapytałam. – Nie mam pojęcia. Nie wydaje się, żeby istniał jakiś plan B – rzekła koordynatorka, próbując spojrzeć optymistycznie na tę w każdym aspekcie beznadziejną sytuację. – Ta cała historia jest taka przykra – westchnęłam, całym sercem będąc z Lucy. – Rzeczywiście, a najbardziej tragiczne jest to, że nie musiała być taka – zauważyła Jill. – Życie Lucy mogło potoczyć się zupełnie inaczej, gdyby ktoś dawno temu podjął decyzję o odebraniu jej matce. Mogłaby zostać adoptowana, a teraz jest już na to za późno. Jest zbyt duża. Nie da się cofnąć krzywdy, której zaznała. Adrian i Paula spodziewali się, że poznają Lucy w piątek wieczorem, tak samo jak i ja, więc gdy zakończyłam rozmowę telefoniczną z Jill, jeszcze przed kolacją, wróciłam do salonu i wyjaśniłam im, że dziewczynka nas nie odwiedzi, bo jest zbyt zestresowana, ale że zadzwonię później do jej rodziny zastępczej i spróbuję z nią porozmawiać. – Dlaczego Lucy nie chce do nas przyjść? – zapytała Paula. – Nie lubi nas? – Ona nawet nas nie zna – szybko przerwał jej Adrian, zawsze gotów, by poprawić swoją młodszą siostrę. – Myślę, że ta sytuacja ją przerosła – wyjaśniłam. – Nigdy nie miała prawdziwego domu i bardzo źle ją traktowano. – Powiedz jej, że tutaj będzie jej dobrze, kiedy do nas przyjedzie. Nie będziemy jej źle traktować. Będziemy dla niej mili – powiedziała Paula. Uśmiechnęłam się. Gdyby tylko to było takie proste, pomyślałam.

Po kolacji sprzątnęłam ze stołu i, zanim zaczęłam szykować córkę do spania, zostawiłam Adriana i Paulę z grą planszową w salonie, a sama udałam się do holu, by zadzwonić do rodziny zastępczej Lucy. Potrzebowałam ciszy, by skupić się nad tym, co powiem dziewczynce, jeśli uda mi się z nią porozmawiać. Byłam też zdenerwowana. Nawet po wielu latach przyjmowania dzieci pod swój dach przed pojawieniem się nowego podopiecznego nadal dopada mnie stres. Jeszcze bardziej przejmuję się wtedy, kiedy przenosiny nie idą gładko. Pomyślałam, że przecież Lucy musi czuć się o wiele gorzej, odrzucona i znów zmuszana do przeprowadzki do obcych ludzi. – Czy rozmawiam z Pat? – zapytałam, gdy ustał sygnał i w słuchawce odezwał się głos kobiety. – Tak, przy telefonie. – Z tej strony Cathy Glass. – Ach tak, nowa opiekunka Lucy. Dzień dobry. – W głosie słyszałam ulgę. – Jill uprzedzała, że będzie pani dzwonić. – Jak się teraz czuje Lucy? – spytałam. – Nadal siedzi zamknięta w swoim pokoju, nie chce wyjść i z nami rozmawiać. Już nie wiem, co robić. Czuję się okropnie, mój mąż także. Lucy obwinia nas o tę przeprowadzkę, ale my mamy uprawnienia tylko do opieki nad niemowlętami. Szczerze mówiąc, żałuję, że w ogóle zgodziłam się ją wziąć. To wszystko jest takie przykre, mamy ogromne poczucie winy. – Proszę się nie obwiniać – powiedziałam. – To nie przez państwa. Opieka społeczna była pod ogromną presją, by umieścić Lucy gdzieś w okolicy po interwencji jej matki, a tylko w waszej rodzinie znalazło się miejsce. To nie było dobre rozwiązanie, ale takie sytuacje się zdarzają, kiedy system jest niewydolny. Czy udało się pani poinformować Lucy, że będę dzwoniła? – W pewnym sensie. Kiedy mówiłam do niej przez zamknięte drzwi pokoju, wspomniałam o tym. Nie zareagowała, ale sądzę, że słyszała. – Jak dawno to było? – zapytałam. – Jakieś dwie godziny temu. – W porządku. Czy może pani pójść teraz do niej i powiedzieć, że dzwonię? Rozumiem, że drzwi nie są zamknięte na zamek? – Nie. Nie mamy zamków w pokojach. Nie wolno nam. – Pat odniosła się do rekomendacji dla rodzin zastępczych pod nazwą „bezpieczniejsza opieka”,

w której doradzano, by nie zakładać zamków w dziecięcych sypialniach, bo to mogłoby uniemożliwić opiekunom dostanie się do środka w nagłych wypadkach lub gdy dziecko jest pod wpływem stresu. – To dobrze. Chciałabym, żeby pani poszła teraz na górę, zastukała do drzwi sypialni Lucy, po czym wsunęła głowę do środka i delikatnie powiedziała: „Ktoś do ciebie dzwoni. To Cathy, twoja nowa opiekunka. Ma nadzieję, że będzie mogła chwilę z tobą porozmawiać”. – Sugeruje pani, że powinnam otworzyć drzwi i wejść do środka? – zapytała zaniepokojona Pat. – Myślę, że Lucy chce być sama. Nieprzywykła do opieki nad starszymi dziećmi Pat chciała okazać Lucy szacunek, zostawiając ją samą, jednak ja z doświadczenia wiedziałam, że gdy dziecko ma czas, by ochłonąć po ataku histerii, później zazwyczaj chce, by do niego przyjść i je poprzytulać. Nigdy nie zostawiłabym go samego w pokoju na dłużej niż kwadrans, jeśli byłoby tak zdenerwowane jak Lucy. – Tak. Proszę otworzyć drzwi do jej pokoju i zrobić jeden krok – potwierdziłam. – Dobrze, postąpię, jak pani proponuje. Odłożyła słuchawkę i udała się na piętro. Czekając, czułam, że serce wali mi jak młotem. Z salonu dobiegały głosy Adriana i Pauli. Usłyszałam, jak Pat stuka do drzwi pokoju Lucy. Gdy je otwierała, rozległy się delikatne skrzypnięcie, a potem słowa: – Dzwoni twoja nowa opiekunka, Cathy. Możesz z nią porozmawiać? Zapadła cisza, po czym usłyszałam, jak drzwi się zamykają. Kilka chwil później w słuchawce ponownie zabrzmiał głos Pat. – Mówiłam jej, że pani czeka przy telefonie, ale nadal nie chce nawet na mnie spojrzeć. Siedzi na łóżku i patrzy przed siebie. Mój niepokój o Lucy narastał. – Co mam teraz zrobić? – nerwowo wypytywała Pat. – Czy poprosić męża, żeby z nią porozmawiał? – A Lucy ma z nim lepszy kontakt? – zapytałam. – Nie, nie bardzo – przyznała Pat. – Z nim też nie chce rozmawiać. Pewnie będziemy musieli przetrzymać ją u nas do poniedziałku, aż wróci do pracy jej opiekunka społeczna.

– Tyle że w takim wypadku Lucy ma przed sobą cały weekend na rozpamiętywanie – powiedziałam. – To pogorszy sprawę. Spróbujmy jeszcze raz z telefonem. Jestem przekonana, że pójdzie nam lepiej, kiedy usłyszy, że nie jestem ogrem. Pat zachichotała. – Jill mówiła, że świetnie pani sobie radzi ze starszymi dziećmi. – To miło z jej strony – odparłam. – Wracając do tematu: czy pani aparat telefoniczny jest tradycyjny, czy bezprzewodowy? – Bezprzewodowy. – To świetnie. Proszę wziąć go na górę, zapukać do drzwi pokoju Lucy, wejść i powtórzyć, że chciałabym z nią porozmawiać. Tym razem niech pani zostawi słuchawkę na łóżku i ułoży tak, by mała mnie słyszała, potem proszę wyjść. Możliwe, że skończy się na tym, iż będę mówiła do siebie, ale to dla mnie nie pierwszyzna. Pat znów nerwowo zachichotała. – Trzymam kciuki – oznajmiła. Usłyszałam kroki Pat wspinającej się na górę, a następnie pukanie do drzwi i ciche skrzypnięcie, gdy się otwierały. Głos Pat drżał lekko, gdy mówiła: – Cathy nadal czeka i chciałaby z tobą porozmawiać. W słuchawce zaszumiało, kiedy, jak przypuszczam, Pat kładła ją na łóżku dziewczynki, a następnie słychać było cichy odgłos zamykanych drzwi. Zostałam z Lucy sama. To była moja szansa, żeby spróbować nawiązać z nią relację i uspokoić ją. Możliwe, że była to jedyna szansa. Wzięłam głęboki wdech i powiedziałam: – Dzień dobry, kochanie. To ja, Cathy. Czy słyszysz mnie, słoneczko? Zamilkłam. Chociaż nie spodziewałam się natychmiastowej odpowiedzi, chciałam dać jej szansę. Wyobraziłam sobie słuchawkę leżącą na łóżku, przypuszczalnie wystarczająco blisko Lucy, żeby słyszała. Zastanawiałam się, czy dziewczynka na nią spogląda, gdy rozbrzmiewa w niej mój głos. – Wiem, jakie to wszystko jest dla ciebie straszne – zaczęłam delikatnie, jednak miałam nadzieję, że mówię wystarczająco głośno, żeby Lucy mnie słyszała. – Zdaję sobie sprawę z tego, jak musisz się czuć, kiedy znów cię zmuszają do przeprowadzki. Tyle razy się przenosiłaś, Lucy. Uważam, że poradziłaś sobie z tym wyjątkowo dobrze. Nie wydaje mi się, żebym sama dała

temu radę tak dzielnie jak ty. Zamilkłam ponownie i nasłuchiwałam jakiejkolwiek odpowiedzi, lecz nie usłyszałam nic, nawet westchnienia czy chlipnięcia. Pomyślałam, że Lucy mogła włożyć telefon pod poduszkę, żeby nie musieć mnie słuchać, ale przynajmniej nie przerwała połączenia. – Chciałabym opowiedzieć ci trochę o sobie i moim domu – ciągnęłam. – Żeby nie wydawał ci się taki obcy, kiedy do nas przyjedziesz. Mieszkam około dwudziestu minut drogi samochodem od miejsca, w którym teraz jesteś, więc będziesz mogła chodzić do tego samego gimnazjum, a to dobrze. Mam dwoje dzieci: Adriana, trzynastolatka, i Paulę, która ma dziewięć lat. Obydwoje cieszą się, że cię poznają i że z nami zamieszkasz. Paula wymyśla całą masę gier, w które będzie chciała się z tobą bawić. Jest nas tylko troje, jestem rozwiedziona, więc kiedy do nas przyjedziesz, razem z tobą będzie nas czworo. Pięcioro, jeśli liczyć kota. – Znów zawiesiłam głos, jednak nadal nie otrzymałam odpowiedzi. – Przygotowałam twój pokój – kontynuowałam. – Ale jestem pewna, że zechcesz trochę w nim pozmieniać, żeby czuć się jak u siebie, z czym nie ma żadnego problemu. Będziesz mogła powiesić zdjęcia i plakaty na ścianach, żeby było ładnie. Jakie tylko zapragniesz. Poza łóżkiem są jeszcze szafa i komoda na twoje ubrania, masa półek na pluszaki i skrzynia na zabawki. Jest też mały stolik, przy którym będziesz mogła się uczyć, jeśli potrzebujesz cichego miejsca do odrabiania lekcji, ale możesz też robić to na dole. Będę ci zawsze pomagała w lekcjach, jeśli tylko zechcesz, tak samo jak pomagam Adrianowi i Pauli. Mamy spory ogród z huśtawkami. Lubimy spędzać w nim czas, kiedy jest ładna pogoda. Uwielbiamy też gry. Adrian i Paula grają właśnie w planszówkę. Czy lubisz gry, kochanie? Zawiesiłam głos i czekałam z nadzieją na odpowiedź, jednak żadna nie padła. Czy Lucy mnie słucha? Czy zdołałam zwrócić na siebie uwagę? Czy nadal wypiera całą sytuację, udając, że nie istnieję, i siedzi z zatkanymi dłońmi uszami, żeby nie słyszeć ani słowa z tego, co do niej mówię? Zaczekałam jeszcze chwilę i ciągnęłam: – Lucy, zastanawiam się, co jeszcze mogę dodać. Jestem pewna, że masz masę pytań. Nasza kotka wabi się Toscha. Polubisz ją. Jest bardzo łagodna i przepada za pieszczotami. Tylko jeden raz kogoś podrapała – Adriana, bo kiedy był mały, pociągnął ją za ogon. Koty tego nie znoszą i Adrian miał nauczkę. Nigdy więcej tego nie zrobił. Paula zakłada czasem Toschy czepek swojej lalki i wozi ją w wózku dla lalek. Wygląda wtedy prześmiesznie.

Zamilkłam. Zdawało mi się, że słyszę cichutki szmer, który mógł oznaczać jakiś ruch. Po chwili dobiegł mnie kolejny odgłos i zamarłam. Miałam przeczucie, że Lucy podniosła słuchawkę; wydało mi się, że słyszę delikatny oddech. Poczekałam chwilę, żeby sprawdzić, czy coś powie, po czym ściszyłam głos i powiedziałam: – Dzień dobry, Lucy. Nastąpiła chwila ciszy, po czym padła ledwo słyszalna odpowiedź: – Dzień dobry. Poczułam ogromną ulgę. Byłam bliska łez. Jej głosik brzmiał strasznie smutno. – Brawo, kochanie – pochwaliłam ją. – Jesteś bardzo dzielna. Wiem, jakie to dla ciebie trudne. Pat też to wie. Jak się czujesz? Kolejna chwila ciszy, a później bardzo ciche: – W porządku, chyba. Przełknęłam ślinę i poczułam, jak w gardle rośnie mi gula. Pragnęłam tylko tego, by wyciągnąć do niej ramiona i ją utulić. – Wszyscy na ciebie czekamy – powiedziałam. – Adrian, Paula, ja i Toscha. Czy przychodzą ci do głowy jakieś pytania, które chciałabyś mi zadać? Zapadła cisza, po czym znów rozległ się jej cichy głosik: – Jak się nazywa gra, w którą grają Adrian i Paula? – Jednak mnie słuchała. – Warcaby, kochanie. Grałaś w to kiedyś? – Tak mi się wydaje – odpowiedziała nieśmiało. – Gra się okrągłymi pionkami na planszy, a pionki przeciwnika zbija się, przeskakując nad nimi. Łatwo się w to gra i jest przy tym świetna zabawa. – Nie znam zbyt wielu gier – cicho wyznała Lucy. – Nauczymy cię. Mamy ich całą szafkę. Gdy przyjedziesz, pokażę ci, gdzie leżą, i będziesz mogła wybrać taką, w którą będziesz chciała zagrać. Adrian i Paula spędzają przy nich masę czasu, kiedy nie są w szkole. – A oglądają telewizję? – Och tak, czasem zbyt długo. Czy masz swój ulubiony program? Zamilkła na chwilę, po czym bąknęła: – Nie bardzo. Oglądam to, co reszta. – A co lubisz jeść? – zapytałam. – Przygotuję na jutro twoje ulubione dania.

– Nic konkretnego – powiedziała Lucy tym samym cichym i niepewnym głosikiem, który sprawiał, że chciało mi się płakać. – Tak naprawdę to nie mam swoich ulubionych dań. Nie bardzo lubię jeść. Chociaż byłam zadowolona, że Lucy do mnie mówi, wydawała się potwornie smutna i zdecydowanie zbyt uległa, co zapewne było konsekwencją konieczności ciągłego dostosowywania się do kolejnych rodzin. Przejęłam się też jej ostatnim zdaniem – że nie lubi jeść – ponieważ w raporcie znajdowała się informacja o jej niedowadze i podejrzeniu zaburzeń odżywiania. – Czy chciałabyś się jeszcze czegoś o nas dowiedzieć? – zapytałam. Nastąpiła cisza, a po chwili Lucy zadała jedno jedyne pytanie, którego najbardziej się obawiałam. – Jeśli się do was przeprowadzę, będę musiała się potem znów przenosić? – Wzięłam głęboki wdech. – Co powiedziała twoja pani z opieki? – zapytałam. – Że moja mama musiałaby pójść do sądu, jeśliby chciała mnie odzyskać, ponieważ teraz mam nakaz. – To prawda. Obecnie jesteś pod opieką zastępczą w ramach nakazu opieki tymczasowej. Czy twoja pani wyjaśniła ci, co to jest? – Chyba tak, ale nie do końca zrozumiałam. – Wiem, kochanie. Zbyt wiele się działo. Spróbuję ci to wytłumaczyć. Do niedawna przebywałaś pod opieką zastępczą w ramach czegoś, co nazywa się paragraf dwudziesty. Jest to rodzaj umowy pomiędzy twoją mamą a opieką społeczną. Oznacza to, że twoja mama mogła cię zabrać, kiedy tylko chciała, co jest jednym z powodów, dla których przeprowadzałaś się tak wiele razy. Teraz, kiedy jesteś objęta nakazem sądowym, to nie może mieć miejsca. Opieka społeczna złoży wniosek o wydanie nakazu opieki długoterminowej, a wtedy sędzia wyda decyzję, gdzie powinnaś zamieszkać na stałe: czy ze swoją mamą, czy będzie ci lepiej w rodzinie zastępczej. Jednak jeszcze przez wiele miesięcy, a może nawet i rok, nie poznamy wyroku sądu, ponieważ musi zapoznać się z wieloma raportami, żeby mieć pewność, iż jego decyzja jest słuszna. – Zamilkłam. – Czy teraz coś z tego rozumiesz, kochanie? Lucy milczała długą chwilę, co nie było dla mnie zaskoczeniem; działanie systemu opieki jest trudne do zrozumienia dla dorosłych, a co dopiero dla jedenastoletniego dziecka. Gdy odezwała się ponownie, moje oczy napełniły się łzami.

– Nie chcę mieszkać z moją mamusią – powiedziała. – Ale nie chcę też ciągle się przeprowadzać. Inne dzieci mają prawdziwe domy i rodziny, które je kochają. Ja po prostu chciałabym mieć swoją własną rodzinę.

Rozdział jedenasty Lucy Nie mogłam Lucy okłamywać. Nie mogłam jej mówić, że już nigdy nie będzie musiała się przeprowadzać. Mogłam jednak powiedzieć, że w końcu znajdzie swoją stałą rodzinę. – Lucy, na tyle, na ile znam twoją historię, wydaje mi się bardzo mało prawdopodobne, żeby sąd uznał, iż powinnaś mieszkać z matką. Wtedy opieka społeczna sprawdzi, czy masz kogoś z rodziny, kto mógłby się tobą zająć, a jeżeli nie, to znajdą długoterminową rodzinę zastępczą dopasowaną do twoich potrzeb. – Nie powiedziałam: „Taką, która będzie zgodna z twoim pochodzeniem pod względem kulturowym”, chociaż wiedziałam, że jest to jedno z kryteriów wyboru. Lucy była dzieckiem dwóch kultur, jej ojciec był Tajlandczykiem, więc opieka społeczna będzie starała się znaleźć rodzinę, w której Lucy znajdzie je obie. – Ale to wszystko może trwać wiele miesięcy – wyjaśniłam. – Może nawet i rok, a przez ten cały czas nie będziesz musiała się przeprowadzać. – To było wszystko, co mogłam zaoferować dziewczynce, żeby ją uspokoić, i, dziękuję Lucy za to, że to wystarczyło. – Czyli nie będę musiała się przeprowadzać przez cały rok? – upewniła się, a jej głos nieco poweselał. – Tak, kochanie. Dopiero wtedy, kiedy sędzia ogłosi swoją decyzję, przeniesiesz się do stałej rodziny. – To dobrze – powiedziała. – Czy twoja kotka będzie w domu, kiedy jutro przyjadę? – Dopilnuję tego, słoneczko. Pożegnałyśmy się, ale Lucy nie przerwała połączenia. Usłyszałam stłumione dźwięki, gdy niosła słuchawkę po schodach i przekazywała ją Pat, która, jak się domyśliłam, czekała na nowiny. – Halo? – W jej głosie słychać było niepokój. – Czy jedenasta trzydzieści jutro rano pasuje państwu, żeby przenieść do nas Lucy? – zapytałam.

– Och, tak, oczywiście – odrzekła zaskoczona Pat. – Czyli Lucy wyraziła zgodę na przenosiny? – Tak. – Jak to się pani udało? – Myślę, że nie mnie, tylko kotce – odpowiedziałam, chichocząc. – Czyli wpół do dwunastej jest w porządku? Wolałabym nie odkładać tego na później, żeby Lucy nie musiała długo czekać w napięciu. – Słusznie, od razu zabierzemy się do pakowania. – Dobrze. Nie wiem, czy wiecie państwo, ale kiedy przeprowadza się starsze dziecko, to zazwyczaj najlepiej jest, by opiekunowie pożegnali się i wyszli dość szybko. Nie zaproponuję więc wam, żebyście zostali na kawę. Wiem, że sprawy się mają inaczej, kiedy chodzi o maluchy. – Tak, to prawda. Dziękuję za uprzedzenie mnie. – Może pani zadzwonić do Lucy za jakiś tydzień. Będzie jej miło. Na pewno też chętnie panią do nas zaprosi – za kilka tygodni, kiedy już się zaaklimatyzuje. – Dobrze. W takim razie do jutra. I dziękuję za pomoc. – Nie ma za co. Miłego wieczoru. Dobrze, żebyście się rozstali w miłej atmosferze. – Tak, postaramy się. Tak naprawdę nie zrobiłam nic niezwykłego, by namówić Lucy do przeprowadzki, tylko wykorzystałam swoje umiejętności nabyte podczas lat pracy rodzica zastępczego. Pat i jej mąż byli przyzwyczajeni do opieki nad niemowlętami i zajmując się starszym dzieckiem, byli kompletnie zagubieni, dlatego właśnie rodziny są kwalifikowane i szkolone do opieki nad dziećmi z konkretnej grupy wiekowej. Wróciłam do salonu, gdzie Adrian i Paula właśnie kończyli partię warcabów, i przekazałam im dobre wieści, że rozmawiałam z Lucy i jutro do nas przyjedzie. – Nie może się doczekać, aż z wami zagra – dodałam. – Musimy tylko dopilnować, żeby Toscha była w domu. – Dlaczego? – zapytał Adrian, podnosząc głowę znad planszy. – Czy ten kot narozrabiał? Puszczając jego żart mimo uszu, powiedziałam: – Lucy bardzo chce go poznać.

Rzucił mi wymowne spojrzenie, zbił ostatnie pionki, jakie Paula miała jeszcze na planszy, i boksując powietrze, wykrzyknął: – Wygrałem! – Dobra rozgrywka – pochwaliłam. Paula jęknęła. – Ty też dobrze grałaś – dodałam dyplomatycznie. Sprzątnęli warcaby i Adrian poszedł pograć na swoim Nintendo, a ja zabrałam Paulę na górę, by ją wykąpać i przygotować do snu. Był piątek, więc dzieci kładły się później niż w tygodniu, kiedy trzeba wstawać do szkoły. Z Pauli jest czasem niezła gaduła, szczególnie kiedy ma iść spać, a tego wieczoru cały czas paplała o Lucy. – Tak się cieszę, że Lucy przyjeżdża – szczebiotała, chlapiąc rękami w wodzie, żeby zrobić jak najwięcej bąbelków. – W co się lubi bawić? – Nie wiem. Będziesz mogła zapytać. Nie jestem pewna, czy zna wiele zabaw, więc masz szansę ją nauczyć. – Nauczę. I pokażę jej moje zabawki, i pozwolę jej się nimi bawić, nawet tymi nowymi, które dostałam pod choinkę. A jeśli spadnie śnieg, pójdziemy do ogrodu i ulepimy bałwana. Mam nadzieję, że będzie padał. Będę lubiła bawić się z Lucy. Podczas gdy Paula radośnie planowała wszystko, co będzie porabiać z nową lokatorką, ja również o niej rozmyślałam, na przykład o tym, w jaki sposób w poniedziałek odstawię ją do szkoły. Jak wielu opiekunów zastępczych, musiałam godzić opiekę nad własnymi dziećmi ze zobowiązaniami wobec dziecka, które przyjęłam pod swój dach. Adrian, trzynastolatek, chodził do szkoły z kolegami, jednak dziewięcioletnią Paulę nadal odprowadzałam i odbierałam z podstawówki. Szkoła Lucy znajdowała się dwadzieścia minut drogi od nas, i chociaż większość gimnazjalistów korzysta ze szkolnych autobusów, nie czułabym się komfortowo, zmuszając ją do samotnej podróży nieznaną trasą tuż po przeprowadzce. Miałam nadzieję, że po zapoznaniu się z planem lekcji uda mi się odprowadzać i odbierać dziewczynki za jednym zamachem. Kiedy pojawia się nowe dziecko, zawsze potrzeba trochę czasu, żeby się dotrzeć, a gdy już uda się wprowadzić nowy plan dnia, wszystko znów działa jak w zegarku. Następnego poranka – w sobotę – wstałam, wzięłam prysznic i ubrałam się

wcześniej niż w normalny weekend. Podekscytowana i podenerwowana dwukrotnie sprawdziłam, czy w pokoju Lucy wszystko wygląda jak należy. Paula też była na nogach wcześniej niż zazwyczaj, a pierwsze, co mi powiedziała po zejściu na dół, to to, że bardzo się cieszy, iż pozna Lucy. Adrian, jak to Adrian, wygrzebał się z łóżka dopiero, kiedy poczuł smażony bekon. W weekendy zwykle jemy porządne śniadanie na ciepło; tylko dwa razy w tygodniu mamy możliwość wspólnie rano pobiesiadować. Przed jedenastą Adrian był już wykąpany i ubrany. Jemu także udzieliła się gorączka pełnego emocji oczekiwania, która opanowała dom. Tak więc na pół godziny przed pojawieniem się Lucy byliśmy wszyscy gotowi i czekaliśmy. Wszyscy, tylko nie… – A gdzie Toscha? – zapytałam, nagle uświadamiając sobie, że nie ma jej tam, gdzie zwykle, na jej ulubionym krześle przy oknie. Sprawdziliśmy wszystkie typowe kryjówki, ale nigdzie jej nie było. Następnie dzieci pomogły mi przetrząsnąć cały dom od dachu po piwnice; szukaliśmy pod łóżkami, w kątach (w szczególności obok grzejników), w szafkach i za nimi, a nawet w suszarni, gdzie kiedyś ją znaleźliśmy, lecz nigdzie nie było śladu Toschy. – Pewnie wyszła – powiedział Adrian. – Chyba wolno jej korzystać z kocich drzwiczek? – Bardzo zabawne – odparłam niewzruszona. Wyjrzałam przez okno, ale nie widziałam Toschy w ogrodzie. Narzuciłam płaszcz i biorąc ze sobą paczkę jej ulubionych smakołyków, ruszyłam na poszukiwania. Szeleściłam torebką, wołając ją po imieniu, ale kotka do mnie nie przybiegła. Była prawie jedenasta dwadzieścia i poza tym, że nie chciałam rozczarować Lucy, której obiecałam, że zobaczy Toschę po przyjeździe, zaczynałam się niepokoić. Kotka miała swoje nawyki. Nie w jej stylu było wychodzenie rano na dwór i znikanie, szczególnie zimą. Wtedy usłyszałam, jak z domu nawołuje mnie Adrian. – Mamo! Chodź! Leży na łóżku w pokoju Lucy! Zamknęłaś ją tam! Z ulgą wróciłam do domu, myśląc, że kotka pewnie zakradła się niepostrzeżenie do dziecięcej sypialni, kiedy wcześniej tam wchodziłam. Ten pokój był jedynym miejscem, którego nie przeszukaliśmy. Na szczęście Adrian sobie o tym przypomniał. – Dobra robota, synku – pochwaliłam go, kiedy sadzał Toschę na sofie, szykując ją na przyjęcie gościa.

W samą porę, bo gdy kotka zwinęła się w kulkę, wygodnie układając głowę na przednich łapach, nieświadoma wywołanego przez siebie zamieszania, rozległ się dzwonek u drzwi. – To na pewno oni! – zawołałam. Paula wsunęła rączkę w moją dłoń i zeszła ze mną do holu, żeby przywitać gości. Adrian został na sofie i głaskał Toschę. Otwierając drzwi, poczułam lekkie ukłucie niepokoju, a Paula ścisnęła moją rękę. – Dzień dobry. – Uśmiechnęłam się do trojga przybyszów. – Cześć, Cathy – powiedziała wesoło Pat. – To mój mąż, Terry, a oto i Lucy. – Cześć, Terry. Witaj, kochanie – przywitałam się z Lucy. – Wejdź, proszę. Okrągłe oczy dziewczynki zaokrągliły się jeszcze bardziej, kiedy na mnie spojrzała. Była drobnym smukłym dzieckiem o wspaniałych długich czarnych i jedwabistych włosach, luźno opadających na ramiona. Miała na sobie rozpięty ładny zimowy płaszczyk, nowe dżinsy i różowy sweterek. Uśmiechnęłam się do niej jeszcze raz, a ona weszła do środka. – Przyniosę torby – oznajmił Terry. – Dziękuję. Zostawię otwarte drzwi – powiedziałam, gdy zawracał na ścieżce. Potem zwróciłam się do Lucy i Pat: – To jest Paula. Adrian i Toscha są w salonie – prosto, za holem. – Jaki piękny dom – powiedziała Pat do Lucy, by ją ośmielić, gdy ruszyłyśmy korytarzem do salonu. Dziewczynka nie podzielała jej zachwytu; nie oczekiwałam tego od niej – nawet Paula była zdenerwowana i nadal trzymała mnie za rękę. Gdy weszłyśmy do salonu, głaszczący Toschę Adrian podniósł głowę i rzucił: – Cześć. – Cześć – odparła Pat. – Miło cię poznać. Oto Lucy. Adrian nieśmiało uśmiechnął się do nowo przybyłej. Stała obok Pat, z lekko pochyloną głową, i wpatrywała się w kotkę. – Może wezmę twój płaszczyk, kochanie? – zasugerowałam. – Tutaj jest ciepło. Nie mówiąc nic ani nie patrząc na mnie, Lucy wyśliznęła się z płaszczyka i podała mi go. Biedactwo, wyglądała na tak zagubioną i skrępowaną, że aż zabolało mnie serce.

– Jestem pewna, że Toscha chciałaby, żebyś ty też ją pogłaskała – powiedziałam, próbując sprawić, by poczuła się trochę pewniej. Adrian spojrzał na Lucy i ponownie się do niej uśmiechnął. A wtedy ona, ostrożnie, jakby sama była kotem, lekko przeszła przez pokój i usiadła na sofie po drugiej stronie Toschy i zaczęła ją delikatnie głaskać. Paula znalazła w sobie odwagę, by puścić moją rękę, i przyłączyła się do dzieci. Stanęła naprzeciwko nich, i tak, w półokręgu, wszystkie głaskały kota. Toscha nigdy nie zaznała tyle uwagi naraz i głośno mruczała. Pat i ja usiadłyśmy w fotelach, przyglądałyśmy się dzieciom i gawędziłyśmy, aż Terry wniósł do holu bagaże Lucy. Zamknął drzwi frontowe i dołączył do nas w salonie, witając się z Adrianem. – Ładny ogród – rzucił, wskazując głową widok za drzwiami na patio. – Dziękuję – powiedziałam. – Najwięcej korzystamy z niego latem. Zapadła niezręczna cisza. Po chwili Terry zwrócił się do Pat zgodnie z moją wcześniejszą sugestią: – Chyba lepiej będzie, jak się już zwiniemy. Pat pokiwała głową. – Zadzwonię do ciebie za tydzień – zwróciła się do Lucy. Ta nie odpowiedziała ani nie podniosła wzroku, skupiona na głaskaniu Toschy. Pat podeszła do niej i pocałowała ją w czubek głowy. Myślałam, że Lucy będzie chciała ją przytulić albo, jeśli rozstanie będzie dla niej bolesne, rozpłacze się, jednak nic się takiego nie stało. Tylko lekko pokiwała głową, po czym szepnęła ze spuszczonym wzrokiem: – Do widzenia. Jej twarz nie wyrażała żadnych emocji, a ja intuicyjnie wyczułam, że jest dzieckiem przywykłym do skrywania swoich uczuć. Prawdopodobnie wykształciła w sobie mechanizm obronny, chroniący ją przed kolejnym zranieniem. – Zatem żegnaj, Lucy – powiedział Terry z drugiego końca pokoju. – Trzymaj się. Dziewczynka ponownie lekko pokiwała głową i nadal głaskała Toschę. Odprowadziłam Pat i Terry’ego do drzwi. – Proszę się nie martwić, będzie dobrze – zapewniłam ich. – Jestem pewna, że niedługo już nie będzie taka wyciszona.

Oboje spojrzeli na mnie dość dziwnym wzrokiem. – Oj, nie wiem, nie wiem – powiedziała Pat. – Przez całe trzy miesiące, gdy u nas mieszkała, bardzo rzadko się odzywała. Szczerze mówiąc, trochę nas denerwowało to jej milczenie. Najwięcej słów wypowiedziała tego dnia, kiedy poinformowaliśmy ją o przenosinach. Wtedy krzyczała i wrzeszczała. Może to schizofreniczka? – Może raczej dziecko po przejściach – odrzekłam dość szorstko, zaniepokojona, że można tak lekkomyślnie przypisywać komuś poważną chorobę. Zapewniłam Pat i Terry’ego, że dobrze zajmiemy się Lucy, i nastąpiło pożegnanie. Zamknęłam drzwi frontowe i udałam się do holu, nadal rozmyślając o komentarzu Pat. To nie był pierwszy raz, gdy słyszałam, jak dorosła osoba – opiekun, rodzic, nauczyciel, a nawet pracownik pomocy społecznej – szufladkuje dziecko na podstawie zachowania, którego nie rozumie. Schizofrenia, ADHD, dysleksja, autyzm i tak dalej – te słowa powinny być stosowane tylko po postawieniu diagnozy lekarskiej, ponieważ takie etykietki mogą przylepić się na zawsze. Miałam nadzieję, że nie wymsknęło im się coś w tym rodzaju, kiedy dziewczynka była w pobliżu. W salonie Adrian, Paula i Lucy nadal wytrwale głaskali kotkę. – Pójdę pograć w swoim pokoju, dobrze, mamo? – Adrian wstał, aż rwąc się do swojego Nintendo. – Oczywiście, kochanie, i dziękuję, że pomogłeś mi odnaleźć Toschę. – Nie ma za co! – zawołał, wybiega z salonu. Podeszłam do Lucy i Pauli, która usiadła na miejscu Adriana. Obie dziewczynki były bardzo ciche, nadal onieśmielone, więc ukucnęłam naprzeciwko nich i zaczęłam je zagadywać. Byłam pewna, że od chwili, gdy zaczną rozmawiać, wszystko już będzie dobrze. – Zanim przyjechałaś – powiedziałam do Lucy – Toscha napędziła nam strachu, prawda, Paulo? – Córka pokiwała głową. – Nigdzie nie mogliśmy jej znaleźć. Szukaliśmy w całym domu, nawet w ogrodzie. Nigdy nie zgadniesz, gdzie się znalazła! – Zamilkłam, dając Lucy szansę, by spróbowała mi odpowiedzieć albo powiedziała „Nie, a gdzie była?”, jednak nieśmiałość zwyciężyła. – Była na twoim łóżku! I mocno spała! – pisnęła Paula. – Tak naprawdę, to nie wolno jej wchodzić na łóżka. Lucy powoli uniosła głowę i spojrzała na mnie, a jej wielkie ciemne oczy

stawały się coraz okrąglejsze ze zdumienia. Później, bardzo cicho, się odezwała: – Naprawdę była na moim łóżku? – Tak, kochanie. Pewnie zamknęłam ją w twoim pokoju, kiedy rano sprawdzałam, czy wszystko w nim jest na miejscu. Nikły, prawie niedostrzegalny uśmiech przemknął po twarzy Lucy. Po czym tym samym cichym głosikiem powiedziała: – Wydaje mi się, że jeśli Toscha była na moim łóżku, to znaczy, że mnie lubi, prawda? Do oczu napłynęły mi łzy. – Tak, kochanie. Z pewnością. Wszyscy tutaj cię lubimy. Nie zaplanowałam na ten weekend żadnych atrakcji. Chciałam, żeby Lucy miała szansę się zadomowić, zapoznać z nami, nowym domem i planem dnia i, przy odrobinie szczęścia, nieco się rozluźnić. Okazała się bardzo łagodnym dzieckiem, które łatwo wykorzystać; kimś, kto potrzebuje ochrony. Znów pomyślałam, jakie to musi być dla niej przerażające przenosić się do kolejnego obcego domu, w którym oczekuje się od niej, by się dostosowała. Czułam też, że jest spięta, czujna, jakby stale miała się na baczności, żeby w każdej chwili zachować gotowość do ucieczki. Z mojego doświadczenia jako rodzica zastępczego oraz ze szkoleń wiedziałam, że taki stan podwyższonego niepokoju nie jest niczym niezwykłym w przypadku ciężko zaniedbywanego dziecka, które zaznało przemocy; najcichszy dźwięk może sprawić, że mała zerwie się na równe nogi. Wiedziałam też, że zbudowanie w Lucy takiego poczucia bezpieczeństwa, by czujność opadła i dziewczynka się rozluźniła, potrwa wiele tygodni, jeżeli nie miesięcy, i będzie wymagało dużo pracy. Na ten moment Paula znudziła się głaskaniem Toschy i zagaiła: – Chciałabyś teraz w coś pograć? Dziewczynka skinęła lekko głową. – A może wolałabyś zobaczyć najpierw swój pokój, a dopiero potem się bawić? – spytała Paula. – Wszystko mi jedno – odparła cichutko Lucy, uśmiechając się nieśmiało. – To zależy od ciebie – zachęciłam ją. – Możemy najpierw zobaczyć mój pokój? – zapytała Paulę.

Nie miałam żadnych wątpliwości, że gdyby ta odpowiedziała „nie”, Lucy przystałaby na każdą jej propozycję. – Tak. Zobaczmy najpierw twój pokój – ucieszyła się Paula. – A później sobie pogramy. Dziewczynki wstały, wyszłyśmy z salonu i skierowałyśmy się na górę. Otworzyłam drzwi do pokoju Lucy. Wszystkie wśliznęłyśmy się do środka. – Podoba ci się? – zapytała Paula, podchodząc do okna. – Jest stąd ładny widok. Uśmiechnęłam się. Gdy pokazywałam dom nowemu dziecku i jego opiekunce społecznej, zazwyczaj zwracałam uwagę na okno, ponieważ wychodziło na ogród. Lucy pokiwała lekko głową, ale nie podeszła, by przez nie wyjrzeć. – Twój pokój będzie lepiej wyglądał, jak przyniesiemy do niego twoje rzeczy – zachęciłam. – Zaraz pójdę po torby. Ponownie skinęła delikatnie głową i spojrzała pytająco na Paulę. – Pokażę ci pozostałe pomieszczenia na piętrze – powiedziałam. Gdy wyszłyśmy z sypialni Lucy, udałyśmy się do sąsiedniego pokoju, który należał do Adriana. Zastukałam do drzwi. – Czy Lucy może zobaczyć twój pokój? – zawołałam. – Jasne, wchodźcie – odpowiedział. – Zawsze pukamy i czekamy na pozwolenie, zanim wejdziemy do czyjejś sypialni – wyjaśniłam Lucy, korzystając z okazji, by wspomnieć o jednej z panujących w domu zasad. – To zapewnia nam intymność i poczucie bezpieczeństwa w swoim pokoju. Otworzyłam drzwi i weszłam do środka. Lucy zrobiła mały krok, wystarczający, by rzucić okiem na wnętrze, po czym się wycofała. – Dziękuję, kochanie – powiedziałam do Adriana, wychodząc. – Zawołam cię na lunch, kiedy będzie gotowy. Paula poprowadziła nas przez półpiętro do swojego pokoju. – Nie muszę pukać do moich drzwi – zażartowała z łobuzerskim uśmieszkiem – bo to mój pokój, a mnie w środku nie ma! Roześmiałam się. – Jesteśmy rodziną żartownisiów – wyznałam Lucy, a jej udało się lekko uśmiechnąć.

– Możesz do mnie przychodzić – powiedziała Paula, nie mogąc się doczekać, aż nowa lokatorka zobaczy jej pokój, bo była z niego bardzo dumna. Lucy zrobiła kilka kroków do środka i rozejrzała się. Tematem przewodnim pokoju Pauli był disnejowski Kubuś Puchatek, a ilustracje z kreskówki pyszniły się na narzucie na łóżko, poszewce na poduszkę, na tapecie i zasłonach. Półki wypełnione były pluszakami i grami, które dostawała na urodziny i pod choinkę. Pokój Pauli nie był ani trochę bardziej wyjątkowy od pokoi wielu jej rówieśniczek, ale po wyrazie twarzy Lucy widziałam, że dla niej był nie z tej ziemi. – Jest śliczny – wydusiła z siebie po chwili. – Ale z ciebie szczęściara. Paula uśmiechnęła się nieśmiało i widziałam, że czuje się nieco skrępowana. Lucy nie była pierwszym dzieckiem, które, po trafieniu do naszej rodziny zastępczej, było zachwycone tym, co my uważaliśmy za normalne. W samą porę przypomniała nam, że nie wszyscy mają tyle szczęścia co my. Wyszłyśmy z pokoju Pauli i pokazałam Lucy łazienkę oraz moją sypialnię. Zeszłyśmy później na dół, by zobaczyła pokój od frontu, gdzie znajdował się komputer. Wyjaśniłyśmy, że będzie mogła z niego korzystać przy odrabianiu prac domowych. Następnie przeniosłyśmy się do połączonej z jadalnią kuchni, gdzie na zegarze ściennym zobaczyłam, że dochodzi pierwsza. – Pomyślałam, że na lunch zjemy zupę i kanapki – powiedziałam do dziewczynek. – Największy posiłek jemy zazwyczaj wczesnym wieczorem – dodałam. Lucy zerknęła na Paulę, po czym szepnęła do mnie: – Nie jestem za bardzo głodna. – Zjadłaś duże śniadanie? – zapytałam. Mała pokręciła głową. – Nie za bardzo lubię jeść. Lucy uprzedzała mnie o tym przez telefon, ale nie mogła sobie pozwolić na opuszczanie posiłków. Z raportu wynikało, że ma niedowagę, a z tego, co było widać przez sweterek i dżinsy, była na granicy wychudzenia. Na dodatek wcześniej zgłaszano już, że dziewczynka nie je. Kiedy pierwszy raz trafiła do opieki, na pewno miała przeprowadzone badania, więc postanowiłam zapytać o wyniki jej opiekunkę społeczną, kiedy tylko ją zobaczę. Tymczasem musiałam spróbować wprowadzić u Lucy nawyki żywieniowe, ustanawiając regularne

posiłki. Zaniedbane dzieci często popadają ze skrajności w skrajność, od obżarstwa po zupełne obywanie się bez jedzenia. Nie wiedziałam, jakie kroki podejmowali poprzedni opiekunowie małej, i to była kolejna kwestia, którą musiałam poruszyć z jej panią z opieki. – Możemy się pobawić, kiedy mama będzie szykować lunch? – Paula zwróciła się do Lucy. Ta w odpowiedzi delikatnie kiwnęła głową. – W co byś chciała się pobawić? – spytała mała gospodyni. Jak można było przewidzieć, Lucy lekko wzruszyła ramionami. – Naprawdę wszystko mi jedno. – Paulo, może pokażesz Lucy szafkę, w której trzymamy gry, i wspólnie wybierzecie coś, w co będziecie mogły razem zagrać? – zaproponowałam. – Dobrze – odpowiedziała trochę swobodniej. Wyczuwając, że Lucy potrzebuje opieki jak o wiele młodsze dziecko, delikatnie wzięła ją za rękę i zabrała z kuchni.

Rozdział dwunasty Brak apetytu W wielu domach posiłki to nie tylko możliwość najedzenia się, lecz także okazja do rozmowy i wspólnego spędzania czasu przez całą rodzinę. Nie tylko my korzystamy z każdej takiej sposobności. Siadamy wokół kuchennego stołu, rozmawiamy i pomiędzy kęsami opowiadamy, co u nas słychać. Z wyjątkiem specjalnych okazji – urodzin, świąt Bożego Narodzenia oraz sytuacji, kiedy dziecko jest zdenerwowane i potrzebuje przytulanki – nie pozwalam na zabieranie do stołu zabawek, książek, gier ani telefonów komórkowych, żeby nie odwracały uwagi. Zachęcam podopiecznych do przestrzegania przy stole zasad dobrego zachowania, bo to nie tylko zapewnia wszystkim domownikom miły posiłek, lecz także zostaje dzieciom na całe życie. W końcu spora część społecznych i zawodowych interakcji odbywa się podczas posiłku. Zdaję sobie jednak sprawę, że może się to wydawać zniechęcające dla nowych przybyszów – kolejny naszpikowany rytuałami zwyczaj w domu pełnym obcych ludzi. Dlatego bacznie obserwuję takie dziecko i robię wszystko, co w mojej mocy, by czuło się komfortowo. Przez trzynaście lat, odkąd tworzę rodzinę zastępczą, widziałam wszystkie możliwe zachowania przy stole, włącznie z krzykami, wrzaskami, atakami histerii, wchodzeniem na blat, chowaniem się pod nim, dłubaniem w nosie, bekaniem, puszczaniem bąków, rzucaniem jedzeniem, wyjadaniem z cudzych talerzy i, co bardzo częste, z jedzeniem rękami, zwłaszcza u maluchów, które nigdy nie używały sztućców. Jednak przez te wszystkie lata nigdy nie widziałam przy stole dziecka tak wystraszonego jak Lucy. Wołałam ją i Paulę na lunch trzy razy, zanim się w końcu pojawiły. Najpierw pomyślałam, że to dlatego iż chcą dokończyć grę, ale gdy Paula przyprowadziła nową lokatorkę za rękę do kuchni, zdałam sobie sprawę, że chodzi o coś innego. – Lucy nie chce nic do jedzenia – powiedziała Paula. – Nie jest głodna. Spojrzałam na dziewczynkę z uśmiechem, pragnąc dodać jej otuchy, jednak widziałam, jak bardzo jest spięta. – Dobrze, to usiądź, słonko, i zjedz tylko trochę – namawiałam. – Musisz jeść;

przyjechałaś bez śniadania, a do kolacji jeszcze daleko. Odsunęłam krzesło obok Pauli i ponownie uśmiechnęłam się do nowo przybyłej. – Pomyśleliśmy, że będziesz chciała siedzieć obok mojej córki – powiedziałam radośnie. – Tak, siadaj koło mnie – ucieszyła się Paula. Adrian zajął już miejsce naprzeciwko Lucy. Przyszedł pierwszy, gdy wołałam wszystkich do stołu. Lucy zawahała się i zmarszczyła brwi ze zmartwienia. Następnie bezszelestnie wsunęła się na wskazane krzesło, a ja pomogłam jej przysunąć się do stołu. Podałam każdemu miskę zupy, a na środku stołu ustawiłam półmisek z kanapkami, chipsami, pomidorkami koktajlowymi i plasterkami ogórka, żeby każdy mógł się częstować, kiedy skończy zupę. Usiadłam. Adrian i Paula zajadali już zupę. Ja także podniosłam moją łyżkę, lecz Lucy siedziała sztywno wyprostowana, wpatrując się w swoją miskę. Nie wiedziałam, czy jej niepokój jest związany z intymną czynnością jedzenia w obecności obcych, czy też chodzi o jedzenie samo w sobie. Kiedy pytałam, czy lubi pomidorówkę, twierdziła, że tak, jednak gdy teraz zerkałam na nią kątem oka, pałaszując z apetytem, dziewczynka nie podejmowała żadnej próby, by zabrać się do swojej porcji. – Spróbuj odrobinę – zachęciłam ją po chwili. – Pewnie jesteś głodna. Nie musisz zjadać wszystkiego. Powoli, wręcz niechętnie, Lucy sięgnęła po łyżkę i zanurzywszy ją w misce, nabrała najmniejszą ilość zupy, jaką się tylko dało, i włożyła ją do ust. Widziałam, jak Adrian i Paula ukradkiem się jej przyglądają. Dałam im znak, żeby zajęli się sobą. Biedna dziewczynka i tak była wystarczająco onieśmielona, nawet bez publiczności. Lucy podniosła łyżkę drugi i trzeci raz równie powoli i miarowo jak pierwszy, po czym, gdy Adrian i Paula skończyli swoje porcje, odłożyła ją, zostawiając ponad połowę porcji zupy, i wsparła plecy o oparcie krzesła. – Nie ma pośpiechu – uspokoiłam ją, mając nadzieję, że zje jeszcze trochę. – Już się najadłam – odparła cicho. Dokończyłam swoją porcję, zebrałam miski, zaniosłam je do kuchni i wstawiłam do zlewu. – Nakładajcie sobie – powiedziałam, wracając do stołu. Miałam na myśli kanapki, chipsy i warzywa. – Te są z szynką, a tamte z serem – dodałam, wskazując palcem. Pytałam wcześniej Lucy, czy lubi jedne i drugie, a ona to

potwierdziła. Adrian i Paula zaczęli nakładać sobie porcje, Lucy zaś sięgnęła tylko po jedną, malutką kanapkę. Były pocięte po przekątnej na ćwiartki, a każdy sandwicz zawierał w sumie pół kromki chleba i odrobinę przełożenia. – Zjesz trochę chipsów i warzyw? – zaproponowałam, ponieważ Lucy mogła nie mieć odwagi, by sięgnąć po nie samodzielnie. Pokręciła jednak głową. Powoli, po kawałeczku jadła jedną kanapkę, żując w nieskończoność każdy kęs przed przełknięciem. Rozmawiałam z nią swobodnie, próbując sprawić, by się zrelaksowała. Włączyłam też radio, żeby uniknąć ciszy, ale to wszystko na nic. Lucy wmusiła w siebie jedną kanapkę i wypiła szklankę wody. To był jej pierwszy posiłek z nami i nie chciałam jej jeszcze bardziej onieśmielać uporczywym zachęcaniem. Więc gdy wszyscy skończyli i było oczywiste, że Lucy nie zamierza zjeść więcej, sprzątnęłam talerze z nadzieją, że z kolacją pójdzie lepiej. Gdy tylko odeszła od stołu, wyraźnie się rozluźniła i radośnie ruszyła za Paulą, by skończyć układać domino. Chwilę po lunchu kolega Adriana, który mieszkał ulicę obok, zadzwonił i zaprosił go do siebie na kilka godzin. Syn spytał mnie o pozwolenie na wyjście, a ja wyraziłam zgodę. Wiedziałam z doświadczenia, że nowe dziecko szybciej poczuje się u nas jak w domu, jeśli będziemy funkcjonować normalnie. Powiedziałam Lucy, że Adrian idzie na kilka godzin do kolegi, a on pożegnał się i wyszedł. Wtedy ja w salonie przeczytałam kilka stron książki, podczas gdy dziewczynki grały w „Węże i drabiny”. Jeżeli chodzi o zabawę i interakcję z innymi dziećmi, Lucy radziła sobie dobrze, o wiele lepiej, niż się spodziewałam, po tym, co mówili mi Pat i Terry. Byłam więc zadowolona. Gdy dziewczynkom znudziła się gra, zasugerowałam, żebyśmy wyjęły zawartość toreb Lucy, które wcześniej zaniosłam na górę do jej pokoju. Zdawałam sobie sprawę, że kiedy tylko będzie miała swój dobytek u siebie i poukłada swoje rzeczy, tak jak jej się podoba, poczuje się bardziej jak w domu. – Możemy ci pomóc – powiedziała z entuzjazmem Paula, podskakując i klaszcząc w dłonie z radości. Widziałam, że Lucy wygląda na nieco skrępowaną. – Nie masz nic przeciwko temu, żebyśmy z Paulą pomogły ci się rozpakować? – zapytałam. Nie wymagałam od jedenastolatki, by zajmowała się tym sama. Lucy pokiwała delikatnie głową, po czym wyszeptała: – Bo chodzi o to, że mam dwa skarby, których nie chciałabym nikomu

pokazywać. Powiedziała to tak słodko i skromnie, jakby nie miała śmiałości nawet oddychać, żeby nie irytować innych. Przypuszczałam, że te skarby to drobne pamiątki, do których jest przywiązana. Dzieci, które trafiały pod moją opiekę, przynosiły ze sobą wszelkiego rodzaju dziwne i niesamowite rzeczy, które były dla nich istotne. Często nie chciały, by ktokolwiek je oglądał. Pewien chłopiec przywiózł ze sobą klamerkę do prania, która, jak utrzymywał, przypominała mu o mamie. Z kolei jedna dziewczynka za nic nie mogła się rozstać z drogim zegarkiem swojego taty. Dowiedziałam się później, że jej ojciec był w więzieniu za włamanie do jubilera! – Rozumiem, kochanie – powiedziałam do Lucy. – Możemy ci pomóc w ułożeniu rzeczy, a gdy będziesz wyjmowała swoje skarby, obie z Paulą zamkniemy oczy. Co o tym myślisz? Po buzi Lucy przemknął cień uśmiechu, a ja uspokajająco dotknęłam jej ramienia. – Nie musisz się martwić, że mnie zdenerwujesz – powiedziałam. – Chcę, żebyś czuła się tutaj swobodnie i jak u siebie w domu. Musisz dawać mi znać, czego chcesz. Pokiwała delikatnie głową i odezwała się do Pauli: – Mogę ci pokazać jedną z tych rzeczy, ale drugą już nie. – Super! – wykrzyknęła moja córka. Wzięła Lucy za rękę, ciągnęła, póki ta nie wstała, po czym podreptała do pokoju, a nowa lokatorka o krok za nią. Na piętrze, już w pokoju, zapytałam Lucy, którą z toreb rozpakujemy pierwszą, a ona wskazała największą, tę z ubraniami. Zaczęłam je wieszać oraz układać w szafie i szufladach, pokazując Lucy, gdzie może je trzymać, a ona w tym czasie zabrała się do rozpakowywania torby z zabawkami, w czym pomagała jej Paula. Nie miała zbyt wielu rzeczy w porównaniu z przeciętną jedenastolatką, jednak ponieważ od dłuższego czasu była już pod opieką zastępczą, jej dobytek był większy niż zaniedbanego dziecka, które przyjeżdża bezpośrednio z rodziny biologicznej. Takie maluchy często trafiają do rodzin zastępczych, tak jak stoją. – To jest ten skarb, który mogę ci pokazać – powiedziała Lucy do Pauli. Zerknęłam w ich stronę, nadal układając rzeczy w szafie. Dziewczynka sięgnęła do małego różowego plecaczka i ostrożnie wyciągnęła z niego pluszowego królika. Było widać, że to ukochana i wypieszczona przytulanka, ponieważ uszy nosiły ślady ciamkania, a ogonek gdzieś zaginął. Lucy wzięła

królika w ramiona i mocno go przytuliła. – Dlaczego mówisz, że to twój skarb? – spytała Paula, a ja zastrzygłam uszami. – Bo zazwyczaj nikomu go nie pokazuję – odparła Lucy cichutko. – Dzieciaki w poprzedniej rodzinie okropnie mi dokuczały, bo on jest stary i brakuje mu tego i owego. Dlatego nie pozwalam nikomu go oglądać. Ale myślę, że wy jesteście miłe. Wiem, że nie będziecie się śmiały. Widziałam, że Pauli nawet na myśl by nie przyszło, żeby w takiej sytuacji się naśmiewać. Prawie się popłakała, słysząc, że dzieciaki dokuczają Lucy, bo jej ulubiona zabawka jest stara. Nie wiedziałam, w której rodzinie spotkała ją taka przykrość, ale dzieci potrafią być tak okrutne, by nikt z dorosłych się nie zorientował. – Jak ma na imię? – zapytała Paula, gdy Lucy tuliła przytulankę do piersi i czule ją głaskała. – Nazywa się Pan Króliczek – odparła. – Albo Pan Królik, kiedy narozrabia. – Uśmiechnęłam się i pomyślałam, że dziewczynka ma poczucie humoru, które jednak drzemie głęboko schowane pod jej zmartwieniami i lękami. – Ile ma lat? – zapytała Paula, chcąc wiedzieć, od jak dawna Lucy ma królika. – Nie wiem – odpowiedziała. – Mam go od zawsze, odkąd pamiętam. Moje pozostałe zabawki pogubiły się przy przeprowadzkach, ale Pan Króliczek ze mną został. Czasem nosiłam go ze sobą, ale teraz już tego nie robię. Jest moim skarbem. – I z tymi słowami Lucy oparła się o łóżko i wsunęła Pana Króliczka pod narzutę w taki sposób, że wystawały tylko leżące na poduszce uszy. – Pośpij sobie trochę, Panie Króliczku – powiedziała miękko. – Miałeś ciężki dzień. Nadal układałam rzeczy, podczas gdy dziewczynki szperały w zabawkach, powoli przekładając je do przeznaczonej na nie skrzyni. Po chwili usłyszałam, jak Paula pyta: – A jaki jest ten drugi skarb? – Paula, nie – ostrzegłam ją delikatnie, przerywając rozpakowywanie i spoglądając na córkę. – Powiedziałyśmy, że zamkniemy oczy, kiedy Lucy będzie wyjmowała swoje skarby. Pokazała ci już Pana Króliczka. Lucy lekko kiwnęła głową. – Mogę ci pokazać okładkę, ale nic więcej. Jeszcze nie. Zajmie mi to dużo czasu, bo to mój skarb-tajemnica.

Zanim odwróciłam wzrok, uchwyciłam kątem oka, jak wyciąga z torby wielki album z wycinkami. Na okładce było jej zdjęcie. Pomyślałam, że może to jest jej Książka życia rozpoczęta przez poprzednią rodzinę zastępczą. Książki życia są zazwyczaj zakładane przez opiekunów dzieci znajdujących się pod stałą opieką zastępczą. Są w nich zdjęcia i historyjki, które mają za zadanie wspierać pamięć malucha o jego przeszłości. Dzieci, które dorastają w rodzinie biologicznej, dzielą z nią wspólne wspomnienia. Te, które żyją z dala od rodziców, nie mają takiego szczęścia. Wspomnienia plączą się im, a nawet się ulatniają. Jeżeli miałam rację i naprawdę jest to Książka życia Lucy, to rozumiałam, dlaczego nie chce jeszcze z nami się nią podzielić. Taki album to coś bardzo osobistego. – Jest tam trochę zdjęć i różne zapiski o mnie – wyjaśniła Lucy Pauli, po czym schowała książkę pod łóżkiem. – Może włożysz ją do szuflady? Nic jej tam nie grozi – zaproponowałam, pokazując palcem komodę. – Nikt nie wejdzie do twojego pokoju bez pozwolenia, więc będzie tam bezpieczna. Lucy pokiwała delikatnie głową i sięgnęła pod łóżko, żeby wyjąć Książkę życia. – Zamykamy oczy – przypomniałam Pauli. Zacisnęłyśmy mocno powieki, po czym usłyszałyśmy, jak Lucy chowa książkę do szuflady. – Już możecie patrzeć – powiedziała. Mniej więcej w tym samym czasie, gdy kończyłam z dziewczynkami rozpakowywać bagaże Lucy, Adrian wrócił od kolegi. Wszedł, zawołał: „Hej, dziewczyny!” i udał się do kuchni coś przekąsić. Jak większość aktywnych trzynastoletnich chłopców, zawsze chodził głodny. Puste torby Lucy ułożyłam na półpiętrze. – Zaniosę je później na strych, żeby nie przeszkadzały – powiedziałam dziewczynce, bo nie chciałam, by pomyślała, że się ich po prostu pozbyłam. Gdy wracałyśmy na dół, usłyszałam, jak Lucy mówi do Pauli: – Długo nie będę potrzebowała tych toreb, może nawet i rok. Twoja mama obiecała, że mogę zostać, dopóki sędzia nie podejmie decyzji. – Cieszę się – powiedziała Paula. – Lubię się z tobą bawić. Myślę, że będziemy dobrymi przyjaciółkami.

– To miło – odrzekła Lucy. – Wydaje mi się, że będę szczęśliwa, mieszkając tu z tobą i twoją rodziną. Będziesz, kochanie, pomyślałam. Już ja tego dopilnuję. O szóstej podałam kolację, ale Lucy nie miała zamiaru nadrabiać zaległości w jedzeniu, choć na lunch nie zjadła praktycznie nic. Wyglądała na równie skrępowaną jak wcześniej, nadal nie miała apetytu i tylko dłubała widelcem w talerzu. Przygotowałam zapiekankę z mięsem i ziemniakami, przysmak większości dzieci, który można łatwo jeść zarówno widelcem, jak i łyżką. Gdy zapytałam Lucy przed posiłkiem, czy lubi to danie, odparła, że tak. Tę odrobinkę, którą udało jej się zjeść, przeżuwała okropnie powoli, jakby bała się przełykać albo nie lubiła smaku i dotyku jedzenia w ustach. – Czy dobrze się czujesz, kochanie? – zapytałam, zastanawiając się, czy może boli ją gardło albo rozkłada ją infekcja. Lucy pokiwała głową, że dobrze, i nadal skubała swoją porcję, kawałeczek za kawałeczkiem. Paula i ja już skończyłyśmy, a Adrian pałaszował dokładkę. Nagle Lucy podniosła wzrok i oznajmiła: – Naprawdę już nie mogę. – W porządku, słoneczko, nie martw się – powiedziałam szybko. – Zjedz, ile chcesz, resztę zostaw. Odłożyła nóż i widelec, cztery kęsy i było po sprawie. To zbyt mało dla dziecka, które rośnie, ale powtrzymałam się od komentowania. Podałam deser – jabłecznik z kruszonką i lodami – a Lucy zjadła kulkę lodów, jednak na ciasto się nie skusiła. Gdyby o tym, że Lucy nie je, nie było wzmianki w raporcie, mogłabym złożyć problem na karb przeprowadzki. Jeśli stres z tym związany przyczynił się do takiego stanu rzeczy, to o ile apetyt dziewczynki nie poprawi się w ciągu kilku dni, będę musiała poruszyć temat jedzenia z jej opiekunką społeczną, a także poprosić o pomoc. Po kolacji obejrzeliśmy film w telewizji, a kiedy się skończył, zrobiłam wszystkim gorące mleko, które Lucy wypiła. Wtedy zaczęłam szykować dzieci do kąpieli i snu. Zazwyczaj kładę je spać w kolejności od najmłodszych do najstarszych, więc najpierw zajęłam się Paulą, później Lucy, a na koniec przyszedł czas na Adriana. Ten zwykle chodzi spać około dziewiątej i jeszcze

chwilę czyta. Więc gdy Paula była w łóżku, opatulona kołderką, zawołałam do siebie Lucy. Razem wzięłyśmy z jej pokoju szczoteczkę do zębów, myjkę, ręcznik i piżamę, po czym zaniosłyśmy je do łazienki. Pokazałam jej, gdzie co leży i nalałam wody do wanny. Na ogół nie myję osobiście jedenastolatków, o ile nie wymagają specjalnej opieki, więc gdy kąpiel Lucy była gotowa, sprawdziłam, czy ma wszystko, czego trzeba, i wyszłam, mówiąc, żeby mnie wołała, jeśli będzie czegokolwiek potrzebować. Kiedy w domu pojawia się nowe dziecko, jestem bardzo czujna, dopóki nie nabiorę pewności, co może bezpiecznie zrobić samodzielnie, a przy czym potrzebuje pomocy. Gdy Lucy była w łazience, kręciłam się więc po korytarzu. Wbrew moim obawom piętnaście minut później wyszła – umyta, ubrana w piżamę, czesząc swoje piękne długie, czarne i lśniące włosy. Pokazałam jej, gdzie jest kosz na brudną bieliznę i poszłam za nią do pokoju. Zapytałam, czy woli mieć w nocy odsłonięte, czy zasłonięte okna, a ona odparła, żeby je zasłonić, ale zostawić szparę. Dowiedziałam się też, że lubi spać przy zgaszonym świetle i lekko uchylonych drzwiach. – To normalne, że na początku jest trochę dziwnie – powiedziałam, kiedy Lucy wdrapywała się na łóżko. – Jeśli będziesz mnie potrzebowała w nocy, zawołaj. Mam lekki sen, więc cię usłyszę. Uśmiechnęła się delikatnie i umościła pod kołdrą. Obok niej, na poduszce, leżał Pan Króliczek. Wyglądała, jakby było jej bardzo wygodnie. – Wszystko w porządku, kochanie? Czy czegoś potrzebujesz? Pokręciła przecząco głową. – Chcesz buziaka na dobranoc? – zawsze pytam o to nowych podopiecznych. Niektóre chcą, inne nie. Zakładanie, że mają na to ochotę, i dawanie buziaka bez pozwolenia, jest naruszaniem ich prywatnej przestrzeni. – Tak, chcę – powiedziała. Pochyliłam się i pocałowałam ją w czoło, a kiedy to robiłam, mała objęła mnie ramionami. – Mogę też się przytulić? – zapytała cicho. – Oczywiście, kruszynko. – Wzięłam ją w ramiona. Czułam, jak jej gładki ciepły policzek przywiera do mojego. Rzadko się zdarza, żeby dziecko chciało tak bliskiego fizycznego kontaktu od razu po wprowadzeniu się. Pomyślałam, że Lucy albo jest małym pieszczochem, albo jest dramatycznie spragniona bliskości.

Po chwili odsunęłam się delikatnie i cmoknęłam małą w czoło. – Teraz śpij. Musisz być wyczerpana. Bardzo dobrze sobie poradziłaś jak na pierwszy dzień w nowym domu. – Dobrze sobie poradziłam? – zapytała, otwierając szeroko oczy. – Tak, kochanie. Jestem z ciebie bardzo dumna. I zobaczysz, że jutro będzie łatwiej, a pojutrze to już w ogóle nic nie będzie dla ciebie takie dziwne jak teraz. No, może poza mną! – dodałam ze śmiechem. Na jej twarzy pojawił się uśmiech, po czym jej oczy zaszkliły się, a powieki zaczęły opadać; biedne dziecko było kompletnie wyczerpane. – Dobranoc, kochanie. – Wstałam i pożegnałam się. – Śpij dobrze i do zobaczenia rano. – Dobranoc – odparła. – Dziękuję, że mnie wzięliście. – Nie musisz mi dziękować, aniołku. Cieszę się, że tu jesteś. Tej nocy marzenie Pauli się spełniło – spadł śnieg. Gdy wstałam w nocy, żeby sprawdzić, co u Lucy, która smacznie spała, zauważyłam, że na zewnątrz jest jaśniej niż zwykle, a wszelkie dźwięki wydają się wyciszone. Gdy wracałam do sypialni, zerknęłam przez zasłony i ujrzałam białą pokrywę śniegu. Nie tak grubą, by wywołać chaos na drogach, lecz tych pięć centymetrów wystarczyło, by wygładzić ostre kanty rzeczywistości i sprawić, że świat wydawał się magiczny i czarodziejsko miękki. Hurra! Ale będzie zabawa, pomyślałam. Wróciłam do łóżka; było dopiero wpół do czwartej nad ranem, ale nie mogłam zasnąć. Podekscytowana śniegiem, chciałam, żeby dzieci już wstały i go zobaczyły, lecz jednocześnie rozmyślałam o Lucy. Środek nocy to świetna pora na zamartwianie się i przejmowanie tym, co będzie, a miałam wiele powodów do obaw, jeśli chodzi o nową podopieczną. W raporcie było bardzo mało informacji i miałam nadzieję, że dowiem się czegoś więcej od opiekunki społecznej. Kiedy nieletni jest, tak jak mała Lucy, przez długi czas ofiarą poważnych zaniedbań, zdaną na łaskę i niełaskę kolejnych obcych przypadkowych opiekunów, istnieje duże prawdopodobieństwo, że na pewnym etapie swojego życia zostanie wykorzystany przez pedofila lub będzie molestowany. W raporcie jednak nie napomknięto o tym ani słowem, więc oczywiście odczuwałam wielką ulgę. Lucy spędziła tak wiele lat ze swoją matką, która nie mogła nigdzie zagrzać miejsca i żyła z dnia na dzień, że zdawałam sobie sprawę, iż mała na pewno widziała

i doświadczyła więcej, niż jakiekolwiek dziecko powinno. Niektóre maluchy po przejściach odreagowują cierpienie i gniew za pomocą agresywnych zachowań i zwracania na siebie uwagi, jednak Lucy wydawała się skrywać swój ból. Wiedziałam jednak, że w pewnym momencie wybuchnie, tak jak to się stało u poprzedniej rodziny, kiedy ją uprzedzono o przeprowadzce. *** – Śnieg! – wykrzyknął Adrian o wpół do ósmej rano, a jego głos rozniósł się echem po całym domu. Nie minęło kilka minut, jak Paula i Lucy wyskoczyły z łóżek i rzuciły się do okien w swoich pokojach, pokrzykując: – Śnieg! Spadł śnieg! Wtedy Paula pobiegła do pokoju Lucy, pamiętając, by najpierw zapukać, po czym przylepiły nosy do szyby. Ja, jeszcze w szlafroku, przyłączyłam się do Adriana. – Czyż nie jest pięknie? – zawołałam wystarczająco głośno, by dziewczynki usłyszały mnie przez ścianę. – Tak! Możemy wyjść się pobawić na śniegu? – poprosiły od razu. – Pewnie! – odkrzyknął Adrian. Gdy tak we czworo wyglądaliśmy przez okna dwóch pokoi na ogród położony na tyłach domu, zaczęło wstawać zimowe słońce – płomienna świetlista kula, rzucająca różową poświatę na biały śnieg. – Ale zaczarowany widok! – zawołała Paula. I miała rację. Nigdy nie widziałam, żeby dzieciaki tak szybko się ubrały (przynajmniej nie od dnia, kiedy spadł śnieg w zeszłym roku). Dwadzieścia minut później, w pełnym rynsztunku – kurtkach, szalikach i rękawiczkach – biegały po ogrodzie, odciskając podeszwy butów na dziewiczym śniegu, rzucając w siebie śnieżkami i bawiąc się w najlepsze. Na chwilę się do nich przyłączyłam, po czym powiedziałam, że idę nakarmić Toschę, która tylko zerknęła na śnieg i smyrgnęła z powrotem do domu, oraz przygotować śniadanie. – Co powiecie na jajka, bekon i fasolkę?

– Super! – odkrzyknęli. Gdy się odwróciłam, oberwałam w plecy sporą śnieżką. – Uważaj tylko! – zawołałam do Adriana. – Zaraz dostaniesz za swoje! – Jednak moja nieudolna próba spełzła na niczym, bo psotnik się uchylił, a ja spudłowałam. Miałam nadzieję, że gdy Lucy poszaleje na świeżym powietrzu, zgłodnieje, jednak gdy zawołałam dzieci na śniadanie, mała nie miała ochoty na nic ciepłego, tylko na miskę płatków kukurydzianych. Zaproponowałam jej jeszcze tosta, ale pokręciła głową. Zjadła płatki z mlekiem i cukrem, więc to już było coś. Po śniadaniu dzieci wróciły do ogrodu, a Toscha i ja pozostałyśmy w ciepłym domu. Bawili się we trójkę na śniegu, aż przemarzły im ręce i stopy, a nosy się zaczerwieniły. Gdy wrócili, powiesiłam ich przemoczone rękawiczki i kurtki na kaloryferach, żeby wyschły, i zrobiłam im gorącą czekoladę, którą nowa lokatorka z przyjemnością wypiła. Około trzynastej zapowiedziałam, że przyszykuję lunch, i zapytałam Lucy, czy lubi makaron. Powiedziała, że tak, jednak przy stole skubnęła tylko sześć klusek o śmiesznych kształtach oraz jedną cienką grzankę z bagietki. Nie próbowałam jej zachęcać do jedzenia, bo nie chciałam rozdmuchiwać problemu, ale Paula, która ma dobry apetyt, sama zwróciła na to uwagę. – Lucy, czy ty już skończyłaś? Mała pokiwała lekko głową i bardzo się zawstydziła. – W porządku, zjedz tyle, na ile masz ochotę – powiedziałam delikatnie, bo naciskanie mogłoby przynieść skutek odwrotny do zamierzonego. Gdy lunch dobiegał końca, zadzwonił telefon i Adrian, domyślając się, że to tata, zerwał się na równe nogi i popędził do aparatu w salonie. John, mój były mąż, zazwyczaj spotyka się z dziećmi w każdą trzecią lub czwartą niedzielę miesiąca oraz dzwoni w pozostałe niedziele. Paula, usłyszawszy, jak Adrian mówi: „Cześć, tato”, odeszła od stołu i dołączyła do brata, czekając na swoją kolej, by porozmawiać z ojcem. Wyjaśniłam Lucy, kim jest John. Chociaż skończyła jeść, nadal siedziała ze mną przy stole. – Czy on jest miły? – spytała. Trudne pytanie, pomyślałam, biorąc pod uwagę fakt, że sześć lat temu rzucił mnie dla młodszej.

– Tak – powiedziałam dobrodusznie. – Kocha Adriana i Paulę. Zapadła cisza, po czym Lucy wyznała: – Mój tata mnie bił. To nie było miłe, prawda?

Rozdział trzynasty Staramy się z całych sił Spojrzałam na Lucy i po raz pierwszy, odkąd do nas przybyła, ujrzałam na jej twarzy cień gniewu na to, co ją spotkało, jednak szybko wyparł go smutek. – Nie, z całą pewnością nie było to miłe – przyznałam. – Dorośli nigdy nie powinni bić dzieci, nawet wtedy, kiedy są niegrzeczne, a nie mogę sobie wyobrazić, żebyś ty sprawiała kłopoty. Poza tym, że zmartwiły mnie słowa Lucy o jej ojcu, byłam też zdziwiona, bo nie pasowało mi to do informacji zawartych w raporcie. – Lucy – zaczęłam – popraw mnie, jeśli się mylę, ale wydaje mi się, że ty nigdy nie widziałaś swojego ojca? Wzruszyła lekko ramionami i odwróciła wzrok. – Moja opiekunka mówiła, że to mój ojczym, ale on kazał mówić do siebie „tato”. – Rozumiem – powiedziałam. – Miał na imię Dave? – Tak. Długo z nim mieszkałam. – To prawda – odparłam. O tym czytałam w jej aktach. – Czy kiedykolwiek mówiłaś komuś o tym, że cię bił? – Powiedziałam mamie – cicho wydusiła przez zaciśnięte gardło. – Ale mi nie uwierzyła. Nigdy nie uderzył mnie przy niej. – Nie wydaje mi się, że był miłym człowiekiem – dodałam. – Nie tak powinien się zachowywać ojciec. – Może to brzmieć jak oczywistość, jednak niekoniecznie było to jasne dla Lucy, której jedynym tatą, jakiego znała, był właśnie Dave. – Tylko takiego miałam – powiedziała miękko. – Tylko on się mną zajmował, gdy mamy nie było i odeszły ciocie. Próbowałam więc go nie denerwować. – Twoje ciocie? – zapytałam ponownie zaintrygowana. – Dziewczyny taty – wyjaśniła. – Musiałam mówić do nich „ciociu”. Dave mówił, że tak jest w porządku, bo czasem się mną zajmowały. Niezbyt w porządku jest za to bić małe dzieci, pomyślałam.

– A gdzie była twoja mama, kiedy z tobą i Dave’em mieszkały ciocie? – zapytałam, próbując wypełnić luki, żeby lepiej zrozumieć przeszłość małej. – Mama wychodziła i długo nie wracała. Nie bywała u nas często. Rzadko ją teraz widuję. – Już wiedziałam o tym z raportu, jednak gdy słyszało się tę historię z ust dziecka, stawała się bardziej realna i przytłaczająca. – Czy mówiłaś opiekunce społecznej o Davie, ciociach i tym, że twojej mamy ciągle nie ma? – zapytałam, zastanawiając się, dlaczego Lucy wcześniej nie trafiła do długoterminowej opieki zastępczej. Mała zamilkła i znów spostrzegłam, jak w jej oczach błyska gniew, po czym zastępuje go spojrzenie pełne bólu. – Nic by to nie dało – powiedziała przygnębiona. – Kiedy ktoś do nas przychodził, tata robił się miły. – Po czym szybko zmieniła temat i spytała: – Czy mogę pójść do siebie do pokoju, dopóki Paula nie skończy gadać przez telefon? – Tak, oczywiście, kochanie. Nie musisz pytać. To twój dom. Rób to, na co masz ochotę. Lucy odeszła od stołu i ruszyła na górę. Było mi jej tak bardzo żal. Jaką straszliwą, destrukcyjną miała przeszłość! Matka pojawiała się i znikała z jej życia, mała to trafiała do opieki zastępczej, to była z niej zabierana, a zajmowało się nią wiele niespokrewnionych ze sobą, obcych osób. Nie byłam w stanie ocenić na podstawie raportu, ile z tego, co powiedziała mi Lucy, wiedziała opieka społeczna. Jednak gdy dziewczynka była na górze, a Adrian i Paula nadal rozmawiali w salonie ze swoim ojcem, skorzystałam z okazji, by opisać zwierzenia małej w dzienniku. Już założyłam jej segregator i wpięłam do niego raport, a teraz dodałam to, co Lucy mówiła o swoim ojczymie. Niestety, z mojego doświadczenia rodzica zastępczego wiedziałam, że wyjdzie na jaw jeszcze wiele takich informacji i mogą być coraz gorsze. Dopiero gdy dziecko czuje się jak u siebie i ma poczucie bezpieczeństwa, zbiera się na odwagę, by podzielić się tym, co mu się przytrafiło, a często są to wyznania szokujące. W niedzielne popołudnie udaliśmy się na krótki spacer do parku. Wzięliśmy ze sobą chleb, żeby nakarmić kaczki. Nie uszliśmy daleko, kiedy zaczął padać deszcz, który szybko zamienił śnieg w paćkę. Cieszyłam się, że dzieci wyszalały

się rano, bo jeśli nadal miało tak lać, to do rana nie będzie śladu po białym puchu. Wiedziałam teraz od Lucy, że jej szkołę otwierają o ósmej, więc w drodze powrotnej z parku do domu powiedziałam dziewczynkom, że następnego poranka planuję najpierw odprowadzić ją, a później Paulę. Lucy powiedziała, że nie ma potrzeby, żebym ją odprowadzała, bo może pojechać autobusem, ale odparłam, że będzie mogła nim jeździć w następnym tygodniu, kiedy lepiej pozna okolicę i zapozna się z trasą, o ile zgodzi się na to opiekunka społeczna. W tym tygodniu z przyjemnością będę ją odwozić i odbierać samochodem. Wyjaśniłam, że da mi to również okazję, żeby przedstawić się w szkole, sprawdzić, czy mają moje dane kontaktowe i, przy odrobinie szczęścia, umówić się z jej wychowawczynią. – Czemu chcesz się z nią spotkać? – zapytała Lucy nieco podejrzliwie, przedzierając się przez kałuże roztopionego śniegu. – Żeby się przywitać i dowiedzieć, jak mogę ci pomóc w pracach domowych. W porządku? – Pewnie – powiedziała swobodnie. – Po prostu nikt tego wcześniej nie robił. Cóż, pomyślałam. A powinni byli. Na kolację upiekłam kurczaka z ziemniakami, groszkiem i marchewką, pytając uprzednio Lucy, czy jest to coś, co lubi. Zdawałam sobie jednak coraz lepiej sprawę z tego, że upodobania małej nie przekładają się na wielkość zjedzonej porcji. Udało się jej przełknąć kilka dokładnie przeżutych kęsów mięsa, jednego pieczonego ziemniaka i łyżkę marchewki, co, jak by to ujęła moja matka, nie było wystarczającą ilością pożywienia, żeby wykarmić komara. Widziałam, jak Paula i Adrian zerkają na Lucy, gdy ta odkłada sztućce, zostawiwszy na talerzu więcej, niż zjadła. Nie skomentowali jednak tego, ja również milczałam. Gdy wszyscy skończyli jeść, po prostu spytałam ją, czy się najadła, a gdy pokiwała głową, zabrałam talerz z nadzieją, że gdy się u nas zaaklimatyzuje, poprawi jej się apetyt. Kurczaka dojadła Toscha. Lucy nie chciała puddingu, ale zjadła kilka winogron. Tego wieczoru dopilnowałam, żeby trzy mundurki szkolne czekały gotowe na następny poranek, po czym zabrałam się do kąpania dzieci i szykowania ich do snu. Kiedy nadeszła pora na Lucy, powiedziała, że nie musi się kąpać, bo przecież myła się już poprzedniego dnia. Odrzekłam, że kąpiemy się albo bierzemy prysznic codziennie, ale odpowiedziała, że jest zbyt zmęczona.

– Nawet na szybki prysznic? – zapytałam. – Tak – odparła. Postanowiłam jej zaufać i nie nalegałam. Tak często jako rodzice musimy decydować, na jakich kwestiach się skupić, a które rozsądniej jest sobie odpuścić. Chociaż higiena jest ważna, to o ile Lucy weźmie kąpiel albo prysznic następnego dnia, nie będzie wielkiej tragedii. Kiedy dłużej z nami pomieszka, przyzwyczai się do codziennego mycia, tak samo jak do innych aspektów życia i zwyczajów rodziny. Kładłam się spać pełna pozytywnych odczuć. Weekend potoczył się o wiele lepiej, niż się spodziewałam, biorąc pod uwagę fakt, że w piątkowy wieczór, zaledwie czterdzieści osiem godzin wcześniej, Lucy zatrzasnęła się w pokoju u poprzedniej rodziny zastępczej i nie chciała wyjść ani z nikim rozmawiać. A teraz, po zaledwie dwóch dniach, była u nas, paplała jak najęta, bawiła się i aklimatyzowała. Po tych wszystkich latach pracy rodzica zastępczego powinnam była się zorientować, że to tak zwany miesiąc miodowy, i że zachowanie dziewczynki wkrótce się pogorszy. Następnego poranka, dwadzieścia pięć po ósmej, przyjechałam do szkoły Lucy i zaparkowałam na jednym z miejsc dla gości. Wiedziałam, że mamy mało czasu: lekcje Pauli zaczynały się za pięć dziewiąta, a droga do jej szkoły zajmowała dwadzieścia minut. Wyszłyśmy z domu później, niż planowałam, bo Lucy zapomniała jednego z podręczników i musiałyśmy po niego wrócić. – Tam jest sekretariat – powiedziała usłużnie Lucy, gdy się wygramoliłyśmy, i zamknęłam samochód przyciskiem na kluczyku. Pognałam przez parking z dziewczynkami u boku. Większość dzieci przyjeżdżała do szkoły bez rodziców czy opiekunów – samodzielnie lub z kolegami. Zastanawiałam się, czy Lucy się nie wstydzi mojej obecności. – Jutro wysadzę cię przy bramie – uspokoiłam ją. – Tylko dziś wchodzę do środka. Pokiwała głową, ale nic nie powiedziała. Wewnątrz budynku przedstawiłam się pani w sekretariacie, podczas gdy Lucy i Paula siedziały na krzesłach w poczekalni. Moim zdaniem poczekalnie w wielkich gimnazjach bywają czasem bezosobowe w porównaniu z tymi

w małych szkołach podstawowych, gdzie przyjazny personel zna imiona wszystkich dzieci i zawsze wita gości. Przedstawiwszy się, wyjaśniłam, że jestem nową opiekunką zastępczą Lucy oraz zapytałam, czy w aktach dziewczynki są moje dane kontaktowe. Okazało się, że ich nie ma, więc przekazałam sekretarce mój adres i numer telefonu, a ona zapisała informacje na kartce. – Czy to jest stały adres Lucy? – zapytała, podnosząc wzrok. – Tak, przez najbliższy rok. Jeszcze coś zanotowała, ale nie widziałam co. – Chciałabym też się umówić z wychowawczynią Lucy, panią Connor. – Będzie to pani musiała załatwić bezpośrednio z nią – odpowiedziała, co nie ułatwiło sprawy. – A jak mogę to zrobić? – Proszę zadzwonić do szkoły w porze lunchu; nie będzie miała wtedy zajęć. – Dziękuję – odrzekłam i odwróciłam się w stronę dziewczynek. Wstały, gotowe do wyjścia. – Miłego dnia, kochanie – powiedziałam do Lucy, gdy przewieszała przez ramię torbę z książkami. Pokiwała lekko głową. – Na razie, Paula, do zobaczenia. – Pa – pożegnała się Paula i pomachała jej. Patrzyłyśmy, jak Lucy przechodzi przez wahadłowe drzwi prowadzące do głównego budynku szkoły, po czym wyszłyśmy i rzuciłyśmy się biegiem do samochodu. Całe szczęście większość aut jechała w przeciwnym kierunku, więc dojechałam do szkoły Pauli, w chwili gdy zabrzmiał dzwonek. Dałam jej buziaka, pożegnałam się szybko i pojechałam do domu. Niedługo po tym, jak weszłam, zadzwoniła moja koordynatorka pieczy zastępczej w agencji, dla której pracowałam. – Świetna robota – powiedziała, gdy podniosłam słuchawkę. – Pat mówiła mi, że dokonałaś cudu i Lucy jest już u ciebie. – Tak, jest – ucieszyłam się z pochwały. – Właśnie wróciłam do domu, odwiozłam ją do szkoły. – Wspaniale. Jak sobie radzi? Zaaklimatyzowała się już? – Tak, idzie jej naprawdę dobrze.

– Czy opiekunka społeczna, Stevie, już się do was odezwała? – Jeszcze nie. – Zadzwoni, żeby się umówić na spotkanie. Ja też muszę się zobaczyć z tobą i Lucy; mogę wpaść jutro po szkole? – Tak, o wpół do piątej byłoby w sam raz. Dałabyś nam szansę, żeby wcześniej czegoś się napić i przekąsić. – Zarówno opiekunka społeczna dziecka, jak i koordynatorka rodziny zastępczej muszą odwiedzić rodzinę jak najszybciej po przeniesieniu dziecka. – W takim razie do zobaczenia o wpół do piątej – potwierdziła Jill. – Czy jest coś, co cię martwi w związku z Lucy i wymagałoby natychmiastowej interwencji? – Tylko jej problem z jedzeniem – powiedziałam. – Ale omówimy to jutro. – Dobrze. Do jutra. I jeszcze raz, świetna robota. – Dziękuję. Uśmiechałam się, odkładając słuchawkę. Wszyscy lubimy pochwały, takie, od których aż robi nam się przyjemnie, a rodzice zastępczy nie są wyjątkiem. Naprawdę było mi miło, że Jill wyraziła swoje uznanie dla sposobu, w jaki zorganizowałam przenosiny Lucy, które odbyły się bezboleśnie. Otrzymałam dodatkowy zastrzyk energii do wykonywania następnych, wyznaczonych na ten dzień zadań, a nawet do prac domowych. Godzinę później ponownie zadzwonił telefon. – Dzień dobry, tu opiekunka społeczna Lucy, Stevie. Muszę się z nią zobaczyć, ale mój grafik jest wypełniony do końca tygodnia, więc będę w piątek o piętnastej trzydzieści. – Czy możemy się umówić nieco później? – spytałam. – Tak, żebyśmy zdążyły wrócić ze szkoły. Lepiej by było o wpół do piątej. Wydało mi się, że usłyszałam ciche westchnienie, po czym opiekunka odparła: – Dobrze. – I rozłączyła się bez żadnego pożegnania. Zrzuciłam opryskliwość Stevie na karb tego, że, jak większość pracowników opieki społecznej, bez wątpienia ma na głowie masę roboty i wykonuje bardzo trudną pracę.

Dopiero gdy dochodziła dwunasta w południe, zorientowałam się, że nie wpadłam na to, by spytać recepcjonistkę w szkole, o której wypada przerwa na lunch. Miałam wtedy zadzwonić do nauczycielki Lucy! Zaryzykowałam więc i wybrałam numer, gdy wybiła dwunasta trzydzieści. Podałam swoje nazwisko i powiedziałam, że chciałabym rozmawiać z panią Connor. – Jest na lunchu – burknęła recepcjonistka. – Tak, wiem – odrzekłam. – Powiedziano mi, bym zadzwoniła o tej porze, jeśli chcę z nią porozmawiać. – Niech pani zaczeka; zobaczę, czy jest w pokoju nauczycielskim. W słuchawce zapadła cisza, po czym usłyszałam serię kliknięć, a następnie męski głos: – Pokój nauczycielski, słucham? – Czy mogłabym rozmawiać z panią Connor? – zapytałam, najmilej jak umiałam. – Chyba tak – odpowiedział, a brzmiał przyjaźnie i wesoło. – Zapytam. Złowiłam uchem, jak mężczyzna woła przez pokój: – Pani Connor, ma pani chwilę? – Po czym zwrócił się do mnie: – Już podchodzi. Chwilę później w telefonie odezwał się głos młodej kobiety. – Halo? Ponownie się przedstawiłam i powiedziałam, że jestem nową mamą zastępczą Lucy, i że wydaje mi się dobrym pomysłem, gdybyśmy mogły się niebawem spotkać. – Tak, oczywiście, im szybciej, tym lepiej – powiedziała z entuzjazmem pani Connor. – Cieszę się, że pani dzwoni. Wiedziałam, że Lucy znów musi się przeprowadzić. Możemy się spotkać dziś po południu po szkole? Pasuje pani? – Oczywiście, dziękuję. Tylko że będzie ze mną moja młodsza córka. – Nie ma problemu. Kiedy pani przyjedzie, proszę przyjść do mojej klasy. Sala E1, pokierują panią z recepcji. Zatrzymam Lucy po lekcjach. – Dziękuję. – Cieszę się, że się poznamy. – Ja również.

Pani Connor wydała się bardzo miłą, dobrze zorganizowaną i kontaktową osobą. Cieszyłam się na spotkanie z nią i na możliwość omówienia postępów Lucy w nauce oraz pomocy, jakiej może potrzebować. Popołudnie minęło mi na wyprawie do okolicznych sklepów spożywczych, aż nadeszła pora odbierania Pauli. Moja córka wiedziała, że w tym tygodniu musi szybko wychodzić ze szkoły i nie zagadywać się z przyjaciółkami, ponieważ jeździmy jeszcze po Lucy. Adrian miał własny klucz do domu i wracał sam, jak zwykle. Paula wyszła na czas i ruszyłyśmy samochodem do gimnazjum. Przed sekretariatem kłębili się rodzice i minęło kilka minut, zanim nadeszła moja kolej. Wyjaśniłam, że mam spotkanie z panią Connor oraz poprosiłam o skierowanie mnie do jej sali. – Żeby dojść do E1, trzeba przejść przez drzwi wahadłowe, potem skręcić w prawo, pójść prosto korytarzem, na górę schodami po lewej stronie, a sala pani Connor będzie po lewej – wyrecytowała sekretarka. Moja córka wyszczerzyła zęby i zrobiła śmieszną minę. Odnalezienie sali nie było tak skomplikowane, jak się zapowiadało, i kilka minut później stałyśmy na górze schodów, tuż przed salą E1. Przez szybę w drzwiach widziałam Lucy, która siedziała przy stoliku w jednym z pierwszych rzędów, ale nie mogłam znaleźć wzrokiem jej nauczycielki. Zapukałam do drzwi i weszłyśmy do środka. Lucy podniosła wzrok i uśmiechnęła się. – Moja pani jest tam – powiedziała, wskazując na młodą kobietę, która dekorowała gazetkę ścienną na końcu klasy. Pani Connor przerwała pracę i podeszła do nas. – Miło mi panią poznać – odezwała się sympatycznym głosem. – Panią również – odparłam, ściskając jej dłoń. – Pomyślałam, że dziewczynki zaczekają tutaj, kiedy będziemy rozmawiały – zasugerowała pani Connor. – Możemy skorzystać z pokoju anglistów, który jest za ścianą. – Zostaniecie tutaj, dobrze? – uprzedziłam Paulę. – Będę w sali obok. Pokiwała głową, po czym, puściwszy moją dłoń, podeszła do Lucy i przysiadła się do niej.

– Dajcie znać, jeśli byście czegoś potrzebowały – powiedziała do dziewczynek pani Connor, gdy opuszczałyśmy salę. – Dobrze, proszę pani – odparła grzecznie Lucy. Sala obok nosiła nazwę „Gabinet anglistów” i oznaczono ją jako E2. – Mówimy na nią „Szafa” – powiedziała pani Connor, otwierając drzwi i zapraszając mnie do środka. W mig pojęłam, skąd ta nazwa. Było to maleńkie pomieszczenie o podwójnej funkcji – schowka na materiały dydaktyczne do nauki angielskiego oraz pokoju nauczycieli tego przedmiotu. „Szafa” była wypełniona po brzegi. Pośrodku stał niewielki stolik na stalowej ramie i trzy krzesła do kompletu, ściany zaś obstawiono szafkami i regałami pełnym książek do angielskiego. Zostawiono tylko tyle miejsca na podłodze, by dało się odsunąć krzesła po każdej stronie stołu. – Uczę Lucy angielskiego i jestem także jej wychowawczynią – wyjaśniła pani Connor, gdy siadałyśmy. – Dziękuję, że tak prędko pani się ze mną spotkała – odparłam. – Wiem, że Lucy ma zaległości w nauce i chcę jej pomóc, jak tylko mogę. – To wspaniale. Dlaczego musiała się przeprowadzić? – zapytała nauczycielka. Spodziewałam się tego pytania i wyjaśniłam, że mieszkała z Pat i Terrym jedynie tymczasowo. – Tyle razy się już przenosiła – odrzekła. – Czy z panią zostanie już na stałe? Byłam przygotowana, że poruszy także ten temat. – Lucy będzie u mnie do ostatecznej rozprawy sądowej – powiedziałam. – Wtedy sędzia zadecyduje, gdzie powinna mieszkać na stałe. Cały proces zazwyczaj trwa rok. – Ale nie zapowiada się, by miała wrócić do swojej matki, prawda? – zapytała zmartwiona pani Connor. – Nie wydaje mi się, żeby się z nią widywała. – Jako nauczycielka miała dostęp do informacji o Lucy w szkolnych aktach. – Lucy rzadko spotyka się z matką – wyjaśniłam. – Dodatkowo musiałaby ona przejść pozytywnie ocenę kompetencji rodzicielskich, żeby przekonać władze, iż jest w stanie zająć się córką. – A jeśli sędzia postanowi, że mała nie powinna z nią mieszkać, to dziewczynka zostanie z panią?

Dla osób, które nie mają świadomości, jak działa system opieki zastępczej, rozwiązanie, by dziecko zostało pod opieką aktualnej rodziny, wydaje się oczywiste. – Jeśli zapadnie decyzja, że Lucy nie może mieszkać z matką, wtedy pomoc społeczna spróbuje odnaleźć krewnych, którzy się nią zajmą – wyjaśniłam. – To zawsze jest uważane za najlepsze rozwiązanie po opiece rodzicielskiej. Jeśli nie ma odpowiedniej osoby w rodzinie, wtedy opieka znajdzie jej długoterminową rodzinę zastępczą, która będzie odpowiadała potrzebom kulturowym, jakie ma Lucy. Jak pani wie, dziewczynka ma podwójne pochodzenie – jej ojciec jest Tajlandczykiem. Nastąpiła chwila ciszy, podczas której pani Connor wyglądała na zmartwioną. – I Lucy wie o tym wszystkim? – Tak. Wyjaśniałam jej to ja i jej opiekunka społeczna. – Biedne dziecko. Takie traumatyczne przejścia. To sprawia, że człowiek czuje się wdzięczny, że ma swoją rodzinę. – To prawda – zgodziłam się. Po czym, wracając do tematu rozmowy, dodałam: – Ale dopóki mała jest u mnie, chcę zapewnić jej wszystko, co najlepsze, i mam nadzieję, że ten rok wiele w jej życiu zmieni. – Tak, oczywiście. Absolutnie. Musimy starać się z całych sił, jeśli chodzi o dobro Lucy. Zacznę od tego, że powiem pani, na jakim jest etapie w nauce.

Rozdział czternasty Kontrola Pół godziny później, w drodze do domu, rozmyślałam o wszystkim, co powiedziała mi pani Connor, a dziewczynki rozmawiały na tylnym siedzeniu. Powiedziałam Lucy, że chociaż ma jeszcze trochę materiału do nadrobienia, wychowawczyni jest zadowolona z jej postępów w nauce. Razem z nauczycielką pomożemy jej nadgonić zaległości. Zapewniłam, że nic nie zawiniła, tylko musi przerobić zagadnienia, które były poruszane, gdy opuszczała lekcje w podstawówce. Nie powiedziałam jednak, że wychowawczynię, bardziej niż luki w wiedzy, które da się uzupełnić, martwi brak przyjaciół. „Izolująca się”, „samotniczka”, „niepewna siebie”, „o niskiej samoocenie” i „nieufna wobec ludzi” – to tylko niektóre określenia, jakich używała pani Connor w odniesieniu do Lucy. I chociaż zarówno ja, jak i wychowawczyni wiedziałyśmy, dlaczego sprawy tak się mają, trudno jest wymyślić, jak można to zmienić. Nakłanianie Lucy, żeby znalazła sobie koleżanki, z pewnością nie przyniosłoby oczekiwanych skutków. Mogłam pomagać jej w nauce, wzmacniać jej samoocenę poprzez pochwały, ale nie było możliwe, bym za nią nawiązywała przyjaźnie. – Lucy, wiesz, że możesz zawsze zaprosić do nas koleżanki na podwieczorek? – powiedziałam, zerkając na nią w lusterku. – Później porozwoziłabym je do domów samochodem – dodałam, ponieważ jej koleżanki z klasy mieszkały w okolicy gimnazjum, około dwudziestu minut drogi od nas. – Dziękuję – odparła Lucy i kontynuowała pogawędkę z Paulą. Nie wiedziałam, co jeszcze powiedzieć, ale martwiłam się tak samo jak pani Connor, ponieważ izolacja społeczna może łatwo doprowadzić do depresji – zarówno dzieci, jak i dorosłych. Kiedy wróciłyśmy, Adrian był już w domu. Zabrałam się do przygotowywania kolacji, podczas gdy dzieci odpoczywały po całym dniu w szkole. Gdy zjedliśmy (Lucy znów bardzo mało), wyjaśniłam jej, że wolę, żeby każdy miał odrobione lekcje, zanim włączymy telewizor. – Nie mam za dużo zadane – powiedziała Lucy.

– Tak czy siak, najpierw praca domowa. – Musiałam od początku być konsekwentna, żeby dobrze nam się układało. Lucy z pewną niechęcią powlokła się po swoją torbę i przyniosła ją do stołu. Adrian, nawykły do naszego planu dnia, zniknął już w pokoju, by poszukać w internecie informacji potrzebnych, by odrobić lekcje. Wiedział, że im szybciej skończy, tym szybciej będzie mógł pooglądać telewizję. Paula bawiła się, ponieważ wiedziałam, że w poniedziałki ma zadawaną jedynie czytankę, zamierzałam posłuchać, jak czyta, gdy skończę pomagać Lucy. – Mam zadane z matmy i innych przedmiotów ścisłych – powiedziała, wzdychając. – Jestem w najgorszej grupie z matmy. – No dobrze. Zobaczmy, czy uda się to zmienić – odparłam. – Chociaż przyznam, że matematyka nie była moją mocną stroną, kiedy chodziłam do szkoły. Z kolejnym westchnieniem Lucy otworzyła książkę do ćwiczeń, gdzie widniał arkusz z zadaniami. – Ułamki – powiedziała, po czym zniechęcona oparła głowę na ręce. Przejrzałam stronę i nabrałam pewności, że dam radę jej pomóc, bo rachunki były dość proste, choć widziałam, że w poprzednim ćwiczeniu sporo obliczeń wykonała źle. – Rozumiesz, co to jest ułamek? – zapytałam, wracając do podstaw. – Część całości – odrzekła Lucy. – Racja. Bardzo dobrze. Cyfra pod kreską oznacza, ile jest części w pełnej całości, a ta na górze, ile ich mamy. W takim razie, jeśli przetniesz tort na pół i zjesz połowę, zjadasz jedną część z dwóch. – Ten numerek pod linią w ułamku nazywa się mianownik – powiedziała Lucy – a ten na górze to licznik. – Doskonale – ucieszyłam się. – To rozumiem – wyznała posępnie. – Nie łapię tego, jak się je dodaje i odejmuje. – Dobrze, pozwól, że krok po kroku omówimy te działania. Rozpoczynając od pierwszego pytania, przeszłam przez etapy dodawania ułamków, podczas gdy Lucy wykonywała rachunki. Chociaż jej pomagałam, było istotne, by sama przeprowadzała obliczenia, w ten sposób nabierając pewności siebie i ucząc się. Tak samo zrobiłyśmy z drugim zadaniem, w którym trzeba było wykonać odejmowanie. Trzecie obliczenie wykonała już samodzielnie, a ja

siedziałam przy niej, by w razie potrzeby służyć pomocą. – Świetnie! – pochwaliłam. – Już to umiesz! Uśmiechnęła się zadowolona z siebie. – Lubisz pomagać dzieciom, prawda? – powiedziała, zerkając na mnie, zanim zabrała się do następnego zadania. – Tak, lubię – odparłam. – Dlaczego? Tym pytaniem zbiła mnie z tropu. Nikt mi go wcześniej nie zadał. Byłam zaskoczona szczerością swojej odpowiedzi. – Wiesz, wszyscy czujemy się bardziej wartościowi, kiedy zrobimy coś dobrze. Kiedy byłam dzieckiem, niektóre prace domowe wydawały mi się trudne. Nie należałam do dzieci, które od razu wszystko rozumiały. Pamiętam, jak siedziałam w klasie z pochyloną głową, z nadzieją, że nauczyciel o nic mnie nie zapyta. Wiem też, jaką czułam ulgę, kiedy rodzice pomagali mi w lekcjach i pokazywali, co trzeba robić. Tak samo jak ty, potrzebowałam po prostu, by ktoś wytłumaczył mi wszystko jeszcze raz, i tak samo tłumaczę moim dzieciom. – A dopóki jestem tutaj, jestem jednym z twoich dzieci? – zapytała. – Tak, kochanie, oczywiście. Uśmiech Lucy mówił mi, jak wiele dla niej znaczy to zapewnienie, a mnie pękało serce. Gdy zmagała się z następnym zadaniem, zajrzałam do Adriana, żeby sprawdzić, czy nie wymaga pomocy, ale radził sobie sam. Później, mówiąc Lucy, by wołała mnie w razie potrzeby, przeszłam do salonu, żeby posłuchać, jak Paula czyta. – Czy praca domowa Lucy jest tak trudna jak Adriana? – spytała Paula. – Tak – powiedziałam, wiedząc, że mała mnie słyszy. – I bardzo dobrze sobie z nią radzi. Gdy słuchałam czytanki Pauli, Lucy mnie nie wołała, więc gdy skończyłyśmy, poszłam sprawdzić jej postępy. – Prawie skończyłam – powiedziała. – Możesz sprawdzić? – Tak, oczywiście, kochanie. Przyjrzałam się jej odpowiedziom i spostrzegłam kilka błędów. – Spójrz jeszcze raz na te dwa – zasugerowałam, wskazując pytania.

– Źle zrobiłam, prawda? – spytała, z miejsca tracąc pewność siebie i zaczynając się na siebie złościć. – Zrobiłaś kilka drobnych błędów, to wszystko. Reszta jest w porządku. Zaczekałam, aż Lucy poprawi i dokończy obliczenia. – Świetna robota – pochwaliłam. – Co teraz? – Ścisłe – jęknęła. Odłożyła książkę do matematyki i wyciągnęła podręcznik do nauk ścisłych wraz z notesem na brudnopisy. – Musimy opisać przebieg doświadczenia naukowego – wyjaśniła, otwierając jedno i drugie. Poprzednie zadanie w podręczniku było usiane dopisanymi ołówkiem poprawkami nauczyciela, a zapiski, które zrobiła Lucy w swoim notesie na temat ostatniego eksperymentu, zawierały całą masę błędów ortograficznych i gramatycznych. Nie widziałam też ani jednego zdania zakończonego kropką. Nie robiłam z tego wielkiej sprawy, sięgnęłam po ołówek Lucy i zaczęłam zagłębiać się w opis doświadczenia, poprawiłam pisownię i gramatykę oraz wytłumaczyłam dziewczynce, co trzeba zmienić. – Dzięki – powiedziała. Zostawiłam ją, żeby przepisała zadanie na czysto do zeszytu ćwiczeń, uzupełniając rubryki „temat”, „sprzęt”, „metoda” i „wnioski”, podczas gdy ja bawiłam się z Paulą, a potem kładłam ją do łóżka. Gdy wróciłam na dół, Lucy skończyła już pracę domową i pakowała książki. – Wszystko zrobione? – zapytałam. Pokiwała głową. – Dziękuję za pomoc. Wtedy wspomniałam Lucy, że następnego dnia po szkole odwiedzi nas Jill. – A w piątek wpadnie Stevie – dodałam. – Spodziewam się, że jesteś przyzwyczajona do wizyt opieki społecznej. Lucy zamarła w bezruchu i zacisnęła zęby. – Możesz z nimi gadać, ale ja nie będę. Nienawidzę pieprzonych bab z OPS-u! – Rzuciła torbą o podłogę, pobiegła na górę i zatrzasnęła za sobą drzwi do sypialni. Byłam zaszokowana tą nagłą zmianą w zachowaniu Lucy i gwałtownością jej

wybuchu. Zajmowałam się już wcześniej dziećmi, które używały wulgaryzmów, czasem nawet w stosunku do mnie – wielu podopiecznych rodzin zastępczych nosi w sobie pokłady nagromadzonego w przeszłości gniewu. Dziewczynka chwilę wcześniej ciepło dziękowała mi za pomoc przy pracy domowej, po czym nagle wybuchła z dość błahego powodu. Dałam jej tylko kilka chwil na ochłonięcie. Dziecko, którym opiekowałabym się od wielu miesięcy i wiedziałabym, jak się zachowa, zostawiłabym samo na dłużej. Zdawałam sobie sprawę z tego, że u Pat i Terry’ego dziewczynka zamknęła się w łazience na wiele godzin, i chociaż w moim domu nie mogła się nigdzie zatrzasnąć, bo wszystkie drzwi miały specjalne, otwierane z zewnątrz zamki, martwiłam się, że Lucy może na przykład zabarykadować się lub w przypływie złości zrobić sobie krzywdę. Przez wiele lat stawiałam czoło wielu agresywnym zachowaniom i instynkt podpowiadał mi, że Lucy nie powinna zastawać sama na długo, kiedy targają nią silne emocje. Na górze szybko zerknęłam do sypialni córki, żeby zobaczyć, czy nie obudziły jej wrzaski Lucy, ale Paula smacznie spała. Zapukałam wtedy do Adriana, wetknęłam głowę do pokoju i upewniłam się: – Wszystko u ciebie w porządku? – O co chodzi z Lucy? – zapytał. – Zdenerwowała się. Właśnie do niej idę. Nie martw się. Pokiwał głową i, trochę uspokojony, powrócił do książki. Zamknęłam drzwi do pokoju syna i udałam się do pokoju Lucy. Panowała w nim cisza. – Lucy – powiedziałam przyjaznym tonem i zastukałam delikatnie w drzwi. – Czy mogę wejść? Nadal było cicho jak makiem zasiał, więc zapukałam ponownie i powoli otworzyłam drzwi. Pokój tonął w ciemnościach i potrwało kilka chwil, zanim mój wzrok się przyzwyczaił. Lucy leżała na brzuchu na łóżku z twarzą ukrytą pod ramieniem. – Wszystko w porządku, kochanie? – zapytałam miękko i zrobiłam kilka kroków w głąb pokoju. – Idź sobie! – odpysknęła, nie patrząc na mnie. Po jej głosie było słychać, że płacze. Zostałam na swoim miejscu w pobliżu łóżka.

– Kochanie, nie mogę cię zostawić samej, kiedy jesteś zdenerwowana – mówiłam cicho i słyszałam, jak chlipie. – Możesz ze mną porozmawiać i wyjaśnić mi, o co chodzi? – Nienawidzę bab z opieki – wyznała. – I nie spotkam się z nimi. – W porządku. Nie będę cię zmuszać, żebyś się z nimi widywała, jeśli naprawdę nie chcesz. Ale one tylko próbują pomóc. Jak wiesz, muszą nas regularnie odwiedzać. Jill ma się upewnić, czy odpowiednio się tobą opiekuję, a Stevie sprawdzić, czy wszystko u ciebie w porządku. – Jej to nie obchodzi! – wykrzyczała Lucy spod ramienia. – Nikogo to nie obchodzi. Podeszłam bliżej i przycupnęłam na krawędzi łóżka. – Mnie obchodzi – powiedziałam. – Wcale, że nie – warknęła. – To dla ciebie tylko praca. – Bycie rodziną zastępczą to o wiele więcej niż praca. Opieka nad dziećmi jest całym moim życiem. Troszczę się o nie i cierpię, gdy są nieszczęśliwe. – Nie obchodzi mnie to. – Myślę, że obchodzi, inaczej byś nie płakała. – Delikatnie położyłam rękę na jej ramieniu. – Wiem, że jest ci trudno, kochanie. Tak wiele przeszłaś. Nie duś w sobie wszystkich złych emocji. To tylko pogorszy sprawę. Możesz spróbować powiedzieć mi, co cię tak naprawdę gnębi? Chciałabym ci pomóc, jeśli będę umiała. – Byłam pewna, że chodzi o coś więcej niż tylko o wizytę dwóch pań z pomocy społecznej. – Nie. Ty tego nie zrozumiesz – burknęła Lucy z twarzą wciśniętą w ramię. – Nie zrozumiesz, bo sama tego nie przeszłaś. – Możesz mi pomóc zrozumieć – powiedziałam, nadal trzymając dłoń na jej ramieniu. – Zdaję sobie sprawę, że twoje życie było pełne zmian. Wiem, że niektórzy ludzie, którzy mieli się tobą opiekować, tego nie robili. Jestem pewna, że wydarzyło się dużo przykrych sytuacji. Możesz mi o nich opowiedzieć. Nastąpiła długa chwila ciszy. Myślałam, że może zbiera się na odwagę, żeby się przede mną otworzyć, ale wtedy ucięła: – Nie teraz. – Jesteś pewna? Nie ma pośpiechu. Mogę tu siedzieć przez całą noc, jeśli ci to pomoże.

– Nie – odparła zdecydowanie. Wiedziałam, że nie powinnam naciskać, bo wyraźnie nie była gotowa na wyznania. – Dobrze, to innym razem – zaproponowałam. – A teraz otrzemy łzy i położymy cię spać. Zmartwienia wydają się większe, kiedy jest się zmęczonym, poza tym rano musisz wstać do szkoły. Lucy w końcu podniosła głowę i siadając prosto na łóżku, zwróciła twarz w moją stronę. Wytarłam jej policzki chusteczką. – No, od razu lepiej – powiedziałam. – Masz taką śliczną buzię; przykro mi patrzeć, jak się smucisz. Uśmiechnęła się do mnie słabiutko i już było po złości. – Mogę się przytulić? – zapytała tak samo jak pierwszej nocy. – Oczywiście, kochanie. Zawsze jestem chętna na przytulanie. Objęła mnie ramionami i schowała głowę w zagłębieniu mojej szyi. Przyciągnęłam ją do siebie. – Pamiętaj, kochanie, kiedy będziesz gotowa, żeby podzielić się ze mną swoimi troskami, zawsze znajdę dla ciebie czas. Nieważne, jak bardzo bym była zajęta, powiedz tylko: „Cathy, muszę ci coś powiedzieć i chciałabym porozmawiać”. A ja cię wysłucham. – Będę pamiętała – obiecała i przytuliła mnie jeszcze mocniej. – Więc już po miesiącu miodowym, i to na całego – powiedziała Jill, śmiejąc się znacząco, podczas gdy ja kończyłam relacjonować jej poprzedni dzień. – Szybko poszło. Tak jak zapowiedziała, Lucy nie chciała się spotkać z opiekunką i ruszyła z impetem do swojego pokoju, gdy ta się pojawiła, krzycząc po drodze, że nie zejdzie na dół, dopóki Jill sobie nie pójdzie. – Można tak powiedzieć – rzekłam, uśmiechając się do koordynatorki. – Gniew Lucy jest bardzo gwałtowny, ale krótkotrwały. Szybko dochodzi do siebie, chociaż myślę, że jej trudna przeszłość jeszcze niejeden raz da o sobie znać. – Na pewno – zgodziła się Jill. – A im dłużej Lucy tu pomieszka, tym bezpieczniej się poczuje, więc łatwiej będzie dawała upust złości. – Liczę się z tym – odparłam. – Najważniejsze, że jest tu bezpieczna. Dobrze sypia; zaprzyjaźniła się z Paulą i Adrianem, chętnie z nami rozmawia. Widziałam

się też z jej wychowawczynią i wspieramy ją dodatkowo w nadrabianiu zaległości. Lucy cieszy się, że pomagam jej w pracy domowej. – Doskonale. To dobrze, że chce się uczyć – zauważyła Jill. – Poinformowałam Stevie o zarzutach, jakie Lucy miała wobec swojego ojczyma, i ona spróbuje z nią o tym w piątek porozmawiać, jeśli tylko mała się z nią spotka. – Postaram się namówić Lucy na to spotkanie – obiecałam. – Wyjaśnię, że to ważne. – Dobrze. A teraz papierzyska – zarządziła koordynatorka. – Dostałaś je? – Nie. – Zazwyczaj dokument umieszczenia dziecka w danej rodzinie oraz podstawowe formularze informacyjne dostarcza opiekunka społeczna, przywożąc podopiecznego. Jednak ponieważ to Pat i Terry odstawili do mnie Lucy, tak się nie stało. – Pogadam ze Stevie – powiedziała Jill, robiąc notatkę w notesie. – Potrzebujesz tych dokumentów. Niech wyśle je pocztą albo przyniesie w piątek. – Dziękuję. – A Lucy je? Jak się sprawy mają, jeśli o to chodzi? – zapytała. Zmarszczyłam czoło zmartwiona. – Cóż, tak jak ci mówiłam przez telefon. Je, ale zbyt mało. Lucy jest bardzo szczupła. Nie powinna bardziej chudnąć. Nie ważyłam jej, bo nie chcę zwracać jej uwagi na problem, poza tym nic by to nie dało – nie wiem, ile ważyła wcześniej, nie mogłabym stwierdzić, czy schudła. Przy stole jest bardzo niespokojna i nie wydaje się, żeby czerpała z jedzenia jakąkolwiek przyjemność. Zawsze pytam, czy lubi danie, które zamierzam przygotować. Mówi, że tak, ale potem ledwo coś skubnie. – Czy w jej szkole są obiady? – Tak, ale nie mam pojęcia, czy coś tam zjada. – To prawda, a na dodatek w gimnazjum personel nie zachęca dzieci do jedzenia, co ma miejsce w podstawówce. Porozmawiam ze Stevie i dowiem się, co ona wie o tym problemie Lucy. – Jill zrobiła kolejną notatkę. – Domyślam się, że poprzedni opiekunowie zgłaszali uwagi, jeśli chodzi o kłopoty małej przy stole – powiedziała. – A Stevie będzie miała kopię jej wyników badań. Możliwe, że będziemy musiały zabrać Lucy do lekarza, jeśli nie zacznie lepiej jeść, i pojawi się konieczność poruszenia tego tematu podczas jej oceny okresowej.

Miała na myśli regularne podsumowania, którym poddawane są wszystkie dzieci w pieczy zastępczej. Na tych spotkaniach omawiane są takie sprawy jak: zdrowie podopiecznego, kwestie związane z jego edukacją oraz ogólnym dobrostanem. Służy to upewnieniu się, że podejmowane są wszystkie konieczne działania, by pomóc dziecku. – A do tego czasu mogę postępować jak teraz? – zapytałam. – Podaję Lucy zróżnicowane posiłki w rozsądnych porcjach i pozwalam jej jeść, co chce. Nie zachęcam jej otwarcie do jedzenia, bo nie chcę jej jeszcze bardziej onieśmielać. – Tak, słusznie. – Koordynatorka się zamyśliła. – Możliwe, że Lucy cierpi na zaburzenia odżywania, takie jak anoreksja czy bulimia. Zakładam, że nie chodzi do toalety bezpośrednio po posiłku i nie prowokuje wymiotów? – Nie! – odpowiedziałam poruszona. – Zauważyłabym to. Będę, oczywiście, dalej ją obserwować. Jill zanotowała coś jeszcze. – Miejmy nadzieję, że kiedy się bardziej zaadaptuje, poprawi jej się apetyt, ale nie możemy wykluczyć anoreksji, w której bardziej chodzi o kontrolę niż o jedzenie. Wiedząc, jak mały wpływ miała Lucy na własne życie, można zrozumieć, że mogłaby wykorzystywać kwestię jedzenia, by odzyskać nad nim panowanie. Miałaś szkolenie z zaburzeń odżywiania, prawda? – Tak, jakiś czas temu. Muszę poczytać coś jeszcze na ten temat. – Dobry pomysł. Dbaj o to, by Lucy miała jak największy kontakt z jedzeniem, na tyle, na ile jest to możliwe w przypadku jedenastolatki. Pozwól jej pomagać w przygotowaniu i gotowaniu posiłków, kiedy tylko się da, i pozwól jej samej sobie nakładać porcje, zamiast podawać jej pełny talerz. Gdy poczuje, że ma wpływ na to, co je, jest duża szansa, że jej stres opadnie i zacznie wcinać coraz więcej. – Dzięki, Jill. – Byłam wdzięczna za rady. – Tak zrobię. Czy jedenaście lat to nie za wcześnie na zaburzenia jedzenia? Myślałam, że cierpią na to starsze nastolatki. – Rzeczywiście, przeważnie dotyka chłopców i dziewcząt po trzynastym roku życia, jednak jest coraz więcej przypadków wśród dzieci, nawet u takich w wieku poniżej dziesięciu lat. Składam to na karb magazynów dla dziewcząt oraz mediów, które lansują chude modelki. Pokiwałam głową. Zgadzałam się z nią, często miałam odczucie, że kolorowe magazyny dla kobiet pokazują jako ideały nienaturalnie szczupłe sylwetki. Ja na

pewno nigdy nie mogłabym wyglądać jak modelka z okładki. Jill podsumowała wizytę jak zawsze, odczytując i podpisując notatki z mojego dziennika, po czym pożegnała się z dziećmi. – Do widzenia, Lucy, Adrianie i Paulo! – zawołała z holu. – Do widzenia! – odkrzyknęły z piętra moje dzieci, ale Lucy nie odpowiedziała. – Nie martw się – rzekła Jill. – Pozdrów Lucy ode mnie i powiedz, że mam nadzieję na spotkanie z nią przy następnej okazji. Poszłam na górę i przekazałam to Lucy, która teraz bawiła się z Paulą w jej pokoju, a moja podopieczna tylko wzruszyła ramionami. Kwadrans później zawołałam wszystkich na dół na kolację. Za radą Jill, zamiast jak zawsze podawać porcje na talerzach, postawiłam na środku stołu jednogarnkowe duszone danie i uprzedzając, że naczynie jest bardzo gorące, powiedziałam wszystkim, żeby nakładali sobie sami. Efektem ubocznym eksperymentu był bardzo pochlapany obrus. Adrian, Paula i ja zjedliśmy tyle, ile zazwyczaj, a Lucy, która nałożyła sobie bardzo mało, zjadła swoją porcję do ostatniego okruszka. Czy to oznaczało postęp, tego nie wiedziałam. Obiecałam sobie, że następnego dnia, kiedy dzieci będą w szkole, wejdę do internetu i poszukam informacji na temat zaburzeń odżywiania.

Rozdział piętnasty Nie chcę jej pomocy! Przeczytałam, że dwadzieścia procent chorych na anoreksję umiera. Po czym przeczytałam to jeszcze raz. Ta informacja bardzo mnie poruszyła. Trudno mi było przyjąć ją do wiadomości. Prawie przez godzinę siedziałam w internecie, czytając różne strony. Byłam roztrzęsiona jak rzadko. Wyszukałam wszystkie istotne informacje na temat anoreksji i innych potwornych zaburzeń odżywiania. Makabrycznym zdjęciom wyniszczonych młodych ludzi towarzyszyły przejmujące wyznania rodziców, poświęcających lata życia na walkę z ich chorobą. Niektóre rodziny wygrywały, a teraz okazywały wsparcie innym, stawiającym czoło tym samym problemom. Byli też tacy, którym się nie udało i ich dzieci już nie żyły. Te opowieści zwaliły mnie z nóg, gdy czytałam bolesne historie młodych ludzi, których życie zniszczyła, a nawet odebrała ta przerażająca choroba, do moich oczu raz po raz napływały łzy. Jill słusznie twierdziła, że zaburzenia odżywiania diagnozuje się już także u dzieci poniżej dziesiątego roku życia – niektóre miały tylko pięć czy sześć lat. Częściowo obwiniano o to media, które pokazywały bardzo chude modelki. Dyskutowano też o różnych terapiach, pomagających odkryć problemy chorego, które mają duży wpływ na rozwój zaburzenia. Wygląda na to, że anoreksja, tak samo jak i inne problemy tego typu, nie wiąże się bezpośrednio z jedzeniem, lecz jest także manifestacją głębszego nieszczęścia, z którego powodu często cała rodzina musi się poddać psychoterapii. Poza wyznaniami rodziców istnieją też blogi i fora prowadzone przez chorych. Cierpiący na zaburzenia odżywiania oraz ci, którym udało się je pokonać, szczerze i szczegółowo opisują horror bycia na łasce i niełasce ostrych nawrotów choroby. Jeden z najbardziej wstrząsających dzienników prowadziła dwudziestodwuletnia dziewczyna, która od jedenastego roku życia cierpiała na anoreksję. Pewnego dnia nagle zamilkła, po czym jej najlepsza przyjaciółka dodała notkę zatytułowaną „Spoczywaj w pokoju”. Pisała w niej, że autorka poprzedniego dnia zmarła, dosłownie zagłodziwszy się na śmierć. Jednym

z najbardziej podtrzymujących na duchu jest post napisany przez matkę, która dwukrotnie uratowała umierającą córkę, teraz zupełnie zdrową dziewczynę. Dzieli się swoją wiedzą z innymi rodzicami, pragnąc im pomóc, a jej rady są bardzo sensowne i pasują do teorii Jill: należy dać młodej osobie jak największą kontrolę nad jedzeniem, ponieważ zaburzenia odżywiania są powiązane z poczuciem bezradności i bycia zdanym na łaskę innych. Dowiedziałam się też, że należy schować wagę, ponieważ chory na anoreksję wciąż z niej korzysta – nawet do dziesięciu razy dziennie. Gdy przytyje choćby ćwierć kilo, faszeruje się środkami na przeczyszczenie. Chociaż nie sądziłam, by Lucy to robiła, gdy tylko wstałam od komputera, poszłam na górę, zabrałam wagę z łazienki i wpakowałam ją z powrotem do mojej szafy. Nie była nam potrzebna. Powtarzałam w pamięci świeżo nabytą wiedzę. Podczas gdy problemy małej z jedzeniem wydawały się stosunkowo łagodne w porównaniu z historiami, które przeczytałam w Sieci, czułam wielką odpowiedzialność za to, by nie rozwinęła się u niej pełna postać anoreksji, co łatwo mogło nastąpić, zważywszy na jej przeszłość. *** Zgodnie z tym, co przeczytałam, postanowiłam nie robić wielkich zakupów w supermarkecie, jak to miałam w zwyczaju. Postanowiłam poczekać do soboty, aż Lucy będzie w domu, żeby mogła mi pomóc w przygotowywaniu menu na najbliższe dni. Podobnie nie zaczęłam szykować składników na tartę z rybą, którą zamierzałam zrobić na kolację, dopóki dziewczynki nie wróciły ze szkoły. Adrian poszedł po lekcjach na zajęcia dodatkowe i miał wrócić później. – Czy chciałybyście mi pomóc przygotować tartę rybną? – zapytałam dziewczynki z entuzjazmem, gdy zdjęły kurtki i się napiły. Paula spojrzała na mnie trochę dziwnie. – Tartę rybną? Lubię pomagać przy ciastach, ale tarta rybna nie brzmi zbyt fajnie. Lucy spytała: – A musimy? Chciałam przed kolacją pooglądać telewizję. – Nie, nie musicie – powiedziałam, bo wydało mi się, że naleganie przyniesie skutek odwrotny do zamierzonego. – Po prostu pomyślałam, że chciałybyście mi pomóc, nie zajmie nam to dużo czasu.

Dziewczynki spojrzały po sobie, po czym zerknęły na mnie. – Wolałybyśmy telewizję – powiedziały chórem. – Dobrze. To innym razem. Kiedy kolacja była gotowa, zawołałam wszystkich do stołu (Adrian już wrócił do domu). Tak samo jak poprzedniego wieczoru, na środku stołu postawiłam półmisek z głównym daniem i łyżką do nakładania, ostrzegając, że naczynie jest bardzo gorące, po czym powiedziałam wszystkim, żeby sobie nakładali. Skutek był taki sam jak poprzednio: Adrian, Paula i ja jedliśmy z apetytem, a Lucy nałożyła sobie malutką porcję, ale zjadła całą. Wypiła też szklankę mleka, to bardzo zdrowo. Nie zerwała się do toalety zaraz po jedzeniu, więc uznałam, że nie prowokuje wymiotów. W takiej sytuacji nadal byłam pełna nadziei, że dzięki czułej, pełnej miłości opiece i zachęcaniu do dzielenia się swoimi troskami jej problemy z odżywianiem będą stopniowo odchodzić w niepamięć. Przez pierwszy tydzień pobytu Lucy u nas odwoziłam ją do szkoły i odbierałam, a w piątek, gdy wróciłyśmy do domu, mała przypomniała mi: – Nie zapomnij zapytać mojej opiekunki społecznej, czy w przyszłym tygodniu mogę jeździć autobusem. – Może zapytasz ją sama? – zasugerowałam. – Zaraz tu będzie. – Nie, dziękuję. Będę w moim pokoju – powiedziała i wbiegła po schodach na górę. Adrian nie wrócił jeszcze do domu, więc gdy piętnaście minut później pojawiła się Stevie, na dole powitała ją jedynie Toscha. Otworzyłam drzwi frontowe, a gdy opiekunka ujrzała kotkę, krzyknęła: – Nienawidzę kotów! Przez nie ciągle kicham. Może pani go zabrać? Ale nie musiałam wynosić Toschy. Krzyk Stevie wystraszył ją na tyle, że zwiała, omijając gościa, co sprawiło, że opiekunkę witałam już tylko ja. – Miło panią poznać – przywitałam się. – Może odwieszę płaszcz? – Nie, dziękuję. Nie będę go zdejmowała. Zaprowadziłam Stevie do salonu i zaproponowałam jej coś do picia. – Poproszę wody – powiedziała.

Napełniłam szklankę, a gdy wróciłam do salonu, kobieta wciąż stała. Poprosiłam, by usiadła. – Gdzie? Na którym krześle sypia kot? Nie mogę siedzieć tam, gdzie on, bo będę kichać. – Domyśliłam się, że ma silne uczulenie na sierść. – Zazwyczaj wyleguje się tam – wskazałam ulubione miejsce Toschy przy oknie. – Ale regularnie odkurzam wszystkie poduszki. Stevie usiadła na kanapie, jak najdalej od ulubionego miejsca kotki, i postawiła teczkę na podłodze obok siebie. – Gdzie Lucy? – zapytała szorstko. – W swoim pokoju – odrzekłam. – Później spróbuję ją namówić do zejścia. Obawiam się, że na razie nadal jest w niezbyt przyjaznym nastroju, jeśli chodzi o opiekę społeczną. Z Jill również nie chciała się spotkać. – Będę musiała kiedyś ją zobaczyć – powiedziała otwarcie Stevie. – Tak, zdaję sobie z tego sprawę – odparłam. – Zawsze mogę zaprowadzić panią do jej pokoju, jeśli nie będzie chciała zejść. – Wiedziałam, że taki jest wymóg, by opiekun społeczny zobaczył podopiecznego na własne oczy, kiedy odwiedza go w domu. Ten nakaz nie dotyczył mojej koordynatorki. Stevie otworzyła teczkę i wyjęła górę papierów. – Tutaj są dokumenty, których będzie pani potrzebowała – wręczyła mi dokument umieszczający dziecko w danej rodzinie oraz podstawowe formularze informacyjne. – Może pani później sobie poczytać. – Dziękuję – powiedziałam, kładąc je obok siebie na kanapie. – To jak się czuje mała? – zapytała Stevie, wyjmując z teczki długopis i notatnik. – Jill wspomniała, że ma pani jakieś problemy. – Nie nazwałabym tego problemem – wyjaśniłam. – Lucy dobrze się aklimatyzuje. To są raczej zmartwienia. – Słucham – powiedziała, trzymając długopis w gotowości. Była dość obcesowa i zastanawiałam się, czy to nie dlatego dziewczynka za nią nie przepada. – Cóż, chodzi o jedzenie – zaczęłam. Opisałam swoje wątpliwości co do ilości pokarmu przyjmowanego przez Lucy, jej niepokój towarzyszący posiłkom oraz widoczną niedowagę. Zapytałam też o jej wyniki badań. – Lucy miała robione badania – Stevie przyjęła pozycję obronną. – Nie może

pani dostać kopii wyników, bo są utajnione. Ale wyszło, że jest zdrowa. – Więc nic nie mówiono na temat jej odżywiania ani wagi? – Jeżeli chodzi o wagę, to jest w dolnym zakresie normy. Ostatnia opiekunka podejrzewała u niej anoreksję, ale to się nie potwierdziło. Zaczniemy u Lucy psychoterapię, gdy tylko będzie w stałej rodzinie: po ostatecznej rozprawie sądowej. – Ale to dopiero za rok! – zaniepokoiłam się. – Tak, lecz zazwyczaj nie wprowadzamy u dziecka terapii, dopóki nie jest w rodzinie stałej, a tutaj przecież nie zostanie. Jako doświadczona osoba prowadząca rodzinę zastępczą zna pani przyczynę takiego postępowania – terapia jest długa oraz wyzwala różne rodzaje emocji i zachowania, z którymi łatwiej się uporać, gdy wszystko inne pozostaje niezmienne. Jeśli za kilka miesięcy nadal będzie pani miała wątpliwości, powtórzymy badania. Zbyt wiele wizyt lekarskich stanowi formę przemocy. Nie chciałaby pani ciągle zdejmować ciuchów przed obcymi ludźmi, prawda? Ten komentarz wydał mi się co najmniej dziwny. W końcu rozmawiałyśmy o lekarzu i być może o chorobie zagrażającej życiu. Ale nie skomentowałam tego. – Czy jest coś jeszcze? – zapytała Stevie. – Zarzuty, jakie zgłaszała Lucy wobec swego ojczyma, Dave’a – odparłam. – Tak. Jill mi mówiła. Tę sprawę zarchiwizowano. Wszczęto wówczas procedury i nic się nie potwierdziło. – Rozumiem. – Spojrzałam opiekunce głęboko w oczy. Spodziewałam się, że przekaże mi więcej szczegółów i spostrzeżeń, ale ona po prostu patrzyła na mnie i czekała, aż przejdę do następnego tematu. – Widziałam się z wychowawczynią Lucy – powiedziałam. – Jak pani wie, mała ma zaległości w nauce, więc będę jej pomagać w domu, żeby nadgoniła program. – Tylko bez nadmiernej presji. – Stevie nie owijała w bawełnę. – Wystarczająco dużo się dzieje w jej życiu. – Oczywiście, nie będę naciskać – zapewniłam. – Lucy się cieszy, że jej pomagam. Była bardzo zadowolona, kiedy zrobiła dobrze całą pracę domową z matematyki. Widziałam, jak nabiera pewności siebie. – A co pani robi, żeby zadbać o jej potrzeby kulturowe? – zapytała Stevie. Zanim zdążyłam odpowiedzieć, dodała: – Chciałam, żeby była w rodzinie, która

będzie pasowała do niej etnicznie, jednak w naszym zasięgu takiej nie było. – Czułam, że mogłaby spokojnie dodać: „Więc musi nam wystarczyć pani”. Zastanawiałam się, czy to jest powód, że opiekunka jest dla mnie taka szorstka. Ona także miała podwójne pochodzenie kulturowe, więc zapewne dbanie o właściwe zaspokajanie tego rodzaju potrzeb jest dla niej kwestią delikatną i ważną. Jak większość rodzin zastępczych, byłam przyzwyczajona do opiekowania się dziećmi różnego pochodzenia etnicznego, chociaż wiele z nich, tak jak Lucy, urodziło się w Wielkiej Brytanii i uważało się za Brytyjczyków. – Czy dobrze mi się wydaje, że Lucy urodziła się tutaj, a jej matka jest Angielką? – zapytałam. – Tak, a ojciec Tajlandczykiem, o czym się raczej nie pamięta – odparła Stevie. – Lucy wychowywali przede wszystkim biali Anglicy. Spróbuję namierzyć jej ojca i nawiązać jakiś kontakt, ale musi pani zacząć budować w niej pozytywny obraz jej tożsamości kulturowej. Opowiadać o Tajlandii, ugotować coś tajskiego i zawiesić tajską flagę na ścianie w jej pokoju z jakimiś zdjęciami z jej kraju. Wiedziałam, że lepiej nie odpowiadać, iż krajem Lucy jest Anglia, więc po prostu życzliwie pokiwałam głową. Usłyszałam, jak otwierają się i zamykają drzwi do domu, to Adrian wrócił ze szkoły. – To mój syn – powiedziałam do Stevie, a Adrian zawołał z przedpokoju: „Dzień dobry” i skierował się do kuchni. – Będę próbowała nawiązać kontakt także z matką Lucy – ciągnęła kobieta. – Dziewczynka nie widziała jej od ponad sześciu miesięcy, a przedtem widywała się z nią dwa razy w roku. W tej chwili nie posiadam jej aktualnych danych kontaktowych, ale gdy tylko je odszukam, zorganizuję spotkanie. Myślę, że to wszystko – podsumowała. – Czy wie pani coś jeszcze na temat przeszłości Lucy? Coś, co pomogłoby mi się nią opiekować? – zapytałam. – Wszystko, co powinna pani wiedzieć, znajduje się w raporcie – odparła i wskazała głową na kanapę, gdzie leżał dokument umieszczający Lucy u mnie oraz formularze informacyjne. Wątpiłam w to. Zazwyczaj znajdują się w nich podstawowe informacje o dziecku, niewiele więcej niż w raporcie. Nie pozwolą mi lepiej zrozumieć przeszłości dziewczynki. Rodzice zastępczy polegają na informacjach od pracowników opieki społecznej, a niektórzy są bardziej rozmowni niż inni. – Lucy nie ma żadnej rodziny poza matką, prawda? – zapytałam.

– Otóż ma – odpowiedziała dość szorstko. – Jest ojciec, chociaż nie mamy pewności, czy przebywa na terenie kraju. Dziewczynka ma też dwóch wujków ze strony matki, ale ich nie widuje. Ma też babcię oraz daleką kuzynkę. Lucy przebywała u niej przez krótki czas, kiedy była niemowlęciem. – Czyli Lucy ma babcię? – zapytałam, trochę zaskoczona, że mała o niej nie wspominała, kiedy rozmawiałyśmy o moich rodzicach, których miała niebawem poznać. – O ile wiemy, nigdy jej nie widziała – odrzekła Stevie. – Bonnie jest skłócona z rodziną. Też miała ciężkie życie. Pokiwałam głową ze smutkiem. – Cóż, przynajmniej Lucy udało się uratować przed dalszym cierpieniem – skomentowałam, starając się skupić na pozytywnych stronach sytuacji. – Planujemy wystąpić o przekazanie pełnej opieki nad dziewczynką pomocy społecznej – powiedziała Stevie, a ja wytężyłam słuch. – Później poszukamy kogoś z rodziny, by zajął się nią na stałe. Jeśli nikt taki się nie znajdzie, rozejrzymy się za długoterminową rodziną zastępczą, która będzie w stanie zaspokoić jej potrzeby kulturowe. Pokiwałam głową. – Lucy chciałaby od przyszłego tygodnia zacząć jeździć do szkoły autobusem – powiedziałam. – Nie ma pani nic przeciwko? – Dlaczego miałabym mieć? Nie wydaje się, żeby miała uciec, bo i dokąd. – Chciałam się tylko upewnić, czy wyraża pani zgodę. – No nic, jeśli to wszystko, to proszę mnie teraz zaprowadzić do niej na górę – powiedziała Stevie, pakując notes i długopis do teczki. Wstałam i udałam się z nią na piętro do pokoju Lucy. Zapukałam do drzwi. – Lucy, pani Stevie chce cię zobaczyć. – Uchyliłam drzwi. – Może wejść? – Nie! – prychnęła głośno dziewczynka. – Nie może! Zerknęłam na opiekunkę, ale otworzyłam drzwi ciut szerzej, żebym mogła zajrzeć do środka. Lucy siedziała na łóżku, tuląc Pana Króliczka. – Pani musi cię zobaczyć, kochanie – tłumaczyłam. – Żeby mieć pewność, że jesteś cała i zdrowa. – Powiedz jej, że jestem cała i zdrowa – warknęła Lucy. – Muszę z tobą porozmawiać. – Stevie dorzuciła swoje trzy grosze zza mojego

ramienia. – Idź stąd. Z tobą nie gadam – Lucy się nie poddawała. – Nie bądź niegrzeczna, kochanie – uspokajałam. – Pani Stevie tylko chce ci pomóc. – Nie chcę jej pomocy. – Jak sobie życzysz – odcięła się kobieta, wzruszając ramionami. Chyba miał to być żart dla rozluźnienia atmosfery, ale nie wypalił. – Odwal się! – ryknęła dziewczynka. – Lucy! – ostrzegłam. Byłam zawstydzona jej niegrzecznym zachowaniem i jako rodzic zastępczy czułam się za nie odpowiedzialna. – Jeśli nie chcesz, bym wchodziła do środka, możesz podejść do drzwi – zaproponowała Stevie. – Nie – odparła Lucy. – Nie ruszam się stąd. Mała potrafiła być bardzo zawzięta, doświadczyli tego jej poprzedni opiekunowie. Pat i Terry spędzili wiele godzin na negocjacjach pod drzwiami łazienki, a i tak musieli je w końcu wyłamać. Było oczywiste, że Lucy i tym razem nie wyjdzie, więc odsunęłam się, żeby Stevie mogła zajrzeć do pokoju i zobaczyć podopieczną. – Czy jest coś, czego ci trzeba? – spytała przez szparę w drzwiach. – Nie! – warknęła Lucy. – Próbuję się skontaktować z twoją mamą, żebyś mogła się z nią spotkać – powiedziała opiekunka. Dziewczynka odpowiedziała milczeniem. – Próbuję też odnaleźć twojego ojca i wujków, żeby sprawdzić, czy mogą cię wziąć do siebie na stałe. Chociaż postępowanie Stevie było zgodne z procedurami, pomyślałam, że wspominanie o kolejnej przeprowadzce, gdy Lucy jest u mnie zaledwie od tygodnia, może wyprowadzić ją z równowagi. – Mam to gdzieś! – wrzasnęła mała. – Róbcie sobie, co chcecie, mnie i tak nikt nie pyta o zdanie. Znowu poczułam się zawstydzona jej zachowaniem, chociaż rozumiałam, dlaczego jest zła i sfrustrowana. – Lucy, jesteś dużą dziewczynką – spróbowałam coś dodać od siebie. – Spróbuj porozmawiać z panią Stevie jak trzeba.

Nie było odpowiedzi. Wtedy opiekunka podsumowała: – No dobrze, widziałam dziecko. Będziemy w kontakcie. Trzymajcie się. Zamknęła drzwi do pokoju, przeszła korytarzem i skierowała się na parter. Ruszyłam za nią, jednak gdy tylko znalazłyśmy się na dole, z pokoju Lucy dobiegł wielki huk. Wbiegłam z powrotem na górę, podczas gdy Stevie poszła wziąć swoją teczkę z salonu. Zastukałam do drzwi i weszłam. Lucy siedziała na łóżku z Panem Króliczkiem przyciśniętym do piersi, a na podłodze leżał przewrócony stolik. Na jej twarzy malowała się złość, lecz oczy lśniły od napływających łez. – Za sekundę do ciebie przyjdę – zapewniłam. Prędko podeszłam do schodów. Stevie zabrała teczkę z salonu i była gotowa do wyjścia. – Lucy jest zdenerwowana. Czy mogę pani nie odprowadzać? – zapytałam. – Dam radę – odparła. Bez cienia złośliwości dodała: – Miłego weekendu! – Po czym wyszła.

Rozdział szesnasty Testowanie granic Adrian i Paula wyskoczyli na korytarz zaniepokojeni łomotem. – Wszystko w porządku. U Lucy przewrócił się stolik – uspokoiłam ich. – Pójdę teraz z nią porozmawiać, a potem zrobię kolację. – Na tyle długo prowadziłam rodzinę zastępczą, że moje dzieciaki wiedziały, że gdy z pokoju podopiecznego słychać hałas, a ja muszę z nim odbyć rozmowę, to znaczy, iż dziecko jest zdenerwowane, rozzłoszczone i mnie potrzebuje. Oboje wrócili do swoich pokoi, a ja udałam się do Lucy. Światło w pokoju było zapalone, usiadłam na łóżku. Byłam blisko, lecz jej nie dotykałam. Teraz trzymała Pana Króliczka na kolanach, twarzą do siebie, jakby prowadząc z nim rozmowę. Siedziałyśmy kilka chwil w milczeniu, po czym się odezwałam: – Pani Stevie powiedziała, że od przyszłego tygodnia możesz jeździć do szkoły autobusem. To dobra wiadomość. Lucy wzruszyła ramionami, jakby to nie miało już dla niej żadnego znaczenia. Ponownie zapadła cisza, po czym przeszłam do sedna: – Wiesz, każdy może od czasu do czasu się zdenerwować i rozzłościć, ale lepiej jest o tym porozmawiać, jeśli tylko można. Myślę, że w twojej głowie wiele się dzieje i są to rzeczy, które muszą się z niej wydostać. Próbowałaś rozmawiać ze swoimi opiekunkami z OPS-u? – To nie ma sensu – powiedziała stanowczo Lucy. Na jej twarzy malowała się irytacja. – One mnie nie słuchają. – Jestem pewna, że te panie cię słuchają – zapewniłam. – Tyle że nie zawsze mogą postąpić tak, jak byś chciała. – Wiele dzieci w rodzinach zastępczych chce wrócić do domu i obwinia swoich opiekunów społecznych, że im tego nie umożliwiają. Sądziłam jednak, że w przypadku Lucy powód wrogości jest inny. Dziewczynka wzruszyła lekceważąco ramionami. – Pan Króliczek się ze mną zgadza – powiedziała, patrząc na pluszaka. – On też nie gada z opieką społeczną. Zawsze jest przy mnie, kiedy przychodzą. I zawsze był. On wie, że oni mi nie pomagają.

– Pan Króliczek jest z tobą od dawna – powtórzyłam słowa Lucy. – Jak myślisz, co by mi powiedział, gdyby potrafił mówić? – zapytałam. Dzieci czasem są w stanie podzielić się swoimi zmartwieniami za pośrednictwem ulubionej lalki albo zabawki, która werbalizuje to, czego dziecko nie jest w stanie powiedzieć samo z siebie. Lucy siedziała przez kilka chwil zupełnie nieruchomo. Jej oczy nadal lśniły od niewypłakanych łez, gdy skupiała się na pluszaku. – Czy myślisz, że jest coś, co chciałby mi powiedzieć? – podpowiedziałam. Zapadła cisza, po czym, nadal patrząc na przytulankę, Lucy zaczęła: – Powiedziałby ci, że te baby z opieki mnóstwo razy przychodziły mnie oglądać, ale mi nie pomogły. Powiedziałby, że ciągle byłam głodna i marzłam, i nic, tylko musiałam robić pranie w zimnej wodzie. Powiedziałby, że moje ciocie i ojczym byli dla mnie okropni i że chciałam mieszkać z Sammym, albo kimkolwiek innym, ale nikt mnie nie wysłuchał. Było mi tak beznadziejnie, że chciałam umrzeć. Na dźwięk ostatnich słów dziewczynki po plecach przebiegł mi zimny dreszcz. W tym przypadku przydałoby mi się więcej wiedzy na temat przeszłości podopiecznej. – Musiałaś być bardzo nieszczęśliwa – powiedziałam delikatnie. – A kto to taki Sammy? – To był mój kolega ze szkoły – odparła Lucy, skupiając wzrok na Panu Króliczku. – Mieszkał obok mnie i miał opiekunów społecznych, którzy mu pomagali. Chciałam, żeby przychodzili też do mnie. Ale kiedy w końcu przyszli, to uwierzyli mojemu ojczymowi i jego dziewczynie, a oni świetnie umieli kłamać. Pan Króliczek to wie, prawda? – Poruszyła Panem Króliczkiem, naśladując kiwanie głową. Było to przejmujące i rozczulające. Przysunęłam się do Lucy i objęłam ją w talii. – Czy Pan Króliczek wie, ile miałaś lat, kiedy to się działo? – zapytałam, próbując dopasować ten element do łamigłówki, jaką była przeszłość dziewczynki. – Sześć – odparła z przekonaniem. – Wiem, bo byłam taka niegrzeczna w tamtym roku, że nie dostałam prezentów pod choinkę. Na urodziny też nie, bo byłam niedobra. – Nie byłaś niedobra – próbowałam ją pocieszyć, poruszona tym okrutnym traktowaniem.

– Byłam – Lucy zaczęła wyjaśniać. – Moja ciocia powiedziała, że Święty Mikołaj nie przyjdzie, bo nakłamałam o niej w szkole. Ale ja tego nie zrobiłam. Pan Króliczek też wie, że nie. Powiedziałam wszystko tylko Sammy’emu, bo byłam okropnie nieszczęśliwa, a on powtórzył mojej pani. To nie była moja wina. Opiekunka społeczna przyszła i kazała cioci kupić mi płyn na wszy. Ciocia okropnie się wściekła, kiedy pani z OPS-u sobie poszła, a jak odprowadziła mnie do szkoły, to zakolegowała się z moją panią. Pomyślałam, że ze sobą trzymają, więc nigdy więcej nic nikomu nie powiedziałam. No i dlatego że się wygadałam, musieliśmy się przeprowadzić i straciłam mojego jedynego przyjaciela, Sammy’ego. Potem przychodziło jeszcze więcej pań z opieki, ale żadna z nich mi nie pomogła, więc już z nimi nie gadałam. To nie ma sensu. Ależ to szokujące oskarżenie naszego systemu ochrony dziecka, pomyślałam. Przez całe życie Lucy opieka społeczna angażowała się i wycofywała z patronatu nad nią, a mała czekała z nadzieją, aż ktoś ją uratuje. Nikt się na to nie zdecydował. – Czy któraś z tych pań z opieki rozmawiała z tobą na osobności bez cioci i ojczyma? – zapytałam. – Nie. Gdyby tak było, tobym poprosiła, żeby mnie zabrały. Wiedziałam, że nie mogę mieszkać z mamą, ale ona przynajmniej nie była dla mnie okropna. Ona po prostu nie mogła się mną zajmować. Pomyślałam, że jak trafię do opieki, to będzie lepiej, ale nic z tego. Prawda, Panie Króliczku? – Naprawdę? – zapytałam zbulwersowana. Przecież powinno. Co było nie tak? Lucy wzruszyła lekko ramionami, a ja przyciągnęłam ją bliżej siebie. – Jeśli mi powiesz, co się dzieje złego, spróbuję to naprawić – powiedziałam. Wzruszyła ramionami jeszcze raz. – Wiem, że w rodzinach zastępczych jest ciepła woda i robią za mnie pranie. Kupują mi ładne ubrania i nie mam wszy, ale ciągle muszę się przeprowadzać. Jakby nikt mnie nie chciał. Nie mam własnej rodziny i nikt mnie nie kocha. Moje oczy napełniły się łzami. Tak bardzo było mi jej żal. – Kiedyś będziesz miała swoją rodzinę. – Starałam się, żeby w moim głosie słychać było entuzjazm. – Pani Stevie ci ją znajdzie. Pamiętasz, jak ci wyjaśniałam, że kiedy sędzia wyda wyrok, mniej więcej za rok, trafisz do rodziny na stałe? Wiem, że to oznacza kolejną przeprowadzkę, ale ta będzie już ostatnia. – No, chyba tak – powiedziała Lucy z przygnębieniem. Po czym, zwracając się

do Pana Króliczka, dodała: – Przynajmniej zawsze będę miała ciebie, żebyś mnie kochał, prawda? Ponownie potrząsnęła pluszakiem, żeby pokiwał główką. Scena była tak przejmująca, że prawie się rozpłakałam. Nie mogłam powiedzieć Lucy wiele więcej, tylko uspokajać ją, jak dotychczas, oraz skupiać się na teraźniejszości. Zaproponowałam, żeby zeszła na dół i pomogła mi przy obiedzie. Nie chciałam, żeby siedziała sama w pokoju, kiedy jest tak przygnębiona, poza tym próbowałam zaangażować ją w przygotowanie posiłków z nadzieją na to, że jej apetyt się poprawi. Lucy zeszła ze mną i zabrała się do pracy – obierała i kroiła warzywa oraz nakrywała do stołu, lecz nie zjadła więcej niż zwykle. Ledwie coś skubnęła. Pomyślałam, że to mogło być związane ze stresem, jakiego tego dnia doświadczyła, zwłaszcza że później cały wieczór była przygaszona. Gdy szła spać, zapytałam, czy jest coś jeszcze, czym ona lub Pan Króliczek chcieliby się ze mną podzielić, ale odparła, że nie. Otuliłam ją kołdrą, pocałowałam na dobranoc i zeszłam na dół, gdzie usiadłam w salonie i zabrałam się do notowania w dzienniku wydarzeń dnia. Kiedy skończyłam, przejrzałam dokumenty, które zostawiła Stevie. Formularze informacyjne wyglądały tak, jak się tego spodziewałam, i załączono do nich, między innymi, dokument dający mi prawo opieki nad Lucy, wydany przez lokalne władze. Podstawowe formularze informacyjne, które według opiekunki miały zawierać wszystkie potrzebne mi informacje, okazały się rozczarowujące, a wiele z pól było niewypełnionych. Poznałam pełne imię i nazwisko Lucy oraz jej datę urodzenia, nazwisko matki, jej datę urodzenia oraz pochodzenie etniczne (biała Brytyjka), ale więcej informacji nie było. Pole na dane dotyczące ojca Lucy było puste i nie zawierało nawet nazwiska, ale zaznaczono jego tajskie pochodzenie etniczne. W części „Pozostała rodzina” informowano, że Lucy ma dwóch wujków po trzydziestce oraz cioteczną babkę, ale dziewczynka ich nie zna. Brakowało jednak ich nazwisk, dat urodzenia i danych kontaktowych. Na końcu wymieniono lekarza Lucy – tego, do którego chodziła w poprzedniej rodzinie zastępczej – ja zaś niedługo zamierzałam zarejestrować ją w mojej przychodni. Przeczytałam, że ostatnie badania Lucy przeprowadzono dziewięć miesięcy wcześniej i wyniki były w normie, chociaż znajdowała się w dolej skali siatki centylowej, jeśli chodzi o wzrost i masę ciała. Zanotowano także, że ma słaby apetyt. Nie uwzględniono żadnych szczegółów dotyczących porodu, a w dziale

„Edukacja” podano dane kontaktowe jej aktualnego gimnazjum, zaznaczając, że Lucy opuściła wiele zajęć w szkole podstawowej, w związku z czym ma trzyletnie zaległości w nauce. Wszystko to wiedziałam już wcześniej. Następny dział nosił tytuł: „Czy dziecko sprawia problemy wychowawcze?” – wpisano: „Tak”. Zauważyłam, że poprzednia matka zastępcza zanotowała, iż Lucy ma trudności z wyrażaniem emocji w społecznie akceptowalny sposób, łatwo wpada w złość i staje się agresywna. Nie było informacji, która opiekunka to zaobserwowała, lecz nie miało to żadnego znaczenia. Poznałam już Lucy na tyle, by wiedzieć, że w drugiej części tego stwierdzenia było ziarno prawdy – Lucy potrafiła stracić nad sobą panowanie – lecz pierwsze zdanie było dalekie od prawdy. Lucy rozmawiała ze mną przez pół godziny, więc potrafiła wyrażać swoje emocje w akceptowalny sposób, jeśli jej się dało czas i odpowiednio zachęciło. Do formularzy dołączono plan opieki nad dziewczynką, który wyglądał tak, jak się spodziewałam: opieka społeczna wystąpi o sądowe postanowienie przyznania jej pełnej opieki, po czym odpowiedni krewny bądź rodzina zastępcza zajmie się Lucy na stałe. Najbardziej przejmująca w tych podstawowych informacjach była skondensowana w punktach historia zaangażowania pomocy społecznej w życie małej. Opieka zainteresowała się nią, gdy miała sześć miesięcy, i stale była pod jej kuratelą do czasu umieszczenia jej u mnie. Nie mogłam sobie przypomnieć, czy kiedykolwiek miałam u siebie dziecko, w którego życie tyle razy z tak mizernym skutkiem ingerowała pomoc społeczna. Nie była to wina jednej osoby. Zorientowałam się, że cały system jest skonstruowany tak, by monitorować dane przypadki, a nie by interweniować, gdy zajdzie taka potrzeba. Skończyłam czytać, zamknęłam segregator i westchnęłam głęboko. Biedne dziecko. Nic dziwnego, że Lucy ma poczucie, że nikt się o nią nie troszczy i nikt jej nie kocha – tak po prostu jest. W sobotni poranek, jako że nie było szkoły, rozpoczęliśmy dzień spokojniej. Jak zwykle zrobiłam porządne śniadanie na ciepło, jednak Lucy skusiła się tylko na plasterek bekonu i pół tosta. Później pomogłam jej przy pracy domowej – bez presji, sama poprosiła mnie o to – podczas gdy Adrian odrabiał swoje lekcje. Potem dziewczynki wybrały się ze mną na zakupy do supermarketu, syn zaś poszedł do kolegi, żeby pracować nad szkolnym projektem. W sklepie Lucy z Paulą ustaliły, że ja będę pchała wózek i wyczytywała produkty z listy, a one będą je wyszukiwać. Powiedziałam też Lucy, że może wybierać ze sklepowych

regałów wszystko, na co ma ochotę. Zwykle nie pozwalam swoim podopiecznym na taką samowolę, bo skończylibyśmy z wózkiem pełnym cukierków, ciastek i lodów, bez owoców i warzyw. Jednak chciałam, żeby Lucy miała jak najwięcej do powiedzenia w kwestii jedzenia, więc cieszyłam się, że wybrała bajgla z lady ze świeżymi wypiekami oraz paczkę miodowych płatków śniadaniowych. To był dobry sygnał. W połowie zakupów podeszłyśmy do alejki prezentującej kuchnie świata. Półki czarowały etykietami z egzotycznych krajów: indyjskimi przyprawami, poppadomu, naanu i gotowymi sosami curry, chińskimi makaronami, ryżem smażonym z jajkiem i sosem słodko-kwaśnym, meksykańskimi fajitami, tortillami i tacos. Doszłyśmy do potraw kuchni tajskiej. – Zróbmy dziś na kolację coś tajskiego – zaproponowałam z nadzieją, że nie zabrzmi to niezręcznie. Nie chciałam, by Lucy czuła się onieśmielona, kiedy domyśli się, czemu sugeruję kuchnię tajską. Nie musiałam tego robić. – Jak nic, baba z opieki z tobą gadała – powiedziała swobodnie Lucy, ostentacyjnie wzdychając. – Mojej poprzedniej zastępczej powiedziała, że muszę się dowiedzieć czegoś więcej o Tajlandii. – Po czym zwróciła się do Pauli: – Mój ojciec stamtąd pochodzi, ale nigdy go nie widziałam. Nie wiem nic o tym kraju, ale moja baba z opieki uważa, że powinnam. – Przewróciła oczami z irytacją i dziewczynki zachichotały. Tyle z politycznej poprawności, pomyślałam. – Poznajmy tę kuchnię razem – powiedziałam z entuzjazmem. – Będzie fajnie. Jadłam w tajskich restauracjach, ale nigdy nie próbowałam nic ugotować. Na początek zrobimy coś łatwego. – Ale to nie będzie ostre? – zapytała Paula, która nie była fanką pikantnych dań. – Nie musi być. Możemy wybrać coś łagodnego – odparłam. Stałam między dziewczynkami, gdy przeglądałyśmy zadziwiająco bogaty wybór paczek, puszek i słoików. Zauważyłam wtedy stojak pełen ulotek z tajskimi przepisami, z napisem, że są bezpłatne. Zaczęłyśmy je razem przeglądać, aż natrafiłyśmy na tajskie danie na patelnię. – Mam wok – powiedziałam. – A danie na patelnię jest łatwe i fajnie się je robi. – Tak, lubię danie na patelnię – rzekła Paula. – Ja też – zgodziła się Lucy.

Trzymając ulotkę, zebrałyśmy potrzebne składniki, po czym dokończyłyśmy zakupy. Tego wieczoru cała nasza czwórka, włącznie z Adrianem, przygotowała danie na patelnię, a wspólna rodzinna praca była dobrą zabawą i dała nam dużo satysfakcji. Chciałabym móc powiedzieć, że Lucy zajadała tego wieczoru ze smakiem, skoro wybrała i przygotowała posiłek, ale tak się nie stało. Chociaż tak samo, jak wcześniej, z przyjemnością gotowała, kiedy usiedliśmy do stołu, jej niepokój powrócił i zjadła niewiele. Z tego, co przeczytałam, wiedziałam, że takie zachowanie jest typowe dla wielu cierpiących na zaburzenia odżywiania – z przyjemnością przygotowują i gotują posiłki, ale ich nie jedzą. Ponieważ się martwiłam, postanowiłam, że jeśli nie nastąpi poprawa, zgłoszę Stevie, że powinnyśmy zwrócić się o poradę do lekarza wcześniej, niż sugerowała. Tego wieczoru Pat, poprzednia opiekunka Lucy, zadzwoniła zgodnie z obietnicą. Dziewczynka jednak nie zgodziła się podejść do telefonu. – Jesteś pewna, że nie chcesz rozmawiać z Pat? – upewniłam się. – Tak. – Proszę nie brać tego do siebie – wyjaśniłam byłej opiekunce. – Lucy przeszła w swoim życiu wiele zmian i czuje się ostatnio trochę odrzucona. – Mam nadzieję, że nie przez nas – odparła Pat obronnym tonem. – To nie była nasza wina, że musiała się przeprowadzić. – Wiem i tłumaczyłam to Lucy. Nie obwinia państwa. – Ale, oczywiście, w głębi serca dziewczynka postrzegała konieczność wyprowadzenia się od Pat i Terry’ego jako kolejne odrzucenie. Mała była w salonie i nie słyszała nas, więc skorzystałam z tej okazji, by sprawdzić, czy dowiem się o niej czegoś nowego, co mogłoby mi pomóc lepiej się nią zaopiekować. – Zdaję sobie sprawę, że Lucy nie rozmawiała z państwem zbyt wiele – zagaiłam. – Ale wiem, że zwrócili państwo uwagę na jej problem z jedzeniem. Stevie wspomniała mi o tym, ponieważ mnie również to niepokoi. – Tak, zabrałam Lucy do mojego lekarza. – Pat podjęła temat. – Ale kiedy powiedziałam o tym Stevie, potwornie się na mnie wściekła. Okazało się, że powinnam była poprosić ją najpierw o pozwolenie. – A co powiedział lekarz? – Że Lucy może być na granicy anoreksji i że powinniśmy spróbować

rozmawiać z nią o jej uczuciach. Ale ona nie chciała się nam zwierzać. Jak się pani dogaduje ze Stevie? – Spotkałam ją tylko raz – ucięłam dyskusję na temat opiekunki społecznej dziewczynki. – Może mi pa-ni powiedzieć coś jeszcze o Lucy albo o tym, co mówił lekarz? – Nie bardzo. Czy zgodziła się spotkać ze Stevie? – zapytała Pat. – Nie. – Tutaj też nie chciała się z nią widywać – poinformowała Pat. – A ta wpędzała mnie w poczucie winy z tego powodu. Tyle że kiedy Lucy się na coś uprze, nie ma szans, żeby ją od tego odwieść. – Nie odpowiedziałam. – No dobrze, będę kończyć – rzekła opiekunka. – Proszę przekazać Lucy, że życzymy jej wszystkiego, co najlepsze. – Oczywiście – obiecałam. – I dziękuję za wszystko. – Miałam wątpliwości, czy jeszcze kiedykolwiek się odezwie. Gdy oznajmiłam Lucy, że Pat życzy jej wszystkiego, co najlepsze, ona jak zwykle lekceważąco wzruszyła ramionami. Jednak teraz zdawałam już sobie sprawę z tego, że ten gest zupełnie nie świadczy o tym, że małej na czymś nie zależy. Wręcz przeciwnie, jest wskazówką, że przeżywa wszystko bardzo mocno i czuje się skrzywdzona. Nie chcąc już więcej cierpieć, udawała obojętność. W niedzielę panował przenikliwy chłód (chociaż nie padał już śnieg), więc zaproponowałam wycieczkę do kina. Lucy była w nim wcześniej kilka razy z poprzednią rodziną zastępczą i chciała powtórzyć tę przygodę. Cała nasza czwórka spędziła cudowne popołudnie, śmiejąc się z kreskówki i zajadając popcorn. Takie niewielkie wycieczki pomagają nawiązać rodzinne więzi i tworzą poczucie wspólnoty. Co ciekawe, kiedy panował mrok, a Lucy skoncentrowała się na filmie, zapomniała o swoich problemach z jedzeniem i nieświadomie pochłonęła dużego hot-doga. Jednak tego wieczoru ledwo ruszyła kolację; skubnęła kilka kęsów ewidentnie bez przyjemności. Udawanie, że nie widzę jej nawyków żywieniowych, przypominało ignorowanie słonia w pokoju, więc gdy poszłam powiedzieć jej dobranoc, delikatnie poruszyłam temat: – Kochanie, martwię się, że nie jesz tyle, ile trzeba. Przecież nie zrobisz się gruba. – Czytałam, że osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania często mają obsesję na puncie swojej wagi.

– To nie o to chodzi – ucięła Lucy, jakby słyszała to już wcześniej. – Po prostu nie jestem głodna. Kiedyś nie dostawałam posiłków. – Masz na myśli czas, zanim trafiłaś do rodziny zastępczej? – Tak. Pokiwałam głową. – Myślę, że powinnaś spróbować wyrobić sobie nawyk jedzenia. Może spróbujesz po prostu zjadać troszeczkę więcej? Jestem pewna, że Pan Króliczek chciałby, żebyś tak robiła. Uśmiechnęła się. – Dobrze. Postaram się dla Pana Króliczka. – Grzeczna dziewczynka. Pocałowałam ją na dobranoc i wyszłam. W poniedziałek Lucy zaczęła jeździć do szkoły i wracać do domu autobusem. Dałam jej drobne na bilet, sprawdziłam, czy ma wszystkie potrzebne podręczniki i pomachałam na pożegnanie, gdy wychodziła. Kiedy wróciłam do domu po odwiezieniu Pauli, zadzwoniłam do sekretariatu gimnazjum, żeby uprzedzić, że od teraz Lucy będzie korzystała z autobusu. Większość szkół gromadzi informacje, w jaki sposób uczeń dojeżdża do szkoły. Ma to na celu podniesienie bezpieczeństwa, a dodatkowo jest to próba ograniczenia wagarowania. Sekretarka odnotowała w dokumentach sposób dojazdu Lucy do szkoły. Tydzień przebiegał spokojnie i wydawało mi się, że widzę niewielką poprawę w apetycie Lucy, więc trzymałam kciuki i w duchu dziękowałam Panu Króliczkowi. W niedzielę przyszli na obiad moi rodzice i pierwszy raz zobaczyli Lucy. Wszystkie dzieci, które przebywają pod moją opieką, uwielbiają moich rodziców, a Adrian i Paula bezgranicznie kochają babcię i dziadka. Są oni archetypicznymi dziadkami: dobrzy i bardzo hojni. Mój ojciec często się wygłupia, opowiada kawały i uwielbia gry planszowe, a moja mama ma nieskończone pokłady cierpliwości do czytania bajek i słuchania dziecięcych opowieści. Gdy posprzątałyśmy z mamą po obiedzie, skomentowała, że Lucy jest uroczym dzieckiem, choć miała niezwykle smutne życie. Klauzule poufności nie pozwalają mi dzielić się z mamą faktami z przeszłości podopiecznych, jednak mała sama chętnie się jej zwierzyła z tego, że musiała się wiele razy

przeprowadzać i mieszkała ze strasznymi ludźmi oraz że nie ma prawdziwych rodziców. – Ma świetny kontakt z Paulą – dodała moja matka. – Oj, tak – zgodziłam się. – I z Adrianem, chociaż chłopcy w jego wieku zwykle ignorują dziewczynki, szczególnie te młodsze. Tego wieczoru, po wyjściu moich rodziców, podsłuchałam, jak Lucy mówi Pauli, że jest szczęściarą, bo ma miłą babcię i dziadka, a ona nie ma żadnych. – Wiem – odpowiedziała Paula. – Ale dopóki tu jesteś, to też są twoi dziadkowie. – To super – ucieszyła się Lucy. – Bardzo ich lubię, prawie tak jak ciebie. Teraz, kiedy zaczęliśmy funkcjonować według nowego planu dnia, tygodnie mijały jak z bicza strzelił i ani się spostrzegliśmy, a Lucy była już z nami od ponad miesiąca. Był marzec i wielkimi krokami zbliżała się wiosna. W wielu kwestiach Lucy z łatwością i powodzeniem dopasowała się do mojej rodziny i wiedziałam, że Adrian i Paula także tak czują. Jednak im swobodniej się u nas czuła, tym łatwiej dawała upust złości i frustracji. Chociaż to dobrze, że była w stanie wyrażać swoje uczucia, lecz wybierała kłopotliwe metody: przez jej pokój śmigały przedmioty i często niszczyła je w przypływie gniewu. Godzinami rozmawiałam z Lucy o jej emocjach, zapewniałam ją, że poczucie krzywdy jest naturalne w jej sytuacji oraz sugerowałam, jak może pracować nad swoim gniewem. Później, gdy w jej zachowaniu nie nastąpiła poprawa, odebrałam jej niektóre przywileje oraz część pieniędzy z kieszonkowego, by pokryć wyrządzone szkody (odbyło się to za pozwoleniem jej opiekunki społecznej). W końcu, doprowadzona do ostateczności, powiedziałam jej, że jestem bardzo rozczarowana jej zachowaniem i że musi znaleźć inne sposoby na wyrażanie złości. – Mam to gdzieś! – wrzeszczała Lucy. Ale oczywiście wcale tak nie myślała i gdy się uspokajała, zawsze bardzo żałowała swojego zachowania. Pokazałam jej, jak wyładowywać frustrację i złość, waląc pięściami w poduszkę, a nie niszcząc przedmioty, a mała tego spróbowała. Owszem, zaczęła od okładania poduszki, lecz skończyła na demolowaniu pokoju. Wiedziałam, że do pewnego stopnia panuje nad swoim zachowaniem, ponieważ gdy większość jej rzeczy w ataku furii lądowała na podłodze, Pan Króliczek nigdy się tam nie

znalazł. – Jestem przekonana, że Pan Króliczek nie pochwala twojego zachowania, Lucy – powiedziałam, gdy po raz kolejny zawartość regałów w jej pokoju leżała na dywanie. – A właśnie, że pochwala! – odcięła się. – On trzyma ze mną. Czasem wydawało mi się, że jesteśmy po dwóch stronach barykady niczym przeciwne armie podczas próby sił. *** – Wiesz, dlaczego Lucy tak się zachowuje, czemu testuje twoje granice? – spytała Jill, kiedy ponownie informowałam ją o postępach. – Żeby sprawdzić, czy naprawdę mi na niej zależy, czy nie odrzucę jej jak wszyscy pozostali – odparłam. – Dokładnie. Chce, abyś udowodniła, że jest dla ciebie ważna, stawiając cię pod ścianą. – Wiem, Jill. Powtarzałam jej, że mi na niej zależy, już wiele, wiele razy. Nie martw się, uporamy się z tym. Nie mamy innego wyjścia. Widząc, że staję się bardziej stanowcza, Lucy podniosła poprzeczkę. Przeistoczyła się w najbardziej rozwydrzone, kłótliwe dziecko, jakie kiedykolwiek widziałam. Młodzież bywa konfliktowa i rzuca wyzwania rodzicom, jednak Lucy opanowała tę sztukę do perfekcji w wieku zaledwie jedenastu lat. Teraz rozumiałam komentarze niektórych jej poprzednich opiekunów. Po współpracy nie było śladu, a mała awanturnica kwestionowała wszystko, co robiłam i o co prosiłam, często odmawiając wykonania najprostszych zadań, takich jak wstanie z łóżka rano, mycie się czy szczotkowanie zębów przed snem. Kiedy przez trzy dni z rzędu nie chciała się wykąpać, zabroniłam jej oglądać telewizję, gdy zaś odmówiła odrabiania lekcji, zakazałam gry na PlayStation. To oczywiście doprowadziło do oskarżeń, że jej nienawidzę, oraz szybkiej ewakuacji na górę, zwieńczonej zdemolowaniem pokoju. Zniknęło ciche, niewymagające i łatwe we współżyciu dziecko, które do nas przyjechało. Lucy ciągle szukała nowych sposobów, by mnie sprowokować. – Nie lubię twojego śmierdzącego domu! – powiedziała pewnego dnia. – Nie lubię ciebie ani twoich dzieci. – Te słowa zignorowałam. – Czemu ona jest dla nas taka okropna? – zapytała pewnego dnia Paula, kiedy

kładłam ją spać. – Nie podoba mi się to. Chcę, żeby była jak dawniej. – Lucy ma w sobie dużo złości, kochanie – wyjaśniłam. – Miała trudne życie i teraz, kiedy czuje się bezpiecznie, pozwala, żeby ta złość z niej uszła. Spróbuj się nie martwić. Ona nie gniewa się na ciebie. – Co prawda to prawda, kiedy Lucy nie była w złym humorze, ładnie się bawiła i z Paulą, i z Adrianem. Ale Paula się martwiła, a ja nie pierwszy raz, odkąd zaczęłam prowadzić rodzinę zastępczą, niepokoiłam się, jaki to ma wpływ na moje dzieci. Adrian, odrobinę starszy, potrafił ignorować wybuchy i przykre słowa Lucy oraz, tak jak ja, nie brał ich do siebie. Paula jednak, młodsza od niej o dwa lata, traktowała ją jak wzór do naśladowania i zachowanie Lucy ją raniło. Miałam nadzieję, że w pewnym momencie problem nasili się na tyle, że nadejdzie punkt zwrotny. Tymczasem trzymałam się swojej strategii, by zawsze mieć czas na rozmowę i wysłuchanie Lucy, nagradzać jej dobre zachowanie i wyciągać konsekwencje wobec złego. Pod koniec marca świętowaliśmy urodziny Adriana, a na początku kwietnia były urodziny Pauli. Podczas przyjęć Lucy była miła, lecz gdy tylko goście wyszli, znów zachowywała się karygodnie. Zastanawiałam się, ile to jeszcze może trwać, a wtedy coś się wydarzyło. I choć nikt tego nie planował, to zupełnie, prawie z dnia na dzień, wszystko się zmieniło.

Rozdział siedemnasty Postęp – Nie prosiłabym cię, ale jesteśmy pod ścianą – powiedziała Jill. – Wiem, umawiałyśmy się, że poczekasz, aż Lucy trochę u ciebie pobędzie i uspokoi się, zanim weźmiesz kolejne dziecko, ale trwa to już dość długo, a w żadnej z naszych rodzin nie ma wolnego miejsca. To tylko dwutygodniowy pobyt, a David jest bardzo uroczy. Chodzi o pobyt jego matki w szpitalu. – Naprawdę nie wiem, Jill – powtórzyłam. Żałowałam, że mnie zapytała. Chociaż w moim domu było miejsce dla jeszcze jednego dziecka, miałam masę roboty z Lucy, a David z pewnością będzie zestresowany rozłąką z matką. – Czy będę też musiała wozić go do szpitala na odwiedziny? – zapytałam, czując, że to niemożliwe przy tym wszystkim, co dzieje się w domu. – Nie, będzie to robić ciotka – odparła Jill. – Nie może się nim zajmować w ciągu dnia, bo pracuje na pełny etat, ale może zabierać go do szpitala wieczorami i w weekend. David nie sprawi kłopotów – dodała. – A my bylibyśmy ci bardzo wdzięczni. – Kiedy muszę dać odpowiedź? – Prosiłabym cię, żebyś się teraz zdecydowała. Jego matka przywiozłaby go do ciebie jutro rano przed pójściem do szpitala. – Naprawdę nie ma nikogo innego? – Nie. – W porządku, zrobię to – zgodziłam się. – Chociaż mam duże obawy. – Poradzisz sobie – powiedziała Jill z pewnością, której ja nie czułam. – I nigdy nie wiadomo, może Lucy to dobrze zrobi. Damy wam kogoś innego, na kim dla odmiany się skupicie, a nie ciągle na niej. – Chociaż bardzo współczuła Lucy, tak samo jak ja, to myślę, że zaczynała tracić cierpliwość i czuła, że Lucy sprawia przyjemność, że skupiamy na niej całą uwagę podczas wybuchów. – Dziękuję, Cathy. Pożegnałyśmy się, a ja poszłam na piętro, do wolnego pokoju, żeby przygotować świeżą pościel. Tego wieczoru przy kolacji wyjaśniłam Adrianowi,

Pauli i Lucy, że następnego dnia trafi do nas David i zostanie przez dwa tygodnie, podczas gdy jego mama będzie w szpitalu. Adrian i Paula podeszli do sprawy z wielkim entuzjazmem, prawdopodobnie dlatego że grzeczny trzylatek to miła odmiana po ostatnich histeriach Lucy. Ta zaś spojrzała na mnie, zaskoczona, wręcz zaszokowana nową wiadomością, i zaczęła się wykłócać. – Bierzesz jeszcze jedno dziecko? – zapytała lekceważącym tonem. – Tak jest, kochanie. Tylko na dwa tygodnie. – Wolno ci? – Oczywiście. Mam zezwolenie na opiekę nad dwojgiem dzieci naraz albo nawet trójką rodzeństwa. Nie martw się. Nie będzie to miało wpływu na to, jak zajmuję się tobą. Lucy skrzywiła się gniewnie, podczas gdy Paula i Adrian chcieli dowiedzieć się czegoś więcej o Davidzie. – Dlaczego jego mama musi iść do szpitala? – zapytała zatroskana Paula. – Musi mieć operację i będzie potrzebowała czasu, żeby dojść po niej do siebie – wyjaśniłam. Jill powiedziała mi, że Beth, matka Adriana, miała poddać się histerektomii, ale Paula nie musiała tego wiedzieć. – Czy David nie ma babci ani dziadka, którzy mogliby się nim zająć? – zapytał Adrian, bo tak wyglądałaby jego i Pauli sytuacja, gdybym to ja musiała pójść do szpitala. – Niestety nie – odrzekłam. – Dziadkowie Davida nie żyją. – To smutne – powiedziała Paula. Po czym Lucy zapytała, a raczej zażądała informacji: – A co z jego ojcem? Nie ma taty, który mógłby go do siebie zabrać? – Nie, umarł w zeszłym roku – odpowiedziałam. – Choć nie był bardzo stary. I tylko przez chwilę widziałam, jak po twarzy Lucy przemyka cień zrozumienia, że na świecie może istnieć choć jedno dziecko, które także miało smutne i trudne życie, chociaż z innych niż ona powodów. Paula była bliska łez, więc zmieniłam temat i zaczęłam wymieniać gry, w które można się bawić z trzylatkiem. Tego wieczoru, gdy poszłam życzyć Lucy miłej nocy, dziewczynka rozmyślała o Davidzie. Miała na jego temat kilka pytań. – Czy David nadal tęskni za swoim tatusiem? – zapytała.

– Jestem pewna, że tak – odparłam. – Czy będzie tęsknił za mamą i płakał w nocy? – To bardzo możliwe, ale ja się nim zajmę. A kiedy wrócisz ze szkoły do domu, będziesz mogła mi pomóc, jeśli będziesz chciała. Jak na jeden wieczór Lucy wyczerpała zasób cierpliwości i odcięła się ostro: – Nie. To twoja robota. Ignorując jej niegrzeczny komentarz, pocałowałam ją w czoło i wyszłam.

powiedziałam:

„Dobranoc”,

Beth pojawiła się z Davidem o dziewiątej trzydzieści następnego poranka, tuż po tym, jak wróciłam do domu po odwiezieniu Pauli. Mama chłopca okazała się uroczą panią po trzydziestce. Niepokoiła się czekającą ją operacją oraz pozostawieniem Davida, z którym dotąd się nie rozstawała… Przyniosła walizkę z ubraniami chłopca, pudło jego ulubionych zabawek i książek oraz przytulankę, którą, jak mi powiedziała, zabierał nocą do łóżka – wszystko to miało mu pomóc zadomowić się u mnie. Chociaż martwiła się, że musi zostawić malucha, ten – nie do końca pojmując, co go czeka – z radością ganiał Toschę i bawił się zabawkami, które naszykowałam w salonie. Beth spisała wieczorne zwyczaje chłopca, co było bardzo przydatne, oraz zanotowała jego upodobania w kwestii jedzenia, za co również byłam bardzo wdzięczna. – Jen, moja siostra, przyjedzie po Davida dziś wieczorem, po pracy – powiedziała Beth. – Będzie około wpół do szóstej i zabierze go do szpitala, a odwiezie przed siódmą – o tej porze synek zwykle chodzi spać. Jutro się z nim nie zobaczę, bo będę po operacji, więc Jen przyjedzie po niego pojutrze. Zapewniłam Beth, że Davidowi będzie u nas dobrze i pokazałam im dom, a mały zwiedzał, trzymając mamę za rękę. Kiedy doszliśmy do jego pokoju, Beth wytłumaczyła mu, że będzie tutaj sypiał przez następne dwa tygodnie, podczas gdy ona będzie w szpitalu, a później wróci do domu, ale nie miałam przekonania, czy w tym wieku cokolwiek z tego zrozumiał. Beth opuściła nas niewiele później, ponieważ o wpół do jedenastej musiała być w szpitalu. David i ja pomachaliśmy jej na pożegnanie, a gdy zamknęłam drzwi, natychmiast zaczął płakać. Podniosłam chłopca, zabrałam do salonu i posadziłam go sobie na kolanach, gdzie tuliłam go, tłumacząc, że zobaczy mamusię później. Następnie odwróciłam jego uwagę za pomocą zabawek i gier. Grałam z nim przez większą część dnia. Od czasu do czasu pytał:

– Gdzie poszła mamusia? A ja odpowiadałam: – Do szpitala. Zobaczysz się z nią później, po kolacji. Niedługo potem zaczął słodko powtarzać: – Mamusia poszła do szpitala, zobaczę ją po kolacji. Był taki uroczy. Często go przytulałam. Gdy nadszedł czas, by odebrać Paulę ze szkoły, pomogłam Davidowi zająć miejsce w foteliku na tylnym siedzeniu, a on spytał: – Teraz jedziemy do mamusi do szpitala? – Kochane dziecko. – Nie, słoneczko, później – wyjaśniłam. – Ciocia Jen zabierze cię do niej po kolacji. Ale oczywiście dla trzylatka ten plan był bardzo zagmatwany. Paula traktowała Davida jak dużą lalkę, a on cieszył się z jej towarzystwa. Bawiła się z nim, podczas gdy ja szykowałam wczesną kolację, żeby zdążyć, zanim Jen odbierze chłopca o wpół do szóstej. Słyszałam dobiegający z salonu chichot – to Paula rozśmieszała Davida. Jego śmiech był bardzo zaraźliwy i przyjemnie było go słuchać. Jednak gdy Lucy wróciła do domu ze szkoły, już od chwili gdy otworzyła drzwi, wiedziałam, że szuka guza. – Moja przyjaciółka mówi, że to nie w porządku, żebyś brała pod opiekę kolejne dziecko, kiedy masz mnie, i że robisz to dla kasy. Chociaż było miło usłyszeć, że Lucy ma przyjaciółkę, wiedziałam, że mówi mi to, oczywiście, tylko po to, by mnie sprowokować. – Nie sądzę, żeby twoja przyjaciółka wiele wiedziała o opiece zastępczej – odpowiedziałam spokojnie, podczas gdy Lucy łypała na mnie wrogo. – Może chciałaby wpaść do nas na herbatę, mogłaby zobaczyć, jak to naprawdę wygląda. Chodź, poznasz Davida. – Nie! – burknęła Lucy i ruszyła biegiem do swojego pokoju, gdzie siedziała nadąsana, dopóki nie zawołałam jej na kolację. Adrian i Paula zabawiali Davida przy stole, a ja pilnowałam, żeby cokolwiek zjadł. Nie wydaje mi się, żeby kiedykolwiek ktoś poświęcił mu aż tyle uwagi. Mogłam wyczytać z wyrazu twarzy Lucy, że jej się to nie podoba i być może jest zazdrosna. Za każdym razem, kiedy chichotał, patrzyła na niego gniewnie, po czym w końcu zwróciła się do mnie:

– Powiedz mu, żeby siedział cicho. Za bardzo się drze. Łeb mi od tego pęka. – Nie zachowuje się źle. Cieszę się, że jest szczęśliwy – zaoponowałam. – Poza tym je. Lucy łypnęła na mnie spode łba i nadal dłubała w swoim posiłku, ale nawet ona nie była w stanie się oprzeć słodkiej, uśmiechniętej buźce Davida i jego zaraźliwemu śmiechowi, którym wybuchał mimo tęsknoty za mamą. Patrzyłam, jak zerka na niego ukradkiem. Stopniowo jej twarz przestawała wyrażać niezadowolenie, aż w końcu Lucy pozwoliła sobie na uśmiech. Gdy posiłek dobiegał końca, śmiała się z nami wszystkimi za każdym razem, gdy David zachichotał. Po kolacji Lucy poszła z Paulą i ze mną do salonu, gdzie bawiłyśmy się z Davidem, dopóki o siedemnastej trzydzieści nie przyjechała Jen. David bardzo się ucieszył na widok cioci, rzucił się jej w ramiona i dał wielkiego buziaka. Jen wzięła go na ręce i przytuliła, podziękowała mi za opiekę i potwierdziła, że odwiezie chłopczyka przed siódmą. Chyba czuła się nieco winna, że nie zabrała go do siebie, ale przecież pracowała całymi dniami. Gdy Davida nie było, skorzystałam z okazji, by rozpakować walizkę i zabrać część zabawek do jego pokoju, żeby czuł się jak u siebie. Reszta miała zostać na dole, żeby mógł się bawić w salonie. Lucy siedziała w swoim pokoju i z pewnością słyszała, jak się krzątam po pokoju malca, bo wkrótce pojawiła się w drzwiach. Stała, przyglądając mi się przez kilka chwil, wreszcie się odezwała: – Przepraszam, że byłam taka okropna, jeśli chodzi o pobyt Davida. Naprawdę go lubię. – Wiem – powiedziałam. – To dobrze. – Lucy często przepraszała po fakcie, byłam do tego przyzwyczajona. Jednak wtedy dodała coś, czego wcześniej z jej ust nie słyszałam: – Nie wiem, dlaczego masz jeszcze ochotę się mną zajmować. Inni nie chcieli. Przerwałam rozpakowywanie i spojrzałam na nią. – Bo lubię się tobą opiekować – zapewniłam. – Lubię cię i rozumiem, czemu cierpisz. Odwróciła wzrok. – Jest masa rzeczy, których nie rozumiesz – powiedziała cicho. – Rzeczy, których o mnie nie wiesz. Okropności, które sprawiają, że się źle zachowuję. Uśmiechnęłam się smutno.

– Nie jesteś pierwszym dzieckiem, jakim się zajmuję, które ma tajemnice. Mam nadzieję, że pewnego dnia zdradzisz mi je, albo, kiedy zaczniesz psychoterapię, będziesz mogła powiedzieć o nich swojemu terapeucie. Wiem jedno, Lucy, cokolwiek ci się przydarzyło, nie było z twojej winy. Nieważne, co ci mówiono. Wiesz o tym, prawda? Wzruszyła lekko ramionami. – Chyba tak. – Po czym, marszcząc czoło, z zaciekawieniem zapytała: – Skąd wiedziałaś, że twierdzili, że to moja wina? – Bo źli dorośli tak mówią dzieciom, które krzywdzą, żeby się czuły winne i nikomu nic nie mówiły. Przez moment patrzyła mi w oczy, po czym opuściła wzrok. – Nie będę okropna, póki David jest tutaj. – Świetnie. Na pewno polubi zabawy z tobą. Przez następne dwa tygodnie, dopóki David był z nami, zachowanie Lucy rzeczywiście się poprawiło. Nie doświadczyliśmy wybuchów złości, więc nie czułam się wiecznie jak na wulkanie, czekając, aż dziewczynka eksploduje. Lucy stała się grzeczna i współpracująca, starała się pomagać mi w opiece nad Davidem. Zawsze była miła dla Adriana, Pauli i moich rodziców; złość kierowała na mnie. Może Jill ma rację, mówiąc, że wcześniej poświęcaliśmy Lucy za dużo uwagi, a pobyt Davida sprawi, że skupimy się na kimś innym. Albo może zdała sobie sprawę, że są na tym świecie jeszcze inne dzieci, w których życiu jest smutek, ale nadal umieją się śmiać. Nie wiedziałam. Ale, tak czy inaczej, byłam wdzięczna Lucy za tę zmianę – atmosfera w domu niezwykle się poprawiła. Zwróciłam też uwagę, że poprawił się jej apetyt; nie jakoś spektakularnie, lecz odkąd pojawił się David, była swobodniejsza przy stole i trochę więcej jadła. W drugim tygodniu pobytu chłopca Stevie odbyła u nas jedną ze swoich planowych wizyt. Przyszła o wpół do piątej, kiedy Lucy bawiła się na dole z Davidem i Paulą. Gdy opiekunka się z nią witała, Lucy udała, że jej nie widzi i poszła na górę do swojego pokoju. Przeprosiłam Stevie, ale nie ruszyłam za Lucy, by namawiać ją do zejścia; ona zresztą tego nie oczekiwała. Podczas trwającego pół godziny spotkania przekazywałam jej nowiny na temat Lucy, a Paula zabawiała Davida. Poza innymi pytaniami Stevie interesowało, co robię, żeby zaspokoić potrzeby kulturowe Lucy. Powiedziałam jej o tajskich posiłkach,

które gotowałyśmy, i że opowiadam Lucy o tym kraju, gdy tylko nadarzy się okazja. – Kupiła jej pani tajską flagę do pokoju? – zapytała. – Nie, ale kupię – odparłam, zapisując sobie to zadanie w pamięci, ponieważ wcześniej o nim zapomniałam. Powiedziałam Stevie, że chociaż nadal martwię się jedzeniem Lucy, to odkąd jest u nas David, nastąpiła poprawa. Kobieta coś zanotowała i poinformowała mnie, że nadal próbuje odnaleźć rodzinę: rodziców i wujków. Powiedziała, że chociaż widziała przez chwilę Lucy, znów musi zerknąć do jej pokoju (to był wymóg wizyty opiekuna społecznego dziecka). Zaprowadziłam ją więc na górę, zapukałam do drzwi sypialni dziewczynki i otworzyłam je. Mała nadal nie chciała rozmawiać, ale Stevie zobaczyła wystarczająco dużo, żeby odhaczyć ten punkt w swoim raporcie. Gdy wracałyśmy na dół, z pokoju Lucy nagle wyłoniła się Toscha. Stevie odwróciła się i zapiszczała. – Przepraszam – powiedziałam, podnosząc kotkę, która wyglądała na nieźle wystraszoną. – Wypuściłam ją wcześniej na dwór. Nie wiedziałam, że jest tutaj. Usłyszałam, jak Lucy się śmieje. Później, po wyjściu opiekunki, przypomniałam wszystkim, że podczas jej wizyt Toscha musi być na dworze, ponieważ Stevie ma alergię na koty. Lucy uśmiechnęła się szeroko. – Toscha tylko chciała się z nią przywitać – zakpiła. Adrian wybuchnął śmiechem. – Cóż, proszę, nie róbcie tego więcej – powiedziałam. – Wiecie, że Stevie ma alergię na koty. Lucy oczywiście zdawała sobie z tego sprawę, właśnie dlatego to zrobiła – żeby uprzykrzyć opiekunce życie. Po powrocie Davida do własnego domu zachowanie Lucy nie pogorszyło się z dnia na dzień, czego bardzo się obawiałam. Spodziewałam się, że starała się dla chłopca, a teraz nie będzie miała powodu. Nie powiedziałabym, że stała się aniołkiem, ale poprawa się utrzymała. Nadal także nieco więcej jadła. – Będziesz musiała częściej pomagać nam przy krótkich pobytach – rzekła Jill, kiedy zdałam jej relację z ostatnich wydarzeń. Pokiwałam głową.

– Ale dopiero za jakiś czas – odparłam. – Potrzebuję chwili, żeby odzyskać siły. Nie jestem przekonana, czy opieka społeczna zdaje sobie sprawę z tego, jak bardzo męcząca jest praca z dziećmi. Wiosna ustąpiła miejsca latu, a Lucy nadal robiła postępy w domu i szkole. Kiedy spotkałam się z jej nauczycielką, panią Connor, na konsultację pod koniec semestru, powiedziała, że jest bardzo zadowolona z postępów uczennicy. Dziękowała mi za to, jak jej pomagam w domu, ale twierdziła, że Lucy nadal ma trudności z nawiązywaniem przyjacielskich relacji. Według niej dziewczynka wytworzyła wokół siebie pancerz ochronny i nie dopuszcza nikogo zbyt blisko. Rozmawia z innymi dziećmi, jednak nie nawiązuje przyjaźni, jak to robi większość jej rówieśników. Pani Connor wyznaczyła Lucy, żeby zaopiekowała się nową dziewczynką w klasie: pokazała jej szkołę, poszła z nią na lunch oraz ogólnie pomagała jej się odnaleźć. Mała zrobiła, czego od niej wymagano, ale nic poza tym, na co wychowawczyni miała nadzieję. Kiedy pani Connor zasugerowała Lucy, że może spróbowałaby zaprzyjaźnić się z dziewczynką i zaprosić ją do domu na podwieczorek, ta odpowiedziała, że to nie ma sensu, bo za rok i tak ją przeniosą. To zmartwiło panią Connor tak samo jak i mnie, chociaż obie zdawałyśmy sobie sprawę, jak wiele prawdy tkwi w słowach Lucy. Kiedy sąd ogłosi wyrok, docelowa rodzina z pewnością nie mieszka w okolicy, co będzie oznaczało zmianę szkoły. – Mam tylko nadzieję, że sąd się pospieszy, aby mała mogła zacząć nowe życie – powiedziała pani Connor. Wiem jednak z własnego doświadczenia, że tryby urzędowej machiny obracają się powoli. Kiedy nadszedł lipiec, a Lucy była z nami od pięciu miesięcy, miałam cichą nadzieję, że najgorsze zachowania minęły bezpowrotnie. Zdarzało jej się zdenerwować czy okazywać frustrację, ale to dotyczy większości dzieci. Jedyne, co naprawdę Lucy złościło, to jakiekolwiek wzmianki o jej opiekunce społecznej i jej wizyty, które musiały się odbywać. Nie chodziło tylko o to, że Lucy nie lubi Stevie. Mała jest po prostu z zasady negatywnie nastawiona do ludzi z opieki, obwiniając ich o to, że nie ochronili jej we wczesnym dzieciństwie. Powtarzanie Lucy, że to nie jest wina Stevie, zupełnie nie pomagało, a za każdym razem, gdy ta

przychodziła z wizytą, w domu pojawiała się Toscha. I chociaż widziałam w tym pewien przebłysk humoru, martwił mnie bezczelny brak szacunku Lucy dla dobrego samopoczucia Stevie, więc powiedziałam jej, że jeszcze raz się to zdarzy, a odbiorę jej możliwość oglądania telewizji. – Chrzanię to – odpysknęła. – Rób sobie, jak chcesz. Później przeprosiła mnie za to, że była niegrzeczna. Stevie zadzwoniła do mnie na dzień przed zakończeniem roku szkolnego. Z wielkim podnieceniem oznajmiła, że udało jej się namierzyć matkę Lucy, Bonnie, i umówiła je na spotkanie w przyszłym tygodniu. Chociaż zdawałam sobie sprawę, że Stevie poszukuje rodziny Lucy i że to właściwa praktyka opieki społecznej, zastanawiałam się, jaki skutek będzie miało to spotkanie dla małej, która właśnie pogodziła się z faktem, że nie widuje swojej matki. Jednocześnie, jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, mniej więcej za osiem miesięcy Lucy miała być ze swoją docelową rodziną zastępczą i opieka będzie od niej oczekiwać, żeby nawiązała z nimi więź zbliżoną do naturalnej. Nie byłam więc przekonana do tego, na ile ponowne spotkanie z biologiczną matką przyniesie pozytywne rezultaty. – Mam nadzieję, że to spotkanie nie zakłóci spokoju Lucy – wyraziłam swoje obawy. – Dlaczego by miało to zrobić? – zapytała Stevie dość szorstko. – To matka dziecka, na Boga. – Może namieszać jej w głowie – powiedziałam. – Dać złudną nadzieję na powrót do domu. – Wątpię – opiekunka nie zgodziła się ze mną. – Ale jeśli się pani niepokoi, proszę wyjaśnić Lucy jeszcze raz, o co chodzi z sądem i tak dalej. Nie chce się ze mną spotkać, więc ja nie mogę tego zrobić. – Stevie wydawała się bardzo dotknięta. Pewnie spodziewała gratulacji z powodu odnalezienia matki dziewczynki. – Oczywiście, wyjaśnię jej to – powiedziałam. – Mam jeszcze inną sprawę. Chciałabym zabrać Lucy na wakacje pod koniec sierpnia. Czy otrzymam pani pozwolenie? – Jeśli tylko dopełni pani formalności. Proszę przesłać mi szczegółowe informacje, będzie też potrzebna zgoda matki dziewczynki, jako że nadal ma

prawa rodzicielskie. Może pani załatwić to podczas spotkania. – Dobrze. Tak też zrobię – zakończyłam rozmowę na ten temat. Kiedy powiedziałam Lucy, że pani Stevie odnalazła jej matkę i umówiła spotkanie z nią, wzruszyła ramionami, jakby jej to nie obchodziło. – Będzie trwało godzinę – dodałam. – W Centrum Pomocy Rodzinie. Zawiozę cię i odbiorę. Miło mi będzie poznać twoją mamę. – Naprawdę? – zapytała Lucy bez emocji. – Tak – odparłam, próbując myśleć pozytywnie. – I będę mogła z nią porozmawiać o wakacjach, na które z nami jedziesz. Zapewnię ją, że będziesz bezpieczna nad morzem. – Mówiłam Lucy już wcześniej, że mam nadzieję zabrać ją na wakacje. – Jej nie obchodzi, dokąd jadę – odparła dziewczynka i zmieniła temat. *** Wydawało mi się, że skoro pani Stevie poczuwała się do odszukania rodziny Lucy i udało się jej odnaleźć matkę, odniesie także sukces w poszukiwaniach innych jej krewnych, w szczególności ojca. Rozmawiałam o tym z Lucy oraz o kulturze Tajlandii, wznowiłam także starania, by kupić tajską flagę, co okazało się niełatwym zadaniem. Wiedziałam, jak wygląda – poziome pasy w kolorze czerwonym, białym i niebieskim – ale nie było łatwo dostać ją w Anglii. Dzwoniłam do mniejszych sklepów i supermarketów, a nawet do naszej lokalnej tajskiej restauracji, żeby się zapytać, czy wiedzą, jak ją zdobyć, jednak wszystko na próżno. Wtedy zajrzałam do internetu i pożałowałam, że od tego nie zaczęłam. W sklepie Flag Store był ich ogromny asortyment z całego świata, w przeróżnych rozmiarach i z rozmaitych materiałów. Mogłam kupić dziewięciometrowy sznur chorągiewek, ale uznałam, że to już lekka przesada, szczególnie że Lucy wcale nie była zachwycona pomysłem posiadania flagi. Najmniejsza, jaką znalazłam, miała wymiary dziewięćdziesiąt na sześćdziesiąt centymetrów. Podałam dane swojej karty kredytowej i flaga przyszła pocztą trzy dni później. Wręczyłam przesyłkę Lucy, mówiąc: – Pomogę ci później zawiesić flagę w pokoju. Pomachała nią, a po jej twarzy przemknął wyraz lekceważenia. – Nie chcę tego w moim pokoju – pożaliła się.

– Może ją przytniemy, żeby była mniejsza – zaproponowałam. – Nie. Chcę mieć swoje plakaty. – Ściany w pokoju Lucy obwieszone były zdjęciami milutkich zwierzątek i wycinkami z jej ulubionych magazynów. – Możesz je zachować – zapewniłam. – Flaga zajmie tylko kawałek powierzchni, a to uszczęśliwi panią Stevie. – Nie – odpowiedziała Lucy, a jej twarz stężała. – Może przypniemy ją do drzwi twojego pokoju? – rzuciłam kolejną propozycję. – Nie – odparła. – A może z drugiej strony drzwi, żebyś jej nie widziała? – Nie. – Lucy była nieugięta. – A może będziesz jej używać jako narzuty na łóżko? Wiele osób tak robi, zwłaszcza kibice futbolu. Lucy spojrzała na mnie gniewnie i wcisnęła mi tkaninę do rąk. – Nie, Cathy. Przykro mi, że zmarnowałaś pieniądze, ale ja naprawdę jej nie chcę. Przyjęłam to do wiadomości i schowałam flagę. Przynajmniej spróbowałam. Było dla mnie zrozumiałe, że młoda dziewczyna woli mieć zdjęcia na ścianach, a nie proporce. Były inne, ważniejsze sprawy do dopilnowania, jak na przykład przygotowanie Lucy na spotkanie z matką, czym zajmowałam się w kolejnym tygodniu.

Rozdział osiemnasty Wolałabym ciebie Zorganizowałam Adrianowi i Pauli popołudnie u przyjaciół, żeby nie musieli siedzieć w rozgrzanym upałem samochodzie, gdy ja odprowadzę Lucy na spotkanie z mamą i poczekam na nią. Ponieważ miało trwać godzinę, planowałam, że w tym czasie pospaceruję po okolicznym parku. Kiedy rozmawiałam z Lucy, ta perspektywa wydawała się nie robić na niej wrażenia; nie miała do mnie żadnych pytań, jedynie stwierdziła, że pamięta centrum, bo widziała się w nim z mamą rok wcześniej. Jednak teraz, kiedy byłyśmy w samochodzie i jechałyśmy na miejsce, stała się bardzo cicha, a ja zdawałam sobie sprawę, jak bardzo czuje się zagubiona i wystraszona, chociaż trzyma swoje uczucia na wodzy. Sama byłam zdenerwowana. Lucy nie widziała matki od ponad sześciu miesięcy, a ja wyobrażałam sobie bardzo emocjonalne powitanie, kiedy to padną sobie w ramiona i będą rozpaczliwie płakać. – Pani Stevie mówiła, że jeśli wszystko pójdzie dobrze, ustanowi stałe wizyty – powiedziałam do Lucy, podjeżdżając na parking przy centrum. – Zastanawiała się nad jednym tygodniowo. – Mama nie będzie tutaj na tyle długo, żeby się to udało – odrzekła dziewczynka. Pomyślałam, że Stevie nie sugerowałaby tego, gdyby nie była pewna, iż jest to wykonalne, ale nic nie powiedziałam. – Dokąd znika twoja matka? – zapytałam. – Może to wiesz? – Nie – odparła szczerze. – Nigdy mi nie mówiła. Po prostu ginie po niej ślad. Pomyślałam, że już wystarczająco dużo powiedziałam. Było widać, że Lucy nie podobało się moje pytanie i teraz wycofała się do swojej skorupy. – Nie przejmuj się – dodałam jej otuchy. Zaparkowałam i wyłączyłam silnik. Odwróciłam się w fotelu twarzą do Lucy. – To normalne, że jest to dla was obu dziwne – starałam się ją uspokoić. – Ale jeśli cokolwiek cię martwi, wspomnij o tym osobie monitorującej spotkanie. Czasem rodzice nie wiedzą, co powiedzieć i zdarza im się coś palnąć, ale nie

mają złych zamiarów. – Często się zdarza, że opowiadają o swoim życiu w domu, co może być bardzo stresujące dla dziecka w pieczy zastępczej. Lucy wzruszyła ramionami. – Chodź – powiedziałam, uśmiechając się wesoło. – Wejdźmy do środka. Jesteśmy trochę przed czasem, ale możemy posiedzieć w poczekalni zamiast w nagrzanym samochodzie. Wysiadłam z auta i obeszłam je, by otworzyć drzwi Lucy, które miały blokadę od środka. Wygramoliła się, a ja wcisnęłam guzik na pilocie, żeby zamknąć samochód. Gdy szłyśmy ścieżką prowadzącą do głównego wejścia, dziewczynka wzięła mnie za rękę, a ja krzepiąco ścisnęłam jej dłoń. Wcześniej tego nie robiła i pomyślałam, że to znak, jak bardzo czuje się bezbronna, skoro potrzebuje dodatkowego uspokojenia. Gdy podeszłyśmy do wejścia centrum, nacisnęłam przycisk zabezpieczający drzwi, a one otworzyły się z kliknięciem. Już w środku przywitałam się z recepcjonistką, która siedziała za rozsuwanym szklanym przepierzeniem oddzielającym hol od biura. Kojarzyła mnie z poprzednich wizyt z innymi podopiecznymi. – To jest Lucy – przedstawiłam małą. – Przyszła na spotkanie ze swoją mamą, Bonnie, na trzecią. Recepcjonistka się uśmiechnęła. – Bonnie jeszcze nie ma, ale jeśli chcecie zarejestrować swoje wejście, możecie usiąść w poczekalni. Lucy i ja złożyłyśmy podpisy w księdze wizyt, po czym przeszłyśmy do poczekalni, która mieściła się za rogiem, z dala od głównej recepcji. Było tam trochę książeczek i gier, by dzieci zajęły się czymś podczas oczekiwania na rodziców. Po przywitaniu udawali się z dzieckiem do jednej z sal spotkań. Towarzyszył im pracownik monitorujący wizytę. W centrum było sześć sal spotkań, które urządzono przytulnie, tak by przypominały pokoje dzienne w domu. Były w nich dywany, zasłony, kanapy, telewizory oraz masa książek i gier. Chociaż było oczywiste, że nie jest to prawdziwy rodzinny dom, miały go przypominać, żeby dzieci rozluźniły się na tyle, na ile to możliwe, i nacieszyły krótkim czasem, jaki mogły spędzić z rodzicami. Byłyśmy w poczekalni same, ale uznałam, że dzieci, których pory spotkań wypadły o innej godzinie, są w salach z rodzicami. Była za minutę trzecia i miałam nadzieję, że Bonnie się nie spóźni. To, co najbardziej stresuje dziecko przebywające pod opieką zastępczą, to czekanie na rodzica przed spotkaniem,

albo i gorzej – sytuacja, kiedy rodzic nie przychodzi. Długa rozłąka z rodziną, przerywana krótkimi wizytami, jest dla niego wystarczająco denerwująca, nawet jeśli nie musi czekać w niepewności, czy rodzic nie wystawi go do wiatru. Z tego powodu zasady są bardzo surowe: jeśli rodzic nie uprzedzi telefonicznie o spóźnieniu ani nie stawi się w ciągu piętnastu minut od umówionej godziny, spotkanie zostaje odwołane i opiekun zabiera dziecko do domu. Chociaż jest to dla dziecka przykre, jest to mniejszy stres niż oczekiwanie w nieskończoność tylko po to, by znów się rozczarować. W poczekalni próbowałam zająć Lucy książką i grą w karty, lecz ona wolała po prostu siedzieć i czekać. Gdy prostowała się na krześle, z rękami złożonymi luźno na kolanach, pomyślałam, że jest bardziej zdenerwowana, niż to okazuje. Była wystrojona w nowe letnie ubrania, które jej kupiłam, a jej włosy lśniły, splecione w luźny warkoczyk. Zawsze pilnowałam, żeby dzieci ładnie wyglądały, kiedy miały się zobaczyć ze swoimi rodzicami. Uspokaja ich, że maluchy są zadbane, a także nadaje odwiedzinom status bardzo wyjątkowej okazji. Pięć po trzeciej na dźwięk dzwonka otwarto drzwi wejściowe. Po chwili usłyszałyśmy, jak recepcjonistka mówi do osoby, która właśnie przyszła: – Już są. – Pomyślałam więc, że ma na myśli nas, ponieważ tylko my siedziałyśmy w poczekalni. Poczułam, jak moje serce przyspiesza, ale po Lucy nie było widać stresu. Usłyszałyśmy dobiegające z korytarza kroki, po czym zza rogu wyłoniły się dwie kobiety; w jednej rozpoznałam opiekunkę społeczną monitorującą spotkania, a drugą, jak się domyślałam, była Bonnie. Spojrzała na Lucy i się uśmiechnęła. Wstałam, a Lucy poszła w moje ślady. – Cześć – Bonnie zwróciła się do córki. – Jak się masz? – Dobrze, dziękuję – uprzejmie odpowiedziała Lucy. – A ty? – W porządku, dzięki. Oficjalne i na dystans – nie wykonały żadnego czułego gestu. Nie przytuliły się ani nie pocałowały, co było zupełnym zaprzeczeniem wzruszającej sceny, jaką sobie wyobrażałam. Zapadła cisza, więc zrobiłam krok do przodu i podałam Bonnie rękę. – Jestem Cathy – powiedziałam. – Opiekunka zastępcza Lucy. Bonnie nie uścisnęła mi dłoni, zamiast tego zaśmiała się nerwowo. – Miło panią poznać, Cathy. Mam nadzieję, że Lucy nie sprawia kłopotów.

– Zupełnie nie. – Uśmiechnęłam się. – Jest wyjątkowym skarbem i opiekuję się nią z przyjemnością. Jednak mój entuzjazm wydawał się dziwnie nie na miejscu w tej emocjonalnej próżni. Bonnie i Lucy nadal patrzyły na siebie obco – co prawda bez skrępowania, ale także bez cienia bliskości; raczej jak dalekie znajome niż jak matka i córka. – Może przejdźmy do sali? – zaproponowała pracownica centrum, po czym zwróciła się do mnie: – Możesz porozmawiać z Bonnie później, kiedy przyjdziesz odebrać Lucy. – Dobrze, tak zrobię – odparłam. Wszystkie trzy odwróciły się, a pracownica czuwająca nad przebiegiem wizyty poprowadziła je korytarzem w stronę pokoi. Nim zniknęły za podwójnymi drzwiami, usłyszałam, jak Bonnie pyta Lucy: – I co porabiasz? – Chodzę do szkoły i takie tam – odparła beznamiętnie córka. Po wyjściu zostawiłam samochód na parkingu i przeszłam przez ulicę do parku, żeby pospacerować. Był piękny letni dzień, a plac zabaw wypełniały po brzegi, pod czujnym okiem rodziców, biegające i krzyczące z podekscytowania dzieci. Ruszyłam ścieżką, która biegła wokół obrzeży parku w cieniu drzew i nad niewielkim stawem. Wdychałam zapach letnich kwiatów, piękny i świeży, ponieważ przed chwilą ogrodnicy podlewali klomby. Z pierwszego raportu na temat Lucy, powstałego gdy kierowano ją do opieki zastępczej, wynikało, że Bonnie ma trzydzieści sześć lat, lecz w moim odczuciu wyglądała na dużo starszą. Raport zawierał sugestię, że na różnych etapach życia mogła popadać w uzależnienie od alkoholu i narkotyków, co tłumaczyłoby proces przedwczesnego starzenia. Rodzice niektórych dzieci, trafiających pod moją opiekę, mimo młodego wieku czasem wyglądali wręcz staro z powodu nadużywania narkotyków i alkoholu. Wielu z nich było w o wiele gorszym stanie niż Bonnie: wychudzeni, z brakami w uzębieniu i garstką włosów lub zupełną łysiną, cierpiący na suchy kaszel. Jednak poza tym, że robiła wrażenie starszej, niż była, matka Lucy wyglądała na odżywioną. Była też porządnie ubrana w modne dżinsy i T-shirt. Zauważyłam, że chociaż córka odziedziczyła ciemne oczy i czarne włosy po ojcu, jest bardzo podobna do Bonnie. Mimo że początek ich spotkania był niezręczny, założyłam, że w czasie jego trwania odkryły siebie

na nowo i poczuły się swobodniej, a kiedy wrócę po Lucy, będą się śmiać, plotkować i się bawić. Okrążyłam park i zatrzymałam się przy kawiarni, by kupić butelkę wody, którą popijałam w drodze powrotnej. Gdy pojawiłam się w centrum spotkań, była punkt czwarta. – Może pani iść po Lucy – powiedziała recepcjonistka. – Są w Sali Niebieskiej. Czasem opiekun może pójść po dziecko, a czasem osoba monitorująca przyprowadza je do recepcji, gdy pożegna się z rodzicami w pokoju. Sale spotkań nazwano zgodnie z kolorem, w którym je urządzono. Ruszyłam korytarzem, przeszłam przez podwójne drzwi i dotarłam przed Salę Niebieską. Zapukałam. Przez szybkę w górnej części drzwi widziałam, jak opiekunka siedzi przy stole i coś notuje. Podniosła wzrok i zamachała do mnie, żebym weszła do środka. Lucy siedziała na kanapie obok swojej mamy, blisko, lecz nie na tyle, by się dotykały. Zazwyczaj pod koniec spotkania dziecko jest bardzo rozemocjonowane – czasem aż za bardzo – i trzeba je siłą nakłaniać do sprzątania gier i żegnania się z rodzicami. Jednak tym razem nie dość, że nie było bałaganu, to brakowało też podekscytowania. W sali było dziwnie cicho. Bonnie i Lucy spojrzały na mnie, gdy wchodziłam, a ja uśmiechnęłam się do nich. – Już czas, byś się zbierała – powiedziała spokojnie kobieta, zwracając się do córki. – Tak – odparła dziewczynka i wstała. – Miło spędziłyście tę godzinę? – zapytałam. Bonnie zerknęła na małą. – Dobrze było znów ją zobaczyć – powiedziała tonem wyzutym z emocji. Lucy wyglądała na przybitą i przygaszoną. Wtedy jej mama zwróciła się do mnie: – Dziękuję, że ją pani przywiozła. Może jeszcze się kiedyś spotkamy. Zawahałam się, nie wiedząc, jak mam rozumieć ten komentarz. Zrobiłam kilka kroków w głąb sali. Opiekunka monitorująca była zajęta notatkami. Jeśli ja byłam zdezorientowana, to co dopiero Lucy? – Wydaje mi się, że opiekunka społeczna Lucy zamierza ustalić regularne spotkania – zwróciłam się do Bonnie. – Wspominała o jednym tygodniowo.

Kobieta znów się zaśmiała, spięta i nieco zakłopotana. Po czym, zerkając na córkę, powiedziała: – Oj, nie, Lucy tego nie oczekuje, prawda? Ona wie, jaka ja jestem. Ale mam pewność, że się jeszcze kiedyś zobaczymy. – Czyli nie będzie się pani regularnie spotykać z córką? – zapytałam, nie wierząc własnym uszom. – Nie, to niemożliwe – powiedziała Bonnie. – Ale miło z pani strony, że się pani nią opiekuje; wygląda na naprawdę szczęśliwą. Uśmiechnęłam się niewyraźnie i spojrzałam na Lucy. Jej twarz była pozbawiona emocji. Wyglądało na to, że się tym nie przejmuje; być może spodziewała się po matce takiej reakcji. – Cóż, to do widzenia – teraz Bonnie zwróciła się do mnie, gotowa do wyjścia. – Rozumiem, że muszę poczekać w tej sali, aż wyjdziecie z budynku. – Tak – powiedziałam. – Takie są zasady. – I dodałam: – Jest jeszcze coś, o co muszę panią zapytać, zanim pójdziemy. – Jeśli chodzi o Lucy, to lepiej pytać ją samą – odparła. – Wie o sobie więcej niż ja. – Znów zaśmiała się nerwowo. – Nie, to coś innego – odrzekłam. – Już dość dobrze znam Lucy. Chodzi o pozwolenie na zabranie małej na wakacje. Wydaje mi się, że Stevie miała pani o tym wspomnieć? – Och, tak, wspominała – rzuciła Bonnie, nonszalancko machając ręką. – Jak dla mnie w porządku, mam nadzieję, że będziecie się dobrze bawić. – Dziękuję – powiedziałam. Planowałam podać jej szczegółowe informacje na temat pobytu, między innymi cel wyjazdu i termin, ale nie wyglądała na zainteresowaną. Zakładała torbę na ramię, szykując się do wyjścia, gdy tylko opuścimy centrum. – To pa – powiedziała. Pożegnałam się i zaczekałam z boku, podczas gdy ona żegnała się z Lucy. Spodziewałam się, że przytuli córkę albo pocałuje na pożegnanie – robią tak nawet przyjaciele – ale nie zbliżyła się do niej. Postała chwilę przed Lucy, po czym powiedziała: – Żegnaj, skarbie. Dbaj o siebie. – Do widzenia – odparła Lucy, nie oczekując nic więcej. To było jedno z najsmutniejszych pożegnań, jakich byłam świadkiem.

Nie mówiąc nic więcej, dziewczynka podeszła do mnie i wzięła mnie za rękę. – Bądź grzeczna! – zawołała jej mama, gdy zwróciłyśmy się w stronę wyjścia. – Zawsze jest grzeczna – odparłam. Ruszyłyśmy korytarzem, przechodząc przez dwuskrzydłowe drzwi. Odniosłam wrażenie, że Bonnie nie jest bezduszna ani nieczuła, tylko zwyczajnie nie ma ze swoją córką żadnej relacji. Wydawało się, że między nimi nie istnieje żadna więź poza genetyczną. Czułam się poruszona i było mi niezmiernie żal Lucy. Brak więzi z matką wyjaśniał wiele zachowań, które u niej zaobserwowałam. Tak się przejęłam i zbulwersowałam tym, co właśnie zobaczyłam, że minęłam książkę wizyt. – Hej, Cathy! – zatrzymała mnie Lucy. – Zapomniałaś, że musimy się podpisać. Wróciłyśmy do książki, obie złożyłyśmy swoje podpisy i odnotowałyśmy porę opuszczenia centrum, po czym wyszłyśmy z niego w milczeniu. Lucy znów mnie trzymała za rękę, a ja raz po raz spoglądałam na dziewczynkę. Czułam, że powinnam jakoś to wszystko skomentować, ale nie miałam pojęcia jak. Ewidentnie znała swoją mamę lepiej niż ja i wiedziała, czego się spodziewać. Ja, bazując na własnych emocjach, miałam zupełnie inne wyobrażenie na temat tego, co bym odczuwała, widząc córkę po sześciu miesiącach rozłąki. Wyglądało na to, że pani Stevie także miała inne oczekiwania, dalekie od rzeczywistości. Jeśli zadzwoni, opowiem jej, co się stało. I tak już za kilka dni przeczyta raport opiekunki monitorującej spotkanie. Tak czy siak, matka z córką nie miały się widywać regularnie z nieznanych mi powodów. W samochodzie obróciłam się w fotelu twarzą do Lucy, która właśnie zapinała pasy. – Wszystko w porządku, kochanie? – zapytałam delikatnie. – Jak się czujesz? – Może być – powiedziała cicho. – Mama taka jest, bo ktoś ją bardzo skrzywdził, kiedy była mała. Nie dopuszcza do siebie nikogo, nawet mnie, z powodu okropnych rzeczy, które jej robili pewni ludzie. Spojrzałam na Lucy zaszokowana, a moje serce pękało – nie tylko z powodu Lucy, ale i jej mamy. Gdyby jej córka nie trafiła do opieki, ten scenariusz łatwo mógł się powtórzyć. – To nie jej wina, że jest, jaka jest – dodała Lucy. – Już nie mam jej tego za złe.

– Nie, to nie jej wina – odparłam smutno. Lucy mówiła mi wcześniej różne rzeczy o swojej mamie i jej życiu przed trafieniem do opieki – zazwyczaj w niedziele, kiedy Adrian i Paula wychodzili ze swoim ojcem i byłyśmy tylko we dwie – ale o tym nigdy nie wspominała. – Myślę, że twoja mama miała bardzo trudne życie – powiedziałam, nadal zwrócona twarzą do Lucy. Sądzę, że radzi sobie najlepiej, jak tylko potrafi. To ogromna szkoda, że nikt jej nie pomógł, tak jak teraz tobie. Cieszę się, że jej wybaczyłaś. – Bardzo często dzieci, których rodzice zawiedli, dają się opętać przez gniew, co z pewnością rzuca cień na całe ich życie. *** Tego wieczoru wyjątkowo mocno przytuliłam Lucy na dobranoc. Pan Króliczek jak zwykle leżał opatulony kołdrą tuż przy niej na poduszce. Poprosiła mnie, bym ucałowała też jego, co już wcześniej się zdarzało. Lucy na pewno poruszyło spotkanie z mamą i przywołane przy tej okazji emocje, wspomnienia i nadzieje, lecz nie dawała tego po sobie poznać. Zastanawiałam się, co tak naprawdę dzieje się w jej głowie. – Czy chcesz o czymś porozmawiać? – zapytałam delikatnie, siadając na łóżku. Lucy pokręciła głową. – Raczej nie. Mama sobie poradzi. Umie o siebie zadbać – odparła, jakby chciała uspokoić nas obie. – Jestem pewna, że umie – powiedziałam. – A gdy będzie miała chęć, odezwie się do pani Stevie i zorganizuje kolejne spotkanie z tobą. Lucy zrobiła zamyśloną minę, a potem zmarszczyła czoło. – Wydaje mi się, że wtedy już nie będę mieszkała u ciebie. – Tak, jeśli to będzie za sześć miesięcy albo dłużej, pewnie będziesz u swojej stałej rodziny, i to oni zawiozą cię na spotkanie. Lucy ponownie zmarszczyła czoło, po czym wyszeptała: – Wolałabym zostać tutaj, z tobą. – Och, kochanie – powiedziałam, głaszcząc ją po czole. – Wiem, jak musi cię to stresować. – Mama pytała, czy zostaję u ciebie, a ja odpowiedziałam, że tak się nie da. Ale właściwie dlaczego nie mogę tu zostać, Cathy?

To był trudny temat. Lucy znała plan opieki, tak samo Bonnie, i zastanawiałam się, co im o tym mówili podczas spotkania. – Pamiętasz, jak ci tłumaczyłam, że pani Stevie próbuje znaleźć twoich krewnych, żeby sprawdzić, czy ktoś z nich mógłby się tobą zająć? – zapytałam. Lucy pokiwała głową. – A jeśli nie będzie nikogo odpowiedniego, Stevie znajdzie ci stałą rodzinę zastępczą, gdzie jedno z rodziców jest tajskiego lub azjatyckiego pochodzenia, więc będziesz tam pasowała. – Ale ja pasuję tutaj, prawda? – odparła Lucy. – Oczywiście, że tak, skarbie. Nie widzę świata poza tobą, tak samo Adrian i Paula, ale ta decyzja nie należy do mnie. Opieka społeczna chce, żeby dzieci były z rodzinami o tym samym pochodzeniu etnicznym. Pamiętasz, jak ci tłumaczyłam, co to znaczy? – Lucy poważnie pokiwała głową. – A jeśli powieszę tę flagę w pokoju? Wtedy pozwolą mi zostać? – Och, skarbie – powtórzyłam, czując, jak w gardle rośnie mi gula. – Chciałabym, żeby to było takie proste. Wtedy Lucy wykrzywiła buzię w złośliwym uśmieszku. – Jeśli pani Stevie pozwoli mi zostać, przestanę wpuszczać Toschę do domu podczas jej wizyt. Zaśmiałam się. – Musisz przestać ją wpuszczać już teraz – odcięłam się żartobliwie. – Pani Stevie przyjdzie w przyszłym tygodniu na twoją okresową ocenę, a ja nie chcę, żeby cały czas kichała. – Ja nie przyjdę na moją ocenę – powiedziała Lucy stanowczo. – Wiem, i nikt cię nie będzie do tego zmuszał. Ale jeśli poczujesz się na siłach, zejdź na kilka minut. Będzie tutaj, więc możesz zostać tak długo albo tak krótko, jak będziesz chciała. – Lucy pokręciła głową. Opieka społeczna zazwyczaj oczekuje, że dziecko w jej wieku będzie obecne przez część swojej oceny, chyba że poda się powód, dla którego nie powinno lub nie może się na niej stawić. – Nie, nie przyjdę wcale – rzekła Lucy, poważniejąc. – Nienawidzę bab z opieki. – W porządku, zrozumiałam – odparłam. – Ale teraz chcę, żebyś zapomniała o tym, czego nienawidzisz, i pomyślała o czymś przyjemnym, żeby ci było łatwiej zasnąć. Za kilka tygodni wybieramy się na wakacje, a potem, we wrześniu, są twoje urodziny. Musisz mi wcześniej powiedzieć, jakie byś chciała mieć atrakcje

i o jakim marzysz prezencie. Na miejsce grymasu na twarzy Lucy pojawił się uśmiech. – Nie mogę się doczekać wyjazdu na wakacje i moich urodzin – powiedziała, tuląc Pana Króliczka. – Będziesz robiła dużo zdjęć, żebym mogła je wspominać, kiedy mnie tu już nie będzie? – Tak, oczywiście, kochanie. Będziesz miała masę szczęśliwych wspomnień, które ze sobą zabierzesz. – Wolałabym ciebie – powiedziała Lucy, a ja z trudem powstrzymałam łzy.

Rozdział dziewiętnasty Szczęśliwe wakacje Okresowa ocena Lucy rozpoczęła się o jedenastej w następny wtorek. Stevie, Jill, Peter (organizator pieczy zastępczej) i ja siedzieliśmy w moim salonie przy kawie i herbatnikach. Dzieci zajmowały się sobą na górze, a ja uprzedziłam, że Lucy nie chce przyjść na nasze spotkanie. Zaproszono by Bonnie, gdyby nie to, że znowu zniknęła, nie zostawiając adresu do korespondencji. Poinformowano też wychowawczynię Lucy, panią Connor, lecz wyjechała na urlop, ale dostarczyła swój raport pocztą, a Peter właśnie skończył go odczytywać. Zwracała przede wszystkim uwagę na to, że Lucy systematycznie nadrabia zaległości, lecz nadal ma trudności z nawiązywaniem relacji koleżeńskich, czego dowiedziałam się już na spotkaniu z nią. Nauczycielka załączyła trochę wyników testów, a na koniec stwierdziła, że jest wdzięczna za pomoc, którą okazałam Lucy w domu, i że dziewczynka nie zrobiłaby takich postępów bez mojej pomocy. To było miłe z jej strony. Skończywszy odczytywać raport, Peter zwrócił się do mnie: – Cathy, czy mogłabyś nam opowiedzieć, jak sobie Lucy teraz radzi? Rzuciłam okiem na moje notatki, gotowa zaczynać, jednak wszystkie oczy zwróciły się w stronę drzwi, które powoli się otwierały. Pomyślałam, że to pewnie jedno z dzieci schodzi po coś na dół albo Lucy nabrała odwagi, by przyjść na swoją ocenę okresową. Jednak zza drzwi niespiesznie wyłoniła się Toscha i zaczęła donośnie miauczeć. Pani Stevie zapiszczała, a ja natychmiast zerwałam się na równe nogi i rzuciłam w pogoń za kotką, która, wystraszona hałasem, pędem czmychnęła do kuchni. Wypuściłam ją na dwór tylnymi drzwiami i wróciłam do salonu. – Przepraszam – zwróciłam się do Stevie, siadając. – Jestem pewna, że wypuściłam ją wcześniej na dwór. Jill, która wiedziała tak samo jak ja, w jaki sposób Toscha dostała się do domu, spojrzała na mnie porozumiewawczo i obie powstrzymałyśmy chichot. Na szczęście kotka nie weszła do pokoju na wystarczająco długo, by doprowadzić panią Stevie do ataku kichania, Peter zaś wyglądał na dość speszonego jej histeryczną reakcją. Gdy opiekunka społeczna skończyła tłumaczyć, dlaczego tak

bardzo nienawidzi kotów i jak wielką ma na nie alergię, organizator spojrzał na mnie, bym podjęła relację. Gdy mówiłam, robił notatki. Zaczęłam od tego, jak dobrze Lucy się zaaklimatyzowała w naszym domu i jak wspaniałe więzi nawiązała z moimi dziećmi, rodzicami i ze mną. Chwaliłam jej postępy w nauce oraz zapał do dodatkowej nauki w domu. Opisałam jej typowy dzień i opowiedziałam, jak lubi spędzać wolny czas. Wyznałam, że chociaż zachęcam Lucy do zapraszania koleżanek do domu, jeszcze nikogo nie przyprowadziła, oraz wspomniałam, iż zwierzyła się pani Connor, że nie warto nawiązywać przyjaźni, skoro za niecały rok zmieni szkołę. – To wielka szkoda – zauważył Peter, notując. – Może się z kimś zakolegować – zwróciła uwagę pani Stevie – i utrzymywać kontakt po przeprowadzce. Pokiwałam głową i mówiłam dalej. O tym, że Lucy o wiele lepiej radzi sobie z gniewem i że poprawił się jej apetyt, choć nadal martwią mnie jego wahania. Nadal nie je wystarczająco dużo jak na dziecko w jej wieku. Wspomniałam też, że tydzień wcześniej dziewczynka widziała się z matką, lecz odniosłam wrażenie, że spotkanie nie było specjalnie udane. – Może na razie zostawmy ten temat i wróćmy do niego, kiedy pani Stevie złoży raport? – Tak, oczywiście – zgodziłam się. Na koniec dodałam, że Lucy nie może się doczekać naszych wspólnych wakacji i swoich urodzin, a także, iż opieka nad nią to czysta przyjemność. – Dziękuję – powiedział Peter, po czym zwrócił się do Jill: – Czy jako koordynatorka rodziny Cathy masz coś do dodania? – Niewiele – odparła Jill. – Z powodu tych wszystkich zmian oraz bolesnych doświadczeń na początku Lucy było ciężko, lecz teraz już się zaaklimatyzowała. Jestem przekonana, że gdy dziewczynka przeprowadzi się do stałego domu, dużo da jej psychoterapia, dzięki której rozwiązane zostaną także jej problemy z jedzeniem. – Czy są plany, by poddać Lucy ponownym badaniom lekarskim? – Peter zwrócił się do pani Stevie. – Pamiętam, że poprzednia opiekunka zastępcza zgłaszała te same obawy co Cathy i zaprowadziła dziewczynkę do swojego lekarza. – Peter występował jako organizator również na poprzednich spotkaniach, więc zdawał sobie sprawę z przejść Lucy. – Kolejne badania przejdzie przy przenosinach do stałej rodziny zastępczej –

odparła opiekunka. – Jeśli trzeba, możemy to przyspieszyć, ale nie wydaje mi się, żeby to było natychmiast konieczne. – Spojrzała na Jill i na mnie w oczekiwaniu aprobaty, a my pokiwałyśmy głową. Peter coś zanotował. Jill nie miała już nic do dodania, więc Peter poprosił panią Stevie o raport. Zaczęła od zarysu planu opieki: opieka społeczna złoży wniosek o wydanie postanowienia o przyznaniu jej pełnej opieki nad Lucy, a wtedy dziewczynka będzie przekazana krewnym lub stałej rodzinie zastępczej. Peter spytał: – A jak idą poszukiwania krewnych? Miała się pani tym zająć po ostatniej ocenie. – Nie udało mi się namierzyć ojca Lucy – odparła pani Stevie. – I trudno powiedzieć, żeby był on odpowiednim krewnym – wtrącił Peter. – Nigdy nie był obecny w życiu dziewczynki. Nie widział jej od czasu, kiedy była niemowlęciem, a z tego, co wiemy, nawet nie ma go w kraju. Czy jego nazwisko widnieje na akcie urodzenia? – Nie – przyznała opiekunka. – Więc myślę, że możemy go wykluczyć – odparł Peter. – Chyba że się nagle zmaterializuje i złoży wniosek o opiekę, co jest bardzo mało prawdopodobne. Stevie pokiwała głową. – A co z resztą rodziny? – zapytał. – Musimy zacząć działać, by Lucy znalazła stały dom. Już wystarczająco dużo niepewności spotkało ją w życiu. Na ostatniej ocenie mówiła pani, że poszukuje dwóch wujków, ciotki i babci. – Peter zerknął do swoich notatek. – Gdzie oni przebywają? – Babka Lucy ze strony matki mieszka w Szkocji – odparła pani Stevie. – Ma problemy osobiste i Bonnie niewzruszenie twierdzi, że nie zechce wziąć Lucy do siebie; z powodu jej stylu życia nie jest to brane pod uwagę. Bonnie nie wie, gdzie są jej bracia, od lat nie mają kontaktu, a Lucy nigdy ich nie poznała, więc również ich wykluczyłam. – A ciotka? – dorzucił Peter, zerkając znów do dokumentów. – To ta pani, która przygarnęła Bonnie i Lucy, kiedy ta była niemowlęciem. Myśleliśmy, że ta opcja rokuje. Opiekunka pokręciła głową. – Rozmawiałam z Maggie przez telefon. To urocza kobieta, ale nie może zaoferować Lucy dachu nad głową, jako że jest schorowana. – Czyli nie pozostaje nam nic innego jak stała rodzina zastępcza? – ogłosił

Peter. – Tak – potwierdziła Stevie. – Dział rodzin już szuka odpowiedniej. – Cóż, mam nadzieję, że nie potrwa to zbyt długo – powiedział dobitnie organizator. Skończył notować, po czym zwrócił się do opiekunki: – Może teraz mogłaby pani nam opowiedzieć, jak wyglądało zeszłotygodniowe spotkanie Lucy z jej mamą? – Nie przebiegło zbyt dobrze. Opiekunka, która je monitorowała, stwierdza w swoim raporcie, że było trudne zarówno dla matki, jak i córki. – Ile trwało? – Godzinę. Peter coś zapisał, a pani Stevie ciągnęła: – Bonnie i Lucy zupełnie nie wykazywały wzajemnego zainteresowania. Trudno im było nawiązać rozmowę ani nie były w stanie komunikować się w żaden inny sposób. Na długo zapadała niezręczna cisza, czuły się przy sobie skrępowane, w ogóle się nie dotykały. – Ma pani na myśli to, że się nie przytulały ani nie pocałowały? – zapytał Peter. – Dokładnie tak. Nawet na powitanie i pożegnanie. Co ja również zauważyłam. Jak pisze opiekunka w swoim raporcie – ciągnęła pani Stevie – Lucy zaproponowała, żeby pograły razem w warcaby, domino albo scrabble, ale Bonnie odparła, że nie umie. Córka zaoferowała, że ją nauczy, ale Bonnie powiedziała, żeby grała w nie z Cathy, która zna zasady. Faktycznie, Lucy wiele mówiła o Cathy i jej rodzinie, oraz o rzeczach, które razem robią. – Czy matka miała jej to za złe? – Co zaskakujące, nie – odparła opiekunka. – Bonnie wręcz powiedziała Lucy, że cieszy się z jej szczęścia. Cathy widziała się z nią na początku i pod koniec spotkania. – I jak poszło? – zapytał Peter, zwracając się do mnie. – Lucy nie była zdenerwowana, zdawała się podchodzić do tego spokojnie – odrzekłam. – Odniosłam wrażenie, że nie oczekiwała zbyt wiele od swojej matki. Lucy wyznała, że nie spodziewa się, żeby matka widywała się z nią regularnie i że to nie jej wina, że jest taka, ponieważ w dzieciństwie była ofiarą przemocy. – Jakie to smutne. – Peter westchnął, notując, po czym spojrzał na panią

Stevie. – Miała pani nadzieję na ustanowienie regularnych spotkań Lucy z matką; rozumiem, że teraz trzeba będzie od tego odejść? – Tak – odparła pani Stevie. – Nie dojdą do skutku. – Czy Bonnie będzie się sprzeciwiać w sądzie wydaniu nakazu stałej opieki? – Nie. Matka dziecka jest świadoma, że nie może się opiekować Lucy. – Trochę jej to zajęło – skomentował chłodno Peter. – Czyli w takim razie czekamy, aż dział rodzin znajdzie dom odpowiadający potrzebom Lucy? – Tak – potwierdziła pani Stevie. Po czym organizator zwrócił się do mnie: – Czy kiedy opieka społeczna będzie szukała odpowiedniej rodziny, Lucy może zostać u ciebie? – Och, tak! – odpowiedziałam. – Jak długo będzie trzeba. W dniu spotkania z matką rozmawiałyśmy wieczorem i Lucy wyznała mi, że chciałaby zostać z nami na zawsze. Wyjaśniłam jej, dlaczego nie jest to możliwe. – W porządku. Ktoś musi przekazać dziewczynce, co ostatnio ustalono – powiedział Peter. – Że nie udało się znaleźć nikogo z dalszej rodziny, kto miałby się nią zaopiekować, więc zostanie skierowana do stałej rodziny zastępczej. Czy może pani jej powiedzieć, że jest za duża na adopcję? – Tak – odpowiedziała pani Stevie. – Myślę, że Lucy już to rozumie. Ale jeżeli chcecie, mogę przeprowadzić z nią jeszcze jedną rozmowę i jej to wszystko wytłumaczyć, skoro nie chce się widzieć z panią Stevie. – Tak, proszę – powiedział Peter. – Szkoda, że Lucy nie czuje się na siłach, by dołączyć do nas na ocenie. – Czułam, jakby ktoś dał mi kuksańca. – A jej Książka życia? – spytał opiekunkę. – Powinna mieć ją tutaj – pani Stevie zwróciła się do mnie. – Jest w szufladzie w jej pokoju – powiedziałam. – Bardzo pilnie jej strzeże i nie pozwala żadnemu z nas jej zobaczyć. Robię małej masę zdjęć, które będzie można do niej wkleić. – Dobrze – powiedział Peter, zapisując to. – A teraz, czy jest coś jeszcze? – Rozejrzał się po salonie, lecz nikt nie miał nic do dodania. – W takim razie uzgodnimy datę następnej oceny Lucy i zamknę posiedzenie.

Wyjęliśmy kalendarze i ustaliliśmy datę spotkania na styczeń, za pięć miesięcy. Peter podziękował nam za obecność, co jest zwyczajowym gestem, i razem z panią Stevie opuścili mój dom, Jill zaś została na chwilę. – Poszło nieźle – powiedziała po ich wyjściu. – Tak, chociaż szkoda, że Lucy nie chciała zejść na dół. – Raz zeszła – powiedziała Jill z uśmiechem. – Żeby wpuścić kota. – Wiem! – Pozostaje mieć nadzieję, że stawi się na następnej ocenie. To będzie już bardzo blisko jej przenosin do stałej rodziny, jednym słowem, ważne zebranie. – Pokiwałam głową. – Cathy, co myślisz o tym, żeby przyjąć kolejne dziecko na krótki pobyt? – Nie widzę przeszkód – powiedziałam. – Wszyscy byli zadowoleni z obecności Davida. – Dziękuję. Chłopiec ma na imię Toby. Ma dwanaście lat i od roku jest w rodzinie zastępczej. Jego opiekunowie zarezerwowali wakacje dla całej rodziny, włącznie z nim, ale opieka nie załatwiła mu na czas paszportu, więc zamiast odwoływać wszystkim urlop, powiedziałam, że zorganizujemy mu tymczasówkę na tydzień. – Jak dla mnie w porządku – powiedziałam. – Chociaż szkoda, że Toby nie może pojechać na wakacje. – Dylemat, przed jakim stanęła rodzina Toby’ego, to stały problem, który staje się udziałem wielu rodzin zastępczych: dzieci, którymi się opiekują, nie mają paszportów, a wniosek o taki dokument może złożyć jedynie opieka społeczna, nie opiekun zastępczy. Chociaż nie jest to pewnie sprawa najwyższej rangi, często się zdarza, że rodzina zastępcza nie wyjeżdża na wakacje (czasem przez całe lata), musi odwoływać zarezerwowane wcześniej pobyty i traci pieniądze albo przysposobione dziecko trafia wtedy pod opiekę tymczasową. Jill pożegnała się z dzieciakami, które nadal były na górze, i wyszła. Poszłam do nich i zapowiedziałam, że od piątku wieczór przez cały tydzień będziemy opiekować się Tobym. Adrian był zachwycony, że dołączy do nas chłopiec w podobnym wieku, a Paula i Lucy również cieszyły się na jego pobyt. Wykorzystaliśmy w pełni panującą w tamtym tygodniu piękną pogodę i większość czasu spędzaliśmy na zewnątrz, czy to w ogrodzie, czy w okolicznych parkach.

Gdy ojciec zastępczy Toby’ego, Sid, przywiózł chłopca w piątkowy wieczór, on i Adrian z miejsca rzucili się w wir zabawy. Sid był zły, że nie może zabrać Toby’ego na wakacje i, gdy dzieci nie słuchały, wyrzucił z siebie: – Moja żona już dziesięć miesięcy temu powiedziała opiece, że rezerwujemy wyjazd. Dostaliśmy pozwolenie na wywóz dziecka za granicę. Nie wpadłbym na to, że nie wyrobią mu paszportu! Ile potrzebują na to czasu? Współczułam mu, bo gdybym chciała zabrać rodzinę za granicę, byłabym w takiej samej sytuacji; Lucy nie ma paszportu, a jest pod opieką zastępczą od trzech lat! Zapewniłam Sida, że zafunduję Toby’emu świetny tydzień pełen atrakcji na dworze, i wywiązałam się z zobowiązania. Codziennie wychodziliśmy, byliśmy nawet w zoo, spędziliśmy też cały dzień nad wodą. Chociaż Toby świetnie się bawił, to nie było to samo, co wakacje za granicą, na które, co oczywiste, bardzo czekał – pierwszy raz w życiu miał polecieć samolotem. Poza tym, że pozbawiono go tego doświadczenia, tęsknił za swoją rodziną zastępczą, a oni tęsknili za nim. Kiedy Sid przyjechał, żeby odebrać Toby’ego, mocno się uściskali i myślałam, że się rozpłaczą. Gdy chłopak poszedł na górę po swoją torbę, zapytałam Sida, czy dobrze się bawili z rodziną. Wzruszył ramionami i odpowiedział: – Staraliśmy się skorzystać jak najwięcej, ale, szczerze mówiąc, wszyscy czuliśmy się winni, że zostawiliśmy Toby’ego. Myślę, że powinniśmy byli odwołać ten wyjazd i pogodzić się ze stratą pieniądzy. Było mi żal, że to wszystko z powodu kilku papierków! Nadeszła połowa sierpnia i nasze rozmowy zaczęły krążyć wokół wakacji, które miały się zacząć za tydzień. Adrian, Lucy i Paula, bardzo podekscytowani, planowali, co będziemy robić: budować zamki z piasku, pluskać się i pływać w morzu, opychać lodami, oglądać spektakle kukiełkowe Judy i Punch na plaży, kłaść się okropnie późno do łóżka i nie wiadomo, co jeszcze. Oszczędzali każdy grosz z kieszonkowego, żeby móc szaleć w wesołym miasteczku, a gdy nadszedł czas pakowania, z przyjemnością mi pomagali. Droga nad morze trwała pięć godzin, lecz wyjechaliśmy już o szóstej rano, zatrzymaliśmy się na śniadanie na stacji benzynowej przy autostradzie i dotarliśmy do celu na dwunastą. Zostawiliśmy walizki w domku z samodzielną kuchnią, w którym się zatrzymaliśmy, po czym poszliśmy coś zjeść w restauracji z widokiem na morze. To był cudowny początek wakacji, a wieczorem cała trójka zmęczonych, ale

bardzo podekscytowanych dzieci poszła do łóżek i zapadła w głęboki sen, gdy tylko przyłożyły głowy do poduszek. W pełni wykorzystaliśmy każdy dzień: na plaży, kąpielach w morzu, zwiedzając lokalne atrakcje turystyczne. Miejscowość cieszyła się szczególną popularnością wśród rodzin z dziećmi i my bawiliśmy się równie wspaniale jak wszystkie szczęśliwe rodziny dookoła. Lucy była wniebowzięta. Wciąż mi dziękowała oraz przez cały czas powtarzała, jak świetnie się bawi. – Dobrze, kochanie – mówiłam. – Nie musisz mi ciągle dziękować. Cieszę się, że miło spędzasz czas. – Ale jak! Dzięki, Cathy. To najlepsze wakacje, na jakie w życiu pojechałam. Z tego, co było mi wiadomo, to były jedyne wakacje, na jakich w życiu była. Gdy siedziałam na plaży, patrząc jak Adrian, Lucy i Paula bawią się w morzu, niejeden raz pomyślałam, że razem tworzymy prawdziwą rodzinę. Możliwe, że tak naturalnie się ze sobą związaliśmy, ponieważ dziewczynka nie ma własnych krewnych. Dopasowała się do nas z taką łatwością, że często czułam, jakby była moją prawdziwą córką, a cała trójka dzieci związała się ze sobą niczym biologiczne rodzeństwo. Choć włosy Lucy były ciemniejsze niż Adriana i Pauli, a rysy twarzy odziedziczyła po tajskim ojcu, to te różnice były tak nieistotne, że nie wyróżniała się z grupy. Obecnie w wielu rodzinach dzieci mają różnych ojców i to, że nie są do siebie bardzo podobne, może jedynie sugerować, że byłam zamężna więcej niż raz. Stevie poszukiwała rodziców zastępczych, którzy pasowaliby do Lucy etnicznie, ale ja wiedziałam, że ciężko będzie takich znaleźć. Jak długo jeszcze ona i dział rodzin będą trzymać Lucy w niepewności i szukać? I na ile to rzeczywiście jest ważne, żeby znaleźć idealnie dopasowaną etnicznie rodzinę? Przecież priorytetem powinna być taka, która będzie stabilna i kochająca. Kilka razy w czasie wakacji analizowałam w myślach te kwestie, a pod koniec tygodnia poczułam, że po powrocie do domu muszę pilnie zapytać o coś Jill.

Rozdział dwudziesty Czy mnie pokochasz? – Jill, czy poparłabyś mój wniosek, gdybym chciała wziąć Lucy na stałe? – zapytałam, a serce biło mi jak oszalałe. – Jeszcze nic nie mówiłam Lucy, Adrianowi ani Pauli; chciałam najpierw skonsultować się z tobą. To był piąty września, dzień po rozpoczęciu nowego roku szkolnego, więc w domu byłyśmy tylko Jill, Toscha i ja. Koordynatorka przypatrywała mi się uważnie, intensywnie nad czymś rozmyślając. Ciągnęłam: – Doceniam fakt, że Stevie szuka dla Lucy długoterminowej rodziny zastępczej o odpowiednim pochodzenie etnicznym, ale czy znalezienie jej jest w ogóle realne? I ile będzie trwało? Lucy uważa się za Brytyjkę. Nie ma problemów ze swoją tożsamością kulturową, a ja robię wszystko, co w mojej mocy, by zbudować w niej pozytywny obraz obu ojczyzn. Ma za sobą tyle przykrych doświadczeń, przeprowadzek i chwil niepewności. Ułożyła sobie życie tutaj z nami. Adrian, Paula i ja ubóstwiamy ją i wiem, że ona nas też. Niejeden raz pytała, czy mogłaby zostać, my zaś tego pragniemy – mówiłam z przejęciem, prosto z serca. Jill nadal bacznie mi się przyglądała. – I co? Co o tym myślisz, Jill? – Czy kochasz Lucy? – zapytała po chwili. – Tak, kocham – odpowiedziałam bez wahania. – Jest dla mnie jak córka, a dla Adriana i Pauli jak siostra. Wiem, że oni czują to samo co ja. W tej chwili rozumieją, że Lucy pewnego dnia nas opuści, tak samo jak wszystkie inne dzieci, które przebywały w naszej rodzinie. To coś, co trzeba przyjąć do wiadomości, kiedy się zostaje rodziną zastępczą. Wiem jednak, że byliby przeszczęśliwi, gdyby Lucy została. Jill pokiwała lekko głową w zamyśleniu, po czym na jej twarzy pojawił się uśmiech. – Tak, poprę cię – rzekła. – Z wielką przyjemnością. Widzę, jak zadomowiona i szczęśliwa jest u was Lucy. Idealnie się zintegrowała z twoją rodziną.

– Och, dziękuję! – przyklasnęłam. – Tak bardzo jestem ci wdzięczna! – Wstałam, przeszłam przez salon, i mocno uściskałam Jill. – Jesteś wspaniała! Koordynatorka się zaśmiała. – Nie ma za co. Teraz pierwsze, co muszę zrobić, to umiejętnie podejść panią Stevie. Opinia opiekunki społecznej Lucy będzie w tej sprawie najważniejsza. W tym całym podekscytowaniu prawie zapomniałam o kluczowej roli pani Stevie w pozytywnym zakończeniu tej historii. – Myślisz, że poprze mój wniosek? – zapytałam z narastającym niepokojem. – Tak, jestem pewna, że poprze. Żadna opiekunka społeczna nie chce niepotrzebnie przenosić dziecka. A pani Stevie musi zdawać sobie sprawę z tego, że szanse na znalezienie idealnej rodziny dla Lucy są nikłe. Gdybym była na jej miejscu, dziękowałabym ci na kolanach, że chcesz dać małej stały dom. Zadzwonię do niej, gdy tylko wrócę do biura. Uśmiechałam się od ucha do ucha. – Jak myślisz, ile zajmie ten cały proces? Możesz mi o nim opowiedzieć? – Oczywiście. Niech pomyślę. Ostateczną rozprawę wyznaczono na grudzień, ale termin wysyłania dokumentacji do sądu mija w przyszłym miesiącu. Zostanie do niej dołączona kopia planu opieki. Pani Stevie będzie musiała aktualizować go przed wysłaniem, zaznaczając, że Lucy zostanie tutaj jako w długoterminowej rodzinie zastępczej. Wtedy, po ostatniej rozprawie sądowej w grudniu, kiedy opieka społeczna otrzyma pełne prawa do opieki nad Lucy, twój wiosek o zatrzymanie jej u siebie zostanie rozpatrzony przez komisję do spraw opieki stałej. To będzie, obawiam się, wymagało zebrania kolejnych papierów, które należy przygotować na miesiąc przed posiedzeniem komisji. Narady odbywają się raz w miesiącu, więc jeśli twój wniosek nie załapie się na styczniową sesję, zostanie rozpatrzony w lutym. Będziesz musiała stawić się przed komisją, ale nie podczas obrad. – Wydałam stłumiony okrzyk. – Nie martw się, poradzisz sobie. Będę z tobą i jestem pewna, że komisja rozpatrzy twój wniosek pozytywnie. Obstawiam, że pod koniec lutego już będzie po wszystkim. – To cudownie! – krzyknęłam. Trudno mi było powstrzymać podekscytowanie i prawie ucałowałam Jill ze szczęścia. A ona wyjęła długopis i notatnik ze swojej torby i coś zanotowała. – Lecę już – powiedziała, wstając. – Chcę zabrać się do pracy nad twoim wnioskiem. Zadzwonię do pani Stevie, a potem do ciebie, żeby potwierdzić

gryplan. – Uśmiechnęła się szeroko, a ja widziałam, że cieszy się tak samo jak ja. – Sprawiłaś, że to dla mnie szczęśliwy dzień – powiedziała, gdy odprowadzałam ją do drzwi. – Ty zrobiłaś to samo dla mnie – powiedziałam. – Jeszcze raz ci dziękuję. – Zanim wyszła, ponownie mocno ją uściskałam. Przez pozostałą część poranka i wczesnym popołudniem byłam bardzo szczęśliwa. Krzątałam się po domu i wykonywałam bieżące prace, jakbym unosiła się na chmurce. Wiedziałam, że Adrian i Paula będą wniebowzięci, kiedy podzielę się z nimi nowiną, a jeśli chodzi o Lucy, to cóż, zbliżały się jej urodziny – czy mogłaby dostać lepszy prezent niż własną rodzinę? Czułam się najszczęśliwszą osobą na świecie i w myślach odmawiałam modlitwę dziękczynną. Był w moim życiu czas, kiedy wyniki badań wskazywały, że prawdopodobieństwo, iż będę miała dzieci, jest niewielkie, a teraz miałam ich troje i na dodatek prowadziłam rodzinę zastępczą. – Dziękuję! – powiedziałam na głos. O drugiej po południu zadzwonił telefon i zerwałam się, żeby go odebrać, spodziewając się, że to Jill z potwierdzeniem, na które czekałam. I faktycznie była to koordynatorka, jednak gdy tylko się odezwała, wiedziałam, że coś poszło nie po mojej myśli. – Cathy, lepiej usiądź – mówiła przez ściśnięte gardło, a jej głos był pełen napięcia. – Rozmawiałam z panią Stevie i obawiam się, że nie mam dobrych wieści. – Na moment przestraszyłam się, że powie, iż opiekunka znalazła dla Lucy rodzinę, która spełnia jej wymagania. To byłoby dla mnie wielkie rozczarowanie, lecz koordynatorka przekazała mi jeszcze gorszą nowinę. – Stevie nie rozpatrzy twojego wniosku w sprawie długoterminowej opieki nad Lucy – powiedziała Jill – ponieważ ma wrażenie, że nie jesteś w stanie zaspokoić potrzeb dziecka. Próbowałam ją przekonać, że to bzdura, ale jest nieugięta. Nie wysunie twojej kandydatury. Serce podeszło mi do gardła. – Jakich potrzeb? – zapytałam, a raczej zażądałam informacji. – Kulturowych – odparła otwarcie Jill. – To powiedz mi, co jeszcze muszę zrobić – poprosiłam chora z niepokoju. – A zrobię wszystko, co będzie trzeba.

– Tu nie chodzi o to, co robisz, a czego nie – powiedziała koordynatorka. – Wiem, że budujesz u Lucy pozytywny obraz jej tożsamości kulturowej, ale nie możesz zmienić tego, kim jesteś. – Masz na myśli to, że nie jestem choć trochę Tajką? – zapytałam, podnosząc głos. – Dokładnie. I nie masz nikogo takiego w swojej dalszej rodzinie ani wśród bliskich przyjaciół. Zagotowałam się ze złości. – Czy pani Stevie postradała zmysły? – denerwowałam się. – To nie tylko rasizm, ale i czysty absurd. Żyjemy w społeczeństwie wielokulturowym, Jill. Lucy nie wyróżnia się. Sama powiedziałaś, że idealnie się z nami zintegrowała. Zostajemy wykluczeni tylko dlatego, że nie mamy tego samego, mieszanego pochodzenia rasowego. Myślę, że tu bardziej chodzi o osobiste kompleksy pani Stevie w kwestii jej własnej tożsamości kulturowej niż o to, co najlepsze dla Lucy. Ta kobieta od samego początku miała obsesję na ten temat. Nieważne, że dziecko kochamy i jesteśmy w stanie zapewnić mu stałą kochającą rodzinę. Ale o tym wszystkim się nie pamięta, poświęca się to, bo Stevie uważa, że ważniejsza jest właściwa mieszanka etniczna! Zabrakło mi powietrza, a oczy piekły mnie od łez. Prawdopodobnie powiedziałam zbyt wiele, ale miałam poczucie, że nie mam nic do stracenia. Jill po drugiej stronie słuchawki zamilkła i odezwała się dopiero po chwili. – Tak strasznie cię przepraszam, Cathy – powiedziała ciepło. – Naprawdę. Nie powinnam była robić ci nadziei przed rozmową z panią Stevie, ale byłam szczerze przekonana, że będzie zadowolona i poprze twój wniosek. Westchnęłam. – To nie twoja wina – odparłam przygnębiona. – Czy to wszystko? Muszę już lecieć. – Tak. Bez pożegnania odłożyłam słuchawkę, po czym się rozpłakałam. Później tego popołudnia, kiedy dzieci wróciły ze szkoły do domu, kilka razy dopytywały się, czy coś się stało, bo jestem bardzo cicha. Mówiłam, że nie, i próbowałam trzymać fason dla ich dobra, ale nie było łatwo. Podczas naszych tygodniowych wakacji, a także po powrocie układałam w myślach to, co chcę

powiedzieć Jill, a kiedy tak pozytywnie zareagowała na moje słowa, czułam się jak w niebie. Cały ten czas miałam cichą nadzieję, że Lucy u nas zostanie, lecz tu nagle trach – druzgocące rozczarowanie, kiedy pani Stevie mnie skreśliła. Z natury jestem niepoprawną optymistką; kimś, kto widzi szklankę w połowie pełną, a nie pustą. Kiedy mam zły moment, pocieszam się, że mogło być gorzej, ale w tamtym momencie ratowałam się jedynie myślami, że przynajmniej nie podzieliłam się nowiną z dziećmi i oszczędziłam im rozczarowania, oraz tym, że Lucy zostanie, dopóki pani Stevie nie znajdzie jej rodziny, co może potrwać wiele miesięcy. Jednak chociaż starałam się myśleć pozytywnie, mój gniew nie mijał. Byłam święcie przekonana, że postawa pani Stevie nie jest słuszna. Wiedziałam, że w pewnych obszarach opieki społecznej poprawność polityczną uznaje się czasem za wartość nadrzędną, co nieraz prowadzi do tego, iż nie bierze się pod uwagę czynników równie istotnych oraz zdrowego rozsądku. Robiłam wszystko, co w mojej mocy, by poszerzać wiedzę Lucy o jej kulturze. Gdyby dziewczynka w jakikolwiek sposób cierpiała z powodu braku kontaktu z kulturą tajską albo wspominała, że nie pasuje do mojej rodziny, wtedy przyznałabym rację opiekunce i miała nadzieję, że mała niebawem znajdzie stały dom. Jednak w tym przypadku było wręcz przeciwnie. Lucy pasowała do nas i pragnęła tu zostać. Nie poddaję się łatwo i zanim położyłam się spać, przekułam w czyn moje rozczarowanie i złość. Postanowiłam, że następnego ranka, po odprowadzeniu Pauli do szkoły, zadzwonię do Jill. I z tą myślą zapadłam w sen, wyczerpana emocjonalnie. – Przepraszam, że wczoraj rzuciłam słuchawką, Jill – zaczęłam. – Strasznie się zdenerwowałam. – Rozumiem – odparła koordynatorka. – Posłuchaj, jeśli to dla ciebie jakiekolwiek pocieszenie, to ja również uważam, że pani Stevie jest w błędzie, jednak nie ma na to rady. – O to właśnie chciałam cię zapytać. Jest jednak coś, co możemy zrobić. Zastanawiałam się, czy mogę się odwołać od jej decyzji. Może poruszyć temat z jej kierownikiem? Koordynatorka zamilkła. Czułam, że ostrożnie dobiera słowa. – Rozmawiałam wczoraj na ten temat z moim przełożonym – powiedziała. – Bezpośrednio po rozmowie z panią Stevie. Uważamy, że zgłoszenie tej sprawy

jej kierownikowi wprowadziłoby złą atmosferę i nie wniosłoby nic dobrego. On prawie na pewno stanie po jej stronie, a ponadto może spowodować, że Lucy zostanie przeniesiona wcześniej. – Co masz na myśli, mówiąc „wcześniej”? – zapytałam, czując, jak kolana uginają się pode mną. – Nie znaleźli odpowiedniej rodziny dla Lucy czy znaleźli? – Nie, ale ośrodek może uznać, że sprawa pochodzenia rasowego Lucy stała się problematyczna i może być jej lepiej w rodzinie azjatyckiej. Opieka społeczna jest bardzo wyczulona na zaspokajanie kulturowych potrzeb dzieci. – No co ty powiesz! To jest poprawność polityczna doprowadzona do granic obłędu! Gorzej, to dyskryminacja! Jedyną osobą, która robi z tego problem, jest pani Stevie. Nic dziwnego, że opieka społeczna ma złą opinię! – Aż się gotowałam, ale zgadzałam się z każdym wypowiedzianym przez siebie słowem. Jill dała mi chwilę na ochłonięcie, po czym spokojnie powiedziała: – Cathy, mówię ci tylko, co myślimy ja i mój przełożony. Nie czulibyśmy się komfortowo, składając skargę. Próbowałam porozmawiać z panią Stevie, ale ona zdania nie zmieni. Jako opiekunka społeczna dziecka ma pełne prawo do tej decyzji. Nie chciałabym widzieć, jak cierpisz jeszcze bardziej niż teraz, gdyby Lucy nagle przeniesiono. – Rozumiem – powiedziałam szorstko. – Dzięki. – I drugi raz w ciągu dwóch dni rozłączyłam się bez pożegnania. Gdy odchodziłam od telefonu, cała się trzęsłam, ale wiedziałam, że tak naprawdę nic więcej nie wskóram. Jill miała rację, mówiąc, że pani Stevie ma prawo do takiej decyzji, i że podważanie jej autorytetu może pogorszyć sytuację. Jedyne, co mi pozostało, to umiejętne skrywanie swojego rozczarowania i skupienie się na urodzinach Lucy, które wypadały w następnym tygodniu. Chciała dostać nowy rower i w sobotę jechałam z nią go wybrać, chociaż prezent miała otrzymać dopiero w dniu swojego święta. Tego wieczoru zapytałam ją, w jaki sposób chciałaby uczcić swoje urodziny i zaproponowałam, żeby urządziła przyjęcie dla przyjaciół ze szkoły, a ona odparła: – Tak naprawdę to nie ma w szkole nikogo, kogo chciałabym zaprosić. Wolałabym spędzić ten dzień z rodziną. Możemy gdzieś razem pójść z Bunią i dziadkiem? To by mi się podobało. – Łzy napłynęły mi do oczu z powodów, o których Lucy nie wiedziała, a ja nie mogłam się z nią nimi podzielić.

Lucy postanowiła, że swoje urodziny chce świętować z rodziną w kręgielni w nowo otwartym centrum rozrywki. Słyszała, jak niektóre dzieci z jej klasy opowiadały o nowym kompleksie, którego jeszcze nie odwiedziliśmy. Kiedy zadzwoniłam do moich rodziców i powiedziałam mamie, że Lucy zaprasza ich na swoje urodziny, była tak samo wzruszona jak ja. – To dowód na to, jaki Lucy ma stosunek do nas wszystkich – powiedziała mama. – Wiesz, że nazywa nas Bunią i dziadkiem? I słyszałam, jak mówi czasem o tobie „mamo”. Po prostu nieraz jej się wyrwie, zaraz poprawia na Cathy. – Wiem. To trudne. Opiekunowie powinni zniechęcać dzieci do nazywania ich mamą lub tatą. Uważa się, że to miesza im w głowie, może także antagonizować ich wobec rodziców biologicznych. Mama cmoknęła z dezaprobatą. – Jeśli Lucy ma być szczęśliwsza, mogąc nazywać cię mamą, to nie widzę problemu. Ona zwyczajnie pragnie mieć własną rodzinę, to wszystko, kochanie. A moje serce znów pękało, bo nie mogłam Lucy nigdy tego dać. – W takim razie widzimy się w niedzielę o dwunastej – potwierdziłam. – Po kręglach wrócimy do domu na przyjęcie urodzinowe. Zamówiłam wyjątkowy tort. Lucy będzie zachwycona. – Może zrobię też trochę moich babeczek? – zapytała mama. – Och, tak, poproszę. To miło z twojej strony. I, mamo, nie ma problemu, żeby Lucy nazywała was Bunią i dziadkiem, jeśli tego chce. Tylko ja muszę być ostrożna, bo ani się obejrzymy, przeniosą ją do stałej rodziny z nową „matką”. – Rozumiem, kochanie. Sama chciałabym to rozumieć, pomyślałam. Zarówno prawdziwe urodziny Lucy – które wypadły w środę – jak i jej urodzinowe wyjście były niezwykle udane. W środę, zwykły dzień powszedni, obudziłam dzieci chwilę wcześniej niż zwykle i, wszyscy nadal w piżamach, zebraliśmy się wokół łóżka jubilatki, a ta rozpakowała swoje prezenty i otworzyła kartki z życzeniami. Mama i tata mieli przynieść swój prezent w niedzielę, a ponieważ matka Lucy nic nie przysłała, były tylko prezenty i życzenia od nas oraz kartka od Jill. Był rower, który sama sobie wybrała, i pudełko czekoladek ode mnie, dwie książki od Adriana, kilka gier od Pauli oraz porcelanowa ozdoba w kształcie kota od Toschy. Myślę, że ona spodobała jej się

najbardziej. Lucy nie skomentowała braku prezentu od matki – nie wydawało się, żeby spodziewała się od niej czegokolwiek. Kiedy się ubrała, wykorzystała moment na krótką przejażdżkę po ogrodzie na nowym rowerze, podczas gdy ja przygotowywałam śniadanie. Po posiłku musiała lecieć do szkoły. Tego popołudnia, gdy byłam w domu sama, nakryłam stół odświętnym obrusem i serwetkami oraz przygotowałam posiłek na specjalne życzenie Lucy. Wszystkie dzieci w moim domu wybierają danie na ich urodzinowy obiad, a dziewczynka chciała duszonego kurczaka z warzywami oraz frytki. Kupiłam też lody i lukrowany torcik. Porządny tort urodzinowy miała dostać po naszym niedzielnym wyjściu. Gdy Lucy wróciła do domu ze szkoły, była podekscytowana i zachwycona odświętną zastawą. Zjadła też sporą porcję kurczaka. Ale myślę, że najbardziej cieszyła ją ta cała uwaga, jaka skupiona jest na „jubilatce”, i starania, by czuła się wyjątkowo. Po obiedzie wybrała gry, w które zagraliśmy, ale ponieważ to był dzień powszedni, nie mogliśmy położyć się spać zbyt późno. Kiedy otulałam ją kołdrą i dawałam buziaka na dobranoc, powiedziała: – Dziękuję ci za miłe urodziny, Cathy. Dzięki tobie poczułam się wyjątkowa. – Jesteś wyjątkowa, kochanie – przytuliłam ją mocno i pocałowałam. – Naprawdę bardzo wyjątkowa. I nigdy o tym nie zapominaj. Lucy też mnie pocałowała i nagle wyznała: – Ja tak was wszystkich kocham! Wiem, że nie mogę tu zostać na zawsze, ale czuję to i tak. A dopóki tu będę… czy mnie pokochasz? – Och, Lucy, skarbie – powiedziałam. – Oczywiście. Już cię kocham. Tak jak my wszyscy. – Ale miło – uśmiechnęła się zadowolona. – To moje najlepsze urodziny w życiu. – Po czym, zwracając się do Pana Króliczka, dodała: – A widzisz! Mówiłam ci, że nas kochają, i miałam rację! W niedzielę Lucy mocno wyściskała i ucałowała moich rodziców, gdy tylko się pojawili. – Tak się cieszę, że mogliście przyjść na moje przyjęcie – oświadczyła. – To my się cieszymy – powiedział tata. – Dziękujemy za zaproszenie – odrzekła mama.

Przeszliśmy do salonu, gdzie rodzice dali Lucy prezent urodzinowy, i wszyscy patrzyliśmy, jak go otwiera. Wcześniej wspominała mojej mamie, że kiedy dorośnie, chciałaby zostać słynną wizażystką i malować wielkie gwiazdy filmu. Ku niewyobrażalnemu zachwytowi dziewczynki prezentem od moich rodziców okazał się wielki zabawkowy salon piękności, umieszczony w dużej lśniącej szkatule. Wszyscy ją podziwialiśmy. Fascynowała niezliczonymi rządkami tycich kolorowych słoiczków z produktami do makijażu oraz lakierami do paznokci. Były w niej lusterko, tipsy, doczepki do włosów, suszarka na baterie, buteleczki płynu do demakijażu, tonik oraz perfumy. Zawierał wszystko, czego mogłaby potrzebować właścicielka salonu piękności dla gwiazd. Lucy nie posiadała się z radości i chociaż pewnie zmieni kiedyś zdanie co do swojej zawodowej kariery – wiele dziewcząt przechodzi okres, w którym pragną być kosmetyczkami – była szczęśliwa i tylko to miało znaczenie. Przeczytała kartkę od moich rodziców, w której napisali parę miłych słów, po czym postawiła ją na kominku obok życzeń od nas i od Jill. Trzy kartki to niewiele, jeśli wziąć pod uwagę to, ile dostają niektóre dzieci, ale Lucy nigdy tego nie doświadczyła. Wiedziałam, że wcześniej, zanim trafiła do opieki zastępczej, o jej urodzinach zupełnie nie pamiętano, nie mówiąc o prezentach. Lucy wygrała w kręgle – dopilnowaliśmy tego! – a po powrocie do domu poszła pobawić się z Paulą, moim ojcem i Adrianem, mama zaś pomagała mi przygotować podwieczorek. Kiedy zjedliśmy, wróciliśmy do salonu, gdzie Lucy zabrała się do ćwiczenia na nas wszystkich swoich umiejętności w dziedzinie wizażu. Była to świetna zabawa i zajęła większą część wieczoru, chociaż nie jestem pewna, czy gwiazdy filmowe byłyby zadowolone z efektów. Każdy paznokieć Pauli pomalowany był na inny kolor, usta uszminkowane na czerwono, a powieki pokryte niebieskim cieniem. Ja miałam na twarzy maseczkę, a włosy zakręcone na lokówki. Mamie się upiekło, bo Lucy zaserwowała jej jedynie masaż stóp olejkiem do aromaterapii. Adrian miał sztuczne rzęsy i żółtą kokardę we włosach, a z ogona Toschy luźno dyndała różowa wstążka. Ale najśmieszniej z nas wszystkich wyglądał tata, który cierpliwie czekał, aż „pani kosmetyczka” nałoży mu różową szminkę, srebrny, połyskliwy cień do powiek, tipsy i blond doczepki. Wszyscy zrywaliśmy boki ze śmiechu i robiliśmy masę zdjęć. Na deser zjedliśmy po jednej z babcinych babeczek, a później, kiedy zdążyliśmy strawić posiłek, nadszedł czas na przyszykowaną przeze mnie niespodziankę w postaci tortu. Udałam się do kuchni, gdzie go wcześniej ukryłam, zapaliłam świeczki i ruszyłam do salonu, a wszyscy śpiewaliśmy Sto lat. Nie sposób opisać radości, jaka malowała się na twarzy Lucy. Widziałam, jak

zaszkliły się jej oczy, kiedy stawiałam tort na stoliku kawowym. Był w kształcie zamku księżniczki, miał cztery wieże i lukier w różnych odcieniach różu. – Ekstra! – wykrzyknęły chórem Lucy i Paula. – Fantastyczny – zgodzili się moi rodzice. – Zupełnie spoko – dodał Adrian. Lucy zdmuchnęła wszystkie świeczki za jednym razem, a my biliśmy brawo i wiwatowaliśmy. Później pomogłam jej pokroić tort, a ona podawała każdemu z nas porcje na odświętnych talerzykach. Tort smakował równie dobrze, jak wyglądał, i wszyscy zjedliśmy po dwa kawałki, co Lucy zdarzyło się pierwszy raz – nigdy wcześniej nie brała dokładki. – To moja najlepsza impreza urodzinowa w życiu! – wykrzyknęła. Uśmiechnęliśmy się, a ja przepędziłam natrętną myśl, że to jedyne urodziny Lucy z nami, bo zanim nadejdzie następny wrzesień, dziewczynki już u nas nie będzie.

Rozdział dwudziesty pierwszy Nikt mnie nie chce W poniedziałkowe popołudnie zadzwoniła do mnie pani Stevie. – Przyszła do nas kartka od matki Lucy – powiedziała. – I tak miałam was odwiedzić, to ją przyniosę. Mam też dla niej jedną od siebie. – Zazwyczaj opiekunowie społeczni dają swoim podopiecznym kartki na urodziny, a czasem nawet mały prezent. – O której Lucy wraca ze szkoły? – zapytała jeszcze. – O wpół do piątej. – W takim razie, do zobaczenia. Kiedy Lucy wróciła ze szkoły, powiedziałam jej, że niedługo przyjdzie pani Stevie i że przyniesie urodzinowe kartki od niej i od mamy. – Daj mi znać, jak sobie pójdzie – bąknęła Lucy i pomaszerowała prosto do swojego pokoju. Dziewczynka nadal była wrogo nastawiona wobec pracowników opieki społecznej, wciąż obwiniając ich o to, że nie uratowali jej, kiedy najbardziej tego potrzebowała, ciągle ją przenosili oraz nie liczyli się z jej zdaniem. Oczywiście nie zdawała sobie sprawy z tego, że pani Stevie zablokowała mój wniosek o zatrzymanie jej u nas. Przed wizytą opiekunki sprawdziłam, czy w domu nie ma Toschy. Patrzyłam także na górze oraz w pokoju Lucy, ale nigdzie nie było po niej śladu, więc założyłam, że jest poza domem. Pani Stevie przyszła o szesnastej trzydzieści i gdy otworzyłam drzwi, spytała: – Nie ma kota w domu? – Nie ma – potwierdziłam. Zaprowadziłam ją do salonu, wyjaśniłam, że Lucy jest w swoim pokoju, oraz zaproponowałam coś do picia, ale nie miała na nic ochoty. – Będę musiała zobaczyć się później z Lucy – zapowiedziała jak zawsze. Po

czym dodała: – Żeby dać jej kartki i przekazać najnowsze informacje. Moje serce stanęło. – Najnowsze informacje? – zapytałam. – Czyli znalazła pani dla Lucy stałą rodzinę? – Nie. Muszę przekazać jej najnowsze informacje dotyczące poszukiwań – odburknęła Stevie. – Czyli nadal szukacie? – drążyłam. – Tak. – Ona wie o tym – powiedziałam. – Mówiłam jej po ocenie okresowej. – Nawet jeśli, to jako opiekunka społeczna muszę osobiście jej to przekazać. Nie może otrzymywać informacji tylko od swojej rodziny zastępczej. Pani Stevie była czasem szorstka w obyciu i nawet gdyby nie odrzuciła mojego wniosku o zatrzymanie Lucy, wydaje mi się, że trudno by mi było ją polubić. Na szczęście jako rodzina zastępcza lubić jej nie musiałam, tylko z nią pracować. Uważałam, że informowanie Lucy o tym, że nadal szukają dla niej stałej rodziny, jest niepotrzebne i mąci jej w głowie. Czy nie ma większego sensu, by poczekać z przekazywaniem jej nowin, aż rodzina się znajdzie? Nie powiedziałam jednak tego. – Lucy dobrze się bawiła na swoich urodzinach – podzieliłam się radośnie ostatnimi wydarzeniami. – Zaprosiła kolegów i koleżanki ze szkoły? – Nie. Zaproponowałam to, ale Lucy powiedziała, że nie ma nikogo, kogo chciałaby zaprosić, więc zorganizowaliśmy rodzinne wyjście. Na jej specjalne życzenie były kręgle, a później przyjęcie w domu. Stevie bez entuzjazmu pokiwała głową i coś zanotowała. – Przygotowuje ją pani do przeprowadzki? – spytała. – Na tyle, na ile jest to potrzebne, biorąc pod uwagę, że jeszcze nie znaleziono rodziny. Gdy będzie wiadomo, dokąd się przeniesie, będę mogła lepiej o to zadbać. Opiekunka znów coś zapisała. – Robię wszystko, co w mojej mocy, żeby zbudować w Lucy pozytywny obraz jej tożsamości kulturowej – ciągnęłam. – Miała też udane wakacje, zarówno tutaj, jak i kiedy wyjechaliśmy nad morze. Chciałaby pani zobaczyć zdjęcia?

– Kiedy indziej – odparła. – Teraz trochę się spieszę. Kupiła jej pani flagę? – Tak, ale Lucy nie chce jej w swoim pokoju. – To w takim razie proszę powiesić ją tutaj – rzekła pani Stevie, rozglądając się po salonie. – Flaga nie musi wisieć u Lucy. W sumie nawet lepiej, żeby była tutaj, w pomieszczeniu wspólnym. Podopieczna będzie miała poczucie, że jesteście pogodzeni z jej kulturą i cieszycie się nią, zamiast spychać temat do jej pokoju. Usłyszałam w jej głosie krytykę i ugryzłam się w język. Wiedziałam, że nic, co powiem albo zrobię w kwestii pochodzenia rasowego Lucy, nie usatysfakcjonuje opiekunki. Byłam biała, a pani Stevie nie, więc miała nade mną przewagę w kwestii wiedzy, co najlepsze dla małej pół-Tajki. To nie był pierwszy raz, odkąd zaczęłam prowadzić rodzinę zastępczą i wkroczyłam w świat opieki społecznej, kiedy czułam się stygmatyzowana za fakt bycia białą. Wiedziałam, że pani Stevie nie pochwala tego, że opiekuję się dzieckiem o innym pochodzeniu etnicznym, ale nie było wyboru, a Lucy i ja byłyśmy szczęśliwe, że tak się stało. – Poszukam tu miejsca na flagę – powiedziałam i kontynuowałam informowanie pani Stevie o postępach, jakie zrobiła Lucy od ostatniej wizyty, a opiekunka robiła notatki. Poruszyłam także temat poprawy apetytu, powiedziałam, że mała dobrze sypia, robi postępy w nauce i jest ogólnie zdrowa i szczęśliwa. Gdy skończyłam, pani Stevie oznajmiła: – Dobrze, jeśli to wszystko, pójdę teraz zobaczyć się z Lucy. Wcisnęła notes i długopis do teczki, po czym wstała, a ja zaprowadziłam ją na górę, do pokoju dziewczynki. Drzwi były zamknięte, ale Lucy zdawała sobie sprawę, że pani Stevie będzie musiała się z nią spotkać. Zapukałam i zajrzałam do środka. – Przyszła pani Stevie – powiedziałam. – Może wejść? Lucy siedziała na łóżku i przeglądała jakiś magazyn. Ku mojemu zdziwieniu odparła: – Tak. – Grzeczna dziewczynka – ucieszyłam się. Zrobiłam Stevie przejście. Odsuwając się, usłyszałam, jak mówi: – Cześć, Lucy. – Po czym zapiszczała i razem z Toschą wystrzeliły jak z procy z pokoju.

– Tak bardzo mi przykro – powiedziałam, łapiąc kotkę. – Musiała gdzieś się schować. – Albo ktoś ją schował, pomyślałam. Zniosłam Toschę na parter, wygoniłam na dwór przez tylne drzwi i wróciłam na piętro. Zamierzałam później porozmawiać z Lucy o ukrywaniu kotki w pokoju. Tym razem przesadziła. – Teraz ręczę za to, że wyszła – zapewniłam panią Stevie, wracając na piętro, gdzie nadal czekała. Nie kichała, więc nie stała się jej żadna krzywda. Skończyło się na strachu. Wróciłyśmy do pokoju Lucy. Drzwi nadal były lekko uchylone, więc pani Stevie weszła do środka. Tylko pogratulować nieustępliwości, pomyślałam. Usłyszałam, jak mówi: – Kupiłam ci kartkę na urodziny. A tutaj jest jeszcze jedna, od twojej mamy. Lucy nie odpowiadała, a ja krążyłam po korytarzu, żeby trzymać rękę na pulsie. Słyszałam, jak pani Stevie mówi: – Cathy powiedziała, że miałaś fajne urodziny i dostałaś nowy rower, co było miłe z jej strony. – Pani Stevie bardzo się starała i miałam nadzieję, że mała jej odpowie, ale zapadła cisza. Usłyszałam skrzypnięcie podłogi, gdy pani Stevie zrobiła kolejny krok w głąb pokoju. – Nie będę cię długo trzymać – powiedziała. – Ale muszę ci powiedzieć, jakie kroki poczyniłam, by znaleźć ci dom na stałe. Z tego, co wiem, Cathy powtórzyła ci, że wykluczyliśmy twoją dalszą rodzinę – babcię, ciotkę i wujków – więc teraz skupiamy się na znalezieniu ci stałej rodziny zastępczej. Będziesz mogła w niej pozostać, dopóki nie skończysz osiemnastu lat i nie wygaśnie wobec nas obowiązek opieki nad tobą. Pani Stevie nie zdążyła powiedzieć nic więcej. Rozległ się donośny huk, gdy jakiś przedmiot uderzył w drzwi do pokoju od wewnętrznej strony. Lucy darła się ze wszystkich sił: – Wynoś się! Nienawidzę cię! Odwal się ode mnie! – Gwałtowność jej wybuchu była przerażająca. Pani Stevie wybiegła z pokoju jak oparzona, a kolejna rzecz huknęła w to samo miejsce. Ruszyłam do Lucy, która stała na środku pokoju z wykrzywioną z wściekłości twarzą, a jej oczy lśniły gniewem. W dłoni trzymała kolejną ozdobną figurkę, gotowa, by się nią zamachnąć.

– Odłóż to – powiedziałam stanowczo. – Będziesz potem żałowała, że zniszczyłaś swoje rzeczy. – Mam to gdzieś! Nienawidzę was wszystkich! – ryczała. – Wynoś się! – Rzuciła figurką. Nie celowała we mnie, tylko w drzwi. Posążek rozpadł się na pół. – To ja już pójdę! – zawołała pani Stevie z korytarza. – Nie musisz mnie odprowadzać. Lucy wrzeszczała: – Nienawidzę was! – Od pierwszych dni u nas nie widziałam jej tak rozwścieczonej i przeszło mi przez myśl, że może zacząć gonić opiekunkę. Zrobiłam krok do przodu i korzystając z okazji, położyłam delikatnie dłoń na ramieniu Lucy. – Uspokój się, kochanie – powiedziałam. – Oddychaj głęboko i się uspokój. Odtrąciła moją rękę i sięgnęła po kolejną figurkę. – Przestań! – powiedziałam ostro. – Nie musisz tego robić. Rozumiem, dlaczego jesteś zdenerwowana. – Nienawidzę was wszystkich! – ryknęła ponownie. – Wolałabym się nigdy nie urodzić. – Po czym rzuciła ozdobą o ziemię i osunęła się, płacząc, prosto w moje ramiona. *** Stojąc na środku pokoju, tuliłam ją i uspokajałam, aż powoli przestała szlochać. Gdy trochę ochłonęła, sięgnęłam po pudełko chusteczek i delikatnie wytarłam jej buzię. – No, od razu lepiej – powiedziałam. Słyszałam Paulę i Adriana, którzy stali na korytarzu i najwyraźniej martwili się o Lucy. – Wszystko w porządku! – zawołałam. – Zaraz do was wyjdziemy. Przyciągnęłam dziewczynkę do krawędzi łóżka i usiadłyśmy obok siebie. Delikatnie chwyciłam jej rękę. – Już czujesz się trochę lepiej? Pokiwała lekko głową. – Chciałabym nie być w opiece – jej gniew zmienił się teraz w smutek. –

Chciałabym nie mieć na głowie bab z OPS-u. Chciałabym po prostu być normalna jak inne dzieciaki. Jak Adrian i Paula. Nie prosiłam się na ten świat. Wolałabym się nie urodzić. Nikt mnie nie chce. – Moje kochanie. – Otuliłam ją ramieniem i przygarnęłam mocno do siebie. Chociaż było mi potwornie żal Lucy i chciałam ją jakoś pocieszyć, wiedziałam też, że muszę ostrożnie dobierać słowa. – Ja ciebie chcę – powiedziałam. – Tak samo będzie z twoją stałą rodziną, kiedy pani Stevie ci ją znajdzie. Lucy wzruszyła ramionami. – Może i tak. Ja po prostu chciałabym, żeby ona tak ciągle o tym nie gadała. To mnie potwornie wkurza. – Rozumiem, kochanie. Przez kilka chwil milczała, po czym pochyliła się do przodu i podniosła jedną z dwóch kartek urodzinowych, które leżały na podłodze. – Dostałam kartkę od mamy – powiedziała, pokazując mi ją. – Jak miło – odparłam. Kartkę zdobiło ładne zdjęcie bukietu kwiatów. Nie było na niej napisu „Dla mojej córeczki” czy czegoś w tym rodzaju. To była zwykła kartka z życzeniami, jaką wysyła się znajomemu. – Napisała coś w środku – powiedziała Lucy, otwierając i podtrzymując ją, żebym mogła przeczytać treść. Wewnątrz wydrukowano: „Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin. Niech ten dzień będzie wyjątkowy”. Matka Lucy dopisała pod spodem: „Wspaniałego dnia. Wiem, że taki będzie. Mam nadzieję, że dostaniesz furę prezentów. Dam Ci coś, kiedy następnym razem się zobaczymy. Kocham Cię, Bonnie (Mama)”. Ta wiadomość mogła wydawać się chłodna jak na kartkę od matki dla córki, ale na swój sposób pasowała do sytuacji, zważywszy na panujący pomiędzy nimi dystans, jaki wcześniej zaobserwowałam. Jedynym komentarzem Lucy było: – I tak zapomni. – O czym? – Kupić mi prezent. Zawsze zapomina, ale nie szkodzi. Ona nie może nic z tym zrobić. – Mimo tych wszystkich sytuacji, kiedy Bonnie ją zawiodła, i wszystkich wad, Lucy nie miała do niej żalu. Byłam poruszona. Wątpię, żebym umiała być równie wielkoduszna, gdybym była na jej miejscu.

– Jesteś kochana – powiedziałam i przytuliłam ją. Wzruszyła ramionami, a ja dałam jej buziaka. – Postawimy tę kartkę na kominku w salonie razem z pozostałymi? – zaproponowałam. Lucy skinęła głową i podniosła kartkę od Stevie, która wciąż poniewierała się na podłodze. – Tę lepiej też postawię na widoku – stwierdziła. – To będzie miło z twojej strony. – Uśmiechnęłam się. Wyszłyśmy z pokoju Lucy. Paula nadal stała na korytarzu i zeszła z nami na dół. Patrzyłyśmy, jak Lucy umieszcza obie kartki na kominku. W sumie było ich teraz pięć i ładnie razem wyglądały. W naszym domu kartki urodzinowe są wystawione przez parę tygodni po urodzinach dziecka, a potem składamy je w jednym miejscu. Lucy i Paula oglądały przez jakiś czas telewizję, podczas gdy ja przygotowywałam kolację. Tego dnia jedliśmy później niż zazwyczaj, więc założyłam, że wszyscy są głodni. Jednak Lucy ledwo skubnęła – zjadła o wiele mniej niż zazwyczaj – i pomyślałam, że chociaż na zewnątrz sprawia wrażenie spokojnej, to w głębi serca nadal czuje się zraniona oraz trawi ją złość. Zauważyłam wcześniej, że stres negatywnie wpływa na jedzenie małej i doczytałam, iż odmawianie przyjmowania pokarmów to sposób na odzyskanie jakiejkolwiek formy kontroli nad życiem. – Naprawdę nie jestem głodna. – Lucy skrzywiła się, odsuwając talerz. Sprzątnęłam go więc, mając nadzieję, że gdy upora się ze swoją złością, jej apetyt się poprawi, jak już czasem się zdarzało. Zastanawiałam się, czy pani Stevie zdaje sobie w pełni sprawę z tego, jaki wpływ mają jej słowa na podopieczną. Minął tydzień, zanim znów zaczęła normalnie jeść. Zgodnie z sugestią opiekunki społecznej powiesiłam flagę Tajlandii na ścianie salonu, po czym dwa tygodnie później ją zdjęłam, ponieważ Lucy bardzo na tym zależało. Poza tym, że wyglądała dość komicznie – bo kto wiesza w salonie wielkie proporce? – to goście, co oczywiste, dopytywali się, czemu ona tu jest. Musiałam im tłumaczyć, że ojciec Lucy jest tajskiego pochodzenia, co sprawiało, że Lucy, która chciała wtopić się w tłum i prowadzić normalne życie, miała poczucie, że odstaje od innych i zwraca na siebie uwagę. Dziewczynka narzekała na to, więc zdjęłam flagę i nadal postępowałam jak wcześniej, zapoznając Lucy

z jej kulturowym dziedzictwem w bardziej subtelny i powiedziałabym bardziej wartościowy sposób. Wrzesień przeszedł w październik i nadeszła jesień. Liście zmieniły kolor z zielonego na wspaniałe odcienie oranżu, żółci, czerwieni i brązu. W weekendy wkładaliśmy płaszcze i kozaki, po czym, chroniąc się przed chłodnym powietrzem, chodziliśmy na spacery do lasu, gdzie zbieraliśmy szyszki i obserwowaliśmy, jak wiewiórki chowają żołędzie na zimę. Dni stały się krótsze i szybciej zapadała noc. Uwielbiam lato, ale lubię także zimowe ciemne wieczory, kiedy rodzina siedzi w przytulnym domu przy zasłoniętych oknach, zapalonym świetle i płonącym kominku, otulona w swoim bezpiecznym kokonie i oddalona od świata zewnętrznego. Pod koniec października obchodziliśmy Halloween. Dzieci włożyły straszliwe przebrania i wyruszyliśmy do sąsiadów, u których na gankach stały wydrążone dynie, co było sygnałem, że „cukierek albo psikus” są mile widziane. Później, w noc Guya Fawkesa, poszliśmy na pokaz sztucznych ogni na boisku przy szkole Pauli. Było tam, jak zawsze, ogromne ognisko przygotowane przez rodziców, personel i uczniów, oraz zachwycające fajerwerki. Po pokazie, gdy ogień trzaskał w wieczornym powietrzu, staliśmy w niewielkich grupkach, gawędząc z innymi rodzinami oraz jedząc hot-dogi z grilla ze smażoną cebulką i kleksami keczupu. Wielkimi krokami zbliżało się Boże Narodzenie. Pod koniec listopada większość sklepów jest już odświętnie udekorowana i ma w ofercie gwiazdkowe prezenty. W niektórych supermarketach nawet rozbrzmiewają kolędy. Od wrześniowej wizyty pani Stevie nie miałam od niej żadnych wiadomości, na dodatek od dawna zalegała z wizytą u nas. Przeszło mi przez myśl, że być może reakcja Lucy na jej ostatnie odwiedziny zestresowała panią Stevie bardziej, niż wtedy dała to po sobie poznać, chociaż jako opiekunka społeczna powinna umieć sobie radzić z o wiele gorszymi sytuacjami niż dziewczynka rzucająca figurkami i strasząca ją kotem. Gdy Lucy miała się spotkać z panią Stevie albo słyszała jej imię, od razu się denerwowała i wybuchała gniewem. Miałam nadzieję, że opiekunka nie postanowi nas odwiedzić tuż przed Bożym Narodzeniem, bo nie chciałam, żeby Lucy była zestresowana w okresie świątecznym. W pierwszym tygodniu grudnia wpadła do nas Jill i przyniosła nowinę: – Pani Stevie odeszła z naszego ośrodka i rozpoczęła pracę w innej organizacji. Do początku stycznia nie będzie nikogo na jej miejsce, więc gdybyś potrzebowała skontaktować się z opieką, dzwoń na razie do kierownika. – W porządku – odparłam.

– Mam nadzieję, że Lucy będzie się lepiej dogadywała z nową opiekunką – dodała Jill. – Ja też – zgodziłam się z nią. – I mam nadzieję, że nowa opiekunka nie będzie uczulona na koty!

Rozdział dwudziesty drugi Nowy Rok, nowa opiekunka społeczna Uwielbiam Boże Narodzenie i moja rodzina tak samo. Zawsze pilnuję, żeby podopieczni i własne pociechy miały fantastyczne święta – takie, które będą pamiętać. Tak wiele z dzieci, które do mnie trafiają, nigdy nie doświadczyło świątecznej atmosfery, a niektóre ich opowieści o Gwiazdce w rodzinnym domu doprowadzają mnie do łez. Przez te wszystkie lata słyszałam o najbardziej bolesnych rozczarowaniach oraz o okropieństwach, które miały miejsce właśnie w Boże Narodzenie: o braku świąt mimo obietnicy; o braku jedzenia w domu i konieczności żebrania po sąsiadach; o rodzicach zbyt pijanych, skacowanych czy naćpanych, żeby mogli zająć się dziećmi, więc te musiały same o siebie się zatroszczyć jak każdego innego dnia; i, co gorsza, o dzieciach, które były krzywdzone. Krzywda zawsze jest złem, ale w Boże Narodzenie – czas dobrej woli i pokoju – wydaje się czymś jeszcze bardziej dramatycznym, co sprawia, że moje serce pęka. Jedno z dzieci, którymi się opiekowałam, zostało potwornie pobite przez rodziców w świąteczny poranek za to, że obudziło ich wcześnie z nadzieją, że nocą przyszedł Święty Mikołaj. Nie przyszedł. Tata z mamą zamknęli je w piwnicy do czasu, aż byli gotowi, by po południu wstać i zacząć znowu pić. Lucy poprzednie święta spędziła w rodzinie zastępczej, więc wiedziała już, że jest na co czekać. Większość rodziców zastępczych przechodzi samych siebie, pragnąc, by podopieczni mieli wspaniałe święta, ponieważ wiedzą, jakie to dla nich ważne. Ferie świąteczne zaczęły się na cztery dni przed Bożym Narodzeniem, a podniecenie Adriana, Lucy i Pauli narastało aż do Wigilii, kiedy to powiesili skarpety na drzwiach wejściowych w oczekiwaniu na Świętego Mikołaja – tyle że w naszym domu była to Mama Mikołajowa. Dzieciaki były tak podekscytowane, że poszły spać po dwudziestej trzeciej, a już przed siódmą usłyszałam, jak się budzą z okrzykami: „Był u nas Święty Mikołaj!”. Adrian, teraz czternastoletni, nie wierzył w Świętego Mikołaja, ale z radością podtrzymywał tę wiarę u młodszych dzieci. Paula, obecnie dziesięcioletnia, borykała się z wątpliwościami, lecz nie dopuszczała ich do siebie ze względu na Lucy. Dwunastolatka nie miała nigdy okazji, by uwierzyć w Świętego Mikołaja,

więc przyjęła go z otwartym sercem, co także Pauli przywróciło wiarę w jego istnienie. Gdy zabrali się do rozpakowywania skarpet, które przez noc cudownie się wypełniły i wylądowały obok ich łóżek, wśliznęłam się w szlafrok i chodziłam od pokoju do pokoju, patrząc, jak otwierają podarki. – Spójrz, co dostałam od Świętego Mikołaja! Właśnie o tym marzyłam! – wykrzykiwała Lucy raz po raz. – Ja też! – Adrian i Paula odkrzykiwali ze swoich sypialni, rozdzierając papier na pakunkach. Patrzenie, jak ich twarzyczki promienieją bezgraniczną radością, sprawiało, że ciężka praca, jaką włożyłam w przygotowanie Bożego Narodzenia, okazała się tego warta. Kiedy skończyli otwierać prezenty od Świętego Mikołaja, podziwiali wzajemnie swoje podarki, a kiedy się już umyli i ubrali, zeszli na dół na lekkie śniadanie. Ustawiłam wcześniej timer w piekarniku – indyk piekł się od jakiegoś czasu, a teraz przygotowywałam warzywa. Czekaliśmy na moich rodziców i brata, którzy dotarli o jedenastej. Radości i ekscytacji było coraz więcej. Wymienialiśmy się podarkami, graliśmy w gry, jedliśmy wielki bożonarodzeniowy obiad ze wszystkimi dodatkami, a potem znów graliśmy. Dom rozbrzmiewał śmiechem – dziecięcym i dorosłym – a w końcu, tuż przed północą, gdy goście już poszli, doszliśmy do wniosku, że były to nasze najlepsze święta; ale cóż, tak mówimy co roku. Ojciec Adriana i Pauli zabrał ich do siebie na drugi dzień świąt, tak byliśmy umówieni. To sprawiło, że spędziłyśmy z Lucy trochę czasu sam na sam, tak samo, jak w te niedziele, kiedy dzieci spotykały się z tatą. – Nie będziemy dziś odrabiać lekcji, prawda? – zapytała Lucy z grymasem, kiedy wróciłam od drzwi po pożegnaniu z dziećmi. Kiedy Adrian i Paula wychodzili ze swoim ojcem, Lucy zazwyczaj wykonywała szkolne zadania przez godzinę lub dwie, ponieważ miała wtedy moją niepodzielną uwagę i pomoc. Roześmiałam się. – Nie, dziś jest drugi dzień świąt, to nadal Boże Narodzenie – odrzekłam. – Ale przecież mówiłaś, że lubisz dodatkowe zadania, żeby nadrobić zaległości. – Tak, nie mam nic przeciwko. Cieszę się, że nie jestem już najgorsza w klasie. Okropnie się z tym czułam. Powiedziałam Lucy, że będę musiała posprzątać po wczorajszym obiedzie, zanim zabierzemy się do czegokolwiek innego.

– Mogę ci pomóc? – spytała, idąc za mną do kuchni. – Tak, jeśli masz ochotę – powiedziałam. – Możesz też się pobawić swoimi prezentami. – Rzadko prosiłam Lucy o pomoc w domu, ponieważ miała o wiele za dużo tego typu obowiązków, zanim trafiła do opieki zastępczej. – Chętnie ci pomogę – odparła, biorąc do ręki ścierkę kuchenną, podczas gdy ja zabrałam się do mycia pierwszej patelni. – Lubię ci pomagać, jesteś wtedy jak prawdziwa mama. Nienawidziłam tego robić, kiedy mieszkałam z Dave’em i ciotkami. – Kazali ci robić o wiele za dużo – powtórzyłam to, co mówiłam jej już wcześniej. – To było złe. – Ale dałam sobie z tym radę, i z tą całą resztą – odrzekła Lucy ze stoickim spokojem. – Wiele dzieci ma gorzej niż ja. Uśmiechnęłam się ze smutkiem. – Tak, masz rację. – Odkąd Lucy była u mnie, jej postrzeganie świata stawało się coraz bardziej optymistyczne, co w mojej opinii tylko pomoże jej w życiu. – Niektóre z moich ciotek były gorsze niż inne – powiedziała Lucy, biorąc patelnię, którą właśnie umyłam, i wycierając ją. – Była taka jedna, co się nazywała Pinky. Co za kretyńskie imię! Była dla mnie naprawdę okropna. Ściągała do domu facetów, kiedy Dave’a nie było. Pili i palili różne rzeczy. Mówiła mi, że jeśli zdejmę majtki i pokażę tym gościom goły tyłek, to oni mi dadzą kasę. Tyle kasy, że będę mogła sobie kupić wszystkie cukierki, jakich kiedykolwiek zapragnę. Zamarłam z rękami zamoczonymi w wodzie. – I co, pokazałaś? – zapytałam. – Nie! Byłam mała, ale wiedziałam, że coś nie gra. – Ale nie zmusili cię do tego? – zapytałam, ledwo ośmielając się na nią spojrzeć. – Nie wydaje mi się. Trudno mi sobie przypomnieć. Było tak wielu ludzi w różnych mieszkaniach i domach. Pamiętam, że Pinky ciągle się domagała, żebym ściągnęła majtki. Powtarzała, że ona je zdejmuje dla różnych facetów, więc ja też mogę. Mówiła też, że nie powinnam powiedzieć tego Dave’owi, ale on i tak wywalił ją z domu. Albo sama odeszła. Nie wiem. Nadal patrzyłam na Lucy, która z nieobecnym wzrokiem wycierała patelnię. – Czy komukolwiek o tym mówiłaś? – zapytałam ostrożnie. – Którejś

z opiekunek społecznych albo poprzedniej rodzinie zastępczej? – Nie. Kompletnie o tym nie pamiętałam aż do teraz. Nagle wpadło mi do głowy, kiedy tutaj stałam. Cathy, czy to w porządku? Żeby o czymś zapomnieć, a potem przypomnieć sobie tak nagle? – Tak, to zupełnie normalne – powiedziałam. – Szczególnie jeśli chodzi o złe wspomnienia. Ponieważ teraz czujesz się bezpiecznie, twój umysł z wolna pozwala ci przywołać niektóre sprawy – tylko te, z którymi możesz sobie poradzić. To wspomnienie mogło zostać wyzwolone na przykład przez to, że jesteś w kuchni. Ale takie nagłe przypominanie sobie jest naturalne, a kiedy w końcu zaczniesz kurację, terapeuta pomoże ci poradzić sobie z tymi wszystkimi myślami. – Ty mi już pomagasz – Lucy wycisnęła buziaka na moim policzku. Uśmiechnęłam się blado. – Lucy, to, co mi teraz opisałaś, to przemoc wobec dziecka, a ja poinformuję o tym twoją opiekunkę społeczną, tak samo jak i o innych rzeczach, którymi się ze mną dzieliłaś. Jeśli zbierze się wystarczająca liczba dowodów, policja rozpocznie śledztwo. To ważne, żeby tacy ludzie jak Pinky i jej koledzy stanęli przed sądem, bo to powstrzyma ich przed krzywdzeniem innych dzieci. Nie pamiętasz pewnie nazwisk Pinky i tych mężczyzn? Albo miejsca, w którym wtedy mieszkałaś? – Nie. Nie wydaje mi się, żebym je wówczas znała – odparła Lucy, wzruszając lekko ramionami. – Pamiętam, że w tamtym czasie nie było przy mnie Sammy’ego ani żadnego nauczyciela, z którym bym mogła pogadać. Nie wiem, ile wtedy miałam lat i gdzie mieszkaliśmy. – W porządku, nie martw się – powiedziałam. – Tyle przeszłaś; bardzo dobrze sobie radzisz. – O wiele lepiej niż ty ze zmywaniem – zaśmiała się Lucy. – Umyłaś dopiero jedną patelnię! Również się roześmiałam i sięgając po kolejną, zaczęłam ją myć, a dziewczynka szczebiotała o świętach: o prezentach, jakie dostała, i grach, w które graliśmy; ponownie przeżywała najważniejsze wydarzenia. Jak wiele z dzieci, które doświadczyły zaniedbania i przemocy, u Lucy rozwinął się mechanizm obronny, który pozwalał jej opisać jakieś wspomnienie, po czym wrócić do teraźniejszości, podchwytując wątek w miejscu, w którym go porzuciła.

*** Z opieki społecznej nie przyszła żadna kartka ani prezent od matki Lucy, więc założyłam, że nic nie wysłała. Mała nie wspominała o tym, że czeka na prezent od mamy i myślę, że nie czekała. Ale teraz niespodziewanie wyznała: – Mam nadzieję, że u mojej mamy wszystko w porządku. Martwię się, kiedy tak długo się nie odzywa. – Jestem pewna, że wszystko u niej dobrze, kochanie – powiedziałam. – Umie o siebie zadbać. Ale jeśli się niepokoisz, zadzwonię do opieki społecznej, kiedy jutro otworzą biuro, i zapytam, czy z kimś rozmawiała. Albo możesz sama zadzwonić, jeśli masz ochotę. Jesteś już wystarczająco duża. – Nie, ty zadzwoń – rzekła, po czym, sięgając po następną patelnię, spojrzała na mnie zamyślona. – Cathy, czy ty czasem robisz sobie postanowienia noworoczne? Wiesz, takie rzeczy, co chcesz robić albo przestać robić? – Czasami – powiedziałam. – Na przykład jakie? – Zazwyczaj, żeby nie jeść tyle ciasta i czekolady. Lucy zaśmiała się głośno. – Tego na pewno nie dotrzymasz! – No, wiem. – Pomyślałam sobie, że powinnam zrobić takie noworoczne postanowienie, żeby być miła dla mojej nowej opiekunki społecznej i wybaczyć wszystkim ludziom, którzy mnie skrzywdzili. Będę wtedy milszą osobą, prawda? – Och, kochanie – powiedziałam, zwracając się do niej. – Już jesteś miłą osobą. A ja kocham cię właśnie taką, jaka jesteś. – Ja ciebie też kocham – odparła, znów całując mnie w policzek. – I zawsze będę cię kochać. Następnego dnia zadzwoniłam do opieki, ale na czas ferii świątecznych personel został ograniczony do minimum. Skoro nie był to nagły przypadek, poprosili, żebym zadzwoniła za tydzień. Miałam świadomość, że w grudniu odbyła się ostateczna rozprawa i założyłam, że kierownik pani Stevie reprezentował opiekę społeczną w sądzie. Ponieważ wyrok w rozprawie nie miał bezpośredniego wpływu na moją opiekę nad Lucy, nie przekazano mi żadnych

informacji, ale wydawało się prawdopodobne, że sąd przyznał opiece społecznej pełne prawa do opieki nad dzieckiem, czyli prawa rodzicielskie, co nie zmieniało planu opieki. Zastanawiałam się, czy Bonnie przyszła na rozprawę, czy raczej zdała się na swojego prawnika i adwokata. Wszystkie strony podczas procedur dotyczących opieki mają reprezentację w sądzie; jeżeli nie stać ich na to, koszty zostają poniesione przez państwo za pośrednictwem systemu pomocy prawnej. Przerwa świąteczna minęła zbyt szybko i musieliśmy zdjąć bożonarodzeniowe dekoracje. Schowaliśmy je na strychu, by czekały na kolejny rok. Tego pierwszego poranka, w dniu powrotu do szkoły, dzieci bardzo powoli wstawały z łóżek, więc musiałam je cały czas poganiać. – Jeszcze sześć tygodni do ferii zimowych – westchnął Adrian przy śniadaniu. Lucy jęknęła, a Paula zrobiła kwaśną minę. Nie chodziło o to, że nie lubili szkoły, ale powrót do niej po wspaniałych świętach był dla każdego męczarnią. Czułam podobną niechęć, myśląc o powrocie do szkolnej rutyny. – Mam nadzieję, że spadnie śnieg jak w zeszłym roku – powiedziała Lucy, rozchmurzając się nieco na tę myśl. – Też mam taką nadzieję! – zgodziła się Paula. – Ale mieliśmy zabawę! Co niezwykłe, w lutym mija rok, jak Lucy jest z nami. Wspominaliśmy śnieg, który padał podczas jej pierwszego weekendu u nas i dzieliliśmy się szczęśliwymi wspomnieniami. W następnym tygodniu, we wtorkowy poranek, nie mając żadnych wieści z opieki społecznej, przygotowywałam się na ocenę okresową Lucy, która miała się rozpocząć o jedenastej. Jill zadzwoniła do oddziału, by potwierdzić, czy zebranie się odbędzie, a kierownik powiedział, że tak. Dodał, że przyjęto nową opiekunkę społeczną, która będzie obecna na ocenie. Tak samo jak poprzednie zebranie w sprawie Lucy, to miało się odbyć w moim domu i dziewczynka mogła wziąć w nim udział, ale nie chciała. Wolała pójść do szkoły. Pierwsza, dziesięć minut przed czasem, pojawiła się Jill. Zrobiłam kawę i zabrałyśmy ją do salonu, który wcześniej zamiotłam, odkurzyłam i posprzątałam, tak samo resztę domu. Następnie przybył Peter, organizator pieczy zastępczej. Przygotowałam kawę dla niego i przyłączyłam się do nich w salonie. – Rozumiem, że nowa opiekunka społeczna Lucy będzie na ocenie – powiedział Peter. – Poznałyście ją? – Nie – zaprzeczyłyśmy chórem.

– Nie spodziewam się, że na tej ocenie okresowej stawi się wiele osób – Peter zwrócił się do nas obu. – Zdaje się, że ponieważ stanowisko opiekunki społecznej nie było obsadzone, nie zostały rozesłane zaproszenia. – Zazwyczaj na dwa tygodnie przed oceną okresową opiekunka społeczna informuje wszystkie strony zaangażowane w opiekę nad dzieckiem o nadchodzącym zebraniu, lecz tym razem tak się nie stało, ponieważ Lucy nie miała opiekunki. – Jestem przekonany, że będziesz mogła udzielić nam potrzebnych informacji o dziecku – dodał, patrząc na mnie. – Tak, jestem pewna, że tak – odparłam. – Bardzo dobrze znam Lucy. Popijaliśmy kawę, a Jill i Peter wyjęli notatniki i długopisy, gotowi, by zacząć, gdy tylko pojawi się nowa opiekunka. Pięć minut później rozległ się dzwonek do drzwi, a ja zerwałam się, by je otworzyć. Uśmiechała się do mnie schludnie ubrana pani po czterdziestce. – Cathy? Czy mam dobry adres? – Tak, zapraszam. – Przepraszam za spóźnienie – powiedziała, lekko podenerwowana, wyciągając do mnie dłoń na powitanie. – Jestem Lily, nowa opiekunka społeczna Lucy. – Miło panią poznać – odparłam. – Przepraszam, że nie odwiedziłam pani i Lucy przed tym spotkaniem – tłumaczyła się. – Rozpoczęłam pracę dopiero wczoraj i byłam bardzo zajęta. – Wyobrażam sobie – odrzekłam. Zastanawiałam się jednak, jaki pożytek będzie z Lily na spotkaniu, skoro dopiero co podjęła pracę i nie zna przypadku Lucy. – Siedzimy tam – powiedziałam, prowadząc ją przez hol do salonu. Zaproponowałam jej coś do picia, ale podziękowała. Kiedy usiedliśmy na kanapie i krzesłach, do salonu spokojnym krokiem weszła Toscha, ciekawa, kto przyszedł. – Jaki uroczy kot – zachwyciła się Lily, a ja natychmiast zapałałam do niej sympatią. – Mogę się założyć, że Lucy ją lubi – dodała. – Och, tak – powiedziałam. Jill uśmiechnęła się do mnie porozumiewawczo. Peter oficjalnie rozpoczął ocenę okresową dziecka i zgodnie z procedurą każde z nas się przedstawiło. Potem odezwał się do Lily: – Domyślam się, że nie zostały rozesłane zaproszenia i będzie tylko nas

czworo? – Tak, strasznie mi przykro – odparła, znów przepraszając. – To nie pani wina – uspokoił ją Peter. – Roześlemy kopie protokołu do wszystkich stron. W takim razie zaczynajmy. Cathy, chciałabyś rozpocząć i opowiedzieć nam, jak Lucy radzi sobie od jej ostatniej oceny? Zerknęłam na kartkę, na której w punktach spisałam kluczowe kwestie. Gdy mówiłam, Peter notował. – Lucy nadal bardzo dobrze radzi sobie w domu i w szkole – powiedziałam. – W pełni zintegrowała się z moją rodziną, stworzyła wspaniałą więź z moimi dziećmi, rodzicami i mną. Mówi, że nas wszystkich kocha, a my bez wątpienia kochamy ją. We wrześniu świętowaliśmy jej urodziny i chociaż nie chciała zaprosić nikogo ze szkoły, to bardzo miło spędziliśmy ten dzień. – Po czym opowiedziałam zebranym, co robiliśmy w urodziny Lucy i jakie otrzymała prezenty. – Bardzo dobrze – odparł Peter, notując. – Lucy nadal robi duże postępy w nauce – ciągnęłam. – Na początku roku szkolnego, we wrześniu, przeskoczyła klasę wyżej. Jestem w kontakcie z jej nowym wychowawcą, panem Mace’em. Jest zadowolony z jej postępów. Wysłałam opiece społecznej kopię raportu Lucy pod koniec roku szkolnego, w którym były wyniki sprawdzianów. Szybko nadrabia zaległości i teraz jest jedynie o dwanaście miesięcy za rówieśnikami. – Doskonale – pochwalił Peter. Później, zerkając na Lily, spytał: – Czy ma pani kopię raportu ze szkoły Lucy? – Nie przy sobie – odpowiedziała. – Jest w aktach. Przeczytam go, gdy wrócę do biura. Peter pokiwał głową, po czym spojrzał na mnie, bym mówiła dalej. Powiedziałam, że Lucy teraz o wiele lepiej radzi sobie ze złością i z frustracją. Chociaż poprawił jej się apetyt, ja nadal się niepokoję, bo przestaje jeść po każdym stresującym wydarzeniu. Dodałam, że jej problemy z jedzeniem mają więcej wspólnego z emocjami i doświadczeniami z przeszłości niż z pragnieniem bycia szczupłą. Nigdy nie powiedziała, że jest gruba ani nie spędzała dużo czasu przed lustrem. Nie zauważyłam też, by się objadała i prowokowała wymioty, jak robią cierpiący na zaburzenia odżywiania. – To dobrze rokuje – zauważył organizator. – Czy na razie wystarczy monitorowanie Lucy bez interwencji lekarskiej?

– Tak – zgodziłam się. – To mnie zadowala. – Zakończyłam raport, opowiadając trochę o naszym cudownym Bożym Narodzeniu. – Dziękuję ci bardzo – rzekł Peter. – Czy Lucy widziała się w święta z matką? – Nie. Nie widziały się od ostatniej oceny okresowej – potwierdziłam. – Ale Bonnie przekazała córce kartkę urodzinową, wysyłając ją do opieki społecznej. – Och, to mi o czymś przypomina – powiedziała Lily, zanurzając rękę w swojej teczce. – To świąteczna pocztówka dla Lucy od Bonnie. Ktoś ją zostawił na moim biurku. Lepiej późno niż wcale, pomyślałam, ale nie powiedziałam tego na głos. To nie była wina Lily, że życzenia dotarły tak późno. – Otworzyłam ją, żeby mieć pewność, że jest stosownej treści – rzekła opiekunka, podając mi kartkę. Opiekunowie społeczni albo czasem rodzice zastępczy otwierają zazwyczaj kartki i listy od rodziny dziecka, żeby upewnić się, czy nie zawierają zagrażających albo stresujących treści. Może to wyglądać jak naruszenie intymności, ale dzieci w pieczy zastępczej łatwo jest zastraszyć albo mocno zdenerwować za pomocą nieodpowiedniego słowa lub komentarza. – Dziękuję – odrzekłam i położyłam kartkę obok siebie na kanapie. Teraz Peter zapytał Jill, czy chciałaby coś dodać do mojej wypowiedzi. – Nie ma takiej potrzeby – odpowiedziała. – Jako koordynatorka rodziny Cathy co miesiąc ją odwiedzam i jestem zadowolona z postępów, jakie zrobiła Lucy pod jej opieką. Dział rodzin dokonał dla dziecka doskonałego wyboru. Dziewczynka w mgnieniu oka stanęła na nogi, a Cathy i jej rodzina mają ogromne poczucie satysfakcji z opieki nad nią. – Dziękuję – rzekł Peter, gdy skończył pisać. Później zwrócił się do Lily: – Zdaję sobie sprawę, że dopiero zaczęła pani pracę, ale mogłaby pani, proszę, przekazać nam najnowsze informacje, na tyle, na ile to możliwe? – Tak, oczywiście – odparła, wyjmując z teczki jakieś dokumenty. – Wczoraj wieczorem przeczytałam tyle jej akt, ile dałam radę, więc mam ogólne pojęcie o sprawie i o tym, co się wokół niej działo, chociaż muszą mi państwo wybaczyć, jeśli nie będę w stanie odpowiedzieć na wszystkie pytania. Dziś rano odbyłam też szybkie spotkanie z moim kierownikiem, i rozmawiałam w przelocie z działem rodzin, żeby dowiedzieć się o postępach. – Widziałam, że Peter i Jill są pod wrażeniem, tak jak ja; Lily była bardzo pracowita i skrupulatna. – Zacznijmy od tego, jaki był wynik ostatniej rozprawy – zasugerował

organizator, trzymając długopis w gotowości. Lily pokiwała głową. – Nie złożono apelacji. Pełne prawa do Lucy przyznano opiece społecznej. Bonnie stawiła się w sądzie, ale wypowiadała się tylko za pośrednictwem adwokata. Mówiąc w skrócie, powiedziała sędziemu, że cieszy się na pobyt Lucy w rodzinie stałej, ponieważ wie, że córka będzie tam miała lepsze życie niż to, jakie ona by mogła jej zapewnić. Dodała, że chciałaby widywać ją dwa razy do roku i mieć zgodę na przesyłanie jej kartek na Boże Narodzenie i urodziny, na co opieka przystała. Bonnie za pośrednictwem adwokata złożyła jednak zażalenie w sprawie liczby rodzin, w których przebywała dziewczynka, odkąd trafiła do opieki, i czasu, jaki zajmowało znalezienie Lucy stałego domu. Nasz prawnik wyjaśnił, że wynikało to z procesu dopasowywania – że chcieliśmy znaleźć Lucy rodzinę, która będzie odpowiadała jej pochodzeniu kulturowemu. Z tego, co zrozumiałam z wypowiedzi mojego kierownika, prawnik zeznał, że Bonnie nie ma pojęcia, o czym mówią, ponieważ Lucy jest Angielką. Jill i ja wymieniłyśmy porozumiewawcze spojrzenia, a Peter spojrzał na nas znad notatek. – Matka ma trochę racji – powiedział. – Jak długo jeszcze opieka społeczna będzie szukać tej rodziny, zanim poszerzą kryteria? Szkoda, że nie ma tutaj nikogo z działu rodzin. – Przepraszam – zmartwiła się Lily. – Kiedy rozmawiałam dziś rano z działem rodzin, powiedzieli, że jeszcze kontaktują się z niezależnymi agencjami rodzin zastępczych, żeby znaleźć najlepsze miejsce dla Lucy. Peter westchnął. – A nie ma takiej możliwości, żeby mała została tu u ciebie? – zapytał. Zajęło mi chwilę, zanim zrozumiałam, że zwraca się do mnie.

Rozdział dwudziesty trzeci „Jest w porządku jak na dziewczynę” Zamarłam i zaniemówiłam z wrażenia. Następnie z wysiłkiem zaczęłam zbierać słowa, których potrzebowałam, by odpowiedzieć. – Bylibyśmy zachwyceni, gdyby Lucy mogła zostać u nas na stałe – powiedziałam. – Ale to jest niemożliwe. – Co masz na myśli, mówiąc „niemożliwe”? – spytał Peter. Spojrzałam na Jill w poszukiwaniu pomocy, a ona zwróciła się do organizatora: – W październiku Cathy oświadczyła mi, że chciałaby, by rozpatrzono jej wniosek o ustanowienie jej długoterminową rodziną zastępczą dla Lucy. Powiedziałam, że go poprę. Dziewczynka dobrze zaaklimatyzowała się u Cathy i robi duże postępy. Jednak kiedy zwróciłam się do pani Stevie, ta odparła, że nie przyjmie jej wniosku, ponieważ w jej odczuciu Cathy nie jest w stanie zaspokoić potrzeb kulturowych Lucy. – Nie zdawałem sobie z tego sprawy – rzekł Peter, marszcząc czoło. – To działo się po ostatniej ocenie okresowej Lucy – wyjaśniła Jill. – Czy pani coś wiadomo na temat tej sprawy? – Peter zwrócił się do Lily. – Nie – odparła. – Może pani kierownik coś wie? – Pewnie tak jest – przyznała Lily. – Pani Stevie musiała to z nim wówczas omawiać. Peter zamilkł, odchrząknął lekko i spojrzał na wszystkich. – Szkoda, że mnie wówczas nie poinformowano. Nie trzeba czekać do następnej oceny okresowej, by powiadomić organizatora pieczy o rozwoju sprawy lub zmianie okoliczności, szczególnie kiedy jest to ważne. Między zebraniami można się ze mną skontaktować telefonicznie lub przez e-maila. A jeśli jest coś, co powinniśmy omówić, mogę przyspieszyć termin następnej oceny.

Nie wiedziałam o tym i podejrzewałam, że inni rodzice zastępczy także nie zdają sobie z tego sprawy. – Przepraszam, że tego panu nie przekazano – powiedziała opiekunka Lucy, chociaż oczywiście nie była odpowiedzialna za taki stan rzeczy. Peter zamyślił się na chwilę, po czym zwrócił się do Lily. – Zdaję sobie sprawę z tego, że pani dopiero niedawno dołączyła do zespołu, ale jakie jest pani zdanie na temat poparcia wniosku Cathy, zakładając, że nadal chce być stałą rodziną dla dziewczynki? – Chcę – wtrąciłam, zanim zdążyła otworzyć usta. Czułam, jak przyspiesza mi tętno, a policzki się czerwienią. Spojrzałam na Lily i czekałam tak samo jak Peter i Jill. – Nie wiem – odparła po chwili Lily, z zakłopotaniem wiercąc się na krześle. – Nie jestem zorientowana w sprawie Lucy i nawet się z nią jeszcze nie spotkałam. Musiałabym przedyskutować z moim kierownikiem i działem rodzin poparcie wniosku. To nie byłaby wyłącznie moja decyzja. – Tak, zdaję sobie z tego sprawę – powiedział Peter. Jill wyglądała, jakby musiała coś z siebie wyrzucić, ale powstrzymywała się, czekając, co jeszcze Peter ma do powiedzenia. – To nie jest także moja decyzja – kontynuował, przede wszystkim zwracając się do Lily. – Ale mam swoje zdanie, a ponieważ jestem organizatorem pieczy Lucy od dwóch lat, znam dobrze jej przypadek. Dołączę moją opinię do raportu z tej oceny okresowej. Chciałbym, aby wniosek Cathy został w pełni wzięty pod uwagę i tak naprawdę nie bardzo rozumiem, czemu nie rozpatrywano go wcześniej. Jeśli Bonnie nie domaga się rodziny, która pasowałaby do podwójnego pochodzenia córki, nie widzę powodu, dla którego opieka społeczna powinna kontynuować poszukiwania i wydłużać niepewność dziecka. Lucy przede wszystkim potrzebuje stałego domu i kochającej rodziny, co Cathy może jej zapewnić. Po powrocie do biura chciałbym, żeby umówiła pani spotkanie ze swoim kierownikiem i innymi współpracownikami zaangażowanymi w sprawę Lucy, żebyśmy mogli rozważyć możliwość pozostawienia jej tutaj jako w stałej rodzinie zastępczej. – Dobrze, proszę pana – odparła Lily, a ten zwrot wydał się zupełnie na miejscu, ponieważ Peter przybrał bardzo autorytarną postawę. – Tak zrobię – dodała i coś zanotowała. Peter także coś zapisał, po czym podniósł wzrok.

– Czy jest jeszcze jakiś temat, który musimy poruszyć? – zapytał, patrząc na nas. Milcząc z wrażenia, Lily i ja pokręciłyśmy głowami. – Nie, myślę, że omówiliśmy wszystko – odpowiedziała Jill. – W takim razie wyznaczę termin następnej oceny okresowej; nie za sześć miesięcy, ale za miesiąc, żebyśmy mogli zobaczyć, jak się sprawa rozwija. Ale, Cathy – zwrócił się do mnie – możesz się spodziewać, że opieka społeczna odezwie się do ciebie w ciągu najbliższych paru dni, a z pewnością do końca tygodnia. Lily pokiwała głową, zgadzając się, i znów coś zapisała, podczas gdy ja spojrzałam ponownie na Jill. Było widać, że ten nagły zwrot wypadków zaskoczył ją tak samo jak mnie. Widziałam jednak w jej oczach niepewność i postanowiłam nie robić sobie przedwcześnie nadziei. To był pierwszy raz, kiedy uczestniczyłam w ocenie okresowej, podczas której organizator był tak zaangażowany. Zazwyczaj ta funkcja sprowadza się tylko do protokołowania i podsumowywania. Pomyślałam, że to fantastyczne, iż Peter w pełni korzysta z uprawnień, jakie daje mu stanowisko. Organizator wyznaczył termin następnej oceny okresowej na drugi tydzień lutego, podziękował wszystkim za obecność i zamknął posiedzenie. Wstał, aby wyjść, pożegnał się, a ja odprowadziłam go do drzwi. Gdy wróciłam do salonu, Lily pakowała swoje notatki do teczki. Biedna kobieta wyglądała na dość zdezorientowaną. Wcale się temu nie dziwiłam, biorąc pod uwagę ostatnie wydarzenia. – Muszę zobaczyć się z Lucy najszybciej, jak to możliwe – powiedziała, wstając. – Czy mogę was odwiedzić w piątek po szkole? Do tego czasu będę miała okazję porozmawiać z kierownikiem. – Oczywiście – przytaknęłam. – Jak pani myśli, co powie pani przełożony? – zapytała teraz Jill. – Nie wiem – odparła Lily. – Nie omawiałam z nim tego wcześniej. – Może zmieni zdanie na skutek skargi Bonnie w sądzie i komentarzy organizatora. – Naprawdę nie wiem – powtórzyła Lily wyraźnie zdenerwowana. – Zrobię, jak zasugerował Peter, porozmawiam z kierownikiem i ustalę termin spotkania. Zadzwonię do pani, kiedy będę miała jakieś wieści.

– Dziękuję – powiedziałam. Lily pożegnała się z Jill, a ja odprowadziłam ją do drzwi. – Zadzwonię – obiecała i zniknęła na ścieżce prowadzącej do samochodu. Zamknęłam drzwi frontowe i wróciłam do salonu. Miałam sucho w ustach, a moje myśli kotłowały się w głowie. – No proszę, proszę! Jaki zwrot akcji – cała w nerwach opadłam na kanapę. Jill przyglądała mi się i była wyraźnie tak samo rozemocjonowana jak ja, ale widziałam też poważny wyraz jej twarzy. – Cathy, nie chcę, żebyś znów się rozczarowała. Proszę, nie nastawiaj się jeszcze na to, że Lucy z wami zostanie i nie mów słowa dzieciom. Może być tak, że nic z tego nie wyjdzie, jeśli dział rodzin nadal będzie miał poczucie, że potrzeby Lucy lepiej zaspokoi ktoś inny. – Wiem – przyznałam jej rację. – Ale mogę mieć nadzieję. I miałam ją. Resztę dnia spędziłam, marząc, pragnąc i modląc się, by dziewczynce pozwolono zostać. *** Gdy Lucy wróciła ze szkoły, pomijając wszelkie wzmianki o jej stałym pobycie, opowiedziałam jej o ocenie okresowej, czego oczekuje się ode mnie jako jej rodzica zastępczego. Nie była za bardzo zainteresowana, ale wyliczyłam, kto był obecny i wspomniałam, że wszyscy są bardzo zadowoleni z jej postępów. Dodałam, że nowa opiekunka społeczna jest bardzo sympatyczna i dałam Lucy kartkę świąteczną od mamy. – Nadała ją przed świętami – powiedziałam. – Niestety przeleżała gdzieś. Lucy nie skomentowała, że koperta jest otwarta. Domyśliłam się, że w opiece przywykła do otwierania jej korespondencji. Kiedy wysuwała kartkę z koperty, jej twarz się rozpromieniła. – Pan Króliczek! – wykrzyknęła. – Dziękuję, mamo. Podeszłam bliżej, żeby zobaczyć kartkę. Z przodu widniała klasyczna ośnieżona scenka, ale na kupce śniegu na środku kartki narysowano uszatą przytulankę, kropka w kropkę Pana Króliczka. – Jak miło! – zawołałam. – Ciekawe, gdzie twoja mama zdołała znaleźć tę kartkę. Musiała jej bardzo długo szukać. – Nie wiedziałam, czy Bonnie

poświęciła czas na poszukiwania, czy też pocztówka wpadła jej w ręce przypadkiem, ale to było miłe z jej strony i wyraźnie wiele znaczyło dla Lucy. Otworzyła kartkę i nadal się uśmiechając, przeczytała treść. Potem podała mi ją, żebym ja także się z nim zapoznała. Wydrukowane życzenia były proste: „Wesołych świąt i szczęśliwego Nowego Roku”. Bonnie dopisała: „Tobie i Panu Króliczkowi. Mam nadzieję, że wszyscy macie wspaniałe Boże Narodzenie. Do zobaczenia w Nowym Roku. Kocham Cię, Bonnie (Mama) xxx”. – To miłe – powiedziałam. – Znajdź dla niej dobre miejsce. – Schowam ją do szuflady z moimi wszystkimi kartkami i Książką – oświadczyła Lucy. Oddałam jej kartkę, a ona zniknęła na górze w swoim pokoju, by ją bezpiecznie schować. Nie miało dla Lucy znaczenia, że jej mama nie przysłała jej prezentu ani że nie zobaczyły się w święta. Akceptowała zachowanie matki i miała realistyczne oczekiwania tego, co ta mogła zrobić, a czego nie. Wystarczyło jej, że przysłała kartkę, dzięki czemu wiedziała, że mama jest bezpieczna i wszystko u niej dobrze. W środę i czwartek w tym tygodniu ani Lily, ani Jill nie odezwały się do mnie, ale wiedziałam, że zadzwonią, jeśli pojawią się jakieś wieści. Chociaż najlepiej jak potrafiłam, trzymałam się rutynowych zajęć, moje myśli cały czas krążyły wokół tego, co dzieje się w opiece społecznej. Regularnie wyobrażałam sobie dyskusje, które się tam toczą, gdybając, jakie zdania padają, i analizując możliwe wyniki rozmów. Moje mrzonki obejmowały wszystkie opcje, od tych pozytywnych – że zadecydowano, iż mogę zatrzymać Lucy po negatywne – że mój wniosek nie zostanie rozpatrzony. Zanim nadszedł piątek, byłam pewna, że jestem przygotowana na każdą wiadomość – dopóki nie zadzwoniła Lily. Właśnie wróciłam do domu po odprowadzeniu Pauli do szkoły. Zdejmowałam w holu płaszcz i buty, kiedy zadzwonił telefon. – Halo? – powiedziałam, podnosząc słuchawkę. – Dzień dobry. – Gdy usłyszałam głos Lily, nogi zaczęły mi się trząść i usiadłam na krześle obok aparatu. – Przepraszam, że się wcześniej nie odezwałam. Odkąd się widziałyśmy we wtorek, cały czas byłam na spotkaniach, głównie w sprawie Lucy. Dziś wieczorem, po szkole, mam się z nią zobaczyć, ale chciałam najpierw porozmawiać z panią. Ośrodek przeanalizował przypadek Lucy i doszliśmy do wniosku, że poprzemy pani wniosek o zatrzymanie jej na

stałe, zakładając, że dziewczynka tego chce. Otworzyłam usta, ale nie wykrztusiłam ani słowa, a Lily mówiła nadal, wyjaśniając procedury. Czy ja dobrze zrozumiałam? Czy zmienili zdanie? Czy ma na myśli to, że Lucy nie musi się przeprowadzać i może zostać na zawsze członkiem mojej rodziny? – Czyli poprzecie mój wniosek? – zapytałam. – Tak. Zakładając, że Lucy chce zostać, choć z tego, co widzę, jestem o tym przekonana. Kiedy dziś się z nią spotkam, wyjaśnię, co oznacza pobyt stały. Po spotkaniu z nią zadzwonię do Jill. Spóźniliśmy się na lutowe posiedzenie komisji, więc będę chciała przedstawić sprawę na marcowym. Powinnyśmy zdążyć, jeśli weźmiemy się do roboty. – Zapadła cisza, po czym Lily powiedziała zaniepokojona: – Ucichła pani. Wszystko w porządku? – Tak, w porządku – wykrztusiłam, a moje oczy napełniły się łzami. – Po prostu próbuję oswoić się z tym wszystkim. – Dobrze, zostawię panią w takim razie w spokoju. Zobaczymy się po szkole, około wpół do piątej. – Czy mogę powiedzieć o tym Lucy? – zapytałam. – Tak, jeśli ma pani na to ochotę. – Dziękuję. Do zobaczenia później. Odłożyłam słuchawkę i nie mogłam ruszyć się z miejsca. Czasem wielkie wieści – dobre albo złe – są tak przytłaczające, że nie jesteśmy w stanie przyjąć ich w całości, tylko trawimy je po kęsie, żeby w pełni pojąć, co się stało. Tak było tym razem. Usłyszałam, co powiedziała Lily i stopniowo to pojmowałam. Łzy ulgi i niewymownego szczęścia toczyły się po moich policzkach, gdy płakałam i śmiałam się na zmianę. Toscha patrzyła na mnie, jakbym kompletnie zwariowała. Przez pozostałą część dnia, wykonując domowe obowiązki, w ciszy delektowałam się nowiną i wyobrażałam sobie, jak podzielę się nią z dziećmi. Początkowo myślałam, że zbiorę całą trójkę i powiem im jednocześnie, ale później zadecydowałam, że lepiej będzie robić to oddzielnie, biorąc pod uwagę ich indywidualne potrzeby oraz poziom zrozumienia. Pauli zamierzałam powiedzieć podczas powrotu ze szkoły – często rozmawiałyśmy na ważne tematy,

kiedy byłyśmy we dwie. A Adriana i Lucy chciałam poinformować, kiedy kolejno wrócą do domu. Za każdym razem, kiedy wyobrażałam sobie, jak przekazuję tę cudowną nowinę dzieciom i moim rodzicom, do oczu napływały mi łzy. Wiedziałam, że dziadkowie będą równie zadowoleni jak ja. Jill zadzwoniła po południu po rozmowie z Lily. – Gratulacje! – krzyknęła, kiedy odebrałam. – Dziękuję. Nadal nie mogę w to uwierzyć. – Tak się cieszę twoim szczęściem. Wszyscy się cieszymy. – Miała na myśli pracowników Homefinders, małej agencji rodzin zastępczych, podlegającej systemowi opieki, w której pracowała. Dobre wieści szybko się rozchodzą. – Mam nadzieję, że Peter też już wie – dodała, śmiejąc się. – Przypomnę o tym Lily, gdy będę z nią rozmawiała albo znów nam się oberwie na następnej ocenie okresowej. – Tak. – Uśmiechnęłam się. – Jill, czy Lily powiedziała ci, co skłoniło dział do zmiany zdania i poparcia mojego wniosku? – spytałam. – Niezupełnie. Ale czytając między wierszami, myślę, że jest to suma zdarzeń: skargi Bonnie w sądzie, komentarze organizatora i zmiana opiekunki społecznej. Lily poparła cię w stu procentach i przyjęła twój wniosek. Nie miała takich wątpliwości jak Stevie. – Dzięki Bogu. – Odetchnęłam. – Zastanawiam się, jak wiele dzieci jest w takiej sytuacji jak Lucy i musi czekać latami na stałą rodzinę o odpowiednim dopasowaniu rasowym. – Zbyt wiele – nie ukrywała Jill. – To się zmienia, ale stopniowo. Jeszcze długa droga przed nami. Oczywiście tożsamość kulturowa jest istotna, ale ważniejsze dla dziecka jest to, by było kochane. Tak czy siak, przynajmniej oczekiwanie Lucy dobiegło końca. Ma swoją rodzinę. Przygotuję dokumenty, których potrzebujemy, i wtedy przyjdę się z tobą zobaczyć. Ale, Cathy… – Tak? – To konieczne, żeby Lily spotkała się dziś z małą podczas wizyty. Lucy nie może się chować w pokoju, jak dotychczas to robiła. Jako jej opiekunka społeczna Lily musi usłyszeć z ust Lucy, że chce zostać. – Rozumiem. – Cóż, nie mam po co życzyć wam miłego weekendu. Wiem, że będzie dla was szczęśliwy. Zadzwonię, żeby umówić się z tobą, gdy tylko przygotuję papierzyska.

– Dziękuję ci, Jill. Dzięki za wszystko. – Nie ma za co. Jestem szczęśliwa z takiego obrotu sprawy. Później tego popołudnia, opatulona przed mrozem, stałam na placu zabaw, gawędząc z innymi matkami i czekając, aż skończą się lekcje. Wręcz kipiałam, nie mogąc się doczekać, kiedy przekażę Pauli dobre nowiny. Gdy zadzwonił dzwonek, ruszyłam do przodu, wyprzedziłam pozostałe mamy i utkwiłam wzrok w drzwiach, przez które miała wyjść moja córka. Od razu mnie zobaczyła, uśmiechnęła się i podbiegła do mnie. – Cześć, kochanie – powiedziałam i jak zawsze dałam jej buziaka. – Miałaś dobry dzień? – Na lunch były paluszki rybne, piure z ziemniaków i pieczona fasolka – powiedziała. – Moje ulubione. – To dobrze. A pamiętałaś, żeby wymienić książkę z czytankami? – Tak, i mamy zadane czytanie ze zrozumieniem i z matmy. – Zrobiła kwaśną minę. – To trudne. – Nie martw się, w weekend ci pomogę – powiedziałam, zapinając ją pod szyją. Paula wsunęła mi w dłoń swoją rączkę ubraną w rękawiczkę i gdy przechodziłyśmy przez plac zabaw, pożegnała się z koleżankami. Chciałam wyjść z tłumu, żeby nikt nas nie słyszał, kiedy będę obwieszczała nowinę. W poniedziałek podzieli się nią z koleżankami, ale teraz była to sprawa intymna i osobista – tylko nasza. Kiedy przeszłyśmy przez tłumek przy szkolnej bramie, ścisnęłam lekko rękę Pauli i zaczęłam: – Pamiętasz, jak mi wcześniej mówiłaś, że bardzo się cieszysz, iż Lucy z nami mieszka, i że traktujesz ją jak siostrę? – Tak. Jest jak rodzina i chciałabym, żeby została. – Dobrze, kochanie, w takim razie mam bardzo dobrą wiadomość. Nowa opiekunka społeczna Lucy zadzwoniła do mnie dzisiaj i powiedziała, że Ośrodek Pomocy Społecznej podjął decyzję, że Lucy może u nas zostać, jeśli chce. – Pewnie, że chce! – krzyknęła Paula. A potem, myśląc, że to zbyt piękne, żeby było prawdziwe, dodała: – Naprawdę? Jesteś pewna? Uśmiechnęłam się. – Absolutnie. Lucy może zostać i być częścią naszej rodziny już na dobre.

– Hurra! – krzyknęła Paula, wykonując niewielki podskok. – Ale się cieszę. Kocham Lucy i kocham ciebie, i Adriana, i całą moją rodzinę! Co wystarczyło, żebym znowu się wzruszyła, i kilka chwil minęło, zanim odzyskałam głos. – Ja też cię kocham. Bardzo, bardzo. Gdy kontynuowałyśmy nasz spacer do domu, przypomniałam Pauli, że opiekunka społeczna Lucy przyjdzie po szkole się z nią zobaczyć i będzie chciała porozmawiać z nią na osobności. – Rozumiem – powiedziała Paula niczym dorosła osoba. – Czy Lucy nadal będzie musiała widywać się z opieką społeczną, skoro zostaje u nas? I mieć te oceny okresowe, kiedy spędzasz kupę czasu na sprzątaniu domu i wyciągasz najlepsze kubki? Uśmiechnęłam się do niej. – Tak, ale kiedy przyznają Lucy stały pobyt, oceny będą się odbywały rzadziej, chociaż Lucy nadal będzie regularnie widywać swoją opiekunkę społeczną. – Tak było, dlatego że jako dziecko umieszczone w rodzinie stałej, Lucy nadal będzie podlegać systemowi opieki. Kiedy dotarłyśmy do domu, Paula chciała poczekać w pokoju od frontu, aż Lucy wróci, ale powiedziałam jej, że moim zdaniem lepiej zrobi, zachowując się jak zwykle, i że chciałabym najpierw porozmawiać z Lucy w cztery oczy. – Dobrze, mamusiu – powiedziała słodko i ledwo dając radę powstrzymać podniecenie, pobiegła się pobawić. Przeszłam do kuchni, żeby zacząć przygotowywać kolację i mieć gotowy posiłek w chwili, gdy Lily wyjdzie. Kiedy się tym zajmowałam, usłyszałam wracającego Adriana. – Mamo, już jestem! – zawołał tak samo jak każdego popołudnia, kiedy wchodził do domu. – Cześć, kochanie. Jestem w kuchni – odpowiedziałam. Zgodnie ze swoim zwyczajem Adrian porzucił szkolną torbę w holu razem z butami i kurtką, po czym ruszył do lodówki, żeby poszukać jakiejś przekąski, która pomoże mu przetrwać do kolacji. – Miałeś dobry dzień? – zapytałam. – Tak, dzięki. Co jest na kolację? – Zerknął do garnków i zaczął buszować w lodówce.

– Adrianie, muszę z tobą porozmawiać o czymś ważnym – powiedziałam. Zamarł i spojrzał mi w oczy. – Tak? – Wiesz, że rewelacyjnie dogadujesz się z Lucy? Czy dobrze mi się wydaje, że byłbyś szczęśliwy, gdyby została? – Ale gdy wypowiedziałam te słowa, zdałam sobie sprawę, że źle to ujęłam. A co, jeśli powie, że nie? Ku mojej wielkiej uldze odparł: – Tak, pewnie. Jest w porządku jak na dziewczynę. Będę za nią tęsknił, jak jej nie będzie. – O tym pomyślałam. Cieszę się, bo opieka społeczna pozwala Lucy zostać, zakładając, że ona tego chce. – Chce, chce. Podoba jej się tutaj. Mówiła mi. – A co z tobą, Adrianie? Czy na pewno jesteś szczęśliwy, że zostaje? To duże zobowiązanie dla nas wszystkich. – Tak, pewnie – powiedział, odrywając kawał chleba ze skórką i kładąc na nim kawałek sera, który sobie właśnie odkroił. – Jasne, że się cieszę. Ale dwie siostry! – Skrzywił się. – Jak mogłaś, mamo! – I jeden wspaniały syn – dodałam i pocałowałam go w policzek. – Kocham cię. – A ja ciebie bardziej! Teraz pozostała mi tylko rozmowa z Lucy.

Rozdział dwudziesty czwarty Wyjątkowy dzień Kiedy usłyszałam dźwięk dzwonka, natychmiast rzuciłam się do holu, żeby otworzyć. Nie dałam dotąd Lucy klucza do frontowych drzwi, ale teraz, kiedy skończyła dwanaście lat i miała u nas zostać na stałe, zamierzałam jej go wręczyć. Paula siedziała w salonie, a Adrian w swoim pokoju. Gdy otwierałam drzwi wejściowe, czułam się podekscytowana i zdenerwowana. – Hej, kochanie. Jak się masz? – zapytałam, kiedy Lucy weszła do środka. Jak zwykle podstawiła mi policzek do pocałowania. – Nie zamierzam się spotkać z babą z opieki – zapowiedziała z miejsca. – Wiem, mówiłaś, że jest miła, ale i tak się z nią nie zobaczę. Przepraszam. Idę do siebie. – Zrzuciła buty, porzuciła kurtkę na wieszaku w holu i pobiegła na górę. – Lucy! – zawołałam za nią. – Jest coś, o czym chcę ci powiedzieć. Musisz się spotkać ze swoją opiekunką społeczną. Ma dobre wieści. – Wątpię – posępnie odparła Lucy i dodała, już z góry: – Możesz mi później przekazać, co powinnam wiedzieć. – Ona musi z tobą porozmawiać! – krzyknęłam, idąc za nią. Nie tak sobie wyobrażałam przekazanie Lucy tej cudownej wiadomości, zupełnie nie tak; ale ona musiała się zobaczyć z opiekunką. – Pozwolą ci zostać! – dodałam, biegnąc na górę. – Wiem, mówiłaś – odpaliła. – Aż mi znajdą inną rodzinę. – Nie! Na zawsze! Zatrzymała się na najwyższym stopniu, plecami do mnie, po czym obróciła się i wbiła we mnie wzrok. – Jak to na zawsze? Co chcesz przez to powiedzieć? Dołączyłam do niej na korytarzu i wzięłam ją za rękę. – Lucy, twoja nowa opiekunka społeczna dzisiaj do mnie zadzwoniła. Powiedziała, że jeśli chcesz tutaj zostać na stałe, to ośrodek poprze mój wniosek o zatrzymanie ciebie. Żebyś nie musiała się już nigdy przeprowadzać; będziemy

twoją rodziną na zawsze. Lucy patrzyła na mnie kompletnie oszołomiona, a ja wiedziałam, jak się czuje. To spadło na nas jak grom z jasnego nieba po roku czekania, że nas opuści. – Dlaczego tak? – zapytała, marszcząc brwi. – Nie rozumiem. – Dlatego że poprosiłam, żebyś mogła zostać, kochanie. Wiedziałam, że tego chcesz, a my cię kochamy. Chcesz z nami zostać, prawda? Pokiwała automatycznie głową, nadal nie przyjmując tego do wiadomości. – Chodźmy, usiądziemy u ciebie w pokoju, a ja wytłumaczę ci, jak to było. Poprowadziłam ją do jej sypialni, gdzie usiadłyśmy obok siebie na łóżku tak samo, jak tyle razy wcześniej, i rozmawiałyśmy jak zawsze. Wzięłam ją za rękę i kojąco ścisnęłam. Popatrzyła na mnie, taka zagubiona, kompletnie zdezorientowana, że przypomniała mi się chwila, kiedy się u nas pojawiła, skołowana i bardzo wystraszona. – Lucy – zaczęłam. – W połowie zeszłego roku zdałam sobie sprawę, jak bardzo się tutaj zadomowiłaś i że pokochałaś nas tak, jak my ciebie. Więcej niż raz pytałaś mnie, czy możesz zostać, ale zawsze musiałam ci odpowiadać, że pani Stevie szuka dla ciebie stałej rodziny, dopasowanej do twojej tożsamości kulturowej. – Lucy zmarszczyła czoło. – Wiem, kochanie. Też tak się czułam, jak ty, i uważałam, że powinnaś zostać. Byłaś u nas szczęśliwa i traktowałaś nas jak rodzinę. Kiedy wróciliśmy z naszych wspaniałych wakacji, zapytałam Jill, czy uważa, że mogłabym złożyć wniosek o zatrzymanie ciebie na stałe, a ona uznała, że to dobry pomysł. Powiedziała mi, żebym nic nie mówiła tobie, Adrianowi ani Pauli, dopóki nie porozmawia z panią Stevie, bo nie chciała, żebyście się rozczarowali. I bardzo dobrze się stało, bo pani Stevie uważała, że powinna dalej szukać odpowiedniej rodziny dla ciebie. – Lucy znów jęknęła. – Ale od tego czasu wydarzyło się kilka rzeczy, które sprawiły, że opieka społeczna zmieniła zdanie. Twoja matka zeznała podczas rozprawy, że martwi się liczbą twoich przeprowadzek i czasem, który zajmuje opiece społecznej znalezienie ci rodziny na stałe. Później zmieniła się twoja opiekunka, i ta nowa pani poprze mój wniosek. Pani Lily wyjaśni ci to wszystko, kiedy przyjdzie, i dlatego musi się z tobą zobaczyć. Żeby zapytać, czy chcesz zostać. – Pewnie, że chcę! – krzyknęła Lucy. – Boże, ja zostaję! Zobaczę się z nią i jej to powiem; oczywiście, że powiem. – Z jej twarzy zniknął wyraz pełen przerażenia i teraz uśmiechała się od ucha do ucha. – Och, czy to się dzieje naprawdę? Nie mogę uwierzyć. Jestem taka szczęśliwa. – A potem zmarszczyła

nos. – Ale oni się nie rozmyślą, prawda? Nie zniosłabym tego. – Nie, chociaż będzie musiała to zatwierdzić komisja od stałych pobytów, ale tym nie musisz się martwić. – Och, Cathy! – znów zawołała, w końcu przyjmując do wiadomości fakt, że może zostać na dobre. – Nie mam się już o co martwić. Dziękuję ci. Tak bardzo was wszystkich kocham. – Obejmując mnie ramionami w talii, oparła głowę na mojej piersi, a ja przytuliłam ją mocno, kiedy cicho płakała. – Będę teraz normalna – powiedziała. – Jak wszystkie inne dzieciaki w szkole. Będę mogła zaprosić do siebie koleżankę na podwieczorek, teraz, kiedy mam własną rodzinę. Często to są te krótkie zdanka, które znienacka trafiają prosto w serce. I tak było ze słowami, które właśnie wypowiedziała Lucy. Zdałam sobie sprawę, jak bardzo musiała pragnąć tego, co większość dzieci traktuje jako normalne – rodziny – i łzy napłynęły mi do oczu. – Zaproś koleżankę tak szybko, jak będziesz chciała – zgodziłam się, kiedy odzyskałam głos. Nie miałyśmy czasu, by to dokładniej omówić, jako że zabrzmiał dzwonek do drzwi. – To na pewno pani Lily. Chodź ze mną, otworzymy jej razem. Lucy otarła oczy i bez słowa sprzeciwu wstała, po czym, trzymając mnie za rękę, zeszła na dół. Paula wyłoniła się z salonu i w podskokach pokonała hol, by do nas dołączyć. – Cieszysz się? – zapytała. – Bo ja tak! – Bardzo – odpowiedziała Lucy, uśmiechając się. Otworzyłam drzwi z obiema dziewczynkami u boku. – Ależ komitet powitalny! – ucieszyła się Lily. – To jest Lucy, a to Paula – przedstawiłam dziewczynki, ponieważ opiekunka żadnej z nich wcześniej nie widziała. – Dzień dobry paniom – przywitała się, potrząsając ich dłońmi. – Jak się panie miewają? Paula uśmiechnęła się nieśmiało, a Lucy odparła: – Dobrze, dziękuję. Wchodząc, Lily posłała mi porozumiewawczy uśmiech. Powiesiłam jej płaszcz na wieszaku i przeszłyśmy do salonu. Adrian siedział u siebie w pokoju,

więc postanowiłam przekazać mu później, co powiedziała opiekunka. – Jak można odgadnąć z tych szczęśliwych buziek, przekazałam dziewczynkom dobre wieści – wyjaśniłam. – Chciałaby pani najpierw porozmawiać z Lucy na osobności? – Tak, myślę, że tak by było najlepiej, a później porozmawiam z panią. Gdy Lily z Lucy siadały na kanapie, wyszłyśmy z Paulą z salonu. Minęło prawie pół godziny, zanim mała wyszła po nas, teraz już zupełnie rozluźniona i uśmiechnięta. – Możesz wejść – zaprosiła nas. – Pani Lily musiała się upewnić, że rozumiem, co się dzieje, i czy chcę zostać. Powiedziałam jej, że tak, tak, tak! – Podniosła Paulę, mocno ją przytuliła i zakręciła nią w kółko, a ta głośno się roześmiała. Wróciłyśmy do salonu. Paula usiadła mi na kolanach, a Lucy na kanapie obok Lily. – Wytłumaczyłam Lucy, co dla niej oznacza pobyt w stałej rodzinie – powiedziała opiekunka, patrząc w moją stronę. – A ona cieszy się, że zaczniemy to załatwiać. Wyjaśniłam też, że nadal podlega opiece społecznej i będę ją odwiedzać, żeby mieć pewność, że wszystko u niej w porządku. – Teraz mi to nie przeszkadza – wtrąciła dziewczynka. – Lubię panią Lily. Paula rzuciła Lucy zagadkowe spojrzenie, wyraźnie zaskoczona jej nagłą zmianą postawy wobec opieki społecznej, bo wcześniej nie chciała się spotykać z nikim z ośrodka. Mogłam zrozumieć, dlaczego tak się stało. Teraz, gdy nie była obarczona stałą wizją przeprowadzki, jej opiekunka społeczna z wroga przeistoczyła się w sprzymierzeńca. – Rozmawiałam też z Bonnie – kontynuowała Lily. – Potwierdziła, że cieszy się, iż Lucy zostanie u pani i, jak już wiadomo, będzie chciała spotykać się z córką parę razy w roku. Nie widziała jej już ponad sześć miesięcy, a teraz jest na chwilę w mieście, więc umówię je na przyszły tydzień. Myślę o środzie. Ma pani możliwość, żeby zabrać Lucy po szkole do Centrum Pomocy Rodzinie? – Tak – odparłam. Lily coś zapisała. – Bonnie pytała, czy mogłaby otrzymać pani numer telefonu, żeby dzwonić do Lucy przy specjalnych okazjach – w Boże Narodzenie i w urodziny. Zanim jej go podam, chciałam się upewnić, że pani to nie przeszkadza.

– Nie, w porządku. Lucy będzie miło rozmawiać z matką między spotkaniami. – Jeśli są zastrzeżenia co do bezpieczeństwa, wtedy rodzice dziecka pozostającego w pieczy zastępczej nie otrzymują danych kontaktowych rodziny, ale w tym przypadku nie ma takich obaw. – Cóż, myślę, że to teraz wszystko – powiedziała Lily, kończąc notatkę. – Czy macie jakieś pytania? – Nic mi nie przychodzi na myśl – odparłam. Spojrzałam na Lucy, a ona pokręciła głową. – W razie czego dzwońcie do mnie – zachęciła opiekunka. Spakowała notes i długopis, po czym wstała. – Dam wam teraz zjeść kolację: coś tu pięknie pachnie! – To duszone warzywa – powiedziała Paula, w końcu zbierając się na odwagę, by się odezwać. – Mmm, moje ulubione danie – odparła Lily. – Może ma pani ochotę zostać i zjeść z nami? – zaproponowałam. – Wystarczy dla wszystkich. – To miłe z pani strony, ale muszę już iść. Niemniej jednak dziękuję. Wszystkie wstałyśmy i, ku zaskoczeniu Lily, Lucy podeszła do niej i zarzuciła jej ramiona na szyję. – To za to, że pozwoliła mi pani zostać – powiedziała. – I proszę podziękować kierownikowi. Jestem bardzo szczęśliwa. – Domyśliłam się, że Lily wyjaśniła Lucy rolę kierownika w podjęciu decyzji. – Bardzo się cieszę z twojego powodu. To właśnie w takich chwilach wiem, dlaczego zostałam opiekunką społeczną – odparła Lily i pocałowała Lucy w czoło. Wraz z dziewczynkami odprowadziłyśmy ją do drzwi frontowych i pożegnałyśmy. Gdy poszła, Paula podreptała na górę, żeby zawołać Adriana na kolację, a Lucy pomagała mi nakryć do stołu. Zjadła wspaniale. Po kolacji zadzwoniłam do rodziców i przekazałam im dobre nowiny. Oczywiście byli zachwyceni. – Będziesz nadal przyjmowała dzieci, skoro Lucy zostaje? – spytała mama. – Och, tak. Mamy miejsce i wszystko się dobrze układało z dziećmi, którymi opiekowaliśmy się krótkoterminowo.

– O ile się nie przepracujesz – ostrzegła, jak to robiła już wcześniej. – Nie martw się. Adrian, Lucy i Paula bardzo mi pomagają. Prawdę mówiąc, nie poradziłabym sobie bez nich. – Co było szczerą prawdą. Opieka zastępcza to zobowiązanie całej rodziny. Dzieci poszły spać później niż zwykle, a żeby uczcić ten dzień, jedliśmy popcorn z mikrofalówki i piliśmy lemoniadę, oglądając film na DVD. Mieliśmy znów świętować w marcu, kiedy komisja do rodzin stałych przyjmie mój wniosek i pobyt Lucy zostanie oficjalnie zatwierdzony. Ale póki co właśnie ten dzień oznaczał, że nasze życie zmieni się na zawsze – chociaż w praktyce nic się nie zmieniło, ponieważ Lucy już stanowiła część rodziny. Tej nocy spełniło się drugie marzenie Lucy – spadł śnieg. Obudziliśmy się w sobotę rano i ujrzeliśmy, że cały świat zamienił się w białą krainę czarów, tak samo jak niecały rok wcześniej. Nie trzeba było wymyślać dzieciom rozrywki w ten weekend; była gotowa. Spędzaliśmy poranki w ogrodzie, lepiąc bałwana i rzucając się śnieżkami, popołudniami ciągnęliśmy sanki do pobliskiego parku, w którym była górka wymarzona do zjazdów, oblegana w śnieżne dni. Spotkaliśmy tam sąsiadów i przyjaciół; dzieci w każdym wieku i ich rodziców, którzy zjeżdżali w dół ze śliskiego pagórka na wszystkim, co mieli pod ręką, łącznie z tacami do noszenia herbaty. Nasza czwórka jeździła na zmianę na dwóch parach sanek, wspinaliśmy się na górę, a potem śmigaliśmy po lśniącym stoku, raz za razem. To była świetna zabawa i nie zwracaliśmy uwagi na zimno. Wróciliśmy do domu dopiero późnym popołudniem, kiedy powietrze się ochłodziło i słońce zaczęło się chylić ku zachodowi, zamieniając śnieg w magiczny, lśniący lodem róż. W poniedziałek normalnie odbywały się lekcje, ponieważ nie spadło aż tyle śniegu, by zatrzymać ludzi w domach. W szkole Paula powiedziała większości swoich koleżanek i kolegów, że Lucy zostaje, i teraz ma siostrę. Nie wiedziałam, czy Adrian podzielił się tym z kolegami – jest bardzo zamknięty w sobie i nieskory do zwierzeń. Gdy Lucy przyszła do domu, okazało się, że powiedziała co najmniej jednej osobie, bo zapytała: – Czy moja koleżanka Josette może wpaść w piątek na podwieczorek? – Tak, oczywiście – powiedziałam zachwycona. – I, Cathy, w środę widzę się z moją mamą. Jestem pewna, że niedługo są jej urodziny. Chciałabym jej coś podarować, ale nie zdążę pojechać do miasta. Czy

mogłabyś kupić ode mnie kartkę i prezent dla niej? – Tak. Pojadę jutro. Musimy zapisać datę na przyszły rok. – Tylko nie kupuj jej jednej z tych ckliwych pocztówek – dodała rzeczowo Lucy. – Tych, na których jest napisane, jaką jest wspaniałą matką. Ona wie, że była gównianą. Ty jesteś dla mnie o wiele lepsza, niż kiedykolwiek jej się udało. Nie miałam serca ochrzaniać jej za słowo „gówniany”. To, że Lucy umie zaakceptować swoją matkę taką, jaka jest, i nadal się o nią troszczy, głęboko mnie wzruszało. – Znajdę coś odpowiedniego – obiecałam. Następnego dnia, po zawiezieniu Pauli do szkoły, pojechałam do miasta i po uważnym zastanowieniu się wybrałam kartkę, która w moim mniemaniu była stosowna. Kupiłam prezenty, żeby Lucy dała je mamie: srebrną ramkę, do której miałam włożyć zdjęcie dziewczynki, bombonierkę i pudełko kosmetyków. Poza tym dorobiłam dodatkowy klucz do frontowych drzwi, który wręczyłam Lucy, kiedy wróciła ze szkoły. – A kiedy ja dostanę swój własny klucz? – głośno domagała się Paula z rękami opartymi na biodrach. – Kiedy pójdziesz do gimnazjum – powiedziałam. – Wtedy Adrian dostał swój. – A jak będę w domu przed tobą, to jak się dostanę do środka? – Paula, masz dziesięć lat. Odbieram cię ze szkoły i nigdy nie jesteś sama w domu. – Cóż, w takim razie chyba będę musiała to przyjąć do wiadomości – oświadczyła tym samym tonem i ostentacyjnie odmaszerowała. Jestem pewna, że najmłodsze dziecko w rodzinie dorasta szybciej niż starsze rodzeństwo. Pokazałam Lucy prezenty i kartkę, które kupiłam dla jej matki. Była zadowolona. – Dobra ta kartka – powiedziała, a ja odetchnęłam z ulgą. Z przodu wydrukowano napis: „Dla kogoś wyjątkowego”. A wewnątrz był krótki wierszyk, który kończył się: „…chociaż nie możemy być razem, będę o Tobie myśleć w Twoim wyjątkowym dniu. Wszystkiego najlepszego”. Nie wiedziałam, co Lucy dopisała na kartce – zabrała ją do swojego pokoju do podpisania, a ja nie dopytywałam. To były osobiste sprawy, tylko między nią a matką.

Jill zadzwoniła następnego dnia i powiedziała, że musi się ze mną spotkać. Miała już gotowe dokumenty do przeczytania, podpisu, i dołączenia do mojego wniosku dla komisji. – Szybko poszło – powiedziałam, mając świadomość, ile papierów trzeba było wypełnić. – Zabrałam się do tego już we wrześniu – odparła. – A kiedy twój wniosek został odrzucony, odłożyłam je do akt. Wypełniłam część dla agencji, ale jest jeszcze trochę pól i formularzy do wypełnienia przez ciebie. – Umówiłyśmy się, że odwiedzi mnie w czwartek o wpół do jedenastej. W środę, w dniu, kiedy Lucy miała wyznaczone spotkanie z mamą, zorganizowałam Pauli popołudnie u koleżanki, żeby nie musiała siedzieć ponad godzinę w samochodzie w zimowy wieczór. Adrian planował przyjść do domu sam, jak zwykle. To oznaczało też, że nie miałam wiele do roboty, więc pojawiłam się w szkole Lucy w mgnieniu oka. Zapakowane prezenty i kartka czekały w okolicznościowej torbie na tylnym siedzeniu. Zaparkowałam w jednej z zatoczek dla gości na szkolnym parkingu, gdzie umówiłam się z małą. Słuchałam radia, czekając, aż skończą się lekcje. Nie denerwowałam się na myśl o spotkaniu z Bonnie, po prostu było mi smutno, że życie nie było dla niej łaskawe i w konsekwencji musiała oddać swoją córkę. Myślę, że sporo mówiło to o tej kobiecie, która była w stanie postawić na pierwszym miejscu dobro dziecka. Widząc, jak jej matka akceptuje fakt, że lepiej jej będzie w opiece, bez wątpienia Lucy było łatwiej się u nas zaaklimatyzować i w pełni zintegrować się z moją rodziną. Lucy wyszła ze szkoły jako jedna z pierwszych. Ujrzała mój samochód, podbiegła, wskoczyła na fotel pasażera i pocałowała mnie w policzek. – Hej, skarbie – przywitałam się. – Miałaś dobry dzień? – No! – odpowiedziała i zapięła pasy. – Mama Josette zgodziła się, żeby przyszła do nas w piątek na podwieczorek, tylko chciała twój adres i numer telefonu, więc je zapisałam i dałam Josette. Mam nadzieję, że dobrze zrobiłam? – Tak. Absolutnie. Rodzice muszą wiedzieć, gdzie są ich dzieci i czy są bezpieczne, niezależnie od wieku. Zrobiłabym tak samo. – Josette pytała już, czy mogę przyjść do niej w następny piątek – powiedziała Lucy podekscytowana. – Mogę? Wezmę od niej adres.

– Tak, oczywiście. – A jej mama prosiła, aby ci podziękować, że zaproponowałaś, iż odwieziesz Josette do domu. – Nie ma za co – odparłam. – Wydają się miłą rodziną. – Tak, są mili. Lucy nadal szczebiotała po drodze, przede wszystkim o Josette i jeszcze jednej dziewczynce, z którą się zaprzyjaźniła. Dojechałyśmy do Centrum Pomocy Rodzinie na kilka minut przed czasem. Zaparkowałam i wysiadłyśmy. Lucy niosła torbę z prezentami. W środku podałyśmy swoje nazwiska recepcjonistce oraz podpisałyśmy się w księdze wejść. Recepcjonistka powiedziała, że Bonnie już przyjechała i czeka w Sali Czerwonej. – Wchodźcie. Opiekunka monitorująca zaraz do was przyjdzie. Teraz, kiedy procedury przekazania opieki zostały zakończone i nie było problemów z bezpieczeństwem, wizyty nie musiały być monitorowane. Służyło to tylko zapewnieniu Lucy pozytywnego doświadczenia. Całkiem prawdopodobne, że następne spotkanie odbędzie się poza centrum – „w społeczności”, jak to się mówi – i bez monitorowania, co sprawi, że i matka, i córka będą bardziej swobodne i naturalne. Drzwi do Sali Czerwonej były uchylone i weszłam za dziewczynką do środka. Bonnie siedziała na kanapie i przeglądała jakieś pismo, które odłożyła do stojaka, gdy znalazłyśmy się w pokoju. – Cześć – powiedziała do Lucy. Wstała i zrobiła krok w jej stronę. – Hej – odparła córka. Zbliżyła się do mamy i pocałowała ją w policzek. Zobaczyłam, że Bonnie jest zaskoczona. Odrobinę się cofnęła. Nie odwzajemniła pocałunku ani nie przytuliła córki. Nie sądzę, żeby umiała. – Dzień dobry, Bonnie – powiedziałam, podchodząc. – Miło znów panią widzieć. – Panią też – odrzekła miękko z delikatnym uśmiechem. – Wszystkiego najlepszego. – Lucy wręczyła matce torbę z prezentami. – To dla mnie? – spytała Bonnie szczerze zachwycona. – Skąd wiedziałaś, że mam urodziny? – Tak mi się wydawało, że wypadają jakoś teraz, ale nie wiedziałam, kiedy dokładnie. – Jutro. Bardzo ci dziękuję. Jak miło, że pamiętałaś.

Z całego serca jej współczułam; była taka szczęśliwa, zastanawiałam się, czy kiedykolwiek wcześniej dostała prezent i kartkę na urodziny. Gdy patrzyłam na Bonnie, widziałam, że chociaż minęło zaledwie niewiele ponad pół roku od naszego spotkania, to mocno się postarzała. Straciła na wadze i była bardzo blada. Znów się modnie ubrała, w dżinsy i bluzkę na suwak, a nawet miała lekki makijaż, ale robiła wrażenie osoby wycofanej. Miała nieobecny wzrok i lekko szkliste oczy. Pamiętam z dokumentów, że na różnych etapach życia przyjmowała antydepresanty. Zastanawiałam się, czy aktualnie je bierze, żeby łatwiej jej było poradzić sobie z depresją. Do pokoju weszła opiekunka monitorująca spotkanie, przedstawiła się i usiadła przy stole. – To ja teraz pójdę – powiedziałam. – Może pani zostać, jeśli ma pani ochotę – zasugerowała Bonnie. Opiekunka była równie zaskoczona jak ja jej propozycją; zazwyczaj rodzice biologiczni nie mogą się doczekać, aż ten zastępczy sobie pójdzie. – Nie, to wasz wyjątkowy czas, pani i córki. Wrócę za godzinę, pod koniec spotkania. – Mamo, otwórz prezenty – zachęciła Lucy, siadając na kanapie. – Dobrze, zaraz – odparła Bonnie, przysiadając się do dziewczynki. – Zacznę od kartki, a później obejrzę prezenty. Dostałam aż trzy! – wykrzyknęła, zaglądając do torebki. W jej radości przebłyskiwała dziecięca niewinność i, wychodząc, pomyślałam, że Bonnie jest matką, która wymaga opieki tak jak jej dziecko. Chętnie zabrałabym ją do domu i zaopiekowała się także nią.

Rozdział dwudziesty piąty Burza Gdy Lucy spędzała czas z matką, wybrałam się na krótki spacer, lecz wieczór był tak zimny, że prędko wróciłam do centrum, gdzie usiadłam w poczekalni i przejrzałam kilka starych pism, które ktoś tam zostawił. Myślami wracałam do matki i córki, które były teraz w Pokoju Czerwonym. Wiele się wydarzyło od ich ostatniego spotkania. Zastanawiałam się, czy Bonnie będzie rozmawiała z Lucy o sprawie sądowej i przyczynach pozostania dziewczynki u mnie. Czułam, że powinnam coś powiedzieć Bonnie, może uspokoić ją, że dobrze zaopiekuję się Lucy i w ten sposób potwierdzić, że czuję odpowiedzialność za długoterminową opiekę nad jej córką. Postanowiłam zobaczyć, czy Bonnie poruszy temat, i postąpić zgodnie z jej sygnałami. Godzina dobiegała końca, więc opuściłam poczekalnię i skierowałam się do Sali Czerwonej. Zastukałam do drzwi i weszłam. W pokoju było dziwnie cicho jak na koniec spotkania, tak samo jak poprzednim razem, kiedy dziewczynka widziała się z matką. Bonnie i Lucy siedziały obok siebie na kanapie, blisko, ale nie dotykając się, tak jak ostatnio. Uśmiechnęłam się, kiedy podniosły wzrok, a wtedy opiekunka zakomunikowała: – Czas posprzątać. – Chociaż jedyną rzeczą, którą trzeba było odłożyć na miejsce, była talia kart, którą Lucy trzymała w dłoni. Nie było poza tym żadnych wyjętych gier ani zabawek. Lucy wstała i przeszła pokój w stronę szafki na zabawki, gdzie odłożyła karty. – W co grałyście? – spytałam, przerywając ciszę. – W wojnę – odparła Lucy. – To jedyna gra, jaką znam – powiedziała Bonnie, śmiejąc się z zakłopotaniem. – Jest fajna – odparłam. – Grywamy w nią w domu. – Chociaż tak naprawdę to zabawa dla dużo młodszych dzieci i zdarza nam się do niej wracać tylko, kiedy odwiedzają nas maluchy. Pokój znów wypełniła cisza, a Lucy wróciła do kanapy i wzięła płaszcz z podłokietnika krzesła. Bonnie wstała i również sięgnęła po okrycie.

– Dziękuję za prezenty – zwróciła się do mnie. – Nie ma za co – odpowiedziałam. – Czy opiekunka społeczna przekazała pani mój numer telefonu, tak jak pani prosiła? – Tak. Dzięki – odparła cicho. – Miło będzie porozmawiać z Lucy od czasu do czasu. Ale proszę się nie martwić, nie będę się naprzykrzać wydzwanianiem. Znów zrobiło mi się jej żal. – Proszę dzwonić, kiedy tylko będzie pani chciała – zachęciłam. Wiedziałam, że ryzykuję, bo Bonnie może zacząć telefonować non stop, co by było dla Lucy bardzo stresujące, ale z tego, co o niej wiedziałam, nie wydawało mi się, iż będzie tak robić. – Dobrze zaopiekuję się Lucy. – Wiem, że tak będzie – odrzekła. – Lucy powiedziała mi, jak bardzo jest z panią szczęśliwa. Nie umiem wyrazić swojej wdzięczności za to, że się nią pani zajmuje. Tyle razy się przeprowadzała i nie każdy był dla niej tak dobry. Natychmiast ścisnęło mnie w gardle. Skromny sposób bycia Bonnie, bez cienia żalu, że odebrałam jej rolę rodzica, sprawił, że chciałam ją uściskać. Nie zrobiłam tego, bo wiedziałam, że byłoby to dla niej bardzo trudne. – Nie ma potrzeby dziękować – powiedziałam. – Wszyscy bardzo się cieszymy, że Lucy może zostać. Mam nadzieję, że pewnego dnia pozna pani Adriana i Paulę. – Tak, chętnie. Dziękuję. Cóż, do widzenia, kochanie – pożegnała się z Lucy. – Trzymaj się i bądź grzeczna u Cathy. – Do widzenia – odrzekła Lucy. Było coś niezmiernie smutnego i trochę dziwnego w tym pozbawionym emocji pożegnaniu, szczególnie że Lucy w domu lubiła być dotykana. Nie wysunęłam ręki w stronę Bonnie – wątpię, by ją chciała uściskać – powiedziałam po prostu: – Niech pani o siebie dba, Bonnie. Proszę dzwonić, kiedy będzie pani gotowa. – Dobrze – uśmiechnęła się delikatnie. Czułam, że przegapiłam okazję, żeby powiedzieć jej coś więcej, ale nie wiedziałam, co jeszcze mogłabym dodać. Wszystko, co cisnęło mi się na usta, brzmiało banalnie, a nawet protekcjonalnie. Bonnie podniosła torbę z prezentami i ponownie usiadła na kanapie, by poczekać, aż wyjdziemy z budynku. – Pa, mamo! – zawołała Lucy, gdy opuszczałyśmy pokój. – Pa, kochanie – odparła Bonnie.

Gdy wychodziłyśmy, odwróciłam się i ostatni raz uśmiechnęłam na pożegnanie. Mama Lucy siedziała na kanapie z torbą z prezentami troskliwie przyciśniętą do piersi, jakby był to jej największy skarb, i być może tak było. Przypominała mi dziecięcego uchodźcę, jakich widzi się na fotografiach, który cały swój dobytek ma w torbie, tuląc ją do siebie, żeby nikt im jej nie ukradł. Gdy wychodziłyśmy z centrum, Lucy wzięła mnie pod ramię. W pewnym sensie była to ulga, że przy rozstaniu z matką obyło się bez wielkich scen. Jeśli podczas pożegnania po pełnym emocji spotkaniu dziecko się zdenerwuje, często dochodzi do siebie przez kilka dni, a czasem nawet tygodni. Miałam nadzieję, że Bonnie ma bliskich przyjaciół, którym może się zwierzyć i którzy okażą jej wsparcie, ponieważ wydawała się bardzo samotna, a każdy potrzebuje rękawa, w który się może wypłakać. Zgodnie z umową następnego poranka odwiedziła mnie Jill i spytała, jak poszło spotkanie. Opowiedziałam jej o nim, po czym wyraziłam swoją troskę o Bonnie. – Czy opieka społeczna zaproponuje jej pomoc psychologiczną? – spytałam. Wiedziałam, że czasem tak robią w przypadku rodziców dzieci oddanych pod opiekę długoterminową. – Jestem pewna, że Lily chciałaby ją zaproponować Bonnie – odparła Jill. – Chociaż z tego, co wiem o jej stylu życia, nie zostaje wystarczająco długo w jednym miejscu, żeby mieć dostęp do tego typu pomocy czy wsparcia. – Co musiałam przyjąć do wiadomości. – Czy matka dała Lucy prezent urodzinowy, o którym wspomniała w kartce? – Nie, ale Lucy go nie oczekiwała, więc nie była rozczarowana. – Tyle dobrego – powiedziała chłodno Jill. – Ale lepiej czegoś nie obiecywać, kiedy się nie jest w stanie dotrzymać słowa. – Nie sądzę, żeby Bonnie miała pieniądze na kupowanie prezentów – stwierdziłam. – To prawda – zgodziła się ze mną smutno koordynatorka. – Mnie też się tak wydaje. Wyjęła plik dokumentów ze swojej wielkiej torby, która pełniła też funkcję teczki. – To twój wniosek do przedłożenia komisji do rodzin stałych – powiedziała,

stukając w kartki. – Ponieważ Lucy już jest w twojej rodzinie zastępczej, udało nam się przyspieszyć procedury. Gdyby jeszcze jej tutaj nie było, wniosek byłby o wiele bardziej złożony i obszerny. Nie martw się, przejdę go z tobą punkt po punkcie. Przysunęłam się bliżej, żeby widzieć kartki, a Jill otworzyła teczkę. – Na początku jest sama łatwizna. Podstawowe informacje o tobie, które przepisałam z innych dokumentów – powiedziała, odnosząc się do pierwszych stron. – Sprawdziłam wszystko. Dane są aktualne. – Pokiwałam głową i przeleciałam wzrokiem po kartkach, podczas gdy Jill je przekładała. – Później następuje twoja historia jako rodziny zastępczej i to, czego się nauczyłaś, opiekując się kolejnymi dziećmi. To wszystko było częścią twojej ostatniej oceny okresowej, którą wtedy przeczytałaś i podpisałaś. – Pokiwałam głową i rzuciłam okiem na kartki. – Dalej są informacje na temat twojej rodziny – rzekła Jill. – Łącznie z zainteresowaniami jej członków i tym, że jesteście wszyscy świadomi tego, co się wiąże z byciem długoterminową rodziną zastępczą. Jest akapit dotyczący twoich przesłanek, by proponować Lucy opiekę długoterminową, oraz opisujący, jak dobrze sobie radzisz ze spotkaniami z biologiczną matką i w jaki sposób wspierasz dziewczynkę. Co wszystko, oczywiście, robisz w sposób godny podziwu – dodała, gdy ja czytałam. Zamilkła na chwilę, pozwalając mi skończyć, po czym znów obróciła kartkę. – Tutaj mamy opinie dzieci o pobytach u ciebie – znów, wszystkie pozytywne – które spisałam po rozmowie z tobą i Lily. – Jill znów zamilkła, podczas gdy ja kończyłam czytać. – Dziękuję – wykrztusiłam. – Następne pytanie to standard, więc nie bierz go do siebie – powiedziała Jill. Mój wzrok padł na następną rubrykę formularza, w której widniało pytanie: Czy opiekunowie i ich rodzina rozumieją problem rasizmu i co robią, by wspierać etniczne pochodzenie dziecka? Przeczytałam odpowiedź Jill i pokiwałam głową. – Dziękuję – powtórzyłam. – Jestem prawie pewna, że pytanie w tym stylu padnie także podczas posiedzenia komisji – zasugerowała koordynatorka – więc się szykuj. – Dobrze – odparłam. – Twoje referencje – ciągnęła, przewracając kilka kolejnych kartek. – Oczywiście wszystkie pozytywne. Następnie zaświadczenie o niekaralności i wyniki badań, które są aktualne i zawsze je załączamy. Kopia twojej ostatniej

oceny okresowej rodzica zastępczego, którą już czytałaś. – Samo zaświadczenie ma dwanaście stron. – I na koniec – powiedziała Jill – moje wnioski wraz z rekomendacją dla komisji, że powinni ci przyznać nad Lucy stałą opiekę. Jill poczekała, aż przeczytam tę rubrykę. – Jakie miłe słowa – ucieszyłam się. – Zasługujesz na nie. Jeśli jesteś zadowolona, podpisz tutaj, a ja wyślę to razem z częścią wniosku należącą do Lily na marcowe posiedzenie komisji. Wzięłam długopis, podpisałam się na wykropkowanej linii i oddałam teczkę Jill. Później opowiedziała mi trochę o tym, czego powinnam oczekiwać podczas przesłuchania, po czym przeczytała i podpisała moje zapiski w dzienniku. – Wiesz, musisz dalej go prowadzić, nawet po przyznaniu ci Lucy na stałe – wyjaśniła. – Tak, wiem. – No nic, jeśli to już wszystko, to będę się zbierać. Do zobaczenia na przyszłotygodniowej ocenie – pożegnała się Jill. – Zapytaj Lucy, czy chce na nią przyjść. Może teraz ma inne przemyślenia w tej sprawie. – Dobrze – obiecałam. Kiedy Lucy wróciła po południu ze szkoły, powiedziałam jej, że odwiedziła mnie Jill i dlaczego. Jednak kiedy spytałam, czy zechce wziąć udział w swojej ocenie okresowej, powiedziała: – Może następnym razem. Nie mogę opuszczać lekcji. – To brzmiało rozsądnie. – Mogę poprosić, żeby następna ocena odbyła się w dniu wolnym od szkoły – zaproponowałam. – Nie musiałabyś wtedy robić sobie zaległości. – Dobra – powiedziała Lucy przyjaźnie i poszła posłuchać muzyki, co było o wiele ciekawsze niż gadanie o jej ocenie okresowej. Tego wieczoru, kiedy poszłam na górę, żeby powiedzieć Lucy „dobranoc”, mała siedziała na łóżku, a na poduszce obok niej leżał Pan Króliczek. Ręce miała schowane pod kołdrą, a na pościeli było wybrzuszenie, jakby mała coś tam schowała, kiedy usłyszała, że się zbliżam. – Czy wszystko w porządku? – spytałam. – Tak. Jest coś, co chciałabym ci pokazać – odparła. – To tajemnica i nigdy wcześniej nikt tego nie widział.

Usiadłam na łóżku, zakłopotana i trochę zaniepokojona, co to może być. Myślałam, że dobrze znam Lucy i nie przychodziło mi do głowy nic, co mogłaby chcieć przede mną ukrywać przez ten cały czas. Teraz z większą łatwością dzieliła się ze mną swoimi troskami i doświadczeniami. – Chodzi o to – powiedziała, wyciągając coś spod kołdry. – Wydaje mi się, że mówicie na to Książka życia, ale ja to nazywam swoim pamiętnikiem. – Och, tak – odparłam z ulgą, zaskoczona. – To prawda. Pamiętam, jak Paula i ja musiałyśmy zamknąć oczy, kiedy go wypakowywałaś pierwszego dnia u nas. Lucy się uśmiechnęła. – Teraz chciałabym, żebyś go zobaczyła, i możesz trochę poczytać, ale będę ci mówiła, co możesz, a czego nie. – Dziękuję, kochanie – odparłam. – Fakt, że Lucy chciała teraz tym ze mną się podzielić, był nie tylko bardzo wzruszający, ale także pełen znaczenia: ona tak naprawdę zawierzała mi swoją przeszłość. I chociaż była już pora spać, wiedziałam, że muszę dać jej tyle czasu, ile będzie potrzebować. – Tu z przodu jest moje zdjęcie – Lucy przechyliła książkę, tak żebym mogła je zobaczyć. – Mam na nim trzy lata. – Jaką masz śliczną sukienkę – zauważyłam. – To była moja wyjściowa – ogłosiła z dumą w głosie. – Wiesz, skąd wiem, że miałam trzy lata? – Nie. – Bo w środku jest więcej podobnych zdjęć. Mam na nich swoją najlepszą sukienkę, bo to moje trzecie urodziny. – Lucy otworzyła pamiętnik, żeby pokazać mi dwie strony fotografii pokazujących ją w tym samym wieku i w tej samej sukience. U góry widniał starannie wypisany nagłówek: „Trzecie urodziny Lucy”. – Zrobili mi małe przyjęcie – wyjaśniła, uśmiechając się na to wspomnienie. – To mój tort i tylko spójrz na te wszystkie prezenty! Pamiętam, jak je rozpakowywałam, a potem się bawiliśmy. Ta pani była moją mamą zastępczą. – Wskazała na kobietę na jednym ze zdjęć. – Miała na imię Annie. Zapisała mi imiona wszystkich sfotografowanych osób. Mama też tam była. Spojrzałam na zdjęcia. Bonnie siedziała na kanapie, patrząc, jak Lucy rozpakowuje prezenty. Była o wiele młodsza i miała włosy ufarbowane na inny kolor, nie rozpoznałabym jej tak łatwo. – To był wspaniały dzień. – Lucy westchnęła na samą myśl. – Byłam

szczęśliwa, mieszkając u Annie. A tutaj jestem w ogrodzie – powiedziała, przewracając kartki. – A tutaj Boże Narodzenie. Uśmiechałam się, oglądając te zdjęcia. – Domyślam się, że to Annie założyła dla ciebie tę książkę? – Tak, tak mi powiedziała jedna z moich pań z OPS-u. Mówiła, że prosiła moją mamę o jakieś moje zdjęcia z czasów, kiedy byłam niemowlakiem, żeby je tu wkleić, ale ona nigdy nic nie dała. – Poproszę o nie panią Lily – obiecałam. – To ważne, abyś miała fotografie z czasów, kiedy byłaś bardzo malutka. Jestem pewna, że Bonnie ci je robiła. – Dzięki – odparła Lucy i przewróciła kolejną kartkę. – Tutaj jest jeszcze trochę moich zdjęć z Annie i jej rodziną. Robiliśmy masę rzeczy. Och, patrz, tu jestem na farmie i głaszczę królika, a tutaj bujam się na huśtawce w parku. Nie bardzo to wszystko pamiętam, ale widzę, że byłam szczęśliwa, bo na wszystkich zdjęciach jestem uśmiechnięta. Wyglądam na zadowoloną, prawda? – Zdecydowanie tak, kochanie. Lucy znów przewróciła kartkę i zdjęcia Annie nagle się urwały. Twarz jej spoważniała. – Myślę, że mama mnie wtedy zabrała, bo to jest Dave – powiedziała, wskazując na zdjęcie paszportowe. – Miałam je podrzeć, ale zatrzymałam, by pamiętać, jak wyglądał, na wypadek gdybym miała go kiedyś spotkać. Był dla mnie okropny. Strasznie wygląda, prawda? – Tak – przyznałam. Ogolona głowa, kolczyk, blizna biegnąca przez jedną z brwi i zimne szare oczy o świdrującym spojrzeniu – wyglądał jak zbir. Zastanawiałam się, co też Bonnie w nim widziała i jak mogła kiedykolwiek zaufać mu na tyle, by powierzyć swoją córkę. – Tutaj on z mamą – powiedziała Lucy, wskazując na fotografię poniżej. To było kolejne zdjęcie wielkości fotografii paszportowej, prawdopodobnie zrobione w automacie. Przedstawiało Bonnie i Dave’a, przytulonych, ze stykającymi się głowami i robiących dzióbki. – Kto ci dał te zdjęcia? – zapytałam. – Mama – odrzekła Lucy. – Myślę, że była z Dave’a dumna. Nie skomentowałam. Lucy przewróciła kartkę. – O, a to znowu ja – powiedziała, nieco się rozchmurzając. – Jestem w szkole. – Ale gdy spojrzałam na fotografię, zobaczyłam, że w tym czasie nie była

szczęśliwa. – Nauczycielka dała mi to zdjęcie – paplała dalej. – Wszystkim dzieciom w szkole je robili. Mieliśmy za nie zapłacić, ale mama nie miała pieniędzy, więc moja pani powiedziała, że mogę je i tak zachować. Była bardzo miła. Nazywała się Bridges. Patrzyłam na szkolną fotografię z dziećmi. Skóra Lucy jest blada, a jej proste włosy zwisają na ramiona. Chociaż próbuje się uśmiechać do zdjęcia, nie wyszło jej to. Patrzy przed siebie pustym wzrokiem i było dla mnie oczywiste, że nie dość, że w środku cierpi, to na dodatek nie jest zadbana. – Wydaje mi się, że miałam wtedy sześć lat – wyjaśniła ponuro dziewczynka. – Ale jest tak dużo rzeczy, których nie mogę sobie przypomnieć. To mi strasznie miesza w głowie. – Może poprosimy panią Lily, żeby opowiedziała nam, co wie o twojej przeszłości. Jako twoja opiekunka społeczna będzie miała możliwość przejrzenia dawnej dokumentacji. – Tak, proszę – rzekła Lucy i przewróciła kartkę. – Wtedy zaczęłam w tej książce pisać. Mama i Dave nie wiedzieli, że ją mam. Chowałam ją i bazgrałam w niej tylko wtedy, kiedy leżeli w łóżku albo nie było ich w domu. Miałam dwie rzeczy na własność: tę książkę i Pana Króliczka. – Dała pluszakowi małego buziaka. Patrzyłam na stronę, którą pokazywała mi Lucy, wypełnioną dziecięcymi bazgrołami bardziej przypominającymi dzieło przedszkolaka niż sześcioletniego dziecka. – Tutaj próbowałam napisać moje imię i coś narysować – powiedziała Lucy. – Wiem, że nie jest to zbyt ładne. Nie chodziłam wtedy zbyt często do szkoły, więc nie umiałam dobrze pisać ani rysować. To miałam być ja i Sammy, mój przyjaciel. Kiedy byłam nieszczęśliwa w domu i nie wolno mi było iść do Sammy’ego, patrzyłam sobie na ten rysunek. Myśl o Lucy szukającej pocieszenia w dziecięcym obrazku była tak przykra, że prawie doprowadziła mnie do łez. Objęłam ją ramieniem i przytuliłam. Czasem uścisk może powiedzieć więcej niż słowa. Lucy znów przewróciła kartkę i teraz patrzyłam na kilka prostych rysunków przedstawiających kobietę. – To wszystko pani Bridges – rzekła Lucy.

– Trudno by mi było ją rozpoznać – powiedziałam z uśmiechem. – Mnie też! – odparła, śmiejąc się. Ale nagle jej twarz spoważniała. – Nie pamiętam wszystkiego, co się wtedy działo, ale wiem, że mamy nie było, a Dave miał masę dziewczyn i do każdej kazał mi mówić „ciociu”. – Otworzyła na kolejnej stronie i teraz patrzyłam na rzędy narysowanych dziecięcą kreską twarzy z otwartymi ustami. – To moje „ciocie”. Zawsze były na mnie wkurzone, więc narysowałam, jak się wydzierają. Próbowałam zapisać pod spodem ich imiona, ale nie wiedziałam, jak się je pisze. „Imiona” były więc tylko zbieraniną przypadkowych liter, których nie dało się odczytać w formie wyrazów. Potem dotarłyśmy do obrazka na dole strony, który przedstawiał dwie krzyczące postaci, jedna z nich miała włosy, a druga nie. Pod spodem Lucy napisała wyraźnie „Mama” i „Dave”. – To kiedy mama wróciła do Dave’a. Okropnie się pokłócili i znów odeszła. Wtedy miałam kolejną ciocię. To ona – powiedziała Lucy, wskazując następny rysunek. – Została na jakiś czas, a potem nagle musiałam zostawić panią Bridges i Sammy’ego, żeby zamieszkać z Dave’em i jakąś obcą panią. Byłam bardzo nieszczęśliwa. Nie znałam nikogo w nowej szkole i nie umiałam się z nikim zaprzyjaźnić. Nikt nie chciał się ze mną bawić. Popatrz na te wszystkie rysunki, na których płaczę. Lucy przewróciła kartkę i teraz patrzyłam na dwie strony buziek, które miały przedstawiać ją samą. Musiało ich być ze dwadzieścia albo i więcej, a wszystkie wyglądały na niewiarygodnie nieszczęśliwe, a z ich oczu kapały ogromne łzy. Robiło to ogólne wrażenie miażdżącego smutku. – Ale byłaś wtedy nieszczęśliwa – powiedziałam cicho, niezwykle poruszona. – Byłam – zgodziła się Lucy. Cała następna strona była zamazana ciemnoszarą kredką. – To burza – wyjaśniła. – Zwinęłam kredki ze szkoły. Nie mieliśmy żadnych w domu. Nie wiem, dlaczego narysowałam burzę, może wtedy padało. – Albo chciałaś na swój sposób pokazać, jak bardzo jesteś nieszczęśliwa – zasugerowałam. – Cała ta ciemna szarość, tak się w głębi serca czułaś. Dzieci czasem przedstawiają swoje emocje za pomocą obrazków, kiedy nie mogą wyrazić ich słowami. – Może masz rację – odrzekła. – Nie myślałam o tym wcześniej w ten sposób. – Zamilkła na chwilę, po czym powiedziała: – Strasznie długo nie widziałam wtedy mamy, a potem nagle przyjechała i mnie zabrała. Miałam siedem lat. Wiem, bo zapisałam tutaj cyfrę siedem, żeby to zapamiętać. – Przewróciła kartkę. – A to

moja mama i jej nowy chłopak, jak się kłócą. Jej rysunki stawały się coraz dojrzalsze. Teraz wyraźnie było widać dwoje bardzo rozzłoszczonych ludzi; podnosili ręce, jakby mieli się zaraz rzucić na siebie z pięściami. Lucy narysowała wychodzący z ich ust dymek, w którym zamieściła słowa: „Nienawidzę cię!”. Nic nie powiedziałam. Na kolejnych stronach rysunki nagle zniknęły, zastąpione przez zdjęcia. Od razu wiedziałam, że Lucy znów wylądowała w rodzinie zastępczej. – Nie chciałam pozwolić matce zastępczej oglądać tej książki – tłumaczyła – więc dała mi zdjęcia i klej w sztyfcie, a ja je poprzylepiałam sama. Dlatego niektóre z nich są takie krzywe i się odklejają. – Nie martw się. Możemy to niedługo poprawić – zaproponowałam. Lucy pokiwała głową. – To mama zastępcza, a te maluchy to inne dzieci z opieki. – Pokazywała zdjęcia. – Nie lubiły mnie i wszystko, co szło źle, to była moja wina. Może i tak. Nie byłam tam szczęśliwa, ale było mi lepiej niż u Dave’a. Na początku często widywałam mamę, ale przestała do mnie przychodzić. Jakiś czas potem musieli mnie stamtąd zabrać. Inne dzieciaki z opieki mówiły, że to dlatego że jestem beznadziejna i nikt mnie nie chce. – To bardzo okrutne słowa – powiedziałam. – Oczywiście, że nie byłaś beznadziejna. Tylko bardzo zagubiona i zestresowana. Lucy wzruszyła lekko ramionami i przewróciła kartkę. Teraz patrzyłyśmy na fotografie innej mamy zastępczej. – Miała na imię Angie – przedstawiła ją Lucy. – To jej córka, Shelly. One były dla mnie miłe i podobało mi się u nich, ale mogłam zostać tylko trochę, bo mama znów mnie zabrała. Wolałabym dłużej tam pomieszkać – dodała, a w jej głosie słychać było tęsknotę. Na następnych dwóch stronach nie było zdjęć. Lucy napisała cyfrę dziewięć u góry jednej z nich, a poniżej, za pomocą linijki, narysowała kilka kresek, na których wypisała daty opatrzone krótkimi zdaniami. Przypominało to wpisy w dzienniku. – Nie chcę, żebyś to czytała – powiedziała, zasłaniając swoje notatki dłonią. – Powypisywałam okropne rzeczy o mamie i jej nowym chłopaku. Mam teraz poczucie winy, ale wtedy byłam bardzo zdenerwowana i wkurzona. – Rozumiem, kochanie. Tak wiele przeszłaś, to oczywiste, że czułaś się

zraniona i zła. Gdy Lucy znów odwróciła kartkę, pojawiło się więcej zdjęć i wiedziałam, że znów trafiła pod opiekę zastępczą. Od wszystkich rodziców zastępczych oczekuje się, żeby prowadzili dla dziecka Książkę życia, zapełniając ją fotografiami i pamiątkami. – To mama zastępcza, Heather – rzekła Lucy. – A to jej mąż i dwie córki. Było u nich okay, ale musiałam znów zmienić szkołę i nie radziłam sobie zbyt dobrze z żadnym przedmiotem. Spędziłam z nimi Boże Narodzenie. Bardzo się starałam, żeby się do nich dopasować, i myślę, że mnie trochę polubili, ale musieli się przeprowadzić. Powiedzieli mi, że chcą mnie ze sobą zabrać, ale moja opiekunka społeczna przekazała mi, że nie mogę z nimi jechać. Może i tak było, a może po prostu chcieli się mnie pozbyć, nie wiem. Później musiałam się przenieść do Pat i Terry’ego. Ich poznałaś. – Tak – powiedziałam. Pat i Terry byli parą, u której Lucy mieszkała przed trafieniem do mnie. – Kiedy u nich wylądowałam, wiedziałam, że nie będę mogła zostać – powiedziała Lucy. – Pani Stevie powiedziała mi, że oni przyjmują tylko niemowlaki. Uważałam, że to tylko wymówka i oni też, tak jak wszyscy, nie chcą mnie na długo. Miałam jedenaście lat i kilka miesięcy po przeprowadzce do nich musiałam pójść do gimnazjum. Budynek szkoły był wielki, a ja ciągle się gubiłam. Nie umiałam odrabiać lekcji ani z nikim się zaprzyjaźnić, i przestałam jeść. Wiedziałam, że moja mama nie może się mną zająć, ale nikt inny też mnie nie chciał. A wtedy, pewnego popołudnia, kiedy wróciłam do domu ze szkoły, Pat uprzedziła mnie, że pani Stevie przyjdzie mi powiedzieć o kolejnej mojej rodzinie zastępczej, do której miałam się w weekend przenieść. I wtedy coś we mnie pękło. Nie mogłam już więcej znieść. Krzyczałam i wydzierałam się, a potem zamknęłam się w łazience. Pat próbowała ze mną rozmawiać, ale nie słuchałam. Nic nie miało już znaczenia. Kiedy wrócił Terry, wyłamał drzwi i mnie wyciągnął. Pobiegłam do mojego pokoju i tam mnie zostawili. Wydaje mi się, że nie wiedzieli, co robić. Zamierzałam tam zostać, aż zagłodzę się na śmierć. Chciałam umrzeć, naprawdę miałam taki zamiar. A potem, wieczorem, Pat weszła z telefonem i zostawiła go na łóżku. Dobiegał z niego twój głos. Próbowałam nie słuchać, ale ty nadal mnie zagadywałaś, a w twoim głosie było coś, co mówiło mi, że powinnam podnieść słuchawkę. Resztę znasz – skończyła cicho Lucy. Siedziałyśmy przez jakiś czas w milczeniu, przygnębione wydarzeniami, które dziewczynka przeżywała ponownie.

– Dzięki Bogu, odebrałaś ten telefon – powiedziałam w końcu, ujmując jej rękę w dłonie. – Umiesz wywierać wpływ na ludzi – odparła Lucy z nikłym uśmieszkiem. – To dobrze. Zobaczyłam, że Książka życia Lucy kończy się kilkoma zdjęciami z pobytu u Pat i Terry’ego. Zastanawiałam się, dlaczego nie wkleiła fotografii, które jej dałam. Robiłam ich całą masę i zawsze dawałam Lucy kopie, ale w książce nie było żadnej z nich. – A gdzie wszystkie nasze zdjęcia? – zapytałam po chwili. – U mnie w szufladzie – odrzekła Lucy. – Nie wklejałam ich, bo wcześniej za każdym razem, jak umieszczałam zdjęcia w książce, musiałam się wyprowadzić. Nie chciałam was zostawiać, więc nie uzupełniłam albumu, i proszę, zadziałało. Zostaję! Kompletnie się rozczuliłam. – Już możesz je wkleić, kochanie – powiedziałam. – Nie skusisz losu. Zaufaj mi, zostaniesz. Jestem pewna, że komisja to potwierdzi. Lucy uśmiechnęła się i wstając, odłożyła swoją Książkę życia do szuflady, po czym zamknęła ją. Wgramoliła się z powrotem do łóżka, gdzie umościła się pod kołdrą wraz z Panem Króliczkiem u boku. Pocałowałam ją na dobranoc. – Dziękuję, że podzieliłaś się ze mną tajemnicą twojej wyjątkowej książki – wyznałam. – Tak się cieszę, że dałaś wtedy radę odebrać telefon. – Bez wątpienia było to kluczowe wydarzenie, jeśli chodzi o przybycie Lucy do mnie. – Cieszę się, że mi się udało – powiedziała Lucy. Znów dałam jej buziaka i wyszłam, zdając sobie sprawę, jak niewiele brakowało, bym została kolejnym wpisem w Książce życia tej małej. Bez mojej konsekwencji w dążeniu do zatrzymania Lucy, bez zmiany opiekunki społecznej i zaangażowania Petera moja rodzina i ja stalibyśmy się zwyczajnie kolejną fotografią. Jeśli można by pokazać historię, która odzwierciedla wady systemu opieki zastępczej, byłaby to książka właśnie tego dziecka. Te wszystkie lata straconych szans, kiedy każdy, kto był zaangażowany, dołożył swoją cegiełkę do jej życia pełnego odrzucenia, niepewności i izolacji… Czułam na sobie zbiorową odpowiedzialność i miałam nadzieję, że z czasem zdołam nadrobić straty Lucy i naprawić niektóre z poczynionych jej krzywd.

Rozdział dwudziesty szósty Zrobię, co w mojej mocy W piątek przyszła do nas na kolację przyjaciółka Lucy, Josette. Przyjechały autobusem i dostały się do domu, otwierając drzwi kluczem Lucy. Ruszyłam do holu, żeby je przywitać. – Mamo, to Josette – powiedziała Lucy, przedstawiając koleżankę. – Wejdź i czuj się jak u siebie w domu – zachęciłam. Josette uśmiechnęła się i podała mi rękę. – Miło mi panią poznać – miała silny francuski akcent. – Dziękuję, że mnie pani zaprosiła. – Nie ma za co. Mnie również. – Weźmiemy sobie coś do picia i pójdziemy na górę, do mojego pokoju – powiedziała Lucy, odwieszając kurtki na wieszak w holu. Po drodze Lucy zabrała Josette do salonu, żeby przedstawić ją Pauli. Schodziłam im z drogi, kiedy były w kuchni i przygotowywały dla siebie napoje, a gdy poszły na górę, wróciłam do szykowania kolacji. Nie minęło wiele czasu, a w kuchni pojawiła się Paula. – Mogę iść się pobawić z Lucy i jej przyjaciółką? – spytała. – Może później – odpowiedziałam. – Myślę, że teraz słuchają muzyki i rozmawiają. – Pomyślałam, że dziewczynki w wieku Lucy potrzebują trochę prywatności, kiedy spędzają czas z rówieśniczkami. – Chciałabyś pomóc mi przy kolacji? – zaproponowałam. Ale nie wydało się to Pauli równie atrakcyjne, więc się ulotniła, żeby zająć się czymś, do czasu, kiedy zawołałam wszystkich na kolację. Gdy dzieci pojawiły się przy stole, Lucy przedstawiła koleżance Adriana i dostrzegłam, że był nieco zaskoczony, kiedy ta podała mu rękę. Francuzi zwykle podają rękę na powitanie, to część ich zwyczajów i uroku, na który Adrian odpowiedział własnym. Widziałam, że jest nią oczarowany. Usiedli, a ja przyniosłam talerze; rozstawiłam je na stole i wszyscy nałożyliśmy sobie porcje. Kiedy minęło początkowe skrępowanie, rozluźniliśmy się i zaczęliśmy gawędzić

przy jedzeniu. Josette urzekała swoim uroczym francuskim akcentem. Widziałam, że Adrian i Paula są pod wielkim wrażeniem tego, że mówi tak płynnie w drugim języku. Przyjaciółka Lucy powiedziała nam, że jej rodzina trafiła do Anglii ze względu na pracę ojca. Przyjechali cztery miesiące temu i mieli zostać co najmniej na trzy lata. Zastanawiałam się, czy to, że Josette była nowa, ośmieliło Lucy, by się z nią zaprzyjaźnić. Ponieważ sama tyle razy się przeprowadzała, wiedziała, jak to jest, gdy się trafia do nowej klasy i nikogo nie zna. Kiedy wieczorem odwiozłam Josette do domu, zaprosiła mnie do środka, bym poznała jej rodziców i starszego brata. Wszyscy byli równie uroczy jak mała Francuzka, jednak nie zostałam u nich długo, ponieważ robiło się późno, a towarzyszyła mi Paula. Mama Josette podziękowała mi, że zaprosiłam jej córkę na kolację i odwiozłam ją samochodem, oraz potwierdziła, że chętnie zaprasza do siebie Lucy w następny piątek, po czym odstawi ją do domu. Nie wiedziałam, czy Lucy powiedziała przyjaciółce, że jestem jej matką zastępczą, czy raczej pozwoliła jej założyć, że biologiczną, ale nie miało to znaczenia. To, co Lucy powie kolegom, zależało od niej samej, a ja byłam przekonana, że wybierze to, z czym będzie się czuła komfortowo. Oczywiście moi starzy przyjaciele wiedzieli, że jest moją przybraną córką, która zostanie na zawsze, ale to, co ona mówiła, było jej decyzją, do której zamierzałam się dostosować. W następny czwartek okresowa ocena Lucy w moim domu przebiegła zgodnie z planem. Trwała stosunkowo krótko i sprowadziła się przede wszystkim do tego, że Lily zrelacjonowała organizatorowi pieczy wszystkie wydarzenia, które nastąpiły od ostatniego zebrania. Opiekunka wyjaśniła Peterowi, że ponownie omówiła przypadek Lucy ze swoim kierownikiem i działem rodzin, a oni postanowili poprzeć mój wniosek o zatrzymanie dziewczynki na stałe. – To dobrze – uradował się Peter, choć nie wyglądał na zaskoczonego. Założyłam więc, że wiedział wcześniej o tej decyzji, ponieważ kontaktował się z Lily po ostatniej ocenie. – Rozmawiałam z Lucy – ciągnęła opiekunka. – Potwierdziła swoją wolę pozostania u Cathy na stałe. Opieka społeczna jest przekonana, że aktualna rodzina zastępcza jest w stanie zaspokoić potrzeby dziecka. Złożyłam wniosek do komisji rodzin stałych, załączając raport na ten temat. Zostanie on rozpatrzony na marcowym posiedzeniu. – Wspaniale – przyklasnął organizator. – A przekazała pani Cathy termin

posiedzenia komisji? – Tak – potwierdziła Lily. – Czy wiesz, że musisz być na nim obecna? – Peter zwrócił się do mnie. – Tak, zaznaczyłam to w dzienniku. – A jak czuje się Lucy w związku z tym, że zostaje? – Jest wniebowzięta – powiedziałam. – Pragnęła tego od dawna. My wszyscy tego pragnęliśmy. – Lily i Jill pokiwały głowami. – A poinformowała pani Bonnie o tej decyzji? – zapytał Lily. – Tak – potwierdziła. – I rozumiem, że Lucy widziała się z matką od ostatniej oceny? – Tak – odparła. – Spotkanie przebiegło zgodnie z oczekiwaniami. – Nadal będą się widywać mniej więcej dwa razy do roku? – dociekał, coś zapisując. – Tak, taka jest rekomendacja opieki. Chociaż w dużej mierze będzie to zależało od tego, na ile Bonnie utrzyma kontakt z córką. – A jak Lucy czuła się po ostatnim spotkaniu? – zapytał mnie Peter. – Przyjęła je ze spokojem – wyjaśniłam. – Myślę, że to dla niej budujące, iż jej życie się już ułożyło, a matka jest zadowolona z takiego obrotu sprawy. Organizator pokiwał głową, notując. Potem zadał Lily kilka pytań o procedury i, usatysfakcjonowany, spytał Jill, czy ma coś do dodania. Ona odrzekła tylko, że jest zadowolona oraz, że jej zdaniem, jesteśmy dobrze dobraną rodziną dla dziecka. Peter się z nią zgodził. Wtedy zapytałam Lily, czy istnieje możliwość, żeby zapoznała Lucy z jej historią. – Przeglądałyśmy jej Książkę życia – wyjaśniłam. – Lucy jest dość zdezorientowana, jeśli chodzi o niektóre wydarzenia i decyzje, jakie wówczas podejmowano. Myślę, że bardzo pomogłoby jej, gdyby mogła pani pouzupełniać różne informacje i wyjaśnić, co się działo. Nie wiem wystarczająco dużo o jej przeszłości, żeby jej pomóc. – Wyjmę akta i zobaczę, co uda mi się znaleźć – powiedziała Lily, jak zawsze chętna do pomocy. – Opieka społeczna interesowała się Lucy od czasu, kiedy ta była niemowlęciem, więc może mi to chwilę zająć, zanim pozbieram wszystko w jedną całość.

– Dziękuję – odparłam, gdy Peter i Lily robili notatki. – Lucy chciałaby też mieć jakieś zdjęcia z pierwszych miesięcy i lat życia. Najwcześniejsze fotografie, jakie ma w Książce życia, pochodzą z okresu, gdy miała trzy lata i pierwszy raz trafiła do rodziny zastępczej. – Będzie pani musiała poprosić o nie Bonnie – zasugerował Lily Peter. Pokiwała głową i zapisała to sobie. – I, na koniec – powiedziałam z uśmiechem – czy mogłabym otrzymać kopię aktu urodzenia Lucy, żeby otworzyć jej konto oszczędnościowe, a także wystąpić o paszport dla niej? Peter ponownie spojrzał na Lily, ponieważ to leżało w jej gestii. – Tak, wystąpię o to – powiedziała. – Lucy powinna oszczędzać. Czy chcecie wyjechać na wakacje za granicę? – Nie od razu – wyjaśniłam. – Ale zawczasu chciałabym mieć gotowy paszport. Peter pokiwał głową, dokończył notatki i nie mając już nic więcej do omówienia, wyjął dziennik, by ustalić datę następnej okresowej oceny podopiecznej. – Kwiecień – zaproponował. – Za dwa miesiące. A później będziemy przeprowadzać oceny co pół roku. Wspaniale, pomyślałam. W kwietniu wypada Wielkanoc. – Czy możemy wyznaczyć spotkanie w czasie przerwy wielkanocnej? – spytałam. – Żeby Lucy mogła wziąć w nim udział. – Tak, oczywiście – powiedział Peter rozbawiony. – Rozumiem, że Lucy jest z nas trochę bardziej zadowolona, skoro chce być na nim obecna? – Tak. Jest o wiele bardziej zadowolona – potwierdziłam. Trzy tygodnie później wzięłam udział w posiedzeniu komisji do rodzin stałych, które odbywało się w sali konferencyjnej biura lokalnych władz. Jako rodzic zastępczy musiałam brać udział w podobnych spotkaniach, żeby odnowić moje prawa do sprawowania pieczy, więc wiedziałam, że to będzie dość irytujące doświadczenie. Ale ta wiedza nie była zbyt pomocna. Gdy Lily wyszła z sali posiedzeń po zdaniu swojego raportu i udzieleniu odpowiedzi na pytania, weszłyśmy tam ja i Jill. Spojrzało na nas dziewięć par oczu: dziewięciu członków komisji siedzących przy wielkim prostokątnym dębowym stole. Żołądek podszedł

mi do gardła. Pozostawiono dwa wolne krzesła ustawione przodem do pozostałych członków komisji, na których usiadłyśmy. Wzięłam głęboki wdech i wydało mi się, że słyszę, jak Jill robi to samo. Podejrzewam, że dla niej też było to przytłaczające. Każdy z członków komisji miał przed sobą plik dokumentów – kopie mojego wniosku z całą towarzyszącą dokumentacją. Mieli otrzymać je tydzień przed posiedzeniem, żeby mieć czas na lekturę i ułożenie pytań. Przewodniczący komisji rozpoczął od powitania, przedstawienia się z imienia nazwiska i wyjaśnienia, że jest przewodniczącym, po czym wszyscy członkowie komisji też się przedstawili. Kolejno, zgodnie z zajmowanymi przy stole miejscami, podawali swoje imiona, nazwiska i sprawowane funkcje. Komisja składała się z przewodniczącego, dwóch opiekunów społecznych, lekarza, rodzica zastępczego, wybranego przedstawiciela lokalnych władz, dwojga rodziców adopcyjnych i nauczyciela. Nie znałam żadnej z tych osób. Następnie przedstawiłyśmy się ja i Jill: ona, jako moja koordynatorka, a ja, jako rodzic zastępczy Lucy. Przewodniczący podziękował nam, po czym powiedział kilka słów wyjaśnienia, że zebraliśmy się tu, by rozpatrzyć wniosek o stałą opiekę nad dzieckiem. Później poproszono Jill, by krótko podsumowała moją karierę rodzica zastępczego, opisała członków rodziny i podała przyczyny, dla których poparła mój wniosek o stałą opiekę nad Lucy. Gdy skończyła, przewodniczący podziękował jej i spojrzał na mnie. – Wszyscy dokładnie przeczytaliśmy pani wniosek – powiedział. – Pani dorobek, jako rodzica zastępczego, jest imponujący. Chciałbym rozpocząć od pytania, jaka jest Lucy w codziennym życiu. Następnie oddam głos innym członkom komisji, żeby mogli poruszyć inne kwestie. Zaczyna się, pomyślałam. Wzięłam kolejny głęboki oddech, nim zaczęłam mówić. Spodziewałam się tego typu pytania i byłam przygotowana na odpowiedzi, co dodało mi pewności siebie. Zaczęłam więc opisywać Lucy i to, jaka jest na co dzień, a wszystko było, oczywiście, pozytywne. Przewodniczący komisji pokiwał głową i podziękował mi, po czym jedna z dwóch opiekunek społecznych zapytała, jaki wpływ ma opieka nad małą na moje dzieci, pozytywny czy negatywny. Odparłam, że z wielką łatwością dopasowała się do mojej rodziny i jest dla Adriana i Pauli jak siostra. Opisałam, jak się bawi z Paulą i jej pomaga. Powiedziałam, że Lucy nauczyła nas pokory i wybaczania, ponieważ mimo wszystkiego, czego doświadczyła, nie jest zgorzkniała. Nie ukrywałam, że dokuczają sobie czasem z Adrianem niczym prawdziwe rodzeństwo. To była jedyna negatywna kwestia, która przyszła mi na myśl. Wtedy druga opiekunka

społeczna poprosiła o opisanie typowego dnia Lucy, co chętnie zrobiłam, chociaż nakładało się trochę z pierwszym i czasami się powtarzałam. Jeden z rodziców adopcyjnych zapytał, jakie Lucy ma zainteresowania i talenty. Rozbudowałam kwestie, o których wspomniałam już, odpowiadając na pierwsze pytanie, dodając, że kiedy dorośnie, chciałaby zostać kosmetyczką, chociaż, oczywiście, mogło się to jeszcze zmienić. Później przedstawiciel miejscowych władz, ewidentnie komisyjny weteran, zapytał: – Czy może pani opowiedzieć nam coś o umiejętności Lucy do nawiązywania i utrzymywania przyjaźni? Oczywiście, że mogłam, i dość obszernie mówiłam o wielkim postępie, jakiego dokonała, odkąd do nas trafiła – od dziewczynki, która nie była w stanie się z nikim zaprzyjaźnić do dziecka, które ma grupę szkolnych przyjaciół, włącznie z najlepszą przyjaciółką, z którą regularnie widuje się poza szkołą. – Doskonale – odparł. – Dziękuję. Wtedy doszedł do głosu lekarz: – Jako doświadczony rodzic zastępczy jak ocenia pani umiejętność Lucy tworzenia więzi z bliskimi w jej życiu ludźmi? Nie było to pytanie, na które byłam przygotowana, ale ponieważ brałam udział w wielu szkoleniach na temat przywiązania, wiedziałam, jakie jest ważne i jak na nie odpowiedzieć. Powiedziałam, że mimo wczesnych doświadczeń Lucy, gdy zaufa dorosłemu, jest w stanie nawiązać z nim stosowną relację. Nawiązała także więzi ze wszystkimi członkami mojej rodziny, włącznie z moimi rodzicami. Prawie dodałam „i kotem”, ale pomyślałam, że to może zabrzmieć niepoważnie. Wtedy lekarz spytał, czy mam świadomość, że czasem przemoc i zaniedbanie na wczesnym etapie życia ujawniają się po długim czasie, a ja powiedziałam, że mam. I nagle zorientowałam się, że nie padają kolejne pytania, a przewodniczący komisji mi dziękuje. Czyli temat, którego byłyśmy z Jill pewne – kulturowych potrzeb Lucy – wcale nie wypłynął. Może dlatego że obszernie opisałam go we wniosku. Jakkolwiek było… głęboko westchnęłam z ulgą. – Teraz prosimy panie, żebyście zaczekały przed salą, a my dokończymy obrady – przewodniczący zwrócił się do mnie i Jill. – Zaprosimy was z powrotem, kiedy podejmiemy decyzję. – Wiedziałam, że to normalna praktyka. Wstałyśmy, a członkowie komisji czekali z rozpoczęciem dyskusji, aż wyjdziemy. Przez pół godziny odpowiadałam na pytania, ale ten czas przeleciał mi bardzo szybko. Kiedy wyszłam z sali, opadłam na jedno z krzeseł

w poczekalni. Byłam nabuzowana adrenaliną, miałam czerwone policzki, a moje serce galopowało jak oszalałe. – Dobrze ci poszło – powiedziała Jill, siadając obok. – Mam taką nadzieję – odparłam. – Odpowiedziałam na ich pytania, najlepiej jak potrafiłam. Ufam, że wystarczająco dobrze według nich. – Nie martw się. Będzie dobrze – zapewniła. I chociaż to niemal pewne, że komisja rozpatrzy mój wniosek pozytywnie, zawsze istnieje niewielkie ryzyko niepowodzenia, i nie potrafiłam się rozluźnić, dopóki oficjalnie nie usłyszałam decyzji. Piętnaście minut później drzwi do sali obrad otworzyły się i członek komisji poprosił nas z powrotem do środka. Moje serce znów waliło jak młotem, kompletnie zaschło mi w ustach. Gdy wchodziłyśmy do sali, członkowie komisji patrzyli na nas, ale nie byłam w stanie wyczytać cokolwiek z ich wyrazu twarzy. Kiedy usiadłyśmy, przewodniczący spojrzał na mnie i zaczął mówić. – Podjęliśmy decyzję – ogłosił. – Miło mi panią poinformować, że komisja jednogłośnie udziela poparcia pani wnioskowi o stałą opiekę nad Lucy. Gratuluję. – Dziękuję – powiedziałam, uśmiechając się szeroko. – Bardzo wam dziękuję. – Dobra robota – pochwaliła mnie Jill. Inni członkowie komisji przyłączyli się do gratulacji i pochwał, a Jill podziękowała przewodniczącemu komisji i odsunęła krzesło gotowa do wyjścia. Wtedy nagle dotarło do mnie, że już jest po wszystkim, i także wstałam. Jeśli mam być szczera, to czułam się nieco rozczarowana: po tych słowach przewodniczącego miałam tak zwyczajnie wyjść z sali? Po tych wszystkich wypełnionych niepokojem miesiącach pełnych nadziei, planów i oczekiwania? Fajnie by było usłyszeć fanfary i ujrzeć, jak tysiące balonów z gratulacjami unosi się do nieba. Zamiast tego usłyszałam, jak zamykają się za nami drzwi oraz cichy głos w mojej głowie odmawiający modlitwę dziękczynną za to, co się właśnie wydarzyło. – Chodź – powiedziała Jill, dotykając mojego ramienia. – Zabieram cię na kawę. – Dobry pomysł – odparłam. – Jest też coś, o co muszę cię zapytać – dodała. – Och, tak? Znałam już tę minę mojej koordynatorki.

– Tak sobie pomyślałam, że skoro Lucy się już zaaklimatyzowała i masz z głowy przesłuchanie przez komisję – powiedziała, kiedy schodziłyśmy na dół – to może chciałabyś znów zacząć normalnie przyjmować dzieciaki, nie tylko na krótki termin? – Tak – odrzekłam. – Też o tym myślałam. – To dobrze – ucieszyła się Jill. – Bo mam tu raport w sprawie pewnej czterolatki. – Jill, jesteś niereformowalna! – Roześmiałam się. – Wiem. Cóż byś beze mnie zrobiła? – Naprawdę nie wiem. Przy kawie Jill wyjaśniła mi, że raport dotyczy małej dziewczynki o imieniu Alice. Jej opiekunka społeczna ma następnego dnia złożyć podanie do sądu o tymczasowy nakaz opieki. – Z tego, co wiem, jest naprawdę słodka – powiedziała Jill. – Od kilku miesięcy przebywa u dziadków, jako że matka ma problemy ze zdrowiem psychicznym. Jutro o dziesiątej rano mają być w sądzie, więc, zakładając, że nakaz zostanie wydany, około trzynastej mała będzie u ciebie. Mam w torbie kopię raportu. Tego popołudnia, kiedy Lucy, Adrian i Paula wrócili do domu ze szkoły, miałam im wiele do opowiadania. Przede wszystkim to, że komisja zdecydowała, iż Lucy zostaje u nas na stałe. Wszyscy klaskali i przekrzykiwali się z radości. Wtedy powiedziałam im o Alice i odpowiadali jedno przez drugie: – Fajowo, maluch, z którym będę się mogła bawić! – cieszyła się Paula. – Będzie na pewno zestresowana, więc pomogę jej się oswoić – uspokajała Lucy. – Tylko nie kolejna dziewczyna! – marudził Adrian. Historię Alice opowiadam w książce I Miss Mummy, więc nie chcę zdradzać nic więcej o bohaterce ani o bardzo niepokojących okolicznościach, w jakich do nas trafiła. Nic, zupełnie nic nie poszło zgodnie z planem. Chciałabym natomiast przenieść się w czasie dziesięć miesięcy naprzód, kiedy to Alice miała nas opuścić. Była zimna styczniowa noc. Paula dawno już spała, Adrian leżał

w swoim łóżku i czytał, a ja poszłam na górę, żeby powiedzieć Lucy: „Dobranoc”. Przez kilka minut rozmawiałyśmy o różnych sprawach, jak to często nam się zdarzało, na chwilę przed snem. Pan Króliczek jak zwykle leżał na poduszce obok, i gdy skończyłyśmy rozmawiać, ucałowałam ich oboje na dobranoc. Wstałam, gotowa do wyjścia, ale w tym momencie wyczułam, że Lucy nad czymś intensywnie rozmyśla. – Czy wszystko w porządku? – spytałam. – Czy na pewno nic cię nie martwi? Zamarła, bawiąc się koniuszkiem kołdry, a ja wiedziałam, że coś chodzi jej po głowie. Wróciłam na łóżko. – Tak? – zapytałam delikatnie. – Co się dzieje? – Muszę cię o coś zapytać – wyszeptała, uciekając przed moim wzrokiem. – Możesz powiedzieć nie, jeśli chcesz. Zrozumiem to. Nie będzie mi przykro ani nie będę zawiedziona. No dobra: będzie mi przykro i będę zawiedziona, ale postaram się tego nie okazywać. – Tak? – zachęciłam ją, zastanawiając się, cóż u diaska może być takiego, o czym Lucy tak trudno powiedzieć. Zwykle nie ma takich problemów z mówieniem mi o różnych sprawach. – Cóż, chodzi o to – powiedziała z bardzo poważną miną i bawiąc się palcami kołdrą. – Wiecie, że myślę o was jako o mojej prawdziwej rodzinie? Pokiwałam głową. – Tak, wiemy to. – I wiesz, że czasem mówię do ciebie „mamo”? – Tak. – Bo poszperałam trochę w książkach w szkolnej bibliotece i w internecie, szukając informacji na temat adopcji. I zastanawiałam się, czy mogłabyś mnie adoptować? Tak bardzo was kocham i obiecuję, że nie będę sprawiać kłopotów. Możesz powiedzieć nie, jeśli nie chcesz. Do moich oczu natychmiast napłynęły łzy. Wzięłam Lucy w ramiona i mocno ją przytuliłam. Miałam zbyt ściśnięte gardło, żeby móc coś z siebie wykrztusić. Milczała, ale czułam w jej uścisku ciepło miłości i zaufanie, jakie do mnie miała. Po kilku chwilach odrobinę się od niej odsunęłam i spojrzałam jej w oczy. Wiedziałam, co chcę powiedzieć, ale musiałam podejść do sprawy realistycznie. – Lucy, kochanie – rzekłam. – Ja już traktuję cię jak własną córkę i nie

mogłabym cię kochać jeszcze bardziej. Chociaż byłabym bardzo szczęśliwa, mogąc cię adoptować, decyzja nie należy do mnie. – Wiem – powiedziała Lucy. – Rozumiem. – Porozmawiam jutro z panią Lily i zobaczę, co ona powie. Nadal masz jakiś kontakt ze swoją mamą i jej zdanie także będzie brane pod uwagę. Istnieje możliwość, że nie będzie chciała, abym cię adoptowała. Mogę zapytać, ale jeśli nic z tego nie wyjdzie, to nie potrzebujemy papierka, by mówić, że jesteśmy mamą i córką, prawda? – Chyba nie, ale to by mnie bardzo uszczęśliwiło. – Lucy uśmiechnęła się smutno. – Wiem, kochanie, i rozumiem. Obiecuję, że zrobię, co w mojej mocy.

Rozdział dwudziesty siódmy Wyjątkowa miłość Następnego poranka, gdy wróciłam do domu po odprowadzeniu Pauli do szkoły, zadzwoniłam do Lily i powiedziałam jej o rozmowie, którą odbyła ze mną Lucy, na temat tego, żebym ją adoptowała. Opiekunka wyjaśniła, że musi porozmawiać z kierownikiem, ale dodała, że jeśli Lucy pragnie adopcji, to oddział poprze mój wniosek. Jednak, jak się spodziewałam, dorzuciła też ostrzeżenie: musi też porozmawiać z Bonnie, żeby poznać jej stanowisko. Wiedziałyśmy obie, że większość rodziców dzieci przebywających w opiece, mimo wyrażonej zgody na stałe umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej, mocno sprzeciwia się adopcji, ponieważ odbiera im w całości prawny status rodzica. Nawet akt urodzenia adoptowanego dziecka może zostać zmieniony, by umieścić na nim nazwisko rodziny adopcyjnej zamiast biologicznej. Tego wieczoru powiedziałam Lucy, że pani Lily zajmuje się jej prośbą, ale może trochę potrwać, zanim dowiemy się czegoś konkretnego. Minęły trzy miesiące, zanim Lily zdołała skontaktować się z Bonnie. Powiedziała, że początkowo mama Lucy miała obawy co do adopcji, ponieważ myślała, że nigdy więcej nie zobaczy córki. Gdy Lily uspokoiła ją, iż z przyjemnością będę się nadal trzymała aktualnych ustaleń w sprawie spotkań, Bonnie powiedziała, że nie będzie się sprzeciwiać adopcji, ponieważ chce, żeby Lucy miała to, czego pragnie. Jej postawa była nie tylko altruistyczna, ale także wyjątkowa. Nie trzeba mówić, jak Lucy była szczęśliwa, a ja rozpoczęłam procedurę adopcyjną. Rok później, kiedy mała mieszkała u mnie od dwóch lat, adopcję przeprowadzono, i Lucy oficjalnie została moją córką. Na jej prośbę zmieniono jej nazwisko na nasze i złożyłam wniosek o założenie konta oszczędnościowego oraz wydanie paszportu z nowymi danymi. Dodatkowym bonusem adopcji był fakt, że opieka społeczna nie była już zaangażowana w jej sprawę. Koniec z okresowymi ocenami i wizytami opiekunek społecznych – Lucy nie podlegała już pieczy zastępczej. Uczciliśmy adopcję nowej córki przyjęciem w domu. Moi rodzice, brat

z rodziną, Lily, Jill, Josette i Vicky (kolejna przyjaciółka Lucy) spędzili z nami wieczór, a ja przygotowałam podwieczorek w formie szwedzkiego stołu. Lucy powiedziała Josette i Vicky prawdę o adopcji, ale poza jej nauczycielem nikt w szkole o tym nie wiedział. Chociaż od czasu adopcji opieka społeczna przestała się zajmować Lucy, Lily zaproponowała, że mo-że nadal organizować i monitorować spotkania z jej mamą, jeśli będziemy tego chciały. Dobrze mi się współpracowało z Bonnie i czułam, że nie ma potrzeby nadzoru, więc postanowiłam, że razem z mamą Lucy będziemy organizować wizyty. Nasze ustalenia dobrze funkcjonują i Bonnie nadal widuje córkę dwa razy do roku oraz od czasu do czasu dzwoni – zazwyczaj w urodziny i Boże Narodzenie. Czasem Lucy widuje się z nią u nas, a przy tych okazjach Bonnie spotyka też Adriana i Paulę. Innym razem wychodzi na miasto, a wtedy daję Lucy dodatkowe pieniądze, żeby mogły zjeść lunch i zrobić razem coś fajnego – na przykład pójść do kina – bo Bonnie zawsze jest bez grosza przy duszy. Często pragnęłam, żeby zmieniła swój sposób życia i przestała brać to coś, co akurat teraz bierze, ale nie mówiłam nic ani jej, ani Lucy. Jest oczywiste, że radzi sobie ze swoim życiem jak może, i namawianie jej do zmian i tak nic by nie dało. Jestem pewna, że gdyby mogła, toby coś ze sobą zrobiła, i mam nadzieję, że pewnego dnia jej się to uda. Lucy jest zawsze trochę zamyślona i cicha, kiedy wraca ze spotkań z mamą. Często nie chce nic na kolację albo tylko dłubie w talerzu. Podczas gdy ogólnie jej apetyt bardzo się poprawił, kiedy jest zestresowana, traci zainteresowanie jedzeniem. Nadal przyglądam się temu problemowi, ale nie martwi mnie już tak bardzo jak wtedy, gdy Lucy się u nas pojawiła. Przybrała trochę na wadze i mieści się w normie, jeśli chodzi o jej wiek i wzrost, ale jest drobna i szczupła – nigdy nie będzie duża. Tuż przed adopcją zaoferowano jej pomoc psychologiczną, lecz nie skorzystała. Konsultacje u psychologa albo psychoterapia to wybór bardzo osobisty i musi nastąpić w odpowiednim momencie. Lucy wie, że może ją rozpocząć, kiedy będzie się czuła gotowa. Bardzo mnie wzruszyło, gdy na wzmiankę o takiej możliwości odparła: „Moja własna rodzina to najlepsza psychoterapia”. Te słowa sprawiły, że się rozpłakałam. Pewnego dnia, kiedy Lucy miała szesnaście lat, wróciła ze spotkania z Bonnie i pomaszerowała prosto do swojego pokoju. Zapukałam do drzwi i weszłam. Siedziała na łóżku, tuląc Pana Króliczka, co było oczywistym sygnałem, że coś jej

leży na sercu. – Czy wszystko w porządku, kochanie? – zapytałam, robiąc parę kroków w jej stronę. – Tak jakby – powiedziała cicho, zerkając na mnie. – Tylko tyle? To nie wystarczy – odparłam, siadając na łóżku. – Muszę mieć pewność, że wszystko gra. Proszę, powiedz mi, co się stało. – Rzuciła mi smutny uśmiech i opuszczając wzrok, skupiła się na Panu Króliczku. – To trudne – powiedziała po chwili. – Nie wydaje mi się, że mogłabyś to zrozumieć. – Sprawdź mnie – zaproponowałam, dotykając kojąco jej ramienia. Ponownie zamilkła, po czym wyznała: – Gdy jestem z Bonnie, mam poczucie winy, że nie mogę jej bardziej kochać. Jest moją biologiczną matką, ale nie czuję do niej tego, co czuję do ciebie. Nie potrafię jej pokochać tak samo i przez to czuję się czasem winna i nieszczęśliwa. – Och, kochanie – uspokoiłam ją. – Doskonale wiem, o czym mówisz. Pozwól, że spróbuję ci coś wytłumaczyć. Nie rodzimy się, kochając swoich rodziców. Nawiązujemy więź z tymi, którzy się nami opiekują, a jej elementem jest miłość. Kocham cię i ty mnie kochasz, ponieważ spędziłyśmy ze sobą dużo czasu, robiłyśmy razem różne rzeczy i wiele przeszłyśmy. Byłam dla ciebie mamą, a ty dla mnie córką, więc kochamy się jak matka i córka. Niestety Bonnie nigdy nie była w stanie zapewnić ci tej wyjątkowej relacji, więc to normalne, że masz wobec niej inne odczucia, chociaż ja wiem, że ona cię kocha. – Ale ja się czuję, jakbym od zawsze była twoją córką – stwierdziła Lucy, tak jak zdarzało się jej już wcześniej. – Jakbyś mnie urodziła. – Wiem. Ja czuję to samo. Nie mogłabym cię kochać bardziej, nawet gdybym nosiła cię pod sercem. Taką silną mamy więź. Ale w głębi twojej duszy, chociaż możesz tego nie wiedzieć, jest specjalne miejsce dla Bonnie, niezależne od miłości, którą czujesz do mnie. Twoja mama rozumie to i pragnie tylko twojego szczęścia. To bardzo bezinteresowna miłość. Lucy przez chwilę milczała, po czym spojrzała na mnie, a jej buzia się rozchmurzyła. – Tak, to mi pomogło. Rozumiem – ucieszyła się i pocałowała mnie w policzek. – Mam dwie mamy i to w porządku, by kochać je w różny sposób. Dzięki, mamo. Kocham cię. – I ja ciebie też.

Podziękowania Bardzo dziękuję mojej redaktorce, Holly, mojemu agentowi literackiemu, Andrew, oraz Carole, Vicky, Laurze i całemu zespołowi z HarperCollins.

Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA ul. Marszałkowska 8 00-590 Warszawa tel. 22 6211775 e-mail: [email protected] Dział zamówień: 22 6286360 Księgarnia internetowa: www.muza.com.pl Wersja elektroniczna: MAGRAF s.c., Bydgoszcz