4-godzinny tydzień pracy - Timothy Ferriss.pdf

SAVE OFFLINE

Timothy Ferriss

4-godzinny tydzień pracy Przekład: Anita Doroba

MT Biznes

Tytuł oryginału: THE 4-HOUR WORKWEEK: Escape 9-17, live anywhere, and join the new rich Expanded and Updated Przekład: Anita Doroba Redakcja: Milena Schefs Projekt okładki: Rhyder Cookman Autor zdjęć: Corey Arnold Adaptacja okładki: studio KARANDASZ Skład: Shift-Enter Copyright © 2007, 2009 by Tim Ferriss All rights reserved. Th is Licensed Work published under license. Copyright © 2011 for the Polish edition by MT Biznes Ltd. Warszawa 2012 MT Biznes sp. z o.o. ul. Oksywska 32, 01-694 Warszawa tel./faks (22) 632 64 20 www.mtbiznes.pl e-mail: [email protected] ISBN 978-83-7746-190-7 Plik ePub opracowany przez firmę Lib.pl al. Szucha 8, 00-582 Warszawa e-mail: [email protected] www.eLib.pl

Moim rodzicom Donaldowi i Frances Ferriss, którzy nauczyli małego wcielonego diabełka, że dobrze jest nie płynąć z prądem. Kocham Was oboje i wszystko Wam zawdzięczam. Wspieraj lokalne szkolnictwo – 10% wszystkich honorariów autorskich zostaje przekazane organizacjom charytatywnym, między innymi Donorchoose.org

PRZEDMOWA DO WYDANIA POSZERZONEGO I ZAKTUALIZOWANEGO

Czterogodzinny tydzień pracy został odrzucony przez dwadzieścia sześć spośród dwudziestu siedmiu wydawnictw. Gdy został już sprzedany, prezes jednej z firm marketingowych prowadzących sprzedaż książek na dużą skalę (branej pod uwagę jako kooperant) wysłał mi e-mailem historyczne statystyki dotyczące bestsellerów, bym miał jasność, że moja publikacja nie może znaleźć się w głównym nurcie. Ze swojej strony zrobiłem wszystko, co potrafiłem zrobić. Napisałem tę książkę z myślą o swoich dwóch najbliższych przyjaciołach, zwracając się bezpośrednio do nich i odnosząc się do ich problemów – problemów, które sam od dawna miałem. Skupiłem się też na niezwykłych możliwościach, z których korzystałem na całym świecie. Z pewnością starałem się doprowadzić do tego, by Czterogodzinny tydzień pracy stał się najbardziej nieoczekiwanym przebojem, ale wiedziałem, że jest to mało prawdopodobne. Miałem nadzieję na najlepsze i byłem przygotowany na najgorsze. Drugiego maja 2007 roku zadzwoniła do mnie na komórkę moja wydawczyni. – Tim, jesteś na szczycie listy. Była piąta po południu w Nowym Jorku, a ja czułem się wyczerpany. Książka została wprowadzona na rynek przed pięcioma dniami i właśnie zakończyłem serię ponad dwudziestu wywiadów radiowych, jeden po

drugim od szóstej rano. Nigdy nie lubiłem długich tournée, wolałem odbyć wszystkie spotkania w studiach radiowych w ciągu czterdziestu ośmiu godzin. – Heather, kocham cię, ale nie rób mnie w $#%*. – Nie, naprawdę jesteś na szczycie listy. Gratulacje, panie „najlepiej sprzedający się autorze »New York Timesa«”. Oparłem się o ścianę i zsunąłem w dół, aż usiadłem na podłodze. Zamknąłem oczy, uśmiechnąłem się i głęboko odetchnąłem. Wszystko zaczynało się zmieniać. Wszystko zaczynało się zmieniać.

Projektowanie stylu życia od Dubaju po Berlin Czterogodzinny tydzień pracy został już sprzedany w trzydziestu pięciu wersjach językowych. Znajdował się na listach bestsellerów przez ponad dwa lata i z każdym miesiącem przynosił nowe historie oraz nowe odkrycia. Od „Economist” po okładkę „New York Times Style”, od ulic Dubaju po kawiarnie Berlina, projektowanie stylu życia przenikało kultury i stawało się światowym ruchem, a pierwotne pomysły z książki rozsypały się na części, zostały udoskonalone oraz sprawdzone w różnych okolicznościach i na takie sposoby, których nawet sobie nie wyobrażałem. Po co zatem nowe wydanie, skoro wszystko idzie tak dobrze? Ponieważ wiem, że może być jeszcze lepiej i że brakuje tam jednego elementu: ciebie. To rozszerzone i zaktualizowane wydanie zawiera ponad sto stron nowych treści, w tym opisy najnowszych technologii, przetestowanych w praktyce rozwiązań i – co najważniejsze – historii sukcesu zaczerpniętych z rzeczywistego życia, wybranych z ponad czterystu stron

analiz przypadków przysłanych mi przez czytelników. Rodziny i studenci? Prezesi i profesjonalni wędrowcy? Wybierz sam. Zapewne znajdziesz kogoś, czyje działania możesz powielić. Może potrzebujesz podpowiedzi, jak negocjować warunki zdalnej pracy, by wyjechać na płatny rok do Argentyny? Zrób to teraz, rozwiązanie znajdziesz tutaj. Blog zatytułowany „Experiments in Lifestyle Design” (www.fourhourblog.com) pojawił się wraz z książką i w ciągu sześciu miesięcy stał się jednym z tysiąca najpopularniejszych blogów na świecie (przy istniejących ponad 120 milionach wszystkich). Tysiące czytelników dzieliło się swoimi własnymi zadziwiającymi narzędziami i trikami, przyczyniając się do fenomenalnych i zupełnie nieoczekiwanych rezultatów. Blog stał się swego rodzaju laboratorium, o którym zawsze marzyłem. Zachęcam, byś się do niego przyłączył. Nowy rozdział „Najlepsze wpisy z bloga” zawiera kilka najpopularniejszych postów. Na samym blogu możesz znaleźć też porady od różnych ludzi, poczynając od Warrena Buffetta (poważnie, udało mi się do niego dotrzeć i pokażę, jak to zrobiłem), a na geniuszu szachowym Joshu Waitzkinie kończąc. To eksperymentalne pole dla tych, którzy chcą osiągać lepsze rezultaty w krótszym czasie.

Nie „poprawione” To nie jest wydanie „poprawione” w takim sensie, że oryginał stracił swoją aktualność. Błędy drukarskie i inne drobne błędy poprawiono podczas przygotowywania kolejnych ponad czterdziestu wydań w Stanach Zjednoczonych. Natomiast w tym wydaniu wprowadziłem pierwszą poważną zmianę, ale nie jest ona spowodowana tym, czego mógłbyś się spodziewać.

Od kwietnia 2007 wiele rzeczy zasadniczo się zmieniło. Upadają banki, topnieją fundusze inwestycyjne i emerytalne, a ludzie tracą pracę w rekordowym tempie. Czytelnicy i różni sceptycy zadają pytanie: „Czy reguły i techniki opisane w tej książce naprawdę nadal działają w sytuacji recesji gospodarczej lub kryzysu?”. Tak i jeszcze raz tak. Faktycznie pytania, które postawiłem, kiedy jeszcze było dobrze (na przykład: „Jak zmieniłyby się twoje priorytety i decyzje, gdybyś mógł nigdy nie przejść na emeryturę?”), przestały być czysto hipotetyczne. Miliony ludzi zobaczyły, że wartość ich oszczędności zmalała o 40% lub więcej i teraz rozglądają się za opcją C i D. Czy mogą inaczej rozłożyć sobie emeryturę, by łatwiej im było przetrwać? Czy mogą się przeprowadzić na kilka miesięcy w takie miejsca, jak Kostaryka czy Tajlandia, by zachować styl życia za oszczędności, których wartość stopniała? Czy warto sprzedawać swoje usługi w Wielkiej Brytanii, by zarabiać w mocniejszej walucie? Odpowiedź na te wszystkie pytania jest dziś jeszcze bardziej zdecydowana: tak. Sam pomysł planowania stylu życia zamiast wieloetapowego planowania kariery jest rozsądny. Jest to bardziej elastyczne i umożliwia ci przetestowanie kilku stylów życia bez konieczności przystąpienia do dziesięcio-lub dwudziestoletniego planu emerytalnego, który może się zawalić z powodu fluktuacji na rynku, pozostających zupełnie poza twoją kontrolą. Dziś ludzie są otwarci na badanie alternatyw (i bardziej skłonni do wybaczania tym, którzy robią to samo), ponieważ wiele innych opcji – kiedyś „bezpiecznych” – padło. Gdy wszystko i wszyscy zawodzą, jaki jest koszt poeksperymentowania poza normą? Najczęściej żaden. Skierujmy wzrok na jakiś punkt za dwa lata: co będzie, jeśli osoba prowadząca z tobą rozmowę kwalifikacyjną zapyta o tę niezwykłą przerwę w życiorysie?

„Każdy może przerwać na jakiś czas pracę i skorzystać z nadarzającej się raz w życiu szansy na podróż dookoła świata. To było niesamowite”. Jeśli w ogóle pojawi się następne pytanie na ten temat, będzie ono dotyczyło tego, jak to zrobić. Scenariusze z tej książki są nadal aktualne. Facebook i LinkedIn wypłynęły podczas kryzysu, jaki dotknął „dotcomy” po roku 2000. Inne dzieci zrodzone w recesji to Monopoly, Apple, Cliff Bar, Scrabble, KFC, Domino’s Pizza, FedEx i Microsoft. To nie przypadek, ponieważ schyłkowe cykle ekonomiczne powodują, że łatwiej dostępna staje się tania infrastruktura, wysokiej klasy wolni strzelcy po konkurencyjnych cenach i niemal darmowe kampanie reklamowe – wszystko to jest nie do pomyślenia, gdy ludzie wokół tryskają optymizmem. Roczny urlop naukowy, nowy pomysł na biznes, reorganizacja życia w korporacyjnych ramach lub marzenia, które odkładasz na „kiedyś” – nigdy nie było lepszego momentu, by przetestować coś niezwykłego. Co najgorszego może się stać? Zachęcam cię, byś pamiętał o tym często ignorowanym pytaniu, gdy zaczniesz przyglądać się nieograniczonym możliwościom poza twoją strefą komfortu. Ten okres zbiorowej paniki to dla ciebie wielka szansa na coś niezwykłego. Dzielenie ostatnich dwóch lat z niesamowitymi czytelnikami na całym świecie było dla mnie wielkim zaszczytem i mam nadzieję, że nowe wydanie będzie się wam podobało tak, jak mi podobało się jego przygotowywanie. Jestem i nadal będę waszym pokornym uczniem. Un abrazo fuerte Ściskam serdecznie TIM FERRISS San Francisco, Kalifornia

21 kwietnia 2009

Pierwsze i najważniejsze

NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA Każdy niedowiarek powinien to przeczytać Czy Projektowanie Stylu Życia to coś dla ciebie? Bardzo możliwe, że tak. Oto najczęstsze wątpliwości i obawy nawiedzające ludzi, zanim zdecydują się na ten krok i dołączą do grona Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób. Czy muszę odejść z pracy? Czy muszę ryzykować? Nie i powtórnie nie. Zarówno używanie trików myślowych Jedi, by zniknąć z biura, jak i planowanie działalności gospodarczej, która sfinansuje nasz styl życia – wszystko to można zrobić, zachowując odpowiedni poziom własnego komfortu psychicznego. Jak pracownik firmy z listy „Fortune 500” może w ciągu miesiąca poznać ukryte klejnoty Chin i wykorzystać technologię do zatarcia śladów? Jak stworzyć samoprowadzący się biznes, pozwalający zarobić 80 tysięcy dolarów miesięcznie? Wszystkie odpowiedzi znajdziesz właśnie tutaj. Czy muszę być dwudziestokilkuletnim singlem? Wcale nie. Ta książka jest dla każdego, kto czuje się zmęczony odsuwaniem życiowych planów na później i chce żyć pełnią życia, zamiast ciągle czekać. Analizy przypadków obejmują i dwudziestojednoletniego

kierowcę Lamborghini, i samotną matkę, która przez pięć miesięcy podróżowała po świecie z dwójką dzieci. Jeśli masz dość standardowego zestawu możliwości i jesteś gotów wejść w świat, w którym są one nieograniczone, ta książka jest dla ciebie. Czy muszę podróżować? Ja tylko chcę mieć więcej czasu. Nie, podróżowanie to tylko jedna z możliwości. Celem jest zyskanie wolności i korzystanie z czasu i miejsca w taki sposób, jaki nam się podoba. Czy muszę być bogaty z domu? Nie. Wspólne dochody moich rodziców nigdy nie przekraczały 50 tysięcy dolarów rocznie i pracowałem od czternastego roku życia. Nie jestem Rockefellerem i ty też nie musisz nim być. Czy muszę być absolwentem jednego z prestiżowych uniwersytetów? Wcale nie. Większość osób przykładowo przedstawionych w tej książce nie ukończyła najlepszych uczelni na świecie, a niektórzy nawet po prostu rzucili studia. Instytucje akademickie są wspaniałe, ale można wskazać też różne, mało znane korzyści z ich unikania. Absolwenci najlepszych szkół zazwyczaj wykonują zawody wymagające osiemdziesięciu godzin pracy tygodniowo i od piętnastu do trzydziestu lat nudnej pracy jest dla nich zupełnie oczywistą drogą życiową. Skąd to wiem? Byłem wśród nich i widziałem tę destrukcję. Ta książka pokazuje, jak to zmienić.

MOJA HISTORIA I DLACZEGO POWINIENEŚ PRZECZYTAĆ TĘ KSIĄŻKĘ

Jeśli zauważasz, że znajdujesz się po stronie większości, czas, byś się zatrzymał i zastanowił. Mark Twain Każdemu, kto musi liczyć się z groszem, brakuje wyobraźni. Oscar Wilde Znów miałem spocone ręce. Ze wzrokiem wbitym w podłogę, by nie dać się oślepić zwisającym z sufitu lampom, byłem ponoć jednym z najlepszych na świecie, ale jakoś to do mnie nie docierało. Moja partnerka, Alicia, przestępowała z nogi na nogę, gdy staliśmy w rzędzie z dziewięcioma innymi parami, wybranymi spośród tysiąca konkurentów z dwudziestu dziewięciu krajów i czterech kontynentów. Był ostatni dzień półfinałów Mistrzostw Świata w Tangu i nasz ostatni występ przed sędziami, kamerami oraz wiwatującymi tłumami. Pozostałe pary tańczyły ze sobą średnio już od piętnastu lat. Dla nas była to kulminacja pięciu miesięcy codziennych, sześciogodzinnych treningów, czas występu. – Jak się czujesz? – spytała mnie swoją wyraźnie argentyńską hiszpańszczyzną Alicia, doświadczona tancerka zawodowa. – Fantastycznie. Niesamowicie. Po prostu cieszmy się muzyką. Zapomnijmy o tłumie – przecież ich tak naprawdę tu nie ma. Mijałem się z prawdą tak dalece, jak to tylko możliwe. Trudno było sobie nawet wyobrazić 50 tysięcy widzów i organizatorów w El Rural, mimo że była to największa sala wystawiennicza w Buenos Aires. Poprzez gęstą mgłę papierosowego dymu trudno było dostrzec wielką, falującą masę, zalewającą całą salę z wyjątkiem świętego miejsca – kawałka parkietu o wymiarach trzydzieści na czterdzieści stóp, znajdującego się pośrodku. Obciągałem swój prążkowany garnitur i poprawiałem błękitną jedwabną chusteczkę w kieszonce, bo nie mogłem

ustać spokojnie. – Jesteś zdenerwowany? – Nie, nie jestem zdenerwowany. Jestem podekscytowany. Zaraz będę się świetnie bawił i będzie, co ma być. – Numer 152 gotowy – nasz opiekun wykonał swoje zadanie. Nadeszła nasza kolej. Gdy wchodziliśmy na parkiet z twardego drewna, szepnąłem Alicii nasz, zrozumiały tylko dla nas dwojga, dowcip: – Tranquilo (Spokojnie). Roześmiała się. Przez krótką chwilę pomyślałem: „Co u diabła robiłbym w tej chwili, gdybym rok temu nie odszedł z pracy i nie wyjechał ze Stanów?”. Myśl zniknęła tak szybko, jak się pojawiła, gdy w głośnikach rozległ się głos prezentera: – Pareja numero 152, Timothy Ferriss y Alicia Monti, Ciudad de Buenos Aires!!! – a tłum zaczął wznosić okrzyki. To była nasza chwila i cały promieniałem ze szczęścia. Trudno było mi wówczas odpowiedzieć na najbardziej fundamentalne amerykańskie pytanie i bardzo się z tego cieszę. Gdybym to potrafił, ta książka nie trafiłaby w twoje ręce. – A więc czym się zajmujesz? No dobrze, załóżmy, że znalazłbyś mnie gdzieś (nie jest to łatwe). W zależności od tego, kiedy chciałbyś zadać mi to pytanie (wolałbym, żebyś nie chciał), mogłoby się okazać, że ścigam się na motocyklach w Europie, nurkuję z akwalungiem na jednej z prywatnych wysp w Panamie, odpoczywam pod palmami w przerwie między sesjami kick boxingu w Tajlandii lub tańczę tango w Buenos Aires. Piękno tej sytuacji polega na tym, że nie jestem multimilionerem i wcale nie chcę nim być. Nigdy nie lubiłem odpowiadać na to koktajlowe pytanie, ponieważ odzwierciedla ono epidemię, której niegdyś uległem: opisywania siebie

samego w kategoriach wykonywanej pracy. Jeśli ktoś teraz pyta mnie o to i nie jest całkowicie szczery, wyjaśniam mu: – Handluję „koksem”. To zazwyczaj kończy rozmowę. W rzeczywistości to tylko w połowie prawda. Opowiedzenie całej prawdy zajęłoby zbyt dużo czasu. Jak mogę wyjaśnić, że to, co robię ze swoim czasem, i to, co robię dla pieniędzy, to dwie zupełnie różne rzeczy? Że pracuję mniej niż cztery godziny tygodniowo i zarabiam więcej w ciągu miesiąca niż kiedyś przez cały rok? Teraz zamierzam podzielić się moją prawdą, opowiedzieć całą historię. Łączy się ona z pewną subkulturą, złożoną z ludzi zwanych Bogatymi w Zupełnie Nowy Sposób[1]. Co takiego robią milionerzy mieszkający w igloo, czego nie robiliby milionerzy mieszkający w swoim boksie? Żyją zgodnie z regułami, które nie są powszechnie przyjęte. Jak pracownik wielkiej i prestiżowej firmy może wyrwać się na miesiąc w podróż po świecie, by jego szef nawet tego nie zauważył? Wystarczy, że wykorzysta technologię do ukrycia tego faktu. Złoto się starzeje. Bogaci w Zupełnie Nowy Sposób (NR) to ci, którzy porzucają plany na daleką przyszłość i stwarzają sobie luksusowy styl życia już teraz, wykorzystując swoją własną walutę: czas i mobilność. To sztuka i nauka, którą określamy mianem Projektowania Stylu Życia (LD[2]). Ostatnie trzy lata spędziłem, podróżując wśród ludzi, którzy żyją w świecie przekraczającym granice mojej wyobraźni. Pokażę ci, jak – zamiast nienawidzić rzeczywistości – możesz ją kształtować zgodnie ze swoją wolą. To łatwiejsze, niż się wydaje. Przeistoczenie się z pracownika biurowego, przeciążonego pracą i marnie opłacanego, w członka klubu Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób, na początku wydaje się dziwne i nieprawdopodobne, ale teraz, kiedy rozszyfrowałem kod, okaże się proste

i łatwe do powtórzenia. To recepta. Życie wcale nie musi być tak strasznie ciężkie. Wystarczy w to uwierzyć. Większość ludzi, w tym ja (w przeszłości), poświęca zbyt dużo czasu na przekonywanie samych siebie, że życie musi być ciężkie, koniecznie trzeba harować od 9 do 17, otrzymując w zamian (od czasu do czasu) spokojne weekendy i sporadyczne, krótkie (pod groźbą utraty pracy) wakacje. Prawda, a przynajmniej ta prawda, którą żyję i którą chcę się podzielić w tej książce, jest jednak zupełnie inna. Od wykorzystania różnic kursowych po zlecenie obsługi swojego życia i zniknięcie – pokażę ci, jak grupka wtajemniczonych wykorzystuje ekonomiczne sztuczki, by robić to, co większość ludzi uważa za niemożliwe. Jeśli wybrałeś tę książkę, prawdopodobnie nie zamierzasz tkwić za biurkiem do emerytury. Niezależnie od tego, czy pragniesz uciec od wyścigu szczurów, odbyć podróż marzeń, chodzić na długie spacery, bić światowe rekordy, czy po prostu dokonać zdecydowanej zmiany w swojej karierze, ta książka zaopatrzy cię we wszystkie narzędzia, których potrzebujesz, by zrealizować swoje zamiary tu i teraz, zamiast czekać na często złudną „emeryturę”. To sposób, by odebrać swoją życiową nagrodę za ciężką pracę już, nie czekając do samego końca. Jak? Zaczyna się to od pewnej bardzo prostej różnicy, której wielu ludzi nawet nie zauważa – i której ja również nie zauważałem przez całe dwadzieścia pięć lat. Ludzie nie chcą być milionerami – chcą tylko doświadczać tego, na co – jak są przekonani – stać wyłącznie milionerów. Alpejskie domki narciarskie, kamerdynerzy i egzotyczne podróże często pojawiają się na tym obrazku. Być może zależy im na wcieraniu w brzuch masła kokosowego, hamaku i słuchaniu szumu fal rytmicznie uderzających o taras krytego strzechą bungalowu? Brzmi przyjemnie.

Milion dolarów w banku to żadna fantazja. Fantazją jest styl życia, całkowita wolność, na którą ponoć pozwala ta kwota. Pytanie jest zatem inne: „Jak mogę zacząć prowadzić życie milionera, nie mając miliona dolarów?”. W ciągu ostatnich pięciu lat sam sobie odpowiedziałem na to pytanie, zaś ta książka jest odpowiedzią dla ciebie. Pokażę w niej dokładnie, jak oddzieliłem dochód od czasu i stworzyłem dla siebie idealny styl życia w ruchu. Podróżuję po świecie i cieszę się najlepszym, co nasza planeta ma do zaoferowania. Jak, u diabla, mogłem przejść z czternastogodzinnego dnia pracy i 40 tysięcy dolarów rocznie do czterogodzinnego tygodnia pracy i 40 tysięcy dolarów miesięcznie? To pomoże zrozumieć ci, gdzie się to wszystko zaczęło. Co najdziwniejsze, stało się to podczas zajęć dla przyszłych pracowników banków inwestycyjnych. W roku 2002 Ed Zschau, mój najwyższy mentor i dawny profesor przedsiębiorczości wysokich technologii z Uniwersytetu Princeton, poprosił mnie, bym przyjechał tam i podczas jego wykładu opowiedział studentom o prawdziwych doświadczeniach biznesowych, pochodzących z realnego świata. Byłem zaskoczony. Podczas tych wykładów zabierało głos wielu multimilionerów i mimo że udało mi się stworzyć całkiem rentowną firmę działającą w branży artykułów sportowych, byłem z zupełnie innej bajki. Wtedy uświadomiłem sobie, że wszyscy tam dyskutowali o tym, jak zbudować wielką firmę, która odniesie sukces, a potem sprzedać ją i żyć wygodnie oraz dostatnio. Pytania, których tak naprawdę nikt nigdy nie zadawał i na które nikt nie odpowiadał, brzmiały: „Dlaczego robić to wszystko w pierwszej kolejności? Jakież skarby uzasadniają poświęcenie najlepszych lat swojego życia w nadziei na szczęście pod jego koniec?”. Wykład, który ostatecznie przygotowałem i któremu nadałem tytuł Handel „koksem” dla przyjemności i zysku, zaczynał się od prostego

zadania: przetestowania najbardziej podstawowych założeń równania pracy i życia. Jak zmieniłyby się twoje decyzje, gdyby nie było szans na emeryturę? Co by się stało, gdybyś mógł skorzystać z miniemerytury, by wypróbować, jak działa twój plan na później, zanim jeszcze zapracujesz na tę nagrodę przez czterdzieści lat pracy? Czy naprawdę koniecznie trzeba pracować jak niewolnik, aby móc żyć jak milioner? Nie wiedziałem jeszcze wtedy, dokąd zaprowadzą mnie te pytania. Niezwykły wniosek? Tak. Zdroworozsądkowe reguły „realnego świata” są kruchym zbiorem społecznie akceptowanych złudzeń. Ta książka nauczy cię, jak zauważać i wykorzystywać możliwości, których nie mają inni. Co sprawia, że różni się ona od innych? Po pierwsze nie zamierzam poświęcać temu problemowi zbyt wiele czasu. Założę, że cierpisz na brak czasu oraz przypływy lęku – w najgorszym wypadku – prowadząc akceptowalną i w miarę wygodną egzystencję, a także robiąc coś, w czym nie czujesz się spełniony. Ta ostatnia sytuacja zdarza się najczęściej i jest najbardziej podstępna. Po drugie ta książka nie jest o oszczędzaniu i nie będę ci tutaj radził, abyś zrezygnował z codziennego kieliszka czerwonego wina dla miliona dolarów za pięćdziesiąt lat. Wybiorę raczej wino. Nie będę cię prosił, byś wybierał między przyjemnością dzisiaj a pieniędzmi później. Jestem przekonany, że możesz mieć obie te rzeczy już teraz. Celami są przyjemność oraz zysk. Po trzecie ta książka nie jest o tym, jak znaleźć „pracę marzeń”. Przyjmuję za pewnik, że dla większości ludzi, dla jakichś sześciu czy siedmiu miliardów, idealna praca to taka, która zajmuje jak najmniej czasu. Zdecydowana większość ludzi nigdy nie znajdzie pracy, która będzie

dla nich niewyczerpanym źródłem spełnienia, dlatego nie to jest moim celem – moim celem jest zyskanie wolnego czasu i zapewnienie automatycznych dochodów. Każdy wykład rozpoczynam wyjaśnieniem dotyczącym wyjątkowego znaczenia bycia „doprowadzającym do zawarcia umowy”. Manifest doprowadzającego do zawarcia umowy jest prosty: „Rzeczywistość można negocjować. Poza nauką oraz prawem wszystkie reguły można ominąć lub złamać – i wcale nie wymaga to nieetycznych zachowań”. Istotą umowy jest transakcja, po angielsku DEAL. Słowo to stanowi również akronim elementów procesu stawania się członkiem społeczności Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób. Zastosowanie poszczególnych kroków i strategii może przynieść zupełnie nieprawdopodobne rezultaty – bez względu na to, czy jesteś pracownikiem, czy przedsiębiorcą. Czy możesz robić wszystko, co ja robiłem, jeśli masz szefa? Nie. Czy możesz zastosować te same zasady do podwojenia swojego dochodu, zmniejszenia o połowę swojego czasu pracy, a przynajmniej dwukrotnego zwiększenia długości swojego urlopu? Jak najbardziej. Oto kolejne etapy procesu, przez który na nowo odkryjesz samego siebie: D – jak Definicja – przewraca do góry nogami zdrowy rozsądek, wprowadzając reguły i cele nowej gry. Zastępuje założenia dające skutki przeciwne do zamierzonych i wyjaśnia pojęcia takie, jak dochód względny i eustres, czyli stres pozytywny[3]. Kim są NR-zy i jak działają? W tej części wyjaśniam ogólne zasady projektowania stylu życia, czyli fundamenty, zanim dodam trzy pozostałe składniki. E – jak Eliminacja – rozprawia się raz na zawsze z przestarzałym

pojęciem zarządzania czasem. Pokazuję tu szczegółowo, jak wykorzystałem słowa prawie zapominanego włoskiego ekonomisty. Pisał on o tym, jak z dwunastogodzinnych dni uczynić dni dwugodzinne... w czterdzieści osiem godzin. Zwiększ swoją godzinną wydajność dziesięciokrotnie lub więcej, stosując sprzeczne z intuicją techniki NR, kultywując wybiórczą ignorancję i stosując niskoinformacyjną dietę, czyli pomijając rzeczy mało ważne. Ta część zapewnia nam pierwszy składnik projektu luksusowego stylu życia: czas. A – jak Automatyzacja – włącza autopilota do przepływów pieniężnych, z wykorzystaniem arbitrażu geograficznego, outsourcingu i reguły niepodejmowania decyzji. Znajdziesz tu wszystko: od grupowania do sposobu działania NR-ów odnoszących największe sukcesy. Ta część zawiera drugi składnik projektu luksusowego stylu życia: dochód. L – jak Liberalizacja (czyli uwolnienie) – to manifest człowieka mobilnego, myślącego globalnie. Wprowadzone zostaje tu pojęcie miniemerytury jako środka do bezbłędnej zdalnej kontroli i ucieczki od szefa. W uwolnieniu nie chodzi o tanie podróżowanie, lecz o zerwanie na zawsze więzów przykuwających nas do jednego miejsca. Ta część dostarcza trzeci i ostatni składnik projektu luksusowego stylu życia: mobilność. Muszę tu zwrócić uwagę na fakt, że większość szefów będzie daleka od zadowolenia z takiego obrotu sprawy. Nie przełkną tego, że będziesz spędzał w biurze tylko godzinę dziennie. Dlatego pracownicy firm powinni chwilowo odczytywać te etapy jako DEAL, lecz realizować je w kolejności DELA. Jeśli zdecydujesz się na pozostanie w swojej obecnej pracy, konieczne będzie zapewnienie sobie wolności w zakresie lokalizacji jeszcze przed zmniejszeniem czasu pracy o 80%. Nawet jeśli nigdy nie rozważałeś

możliwości zostania przedsiębiorcą w nowoczesnym sensie tego słowa, proces DEAL uczyni z ciebie przedsiębiorcę w czystszej postaci, niż opisał to w roku 1800 francuski ekonomista J.B. Say. Określał on przedsiębiorcę jako kogoś, kto przenosi zasoby ekonomiczne z obszaru niższej w obszar wyższej efektywności. I na koniec rzecz niemniej ważna – większość rzeczy, które polecam, wydaje się niewykonalna. Wygląda nawet na to, że przeczą one zdrowemu rozsądkowi – i tego się spodziewałem. Spróbuj przetestować te pojęcia w ramach ćwiczenia myślenia lateralnego. Jeśli spróbujesz, zobaczysz, że daleko zajdziesz tym tropem. I nigdy nie będziesz chciał wrócić. Weź głęboki oddech i pozwól mi pokazać ci mój świat. I pamiętaj – tranquilo. Czas się zabawić i pozwolić, by reszta nadeszła sama. Tim Ferriss Tokio, Japonia 29 września 2006

HISTORIA CHOROBY Ekspert to osoba, która popełniła wszystkie błędy, jakie tylko można popełnić w bardzo wąskiej dziedzinie. Niels Bohr, duński fizyk i laureat Nagrody Nobla Zazwyczaj był szalony, ale miał też przebłyski świadomości, kiedy był jedynie głupi. Heinrich Heine, niemiecki krytyk i poeta

Ta książka nauczy cię precyzyjnych reguł, które wykorzystałem, by zostać: gościnnym wykładowcą na Uniwersytecie Princeton w dziedzinie przedsiębiorczości w branży high-tech; pierwszym Amerykaninem w historii, który ustanowił światowy rekord Guinnessa w tangu; doradcą ponad trzydziestu rekordzistów świata w sporcie zawodowym i olimpijskim; zdobywcą tytułu Greatest Self-Promoter of 2008, przyznawanego przez magazyn Wired; mistrzem Chin w kick boxingu; łucznikiem konnym (yabusame) w Nikko w Japonii; analitykiem i aktywistą organizacji zajmujących się problemami azylu politycznego; tancerzem breakdance w tajwańskiej MTV; zawodnikiem hurlingu w Irlandii; aktorem w najpopularniejszych serialach telewizyjnych w Chinach i Hongkongu. To, w jaki sposób do tego doszedłem, jest trochę mniej porywające. 1977 – Urodziłem się sześć tygodni przed terminem i dawano mi tylko 10% szans na przeżycie. Przeżyłem jednak i rosłem tak szybko, że jako grubasek nie mogłem przewrócić się na brzuszek. Zaburzenia równowagi mięśni oczu sprawiały, że miałem rozbiegany wzrok, a moja mama pieszczotliwie nazywała mnie „małym tuńczykiem”. Nieźle, jak na razie. 1983 – Niemal wyrzucono mnie z przedszkola, ponieważ nie chciałem uczyć się alfabetu. Moja nauczycielka nie chciała mi wyjaśnić, po co mam się uczyć, twierdziła natomiast, że „to ona jest nauczycielką – i właśnie

dlatego”. Powiedziałem jej, że to głupie, i poprosiłem, żeby dała mi spokój, bo wolę się skupić na rysowaniu rekinów. Wysłała mnie do „oślej ławki” i kazała zjeść kostkę mydła. Tak zaczęła się moja pogarda dla autorytetów. 1991 – Moja pierwsza praca. Ach, te wspomnienia. Zostałem zatrudniony za minimalną stawkę jako sprzątacz w lodziarni i szybko uświadomiłem sobie, że metody stosowane przez wielkiego szefa wymagają podwójnego wysiłku. Robiłem jednak wszystko po swojemu, kończyłem po godzinie, zamiast po ośmiu, a resztę czasu poświęcałem na czytanie czasopism poświęconych kung fu i ćwiczenie na dworze ciosów karate. Po trzech dniach zostałem zwolniony i usłyszałem komentarz: „Być może kiedyś docenisz ciężką pracę”. Wygląda na to, że do dziś mi się to nie udało. 1993 – Jako ochotnik wyjechałem na rok do Japonii w ramach programu wymiany. W kraju tym ludzie zapracowują się na śmierć. Zjawisko to nosi nazwę karooshi. Mówi się też, że Japończycy w chwili narodzin chcą być wyznawcami shinto, po ślubie chcą być chrześcijanami, a w chwili śmierci buddystami. Przekonałem się, że większość ludzi jest naprawdę zagubiona w życiu. Pewnego wieczoru chciałem poprosić gospodynię, u której mieszkałem, aby obudziła mnie następnego ranka. Użyłem słowa okasu, zamiast okosu. Okasu zaś oznacza brutalny gwałt. Była bardzo zmieszana. 1996 – Udało mi się podstępem wkręcić na Princeton, mimo że w teście SAT uzyskałem wynik o 40% gorszy od średniej. Pracownik zajmujący się rekrutacją w mojej szkole średniej doradził mi, abym był większym „realistą”. Doszedłem więc do wniosku, że mam po prostu problemy z rzeczywistością. Wybrałem specjalizację z neuronauki, a potem zmieniłem kierunek na studia wschodnioazjatyckie. Nie chciałem podłączać elektrod do kocich głów.

1997 – Czas zarobić pierwszy milion! Stworzyłem słuchowisko How I Beat the Ivy League, a wszystkie pieniądze zarobione przez trzy kolejne przerwy wakacyjne zużyłem na wyprodukowanie pięciuset nagrań, z których nie sprzedałem ani jednego. Pozwoliłem mojej mamie wyrzucić je dopiero w 2006 roku, dziewięć lat po tej porażce. Tak smakuje bezpodstawna, zbytnia pewność siebie. 1998 – Po tym, jak czterech twardzieli rozkwasiło mojemu koledze twarz kopniakami, rozstałem się z najbardziej opłacalnym zajęciem na kampusie i przygotowałem seminarium na temat szybkiego czytania. Oblepiłem cały kampus ohydnie jaskrawymi, zielonymi ulotkami z napisem: „W ciągu trzech godzin możesz potroić swoją szybkość czytania!”, a wzorowi studenci Princeton dokładnie na każdej dopisali: „g*no prawda”. Sprzedałem trzydzieści dwa miejsca po 50 dolarów każde na trzygodzinny seans, a stawka 533 dolary za godzinę przekonała mnie, że znalezienie rynku, zanim zaprojektuje się produkt, jest mądrzejsze niż zrobienie tego w odwrotnej kolejności. Dwa miesiące później byłem już śmiertelnie znudzony szybkim czytaniem i zwinąłem interes. Znienawidziłem pracę w usługach i poszukiwałem produktu, na którym mógłbym zbić fortunę. Jesień 1998 – Wielkie kontrowersje odnośnie mojej pracy dyplomowej i obawa, że zacznę pracować w bankowości inwestycyjnej, skłoniły mnie do akademickiego samobójstwa i poinformowania dziekanatu o opuszczeniu uczelni do odwołania. Mój ojciec był przekonany, że nigdy tam nie wrócę, a ja byłem przekonany, że moje życie się skończyło. Moja mama uważała, że to nic takiego i że nie trzeba dramatyzować. Wiosna 1999 – W ciągu trzech miesięcy podjąłem i porzuciłem różne prace – byłem między innymi projektantem programów nauczania w wydawnictwie Berlitz, największym światowym wydawcy materiałów do nauki języków obcych, a także analitykiem w trzyosobowej firmie

prowadzącej badania nad problemem azylu politycznego. Oczywiście, potem poleciałem na Tajwan, by z powietrza stworzyć tam sieć klubów sportowych, więc zostałem zmuszony do zwinięcia interesu przez chińską mafię, Triadę. Pokonany wróciłem do Stanów Zjednoczonych i zdecydowałem się na naukę kick boxingu, a cztery tygodnie później zdobyłem mistrzostwo kraju w najmniej eleganckim i najbardziej nieortodoksyjnym stylu, jaki kiedykolwiek widziałem. Jesień 2000 – Odzyskałem wiarę w siebie i z zupełnie niegotową pracą dyplomową powróciłem na Princeton. Moje życie nie skończyło się i wyglądało na to, że roczna przerwa dobrze mi zrobiła. Mając dwadzieścia kilka lat, posiadałem umiejętności niczym David Koresh[4]. Mój przyjaciel sprzedał swoją firmę za 450 milionów dolarów, a ja zdecydowałem się jechać na zachód, do słonecznej Kalifornii, by tam zarobić swoje miliardy. Zamiast najgorętszego rynku pracy w historii świata, trzy miesiące po ukończeniu studiów zastałem tam problem bezrobocia. Wyjąłem jednak swoją kartę atutową i wysłałem do dyrektora generalnego jednej z powstających od zera firm trzydzieści dwa e-maile, jeden po drugim. W końcu dał za wygraną i zatrudnił mnie w dziale sprzedaży. Wiosna 2001 – Firma TrueSAN Network z piętnastoosobowego niczego stała się „prywatną firmą numer jeden, zajmującą się gromadzeniem danych” (jak się to mierzy?), zatrudniającą 150 pracowników (co oni wszyscy robią?). Nowo zatrudniony dyrektor do spraw sprzedaży polecił mi, abym „zaczął od A” w książce telefonicznej i przez telefon szukał pieniędzy. Spytałem go w możliwie najbardziej uprzejmy sposób, dlaczego mielibyśmy to robić jak debile. Odpowiedział: „Bo ja tak każę”. To niezbyt dobry początek. Jesień 2001 – Po roku pracy po dwanaście godzin dziennie odkryłem, że tylko jedna osoba w firmie – recepcjonistka – zarabiała gorzej ode

mnie. Zacząłem agresywnie całymi dniami surfować po internecie. Pewnego popołudnia, gdy zaczęło mi już brakować sprośnych filmików do przesłania kolegom, sprawdziłem, jak trudno jest stworzyć firmę produkującą suplementy diety. Okazało się, że wszystko można zlecić na zewnątrz, od produkcji począwszy, na projektach reklamówek skończywszy. Dwa tygodnie później, po zrobieniu 5 tysięcy dolarów długu na karcie kredytowej, miałem już swoją pierwszą serię produktów i pełną życia stronę internetową. Dobre było również to, że tydzień później wyleciałem z pracy. 2002–2003 – Firma BrainQUICKEN LLC poderwała się do lotu i zacząłem zarabiać 40 tysięcy dolarów miesięcznie, zamiast rocznie. Jedyny problem polegał na tym, że nienawidziłem swojego życia wypełnionego pracą przez dwanaście godzin dziennie i siedem dni w tygodniu. Sam zapędziłem się w kozi róg. Wziąłem tydzień „urlopu” i wyjechałem z rodziną do Włoch, do Florencji, gdzie przez dziesięć godzin dziennie w kafejce internetowej przeżywałem kompletne odloty. Ja pier*lę. Zacząłem uczyć studentów Princeton, jak tworzyć odnoszące sukces (czyli dochodowe) firmy. Zima 2004 – Niemożliwe stało się rzeczywistością. Zwróciła się do mnie firma informacyjno-reklamowa i izraelski konglomerat (hmm?), zainteresowane kupieniem mojego dziecka, BrainQUICKEN. Upraszczałem, eliminowałem i na wszelkie możliwe sposoby sprzątałem, by wyeliminować potrzebę osobistej obecności. Cudem BQ nie rozpadło się, ale tamte dwie firmy – tak. Był 2 lutego – Dzień Świstaka, kiedy co roku przepowiada się długość zimy. Niedługo potem obie te firmy starały się powielić mój produkt, tracąc na tym miliony dolarów. Czerwiec 2004 – Podjąłem decyzję, że nawet jeśli moja firma przez to upadnie, trzeba z niej uciec, zanim pójdę w ślady Howarda Hughesa[5]. Przewróciłem wszystko do góry nogami i – zabrawszy plecak –

pojechałem na lotnisko JFK w Nowym Jorku. Kupiłem pierwszy możliwy bilet do Europy – w jedną stronę. Wylądowałem w Londynie z zamiarem udania się na cztery tygodnie do Hiszpanii, by naładować akumulatory, zanim powrócę do swoich kopalń soli. Zacząłem swój wypoczynek od natychmiastowego załamania nerwowego już pierwszego poranka. Lipiec 2004–2005 – Z czterech tygodni zrobiło się osiem i zdecydowałem się pozostać za granicą na czas nieokreślony, aby ostatecznie przetestować automatyzację oraz życie eksperymentalne. Ograniczyłem pisanie e-maili do jednej godziny każdego poniedziałkowego ranka. Gdy tylko udało mi się wydostać z tej pułapki, zyski wzrosły o 40%. Co u diabła można zrobić, kiedy nie ma się już pracy, w której można się wyżyć i uniknąć wielkich pytań? Chyba trzęsie się portkami ze strachu. Wrzesień 2006 – Wróciłem do Stanów Zjednoczonych w dziwnym stanie, przypominającym zen – po tym, jak metodycznie zniszczyłem wszystkie swoje wcześniejsze założenia na temat tego, co można, a czego nie można robić. „Sprzedaż »koksu« dla przyjemności i zysku” przerodziła się w kurs projektowania idealnego stylu życia. Nowe przesłanie było proste: „Widziałem ziemię obiecaną i mam dobre wieści. Można ją zdobyć”.

[1]

NR – skrót od ang. New Rich, czyli dosłownie „nowobogacki”; w książce nie używam jednak tej nazwy, gdyż w języku polskim określa ona zupełnie inne zjawisko – przyp. tłum. [2] LD – skrót od ang. Lifestyle Design. [3] Nieznane terminy są definiowane w tej książce w miarę wprowadzania nowych pojęć. Jeśli coś wydaje ci się niejasne i potrzebujesz szybko znaleźć właściwy odnośnik, odwiedź stronę internetową

www.fourhourblog.com, gdzie oprócz bogatego indeksu zamieszczono listę innych źródeł (w języku angielskim). [4] David Koresh (właśc. Vernon Howell) – przywódca sekty Gałąź Dawidowa, uważający się za wcielenie Mesjasza. W marcu 1993 roku, gdy groziło mu aresztowanie, zabarykadował się ze swoimi wyznawcami na farmie w Waco w Teksasie. Niemal wszyscy zginęli w pożarze – przyp. red. [5] Howard Hughes (1905–1976) – amerykański miliarder, pilot, konstruktor lotniczy, reżyser i producent filmowy. Pod koniec życia zdziwaczał, przystąpił do sekty i zerwał wszelkie kontakty ze światem zewnętrznym – przyp. red.

KROK I

D jak Definicja Nasza rzeczywistość jest złudzeniem, aczkolwiek bardzo przekonującym. Albert Einstein

1

Ostrzeżenia i porównania Jak przepuścić milion dolarów w jeden wieczór

Ci ludzie mają bogactwa tak samo, jak my mówimy, że mamy gorączkę, gdy tymczasem to gorączka ma nas. Seneka Mam również na myśli tę pozornie bogatą, ale najbardziej zubożałą ze wszystkich klasę, która zgromadziła śmieci, ale nie wie, jak ich użyć lub jak się ich pozbyć, a tym samym zakuła się we własne złote i srebrne kajdany. Henry David Thoreau (1817–1862) PIERWSZA W NOCY CZASU ŚRODKOWOAMERYKAŃSKIEGO, 1000 METRÓW PONAD LAS VEGAS Jego przyjaciele, pijani tak, że mówili już językami, w końcu zasnęli. W pierwszej klasie zostało nas tylko dwóch. Wyciągnął rękę, by się przedstawić, i z mroku wyłonił się olbrzymi – olbrzymi jak w Looney Tunes – diamentowy pierścień, gdy na jego palce padł blask mojej lampki do czytania. Mark był prawdziwym magnatem. Kiedyś, w innych czasach, kontrolował praktycznie wszystkie stacje benzynowe, sklepy spożywcze

i kasyna gry w Południowej Karolinie. Przyznał z półuśmiechem, że gdy wraz z towarzyszami weekendowych przygód wyprawia się do Sin City, każdy z nich może w jeden wieczór przegrać pół miliona dolarów, a nawet cały milion. Fajnie. Siedział w swoim fotelu. Rozmowa zeszła na temat moich podróży, choć bardziej byłem zainteresowany jego niesamowitą historią o drukowaniu pieniędzy. – A który z twoich biznesów podobał ci się najbardziej? Znalezienie odpowiedzi zajęło mu mniej niż sekundę. – Żaden. Wyjaśnił, że ponad trzydzieści lat spędził z ludźmi, których nie lubił, kupując rzeczy, których nie potrzebował. Swoje życie dzielił między kolejne młode żony – teraz był szczęśliwym mężem trzeciej – drogie samochody i inne źródła pustych przechwałek. Mark był jednym z żyjących umarłych. A jest to dokładnie to, czego chcielibyśmy uniknąć.

Jabłka i pomarańcze – porównanie Co zatem czyni różnicę? Co odróżnia Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób (NR), mających perspektywy, od Odroczonych (O), którzy oszczędzają wszystko na później tylko po to, by na końcu przekonać się, że życie przepłynęło obok nich? Wszystko zaczyna się na samym początku. Bogaci w Zupełnie Nowy Sposób wyróżniają się z tłumu swoimi celami, odzwierciedlającymi ich inne priorytety i filozofię życiową. Zauważ, jak subtelne różnice w doborze słów kompletnie zmieniają działania, które trzeba podjąć, aby spełnić to, co na pierwszy rzut oka wydaje się zbiorem podobnych celów. Nie ogranicza się to wyłącznie do

właścicieli firm. W jeszcze większym stopniu – co udowodnię później – odnosi się to do pracowników. O: Pracować dla siebie. NR: Mieć ludzi, którzy będą na ciebie pracowali. O: Pracować, kiedy chcę. NR: Unikać pracy dla samej pracy i wykonywać niezbędne minimum w celu osiągnięcia maksymalnych efektów („minimalne efektywne obciążenie”). O: Przejść jak najwcześniej lub po prostu młodo na emeryturę. NR: Zapewnić sobie czas na odpoczynek i przygodę (miniemerytura) regularnie przez całe życie. Przekonać się, że brak aktywności nie jest celem. Robić coś, co jest najbardziej ekscytujące. O: Kupować wszystko, co chce się mieć. NR: Robić wszystko, co chce się robić, i być tym, kim chce się być. Jeśli pragnienia te dotyczą narzędzi czy gadżetów, niech tak będzie, ale są to albo środki, albo końcowe nagrody, a nie główne cele. O: Być szefem zamiast pracownikiem; odpowiadać za coś. NR: Nie być ani szefem, ani pracownikiem, ale właścicielem. Być właścicielem pociągów i mieć kogoś, kto dopilnuje, by jeździły punktualnie. O: Zarobić mnóstwo pieniędzy. NR: Zarobić mnóstwo pieniędzy, mając po temu określone

powody oraz sprecyzowane marzenia, terminy i plany. Na co pracujesz? O: Mieć więcej. NR: Mieć lepszą jakość i mniej zbędnego balastu. Mieć olbrzymie rezerwy finansowe, ale rozumieć, że to najważniejsze potrzeby są uzasadnieniem dla poświęcania czasu na rzeczy, które tak naprawdę nie mają znaczenia. Chodzi tu również o kupowanie rzeczy i przygotowywanie się do kupna rzeczy. Poświęcasz dwa tygodnie na negocjacje z dilerem swojego nowego Infiniti, by w końcu uzyskać 10 tysięcy dolarów rabatu? Wspaniale. Czy twoje życie ma cel? Czy dajesz od siebie coś pożytecznego temu światu, czy tylko przekładasz papiery, klepiesz w klawiaturę i wracasz do domu, by wieść pijacką weekendową egzystencję? O: Osiągnąć czas wielkiej nagrody, jaką jest oferta publiczna, przejęcie firmy, emerytura lub skrzynia złota. NR: Myśleć o rzeczach wielkich, ale zadbać, by każdy dzień był dniem wypłaty: po pierwsze przepływy, po drugie wielka nagroda. O: Uwolnić się od robienia tego, czego się nie lubi. NR: Uwolnić się od robienia tego, czego się nie lubi, ale również zapewnić sobie wolność realizacji swoich marzeń bez uciekania się do pracy dla samej pracy. Po latach wykonywania powtarzalnych czynności często pojawia się potrzeba sięgnięcia głębiej, w poszukiwaniu własnych pasji, określenia na nowo swoich marzeń, ożywienia hobby, którym pozwoliliśmy niemal zupełnie zaniknąć. Ten cel to nie tylko wyeliminowanie złego –

wówczas znaleźlibyśmy się w próżni – ale poszukiwanie i przeżywanie tego, co najlepsze na tym świecie.

Wysiadka z niewłaściwego pociągu Pierwsza zasada: nie możesz się łudzić, a jesteś osobą, która najłatwiej ulega złudzeniom. Richard Feynman, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki Co za dużo, to niezdrowo. Dość owczego pędu. Ślepa pogoń za pieniędzmi jest bez sensu. Wynajmowałem prywatny samolot, by polatać nad Andami, w przerwach między zjazdami na nartach smakowałem najlepszych win świata i żyłem jak król, wylegując się nad bezkresnym basenem w pewnej prywatnej willi. Oto mały sekrecik, którym rzadko dzielę się z innymi: wszystko to kosztuje taniej niż wynajem mieszkania w Stanach Zjednoczonych. Jeśli potrafisz uwolnić się od czasu i miejsca, twoje pieniądze natychmiast stają się więcej warte: trzy razy więcej, a nawet dziesięć razy więcej. Nie chodzi tutaj o kursy walut. Bogactwo finansowe i możliwość prowadzenia życia podobnego do życia milionerów to fundamentalnie różne sprawy. Wartość praktyczna pieniądza zależy od tego, nad iloma zaimkami pytajnymi w swoim życiu potrafisz zapanować: Co robisz? Kiedy to robisz? Gdzie to robisz? Z kim? Nazywam to „mnożnikiem wolności”.

Jeśli zastosujemy takie kryterium, pracownik banku inwestycyjnego ze swoim osiemdziesięciogodzinnym tygodniem pracy i 500 tysiącami dolarów rocznej pensji ma mniej „potęgi” niż zatrudniony NR, pracujący tylko przez jedną czwartą tego czasu za 40 tysięcy dolarów rocznie, ale mający całkowitą swobodę w kwestii tego, kiedy, gdzie i jak żyje. Te pół miliona w pierwszym przypadku może być warte mniej niż 40 tysięcy w drugim, jeśli zrezygnujemy z porównywania liczb i przyjrzymy się stylowi życia, na jaki stać nas za te pieniądze. Możliwości – wolność wyboru – to prawdziwa potęga. W całej tej książce staram się pokazać, jak dostrzegać i stwarzać sobie takie możliwości jak najmniejszym wysiłkiem i kosztem. Paradoksalnie wygląda na to, że można zarobić więcej – dużo więcej – pieniędzy, robiąc połowę z tego, co robimy obecnie. Kim są zatem NR-zy? To pracownicy, którzy zmienili swoje godziny pracy i wynegocjowali sobie możliwość pracy zdalnej. Osiągają oni 99% wyników w ciągu jednej dziesiątej czasu dotąd poświęcanego pracy. Resztę wykorzystują na bieganie na nartach i comiesięczne dwutygodniowe podróże z rodziną. To właściciele firm, rezygnujący z najmniej dochodowych klientów i eliminujący najmniej dochodowe projekty, całkowicie zlecający na zewnątrz wszelką działalność operacyjną. Podróżują oni po świecie, kolekcjonują rzadkie dokumenty, a wszystko to łączą ze zdalną pracą za pośrednictwem internetu. To studenci, którzy postanawiają rzucić wszystko – czyli nic – na szalę i założyć na przykład internetową wypożyczalnię filmów wideo, przynoszącą 5 tysięcy dolarów miesięcznie w niewielkiej niszy rynkowej amatorów HTV. To projekt zajmujący dwie godziny

tygodniowo, a umożliwiający pracę w w charakterze lobbysty na rzecz praw zwierząt.

pełnym

wymiarze

Możliwości są nieograniczone, ale każda droga zaczyna się od identycznego pierwszego kroku – zmiany założeń. Aby włączyć się do ruchu, musisz nauczyć się nowego leksykonu i zmienić kierunek, stosując kompas z niecodziennego świata. Musisz odwrócić odpowiedzialność i odrzucić całe pojęcie „sukcesu”; musisz zmienić reguły. Nowi gracze w nowej grze: globalnie i bez ograniczeń TURYN, WŁOCHY Osobiście uważam, że cywilizacja ma zbyt wiele reguł, dlatego staram się, jak mogę, aby je uprościć. Bill Cosby Gdy wykonał w powietrzu obrót o 360°, ciszę przerwał ogłuszający hałas. Dale Begg-Smith wykonał salto do tyłu perfekcyjnie – narty nad jego głową skrzyżowały się na kształt litery X – i jadąc do mety, lądował już w księdze rekordów. Był 16 lutego 2006 roku, a Dale był już złotym medalistą w jeździe po muldach na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Turynie. W przeciwieństwie do innych sportowców zawodowych, po takich momentach chwały nigdy nie musiał wracać do morderczej pracy ani sięgać myślami do tego dnia jako momentu kulminacyjnego

w swojej jedynej pasji. Miał tylko dwadzieścia jeden lat i jeździł czarnym Lamborghini. Z urodzenia Kanadyjczyk, w wieku lat trzynastu Dale odnalazł swoje powołanie w internetowej firmie informatycznej. Na swoje szczęście mógł liczyć na pomoc bardziej doświadczonego mentora i partnera, który stał się jego przewodnikiem: piętnastoletniego brata, Jasona. Firma, stworzona po to, by sfinansować ich marzenia o stanięciu na olimpijskim podium, już dwa lata później stała się trzecią pod względem wielkości tego rodzaju firmą na świecie. W czasie, gdy koledzy z drużyny biegali na stoki na dodatkowe treningi, on często kupował sake dla swoich klientów w Tokio. W świecie, w którym należało „pracować ciężej, a nie mądrzej”, jego trenerzy byli przekonani, że poświęca zbyt wiele czasu swojej firmie, a za mało trenuje – pomimo osiąganych wyników. Zamiast wybierać między firmą i marzeniami, Dale postanowił mieć jedno i drugie. Nie poświęcał zbyt dużo czasu na rozwój swojego biznesu, ale razem z bratem zbyt wiele czasu spędzali z francuskojęzycznymi Kanadyjczykami. W roku 2002 obaj przeprowadzili się do „światowej stolicy narciarstwa”, Australii, gdzie zespół był mniejszy i bardziej elastyczny, a opiekował się nim trener-legenda. Zaledwie trzy lata później Dale otrzymał obywatelstwo, stanął do walki z dawnymi kolegami z drużyny i został trzecim Australijczykiem w historii, który wywalczył złoto podczas zimowych igrzysk.

W kraju walabii i surfingu Dale stał się jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci. Dosłownie. Tuż obok pamiątkowej serii poświęconej Elvisowi Presleyowi można znaleźć znaczki z jego wizerunkiem. Sława ma swoje przywileje, podobnie jak wyjście poza granice wyborów dawanych nam przez innych. Zawsze można przecież wskazać inne możliwości. NOWA KALEDONIA, POŁUDNIOWY PACYFIK W chwili, kiedy mówisz, że chcesz zatrzymać się na chwilę w jakimś miejscu, staje się ono częścią twojego życia. John F. Kennedy Niektórzy ludzie żyją w przekonaniu, że gdyby tylko mieli trochę więcej pieniędzy, wszystko w ich życiu zmieniłoby się na dobre. Mierzą w ruchomy cel: 300 tysięcy dolarów w banku, milion dolarów w akcjach, 100 tysięcy dolarów rocznej pensji (zamiast 50 tysięcy) itd. Cel Julie był jednak bardziej sensowny: powrócić z taką samą liczbą dzieci, z jaką wyruszyła z domu. Wyciągnęła się na fotelu i spojrzała na męża, Marca, śpiącego po drugiej stronie przejścia, odliczając jak zwykle – raz, dwa, trzy. Jak na razie, wszystko w porządku. Za dwanaście godzin będą z powrotem w Paryżu, cali i zdrowi. Oczywiście przy założeniu, że samolot z Nowej Kaledonii nie rozbije się po drodze. Nowa Kaledonia? Zaszyta w tropikach Morza Koralowego Nowa

Kaledonia to francuskie terytorium zależne, gdzie Julie i Marc właśnie sprzedali swoją łódź żaglową, na której przemierzyli niemal 30 tysięcy kilometrów dookoła świata. Oczywiście zwrot początkowo zainwestowanej kwoty był tylko częścią planu. Wszystko, co zaplanowali i zrobili, cała ich piętnastomiesięczna podróż dookoła świata, od przejażdżki gondolą po kanałach Wenecji, po udział w plemiennych obrzędach w Polinezji, kosztowało około 18–19 tysięcy dolarów. Mniej niż czynsz i bagietki w Paryżu. Większości ludzi może się to wydawać niemożliwe. Większość ludzi nie wie też, że ponad trzysta rodzin co roku stawia we Francji żagiel i wyrusza w podobną podróż. Podróż ta była ich marzeniem przez niemal dwadzieścia lat, wciąż odsuwana na dalszy plan wobec coraz bardziej wydłużającej się listy obowiązków. Każdy ważny moment w życiu dawał następne powody do odsuwania jej w czasie. Pewnego dnia Julie zrozumiała, że teraz albo nigdy. W przeciwnym wypadku ona i Marc wciąż będą tylko mnożyć różne argumenty, zasadne lub nie, i coraz trudniej będzie przekonać się, że taka wyprawa w ogóle jest możliwa. Rok przygotowań, trzydziestodniowa wyprawa próbna z mężem, i oto wreszcie nadszedł początek podróży życia. Tuż po podniesieniu kotwicy Julie uświadomiła sobie, że obecność dzieci – główny powód odkładania tej podróży i poszukiwania przygód – tak naprawdę powinna być

pierwszym argumentem za podjęciem takiego wyzwania. Przed wyjazdem jej trzej mali synowie nieustannie się o coś kłócili, wrzeszcząc przy tym wniebogłosy. Z czasem przyzwyczaili się do wspólnego życia w kołyszącej się sypialni oraz nauczyli się cierpliwości – dla samych siebie i zdrowia swoich rodziców. Przed wyjazdem książki były dla nich tak samo ekscytujące, jak jedzenie piasku. Mając jednak do wyboru lekturę lub gapienie się w ścianę na otwartym morzu, wszyscy nauczyli się doceniać książki. Zabranie ich na rok ze szkoły i rzucenie w nowe środowisko okazało się najlepszą inwestycją w wykształcenie. Teraz, siedząc w samolocie, Julie wpatrywała się w chmury przecinane skrzydłami samolotu i snuła następne plany – o znalezieniu jakiegoś miejsca w górach, gdzie można jeździć na nartach przez okrągły rok za pieniądze z zakładu wytwarzającego olinowanie jachtów, a także o tym, że taki zakład może sfinansować inne podróże. Teraz, kiedy już odważyła się zrobić pierwszy krok, nie mogła usiedzieć w miejscu. PROJEKTOWANIE STYLU ŻYCIA W PRAKTYCE Skończyłam z jazdami przez całe miasto, by odebrać syna z przedszkola, a zaraz potem znów ślizgać się oblodzonymi autostradami do biura, by dokończyć pracę. Moja miniemerytura umożliwiła nam obojgu przeniesienie się do alternatywnej szkoły z internatem, w której

dzieci i nauczyciele mogą wieść interesujące życie na Florydzie – wśród zieleni, nad jeziorkiem ze źródełkiem, w słonecznych promieniach. Nietrudno znaleźć alternatywne lub tradycyjne szkoły, które przyjmą wasze dzieci na czas pobytu w danym miejscu. Szkoły alternatywne często są bardzo szanowane w swoim otoczeniu i niezwykle przyjazne. Jest nawet możliwość znalezienia zatrudnienia w takiej szkole – wtedy wraz z dzieckiem można poznawać nowe środowisko. DEB Tim, Twoja książka i Twój blog zainspirowały mnie do zwolnienia się z pracy, napisania dwóch e-książek, skoków spadochronowych, wędrówek z plecakiem po Ameryce Południowej, sprzedania wszystkiego, co było dla mnie w życiu balastem, i zorganizowania dorocznej konwencji najlepszych światowych instruktorów randkowania (to moje pierwsze przedsięwzięcie biznesowe – już trzeci rok prowadzę ten interes). Co w tym najlepsze? Nie mogę nawet jeszcze kupić drinka. Dzięki, stary! ANTHONY

2

Reguły, które zmieniają reguły Wszystko, co popularne, jest złe

Nie potrafię podać niezawodnego przepisu na sukces, ale mogę podać przepis na porażkę: staraj się zawsze wszystkich zadowolić. Herbert Bayard Swope, amerykański wydawca i dziennikarz, pierwszy zdobywca Nagrody Pulitzera Wszystko, co popularne, jest złe. Oscar Wilde, Bądźmy poważni na serio

Jak wygrać, nie grając W roku 1999, jakiś czas po rzuceniu mojej drugiej niesatysfakcjonującej pracy i objadaniu się kanapkami z masłem orzechowym dla przyjemności, zdobyłem złoty medal w Mistrzostwach Chin w kick boxingu. Nie dlatego, że dobrze szło mi po prostu walenie pięściami i kopanie. Broń Boże. To może wydawać się trochę niebezpieczne, zważywszy, że odważyłem się to zrobić na bezczelnego, zaledwie po czterech tygodniach przygotowań. Zresztą mam głowę wielką jak arbuz – bardzo łatwo w nią

trafić. Zwyciężyłem dzięki czytaniu reguł i wyszukiwaniu luk. Znalazłem dwie. 1. Ważenie odbywa się na dzień przed zawodami. Stosując techniki odwadniające, powszechnie stosowane przez elitę sportów siłowych i olimpijczyków w zapasach w stylu wolnym, w ciągu osiemnastu godzin straciłem około trzynastu kilogramów. W chwili pomiaru ważyłem niecałe siedemdziesiąt pięć kilogramów. Po ważeniu intensywnie się nawadniałem, aby powrócić do swoich osiemdziesięciu siedmiu i pół kilograma[6]. Trudno jest wygrać z kimś z kategorii wagowej o trzy klasy wyższej. Biedacy. 2. Drobnym drukiem zapisano pewne niuanse techniczne. Jeśli jeden z walczących trzykrotnie podczas jednej rundy spadnie z podwyższanej platformy, jego przeciwnik automatycznie wygrywa. Zdecydowałem się wykorzystać ten szczegół jako jedyną moją technikę i po prostu spychałem ludzi w dół. Jak możesz sobie wyobrazić, sędziowie nie byli z tego powodu najszczęśliwszymi Chińczykami na świecie. Wynik? Wygrałem wszystkie swoje walki przez nokaut techniczny i wróciłem do domu jako mistrz kraju, czego nie potrafi osiągnąć 99% zawodników mających pięcio- czy nawet dziesięcioletnie doświadczenie. Ale czy wypychanie ludzi poza granice ringu nie narusza granic etycznych? Wcale nie – chodziło przecież tylko o zrobienie czegoś niecodziennego, dopuszczonego przez reguły. To jest właśnie istotna różnica między oficjalnymi regułami a takimi, jakie tworzą się samoistnie. Przyjrzyjmy się poniższemu przykładowi, pochodzącemu z oficjalnych olimpijskich stron internetowych (www.olympic.org). Igrzyska Olimpijskie w Meksyku w roku 1968 były miejscem oficjalnego debiutu Dicka Fosbury’ego i jego słynnego flopa, który zrewolucjonizował skoki wzwyż. W tamtych czasach skoczkowie... po prostu przerzucali zewnętrzną stopę nad

poprzeczką [była to tak zwana technika przerzutowa – w praktyce wyglądało to jak skok przez przeszkodę i pozwalało wylądować na stopach]. Technika Fosbury’ego polegała na bardzo szybkim podbiegnięciu do poprzeczki i odbiciu się z prawej (lub zewnętrznej) nogi. Potem następował skręt ciała pozwalający zawodnikowi przejść nad poprzeczką głową naprzód, plecami zwróconymi do poprzeczki. Gdy trenerzy światowej czołówki kręcili z niedowierzaniem głowami, publiczność w Meksyku była wprost urzeczona Fosburym i krzyczała: „Olé!”, gdy ten przechodził nad poprzeczką. Fosbury bez żadnej straty zaliczył każdą wysokość do 2,22 m, osiągnął osobisty rekord 2,24 m i zdobył złoty medal. W 1980 roku trzynastu spośród szesnastu finalistów olimpijskich stosowało flop Fosbury’ego. Technika redukcji wagi i spychania z ringu, którą zastosowałem, jest teraz standardem w konkursach Sanshou. Nie przyczyniłem się do tego – ja tylko przewidziałem coś, co było nieuniknione i co w końcu zrobili też inni, wypróbowując tę doskonałą metodę. To było do przewidzenia. Sport ewoluuje, a święte krowy giną, gdy ktoś rzuci wyzwanie podstawowym założeniom. To samo dotyczy życia i stylu życia.

Kwestionowanie status quo czy wygłupy Większość ludzi chodzi ulicami na nogach. Czy to oznacza, że ja chodzę po mieście na rękach? Czy noszę bieliznę założoną na wierzch, na spodnie, aby pokazać, że jestem inny? Nie, zazwyczaj nie. Tak więc chodzenie „na nogach” i noszenie majtek pod spodniami na razie się sprawdza. I nie

zamierzam tego zmieniać, jeśli samo się nie zmieni. Odmienność jest lepsza, kiedy zapewnia większą efektywność lub daje więcej radości. Jeśli ktoś stawia jakiś problem lub rozwiązuje go w określony sposób z przeciętnymi rezultatami, warto się zastanowić. Co by było, gdybym zrobił to inaczej? Nie trzeba wzorować się na czymś, co nie działa. Jeśli przepis jest do niczego, nie jest istotne, jak dobrym jesteś kucharzem. Gdy zajmowałem się hurtową sprzedażą danych, co było moim pierwszym zajęciem po ukończeniu szkoły, zrozumiałem, że większość rozmów telefonicznych w ciemno nie trafiała do odpowiednich osób. Działo się tak z jednego prostego powodu: barierę tworzyły osoby strzegące dostępu. Gdy telefonowałem między 8 a 8.30 lub 18 a 18.30, czyli łącznie przez godzinę dziennie, mogłem ominąć sekretarki i umówić dwa razy więcej spotkań niż starsi rangą koledzy, którzy telefonowali między 9 a 17. Innymi słowy, osiągałem dwa razy lepsze wyniki w ciągu jednej ósmej czasu. Od Japonii po Monako, od podróżujących po świecie samotnych matek po multimilionerów jeżdżących wyścigowymi samochodami, podstawowe reguły osiągającego sukcesy NR-a są zaskakująco podobne i – czego można się spodziewać – odmienne od tego, co robi reszta świata. Następujące reguły, stanowiące fundamentalne czynniki różnicujące, będą stanowiły tło całej mojej książki. 1. Emerytura jest ubezpieczeniem na wypadek czarnego scenariusza. Plany emerytalne są jak ubezpieczenia na życie. Trzeba postrzegać je jako zwykłe ubezpieczenie na absolutnie najgorszy wypadek: w tym przypadku na okoliczność fizycznej niemożności wykonywania pracy i występującą wówczas potrzebę posiadania rezerw kapitałowych niezbędnych do przeżycia.

Emerytura jako cel lub ostateczne „odkupienie” jest pełna wad z trzech bardzo poważnych powodów: a) Jej idea opiera się na założeniu, że nie lubisz tego, co robisz przez lata twoich największych fizycznych możliwości. To pomysł skazany na niepowodzenie – nic nie może uzasadniać takiego poświęcenia. b) Większość ludzi nigdy nie będzie mogła przejść na emeryturę i utrzymać choćby średniego standardu życia. Nawet milion dolarów to śmiesznie mało w świecie, w którym tradycyjna emerytura może trwać nawet trzydzieści lat, a inflacja obniża naszą siłę nabywczą w tempie 2–4% rocznie. Taki układ po prostu nie działa[7]. Po złotych latach trzeba znów wieść życie niższej klasy średniej. To słodko-gorzkie zakończenie. c) Jeśli ci to odpowiada, to znaczy, że jesteś ambitną, ciężko pracującą maszyną. Jeśli nie, to zgadnij co? Po tygodniu emerytury będziesz nią już śmiertelnie znudzony. Prawdopodobnie będziesz próbował szukać jakiejś innej pracy albo zaczniesz zakładać nową firmę. Czyli okaże się, że cel na który czekałeś, jest tak naprawdę nieważny, czyż nie? Nie twierdzę, że nie powinieneś mieć planu awaryjnego – sam uczestniczę w planie emerytalnym 401(k) i mam indywidualne konto emerytalne (głównie z powodów podatkowych) – nie myl jednak emerytury ze swoim celem. 2. Zainteresowanie i energia zmieniają się cyklicznie. Gdybym zaoferował ci 10 milionów dolarów za pracę przez dwadzieścia cztery godziny na dobę przez piętnaście lat, a potem przejście na emeryturę, czy zgodziłbyś się na to? Oczywiście, że nie – nie mógłbyś tego zrobić. Byłoby to nie do wytrzymania – tak samo jak to, co

większość ludzi określa mianem kariery: robienie tej samej rzeczy codziennie przez osiem lub więcej godzin aż do załamania lub do chwili, kiedy dojdziesz do wniosku, że masz wystarczająco dużo pieniędzy, by skończyć z tym na zawsze. Jak jeszcze moi trzydziestoletni przyjaciele mogą upodobnić się do skrzyżowania Donalda Trumpa z Joan Rivers? To okropne – przedwczesne starzenie się spowodowane niesamowitymi ilościami wypijanej kawy i niewyobrażalnym przeciążeniem pracą. Naprzemienne okresy aktywności i wypoczynku są konieczne do przeżycia, nie mówiąc już o dobrym samopoczuciu. Wydolność, zainteresowanie i odporność psychiczna zmieniają się – miewamy wzloty i upadki. Wobec tego odpowiednio planuj swoje życie. NR stara się co jakiś czas fundować sobie „miniemerytury”, zamiast czekać na wypoczynek i radość do czasu wyśnionej prawdziwej emerytury. Jeśli będziesz pracował tylko wtedy, gdy jesteś najbardziej efektywny, twoje życie stanie się bardziej produktywne, a także przyjemniejsze. To idealny przykład tego, jak mieć ciastko i zjeść ciastko. Osobiście zamierzam teraz wyjeżdżać na miesiąc za granicę albo poświęcać czas na intensywną naukę (tanga, sztuk walki, czegokolwiek) po każdych dwóch miesiącach przepracowanych nad różnymi projektami zawodowymi. 3. Mniej nie oznacza leniwiej. Jeśli wykonuje się mniej mało znaczącej pracy, można skoncentrować się na rzeczach mających dla nas osobiście większe znaczenie – i to NIE jest lenistwo. Większości ludzi trudno to zaakceptować, ponieważ nasza kultura skłania się ku nagradzaniu osobistych poświęceń, a nie osobistej produktywności. Niewielu ludzi chce (lub może) mierzyć wyniki swoich działań, a tym samym mierzyć sposób wykorzystywania swojego czasu. Więcej czasu to

więcej własnej wartości. W ten sposób możemy mieć więcej od innych – tych nad nami i tych wokół nas. NR pomimo mniejszej liczby godzin spędzonych w biurze osiąga lepsze rezultaty niż kilkunastu nie-NR-ów razem wziętych. Zdefiniujmy więc na nowo pojęcie „lenistwo” – jako zdolność do przeciwstawienia się niezbyt idealnym warunkom lub osobom chcącym decydować o naszym życiu albo jako umiejętność gromadzenia fortuny w drodze przez życie oglądane z okien biura. Wielkość kwoty na naszym rachunku bankowym nie zmienia tego tak samo, jak liczba godzin poświęconych na odpowiadanie na nieważne e-maile i inne nieistotne drobiazgi. Koncentruj się na tym, by być produktywnym, a nie zajętym. 4. Czas nigdy nie jest odpowiedni. Kiedyś spytałem moją mamę, w jaki sposób zdecydowała się na swoje pierwsze dziecko, czyli na mnie. Odpowiedź była prosta: „To było coś, czego chcieliśmy. Zdecydowaliśmy, że nie ma powodów, by odkładać to na później. Czas nigdy nie jest odpowiedni na to, by mieć dzieci”. To prawda. Spośród wielu ważnych rzeczy to czas sprawia zawsze największe problemy. Czekanie na właściwy moment, by odejść z pracy? Gwiazdy nigdy nie ułożą się właściwie, a wszystkie światła sygnalizacyjne w życiu nigdy nie będą równocześnie zielone. Wszechświat nie spiskuje przeciw nam, ale też nie zbacza z własnej drogi tylko po to, by wszystko dobrze się nam układało. Warunki nigdy nie są idealne. „Kiedyś” to choroba, która każe nam zabrać wszystkie nasze marzenia do grobu. Listy „za” i „przeciw” zawsze są długie. Jeśli coś jest ważne dla ciebie i chcesz to „w końcu” zrobić, rób to i od razu obierz właściwy kurs. 5. Proś o przebaczenie, a nie o pozwolenie. Jeśli chcesz zrobić coś, co nie zniszczy osób z twojego otoczenia,

spróbuj, a potem uzasadnij. Ludzie – rodzice, partnerzy, szefowie – sprzeciwiają się różnym rzeczom w sposób emocjonalny, chociaż potrafią zaakceptować je po fakcie. Jeśli potencjalna szkoda jest umiarkowana lub w jakikolwiek sposób odwracalna, nie dawaj im szansy powiedzenia „nie”. Większość ludzi chętnie powstrzyma cię, zanim jeszcze zaczniesz coś robić, ale zawaha się, nim stanie ci na drodze, gdy będziesz już nią podążał. Przyzwyczaj się do tego, że sprawiasz kłopoty, i naucz się mówić „przepraszam”, kiedy naprawdę coś zawalisz. 6. Pielęgnuj silne strony, nie walcz ze słabościami. Większość ludzi jest dobra w kilku dziedzinach i zupełnie beznadziejna w większości pozostałych. Jestem wspaniały w wymyślaniu produktów i marketingu, ale strasznie kiepski we wszystkim, co następuje potem. Moje ciało jest skonstruowane do podnoszenia ciężarów i rzucania nimi – i tak po prostu jest. Nie przejmowałem się tym przez długi czas. Próbowałem pływania i wyglądałem przy tym jak tonąca małpa. Próbowałem koszykówki i wyglądałem jak troglodyta. Potem zostałem bokserem i wzbiłem się w przestworza. Korzystanie ze swoich silnych stron jest dalece bardziej lukratywne i przyjemne niż próby naprawiania wszystkich pęknięć w naszym pancerzu. Mamy wybór pomiędzy pomnażaniem rezultatów przy wykorzystaniu silnych stron a maleńkimi postępami w walce ze słabościami. Te postępy w najlepszym wypadku pozwolą nam osiągnąć przeciętność w danej dziedzinie. Skoncentruj się na jak najlepszym wykorzystaniu swojego najlepszego oręża, zamiast wciąż naprawiać ten szwankujący. 7. Nadmiar dobrego bywa szkodliwy. Co za dużo, to niezdrowo. W przypadku większości starań i dobytku nadmiar zmienia istotę rzeczy w jej przeciwieństwo. Dlatego: pacyfiści stają się wojownikami, walczący o wolność stają się tyranami,

błogosławieństwa stają się przekleństwami, pomoc staje się przeszkodą, więcej oznacza mniej[8]. To, czego chcesz, dostępne zbyt często i w zbyt dużej ilości staje się tym, czego nie chcesz. Tę prawdę można udowodnić zarówno w odniesieniu do stanu posiadania, jak i czasu. Projektowanie Stylu Życia nie ma na celu stworzenia nadmiaru wolnego czasu (to jest zabójcze), lecz pozytywne wykorzystanie czasu, zdefiniowane po prostu jako robienie tego, o czym marzysz, w przeciwieństwie do tego, co czujesz się zobowiązany robić. 8. Pieniądze same w sobie nie są celem. Na temat siły pieniądza jako środka płatniczego (sam jestem jego entuzjastą) można powiedzieć bardzo dużo, ale pomnażanie go nie jest celem samym w sobie, jak często nam się wydaje. Po części wynika to z lenistwa. Hasło: „Jeśli będę miał więcej pieniędzy” to najłatwiejszy sposób odsunięcia w czasie poważnego sprawdzenia się i podjęcia decyzji koniecznych do stworzenia sobie życia sprawiającego przyjemność – teraz, a nie później. Traktując pieniądz jak fetysz i poświęcając wszystko pracy, możemy sami sobie uniemożliwić robienie czegokolwiek innego („John. Chciałbym porozmawiać o wypełnieniu pustki, jaką odczuwam w życiu, beznadziei, która dobija mnie każdego ranka, gdy włączam komputer... ale mam tyle pracy! Muszę poświęcić co najmniej trzy godziny na odpowiadanie na różne mało ważne e-maile, zanim zacznę dzwonić do potencjalnych klientów, którzy wczoraj mi odmówili. Do roboty!”). Daj się porwać rutynie pogoni z pieniądzem, pomyśl, że tak musi być, a w przebiegły sposób zapewnisz sobie coś, co będzie cię rozpraszało i powstrzymywało przed myślą, jak bardzo bezcelowe są twoje działania. W głębi duszy wiesz przecież, że to wszystko jest złudzeniem, ale ponieważ wszyscy grają tak, jakby w to wierzyli, łatwo jest się zatracić.

Ten problem nie dotyczy tylko pieniędzy. 9. Względny dochód jest ważniejszy niż dochód bezwzględny. Wśród dietetyków i żywieniowców toczy się spór o wartość kalorii. Czy kaloria to kaloria tak samo, jak róża jest różą? Jeśli redukcja tkanki tłuszczowej to po prostu zużywanie większej liczby kalorii, niż się ich spożywa, czy ważne jest też źródło tych kalorii? Z doświadczenia w pracy z najlepszymi sportowcami wiem, że właściwa odpowiedź to ta druga. A co z dochodem? Czy dolar równy jest dolarowi? Bogaci w Zupełnie Nowy Sposób twierdzą, że nie. Przyjrzyjmy się temu prostemu problemowi matematycznemu. Spotyka się dwoje ciężko pracujących ludzi. Człowiek A haruje osiemdziesiąt godzin tygodniowo, a człowiek B dziesięć godzin tygodniowo. Obie te osoby zarabiają rocznie 50 tysięcy dolarów. Która z nich będzie bogatsza, gdy spotkają się gdzieś w środku nocy? Jeśli twierdzisz, że B – będziesz mieć rację. Na tym właśnie polega różnica między bezwzględnym i względnym dochodem. Bezwzględny dochód jest mierzony przy użyciu jednej świętej i niezmiennej miary: zwykłego i wszechwładnego dolara. Jane Doe zarabia rocznie 100 tysięcy dolarów, więc jest dwa razy bogatsza niż John Doe, który rocznie zarabia tylko 50 tysięcy dolarów. Dochód względny używa dwóch zmiennych: pieniądza (czyli dolarów) i czasu, mierzonego zazwyczaj w godzinach. Całe pojęcie „rocznie” jest dość dowolne i pozwala łatwo paść ofiarą oszustwa. Przyjrzyjmy się, jak wygląda to w rzeczywistości. Jane Doe zarabia 100 tysięcy dolarów rocznie, czyli 2 tysiące w każdym z pięćdziesięciu tygodni roku. Pracuje osiemdziesiąt godzin tygodniowo. Otrzymuje zatem 25 dolarów za godzinę. John Doe zarabia rocznie 50 tysięcy dolarów, czyli tysiąc na każdy z pięćdziesięciu tygodni w roku, ale pracuje tylko dziesięć godzin tygodniowo – zatem za godzinę pracy otrzymuje 100 dolarów.

W kategoriach względnych John jest cztery razy bogatszy. Oczywiście względny dochód musi przewyższać minimum niezbędne do realizacji naszych celów. Gdybym zarabiał 100 dolarów na godzinę, ale pracował tylko przez godzinę tygodniowo, trudno by mi było puścić wodze fantazji, jak czynią to wielkie gwiazdy. Przy założeniu, że całkowity dochód bezwzględny wynosi tyle, że wystarcza na spełnianie marzeń (a nie dowolne porównywanie się z przeciętnym Kowalskim), dochód względny jest rzeczywistą miarą zamożności Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób. Najbogatsi NR-zy zarabiają co najmniej 5 tysięcy dolarów na godzinę. Gdy ukończyłem szkołę, zaczynałem od 5 dolarów, jednak coraz bardziej zbliżam się do tych 5 tysięcy. 10. Zamartwianie się jest złe, ale pozytywny stres jest dobry. Wielu ludzi kochających radość i zabawę nie wie, że stres nie zawsze jest zły. Bogaci w Zupełnie Nowy Sposób właściwie nie starają się eliminować go ze swojego życia. A przynajmniej nie dotyczy to każdego stresu. Istnieją bowiem dwa zupełnie różne typy stresu, tak od siebie odległe, jak euforia odmienna jest od swojej rzadko opisywanej przeciwności – dysforii. Określenie „destruktywny stres” czy też „zmartwienie” (ang. distress) odnosi się do szkodliwego działania bodźców sprawiających, że jesteśmy słabsi, mniej pewni siebie i mniej sprawni. Destruktywna krytyka, napastliwi szefowie czy uderzenie twarzą w krawężnik mogą być przyczynami takiego stresu. To sytuacje, których chcemy uniknąć. Z drugiej strony wykazać można istnienie czegoś takiego, jak „pozytywny stres”. Eustres (ang. eustress) to określenie, którego większość ludzi zapewne nigdy dotąd nie słyszała. „Eu-”, grecki przedrostek oznaczający zdrowie, ma tu podobne znaczenie jak w słowie „euforia”. Wzory do naśladowania, zachęcające nas do przekraczania własnych granic, fizyczny trening pozwalający poszerzać nasze możliwości,

podejmowanie ryzyka wykraczającego poza sferę komfortu to tylko niektóre przyczyny eustresu – zdrowego i stymulującego wzrost. Ludzie unikający wszelkiej krytyki ponoszą porażki. Powinniśmy unikać destruktywnej krytyki, lecz nie krytyki w jakiejkolwiek formie. Pora uświadomić sobie, że nie ma postępu bez pozytywnego stresu. Im więcej potrafimy go z siebie wykrzesać i wykorzystać w swoim życiu, tym szybciej zrealizujemy nasze marzenia. Trik polega na oddzieleniu jednego od drugiego. Bogaci w Zupełnie Nowy Sposób równie agresywnie starają się unikać destruktywnego stresu, co poszukiwać eustresu. PYTANIA I DZIAŁANIA 1. W jaki sposób bycie „realistą” lub „osobą odpowiedzialną” przeszkadza nam żyć tak, jak chcemy? 2. Jak to się stało, że robienie tego, co „powinniśmy”, wpłynęło na nasze niezadowalające wyniki lub kazało nam żałować, że nie zrobiliśmy czegoś innego? 3. Przyjrzyj się temu, co aktualnie robisz, i zadaj sobie pytanie: „Co by się stało, gdybym robił wszystko inaczej niż otaczający mnie ludzie? Co poświęcam, pozostając na mojej dotychczasowej ścieżce przez następne pięć, dziesięć czy dwadzieścia lat?”.

[6]

Większość ludzi będzie uważała, że taka manipulacja wagą jest niemożliwa, dlatego na stronie internetowej www.fourhourblog.com zamieszczam odpowiednie zdjęcia. NIE próbujcie robić tego w domu. Ja robiłem to pod kontrolą lekarza. [7] Suzanne McGee, Living Well, „Barron’s”, 20 marca 2006. [8] Less Is More: An Anthology of Ancient and Modern Voices Raised in Praise of Simplicity, red. Goldian VandenBroeck, Inner Traditions,

Rochester (Vermont) 1996.

3

Sztuka uników Jak opanować lęk i nie dać się obezwładnić

Wiele złych kroków uczyniono, stojąc w miejscu. Fortune Cookie Nazwać musisz swój lęk, nim przezwyciężać go zaczniesz. Yoda z Gwiezdnych wojen: Imperium kontratakuje RIO DE JANEIRO, BRAZYLIA Sześć metrów i koniec.

– Leć! Leeeeeeeeć! – Hans nie znał portugalskiego, ale znaczenie tego zawołania było oczywiste: „Ale już!”. Jego buty mocno trzymały się szorstkiej skały; wypiął pierś i pochylił się nad kilometrem nicości. Wstrzymał oddech przed wykonaniem decydującego kroku, a strach prawie odbierał mu przytomność. Obraz rozmywał mu się na brzegach, a cała uwaga skupiała się na jednym świetlnym punkcie. Potem... uniósł się w powietrze. Wszechogarniający błękit nieba wypełnił mu całe pole widzenia niemal natychmiast po tym, jak uświadomił sobie, że ciepły prąd wstępujący uniósł go na skrzydle paralotni. Lęk pozostał daleko za nim, na szczycie góry. Tysiące metrów ponad zachwycającą zielenią lasów

deszczowych oraz nieskazitelną bielą plaż Copacabana Hans Keeling ujrzał światło. Była niedziela. W poniedziałek Hans przyszedł do swojej kancelarii prawnej w Century City, reprezentacyjnej dzielnicy biznesowej Los Angeles, i natychmiast złożył wypowiedzenie z pracy z trzytygodniowym terminem. Przez niemal pięć lat budził się, myśląc ze strachem: „Czy muszę robić to przez następne czterdzieści albo czterdzieści pięć lat?”. Kiedyś, gdy realizował bardzo trudny projekt, zdarzyło mu się przespać pod biurkiem w kancelarii, by już od samego rana kontynuować pracę nad przerwanym w połowie zadaniem. Tego ranka przyrzekł sobie: „Jeszcze dwa razy i spadam stąd”. Decydujący trzeci raz nastąpił dzień przed wyjazdem na wakacje do Brazylii. Wszyscy składamy sobie takie postanowienia. Hans też składał je sobie wcześniej, ale tym razem sprawy potoczyły się inaczej. Schodząc na ziemię powolnymi kołami, coś sobie uświadomił – ryzyko nie jest takie przerażające, gdy w końcu je podejmiemy. Jego koledzy powiedzieli mu to, co spodziewał się usłyszeć. Rzucał wszystko. Był dobrze zapowiadającym się adwokatem – czego więc, u diabła, jeszcze chciał? Hans nie wiedział dokładnie, czego chce, ale zasmakował w tym. Z drugiej strony wiedział też, co go śmiertelnie nudziło i z czym ostatecznie musiał coś zrobić. Nigdy więcej dni, podczas których człowiek czuje się jak żywy trup, nigdy więcej kolacji, podczas których koledzy chwalą się swoimi samochodami i zachwycają najnowszym bmw, dopóki ktoś inny nie kupi jeszcze droższego mercedesa. Koniec. W tym momencie rozpoczęła się dziwna przemiana – Hans po raz pierwszy od bardzo, bardzo dawna czuł się pogodzony z samym sobą i z tym, co robił. Zawsze straszliwie bał się turbulencji podczas lotów samolotem, jednak teraz mógłby lecieć nawet w środku najsilniejszej

burzy, śpiąc smacznie jak niemowlę. Dziwne. Ponad rok później wciąż jeszcze otrzymywał niechciane oferty pracy z kancelarii prawnych, ale wtedy miał już Nexus Surf[9], zlokalizowaną w tropikalnym raju Florianopolis w Brazylii firmę, organizującą aktywny wypoczynek z deską surfingową. Poznał Tatianę, dziewczynę swoich marzeń, mieszkankę Rio de Janeiro o karmelowej skórze. Większość swojego czasu spędzał, wypoczywając pod palmami i dbając, by jego klienci przeżyli najwspanialsze dni w swoim życiu. Czy tego się właśnie obawiał? Hans często widzi swoje dawne ja w tych smętnych i przepracowanych typach, których zabiera nad morze. Czekając na falę, ujawniają swoje prawdziwe emocje: – O rany, chciałbym móc robić to, co ty robisz. A on odpowiada: – Przecież możesz. Zachodzące słońce odbija się od powierzchni wody, wysyłając rodzaj przesłania, o którym Hans wie, że jest prawdziwe: pozwolenie sobie na nieokreślonej długości przerwę w tym, co robiliśmy dotychczas, nie jest poddaniem się. Gdyby zechciał, mógłby kontynuować swoją karierę prawniczą – od miejsca, w którym ją przerwał. Jednak to ostatnia rzecz, jaka przyszłaby mu dzisiaj na myśl. Gdy wiosłują do brzegu po emocjonującej wyprawie, jego klienci odzyskują panowanie nad sobą. Stawiają stopę na brzegu i rzeczywistość znów szczerzy na nich swoje kły: – Chciałbym, ale naprawdę nie mogę tego rzucić. Śmieszy go to do łez.

Siła pesymizmu – definiowanie koszmaru

Nasze działania nie zawsze dają poczucie szczęścia, ale nie ma szczęścia bez działania. Benjamin Disraeli, były premier Wielkiej Brytanii Działać czy nie działać? Próbować czy nie próbować? Jeśli zapytać ludzi, czy potrafią być dzielni, większość odpowie, że nie. Niepewność i prawdopodobieństwo porażki mogą napawać przerażeniem. Większość ludzi wybierze raczej brak szczęścia niż brak pewności. Od lat stawiałem sobie cele, czyniłem postanowienia o zmianie kierunku i nic z tego nie wychodziło. Czułem się tak samo narażony na niebezpieczeństwo i przerażony, jak reszta świata. Proste rozwiązanie pojawiło się przez przypadek, cztery lata temu. Miałem wtedy więcej pieniędzy, niż potrafiłem wydać – zarabiałem około 70 tysięcy dolarów miesięcznie – i czułem się bardzo źle, gorzej niż kiedykolwiek wcześniej. Nie miałem żadnego wolnego czasu i zapracowywałem się na śmierć. Założyłem własną firmę i ustawicznie dopadała mnie świadomość, że sprzedaż jest czymś prawie niemożliwym[10]. Niestety. Czułem się jak w potrzasku, czułem się jak głupi. Myślałem, że powinienem był to przewidzieć. Wciąż biłem się z myślami: „Dlaczego jestem aż takim idiotą? Dlaczego nie potrafię tego zrobić? Weź się w garść i przestań być taki (tu można wstawić dowolne określenie uznawane za niecenzuralne)! Co jest ze mną nie tak?”. W rzeczywistości wszystko było ze mną w jak najlepszym porządku. Nie osiągnąłem tylko granic swoich możliwości; nie osiągnąłem ówczesnych granic mojego modelu biznesowego. Tu nie chodziło o napęd, tylko o wehikuł. Poważne błędy popełnione na samym początku uniemożliwiły mi wyrwanie się z zaklętego kręgu. Mógłbym zatrudnić krasnoludki, podłączyć swój mózg do najmocniejszego komputera i to też w niczym by

nie pomogło. Moje dziecko miało poważne wady wrodzone. Pojawiło się więc pytanie, jak uwolnić się od tego Frankensteina i sprawić, by sam o siebie zadbał. Jak wyrwać się z macek pracoholizmu i lęku, że rozsypię się na kawałki, jeśli przestanę pracować po piętnaście godzin dziennie? Jak uciec z tego więzienia, które sam sobie wybudowałem? Postanowiłem udać się w podróż. Wziąć roczny urlop naukowy i wybrać się w podróż dookoła świata. No więc pojechałem w podróż, prawda? I co dalej? Spokojnie, do tego jeszcze dojdziemy. Po pierwsze czułem, że pora pokonać swój wstyd, zakłopotanie i złość, narastające przez te sześć miesięcy, kiedy nieustannie znajdowałem wciąż nowe wymówki, by samego siebie przekonać, że moja podróż marzeń nigdy nie dojdzie do skutku. Był to z pewnością jeden z najbardziej produktywnych okresów w moim życiu. Potem pewnego dnia uświadomiłem sobie, jak ponura przyszłość mnie czeka, i wpadłem na pewien cudowny pomysł. To było z pewnością jakieś olśnienie wywołane moją mantrą „Nie bądź szczęśliwy, lecz martw się” („Don’t happy, be worry”). Uznałem, że trzeba dokładnie wyobrazić sobie coś, co wydawało mi się najgorszym koszmarem – przygotować się na najgorszą rzecz, jaka może wydarzyć się w wyniku mojej podróży. Najgorsze było na pewno wyobrażenie, że gdy ja będę gdzieś za morzem, moja firma upadnie. Było to wysoce prawdopodobne. Powiedzmy, że przez przypadek nie dotrze do mnie list z jakimś wezwaniem i zostanę pozwany do sądu. Moja firma zostanie zamknięta, zapasy zepsują się na półkach, podczas gdy ja w smutku i samotności będę marzł na chłodnym irlandzkim wybrzeżu. Płacząc na deszczu. Tak działała moja wyobraźnia. Z mojego rachunku bankowego wyparuje 80% depozytów i ktoś na pewno ukradnie mi samochód oraz motocykl z garażu. Ktoś też zapewne napluje mi na głowę z balkonu, gdy będę dzielił się resztkami jedzenia z bezdomnym psem. Pies w tym momencie

wystraszy się i kłapnie zębami prosto w moją twarz. Mój Boże, życie jest ciężkie, cholernie ciężkie.

Pokonać lęk = nazwać lęk Poświęć określoną liczbę dni, w których będziesz zadowolony z najskromniejszego, najtańszego życia i najprostszego ubioru, na zadawanie sobie pytania: „Czy to jest właśnie to, czego się obawiam?”. Seneka Później zdarzyła się zabawna rzecz. W moich nieustannych staraniach, by się unieszczęśliwić, przypadkowo włączyłem wsteczny bieg. Gdy tylko przemogłem niejasny niepokój i niewyraźną obawę przed precyzyjnym określeniem swojego koszmaru, swojego najgorszego scenariusza, przestałem bać się podróży. Nagle zacząłem myśleć o prostych krokach, jakie będę mógł wykonać, by uratować to, co jeszcze mi zostanie, i mieć do czego wrócić, gdy naraz przyjdzie wszystko, co najgorsze. Zawsze mogłem przecież podjąć tymczasową pracę w barze, aby mieć na czynsz, gdybym musiał go płacić. Mogłem sprzedać część swoich mebli i ograniczyć jedzenie w restauracjach. Mogłem ukraść kieszonkowe przedszkolakom, które codziennie rano przechodziły obok mojego mieszkania. Było wiele możliwości. Uświadomiłem sobie, że wcale nie będzie tak trudno wrócić do sytuacji, w której się znajdowałem, nie mówiąc już o zwyczajnym przeżyciu. Żadna z tych rzeczy nie była śmiertelnym zagrożeniem – nawet bardzo teoretycznym. To były jedynie perturbacje, jakie każdemu mogą się w życiu przydarzyć. Zrozumiałem, że w skali 1–10, gdzie 1 oznacza nic, a 10 nieustanne zmiany w życiu, mój tak zwany najgorszy scenariusz mógłby mieć przejściowy skutek, oceniany według tej skali na 3 lub 4. Jestem

przekonany, że tak byłoby także w przypadku większości ludzi – tej większości, której dziś takie przypadki mogą wydawać się końcem świata. A trzeba pamiętać, że prawdopodobieństwo ziszczenia się takiego koszmaru jest jak jeden do miliona. Z drugiej strony widziałem, że gdybym zrealizował najbardziej optymistyczny albo przynajmniej dość prawdopodobny scenariusz, łatwo mógłbym uzyskać trwały, pozytywnie wpływający na moje życie efekt, oceniany według tej skali na 9 lub 10. Innymi słowy, zrozumiałem, że ryzykowałem mało prawdopodobne przejściowe 3 lub 4, a wygrać mogłem bardziej prawdopodobne 9 lub 10. Zrozumiałem też, że łatwo będę mógł powrócić do mojego więzienia pracoholizmu, a nawet dołożyć sobie jeszcze więcej pracy, jeśli tylko będę miał takie życzenie. Wszystko to doprowadziło mnie do bardzo ważnego wniosku: „Praktycznie nie ma żadnego ryzyka, jest za to olbrzymi potencjał, który może zmienić moje życie na lepsze. Zawsze też bez wysiłku większego niż ten, który już włożyłem, mogę zmienić kurs na ten wcześniejszy”. Wtedy właśnie podjąłem decyzję o podróży i kupiłem bilet do Europy – w jedną stronę. Zacząłem planować tę podróż i eliminować swój bagaż fizyczny oraz psychiczny. Nie wydarzyło się żadne z przewidywanych nieszczęść, a moje życie stało się od tej chwili niemal sielanką. Firma funkcjonowała lepiej niż kiedykolwiek i praktycznie o niej zapomniałem, gdy tylko sfinansowałem swoją piętnastomiesięczną, fantastyczną podróż po świecie.

Odkrywanie lęków skrywanych pod maską optymizmu Nie ma różnicy między pesymistą mówiącym: „Och, to beznadziejna sprawa, więc nawet nie zawracaj sobie głowy, żeby coś z tym zrobić” i optymistą mówiącym: „Nie martw się

o nic, wszystko będzie dobrze”. W każdym przypadku nie wydarzy się nic. Yvon Chouinard[11], założyciel firmy Patagonia Lęk przychodzi do nas w różnych formach i zazwyczaj nie nazywamy go po imieniu. Sam z siebie staje się przyczyną jeszcze większego lęku. Najinteligentniejsi ludzie na świecie nadają mu jednak w jeszcze inne przebranie: optymistycznego zaprzeczenia. Większość z tych, którzy unikają zwalniania się z pracy, żyje nadzieją, że ich sytuacja poprawi się z czasem, gdy zaczną więcej zarabiać. Wydaje się to słuszną i pociągającą halucynacją, gdy mamy nudną lub nieinspirującą pracę, ale nie jest ona jeszcze piekłem na ziemi. Prawdziwe piekło zmusza do działania, ale wszystko łagodniejsze jest znośne, jeśli sobie to odpowiednio wytłumaczymy. Czy naprawdę myślisz, że coś zmieni się w końcu na lepsze, czy jest to tylko myślenie życzeniowe i usprawiedliwianie braku działania? Gdybyś naprawdę wierzył w poprawę, czy podawałbyś coś w wątpliwość? Raczej nie. To lęk przed nieznanym, skrywany pod płaszczykiem optymizmu. Czy jest ci lepiej niż rok temu? Miesiąc temu? Tydzień temu? Jeśli nie, nic nie poprawi się samo. Jeśli oszukujesz sam siebie, czas przestać i zaplanować zmianę. Jeśli nie skończysz w stylu Jamesa Deana, twoje życie będzie DŁUGIE. Od 9 do 17 przez czterdzieści czy nawet pięćdziesiąt lat to cholernie długo, jeśli wcześniej nie przyjdzie jakieś wybawienie. To koło pięciuset miesięcy ciężkiej pracy. Jak długo zamierzasz tak żyć? Może czas już przerwać pasmo strat? Ktoś wzywa szefa Masz zapewniony komfort. Nie masz za to luksusów.

I nie mów mi, że pieniądze są ważne. Luksus, o którym mówię, nie ma nic wspólnego z pieniędzmi. Nie można go kupić. To nagroda dla tych, którzy nie boją się braku komfortu. Jean Cocteau, francuski poeta, powieściopisarz, menedżer bokserski i producent filmów, którego prace stały się inspiracją do stworzenia pojęcia „surrealizmu” Zdarza się, że wszystko idealnie zgrywa się w czasie. Setki aut krążą po parkingu i ktoś nagle zwalnia miejsce kilka metrów od wejścia – dokładnie w chwili, kiedy niemal dotykasz go zderzakiem. Mały bożonarodzeniowy cud! Czasami może być jeszcze lepiej. Telefon dzwoni, kiedy właśnie jesteś z kimś w łóżku. Dzwoni przez pół godziny. A dziesięć minut później przychodzi kurier z przesyłką. Takie zgranie w czasie może zepsuć całą przyjemność. Jean-Marc Hachey przyjechał do Afryki Zachodniej jako wolontariusz. Miał nadzieję na to, że jego pomocna dłoń przyczyni się do zmiany. W tym sensie wybrany czas był jak najbardziej odpowiedni. Jean-Marc przyjechał do Ghany na początku lat osiemdziesiątych, w samym środku wydarzeń związanych z zamachem stanu, w szczytowym okresie hiperinflacji, w czasie największej od dziesięciu lat suszy. Z tych samych powodów niektórym osobom – patrzącym na to ze swojego punktu widzenia i pragnącym przede wszystkim przeżyć – mogłoby się

wydawać, że czas takiej wyprawy jest jak najmniej odpowiedni. Brakowało nawet takich luksusów, jak chleb i czysta woda. Przez cztery miesiące Jean-Marc musiał żywić się kukurydzianą breją ze szpinakiem. Na pewno nie było to coś, co większość z nas zamówiłaby w kinie. „NAPRAWDĘ MOGĘ PRZEŻYĆ” Jean-Marc nie miał już odwrotu, ale nie było to ważne. Po dwóch tygodniach przyzwyczajania się do śniadań, obiadów i kolacji (z gęstej kaszy kukurydzianej á la Ghana) wcale nie marzył o tym, aby stamtąd uciec. Okazało się, że jedyne, czego naprawdę potrzebował, to najprostsze jedzenie i dobrzy przyjaciele, a to, co z zewnątrz mogłoby się wydawać strasznym nieszczęściem, dla niego było największym objawieniem życiowym, jakiego kiedykolwiek doznał: najgorsze tak naprawdę nie było takie złe. Aby cieszyć się życiem, nie potrzeba nam wymyślnych ekstrawagancji – musimy jedynie zyskać kontrolę nad własnym czasem i zrozumieć, że większość rzeczy nie stanowi aż tak poważnego problemu, jak mogłoby nam się wydawać. Dziś czterdziestoośmioletni Jean-Marc mieszka w ładnym domu w Ontario, ale potrafiłby żyć bez niego. Ma pieniądze, ale jutro mógłby popaść w ubóstwo i nie miałoby to znaczenia. Jego najprzyjemniejsze wspomnienia to przyjaciele i kleik kukurydziany. Stara się zapewnić jak najwięcej wyjątkowych chwil dla siebie i swojej rodziny, a poza tym zupełnie nie martwi się

o swoją emeryturę. Przeżył już dwadzieścia lat na częściowej emeryturze i w idealnym zdrowiu. Nie zachowuj wszystkiego na sam koniec. Wszystko przemawia za tym, aby tak nie robić. PYTANIA I DZIAŁANIA Jestem starym człowiekiem i zdaję sobie sprawę z olbrzymiej ilości możliwych problemów, ale większość z nich nigdy mi się nie przytrafiła. Mark Twain Jeśli boisz się tego skoku lub po prostu odkładasz go z obawy przed nieznanym, oto antidotum. Zapisz swoje odpowiedzi i pamiętaj, że nawet intensywne myślenie nie przyniesie aż tak wyraźnych skutków, jak przelanie na papier całej zawartości swoich szarych komórek. Napisz i nie poświęcaj czasu na redagowanie – staraj się napisać jak najwięcej. Poświęć kilka minut na każdą odpowiedź. 1. Określ, co jest dla ciebie koszmarem, absolutnie najgorszą rzeczą, jaka może się zdarzyć, jeśli zrobisz to, nad czym się zastanawiasz. Jakie wątpliwości, obawy i wypadki przychodzą ci na myśl, gdy rozważasz wielkie zamiany, które możesz – albo musisz – wprowadzić? Wyobraź je sobie w najdrobniejszych szczegółach. Czy będzie to koniec świata? Jaki trwały skutek będzie to miało dla ciebie (w skali 1–10)? Czy chodzi o rzeczy naprawdę trwałe? Jak myślisz, jakie są szanse, że to naprawdę się zdarzy? 2. Jakie kroki możesz podjąć, by naprawić szkody lub przywrócić dawny stan, nawet jeśli będzie to tylko efekt tymczasowy? Jest bardzo prawdopodobne, że okaże się to łatwiejsze, niż myślisz. Jak

możesz odzyskać kontrolę nad wszystkimi sprawami? 3. Jakie są rezultaty i korzyści, tymczasowe i trwałe, oraz najbardziej prawdopodobne scenariusze? Teraz, gdy zdefiniowałeś już koszmar, zastanów się, co jest bardziej prawdopodobnym i z całą pewnością bardziej korzystnym rezultatem, wewnętrznym (wiara w siebie, poczucie własnej wartości itp.) lub zewnętrznym? Jak wpłynie to na ciebie (w skali 1–10)? Jakie są szanse, że przyniesie to co najmniej w miarę niezły rezultat? Czy nie robili już tego mniej inteligentni ludzie i czy nie odnieśli sukcesu? 4. Gdybyś dzisiaj został zwolniony z pracy, co byś zrobił, aby utrzymać pod kontrolą swoje finanse? Wyobraź sobie taki scenariusz i odpowiedz na powyższe pytania. Skoro sam zwolnisz się z pracy, by przetestować inne możliwości, jak możesz w przyszłości powrócić do tego samego miejsca na ścieżce kariery, jeśli koniecznie będziesz musiał? 5. Co odsuwasz w czasie z powodu strachu? Zazwyczaj najbardziej obawiamy się tego, co większość z nas powinna zrobić. Telefon, rozmowa, jakiekolwiek działanie – to obawa przed nieznanym powstrzymuje nas przed zrobieniem tego, co powinniśmy. Powtórzę to, co powinieneś wytatuować sobie na czole: „Zazwyczaj obawiamy się tego, co właśnie powinniśmy zrobić”. Słyszałem kiedyś, jak ktoś powiedział, że sukcesy odnoszone w życiu można zazwyczaj mierzyć liczbą niezręcznych rozmów, które dana osoba gotowa jest przeprowadzić. Zrób postanowienie, że codziennie będziesz robił jedną rzecz, której się obawiasz. Przyjąłem taki zwyczaj, próbując zwracać się o radę do sławnych ludzi i znanych biznesmenów. 6. Jakie koszty – finansowe, emocjonalne i fizyczne – ponosisz, odkładając coś na później? Nie oceniaj wyłącznie złych stron swojego działania. Równie ważna jest

wycena olbrzymich kosztów zaniechania. Jeśli nie będziesz starał się osiągnąć rzeczy, które cię ekscytują, gdzie znajdziesz się za rok, pięć, dziesięć lat? Jak będziesz się czuł, jeśli pozwolisz, by okoliczności rządziły tobą i by uciekło następne dziesięć lat twojego życia, podczas których będziesz robił rzeczy, które nie dają ci zadowolenia? Jeśli jesteś w stanie spojrzeć dziesięć lat w przód i ze stuprocentową pewnością stwierdzić, że czeka cię droga rozczarowań i żalu, a także jeśli zdefiniujesz to ryzyko jako „prawdopodobieństwo nieodwracalnych negatywnych skutków”, zaniechanie działania okaże się największym możliwym ryzykiem. 7. Na co czekasz? Jeśli nie jesteś w stanie odpowiedzieć bez uciekania się do odrzuconej wcześniej koncepcji właściwego czasu, odpowiedź jest prosta: boisz się, tak jak cała reszta świata. Oceń koszt zaniechania, oszacuj prawdopodobieństwo i możliwości naprawienia większości złych posunięć. Rozwiń u siebie najważniejszy zwyczaj tych, którzy osiągnęli doskonałość i nauczyli się czerpać przyjemność z działania.

[9]

Adres internetowy: www.nexussurf.com. [10] To okazało się jeszcze jednym samoistnym ograniczeniem i fałszywą konstrukcją. BrainQUICKEN został w 2009 roku przejęty przez fundusz private equity. Opisałem ten proces na www.fourhourblog.com. [11] http://www.tpl.org/tier3_cd.cfm? content_item_id=5307&folder_id=1545.

4

Zerowanie systemu Brak rozsądku i niedwuznaczność

– Czy zechciałbyś mi powiedzieć, którędy mam teraz iść? – To zależy w dużym stopniu od tego, dokąd chcesz dojść – odpowiedział Kot. – Właściwie wszystko mi jedno – rzekła Alicja. – W takim razie obojętne, którędy pójdziesz – odpowiedział Kot z Cheshire. Lewis Carol, Alicja w Krainie Czarów (przeł. Robert Stiller) Rozsądny człowiek przystosowuje się do świata; nierozsądny uparcie stara się dostosować świat do siebie. Zatem cały postęp opiera się na ludziach nierozsądnych. George Bernard Shaw, Maxims for Revolutionists WIOSNA 2005, PRINCETON W STANIE NEW JERSEY Musiałem ich przekupić. Jaki miałem wybór? Otoczyli mnie i przy zmieniających się imionach padało wciąż jedno i to samo pytanie: „Jakie to wyzwanie?”. Wszystkie oczy skierowane były na mnie.

Mój wykład na Uniwersytecie Princeton, który właśnie zakończyłem, wywołał podniecenie i entuzjazm. W tym momencie wiedziałem jednak, że gdy większość studentów wyjdzie z sali, będzie robić coś dokładnie przeciwnego niż to, do czego nawoływałem. Większość z nich będzie pracować po osiemdziesiąt godzin tygodniowo w charakterze wysoko opłacanych podawaczy kawy, chociaż pokazałem im, że proponowane przeze mnie reguły można zastosować od razu. Oto wyzwanie. Zaoferowałem bilet tam i z powrotem w dowolne miejsce na świecie dla tego, kto potrafi podjąć nieokreślone „wyzwanie” w możliwie najbardziej efektowny sposób. Chodziło mi o rezultat i styl. Powiedziałem im, że osoby zainteresowane mogą spotkać się ze mną po wykładzie. I oto byli – dwudziestu spośród sześćdziesięciu studentów. Wymyśliłem to zadanie, aby przetestować ich strefy komfortu, zmuszając równocześnie do zastosowania pewnych taktyk, których nauczałem. Było to w sumie bardzo proste: „Skontaktuj się z trzema nieprawdopodobnie bogatymi osobami – J. Lo, Billem Clintonem i J.D. Salingerem albo kimkolwiek innym – i skłoń przynajmniej jedną z tych osób do odpowiedzi na trzy pytania”. Ilu spośród dwudziestu studentów przebierających nogami, by wygrać darmową przejażdżkę dookoła świata, sprostało temu zadaniu? Dokładnie... nikt. Ani jeden. Było wiele wymówek: „Nie jest łatwo zmusić kogoś do...”, „Mam dużą pracę do napisania...”, „Bardzo bym chciał, ale nie mam możliwości...”. W rzeczywistości był tylko jeden, ale bardzo poważny powód, powtarzany nieustannie, choć różnymi słowami: „To było trudne wyzwanie, być może nawet niewykonalne, choć niewykluczone, że w zasięgu ręki innych studentów”. Ponieważ wszyscy zbyt wysoko oceniali możliwości rywali, nikt nawet za bardzo się nie starał.

Zgodnie z regułami, jakie ustaliłem, wystarczyłoby, żeby ktoś przysłał mi choćby jedną nieczytelną odpowiedź na jeden akapit, a miałbym obowiązek przyznać mu nagrodę. Rezultat zafascynował mnie i przygnębił równocześnie. W następnym roku wynik był zupełnie inny. Wygłosiłem takie samo kazanie, a sześciu spośród siedemnastu studentów podołało wyzwaniu w niespełna czterdzieści osiem godzin. Czy ta grupa była lepsza? Nie. Tak naprawdę w pierwszej było nawet więcej zdolnych studentów – oni po prostu nic nie zrobili. Wymierzyli i nie nacisnęli spustu. Druga grupa pojęła to, co im powiedziałem, zanim wzięli się do pracy, a dotyczyło to prawdy o tym, że...

Robienie rzeczy nierealnych jest łatwiejsze od robienia rzeczy realnych Umówić się z multimilionerami i zaprzyjaźnić się ze sławami – bo druga grupa robiła i jedno, i drugie – jest równie łatwo, jak uwierzyć, że można to zrobić. Ludzie na szczycie czują się osamotnieni. Dziewięćdziesiąt dziewięć procent ludzi na świecie żyje w przekonaniu, że nie dla nich jest osiąganie wielkich rzeczy. I dlatego żyją wciąż jak przeciętniacy. Właśnie z tego powodu konkurencja jest najostrzejsza tam, gdzie chodzi o „realistyczne” cele, a to paradoksalnie sprawia, że ich osiągnięcie wymaga najwięcej czasu i energii. Łatwiej jest zdobyć 10 milionów dolarów niż milion. Łatwiej jest strzelić w barze jedną idealną dziesiątkę niż pięć ósemek. Jeśli nie czujesz się z tym komfortowo, mam dla ciebie wiadomość – reszta świata też nie. Nie przeceniaj konkurencji i nie oceniaj zbyt nisko samego siebie. Jesteś lepszy, niż myślisz.

Nierozsądne i nierealistyczne cele są łatwiejsze do osiągnięcia z jeszcze jednego powodu. Mając wyjątkowo wielki cel, doświadczamy przypływu adrenaliny, a to zapewnia nam wytrwałość w przezwyciężaniu nieuniknionych prób i trudności, które pojawiają się na drodze do każdego celu. Realistyczne cele, cele zaniżone do przeciętnego poziomu ambicji, są mało inspirujące i będą zachęcające jedynie do chwili, kiedy napotkasz pierwszy lub drugi problem. Wówczas poddasz się. Jeśli potencjalna nagroda jest przeciętna lub niska, taki sam jest twój wysiłek. Przebiję głową mur, żeby wybrać się na rejs katamaranem po wyspach greckich, ale nie zmienię marki płatków, które jadam na śniadanie, tylko po to, by wygrać weekend w Columbus w stanie Ohio. Gdybym wybrał ten drugi cel jako bardziej „realistyczny”, na pewno nie wystarczyłoby mi entuzjazmu, by przeskoczyć choćby najmniejszą przeszkodę, która stanęłaby mi na drodze. Mając w wyobraźni piękne, krystalicznie czyste greckie morza i smak wspaniałego wina, jestem gotów walczyć, bo marzenie zasługuje na swoją nazwę. Mimo że trudność w osiągnięciu tych celów w skali 1–10 wynosi w pierwszym przypadku 10, a w drugim 2, jest bardziej prawdopodobne, że to właśnie Columbus nie wypali. Najlepiej łowić ryby tam, gdzie chodzi mało ludzi, a kolektywny brak poczucia bezpieczeństwa w świecie sprawia, że łatwiej jest osiągnąć znakomite wyniki i wielkie cele, kiedy wszyscy inni zmierzają do celów mniej ambitnych. O wielkie cele walczy mniejsza konkurencja. Robienie wielkich rzeczy zaczyna się od zażądania ich we właściwy sposób.

Czego chcesz? Przede wszystkim zadaj lepsze pytanie

Większość ludzi nigdy nie dowie się, czego tak naprawdę chce. Nie wiem, czego chcę. Jeśli jednak zapytasz mnie, co chcę robić przez najbliższe pięć miesięcy w zakresie nauki języków obcych, okaże się, że wiem. To sprawa specyfikacji. „Czego chcesz?” jest za mało precyzyjne, by oczekiwać znaczącej i konkretnej odpowiedzi. Zapomnij o tym. „Jakie są twoje cele?” – to pytanie jest tak samo skazane na niezrozumienie i domysły. Jeśli chcemy ująć je inaczej, musimy cofnąć się o krok i ogarnąć wszystko szerszym spojrzeniem. Załóżmy, że mamy dziesięć celów i osiągamy je – co jest dla nas pożądanym rezultatem, takim, dla którego warto podjąć jakiś trud? Najczęściej spotykana odpowiedź – odpowiedź, którą sam wskazałbym pięć lat temu, brzmi: szczęście. Szczęście można jednak kupić w butelce wina i dlatego pojęcie to bywa często nadużywane. Istnieje bardziej precyzyjna alternatywa, określenie odzwierciedlające to, co – jestem o tym przekonany – jest naszym faktycznym celem. Cierpliwości. Co jest przeciwieństwem szczęścia? Smutek? Nie. Tak samo jak miłość i nienawiść są dwiema stronami tej samej monety, tak dwiema stronami monety są szczęście i smutek. Płacz ze szczęścia jest idealną ilustracją tego stanu rzeczy. Przeciwieństwem miłości jest obojętność, a przeciwieństwem szczęścia jest – i w tym tkwi istota sprawy – znudzenie. Podekscytowanie zaś jest z kolei bardziej praktycznym synonimem szczęścia. Jest to dokładnie to, do czego wszyscy dążymy. To lek na wszystko. Gdy ludzie twierdzą, że robisz coś z „pasją” lub „rozkoszą”, myślę, że tak naprawdę odnoszą się do tego samego pojęcia: ekscytacji. To dopełnia całości obrazu. Pytanie, które powinieneś sobie zadawać, nie brzmi więc: „Czego chcę?” ani: „Jakie są moje cele?”, lecz: „Co mnie ekscytuje?”.

Wchodzenie w dorosłość – niepokój powodowany brakiem przygód Gdzieś pomiędzy maturą a drugą pracą zaczynamy prowadzić swój ustawicznie powtarzający się wewnętrzny dialog: bądźmy realistami i przestańmy udawać. Życie to nie film. Gdy masz pięć lat i mówisz, że chcesz zostać astronautą, rodzice mówią ci, że wszystko, czego chcesz, spełni się. To przecież tak samo nieszkodliwe, jak mówienie dziecku o Świętym Mikołaju. Gdy masz dwadzieścia pięć lat i oznajmiasz, że chcesz założyć nowy cyrk, reakcja jest zupełnie inna: „Bądź realistą; zostań prawnikiem, księgowym albo lekarzem, miej dzieci i wychowuj je, aby kiedyś robiły to samo”. Jeśli potrafisz pokonać wątpliwości i założysz na przykład własną firmę, niepokój powodowany brakiem przygód (ADD – skrót od ang. Adventure Deficit Disorder) nie zniknie. Przyjmie tylko inną formę. Gdy w 2001 roku założyłem firmę BrainQUICKEN LLC, miałem przed oczyma jeden jasny cel: zarabiać dziennie tysiąc dolarów bez względu na to, czy główkuję przy laptopie, czy obcinam paznokcie u nóg na plaży. Miało to być automatyczne źródło dopływu gotówki. Gdy patrzę na swój życiorys, widzę jak na dłoni, że stało się to dopiero wtedy, gdy podjęcie takich działań wymusiła na mnie podbramkowa sytuacja, mimo iż pieniądze zawsze były mi potrzebne. Dlaczego? Cel nie był wystarczająco dobrze określony. Nie określiłem alternatywnych zajęć, które zastąpiłyby moje wcześniejsze obłożenie pracą. Dlatego po prostu wciąż pracowałem, chociaż nie miałem takiej finansowej potrzeby. Potrzebowałem czuć, że jestem produktywny, i nie miałem innych możliwości. Tak właśnie większość ludzi pracuje przez całe życie: „Będę pracował, aż zarobię X dolarów, a później będę robił to, co zechcę”. Jeśli nie określisz, co znaczy twoje „co zechcę”, czyli jakie są inne rzeczy, którymi

chcesz się zająć, wielkość X będzie rosła w nieskończoność, ponieważ będziesz się starał uniknąć przerażającej niepewności tej pustki. Tak dzieje się wtedy, gdy pracownicy i przedsiębiorcy stają się grubasami w czerwonym bmw.

Stawanie się grubasem w czerwonym bmw W moim życiu było kilka takich momentów – wśród nich moment tuż przed wyrzuceniem mnie z TrueSAN i tuż przed moją ucieczką ze Stanów Zjednoczonych – gdy bliski byłem wpadnięcia z pistoletem maszynowym do McDonald’sa, ponieważ widziałem swoją przyszłość w roli grubasa, podczas kryzysu wieku średniego kupującego sobie czerwone bmw. Po prostu patrzyłem na ludzi starszych ode mnie o piętnaście czy dwadzieścia lat, którzy znajdowali się na tej samej drodze – byli dyrektorami handlowymi lub przedsiębiorcami z tej samej branży. I to mnie przerażało. Czułem tak straszny lęk i było to dla mnie tak doskonałą metaforą wszystkich moich obaw razem wziętych, że w końcu stało się to stałym motywem relacji między mną i moim kolegą w Projektowaniu Stylu Życia, przedsiębiorcą Douglasem Pricem. Doug i ja podążaliśmy podobnymi drogami od niemal pięciu lat, stawaliśmy wobec tych samych wyzwań, tak samo wątpiliśmy w siebie i taki sam portret psychologiczny kreśliliśmy sobie nawzajem. Na przemian wpadaliśmy w dołki, dlatego byliśmy dla siebie dobrym towarzystwem. Gdy któryś z nas zaczynał spuszczać z tonu, tracić wiarę lub „akceptować rzeczywistość”, drugi telefonicznie lub mailowo przypominał, niczym mentor z klubu AA: „Chłopie, czyżbyś zaczynał stawać się łysym grubasem w czerwonym bmw?”. Ta perspektywa była na tyle przerażająca, że zawsze zmuszała nas do ruszenia tyłka i natychmiastowego powrotu na właściwą ścieżkę, do określenia

właściwych priorytetów. Najgorsze, co mogło się zdarzyć, to nie jakaś katastrofa, lecz akceptacja nudy jako tolerowanego status quo. Pamiętaj – nuda jest wrogiem, a nie jakąś abstrakcyjną „porażką”.

Korekta kursu – bądź nierealistyczny Jest taki proces, który wykorzystywałem i nadal wykorzystuję, by rozpalić na nowo życie lub skorygować kurs, gdy grubas w bmw pokazuje swoją paskudną twarz. W takiej czy innej formie proces ten jest wykorzystywany przez najbardziej imponujących NR-ów, jakich kiedykolwiek zdarzyło mi się spotkać. Chodzi o planowanie realizacji marzeń. Planowanie realizacji marzeń (ang. dreamlining) nazwałem właśnie tak, ponieważ pojęcie to odnosi się do czasu (ang. timelining) odpowiedniego na to, co większość z nas uzna za marzenia. Proces ten jest podobny do procesu wyznaczania celów, ale różni się od niego pod kilkoma fundamentalnymi względami: 1. Cele zaczynają się od niejasnych zamiarów, a kończą na konkretnych krokach. 2. Cele muszą być nierealistyczne, bo tylko wtedy są efektywne. 3. Koncentrują się one na działaniach, które wypełnią próżnię (powstającą, gdy pozbędziemy się pracy). Aby żyć jak milioner, trzeba robić interesujące rzeczy, a nie tylko mieć rzeczy, których inni mogą nam pozazdrościć. Teraz twoja kolej, by odważnie pomyśleć.

Jak się dodzwonić do George’a Busha seniora albo dyrektora generalnego Google Poniższy artykuł, zatytułowany Przegrywaj coraz lepiej, a napisany przez Adama Gottesfelda, poświęcony jest moim metodom uczenia studentów

Princeton komunikowania się z luminarzami biznesu i różnego rodzaju celebrytami. Wprowadziłem w nim kilka skrótów, gdyż oryginał był bardzo obszerny. Ludzie chętnie przywołują stare porzekadło „nie chodzi o to, kim jesteś, ale kogo znasz” jako wymówkę dla nicnierobienia, tak jakby wszyscy ludzie odnoszący sukcesy urodzili się obdarzeni wpływowymi przyjaciółmi. To nonsens. Oto, jak normalni ludzie budują nadzwyczajne sieci kontaktów. ADAM GOTTESFELD, PRZEGRYWAJ CORAZ LEPIEJ Większość studentów z Princeton uwielbia ociągać się z pisaniem prac zaliczeniowych. Ryan Marrinan ’07 z Los Angeles nie jest tu wyjątkiem. Jednak podczas gdy większość studentów studiów najniższego stopnia wypełnia czas aktualizowaniam profilów na Facebooku albo oglądaniem filmów na YouTube, Marrinan prowadzi e-mailową dyskusję na temat buddyzmu sōtō zen z Randym Komisarem, partnerem firmy venture capital Kleiner Perkins Caufield and Byers albo pyta e-mailem dyrektora generalnego Google Erica Schmidta o najszczęśliwszy dzień w życiu. (Odpowiedź Schmidta: „Jutro”.) Przed wysłaniem e-maila Marrinan nigdy nie kontaktował się z Komisarem. Tylko przelotnie spotkał Schmidta, który jest członkiem władz Uniwersytetu Princeton – było to podczas listopadowego spotkania władz uczelni, poświęconego sprawom studenckim. Opisujący sam siebie jako „nieśmiałego dzieciaka” Marrinon powiedział, że nigdy by się nie odważył wysyłać przypadkowych e-maili do dwóch najpotężniejszych ludzi z Doliny Krzemowej, gdyby nie Tim Ferriss, autor gościnnego wykładu towarzyszącego cyklowi wykładów profesora Eda Zschau’ a „Przedsiębiorczość w branży high-tech”. Ferris rzucił wyzwanie Marrinanowi i jego kolegom – polecił skontaktować się z najbardziej znanymi celebrytami-szefami firm i uzyskać odpowiedzi na nurtujące ich od zawsze pytania. Dodatkową zachętą była obietnica Ferrissa, że student, który zdoła skontaktować się z najtrudniej osiągalną osobą i zada jej najbardziej intrygujące pytanie, otrzyma w nagrodę bilet lotniczy w obie strony do dowolnego miejsca na świecie. „Jestem przekonany, że sukces można mierzyć liczbą niekomfortowych rozmów, jakie

ktoś gotów jest odbyć. Czułem, że jeśli potrafię pomóc studentom w przezwyciężeniu ich obaw przed odrzuceniem i zachęcić ich do telefonowania oraz wysyłania e-maili do osób, które zupełnie ich nie znają i nie spodziewają się kontaktu z nimi, przyda im się to w życiu – powiedział Ferriss. – Łatwo jest popaść w kompleksy, widząc, że koledzy z roku otrzymują odpowiedzi od takich ludzi, jak [były prezydent] George Bush, dyrektor generalny Disneya, Comcasta, Google’ a czy HP i dziesiątek innych osób, które wydają się nieosiągalne. To zmusza nas do ponownego zastanowienia się nad ograniczeniami, które sami sobie narzucamy”. Ferriss prowadzi wykłady dla studentów w każdym semestrze. Mówi o tym, jak stworzyć firmę od zera oraz zaprojektować sobie idealny styl życia. „Ja sam na co dzień uczestniczę w tym konkursie – powiedział Ferriss. – Robię to, co zawsze: znajduję osobisty adres e-mailowy, jeśli jest to możliwe (często za pośrednictwem ich mało znanych osobistych blogów), i wysyłam e-mail złożony z dwóch, trzech akapitów. Wyjaśniam w nim, że mam pewną wiedzę na temat ich pracy, i zadaję jedno łatwe, ale prowokujące pytanie, związane z ich pracą lub filozofią życiową. Celem jest nawiązanie dialogu, a nie prośba o pomoc. Skłaniam ich do poświęcenia czasu na odpowiedź na następne pytania. Prośba może się pojawić dopiero po co najmniej trzech lub czterech rundach szczerej wymiany e-maili”. Marrinanowi, wyposażonemu w – jak to nazwał – „podręcznik stosowania techniki Tima Ferrissa”, udało się nawiązać kontakt z Komisarem. W swoim pierwszym e-mailu napisał o tym, że czytał jego artykuły w „Harvard Business Review” i zainspirowały go one do zadania pytania: „Kiedy był Pan najszczęśliwszy w życiu?”. Gdy Komisar odpisał, powołując się na buddyzm tybetański, Marrinan odpowiedział: „Tak samo jak słowa nie wystarczają, by opisać prawdziwe szczęście, nie wystarczają również, by wyrazić moje podziękowania”. W swoim e-mailu zamieścił też własny przekład francuskiego wiersza, napisanego przez Taisena Deshimaru, byłego europejskiego przywódcę sōtō zen. W ten sposób została nawiązana e-mailowa relacja i kilka dni później Komisar wysłał nawet do Marrinona e-mail z łączem do artykułu na temat szczęścia, który ukazał się w „New York Timesie”. Skontaktowanie się ze Schmidtem okazało się nieco trudniejszym wyzwaniem. Dla Marrinana najtrudniejszym elementem było zdobycie osobistego adresu e-mailowego Schmidta. Wysłał e-mail do pani dziekan Princeton, ale nie otrzymał odpowiedzi. Dwa tygodnie później wysłał powtórnie podobny mail, wzmacniając swoją prośbę przypomnieniem, że kiedyś spotkał się już ze Schmidtem. Pani dziekan odmówiła, ale

Marrinan nie dał za wgraną. Napisał do niej po raz trzeci. „Czy kiedykolwiek zdarzyło się Pani zrobić wyjątek?” – zapytał. Pani dziekan w końcu uległa i dała mu adres emailowy Schmidta. „Wiem, że niektórzy z moich kolegów z roku z pewnymi sukcesami zastosowali inną technikę, polegającą na strzelaniu na oślep w różne miejsca, ale mnie to nie kręci – mówi Marrinan, komentując swój upór. – Radzę sobie z odrzuceniem przez wytrwałe dążenie, a nie przez poszukiwanie możliwości gdzie indziej. Moja maksyma to słowa Samuela Becketta, mojego osobistego idola: »Nieustannie próbuj. Nieustannie przegrywaj. To nieważne. Próbuj jeszcze raz. I jeszcze raz przegrywaj. Ale lepiej«. To nie do wiary, ile można osiągnąć, dążąc do niemożliwego z odwagą, ponosząc porażki, ale coraz mniejsze”. Nathan Kaplan, inny uczestnik konkursu, był najbardziej dumny ze sposobu, w jaki zdołał skontaktować się z byłym burmistrzem Newark, Sharpe Jamesem. Ponieważ James brał udział w kampanii Ala Sharptona, na stronie internetowej www.fundrace.org znalazł się jego domowy adres. Kaplan wrzucił więc adres Jamesa do internetowej książki telefonicznej, uporządkowanej według adresów, i w ten sposób uzyskał jego numer telefonu. Zostawił mu wiadomość, a kilka dni później mógł zadać mu pytanie o wczesne lata szkolne. Ferriss jest dumny z tego, jak bardzo studenci zaangażowali się w jego konkurs. „Większość ludzi może robić rzeczy niesamowicie inspirujące i wzbudzające podziw – powiedział. – Czasami potrzebują tylko małego kuksańca”.

PYTANIA I DZIAŁANIA Pustka egzystencjalna manifestuje się głównie w stanie znudzenia. Viktor Frankl, były więzień obozu w Oświęcimiu, twórca logoterapii, autor książki Ludzkie poszukiwanie sensu Życie jest zbyt krótkie, by było małe. Benjamin Disraeli

Planowanie realizacji marzeń okaże się zarówno przyjemne, jak i trudne. Im trudniejsze, tym bardziej go potrzebujesz. Dla oszczędności czasu zalecam korzystanie z automatycznego kalkulatora i formularzy zamieszczonych na stronie internetowej www.fourhourblog.com. Odwołaj się do modelowego arkusza, zamieszczonego na stronie 92, wykonując po kolei podane poniżej kroki. 1. Co byś zrobił, gdybyś był skazany na sukces? Gdybyś był dziesięciokrotnie mądrzejszy od reszty świata? Ustal sobie dwie granice czasowe – sześć i dwanaście miesięcy – i wymień pięć rzeczy, o których marzysz, w kategoriach „posiadać” (wymień tu także – ale nie wyłącznie – rzeczy materialne: dom, samochód, ubranie itp.), „być” (być wspaniałym kucharzem, być biegłym w języku chińskim) i „robić” (zwiedzić Tajlandię, znaleźć swoje korzenie za oceanem, uczestniczyć w wyścigach strusi) – w takiej właśnie kolejności. Jeśli masz problemy z określeniem swoich prawdziwych pragnień w poszczególnych kategoriach – a większość ludzi będzie mieć takie problemy – wyobraź sobie, co ci się nie podoba lub czego się obawiasz (przy zachowaniu podziału na te kategorie). Zapisz na kartce przeciwieństwa tych pojęć. Nie ograniczaj się i nie martw o to, jak osiągnąć te rzeczy. W tej chwili jest to nieistotne. To tylko ćwiczenie mające na celu odwracanie wyparcia. Postaraj się nie oceniać i nie wygłupiać się. Jeśli naprawdę marzysz o ferrari, nie pisz, że chcesz zwalczyć głód na świecie, aby w ten sposób uciszyć poczucie winy. Niektórzy marzą o sławie, inni o bogactwie i prestiżu. Wszyscy mamy jakieś przywary i obawy. Jeśli coś dobrze wpłynie na twoje poczucie własnej wartości, zapisz to. Ja lubię wyścigi motocyklowe i pomijając już fakt, że kocham prędkość, po prostu sprawiają one, że czuję się prawdziwym luzakiem. I nie ma w tym nic złego. Pisz wszystko, co przychodzi ci na myśl.

2. Zostawiasz puste pola? Pomimo nieustannego psioczenia na wszystko, co powstrzymuje ich przed spełnieniem pragnień, większość ludzi ma duży kłopot z określeniem tego, o czym marzy. Szczególnie odnosi się to do kategorii „robić”. W tym przypadku zastanów się nad następującymi pytaniami: a) Co robiłbyś codziennie, gdybyś miał 100 milionów dolarów w banku? b) Co sprawiłoby, że codziennie rano budziłbyś się niezwykle podekscytowany? Nie spiesz się – zastanów się nad tym przez kilka minut. Jeśli wciąż czujesz się zablokowany, poniżej podsuwam ci pewne sugestie: – jedno miejsce, które chciałbyś odwiedzić; – jedna rzecz, którą chciałbyś zrobić, zanim umrzesz (wspomnienie na całe życie); – jedna rzecz, którą chciałbyś robić codziennie; – jedna rzecz, którą chciałbyś robić co tydzień; – jedna rzecz, której zawsze chciałeś się nauczyć. 3. Jak kategoria „być” wiąże się z kategorią „robić”? Przekształć każde „być” w „robić” w taki sposób, by stało się to wykonalne. Określ działanie charakteryzujące dany stan bycia lub zadanie, którego wykonanie oznacza, że osiągnąłeś ten stan. Wielu ludziom łatwiej jest wziąć udział w burzy mózgów na temat „być”, ale ta kolumna jest jedynie tymczasową przechowalnią listy działań z kategorii „robić”. Oto kilka przykładów:

Wspaniały kucharz ➡ urządź Wigilię bez niczyjej pomocy Biegły w chińskim ➡ pozwól sobie na pięciominutową konwersację z chińskim kolegą z pracy 4. Które cztery marzenia zmieniają wszystko?

Wśród marzeń wymienionych w sześciomiesięcznej perspektywie zaznacz gwiazdkami lub w inny sposób cztery najbardziej ekscytujące lub najważniejsze. Jeśli trzeba, powtórz ten proces w odniesieniu do horyzontu dwunastomiesięcznego. 5. Określ, ile kosztuje spełnienie tych marzeń, i oblicz swój Docelowy Miesięczny Dochód (TMI – skrót od ang. Target Monthly Income) w obydwu horyzontach czasowych. Jeśli ma to wymiar finansowy, jaki jest miesięczny koszt spełnienia każdego z twoich czterech marzeń (czynsz, rata kredytu hipotecznego, składki na fundusz emerytalny itp.)? Pomyśl o dochodzie i koszcie w kategoriach miesięcznych przepływów pieniężnych – przychodów i wydatków – zamiast całkowitych sum. Różne rzeczy często kosztują dużo, dużo mniej, niż można się spodziewać. Na przykład Lamborghini Gallardo Spyder (prosto z sali wystawowej), kosztujące 260 tysięcy dolarów, można mieć za 2897,80 dolara miesięcznie. Sam znalazłem swojego faworyta, Astona Martina DB9, z przebiegiem 2 tysięcy kilometrów – na eBay, za 136 tysięcy dolarów, czyli 2003,10 dolara miesięcznie. A co powiesz na podróż dookoła świata (Los Angeles → Tokio → Singapur → Bangkok → Delhi lub Bombaj → Londyn → Frankfurt → Los Angeles) za 1399 dolarów? W przypadku niektórych tego typu kosztów pomocny może okazać się zestaw narzędzi i trików przedstawiony na końcu rozdziału 14. Oblicz zatem swój Docelowy Miesięczny Dochód (TMI) – niezbędny, by zrealizować twoje najważniejsze marzenia. Jak to zrobić? Po pierwsze podsumuj każdą z kolumn A, B, C, biorąc pod uwagę wyłącznie te cztery najważniejsze marzenia. Niektóre z tych kolumn mogą dać w sumie zero, a to bardzo dobrze. Następnie dodaj swoje wszystkie miesięczne wydatki pomnożone przez 1,3 (1,3 reprezentuje wydatki powiększone o 30% buforu bezpieczeństwa, a także możliwości oszczędzania). Ta suma to

twój TMI. Ważne jest, abyś miał tę liczbę w pamięci już do końca tej książki. Chciałbym też, abyś podzielił swój TMI przez 30, by otrzymać TDI – Docelowy Dochód Dzienny (TDI – skrót od ang. Target Daily Income). Mnie łatwiej było posługiwać się właśnie celami dziennymi. Kalkulator internetowy jest ogólnie dostępny, a ponieważ to on wykonuje za nas tę pracę, krok ten staje się dziecinnie prosty. Planowanie realizacji marzeń Przykład

Planowanie realizacji marzeń (odwiedź stronę internetową www.fourhourblog.com, na której znajdują się większe i dające się wydrukować arkusze oraz podręczny kalkulator)

Bardzo prawdopodobne, że ostateczna liczba okaże się mniejsza, niż myślałeś. Często zmniejsza się ona też z czasem, w miarę jak rezygnujesz z coraz większej liczby „mieć” na rzecz „robić przynajmniej-raz-w-życiu”. Mobilność wzmacnia ten trend. Jednak nawet jeśli suma cię przeraża, nie przejmuj się. Pomogłem swoim studentom w ciągu trzech miesięcy uzyskać miesięczny dodatkowy dochód w wysokości co najmniej 10 tysięcy dolarów. 6. Określ trzy kroki dla każdego z czterech marzeń w perspektywie sześciu miesięcy i wykonaj pierwszy krok już teraz. Nie wierzę za bardzo w długoterminowe planowanie odległych celów. Na ogół ustalam sobie trzy- i sześciomiesięczne cele swoich marzeń. Życie jest bardzo zmienne i coś planowanego w odległej przyszłości często staje się wymówką usprawiedliwiającą odkładanie działań. Celem tego ćwiczenia nie jest zatem dokładne określenie każdego kroku od początku do końca, ale zdefiniowanie celu ostatecznego i środków do jego zdobycia (TMI, TDI) oraz nabranie rozpędu niezbędnego do wykonania najważniejszego, pierwszego kroku. Od tej chwili staje się to tylko sprawą

uwolnienia czasu i wygenerowania TMI, co zostanie opisane w następnym rozdziale. Skoncentruj się więc na początku na tych najważniejszych, pierwszych krokach. Określ trzy kroki, które zbliżą cię do realizacji każdego marzenia. Ustal, jakie działania – proste, dobrze zdefiniowane działania – są potrzebne „na już”, na jutro (do wykonania przed 11) i na pojutrze (również do wykonania przed 11). Gdy wiesz już, jakie trzy kroki trzeba wykonać, aby przybliżyć się do realizacji każdego z czterech marzeń, wpisz te działania do kolumny „Kroki na dzisiaj”. Teraz. Już. Każde z nich powinno być na tyle proste, by można było je wykonać w ciągu nie więcej niż pięciu minut. Jeśli to niemożliwe, daj sobie spokój. Jeśli jest środek nocy i nie możesz w tej chwili do nikogo zadzwonić i nic zrobić, poradź sobie inaczej. Wyślij email, zaplanuj, że pierwszą rzeczą, jaką zrobisz jutro, będzie rozmowa telefoniczna. Jeśli następny etap jest formą poszukiwań, skontaktuj się z kimś, kto zna odpowiedź, zamiast poświęcać zbyt dużo czasu na grzebanie w książkach lub surfowanie po internecie (to może skutecznie ograniczyć twoją zdolność do analizowania informacji). Najlepszym pierwszym krokiem, który osobiście polecam, jest znalezienie kogoś, kto już to zrobił, i poproszenie go o radę, jak powtórzyć ten wyczyn. To nietrudne. Inne możliwości to na przykład umówienie się na spotkanie lub rozmowa telefoniczna z trenerem, mentorem, sprzedawcą lub inną osobą, która pomoże ci nabrać rozpędu. Możesz umówić się na prywatną lekcję lub przyjąć zobowiązanie, z którego wstyd będzie ci się wycofać. Wykorzystaj poczucie winy jako środek wspomagający. Jutro to nigdy. Nieważne, jak drobne jest zadanie – pierwszy krok wykonaj już dziś! WYZWANIE DLA KOMFORTU

Najważniejsze działania nigdy nie dają poczucia komfortu. Na szczęście można przekonać się do dyskomfortu i poradzić sobie z nim. Nauczyłem się sam proponować rozwiązania, zamiast o nie prosić; wywoływać właściwe reakcje, zamiast samemu reagować; być asertywnym, nie paląc mostów. Aby pozwolić sobie na niezwykły styl życia, trzeba rozwinąć u siebie nieco dzienny zwyczaj p o dejmowania decyzji zarówno za siebie, jak i za innych. Począwszy od tego rozdziału, przeprowadzę cię przez różne mało komfortowe ćwiczenia, proste i niewielkie. Niektóre z nich będą się wydawały pozornie proste lub nawet zupełnie nieistotne (tak jak to, które zaraz opiszę), dopóki nie spróbujesz ich wykonać. Potraktuj je jak zabawę i czerp z nich przyjemność – bo o to właśnie chodzi. Wpisz ćwiczenie dnia do swojego kalendarza, abyś o nim nie zapomniał. Nie staraj się rzucać sobie jednocześnie więcej niż jednego wyzwania dla komfortu. Pamiętaj: istnieje bezpośrednia korelacja pomiędzy poszerzoną strefą komfortu i zdobywaniem tego, czego chcesz. Ruszajmy więc. Naucz się Patrzeć w Oczy (dwa dni) Mój przyjaciel, Michael Ellsberg, wymyślił zabawę dla samotnych, nazwaną Patrzeniem w Oczy. Opiera się ona na zasadzie podobnej do szybkich randek, ale różni się od nich jednym fundamentalnym szczegółem – nie wolno nic mówić. Zabawa polega na patrzeniu przez trzy minuty w oczy każdego partnera. Gdybyś wziął udział w takiej imprezie, zrozumiałbyś, jak niekomfortowo czuje się z tym większość ludzi. Przez najbliższe dwa dni ćwicz patrzenie w oczy innym – ludziom, których mijasz na ulicy, lub swoim rozmówcom – aż do chwili, kiedy zerwą kontakt wzrokowy. Oto wskazówki: 1. Skoncentruj się na jednym oku i mrugaj od czasu do czasu, aby nie sprawiać wrażenia psychopaty i aby ktoś nie kopnął cię w tyłek.

2. W rozmowie utrzymuj kontakt wzrokowy z adwersarzem w chwilach, gdy sam mówisz. Łatwiej jest to robić, słuchając. 3. Ćwicz z ludźmi ważniejszymi lub bardziej niż ty pewnymi siebie. Jeśli przechodzień spyta cię, dlaczego tak się gapisz, po prostu uśmiechnij się i powiedz: – Przepraszam. Wydawało mi się, że zobaczyłem dawnego znajomego.

KROK II

E jak Eliminacja Nie gromadzić, lecz eliminować. Codziennie nie zwiększać, lecz zmniejszać. Szczytem kultywowania zawsze jest prostota. Bruce Lee

5

Koniec zarządzania czasem Złudzenia i Włosi

Doskonałość nie polega na tym, że nie można już nic dodać, ale na tym, że nie można nic ująć. Antoine de Saint Exupéry, pionier międzynarodowej poczty lotniczej, autor Małego Księcia Na próżno robić więcej, jeśli można osiągnąć to samo, robiąc mniej. William Ockham (1300–1350), twórca „brzytwy Ockhama” Tylko kilka słów na temat zarządzania czasem: wybij to sobie z głowy. W dosłownym sensie chodzi o to, że nie powinieneś robić każdego dnia więcej, starając się wypełnić każdą sekundę jakąś pracą. Sporo czasu zajęło mi zrozumienie tej zasady. Wcześniej z upodobaniem starałem się mierzyć rezultaty ilością pracy. Nieustanne zajmowanie się czymś stanowi często pretekst do unikania niezwykle ważnych, ale niewygodnych działań. Możliwości „zajmowania się” czymś są niemal nieograniczone. Można prowadzić setki

bezsensownych rozmów telefonicznych ukierunkowanych na sprzedaż, porządkować adresy, przechadzać się po biurze i prosić innych o dokumenty, których nie potrzebujemy, albo przez wiele godzin dłubać coś na komputerze, zamiast ustalić sobie priorytety. Faktycznie, jeśli zależy ci na wspinaniu się po szczeblach kariery w którejś z większości amerykańskich korporacji i założysz, że nie sprawdzają one, czym się zajmujesz (bądźmy szczerzy!), wystarczy kręcić się po biurze z telefonem komórkowym przy uchu i przekładać papiery. Oto zajęty pracownik! Dajmy mu podwyżkę. Niestety, jeśli chcesz być NR-em, takie zachowanie nie pomoże ci uciec z biura i wsiąść do samolotu do Brazylii. Błąd. Weź do ręki gazetę i skończ z tym. Istnieją przecież dużo lepsze możliwości i można osiągnąć znacznie więcej niż tylko zwiększenie wydajności – można wielokrotnie pomnożyć swoje osiągnięcia. Wierz lub nie, ale nie tylko można osiągnąć więcej, robiąc mniej, lecz po prostu trzeba – koniecznie. Wejdź w świat eliminacji.

Jak wykorzystać produktywność Teraz, gdy już określiłeś, co chcesz zrobić ze swoim czasem, musisz ten czas uwolnić. Trik polega oczywiście na tym, aby zrobić to, zachowując lub zwiększając poziom swoich dochodów. Intencją tego rozdziału i celem, jaki powinieneś osiągnąć, jeśli będziesz postępował zgodnie z instrukcjami, jest zwiększenie osobistej produktywności o 100, a może nawet o 500%. Reguły są takie same dla pracowników i przedsiębiorców, jednak cel tej zwiększonej produktywności jest zupełnie inny. Pozwól, że najpierw zajmę się pracownikiem. Pracownik zwiększa produktywność, by zwiększyć swoją skuteczność w negocjowaniu dwóch

rzeczy równocześnie: podwyżki i możliwości pracy zdalnej. W rozdziale 1 tej książki wspominałem o generalnym procesie przyłączania się do społeczności Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób, nazwanym D-E-A-L, i o tym, że pracownicy, którzy chcą nadal pozostać pracownikami, powinni realizować ten proces w zmienionej nieco kolejności, czyli D-E-L-A. Przyczyna jest związana z ich środowiskiem pracy. Potrzebują oni Liberalizacji, uwolnienia się od środowiska biurowego, zanim jeszcze zyskają możliwość pracy tylko przez dziesięć godzin tygodniowo, ponieważ ich środowisko oczekuje dyspozycyjności od 9 do 17. Nawet jeśli osiągasz dwa razy więcej niż kiedyś, pracując przez jedną czwartą czasu potrzebnego twoim kolegom, jest wysoce prawdopodobne, że cię za to wyleją. Nawet jeśli pracując przez dziesięć godzin tygodniowo, osiągniesz dwa razy więcej, niż inni przez czterdzieści godzin tygodniowo, zażądają od ciebie, byś mimo wszystko pracował przez czterdzieści godzin i osiągał osiem razy więcej. To niekończąca się gra, której chcesz uniknąć. Dlatego w pierwszej kolejności musisz się Uwolnić. Jeśli jesteś pracownikiem, ten rozdział pomoże ci zwiększyć swoją wartość i sprawić, że dla twojej firmy większą stratą będzie zwolnienie cię, niż przyznanie podwyżki i umożliwienie ci pracy zdalnej. To twój cel. Gdy go osiągniesz, będziesz cieszył się długimi godzinami bez biurowych uciążliwości. Będziesz mógł wykorzystywać zyskany w ten sposób wolny czas na realizację swoich marzeń. Cele przedsiębiorcy są mniej skomplikowane, ponieważ jest on zwykle bezpośrednim beneficjentem większych zysków. Jego celem jest zmniejszenie nakładów pracy przy równoczesnym zwiększeniu dochodów. Dla osiągnięcia tego efektu niezbędna jest Automatyzacja, która z kolei umożliwia Liberalizację. Do obu ścieżek stosują się jednak podobne definicje.

Skuteczność a wydajność Skuteczność (ang. effectiveness, czyli efektywność) to robienie różnych rzeczy, które przybliżają nas do celu. Wydajność (ang. efficiency, pojęcie tłumaczone również jako „efektywność”) to wykonywanie określonego zadania (ważnego lub nie) w możliwie najbardziej ekonomiczny sposób. Wydajność bez względu na skuteczność to domyślny stan wszechświata. Mogę uważać jakiegoś domokrążcę za wydajnego – czyli dysponującego doświadczeniem i naprawdę świetnego w sprzedaży bezpośredniej bez zbędnej straty czasu – a przy tym zupełnie nieskutecznego. Przecież mógłby sprzedać dużo więcej, wykorzystując lepsze środki, na przykład pocztę elektroniczną lub tradycyjną. To samo odnosi się do osoby trzydzieści razy dziennie sprawdzającej zawartość swojej skrzynki, tworzącej wyszukane systemy i reguły zakładania folderów oraz wypracowującej wymyślne techniki zapewnienia sobie jak najszybszego wykonania trzydziestu debilnych czynności. Sam byłem specjalistą takiego profesjonalnego kręcenia kołowrotkiem. Wydajnego na pewnej perwersyjnej płaszczyźnie, ale na pewno dalekiego od skuteczności. Oto dwa truizmy, o których powinieneś pamiętać. 1. Robienie rzeczy nieważnej sprawia, że nie zrobisz czegoś ważnego. 2. Zadanie wymagające czasu wcale nie staje się ważne tylko z tego powodu. Od tej chwili zapamiętaj sobie na zawsze, że to, co robisz, jest nieskończenie ważniejsze od tego, jak to robisz. Wydajność jest ważna, ale bezużyteczna, jeśli nie odnosi się do właściwych rzeczy. Aby odnaleźć właściwe rzeczy, trzeba udać się do ogrodu.

Pareto i jego ogród: 80/20 i wolność od bezsensu To, co jest mierzone, jest zarządzane. Peter Drucker, teoretyk zarządzania, autor trzydziestu jeden książek, zdobywca Prezydenckiego Medalu Wolności Cztery lata temu pewien ekonomista na zawsze zmienił moje życie. Szkoda, że nigdy nie miałem możliwości postawić mu drinka. Mój drogi Vilfredo zmarł niemal sto lat temu. Vilfredo Pareto był przebiegłym i kontrowersyjnym ekonomistąsocjologiem, żyjącym w latach 1848–1923. Z wykształcenia inżynier, rozpoczął swoją bogatą karierę jako zarządca kopalni węgla, później zastąpił Léona Walrasa na stanowisku kierownika katedry ekonomii politycznej na Uniwersytecie w Lozannie (w Szwajcarii). Jego najważniejsza praca, Kurs ekonomii politycznej, przedstawiała „prawo” podziału dobrobytu, które zostało później nazwane jego imieniem i znane jest dziś jako „prawo Pareta” lub „rozkład Pareta”, a w ostatniej dekadzie jest też popularnie określane mianem „zasady 80/20” (lub „zasady Pareta”). Matematyczna formuła, którą zastosował włoski uczony, by zobrazować rażąco nierówny, ale przewidywalny podział dobrobytu w społeczeństwie – 80% bogactwa i dochodów jest tworzone i znajduje się w posiadaniu 20% ludności – jest wykorzystywana również poza ekonomią. Tak naprawdę można ją znaleźć właściwie wszędzie. 80% ziarnek grochu z ogrodu Pareta wyrosło na 20% zasadzonych przez niego roślin.

Prawo Pareta można podsumować w następujący sposób: 80% rezultatów wynika z 20% wsadu. Na inne sposoby (w zależności od kontekstu) można wypowiedzieć je następująco: 80% skutków jest wynikiem 20% przyczyn. 80% wyników osiąga się dzięki 20% wysiłków i nakładów czasu. 80% zysków firmy jest wypracowywanych przez 20% produktów i klientów. 80% zysków z operacji giełdowych jest realizowanych przez 20% inwestorów i na 20% indywidualnych portfeli. Lista ta jest nieskończenie długa i różnorodna, a proporcje są nierzadko naciągane i wyostrzane: 90/10, 95/5, 99/1, jednak minimalna wartość, do jakiej należy zmierzać, to 80/20. Gdy pewnego późnego wieczora natknąłem się na pracę Pareta, tyrałem niewolniczo po piętnaście godzin dziennie przez siedem dni w tygodniu. Czułem się kompletnie przytłoczony i zupełnie bezsilny. Wstawałem przed świtem, by zatelefonować do Wielkiej Brytanii, następnie zajmowałem się Stanami Zjednoczonymi od 9 do 17, a potem pracowałem do późnej nocy, dzwoniąc do Japonii i Nowej Zelandii. Byłem jak uwięziony w pędzącym pociągu bez hamulców – pociągu, który (z braku innych możliwości) wozi węgiel do pieca. Wobec nieuchronnego wypalenia lub też starając się przetestować idee Pareta, wybrałem inne rozwiązanie. Następnego ranka zacząłem wnikliwie analizować swoje życie zawodowe i osobiste przez pryzmat dwóch pytań: Które 20% źródeł powoduje 80% moich problemów i bolączek? Które 20% źródeł przynosi mi moje upragnione rezultaty i uszczęśliwia mnie? Przez cały dzień odkładałem na później wszystkie ważne sprawy

i najdokładniej, jak tylko mogłem, analizowałem różne rzeczy, odnosząc te pytania do wszystkiego – poczynając od moich przyjaciół, poprzez klientów i reklamę, na wypoczynku kończąc. Nie spodziewaj się odkryć, że wszystko do tej pory robiłeś dobrze – prawda jest często bolesna. Celem jest jednak wyjaśnienie i wyeliminowanie przyczyn braku wydajności oraz znalezienie własnych silnych stron, by jeszcze je wzmocnić. W ciągu następnych dwudziestu czterech godzin podjąłem kilka pozornie prostych, ale trudnych emocjonalnie decyzji, które na zawsze zmieniły moje życie i pozwoliły wybrać taki styl życia, jakim do dziś się cieszę. Pierwsza decyzja, którą podjąłem, jest doskonałym przykładem tego, jak dramatyczny i szybki może być zwrot z inwestycji w analityczne odchudzanie: przestałem kontaktować się z 95% moich klientów i całkowicie zrezygnowałem z kolejnych 2%, pozostawiając sobie 3% najlepszych, będących wzorem do powielenia. Spośród ponad 120 klientów hurtowych zaledwie pięciu przynosiło mi 95% dochodu. Poświęcałem 98% swojego czasu na uganianie się za pozostałymi, podczas gdy tych pięciu klientów zamawiało u mnie produkty regularnie, bez żadnych telefonicznych przypomnień, perswazji czy kokieterii. Innymi słowy, pracowałem, ponieważ byłem przekonany, że muszę coś robić od 9 do 17. Nie uświadamiałem sobie, że praca bez przerwy w zwyczajowych godzinach nie jest moim celem; że to po prostu struktura stosowana przez większość ludzi bez względu na to, czy istnieje taka potrzeba, czy też nie. Byłem ciężkim przypadkiem pracoholika, wykonującego pracę dla pracy (W4W, skrót od ang. work for work), czyli coś najbardziej znienawidzonego przez NR-a. Wszystkie moje problemy i narzekania (tak – całe 100%) brały się z przekonania o konieczności kontaktowania się z tą nieproduktywną większością. Wyjątek stanowiło dwóch wielkich klientów, będących po prostu światowej klasy ekspertami w takim podejściu do biznesu, które

można zawrzeć w słowach: „Ja tu rozpaliłem ogień, a teraz ty go gaś”. Przełączyłem wszystkich nieproduktywnych klientów w stan bierny: jeśli coś zamówią, to wspaniale – niech przyślą faksem zamówienie. Jeśli nie, absolutnie nie będę się za nimi uganiał: żadnych telefonów, żadnych emaili, nic. Po tej decyzji musiałem jeszcze zastanowić się, co zrobić z dwoma dużymi klientami, z którymi od dawna miałem prawdziwy zapieprz, choć w sumie ich zamówienia stanowiły 10% mojego zysku. Zawsze może przydarzyć ci się kilku takich klientów. Wszelkie związane z nimi rozterki powodują tylko problemy, nie wyłączając nienawiści do samego siebie i depresji. Do tego momentu brałem na klatę wszystkie ich groźby i oskarżenia. Toczyłem z nimi niekończące się dyskusje i wysłuchiwałem tyrad kosztem robienia prawdziwych interesów. Podczas analizy 80/20 uświadomiłem sobie, że ci dwaj osobnicy byli źródłem niemal wszystkich moich nieszczęść i gniewu w ciągu dnia. Poza tym zazwyczaj wdzierali się również w mój czas wolny, gdyż budziłem się w nocy, jak zwykle obwiniając się o brak asertywności: „Powinienem powiedzieć temu kutasowi X, Y i Z”. W końcu doszedłem do oczywistej konkluzji: moje poczucie własnej wartości i stan umysłu nie są warte tych pieniędzy. Nie potrzebowałem pieniędzy z jakiegoś konkretnego powodu, więc zakładałem, że po prostu muszę je mieć. Klient ma zawsze rację, prawda? Jest partnerem w interesach, tak? Do cholery, nie. Przynajmniej nie dla NR-a. Kopnąłem ich w tyłek i byłem szczęśliwy z powodu każdej sekundy, która nastąpiła potem. Pierwsza rozmowa wyglądała tak: Klient: Co jest, do...? Zamówiłem dwie paczki i przyszły dwa dni później. (Uwaga: Wysłał zamówienie do niewłaściwej osoby, za pośrednictwem niewłaściwego środka, pomimo wielokrotnych przypomnień). Jesteście, chłopaki, najbardziej niezorganizowaną bandą idiotów, z jaką kiedykolwiek miałem okazję pracować. Mam dwudziestoletnie doświadczenie w tej branży i wy jesteście

najgorsi. Każdy NR (w tym przypadku ja) powinien w takiej sytuacji powiedzieć: Zabiję cię. Uważaj, bardzo uważaj. Chciałbym. Powtarzałem to sobie wiele razy, w myślach strasząc go i wygrażając, ale w sumie powiedziałem mniej więcej coś takiego: Przykro mi to słyszeć. Wiesz, że przyjmowałem dotychczas wszystkie te zniewagi, ale niestety wydaje mi się, że nie będziemy mogli nadal ze sobą współpracować. Radzę ci, abyś dokładnie przyjrzał się, skąd bierze się twoje niezadowolenie i co jest przyczyną twojego gniewu. Tak czy inaczej, dobrze ci życzę. Jeśli będziesz chciał zamówić produkt, chętnie go dostarczymy, ale tylko pod warunkiem, że potrafisz się zachować, czyli rozmawiać, nie przeklinając i nie obrażając. Masz nasz numer faksu. Wszystkiego najlepszego, miłego dnia. (Trzask odkładanej słuchawki).

Raz zrobiłem to przez telefon, a raz e-mailem. Straciłem jednego klienta, ale drugi poprawił się i zaczął po prostu wysyłać zamówienia faksem. I robił tak stale. Problem został rozwiązany, a ja utraciłem tylko niewielki dochód. I od razu byłem dziesięć razy szczęśliwszy. Następnie zidentyfikowałem najważniejsze cechy pięciu swoich najlepszych klientów i w następnym tygodniu postarałem się o trzech czy czterech podobnych nabywców. Pamiętaj, że więcej klientów nie oznacza automatycznie większego dochodu. Większa liczba klientów nie jest celem i często przekłada się na 90% wzrostu obowiązków, dając 1–3% wzrostu dochodu. Nie popełniaj tego błędu – maksymalny dochód osiągnięty minimalnym niezbędnym wysiłkiem (w tym przy minimalnej liczbie klientów) to główny cel. Podwoiłem swoje silne strony – w tym przypadku byli to najlepsi odbiorcy – i skoncentrowałem się na zwiększeniu wolumenu oraz częstotliwości ich zamówień. Końcowy rezultat? Przestałem uganiać się za klientami i kadzić 120 tylko po to, by otrzymać duże zamówienia od ośmiu – żadnych błagalnych telefonów, żadnych e-mailowych morałów. W ciągu czterech tygodni mój

miesięczny dochód wzrósł z 30 do 60 tysięcy dolarów, a zamiast poświęcać na to osiemdziesiąt godzin tygodniowo, poświęcałem tylko piętnaście. Co najważniejsze, byłem bardzo zadowolony z siebie, tryskałem optymizmem i po raz pierwszy od ponad dwóch lat czułem się wolny. W kolejnych tygodniach zastosowałem zasadę 80/20 w kilkunastu innych obszarach. 1. Reklama. Zidentyfikowałem reklamy generujące co najmniej 80% przychodu, zidentyfikowałem ich powtarzające się cechy szczególne i powieliłem je, eliminując równocześnie całą resztę. Moje koszty reklamy spadły o ponad 70%, a bezpośredni przychód ze sprzedaży podwoił się – w ciągu ośmiu tygodni z 15 tysięcy dolarów do 25 tysięcy dolarów. Wzrost ten osiągnąłbym niemal natychmiast, gdybym wykorzystał radio, gazety i telewizję zamiast czasopism o długim cyklu wydawniczym. 2. Internetowi współpracownicy i partnerzy. Zwolniłem i przeniosłem do strefy oczekiwania ponad 250 współpracowników online, których osiągnięcia były mizerne, a zamiast tego skoncentrowałem się na dwóch, którzy generowali 90% mojego dochodu. Czas, jaki poświęcałem na zarządzanie, zmniejszył się z pięciu – dziesięciu godzin tygodniowo do jednej godziny miesięcznie. Dochód generowany przez partnerów online wzrósł w tym samym miesiącu o ponad 50%. Zwolnij i pamiętaj, że większość rzeczy nie ma żadnego znaczenia. Bycie zajętym to forma bezczynności – leniwego myślenia i banalnych działań. Nadmierne obciążenie pracą jest często tak samo nieproduktywne, jak nierobienie niczego, choć jest też dużo bardziej nieprzyjemne. Działaj wybiórczo – rób mniej – oto droga do większej wydajności. Skoncentruj

się na kilku ważnych rzeczach i ignoruj pozostałe. Oczywiście zanim będziesz mógł oddzielić ziarno od plew i wyeliminować działania w nowym otoczeniu (w nowej pracy lub nowym przedsięwzięciu gospodarczym), będziesz musiał wykonać wiele prób, by stwierdzić, co ma największą wagę. Rzuć wszystkim o ścianę i sprawdź, co do niej przylgnie. To część procesu, ale nie powinna ci zająć więcej niż miesiąc lub dwa. Łatwo wplątać się w szczegóły, dlatego ważne jest, by w codziennej gonitwie nie zapominać, że brak czasu to tak naprawdę brak priorytetów. Zwolnij i znajdź czas, by powąchać róże, albo – w tym przypadku – policzyć strąki grochu.

Złudzenie pracy od 9 do 17 i prawo Parkinsona Widziałem bank reklamujący się jako „24 godziny na dobę”, ale ja nie mam tyle czasu. Steven Wright, artysta komediowy Jeśli jesteś pracownikiem tracącym czas na bezsensowne rzeczy, przynajmniej w pewnym stopniu nie jest to twoja wina. W firmach często brakuje zachęty do efektywnego wykorzystania czasu – chyba że ktoś jest wynagradzany prowizyjnie. Cały świat godzi się na przekładanie papierów od 9 do 17, więc ponieważ i tak jesteś uwięziony w biurze, musisz znaleźć sobie zajęcie, żeby jakoś wypełnić ten czas. Czas jest marnowany, ponieważ jest dostępny w tak dużych ilościach. To zrozumiałe. Teraz, kiedy masz nowy cel – wynegocjowanie umowy o zdalną pracę, zamiast przychodzenia od wypłaty do wypłaty – czas na nowo spojrzeć na status quo i stać się bardziej efektywnym. Najlepsi pracownicy mają największe przełożenie. Dla przedsiębiorcy marnowanie czasu to problem złych nawyków

i naśladowania innych. Sam nie jestem wyjątkiem. Większość przedsiębiorców była kiedyś pracownikami i wywodzi się z kultury nienaruszalnych godzin pracy. Dlatego przyjmują taki sam plan działania, bez względu na to, czy funkcjonują od 9 rano i czy potrzeba im ośmiu godzin, by wygenerować swój zamierzony dochód. To plan dnia będący wspólną społeczną umową i archaicznym przekonaniem, że ilość poświęcanego czasu bezpośrednio przekłada się na wyniki. Jak to możliwe, że wszyscy ludzie na świecie potrzebują ośmiu godzin, by wykonać swoją pracę? Przecież wcale tak nie jest. Od 9 do 17 to zupełnie przypadkowy wybór. Nie potrzebujesz ośmiu godzin dziennie, by zostać pełnoprawnym milionerem – nie mówiąc już o posiadaniu środków pozwalających ci żyć jak milioner. Często okazuje się, że nawet osiem godzin tygodniowo to za dużo, ale nie oczekuję, że każdy natychmiast w to uwierzy. Wiem, że prawdopodobnie czujesz się tak, jak ja czułem się przez bardzo długi czas: dzień jest za krótki. Zastanówmy się jednak nad kilkoma rzeczami, z którymi zapewne się zgodzisz. Ponieważ mamy do wypełnienia osiem godzin, wypełniamy je. Gdybyśmy mieli piętnaście, wypełnilibyśmy piętnaście. Jeśli mamy jakąś awaryjną potrzebę wyjścia z pracy po dwóch godzinach, choć gonią nas terminy, w jakiś cudowny sposób wykonujemy te same zadania w dwie godziny. Wszystko to jest związane z prawem, które w 2000 roku przedstawił mi Ed Zschau. Przyszedłem na zajęcia zdenerwowany i nie mogłem się skoncentrować. Termin złożenia ostatniej pracy, której wynik w 25% wpływał na końcową ocenę semestralną, upływał za dwadzieścia cztery godziny. Jedną z możliwości, tą, którą sam wybrałem, było przeprowadzenie wywiadu

z osobami zarządzającymi nowo powstałymi firmami i sporządzenie dogłębnej analizy ich modelu biznesowego. W ostatniej chwili władze firmy zablokowały mi możliwość rozmowy z dwiema najważniejszymi osobami i wykorzystania uzyskanych od nich informacji, ponieważ podlegały one ograniczeniom ze względu na przygotowania do oferty publicznej. I po sprawie. Po zajęciach podszedłem do Eda, by podzielić się z nim złymi wiadomościami. – Ed, wydaje mi się, że będę potrzebował wydłużenia terminu na złożenie tej pracy – wyjaśniłem sytuację, a Ed, zanim jeszcze odpowiedział, uśmiechnął się i nie wydawał się zmartwiony. – Myślę, że wszystko będzie w porządku. Przedsiębiorcy to ludzie, którzy posiadają moc sprawczą, prawda? Dwadzieścia cztery godziny później, minutę przed upływem terminu, gdy jego asystent zamykał już gabinet, oddałem trzydziestostronicową pracę końcową. Podczas jej pisania oparłem się na analizie innej firmy, którą udało mi się znaleźć, porozmawiać z jej ważnymi pracownikami i przeanalizować w ciągu całonocnych zmagań, podczas których przyswoiłem tyle kofeiny, że wystarczyłoby na zdyskwalifikowanie całej drużyny olimpijczyków. Okazało się, że była to jedna z najlepszych prac, jakie napisałem w ciągu ostatnich czterech lat. Otrzymałem za nią najwyższą notę. Zanim poprzedniego dnia wyszedłem z sali zajęć, Ed dał mi wskazówkę: prawo Parkinsona. Zgodnie z prawem Parkinsona zadanie zyskuje (w czyimś mniemaniu) na ważności i stopniu skomplikowania proporcjonalnie do czasu poświęconego na jego realizację. Na tym polega magia krótkich terminów. Jeśli dam ci dwadzieścia cztery godziny na wykonanie projektu, presja czasu zmusza cię do skoncentrowania się na realizacji. Nie masz innego

wyboru, jak tylko skupić się na sprawach najistotniejszych. Jeśli dam ci tydzień na wykonanie tego samego zadania, przez sześć dni będziesz robił z igły widły. Gdybym jednak, uchowaj Boże, dał ci na to dwa miesiące, byłoby to po prostu potworne dla twojej psychiki. Końcowy produkt otrzymany w krótszym terminie niemal zawsze okazuje się taki sam lub lepszy z powodu większej koncentracji. Na tym przykładzie widać wyraźnie bardzo ciekawe zjawisko. Istnieją dwa synergiczne podejścia do zwiększonej produktywności, będące swoją wzajemną odwrotnością: 1. Ogranicz liczbę zadań do najważniejszych, aby skrócić czas pracy (zasada 80/20). 2. Skróć czas pracy, aby ograniczyć się wyłącznie do ważnych zadań (prawo Parkinsona). Najlepszym rozwiązaniem jest wykorzystanie obu tych zasad naraz: zidentyfikowanie kilku najistotniejszych zadań, które dają największy przyczynek do naszego dochodu, i zaplanowanie ich na bardzo krótki, ściśle określony termin. Jeśli nie zidentyfikujesz tych najistotniejszych zadań i nie ustalisz agresywnie terminu rozpoczęcia oraz zakończenia realizacji, rzeczy nieważne zyskają na ważności. Nawet jeśli wiesz, co jest najważniejsze, bez terminów, które zmuszają do koncentracji, mało ważne rzeczy wciskane ci na siłę (lub wymyślane przez ciebie, jeśli jesteś przedsiębiorcą) zyskają na ważności i zaczną pożerać twój czas, aż zastąpią je inne drobiazgi. W końcu okaże się, że nic w tym czasie nie osiągnąłeś. Co jeszcze można robić, żeby wypełnić cały czas od 9 do 17, jeśli mamy tylko nadać kilka przesyłek kurierskich, umówić kilka spotkań i sprawdzić pocztę? Nie przejmuj się jednak. Ja sam przez wiele miesięcy miotałem się między drobiazgami i to moja firma kierowała mną, a nie ja nią. Zasada 80/20 i prawo Parkinsona to dwa kamienie węgielne, do

których w różnych formach będę odwoływał się w tej części książki. Większość rzeczy jest nieistotna, a czas marnowany jest w ilościach proporcjonalnych do całego czasu, jakim w ogóle dysponujemy. Odchudzone działanie i brak ograniczenia czasem pracy zaczynają się od likwidacji nadmiernego obciążenia. W następnym rozdziale podam ci prawdziwe śniadanie mistrzów: dietę niskoinformacyjną. Kilkanaście ciasteczek i jedno pytanie Zamiłowanie do przedsiębiorczość.

krzątaniny

to

jeszcze

nie Seneka

MOUNTAIN VIEW, KALIFORNIA – Soboty mam wolne – powiedziałem do tłumu obcych ludzi, gapiących się na mnie, przyjaciół moich przyjaciół. To prawda. Czy możesz jeść płatki śniadaniowe i kurczaki przez siedem dni w tygodniu? Ja też nie. Nie bądź więc taki krytyczny. Między dziesiątym a dwunastym ciasteczkiem padłem na sofę na cukrowym haju i pozostałem na niej, aż zegar wybił północ, odsyłając mnie znowu do mojej niedzielnopiątkowej diety. Następny gość usiadł obok mnie na krześle, sącząc kieliszek wina, nie dwunasty, ale z pewnością nie pierwszy, i rozpoczęliśmy pogawędkę. Jak zwykle miałem problemy z odpowiedzią na pytanie: „Czym się zajmujesz?”. I jak zwykle moja odpowiedź sprawiła, że rozmówca zaczął się zastanawiać, czy jestem patologicznym kłamcą, czy kryminalistą.

Jak to możliwe, by tak mało czasu poświęcać na zarabianie pieniędzy? Dobre pytanie. To właśnie jest Pytanie. Niemal pod każdym względem Charney miał wszystko. Żył w szczęśliwym małżeństwie, miał dwuletniego syna, drugie dziecko miało mu się urodzić za kilka miesięcy. Był odnoszącym sukcesy handlowcem w branży technologicznej i chociaż chciał zarabiać rocznie o pół miliona dolarów więcej niż obecnie, jego sytuacja finansowa była bardzo dobra. On również zadawał dobre pytania. Właśnie wróciłem z kolejnej zamorskiej podróży i planowałem nową wyprawę – tym razem do Japonii. A on wciąż drążył, przez dwie godziny powtarzając pytanie: – Jak to możliwe, żeby poświęcać tak mało czasu na zarabianie pieniędzy? – Jeśli cię to interesuje, możemy przeanalizować jakiś przykład i pokażę ci, jak się to robi – zaproponowałem. Tu go miałem. Jedyna rzecz, jakiej nie miał Charney, to czas. Jeden e-mail, pięć tygodni ćwiczeń i Charney miał mi do zakomunikowania dobrą wiadomość: w ciągu ostatniego tygodnia osiągnął więcej niż łącznie w ciągu czterech poprzednich. Osiągnął to, robiąc sobie wolne w poniedziałki i piątki oraz poświęcając rodzinie co najmniej dwie godziny dziennie więcej. Z czterdziestu godzin tygodniowo zszedł do osiemnastu, osiągając czterokrotnie lepsze rezultaty. Czy brało się to przebywania na wierzchołku wysokiej

góry i potajemnych treningów kung fu? Nie. A może stosował nową, tajemną japońską sztukę zarządzania lub lepsze oprogramowanie? Nic z tych rzeczy. Kazałem mu tylko konsekwentnie, bez taryfy ulgowej, robić jedną rzecz. Przynajmniej trzy razy dziennie o określonych godzinach miał zadawać sobie pytanie: „Czy jestem produktywny, czy tylko aktywny?”. Charney zrozumiał istotę tego pytania, gdy zostało postawione w sposób mniej abstrakcyjny: „Czy nie wyszukuję sobie zajęć tylko po to, by uniknąć tego, co jest ważne?”. Wyeliminował wszystkie te zajęcia, które były tematami zastępczymi. Zamiast pokazywać, że się angażuje, zaczął koncentrować się na tym, co daje wyniki. Zaangażowanie jest często tylko nic nieznaczącym udawaniem pracy. Trzeba bezlitośnie pozbyć się tłuszczu. Można mieć ciastko i zjeść ciastko. PYTANIA I DZIAŁANIA Sami wywołujemy u siebie stres, ponieważ czujemy, że musimy coś zrobić. Musimy. Ja już tak nie czuję. Oprah Winfrey, aktorka i gospodyni The Oprah Winfrey Show Jeśli chcemy mieć więcej czasu, musimy robić mniej – to kluczowy warunek. Istnieją dwa sposoby osiągnięcia tego stanu, które najlepiej zastosować równocześnie: (1) przygotuj krótką listę rzeczy do zrobienia;

(2) przygotuj listę rzeczy, których nie należy robić. Na ogół są to dwa pytania: Jakie 20% źródeł jest przyczyną 80% moich problemów i zmartwień? Jakie 20% źródeł prowadzi do 80% pożądanych rezultatów i poczucia szczęścia? Oto kilka hipotetycznych przypadków, które pomogą ci zacząć. 1. Jeśli miałbym zawał serca i mógłbym pracować tylko przez dwie godziny dziennie, co bym robił? Nie pięć godzin, nie cztery, nie trzy – dwie. Nie jest to stan, w którym chciałbym cię w końcu zobaczyć, ale od tego zacznijmy. A tak na marginesie, już słyszę, jak twój mózg bulgocze: „To niepoważne. Niemożliwe!”. Wiem, wiem. Gdybym ci powiedział, że możesz przeżyć miesiące, funkcjonując całkiem nieźle i śpiąc po cztery godziny dziennie, uwierzyłbyś mi? Prawdopodobnie nie. A jednak miliony świeżo upieczonych matek tak żyją. To ćwiczenie nie jest dobrowolne. Lekarz ostrzegł cię, że po trzech operacjach wszczepienia by-passów, jeśli nie ograniczysz się do dwóch godzin pracy dziennie przez pierwsze trzy miesiące, umrzesz. Co zrobisz? 2. Gdybym miał drugi zawał serca i mógł pracować tylko przez dwie godziny tygodniowo, co bym robił? 3. Gdybym miał przyłożony do skroni pistolet i musiał przestać wykonywać 4/5 czasochłonnych zadań, z których bym zrezygnował? Prostota wymaga bezwzględności. Jeśli masz zaprzestać wykonywania 4/5 czasochłonnych czynności – korzystania z poczty elektronicznej, telefonów, rozmów, przekładania papierów, spotkań, reklamy, obsługi klientów, dostawców, zajmowania się produktami czy usługami – co wyeliminowałbyś, by zminimalizować negatywny wpływ na dochody?

Nawet jeśli zadasz sobie to pytanie tylko raz w miesiącu, pomoże ci ono pozostać na właściwej ścieżce i zachować rozsądek. 4. Jakie są trzy najważniejsze czynności, które wykonuję, by wypełnić czas i czuć się tak, jakbym był produktywny? Zazwyczaj wykonujemy te czynności, by odłożyć na później ważniejsze działania (z którymi często czujemy się niekomfortowo, ponieważ zawsze istnieje prawdopodobieństwo porażki lub odrzucenia). Bądź uczciwy wobec siebie, tak jak ja przy takiej okazji. Jakie są twoje zajęcia zastępcze? 5. Kto należy do grona 20% ludzi przynoszących ci 80% radości i popychających cię naprzód, a kto zalicza się do 20% wywołujących 80% desperacji, gniewu i domysłów? Zidentyfikuj pozytywnie nastawionych przyjaciół i takich pseudoprzyjaciół, którzy tylko zabierają ci czas. Kto ci pomaga, a kto cię rani? Co robisz, by spędzać więcej czasu z tymi pierwszymi, a jak najmniej lub wcale z tymi drugimi? Kto wywołuje u ciebie stres nieproporcjonalny do czasu, jaki z nim spędzasz? Co się stanie, jeśli po prostu przestaniesz się kontaktować z tymi ludźmi? Opanowanie lęku może w tym pomóc. Kiedy czujesz, że brakuje ci czasu? Jakie obowiązki, myśli i relacje z ludźmi możesz wyeliminować, by rozwiązać ten problem? Nie są potrzebne dokładne liczby, by uświadomić sobie, że zbyt wiele czasu spędzamy z tymi, którzy zatruwają nas pesymizmem, gnuśnością oraz zbyt małymi wymaganiami wobec siebie i świata. Często tak bywa. Musisz pozbyć się pewnych przyjaciół lub rozstać się z pewnymi kręgami towarzyskimi, jeśli chcesz wieść takie życie, jakie naprawdę ci odpowiada. To nie oznacza, że jesteś podły – jesteś praktyczny. Toksyczni ludzie nie zasługują na twój czas. Jeśli myślisz inaczej, jesteś masochistą.

Najlepszy sposób na zerwanie jest prosty: wyznaj im to szczerze, ale taktownie, i wyjaśnij, co ci nie odpowiada. Jeśli zareagują agresywnie, będzie to tylko potwierdzeniem twoich obaw. Porzuć ich jak każdy inny zły nawyk. Jeśli obiecają zmianę, najpierw rozstańcie się na co najmniej dwa tygodnie, by pozytywne zmiany w życiu miały czas się pojawić i by osłabła psychologiczna zależność. Następny okres próbny powinien trwać jakiś czas i opierać się na konkretnych ustaleniach. Jeśli takie podejście wydaje ci się zbyt konfrontacyjne, po prostu uprzejmie odmów kontaktów. Bądź czymś bardzo zajęty, gdy odbierzesz telefon, miej ważne zobowiązania, gdy pojawi się zaproszenie. Gdy dostrzeżesz korzyści z ograniczenia czasu poświęcanego tym ludziom, łatwiej będzie ci zupełnie zerwać kontakty. Nie będę kłamał: to nie jest fajne. To boli – tak jak wyciąganie drzazgi. Jednak pamiętaj, że sam jesteś pewną kombinacją pięciu osób, na których najbardziej ci zależy, więc nie bagatelizuj skutków zadawania się z pesymistycznymi, nieambitnymi i źle zorganizowanymi osobami. Jeśli ktoś nie sprawia, że stajesz się lepszy, tak naprawdę sprawia, że stajesz się gorszy. Usuń drzazgę i podziękuj sobie za to. 6. Naucz się pytać: „Jeśli jest to jedyna rzecz, jaką mogę dziś wykonać, to czy będę zadowolony z dzisiejszego dnia?”. Nie wchodź do biura i nie siadaj przy komputerze bez jasnej listy priorytetów. Będziesz po prostu czytał z niczym niezwiązane e-maile i przez cały dzień mieszał sobie w głowie. Do wieczora przygotuj sobie listę rzeczy do zrobienia na następny dzień. Nie polecam korzystania z Outlooka lub komputerowej listy zadań, ponieważ można tam wpisywać nieskończoną liczbę pozycji. Sam stosuję kartkę papieru o wymiarach 6×9 cm, która idealnie mieści się w kieszeni i ogranicza możliwość wpisywania do kilku pozycji.

Nigdy nie powinno ich być więcej niż dwie – dwa najistotniejsze z punktu widzenia naszej misji zadania do wykonania każdego dnia. Nigdy. Nie jest konieczne, by były to zadania najbardziej brzemienne w skutki. Jeśli uprzesz się wybierać między wieloma zadaniami, z których wszystkie wydają się ważne – a zdarza się to każdemu z nas – przyjrzyj się każdemu po kolei i zadaj sobie pytanie: „Czy gdyby to była jedyna rzecz, jaką mógłbym dzisiaj osiągnąć, byłbym zadowolony z tego dnia?”. By powstrzymać się przed wyborem tych zadań, które tylko na pozór wydają się pilne, zadaj sobie pytanie: „Co się stanie, jeśli tego nie zrobię, i czy warto odkładać rzeczy ważne dla tej sprawy?”. Jeśli nie udało ci się dzisiaj jeszcze zrealizować przynajmniej jednego ważnego zadania, nie poświęcaj ostatniej godziny roboczej, by zwrócić do wypożyczalni film i uniknąć kary za opóźnienie. Wykonaj ważne zadanie i zapłać te 5 dolarów kary. 7. Przyklej na ekranie komputera samoprzylepną karteczkę lub ustaw w Outlooku przypomnienie dotyczące tego, by co najmniej trzy razy dziennie zadawać sobie pytanie: „Czy nie wyszukuję sobie zajęć tylko po to, by uniknąć tego, co ważne?”. Używam również oprogramowania śledzącego wykorzystanie czasu RescueTime (www.rescuetime.com), by otrzymać ostrzeżenie, gdy spędzam więcej czasu, niż sobie założyłem, surfując po określonych stronach internetowych lub korzystając z programów często otwieranych tylko po to, by uciec od ważnych rzeczy (Gmail, Facebook, Outlook itp.). Program co tydzień generuje również podsumowanie wykorzystania czasu i porównuje nasze wyniki z wynikami kolegów. 8. Nie wykonuj kilku rzeczy naraz. Chcę ci powiedzieć coś, o czym zapewne już wiesz. Próbując równocześnie czyścić zęby, rozmawiać przez telefon i odpowiadać na email, nic nie zrobisz. Podobnie rzecz ma się z jedzeniem podczas

poszukiwań czegoś w internecie i równoczesnym wysyłaniem SMS-ów. Jeśli odpowiednio ustalisz sobie priorytety, nie będziesz musiał robić kilku rzeczy naraz. Istnieje coś takiego, jak symptom „wielozadaniowej wazeliny” – gdy robisz więcej, czujesz się bardziej produktywny, choć tak naprawdę mniej wtedy osiągasz. Powtarzam jeszcze raz: musisz mieć najwyżej dwa najważniejsze cele lub zadania na każdy dzień. Wykonuj każde z osobna od początku do końca, bez przerw. Podzielność uwagi skutkuje częstszymi przerwami, rozpraszaniem uwagi, słabszymi wynikami i mniejszym wynagrodzeniem. 9. Stosuj prawo Parkinsona na poziomie makro i mikro. Stosuj prawo Parkinsona, by osiągnąć więcej w krótszym czasie. Skróć swoje terminy. Zmuś się w ten sposób do skupienia na działaniu, zamiast deliberować i ociągać się. Na poziomie makro w ujęciu tygodniowym i dziennym staraj się mieć wolny poniedziałek i piątek. Wychodź z pracy o 16.00. Dzięki temu skoncentrujesz się na bardziej efektywnym ustawianiu priorytetów i prawdopodobnie wzbogacisz swoje życie towarzyskie. Jeśli pracujesz pod sokolim okiem szefa, w następnych rozdziałach znajdziesz praktyczne wskazówki, jak od tego uciec. Na poziomie mikro, czyli konkretnych zadań, ogranicz ich liczbę na liście rzeczy do zrobienia. Narzuć sobie niemożliwie krótkie terminy, by zmusić się do natychmiastowych działań i odrzucenia drobiazgów. Jeśli pracujesz na komputerze na stałe lub prawie na stałe podłączonym do sieci, http://e.ggtimer.com / będzie dla ciebie wygodnym narzędziem kontrolującym czas. Po prostu wpisz zakładaną granicę czasową bezpośrednio w polu URL i naciśnij Enter. Fraza http:// zazwyczaj może zostać pominięta. Na przykład: http://e.ggtimer.com/5minutes (w niektórych przeglądarkach po prostu e.ggtimer.com/5minutes)

http://e.ggtimer.com/1hour30minutes30seconds http://e.ggtimer.com/30 (jeśli wpiszesz samą liczbę, domyślnie jest to liczba sekund). WYZWANIE DLA KOMFORTU Naucz się proponować (dwa dni) Przestań pytać innych o zdanie i zacznij sam proponować rozwiązania. Zacznij od małych rzeczy. Gdy ktoś zamierza pytać lub pyta: „Gdzie zjemy?”, „Jaki film powinniśmy obejrzeć?”, „Co będziemy robić dziś wieczorem?” itp., NIE odwzajemniaj pytania: „A co ty chciałbyś...?”. Zaproponuj rozwiązanie. Przestań chodzić tam i z powrotem i podejmij decyzję. Ćwicz zarówno w środowisku prywatnym, jak i zawodowym. Oto kilka pomocnych linijek (moje ulubione to pierwsza i ostatnia): „Czy mogę coś zaproponować?”. „Proponuję...”. „Chciałbym zaproponować...”. „Proponuję... Co o tym myślisz?”. „Spróbujmy... A potem spróbujmy czegoś innego, jeśli to się nie sprawdzi”. PROJEKTOWANIE STYLU ŻYCIA W PRAKTYCE Jestem muzykiem, który trafił na twoją książkę, ponieważ rekomendował ją Derek Sivers z firmy CD Baby. Gdy posłużyłem się prawem Pareta, uświadomiłem sobie, że 78% kliknięć w poszukiwaniu mojej muzyki dotyczy tylko jednej mojej płyty i że 55% mojego dochodu ze sprzedaży w sieci pochodzi tylko z pięciu utworów! Dzięki temu dowiedziałem się, czego szukają moi fani, i mogłem to właśnie zaprezentować w głównej części swojej strony internetowej. Utwory ściągane z sieci to jest to. Utwór jest sprzedawany przez iTunes, a CD Baby transferuje środki na mój rachunek. Pełna automatyzacja, gdy tylko zostanie ukończone nagranie. Przez kilka miesięcy mogę więc

żyć z tego, co jest ściągane w sieci. Gdy tylko spłacę długi, nie będę miał problemu, by podróżować po świecie jako artysta i wszędzie zyskiwać nowych fanów, mając przy tym zapewniony internetowy strumień dochodów. VICTOR JOHNSON W ramach „outsourcingu” spraw bankowych każda firma, która musi przyjmować czeki, powinna rozważyć rozwiązanie, jakim jest założenie skrytki bankowej. Niemal każdy bank obsługujący firmy oferuje takie rozwiązanie. Wszystkie czeki są umieszczane w skrytce pocztowej w banku, bank obsługuje i deponuje te czeki, a potem stosownie do złożonego zlecenia może wysłać ci listę wszystkich zdeponowanych czeków. Może to być zwykły plik tekstowy, arkusz Excel lub inny typ pliku współpracujący z systemem księgowym, od zwykłego Excela po Quicken czy SAP. Rozwiązanie to nie jest kosztowne. ANONIM

6

Dieta niskoinformacyjna Kultywowanie wybiórczej ignorancji

Jest raczej oczywiste, co konsumuje odbiorców. Dlatego bogactwo informacji uwagi i potrzebą efektywnej alokacji nadmiaru źródeł informacji, które mogą ją

informacja: uwagę skutkuje ubóstwem tej uwagi wśród konsumować. Herbert Simon, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii[12] i nagrody A.M. Turinga („Nobla w dziedzinie informatyki”) Czytanie, gdy przekroczy się pewien wiek, za bardzo odwraca myśli od ich twórczego celu. Każdy człowiek, który za dużo czyta i za mało używa własnego mózgu, wpada w nawyk lenistwa w myśleniu. Albert Einstein Mam nadzieję, że siedzisz wygodnie. Na wszelki wypadek wyjmij z ust kanapkę, żeby się nie udławić. Zatkaj uszy dzieciom. Powiem ci coś, co wkurza wielu ludzi. Nigdy nie oglądam wiadomości, a w ciągu ostatnich pięciu lat ani razu

nie kupiłem gazety – z wyjątkiem tej na lotnisku w Londynie (kupiłem ją tylko dlatego, że mogłem wraz z nią dostać Diet Pepsi po obniżonej cenie). Mogłem udawać, że jestem amiszem, ale ostatnio sprawdziłem, że Pepsi nie ma w ich menu. Co za nieprzyzwoitość! I uważam się za poinformowanego i odpowiedzialnego obywatela? Jak udaje mi się być na bieżąco z aktualnymi wydarzeniami? Odpowiem na wszystkie te pytania, ale poczekaj – nie będzie tak źle. Sprawdzam swoje służbowe e-maile przez około godzinę w każdy poniedziałek, ale nigdy nie odsłuchuję automatycznej sekretarki, gdy jestem za granicą. Nigdy, przenigdy. A co będzie, jeśli ktoś będzie miał do mnie ważną sprawę? To się nie zdarza. Moi znajomi wiedzą, że nie odpowiadam na ważne telefony. Dzięki temu ważne sprawy jakoś przestają istnieć lub przestają do mnie docierać. Problemy z reguły rozwiązują się same lub znikają, jeśli sam usunę się jako informacyjne wąskie gardło i umożliwię działanie innym.

Kultywowanie wybiórczej ignorancji Jest wiele rzeczy, o których mądry człowiek wolałby nie mieć pojęcia. Ralph Waldo Emmerson (1803–1882) Od tej chwili zamierzam proponować ci, byś rozwinął u siebie przedziwną umiejętność bycia wybiórczym ignorantem. Ignorancja może być rozkosznie przyjemna, ale jest również praktyczna. Koniecznie musisz nauczyć się ignorować lub przekierowywać wszystkie nieistotne, nieważne i niepraktyczne informacje i rzeczy, które ci przerywają. Zazwyczaj charakteryzują się one równocześnie wszystkimi tymi trzema cechami. Pierwszym krokiem jest stworzenie i utrzymanie diety

niskoinformacyjnej. Podobnie jak współczesny człowiek zjada zbyt wiele kalorii, głównie tych pozbawionych wartości odżywczych, osoby pracujące z informacjami pożerają dane w nadmiarze i z niewłaściwych źródeł. Projektowanie Stylu Życia opiera się na zmasowanym działaniu ukierunkowanym na wynik. Chodzi o wyższe wymagania odnośnie wyników przy zmniejszonych nakładach pracy. Większość informacji pożera czas, mają one negatywny wydźwięk, są nieistotne z punktu widzenia naszych celów i poza naszymi wpływami. Namawiam cię, byś przyjrzał się temu, co dzisiaj czytałeś lub oglądałeś w telewizji. Powiedz, czy nie mógłbyś w tym wskazać co najmniej dwóch cech z czterech tu wymienionych? Ja sam czytam tytuły na pierwszych stronach gazet widocznych w automatach. Robię to każdego dnia w drodze na lunch – i nic poza tym. W ciągu pięciu lat nie miałem ani jednego problemu wynikającego z tej wybiórczej ignorancji. Przeciwnie, sytuacja ta pozwala mi zadawać całej reszcie ludzkości pytanie: „Powiedz, co nowego w świecie?”. I jeśli coś jest ważne, można posłuchać, co mówią o tym ludzie. Z moim „ściągawkowym” podejściem do wydarzeń na świecie zapamiętuję więcej niż ktoś, kto zatraca sens w morzu nieistotnych szczegółów. Jeśli chodzi o informacje przekładające się na działanie, można powiedzieć, że konsumuję jedną trzecią jednego czasopisma branżowego („Response”) i jedno czasopismo gospodarcze („Inc.”) miesięcznie. Zajmuje mi to w sumie nie więcej niż cztery godziny. To, co napisałem, dotyczy czytania zorientowanego na wyniki. Dla relaksu czytam przed snem beletrystykę i poświęcam na to około godziny dziennie. Jak więc, u diabła, mogę działać odpowiedzialnie? Pokażę ci na przykładzie, jak ja i inni NR-zy obchodzą się z informacjami i jak je pozyskują. Głosowałem w ostatnich wyborach prezydenckich[13], mimo że byłem wtedy w Berlinie. Podjąłem decyzję w ciągu kilku godzin. Po

pierwsze wysłałem e-maile do swoich wykształconych przyjaciół ze Stanów Zjednoczonych, wyznających podobne do moich wartości, i spytałem ich, na kogo będą głosować (i dlaczego). Po drugie oceniam ludzi w oparciu o czyny, a nie słowa; spytałem zatem przyjaciół w Berlinie, którzy mieli lepszy punkt widzenia (poza zasięgiem propagandy amerykańskich mediów), jak oceniają kandydatów na podstawie ich historycznych zachowań. I w końcu obejrzałem prezydenckie debaty. I o to chodzi. Pozwalam, by inni, godni zaufania ludzie dokonali dla mnie syntezy setek godzin i tysięcy stron w mediach. To tak, jakbym miał dziesiątki osobistych asystentów-informatorów, ale nie musiał za to płacić ani centa. Możesz powiedzieć, że to prosty przykład, i spytać, co będzie, jeśli będę musiał nauczyć się robić coś, czego nie nauczyli się moi przyjaciele. Na przykład sprzedać książkę największemu wydawnictwu na świecie jako debiutujący autor. Śmieszne pytanie. Są dwa możliwe podejścia, które zastosowałem: 1. Wybrałem jedną spośród dziesiątek książek, opierając się na recenzjach czytelników i fakcie, że autor zrobił coś, co sam chciałem zrobić. Jeśli zadanie polega na tym, by dowiedzieć się, jak coś zrobić w praktyce, czytam tylko te źródła, w których piszą „jak to zrobiłem”, oraz autobiografie. Nie warto marnować czasu na spekulacje oraz myślenie życzeniowe. 2. Wykorzystując tę książkę, sformułowałem inteligentne i konkretne pytania, a potem skontaktowałem się z dziesięcioma najlepszymi autorami i agentami na świecie, pisząc e-maile lub telefonując. W 80% przypadków uzyskałem odpowiedź. Czytałem tylko te rozdziały książek, które miały znaczenie dla natychmiastowych dalszych działań, i zajęło mi to nie więcej niż dwie godziny. Przygotowanie szablonu e-maila i planu rozmowy telefonicznej

zajmuje mniej niż godzinę. Takie podejście, opierające się na osobistym kontakcie, jest nie tylko wydajniejsze i skuteczniejsze od informacyjnych „szwedzkich stołów”, lecz umożliwia mi również nawiązanie kontaktów i pozyskanie mentorów, których będę potrzebował, by sprzedać swoją książkę. Odkryj na nowo siłę zapomnianej umiejętności, nazywanej „rozmawianiem”. To działa. Powtórzę jeszcze raz: mniej znaczy więcej. Jak w dziesięć minut zwiększyć szybkość czytania o 200% Na pewno będziesz musiał kiedyś coś przeczytać. Oto cztery proste wskazówki, które pozwolą ci zminimalizować szkody i zwiększyć szybkość czytania o co najmniej 200% w dziesięć minut, i to bez ryzyka braku zrozumienia: 1. Dwie minuty: Przesuwaj długopis lub palec wzdłuż każdego wersu, który czytasz, i czytaj najszybciej, jak potrafisz. Czytanie jest serią fotograficznych ujęć (zwanych „sakadami”), a używanie wizualnego wskaźnika zapobiega regresji. 2. Trzy minuty: Zaczynaj każdy wers, koncentrując się na trzecim słowie od lewej, a kończ, koncentrując się na trzecim słowie od prawej. Pozwala to wykorzystać widzenie obwodowe, które zazwyczaj marnuje się na marginesach. Na przykład nawet jeśli w poniższym zdaniu pogrubione słowa będą stanowiły dla ciebie początkowy i końcowy punkt koncentracji, „przeczytane” zostanie całe zdanie,

ale kosztem mniejszego ruchu gałek ocznych. „Bardzo dawno temu uzależnieni od informacji postanowili się odtruć”. Ćwicz czytanie z obu stron, aż stanie się łatwiejsze. 3. Dwie minuty: Gdy już oswoisz się z wskakiwaniem na trzecie lub czwarte słowo od każdego końca wersu, spróbuj ograniczyć się tylko do dwóch „ujęć” – zwanych również fiksacjami – w każdym wersie, czyli do pierwszego i ostatniego ważnego słowa. 4. Trzy minuty. Ćwicz czytanie zbyt szybkie, by zrozumieć, ale dobre technicznie (z zastosowaniem trzech powyższych technik) przez pięć stron, a potem czytaj z wygodną dla ciebie szybkością. To wyostrzy percepcję i wyznaczy inną granicę szybkości czytania – podobnie jak osiemdziesiąt kilometrów na godzinę zazwyczaj wydaje się dużą prędkością, ale staje się bardzo wolnym ruchem, gdy nagle opuszczasz autostradę, po której jechałeś 110 kilometrów na godzinę. Aby obliczyć szybkość czytania wyrażoną w słowach na minutę – i ocenić swoje postępy – weź jakąś książkę, policz słowa w dziesięciu wersach, podziel tę liczbę przez dziesięć – otrzymasz średnią liczbę słów w wersie. Pomnóż to przez liczbę wersów na stronie, a otrzymasz średnią liczbę słów na stronie, Jak na razie, to bardzo proste. Jeśli na początku czytasz 1,25 strony na minutę, a na stronie znajduje się średnio 330 słów, oznacza to, że czytasz z szybkością 412,5 słowa na minutę. Jeśli po

pewnym treningu czytasz 3,5 strony – oznacza to, że twoja prędkość czytania zwiększyła się do 1155 słów na minutę i znajdujesz się wśród 1% najszybciej czytających ludzi na świecie. PYTANIA I DZIAŁANIA Nauczenie się ignorowania rzeczy jest najwspanialszą drogą do wewnętrznego spokoju. Robert J. Sawyer, Calculating God 1. Spraw sobie natychmiast tygodniowy post od wszelkich mediów. Świat nawet nie drgnie, a tym bardziej się nie skończy, gdy przetniesz pępowinę informacji. Aby to sobie uświadomić, najlepiej jest podejść do tego wszystkiego praktycznie i bez zbędnej zwłoki: tydzień postu od wszelkich mediów. Informacja jest zbyt podobna do porcji lodów – mówimy: „Och, zjem tylko pół gałki”, tak samo jak: „Wskoczę do sieci tylko na minutkę”. Zastosuj natychmiastowy i rygorystyczny odwyk, bądź na głodzie. Jeśli potem zechcesz wrócić do diety informacyjnej 15 tysięcy kalorii, opartej na frytkach, to w porządku, ale zacznij post od jutra i wytrwaj w nim przynajmniej przez pięć dni, stosując się do poniższych wskazówek. Żadnych gazet, czasopism, słuchowisk czy innych niż muzyczne stacji radiowych. Muzyka zawsze jest dozwolona. Żadnych stron internetowych z informacjami (cnn.com, drudgereport.com, msn.com[14] itp.). Żadnej absolutnie telewizji, z wyjątkiem jednogodzinnego wieczornego oglądania dla przyjemności. Żadnych książek, z wyjątkiem tej, którą trzymasz w rękach, oraz

jednogodzinnej lektury beletrystyki[15] do poduszki. Żadnego surfowania po sieci, o ile nie jest to konieczne, by zrealizować zadanie wyznaczone na ten dzień. „Konieczne” oznacza konieczne, a nie pożyteczne. Niepotrzebne czytanie to wróg publiczny numer jeden w ciągu tygodniowego postu. Co zrobisz z całym zaoszczędzonym czasem? Zastąp czytanie przy śniadaniu rozmową z małżonkiem, kontaktem z dziećmi lub uczeniem się zasad podanych w tej książce. Między 9 a 17 wykonaj swoje priorytetowe zadania, opisane w poprzednim rozdziale. Jeśli zaoszczędzisz przy tym trochę czasu, wykonaj ćwiczenia podane w tej książce. Ta rekomendacja może wydawać się hipokryzją, ale tak nie jest: informacje zawarte w tej książce są ważne i gotowe do zastosowania już teraz, a nie jutro czy pojutrze. Każdego dnia podczas przerwy obiadowej (nie wcześniej) przez pięć minut pozwól sobie na przyjęcie porcji informacji. Zapytaj dobrze poinformowanego kolegę lub kelnera w restauracji: „Czy coś ważnego wydarzyło się dzisiaj w świecie? Nie mogłem kupić gazety”. Przestań, gdy tylko uświadomisz sobie, że odpowiedź zupełnie nie ma wpływu na to, co robisz. Większość ludzi nie chce nawet pamiętać tego, na co poświęcili rano co najmniej dwie absorbujące godziny. Wymagaj od siebie. Mogę przepisać ci lekarstwo, ale to ty musisz je zażywać. Ściągnij przeglądarkę internetową Firefox (www.firefox.com) i stosuj LeechBlock, by całkowicie zablokować pewne strony na jakiś czas. Za pośrednictwem strony http://www.proginosko.com/leechblock.html możesz wskazać do sześciu grup sześciu stron do zablokowania, określając różną liczbę dni dla każdej grupy. Możesz blokować strony na określony czas (na przykład od 9 do 17), ustalać limity czasu używania (na przykład

dziesięć minut na godzinę) lub stosować kombinację blokowania na jakiś czas i ustalania limitów czasowych użytkowania (na przykład dziesięć minut na godzinę między 9 a 17). Możesz też ustanawiać hasła dostępu do rozszerzonych opcji, aby powstrzymać się w chwilach słabości. 2. Wyrób sobie nawyk zadawania pytania: „Czy na pewno wykorzystam tę informację do czegoś pilnego i ważnego?”. Nie wystarczy, że dana informacja może się „do czegoś” przydać – musi to być pilne i istotne. Jeśli któreś z tych kryteriów nie jest spełnione, nie konsumuj. Informacja jest bezużyteczna, jeśli nie znajdzie zastosowania do czegoś dla ciebie ważnego lub jeśli o niej zapomnisz, zanim będziesz miał szansę ją zastosować. Miałem zwyczaj czytania książek lub informacji z sieci, by przygotować się do czegoś, co miało zdarzyć się za kilka tygodni czy miesięcy. Jednak potem musiałem czytać wszystko jeszcze raz, gdy zbliżał się wyznaczony termin. To głupie i zbędne. Stosuj się do swojej krótkiej listy rzeczy do zrobienia i wypełniaj stopniowo luki informacyjne. Skoncentruj się na tym, co Kathy Sierra nazywa informacją „just-intime”, czyli w odpowiednim czasie, zamiast zbierać informacje „na wszelki wypadek”. 3. Praktykuj sztukę niedokończenia. Nauczenie się tej sztuki również zajęło mi sporo czasu. Rozpoczęcie czegoś nie uzasadnia automatycznie dokończenia. Jeśli czytasz artykuł, który jest do niczego, zostaw go i nigdy do niego nie wracaj. Jeśli oglądasz w kinie film i okazuje się gorszy niż Matrix III, wyjdź z sali i nie czekaj, aż umrze ci więcej neuronów. Jeśli czujesz się najedzony po skonsumowaniu połowy porcji żeberek, odłóż widelec i nie zamawiaj deseru. Więcej nie oznacza lepiej, a zaprzestanie czegoś okazuje się często dziesięć razy lepsze niż dokończenie. Wyrób sobie nawyk niekończenia

tego, co jest nudne i nieproduktywne, jeśli nie wymaga tego od ciebie szef. Wyzwanie dla komfortu Zdobywaj numery telefonu (dwa dni) Jeśli potrafisz już utrzymać kontakt wzrokowy, codziennie poproś o numer telefonu przynajmniej dwie (choć im więcej, tym mniej będzie to stresujące) atrakcyjne osoby płci przeciwnej. Dziewczyny, wy również bierzecie udział w tej grze i nieważne, czy macie pięćdziesiąt lat, czy też więcej. Pamiętajcie, że prawdziwym celem nie jest zdobycie numerów telefonu, ale przezwyciężenie lęku przed pytaniem – dlatego rezultat nie ma tu znaczenia. Jeśli jesteś w stałym związku, pozyskuj te informacje (lub udawaj, że je pozyskujesz) dla Greenpeace. I wyrzuć je tuż po zdobyciu. Jeśli chcesz poćwiczyć jak karabin maszynowy, idź do centrum handlowego – w ten sposób najszybciej można pozbyć się uczucia dyskomfortu – i postaraj się poprosić o telefon trzy osoby w ciągu pięciu minut. Wybierz sobie jakąś wariację poniższego scenariusza. „Przepraszam. Wiem, że wydaje się to dziwne, ale jeśli nie zadam pani (panu) teraz tego pytania, będę sobie pluć w brodę przez resztę dnia. Spieszę się na spotkanie z przyjacielem [czyli mam przyjaciół i nie usiłuję się narzucać], ale pani (pan) jest naprawdę [niesamowicie, olśniewająco] urocza (uroczy) [zachwycająca(y), atrakcyjna(y)]. Czy mógłbym (mogłabym) dostać pani (pana) numer telefonu? Nie jestem psycholem – przysięgam. Może dać mi pani (pan) nieprawdziwy numer, jeśli nie jest pani (pan) zainteresowana (zainteresowany)”.

[12]

Simon otrzymał Nagrodę Nobla w roku 1978 – za badania nad procesem podejmowania decyzji w organizacji: „Nie jest możliwe, by

w jakimkolwiek czasie mieć doskonałą i kompletną informację wspomagającą podjęcie decyzji”. [13] W roku 2004, kiedy to pisałem. [14] LOL. [15] Jako ktoś, kto czyta wyłącznie literaturę faktu od niemal piętnastu lat, mogę stwierdzić dwie rzeczy: zupełnie nieproduktywne jest czytanie dwóch książek z tego gatunku naraz (ta książka to jedna z nich), a beletrystyka lepiej niż tabletka nasenna pozwala zapomnieć o wydarzeniach minionego dnia.

7

Przerwanie przerywania i sztuka odmowy

Myśl niezależnie. Bądź szachistą, a nie pionkiem. Ralph Charell Zebrania są uzależniającym, zupełnie nieznającym umiaru działaniem, w które zazwyczaj angażują się korporacje i inne organizacje tylko i wyłącznie dlatego, że nie mogą się masturbować. Dave Barry, laureat Nagrody Pulitzera, popularny amerykański humorysta WIOSNA 2000, PRINCETON W STANIE NEW JERSEY 13.35 – Myślę, że zrozumiałem. Naprzód. W następnym paragrafie wyjaśniam, że... – robiłem szczegółowe notatki i nie chciałem zgubić żadnego szczegółu. 15.45 – W porządku. To ma sens, jeśli jednak spojrzymy na następujący przykład... – przerwałem na chwilę w pół zdania. Asystent dydaktyczny

zakrył twarz obiema rękami. – Tim, skończmy na dzisiaj w tym miejscu. Będę o tym pamiętał. Miał już dość. Ja też, ale wiedziałem, że muszę zrobić to tylko raz. Przez wszystkie cztery lata w szkole miałem swoje zasady. Jeśli otrzymywałem stopień niższy niż A z wypracowania lub sprawdzianu (niebędącego testem wyboru) z jakiegoś przedmiotu, przychodziłem na dyżur do nauczyciela i przez dwie lub trzy godziny zasypywałem go pytaniami, aż odpowiedział mi na wszystkie lub aż go zamęczyłem. Służyło to dwóm ważnym celom: 1. Dowiadywałem się dokładnie, w jaki sposób nauczyciel ocenia prace, jakie ma uprzedzenia i jakie problemy sprawiają mu uczniowie. 2. Nauczyciel długo i poważnie zastanawiał się, zanim postawił mi stopień niższy niż A. Nigdy nawet nie zamierzał postawić mi złego stopnia, o ile nie miał jakichś wyjątkowych powodów, ponieważ wiedział, że zapukam do jego drzwi z następną trzygodzinną wizytą. Naucz się być trudnym partnerem, jeśli ma to znaczenie. W szkole jak w życiu – jeśli będziesz miał opinię osoby asertywnej, pomoże ci to zyskać specjalne traktowanie i nie będziesz musiał za każdym razem żebrać o coś lub walczyć. Przypomnij sobie czasy na placu zabaw. Zawsze był tam ktoś wielki i ważny, a wokół mnóstwo oferm, ale był też jakiś dzieciak, który bił się ze wszystkimi jak diabli, rozrabiał i wspinał się na płoty. Nie zawsze wygrywał, ale po jednej czy dwóch zaciętych bójkach ważny i wielki postanawiał z nim nie zaczynać. Łatwiej było przyczepić się do kogoś innego. Bądź takim dzieciakiem. Robienie rzeczy ważnych i ignorowanie nieważnych jest trudne, ponieważ nam wszystkim wciąż wydaje się, że cały świat sprzysięga się przeciw naszym planom. Na szczęście kilka rutynowych zmian sprawi, że

zawracanie ci głowy będzie dla „zawracającego” dużo bardziej dotkliwe niż pozostawienie cię w spokoju. Czas skończyć z informacyjnym molestowaniem.

Nie każde zło wygląda tak samo Dla naszych celów „przerwaniem” nazwiemy wszystko, co wstrzymuje wykonanie od początku do końca jakiegoś ważnego zadania. Pora wskazać trzech głównych winowajców. 1. Marnowanie czasu: te rzeczy można sobie odpuścić, a konsekwencje będą niewielkie lub żadne. Najczęściej marnujemy czas na zebrania, dyskusje, rozmowy telefoniczne i e-maile, które są zupełnie bez znaczenia. 2. Czasochłonność: powtarzalne zadania lub żądania, które trzeba zrealizować, choć często przerywają bardziej wartościową pracę. Oto kilka, które zapewne dobrze znasz: czytanie e-maili i odpisywanie, telefonowanie i odpowiadanie, obsługa klientów (sprawdzanie statusu zmówienia, udzielanie informacji o produktach itp.), przygotowywanie raportów finansowych i sprzedażowych, osobiste sprawy do załatwienia – to wszystko są powtarzalne działania i zadania. 3. Brak upełnomocnienia: sytuacje, w których wykonanie jakiejś błahostki wymaga akceptacji innej osoby. Oto kilka przykładów: rozwiązywanie problemów klientów (zagubione lub zniszczone przesyłki, wadliwe działanie sprzętu itp.), kontakty z klientami, wszelkiego rodzaju drobne wydatki. Przyjrzyjmy się, jakie środki zaradcze można zastosować dla każdego z tych trzech problemów.

Marnowanie czasu – bądź ignorantem

Najlepszą obroną jest dobry atak. Dan Gable, złoty medalista olimpijski w zapasach, najlepszy trener w historii; osobisty rekord: 299-6-3 ze 182 łopatkami Rzeczy będące przyczyną marnowania czasu najłatwiej jest wyeliminować i odrzucić. To problem ograniczenia dostępu i skierowania całej komunikacji wyłącznie na działania natychmiastowe. Po pierwsze ogranicz konsumpcję i produkcję e-maili. To najwspanialsze przerwanie, jakiego można dokonać we współczesnym świecie. 1. Wyłącz sygnał dźwiękowy, jeśli włączyłeś go w Outlooku lub podobnym programie, oraz funkcję „Wyślij i odbierz”, dostarczającą ci wiadomość natychmiast po jej wysłaniu przez nadawcę. 2. Sprawdzaj pocztę dwa razy dziennie, raz w południe lub tuż przed lunchem, a potem o czwartej po południu. Dwunasta i czwarta to godziny, w których na pewno otrzymasz odpowiedzi na wcześniej wysłane e-maile. Nigdy nie dopuść do tego, by sprawdzanie poczty było twoją pierwszą poranną czynnością[16]. Zamiast tego dokończ najważniejsze zadanie do jedenastej, aby uniknąć sytuacji, kiedy lunch albo czytanie emaili będą wymówką, by odłożyć to na później. Zanim wprowadzisz zasadę sprawdzania poczty dwa razy w ciągu dnia, musisz przygotować autoodpowiedź, która przyzwyczai twojego szefa, współpracowników, dostawców i klientów do większej efektywności. Zalecałbym, abyś nie prosił o przyzwolenie. Zapamiętaj jedno z dziesięciu przykazań: „Błagaj o wybaczenie, ale nie proś o pozwolenie”. Przerwanie przerywania i sztuka odmowy

KOLOR JASNOSZARY OZNACZA CZAS DOSTĘPNY NA WYKONANIE ZADAŃ O WYSOKIM PRIORYTECIE Dzięki uprzejmości SANDII

Jeśli przyprawia cię to o palpitację serca, porozmawiaj z bezpośrednim przełożonym i zaproponuj jedno- lub trzydniową próbę. Powiedz, jakimi ważnymi projektami się teraz zajmujesz i jak frustrujące jest dla ciebie nieustanne przerywanie pracy z różnych powodów. Możesz zrzucić winę na spam lub kogoś spoza biura. Oto prosty wzór e-maila, który możesz wykorzystać. Drodzy Przyjaciele [lub Szanowni Koledzy], z powodu nawału obowiązków sprawdzam teraz swoją pocztę i odpowiadam na e-maile dwa razy dziennie, o 12 i 16 czasu wschodnioamerykańskiego [lub twojej strefy czasowej].

Jeśli potrzebujesz pilnej pomocy (będę wdzięczny, jeśli upewnisz się, że jest to naprawdę pilne) i sprawa nie może czekać do 12 lub 16, skontaktuj się ze mną telefonicznie, dzwoniąc pod numer 555-555-555. Dziękuję za zrozumienie dla mojego kroku w kierunku większej efektywności i skuteczności. To pomoże mi osiągnąć więcej, by lepiej ci służyć. Z poważaniem Tim Ferriss

*** Najszybciej, jak to możliwe, przejdź na system sprawdzania poczty raz dziennie. Sprawy niecierpiące zwłoki naprawdę należą do rzadkości. Ludzie nie najlepiej potrafią oceniać ich ważność i wyolbrzymiają drobiazgi, by czymś się zająć i zwiększyć swoje poczucie własnej ważności. Taka autoodpowiedź to narzędzie, które nie zmniejszając zbiorowej efektywności, zmusza ludzi do powtórnej oceny powodów, dla których chcą ci przerwać, a tym samym pomaga im ograniczyć czasochłonne kontakty bez znaczenia. Na początku byłem przerażony, że przegapię ważne zlecenia i ściągnę na siebie katastrofę. Nic takiego jednak się nie stało. Jeśli chcesz zobaczyć przykład ekstremalnej autoodpowiedzi, czyli takiej, która nigdy nie zachęca do narzekań i umożliwia mi sprawdzanie poczty raz w tygodniu, wyślij e-mail na adres [email protected]. Obecny kształt nadałem jej trzy lata temu i odtąd ma prawdziwie magiczne działanie. Drugi krok to przesiew przychodzących i ograniczenie wychodzących połączeń telefonicznych. 1. W miarę możliwości korzystaj z dwóch numerów telefonu – jednej linii w biurze (niska pilność) i jednej komórkowej (sprawy pilne). Mogą to być również dwa telefony komórkowe albo jeszcze inne rozwiązanie – na przykład linia do mało pilnych rozmów może być połączona z numerem internetowym, który przekierowuje rozmowy na pocztę głosową online

(dostępne chociażby na skype.com). Korzystaj z numeru komórkowego w autoodpowiedzi e-mailowej i odpowiadaj zawsze, o ile połączenie nie pochodzi z niezidentyfikowanego numeru lub nie chcesz podejmować rozmowy. Jeśli masz wątpliwości, pozwól, by wiadomość została przekierowana do poczty głosowej, i odsłuchaj ją natychmiast, aby cenić ważność sprawy. Jeśli może poczekać, niech poczeka. Urażeni muszą nauczyć się czekać. Telefon biurowy powinien mieć wyciszony dzwonek i przez cały czas przekierowywać dzwoniących na pocztę głosową. Nagranie powinno brzmieć swojsko: Dodzwoniłeś się do biura Tima Ferrissa. Obecnie sprawdzam pocztę głosową i odpowiadam na nią dwa razy dziennie, o 12 i 16 czasu wschodnioamerykańskiego. Jeśli potrzebujesz pomocy w naprawdę pilnej sprawie, która nie może poczekać ani do 12 ani do 16, proszę, zadzwoń na numer mojego telefonu komórkowego: 555-555-5555. Jeśli nie, proszę, zostaw wiadomość, a odezwę się w jednym z dwóch najbliższych terminów. Pamiętaj, aby zostawić twój adres e-mailowy – dzięki temu mogę odpowiedzieć szybciej. Dziękuję za zrozumienie dla mojego posunięcia, zmierzającego ku większej wydajności i skuteczności. Dzięki temu mogę więcej osiągnąć i lepiej ci służyć. Życzę wspaniałego dnia.

2. Jeśli ktoś zadzwoni na twoją komórkę, prawdopodobnie sprawa jest pilna i powinna zostać tak potraktowana. Nie pozwalaj na marnowanie czasu w innym przypadku. To zaczyna się już od powitania. Porównaj następujące przykłady: Jane (odbiorca): Halo? John (telefonujący): Cześć, to ty, Jane? Jane: Tak, Jane przy telefonie. John: Cześć, Jane, mówi John. Jane: O, cześć, John. Jak się masz? (albo: „O, cześć, John. Co słychać?”).

Teraz John zupełnie odejdzie od tematu i rozpocznie rozmowę o niczym, a ty będziesz główkować, jak się od tego uwolnić i upewnić, po co dzwoni. Lepiej zrobić to tak: Jane: Tu Jane. John: Cześć, mówi John. Jane: Cześć, John. Właśnie coś robię. W czym mogę ci pomóc? Potencjalny dalszy ciąg: John: Och, mogę zadzwonić później. Jane: Nie, mam chwilkę. Co mogę dla ciebie zrobić?

Nie zachęcaj ludzi do pogaduszek, nie pozwalaj im paplać bez sensu. Niech natychmiast przechodzą do sedna sprawy. Jeśli kręcą lub próbują odłożyć to do następnej bliżej nieokreślonej rozmowy, sprowadź ich na ziemię – niech powiedzą, o co chodzi. Jeśli zaczynają długo i szczegółowo opisywać problem, przerwij im („John, przepraszam, że ci przerywam, ale za pięć minut mam inną rozmowę. W czym mogę ci pomóc?”). Możesz też zamiast tego powiedzieć: „John, przepraszam, że przerywam, ale za pięć minut mam inną rozmowę. Czy możesz wysłać mi e-mail?”. Trzecim kokiem jest doskonałe opanowanie sztuki odmowy i unikania spotkań. Gdy w roku 2001 pojawił się w TrueSAN nowy wiceprezes do spraw sprzedaży, już pierwszego dnia trafił na zebranie całej firmy, na którym w krótkich słowach oznajmił: „Nie przyszedłem tu, by zawierać nowe przyjaźnie. Zostałem zatrudniony, by stworzyć zespół sprzedażowy i sprzedawać produkty. I to zamierzam robić. Dziękuję”. Tyle. Tyle powiedział w tak krótkim wystąpieniu. Starał się dotrzymać słowa. Biurowe dusze towarzystwa nie lubiły go za tak rzeczowe podejście do komunikacji, jednak każdy szanował jego czas. Nie był nieuprzejmy bez powodu, ale był bezpośredni i wymagał od ludzi ze swojego otoczenia, by nie rozpraszały ich żadne błahostki. Niektórzy

twierdzili, że brak mu charyzmy, ale nikt nie mógł odmówić mu wyjątkowej skuteczności. Pamiętam, jak siedziałem w jego biurze podczas naszego pierwszego spotkania w cztery oczy. Byłem właśnie świeżo po czteroletnim rygorystycznym treningu akademickim i nagle stanąłem w obliczu potrzeby określenia profilu potencjalnego klienta, tworzenia rozbudowanych planów, dotrzymywania terminów itp. itd. Poświęciłem co najmniej dwie godziny na przygotowanie się do tego spotkania, by zrobić jak najlepsze pierwsze wrażenie. Słuchał z uśmiechem nie dłużej niż dwie minuty, po czym podniósł rękę. Zamilkłem. Uśmiechnął się dobrodusznie i powiedział: „Tim, nie chcę słuchać opowiadań. Po prostu powiedz, co mamy zrobić”. Przez następne tygodnie uczył mnie, jak rozpoznać, kiedy jestem rozproszony lub skoncentrowany na niewłaściwych rzeczach, do których można zaliczyć wszystko, co nie zbliżało naszych dwóch lub trzech najważniejszych klientów do podpisania zamówienia. Nasze następne spotkania nie trwały dłużej niż pięć minut. Od tego momentu postaraj się, by wszyscy w twoim otoczeniu koncentrowali się na tym, na czym trzeba, i unikaj spotkań – osobistych i prowadzonych z wykorzystaniem telefonu bądź internetu – które nie mają jasno określonego celu. Da się to zrobić taktownie, choć powinieneś mieć świadomość, że niektórzy maruderzy poczują się urażeni, jeśli kilka ich pierwszych propozycji spotka się z odmową. Jednak gdy stanie się jasne, że trzymanie się celu jest twoją niezmienną zasadą, zaakceptują to i nauczą się z tym żyć. Nieprzyjemne uczucia mijają. Nie daj się wariatom, bo sam zwariujesz. To twoja sprawa, by nauczyć otaczających cię ludzi skuteczności i wydajności. Nikt nie zrobi tego za ciebie. Oto kilka zaleceń. 1. Zadecyduj, że skoro większość spraw wcale nie jest pilna,

będziesz wymagał od ludzi używania następujących środków komunikacji, w takiej właśnie kolejności preferencji: e-mail, telefon, osobiste spotkanie. Jeśli ktoś proponuje spotkanie, poproś, aby zamiast tego wykorzystał drogę mailową, a w ostateczności zgódź się na telefon. Jako usprawiedliwienie powołaj się na inne pilne zadania. 2. W miarę możliwości na wiadomości z poczty głosowej odpowiadaj e-mailem. To uczy ludzi zwięzłości. Pomóż im wyrobić sobie ten nawyk. Podobnie jak powitanie telefoniczne, również komunikacja e-mailowa powinna być właściwie ukierunkowana, by uniknąć niekończącej się wymiany zdań. Zatem e-mail z pytaniem: „Czy możemy spotkać się o 16?” powinien przybrać formę: „Czy możemy spotkać się o 16? Jeśli tak, to... Jeśli nie, proszę o zaproponowanie trzech terminów, które ci odpowiadają”. Zastosowanie struktury „jeśli... to...” jest szczególnie ważne, gdy sprawdzasz swoją pocztę niezbyt często. Ponieważ ja robię to tylko raz w tygodniu, niezwykle ważne jest, by w ciągu siedmiu dni od wysłania przeze mnie e-maila nikt nie musiał wiedzieć „co... jeśli...” lub czekać na jakąś inną informację. Jeśli podejrzewam na przykład, że zamówiony towar nie dotarł na miejsce, wysyłam do swojej menedżerki ds. wysyłki taki e-mail: Droga Susan... Czy nowa dostawa dotarła? Jeśli tak, daj mi znać na..., a jeśli nie, skontaktuj się z Johnem Doe’em telefonicznie (numer 555-5555) lub e-mailowo ([email protected]). Jest on na liście adresatów tego maila. Sprawdź datę i historię wysyłki. John, jeśli są jeszcze jakieś inne problemy z wysyłką, skontaktuj się z Susan telefonicznie (555-4444), ona ma prawo podejmować w moim imieniu decyzje w sprawach nieprzekraczających 500 dolarów. Jeśli zajdzie taka konieczność, zadzwoń na mój telefon komórkowy, choć liczę na Was oboje. Dziękuję.

Tak pisząc, unikam następnych pytań, dwóch równolegle prowadzonych

dialogów i bezpośredniego zaangażowania w rozwiązanie problemu. Postaraj się, by twoim nawykiem stało się rozważanie „jeśli... to...” i proponowanie odpowiednich działań w każdym e-mailu, w którym zadajesz jakieś pytanie. 3. Wiadomość powinna być wysyłana wyłącznie w celu przekazania decyzji w związku z określoną sytuacją, a nie w celu określenia, jaki jest problem. Jeśli ktoś proponuje ci spotkanie lub „ustalenie terminu rozmowy telefonicznej”, poproś, aby przesłał ci e-mail z tematem, planem i określonym celem: To wydaje się wykonalne. Dlatego, abym mógł jak najlepiej się przygotować, proszę, przyślij mi e-mail z planem spotkania, czyli listą spraw i pytań, do których będziemy musieli się odnieść. To byłoby wspaniałe. Z góry dziękuję.

Nie dawaj nikomu szansy na wymiganie się. „ Z góry dziękuję” przed ripostą zwiększa twoje szanse na otrzymanie oczekiwanego e-maila. Zastosowanie e-maila jako środka komunikacji zmusza ludzi do określania oczekiwanego rezultatu spotkania lub rozmowy telefonicznej. W dziewięciu przypadkach na dziesięć spotkanie okazuje się niepotrzebne i gdy już uda się wyartykułować pytania, można na nie odpowiedzieć emailowo. Przyzwyczaj do tego innych. Ja sam nie miałem osobistego spotkania biznesowego od ponad pięciu lat, nie odbyłem w tym czasie więcej niż kilkunastu telekonferencji, a każda nich trwała nie dłużej niż trzydzieści minut. 4. Jeśli już mowa o trzydziestu minutach i jeśli absolutnie nie możesz uniknąć spotkania lub telekonferencji, ustal czas zakończenia. Nie pozostawiaj nierozstrzygniętych dyskusji i staraj się, by trwały one krótko. Jeśli wszystko jest dobrze zdefiniowane, podjęcie decyzji nie powinno trwać dłużej niż pół godziny. Powołaj się na inne obowiązki o nietypowych porach (na przykład bardziej wiarygodna będzie

15.20 niż 15.30) i zmuś ludzi, by skoncentrowali się na sednie sprawy, a nie na żartach, ubolewaniu czy ocenianiu. Jeśli musisz wziąć udział w spotkaniu, na które zaplanowano dużo czasu lub które nie musi zakończyć się rozstrzygnięciami, poproś organizatora, by w pierwszej kolejności omówiono sprawy dotyczące ciebie, ponieważ musisz wyjść po piętnastu minutach. Jeśli musisz, wykorzystaj sfingowaną pilną rozmowę telefoniczną. Wynieś się stamtąd i poproś kogoś, by później poinformował cię o wszystkim, o czym powinieneś wiedzieć. Innym rozwiązaniem jest absolutna szczerość i głośne wyrażenie opinii o tym, jak bardzo niepotrzebne jest to spotkanie. Jeśli wybierzesz tę drogę, przygotuj się na grad krytyki i zaproponuj inne rozwiązania. 5. Twój kąt w biurze jest twoją świątynią – nie przyjmuj tam luźnych wizyt bez określonego celu. Niektórzy proponują wywieszenie jakiegoś znaku wyraźnie niosącego przesłanie „NIE PRZESZKADZAĆ”, ale zauważyłem, że jest on zupełnie ignorowany, o ile nie posiadasz osobnego pokoju. Ja sam uważam, że najlepiej założyć słuchawki – nawet jeśli niczego nie słuchasz. Jeśli ktoś podchodził do mnie pomimo takiej wątpliwej zachęty, udawałem, że rozmawiam przez telefon. Kładłem palec na ustach i mówiłem do niego: „Słyszę”, a potem do mikrofonu: „Czy mogę przeprosić cię na sekundę?”. Potem zwracałem się do intruza: „Cześć. Co mogę dla ciebie zrobić?”. Nie dopuszczałem rozwiązania, że „przyjdzie jeszcze raz”, tylko zmuszałem, by w pięć sekund powiedział mi, o co chodzi, albo, jeśli okaże się to konieczne, przysłał e-mail. Jeśli nie używasz słuchawek, twoja odpowiedź powinna być taka sama jak ta, której używasz, gdy odbierasz komórkę. „Cześć, intruzie. Właśnie jestem zajęty. W czym mogę ci pomóc?”. Jeśli nie da się tego wyjaśnić w ciągu trzydziestu sekund, poproś o e-mail na ten temat, ale nie proponuj, że wyślesz go pierwszy: „Bardzo chętnie pomogę, ale najpierw muszę to skończyć. Możesz mi przysłać e-mail z przypomnieniem?”. Jeśli

wciąż nie możesz pozbyć się intruza, powiedz mu, kiedy będziesz miał chwilę na rozmowę telefoniczną. „Ok, mam tylko dwie minuty przed następną rozmową. O co chodzi i w czym mogę ci pomóc?”. Zastosuj „technikę sprzedaży szczeniaka” – „Puppy Dog Close”, by przyzwyczaić swoich przełożonych i inne osoby do unikania spotkań. Technika ta zawdzięcza swą nazwę temu, że opiera się na podejściu stosowanym w sklepach zoologicznych: jeśli komuś podoba się szczeniak, ale waha się przed zakupem zmieniającym jego życie, po prostu oferuje mu się zabranie szczeniaka do domu z możliwością zwrotu, jeśli zmieni zdanie. Zwroty oczywiście należą do rzadkości. Technika ta jest bezcenna w sytuacjach, kiedy napotykasz opór wobec zmian na stałe. Włóż nogę w drzwi, proponując wypróbowanie rozwiązania, którego skutki są całkowicie odwracalne. Porównaj następujące teksty: – Myślę, że pokochacie tego szczeniaka. Przysporzy on wam nieustannych obowiązków na całe swoje życie, a umrze mniej więcej za około dziesięć lat. Już koniec beztroskich wakacji i w końcu zaczniecie zbierać psie kupy po całym mieście. Co o tym myślicie?

I taki: – Myślę, że pokochacie tego szczeniaka. Może zabierzecie go do domu i przekonacie się? Możecie po prostu przynieść go z powrotem, jeśli zmienicie zdanie.

A teraz wyobraź sobie, że spotykasz na korytarzu swojego szefa i przyjaźnie klepiesz go po ramieniu: – Chętnie przyjdę na to spotkanie, ale mam lepszy pomysł. Nie róbmy już nigdy takich spotkań, bo wszyscy tracą czas, a i tak nie zapadają na nich żadne istotne decyzje.

Albo: – Naprawdę chciałbym przyjść na to spotkanie, ale jestem totalnie zawalony pracą

i mam do zrobienia kilka ważnych rzeczy. Czy mogę dzisiaj wyjątkowo nie przyjść? I tak nie będę mógł się skoncentrować. Obiecuję, że potem poproszę kolegę X, żeby przekazał mi wszystko, co było omawiane. W porządku?

Ten drugi zestaw propozycji wydaje się mniej permanentny i taki w istocie jest nasz zamiar. Powtarzaj ten schemat, dbając o to, by w tym czasie osiągać więcej, nie uczestnicząc w spotkaniu, niż osoby, które brały w nim udział. Znikaj tak często, jak to tylko możliwe, i powołuj się na większą wydajność, aby w ten sposób przekształcić to w stały zwyczaj. Naucz się naśladować grzeczne dziecko: „Tylko raz! Proszę!!! Obiecuję, że zrobię X!”. Rodzice ulegają, ponieważ dzieci potrafią manipulować rodzicami. To działa również na szefów, dostawców, klientów i całą resztę świata. Stosuj, ale sam nie ulegaj. Jeśli szef prosi cię o pracę w nadgodzinach „tylko raz”, będzie oczekiwał tego również w przyszłości.

Pożeracze czasu – grupuj i nie ustawaj w wysiłkach Plan pozwala uchronić się przed chaosem i zachciankami innych. Annie Dillard, laureatka Nagrody Pulitzera w dziedzinie literatury faktu w roku 1975 Jeśli nigdy wcześniej nie korzystałeś z usług druku reklamowego, zaskoczą cię ceny i terminy w tej branży. Załóżmy, że wykonanie nadruku czterokolorowego logo na dwudziestu podkoszulkach kosztuje 310 dolarów i zajmuje tydzień. Ile kosztuje i ile czasu wymaga wykonanie trzech takich koszulek? Tak samo 310 dolarów i tydzień.

Jak to możliwe? Po prostu opłaty za przygotowanie nie zmieniają się. Drukarz potrzebuje tyle samo materiału na wykonanie matrycy (150 dolarów) i musi poświęcić na to tyle samo pracy (100 dolarów). Przygotowanie jest więc prawdziwym pożeraczem czasu. Dlatego zadanie, pomimo małej skali, musi być zaplanowane podobnie jak wszystkie inne. W efekcie termin dostawy także wynosi tydzień. Słabszy efekt skali skutkuje tym, że zamiast na dwadzieścia koszulek po 3 dolary możemy pozwolić sobie na trzy koszulki po 20 dolarów. Rozwiązaniem oszczędzającym czas i koszty jest więc oczekiwanie, aż uzyska się większe zamówienie. Takie podejście nazywamy „grupowaniem” lub „tworzeniem partii towaru”. Grupowanie jest też dobrym rozwiązaniem w odniesieniu do rozpraszających, ale koniecznych czasochłonnych czynności, powtarzalnych zadań, które przerywają nam wykonywanie ważniejszych rzeczy. Jeśli sprawdzasz pocztę i płacisz rachunki pięć razy w tygodniu, za każdym razem zajmuje ci to około pół godziny i odpowiadasz w sumie na dwadzieścia listów. Jeśli jednak robisz to raz w tygodniu, całość może ci zająć w sumie godzinę, a nadal odpowiadasz na dwadzieścia – tak, dwadzieścia – listów, które w przeciwnym wypadku pochłonęłyby ci dwie i pół godziny. Ludzie częściej wybierają pierwsze rozwiązanie – z obawy przez pilnymi sprawami. Jednak po pierwsze rzadko zdarzają się naprawdę pilne sprawy. Po drugie, jeśli trafi ci się coś naprawdę pilnego i nie dotrzymasz terminu, skutki są zazwyczaj odwracalne, a naprawienie błędu zazwyczaj nie kosztuje zbyt wiele. Do przygotowania wszystkich zadań konieczny jest czas niezależny od skali zadania. Często jest to taki sam czas niezależnie od tego, czy wykonujesz tę samą czynność raz, czy sto razy. Istnieje coś takiego, jak psychologiczna zmiana biegu – czasami podjęcie na nowo przerwanego dużego i ważnego zadania wymaga aż czterdziestu pięciu minut. Ponad

jedna czwarta czasu od 9 do 17 (28%) jest zużywana na tego rodzaju przerwania[17]. Odnosi się to do wszystkich powtarzających się zadań. To właśnie z tego powodu zdecydowaliśmy się już, że będziemy sprawdzać pocztę elektroniczną i odbierać telefony dwa razy dziennie, o określonych i wcześniej ustalonych porach (pomiędzy którymi wiadomości te są gromadzone). Przez ostatnie trzy lata sprawdzałem swoją pocztę elektroniczną nie częściej niż raz w tygodniu, a często zdarzały mi się nawet czterotygodniowe przerwy. Nic nie okazało się nienaprawialne, a naprawienie czegokolwiek nie kosztowało mnie więcej niż 300 dolarów. Dzięki grupowaniu zaoszczędziłem setki godzin zbędnej pracy. Ile wart jest twój czas? Rozważmy hipotetyczny przykład: 1. Twoje godzinne wynagrodzenie lub wartość, na jaką wyceniasz swój czas, to 20 dolarów. Tak będzie, jeśli na przykład będziesz zarabiał 40 tysięcy dolarów rocznie i miał dwa tygodnie urlopu: 40 tys. dol. / (40 godz. tyg. × 50) = 20 dol. na godz. Oszacuj swój godzinny dochód, odcinając trzy ostatnie zera od rocznego dochodu i dzieląc otrzymaną liczbę przez dwa (np. 50 tysięcy dolarów rocznie → 25 dolarów na godzinę). 2. Oszacuj czas, który zaoszczędzisz, grupując podobne czynności w partie. Oblicz, ile zyskasz, mnożąc tę liczbę godzin przez stawkę godzinową (w tym przypadku 20 dolarów): 1 × w tygodniu: 10 godzin = 200 dolarów 1 × na dwa tygodnie 20 godzin = 400 dolarów 1 × w miesiącu 40 godzin = 800 dolarów 3. Przetestuj każdą z powyższych możliwości pod kątem częstotliwości grupowania i oceń, ile kosztuje cię rozwiązywanie ewentualnych

problemów, powstałych w każdym z tych okresów. Jeśli koszty są niższe niż powyższe kwoty, grupuj wszystko w jak największe segmenty. Stosując powyższą matematykę, można na przykład stwierdzić, że jeśli sprawdzam pocztę raz w tygodniu i w konsekwencji tracę w ciągu tygodnia dwie możliwości sprzedaży, które w sumie dałyby mi 80 dolarów zysku, będę nadal sprawdzał ją raz w tygodniu, ponieważ 200 dolarów (tyle warte jest dziesięć godzin) pomniejszone o 80 dolarów to wciąż 120 dolarów zysku netto, nie wspominając już o ogromnych korzyściach wynikających z wykonania w czasie tych dziesięciu godzin innych ważnych zadań. Jeśli podsumujesz korzyści finansowe i emocjonalne wynikające z wykonania tylko jednego ważnego zadania (takiego jak na przykład zawarcie transakcji z jednym ważnym klientem lub odbycie podróży, która zmienia całe życie), okaże się, że wartość grupowania jest dużo większa niż tylko zaoszczędzony czas, wyceniany według stawek godzinowych. Jeśli rozwiązywanie problemów kosztuje więcej niż zaoszczędzony czas, powróć do planu opartego na większej częstotliwości. W tym przypadku zastąpiłbym sprawdzanie poczty raz w tygodniu sprawdzaniem jej dwa razy w tygodniu (nie codziennie) i postarałbym się poprawić system tak, aby móc w końcu powrócić do wcześniejszego układu. Nie pracuj ciężej wtedy, kiedy właściwym rozwiązaniem jest pracować mądrzej. Grupowałem osobiste i biznesowe zadania w coraz większe partie w miarę uświadamiania sobie, jak niewiele prawdziwych problemów może z tego wyniknąć. Niektóre z moich grupowań wyglądają następująco: e-mail (poniedziałek, 10), telefon (zupełnie wyeliminowany), pranie (co druga niedziela, 10), karty kredytowe i rachunki (w większości płatności automatyczne, ale sprawdzam mailowo salda co drugi poniedziałek), trening siłowy (co cztery dni po trzydzieści minut) itd.

Niepowodzenie upełnomocniania – reguły i ich

dostosowanie Tak naprawdę wizja dotyczy upełnomocniania pracowników, udostępniania im całej informacji o tym, co się dzieje, aby mogli robić dużo więcej, niż robili w przeszłości. Bill Gates, współzałożyciel firmy Microsoft, najbogatszy człowiek na świecie Niepowodzenie upełnomocniania odnosi się do niemożliwości wykonania zadania bez wcześniejszego uzyskania zgody lub informacji. Często mamy do czynienia ze zjawiskiem mikrozarządzania – ktoś zarządza w ten sposób tobą, a ty kimś. W każdym przypadku zajmuje to sporo twojego czasu. W przypadku pracownika celem jest dostęp do wszystkich niezbędnych informacji i jak największe możliwości samodzielnego podejmowania decyzji. Dla przedsiębiorcy celem jest udzielenie tylu informacji, by zapewnić jak najszerszy zakres samodzielnego podejmowania decyzji przez pracowników lub kontrahentów. Tzw. customer service często jest uosobieniem porażki upełnomocniania. Mój osobisty przykład z BrainQUICKEN pokazuje tylko, jak poważny, choć łatwy do rozwiązania, może okazać się ten problem. W roku 2002 dokonałem outsourcingu obsługi klienta – chciałem w ten sposób rozwiązać problem zwrotów, ale wciąż sam zajmowałem się odpowiadaniem na pytania dotyczące produktu. Rezultat? Codziennie otrzymywałem ponad dwieście e-maili i cały swój czas między 9 a 17 poświęcałem na odpisywanie, a liczba wiadomości rosła w tempie około 10% tygodniowo! Musiałem odwołać reklamy i ograniczyć wysyłki, a dodatkowa obsługa klienta okazała się ostatnim gwoździem do trumny. To nie był model skalowalny. Zapamiętaj to słowo, bo okaże się ono

ważne również później. Nie było co skalować, ponieważ istniało wąskie gardło informacyjne i decyzyjne: ja sam. Czynnik decydujący? Masa e-maili lądujących w mojej skrzynce wcale nie dotyczyła produktów, ale żądań ze strony zleconej na zewnątrz obsługi klienta – przedstawiciele prosili mnie o pozwolenie na podjęcie różnych działań: Klient twierdzi, że nie otrzymał przesyłki. Co powinniśmy zrobić? Klientowi zatrzymano jedną butelkę na cle. Czy możemy wysłać towar jeszcze raz na adres w Stanach Zjednoczonych? Klient potrzebuje produktu na zawody, które odbywają się za dwa dni. Czy możemy wysłać mu go z dnia na dzień, a jeśli tak, ile powinien za to zapłacić? I tak bez końca. Setki, całe setki różnych sytuacji sprawiały, że trudno byłoby napisać do tego podręcznik. Nie miałem na to czasu ani nie miałem w tej dziedzinie żadnego doświadczenia. Na szczęście ktoś je miał: sami przedstawiciele, którym zleciłem to zadanie. Wysłałem więc tylko jeden e-mail do wszystkich kierowników, a oni sprawili, że z dwustu maili dziennie zrobiło się dwadzieścia tygodniowo: Witam wszystkich, Chciałbym wprowadzić nowe reguły współpracy ze mną – znoszą one wszystkie inne. Uszczęśliwiajcie klientów. Jeśli zdarzy się jakiś problem, którego rozwiązanie kosztuje mniej niż 100 dolarów, rozwiązujcie go według własnego uznania. To jest oficjalnie napisane zezwolenie i prośba o rozwiązywanie wszystkich problemów kosztujących mniej niż 100 dolarów bez kontaktowania się ze mną. Nie jestem już Waszym klientem; moi klienci są Waszymi klientami. Nie proście mnie o pozwolenie. Róbcie, co uważacie za słuszne, a w miarę potrzeb będziemy wszystko dostosowywać na bieżąco. Dziękuję

Tim

Po głębszej analizie stało się jasne, że ponad 90% problemów wywołujących e-maile mogło być rozwiązane za mniej niż 20 dolarów. Co tydzień przez cztery tygodnie przeglądałem wyniki finansowe, będące skutkiem ich samodzielnych decyzji, potem robiłem to raz na miesiąc, a jeszcze później raz na kwartał. To niesamowite, ale IQ innych osób podwaja się, jeśli uczynimy je za coś odpowiedzialnymi i pokażemy, że im ufamy. Pierwszy miesiąc kosztuje może 200 dolarów więcej, niż gdybym sam bawił się w mikrozarządzanie. Tymczasem jednak oszczędzałem miesięcznie ponad sto godzin swojego czasu, klienci byli szybciej obsługiwani, zwroty spadły poniżej 3% (średnia w branży wynosi 10–15%), a podwykonawcy poświęcali mniej czasu na obsługę mojego zlecenia. W konsekwencji wszyscy po obu stronach doświadczyli szybkiego wzrostu, uzyskiwali wyższe marże i byli szczęśliwszymi ludźmi. Ludzie są mądrzejsi, niż myślisz. Daj im szansę sprawdzenia się. Jeśli jesteś mikrozarządzanym pracownikiem, porozmawiaj szczerze ze swoim szefem i wyjaśnij mu, że chcesz być wydajniejszy i mniej mu przeszkadzać („Bardzo nie lubię ci tak przeszkadzać i odrywać cię od ważniejszych sprawach, które na pewno masz do zrobienia. Poczytałem trochę i mam pewne przemyślenia na temat tego, w jaki sposób mógłbym być bardziej produktywny. Czy masz chwilkę?”). Przed tą rozmową stwórz kilka „reguł” podobnych do tych z przykładu, które umożliwiłyby ci bardziej samodzielną pracę i zmniejszyły potrzebę uzyskiwania pozwolenia w każdej możliwej sytuacji. Szef może przeglądać wyniki twoich decyzji – na początku codziennie lub raz w tygodniu. Zaproponuj jeden tydzień próbny i zakończ rozmowę na przykład tak: „Spróbujmy tego. Czy nie brzmi to jak coś, co można wypróbować przez tydzień?”. Osobiście najbardziej polecałbym sformułowanie: „Czy nie

wydaje się to rozsądne?”. Trudno byłoby uznać taką propozycję za nierozsądną. Pamiętaj, że szef to osoba nadzorująca, a nie nadzorca niewolników. Bądź kimś, kto nieustannie kwestionuje status quo – szczególnie w interesie wyższej wydajności godzinowej. Jeśli jesteś mikrozarządzającym przedsiębiorcą, zrozum, że nawet jeśli sam możesz zrobić coś lepiej niż reszta świata, nie znaczy to, że właśnie tym powinieneś się zajmować – szczególnie jeśli to tylko drobiazg. Upełnomocnij innych do działania bez zawracania ci głowy. Zasadniczą sprawą jest to, że masz tylko te prawa, o które walczysz. Ustal reguły na swoją korzyść. Ogranicz dostępność twojego czasu, zmuś ludzi do określania swoich żądań, zanim w ich spełnianie zaangażujesz swój czas, i grupuj rutynowe, niewdzięczne zadania, aby uchronić się przed odkładaniem na później ważniejszych rzeczy. Nie pozwalaj, by inni ci przeszkadzali. Znajdź to, na czym będziesz się koncentrował, a odnajdziesz swój styl życia. W następnej części, noszącej tytuł „Automatyzacja”, pokażę ci, jak Bogaty w Zupełnie Nowy Sposób robi pieniądze niewymagające zarządzania i eliminuje największą przeszkodę we wszystkim – siebie samego. PYTANIA I DZIAŁANIA Ludzie myślą, że miło jest być geniuszem, ale nie uświadamiają sobie, jak trudno jest wytrzymać ze wszystkimi idiotami na świecie. Calvin, z Calvin i Hobbes Obwinianie idiotów o to, że wciąż przerywają wszystko, co robią, jest tym, czym obwinianie klaunów o to, że straszą dzieci – nic przecież na to nie

poradzą. Sam byłem (i żartuję, że wciąż jeszcze jestem) przy różnych okazjach wskazywany jako osoba, u której przeszkody biorą się po prostu znikąd. Jeśli jesteś w tym do mnie podobny, to znaczy, że obaj od czasu do czasu bywamy idiotami. Naucz się rozpoznawać i zwalczać impuls do przerywania. Dużo łatwiej tego dokonać, jeśli ma się przygotowany zbiór reguł, odpowiedzi i rytuałów, których się przestrzega. To twoim zadaniem jest powstrzymywanie siebie i innych przed robieniem rzeczy niepotrzebnych i nieważnych, które przeszkadzają w zrobieniu od początku do końca tego, co naprawdę ważne. Ten rozdział różni się od poprzedniego tym, że konieczne działania, z powodu zawartych w nich przykładów i wzorów, muszą zostać zaprezentowane od początku do końca. Będzie to więc raczej podsumowanie niż powtórzenie. Diabeł tkwi w szczegółach, dlatego z pewnością będziesz musiał jeszcze raz przeczytać ten fragment książki – właśnie w poszukiwaniu szczegółów. Długi na piętnaście kilometrów przegląd wygląda tak. 1. Stwórz systemy ograniczające twoją dostępność przez e-mail oraz telefon i odrzucaj nieodpowiednie kontakty. Już teraz przygotuj autoodpowiedź i nagranie w poczcie głosowej oraz opanuj sztukę uników. Zastąp zwyczaj pytania: „Jak się masz?” pytaniem: „W czym mogę ci pomóc?”. Ogranicz się do konkretów i pamiętaj – żadnych opowieści. Skoncentruj się na natychmiastowych działaniach. Ustanów i stosuj zasady, które udaremnią przerywanie. Jeśli to tylko możliwe, unikaj spotkań. Korzystaj z e-maili, zamiast rozwiązywać problemy przez osobiste spotkania. Wymawiaj się (można to osiągnąć, stosując „technikę sprzedawania szczeniaka”).

Jeśli spotkania są nieuniknione, pamiętaj, aby: – iść na nie z jasną listą celów; – ustalić godzinę zakończenia i wyjść wcześniej. 2. Grupuj działania, by ograniczyć koszty przygotowania i zapewnić sobie więcej czasu na spełnianie marzeń. Co można sprowadzić do rutyny przez grupowanie? Czyli jakie zadania (na przykład pranie, zakupy spożywcze, sprawdzanie poczty, płatności, raporty o sprzedaży) można przypisać do określonej pory każdego dnia, tygodnia, miesiąca, kwartału czy roku tak, aby nie tracić czasu na powtarzanie ich częściej, niż jest to absolutnie konieczne? 3. Ustal albo poproś o ustalenie autonomicznych reguł i wytycznych z okresowym przeglądem wyników. Wyeliminuj wąskie gardło decyzyjne odnośnie wszystkich spraw, które nie spowodują fatalnych skutków, jeśli zostaną źle załatwione. Jeśli jesteś pracownikiem, zaufaj sobie na tyle, by poprosić o więcej swobody na próbę. Miej przygotowane praktyczne „reguły” i poproś szefa o akceptację po zaskakującej dla niego improwizowanej prezentacji. Pamiętaj, jak sprzedawać szczeniaka – poproś o jednorazową, odwracalną próbę. Jako przedsiębiorca i menedżer daj innym szansę sprawdzenia się. Prawdopodobieństwo nieodwracalnych lub kosztownych problemów jest minimalne, a oszczędność czasu gwarantowana. Pamiętaj, zysk jest zyskiem tylko w takim zakresie, w jakim potrafisz go wykorzystać. A na to potrzebujesz czasu. NARZĘDZIA I TRIKI Eliminowanie zawracania głowy papierami, zapisywanie wszystkiego Evernote (www.evernote.com)

To chyba najbardziej imponujące narzędzie, jakie znalazłem w ciągu ostatniego roku. Poznałem je dzięki pewnemu najbardziej produktywnemu technologowi na świecie. Evernote pozwolił mi wyeliminować z życia ponad 90% papierów. Wyeliminowałem też niemal wszystkie zakładki, które trzymałem otwarte w przeglądarkach internetowych – a jedno i drugie bardzo mnie rozpraszało. Można w ten sposób oczyścić ze śmieci całe biuro w godzinę, góra trzy. Evernote umożliwia łatwe zbieranie informacji ze wszystkich źródeł przy wykorzystaniu dowolnego urządzenia, jakie mamy pod ręką. Wszystko można też potem wyszukać (czytaj: znaleźć) z dowolnego miejsca. Wykorzystuję to narzędzie do: fotografowania wszystkiego, co mógłbym chcieć zapamiętać lub odszukać później – wizytówek, odręcznych notatek, etykiet win, przepisów, sesji z notatkami na tablicy i wielu innych rzeczy. Evernote automatycznie identyfikuje tekst na każdym obrazie, można więc swoje zbiory przeszukiwać (!) za pomocą iPhone’a czy laptopa lub znaleźć je w internecie. To tylko jeden z przykładów – mogę przechowywać i w kilka sekund odnajdować dane kontaktowe z każdej wizytówki (zazwyczaj wykorzystuję do ich zapisu wbudowaną kamerę iSight w moim Macu), zamiast tracić czas na wprowadzanie wszystkiego do bazy kontaktów lub przeszukiwanie emaili w poszukiwaniu zgubionego numeru telefonu. To niesamowite, ile czasu można w ten sposób zaoszczędzić. skanowania wszystkich umów, papierowych artykułów itp., które w innym przypadku leżałyby w segregatorach na moim biurku. Korzystam z miniskanera Mac Fujitsu ScanSnap (http://bit.ly/scansnapmac), najlepszego, jaki znalazłem. Wszystko skanuję bezpośrednio do Evernote w kilka sekund – jednym naciśnięciem klawisza.

wykonywania zrzutów stron internetowych, zachowywania całego tekstu i łączy, co umożliwia odczyt offline podczas podróży lub dalszych poszukiwań informacji. Pozbądź się wszystkich porozrzucanych zakładek, list „ulubione” i otwartych okien. Monitoring i unikanie niechcianych telefonów GrandCentral (www.grandcentral.com) i YouMail (www.youmail.com) W świecie, w którym twój fizyczny adres może się zmieniać częściej niż numer twojego telefonu komórkowego (i adres emailowy), dostanie się twojego numeru w niepowołane ręce może mieć katastrofalne skutki. Skorzystaj z programu GrandCentral, który nada ci numer z wybranym przez ciebie prefiksem, a potem przekieruje wszystkie rozmowy na twój własny telefon. Daję teraz swój numer GrandCentral wszystkim poza rodziną i najbliższymi przyjaciółmi. Oto korzyści: Identyfikacja wszystkich przychodzących numerów zakwalifikowanych jako niechciane – osoba próbująca się do ciebie dodzwonić usłyszy komunikat, że nie ma takiego numeru. Dostosowanie komunikatu poczty głosowej do indywidualnych rozmówców (małżonka, szefa, kolegi, klienta itp.) i odsłuchiwanie wiadomości w trakcie jej nagrywania, tak że możesz odebrać telefon, jeśli treść wiadomości zasługuje na to, byś przerwał rzecz, którą w danej chwili robisz. Inną opcją jest nagrywanie rozmów. Stosowanie numeru kierunkowego spoza miejsca zamieszkania, co powstrzymuje ludzi i firmy przed wyszukiwaniem i nadużywaniem twojego adresu, który chciałbyś zachować w tajemnicy.

Ustalenie „cichych” godzin, w których rozmowy są od razu kierowane do poczty głosowej, bez sygnału dźwiękowego. Wysyłanie wiadomości głosowych na telefon komórkowy w formie SMS-ów (wiadomości tekstowych). Inną opcją jest YouMail. To program, który dokonuje transkrypcji wiadomości głosowych i wysyła je na twój telefon w formie wiadomości tekstowych. Odbieranie rozmów, gdy utknęliśmy na spotkaniu będącym stratą czasu? Żaden problem. Odpowiedz na wiadomość głosową SMS-em podczas spotkania, a nie będziesz musiał zajmować się tym po jego zakończeniu. Jeden strzał, jeden trup – planowanie bez wysyłania e-maili tam i z powrotem Niewiele rzeczy tak bardzo pożera nasz czas, jak umawianie się przez email. Osoba A: „Może wtorek, o 15?”. Osoba B: „Może być”. Osoba C: „Mam inne spotkanie. Może czwartek”. Osoba D: „Mam telekonferencję. Może o 10 w piątek?”. Wykorzystaj te narzędzia, by uprościć i przyspieszyć planowanie, zamiast robić z niego dodatkowy niepełny etat. Doodle (www.doodle.com) To najlepsze bezpłatne narzędzie służące porządkowaniu chaosu (wielu osób) i planowaniu bez dziesiątek e-maili, jakie udało mi się znaleźć. Stwórz propozycje i kartę do głosowania w 30 sekund, a następnie prześlij ją do wszystkich zaproszonych. Po kilku godzinach sprawdź odpowiedzi i już będziesz wiedział, jaki termin pasuje większości. TimeDriver (www.timedriver.com) Pozwól kolegom i klientom samodzielnie planować spotkania z tobą, w oparciu o informację o twojej dostępności, która powstaje dzięki

integracji Outlooka i Google Calendar. Umieszczaj przycisk „Zaplanuj teraz” w wiadomościach e-mail, a nigdy nie będziesz musiał mówić ludziom, kiedy możesz porozmawiać lub spotkać się z nimi. Niech widzą, jakie mają możliwości, i niech wybierają. Wybieranie najbardziej odpowiedniego czasu na grupowanie e-maili Xobni (www.xobni.com/special) Xobni – słowo pochodzące od pisanej wspak angielskiej nazwy skrzynki odbiorczej: inbox – to bezpłatny program, dzięki któremu nasz Outlook przejdzie na sterydy. Ta aplikacja oferuje wiele funkcji, ale najistotniejsza w tym rozdziale jest jego zdolność do identyfikacji „godzin szczytu”, w których otrzymujesz najwięcej e-maili od najważniejszych korespondentów. Te „godziny szczytu” to momenty, kiedy powinieneś dokonać grupowania. Dzięki temu utrzymasz najważniejsze kontakty (z klientami, z szefem), z uśmiechem ograniczając sprawdzanie poczty do nie więcej niż trzech razy w ciągu dnia. Automatycznie zaludni się też lista twoich kontaktów, bo wydobyte zostaną numery telefonów, adresy itp., wcześniej zakopane gdzieś głęboko w różnych pojedynczych e-mailach. Komunikacja e-mailowa bez wpadania do czarnej dziury skrzynki odbiorczej Niech twoja skrzynka nie będzie czarną dziurą, wciągającą cię poza godzinami pracy, gdy obawiasz się, że o czymś zapomnisz. Korzystaj z pewnych serwisów, zamiast wciąż się na niej skupiać przy realizowaniu ważnego projektu lub po prostu przy wypoczynku w czasie weekendu. Jott (www.jott.com) Zapisuj pomysły, twórz listy rzeczy do zrobienia i ustawiaj przypomnienia za pomocą jednego bezpłatnego połączenia

telefonicznego. Usługa dokonuje transkrypcji twojej wiadomości (15– 30 sekund) i wysyła ją e-mailem do wskazanych osób, w tym do ciebie lub twojego kalendarza Google w celu ułatwienia automatycznego planowania. Jott umożliwia również wysyłanie wiadomości głosowych łączących z Twitterem (www.twitter.com), Facebookiem (www.facebook.com) i innymi serwisami, co może zabierać całe godziny, jeśli zechcemy sami je odwiedzić. Copytalk (www.copytalk.com) Podyktuj dowolny komunikat, trwający nie dłużej niż cztery minuty, a w ciągu kilku godzin zostanie wysłana do ciebie e-mailem jego transkrypcja. Idealne rozwiązanie w burzy mózgów, a dokładność jest naprawdę zdumiewająca. Całkowite zabezpieczenie przed buszowaniem w sieci Freedom (http://www.ibiblio.org/fred/freedom/) Freedom to bezpłatna aplikacja uniemożliwiająca buszowanie w sieci na komputerach Apple jednorazowo przez 1–480 minut (do 8 godzin). Aplikacja uwolni cię od przerywania pracy, by zajrzeć do internetu, i umożliwi ci skupienie się na rzeczywistej pracy. Freedom daje wolność; wyłączenie i ponowne włączenie komputera jest jedynym sposobem na wyłączenie aplikacji przed ustalonym czasem, który sam sobie wyznaczyłeś. Fatyga związana z restartem komputera oznacza, że będziesz mniej skłonny do oszukiwania i bardziej produktywny. Na początku eksperymentowania z tą aplikacją ustalaj krótkie limity czasowe (trzydzieści do sześćdziesięciu minut). WYZWANIE DLA KOMFORTU Znów bądź upiornym dwulatkiem (dwa dni)

Przez najbliższe dwa dni rób wszystko jak grzeczny dwulatek i odpowiadaj „nie” na wszystkie prośby. Nie działaj wybiórczo. Odmawiaj wszystkiego, co nie spowoduje, że natychmiast wylecisz z pracy. Bądź samolubem. Podobnie jak w poprzednim ćwiczeniu, celem nie jest wynik, lecz proces – nauka komfortowego odmawiania. W tym przypadku chodzi po prostu o wyeliminowanie tych rzeczy, które sprawiają, że marnujesz czas. Potencjalne prośby do odrzucenia to na przykład: „Masz chwilkę?” „Obejrzymy film dziś wieczorem (jutro)?” „Czy możesz pomóc mi z X?” „Nie” powinno być twoją domyślą odpowiedzią na wszystkie prośby. Nie wymyślaj skomplikowanych kłamstw, bo to się wyda. Prosta odpowiedź to: „Naprawdę nie mogę – przepraszam; już i tak mam za dużo do zrobienia”. Jest ona naprawdę uniwersalna. PROJEKTOWANIE STYLU ŻYCIA W PRAKTYCE Narzędzie grupujące – skrytka pocztowa. To może wydawać się oczywiste, ale łatwym sposobem zachęcenia do grupowania naszej poczty jest skrytka pocztowa jako alternatywa dla dostarczania przesyłek do domu. Skrytka pocztowa służy ograniczeniu dostępu do naszego domowego adresu, zapisywanego przez internetowe bazy danych, ale jest również zachętą do tego, by otrzymywać mniej korespondencji i zajmować się nią w „paczkach”. Poczta posiada kontenery na materiały do recyklingu – dzięki temu co najmniej 60% przesyłek w ogóle nie trafia do naszego domu. Przez jakiś czas odbierałam i sortowałam pocztę raz w tygodniu. Przekonałam się, że w takim układzie nie tylko poświęcam na nią w sumie mniej czasu, ale również lepiej i sprawniej nią zarządzam, nic nie odkładając do przejrzenia i zrobienia w późniejszym terminie. LAURA TURNER Czterogodzinny tydzień pracy nie musi oznaczać dla rodzin czterech miesięcy pływania żaglówką po Karaibach, o ile nie jest to ich marzenie. Jednak nawet tak proste rzeczy,

jak codzienny spacer wieczorem po parku lub wspólne spędzanie weekendów, sprawiają, że warto podjąć działania mające na celu wprowadzenie tego programu w życie. [Jest wiele różnych sposobów]. Dzieci muszą obiecać, że nie będą wieczorem przeszkadzać Mamie, gdy ta będzie pracowała przy komputerze – wtedy zajmie się nimi tata. Oboje rodzice zaplanują, że raz w tygodniu dziećmi zajmie się opiekunka itp. Potem pojawi się olbrzymia korzyść w postaci mnóstwa czasu, który rodzina będzie mogła spędzić razem. ADRIENNE JENKINS Dlaczego nie połączyć miniemerytury z dentystycznym (lub medycznym) geoarbitrażem i nie sfinansować podróży oszczędnościami? Przez cztery miesiące mieszkałem w Tajlandii, gdzie przeszedłem leczenie kanałowe i otrzymałem koronę za 1/3 ceny, jaką zapłaciłbym w Australii. Jest tam wiele wysokiej klasy klinik, nastawionych na obsługę cudzoziemców-rezydentów i osób łączących z leczeniem podróże do Tajlandii, na Filipiny, do Wietnamu, na Goa itp. W tych klinikach pracują dentyści mówiący po angielsku. W Europie wiele osób jedzie do Polski i na Węgry. Gdy chce się znaleźć coś dla siebie, wystarczy wpisać w Google słowo „dentysta” i kraj, do którego chcemy pojechać, a otrzymamy listę gabinetów reklamujących swoje usługi dla cudzoziemców. Przebywając w danym kraju, porozmawiaj z cudzoziemcami-rezydentami lub odwiedź internetowe forum w poszukiwaniu rekomendacji. Teraz jestem w Australii, ale nadal łączę swoje coroczne przeglądy dentystyczne z podróżami – oszczędności często wystarczają na pokrycie kosztów przelotu. Nawet w krajach rozwiniętych występują znaczne różnice. Na przykład Francja jest dużo tańsza od Wielkiej Brytanii, a Australia tańsza od Stanów Zjednoczonych. [Uwaga od Tima: Dowiedz się więcej o nieprawdopodobnych możliwościach turystyki medycznej i geoarbitrażu, wchodząc na stronę http://en.wikipedia.org/wiki/Medical_tourism. Duże firmy ubezpieczeniowe, np. AETNA, często pokrywają koszty leczenia za granicą i koszty zabiegów medycznych.] ANONIM

[16]

Już sam ten zwyczaj może zmienić twoje życie. Wydaje się to drobiazgiem, ale przynosi ogromne efekty. [17] Jonathan B. Spira i Joshua B. Feintuch, The Cost of Not Paying Attention: How Interruptions Impact Knowledge Worker Productivity,

Basex, 2005.

KROK III

A jak Automatyzacja Scotty: Ona jest cała twoja, panie. Wszystkie systemy są włączone i gotowe. Może ją prowadzić szympans i dwóch praktykantów! Kapitan Kirk: Dziękuję, panie Scott. Postaram się nie brać tego do siebie. Star Trek

8

Obsługa życia Odciążenie i wypróbowanie geoarbitrażu[18]

Człowiek jest bogaty proporcjonalnie do liczby rzeczy, bez których może się obyć. Henry David Thoreau, naturalista OBSŁUGA MOJEGO ŻYCIA Prawdziwe zapiski A.J. Jacobsa, dziennikarza magazynu „Esquire” (wielokropki pokazują upływ czasu między poszczególnymi wpisami)

Zaczęło się to miesiąc temu. Byłem w połowie bestsellerowej książki Toma Friedmana Świat jest płaski. Lubię Friedmana, pomimo jego zadziwiającej decyzji o noszeniu wąsów. Jego książka w całości poświęcona jest temu, że zlecenie wykonania różnych prac do Chin czy Indii nie jest możliwością przeznaczoną wyłącznie dla techników i producentów samochodów, lecz może przeobrazić niemal każdą branżę amerykańskiego przemysłu, począwszy od prawa, aż po bankowość i rachunkowość. Nie jestem właścicielem korporacji; nie mam nawet aktualnej służbowej wizytówki. Jestem pisarzem i redaktorem pracującym w domu, zazwyczaj w krótkich bokserkach lub, jeśli sytuacja jest bardziej formalna,

w spodniach od piżamy, drukowanych w pingwiny. I wciąż zastanawiałem się, dlaczego całą przyjemność ze zlecania na zewnątrz prac mają mieć wyłącznie firmy z listy „Fortune 500”? Dlaczego ja sam nie mogłem włączyć się w ten największy trend biznesowy nowego wieku? Dlaczego nie mogłem zlecić na zewnątrz wykonania moich mało ważnych zadań? Dlaczego nie mogłem zlecić innym obsługi mojego życia? Następnego dnia wysłałem e-mail do Brickwork, jednej z firm, o których wspomina Friedman w swojej książce. Brickwork – mająca siedzibę w Bangalore w Indiach – oferuje „zdalnych asystentów osób na wysokich stanowiskach”, w większości w dziedzinie instytucji finansowych i firm medycznych, które muszą przetwarzać dane. Wyjaśniłem, że chciałbym wynająć kogoś, kto pomógłby mi w pracach dla „Esquire” – poszukując danych, formatując notatki itp. Dyrektor zarządzający firmy, Vivek Kulkarni, odpowiedział: „Będzie dla mnie wielką przyjemnością rozmawiać z osobą o takiej pozycji”. Od razu mi się to spodobało. Wcześniej nie miałem żadnej „pozycji”. W Ameryce zasługiwałem jedynie na szacunek szefa kuchni w chińskiej restauracji, więc miło mi było usłyszeć, że w Indiach mam jakąś pozycję. Kilka dni później otrzymałem e-mail od mojego „zdalnego asystenta osoby na stanowisku”. Drogi Jacobs, Nazywam się Honey K. Balani. Będę pomagała Panu w pracy redakcyjnej i osobistej... Postaram się dostosować do Pańskich wymagań, co będzie prowadziło do pożądanej satysfakcji.

Pożądana satysfakcja. Cudownie. Gdy jeszcze pracowałem w biurze, miałem asystentów, ale nigdy nie było mowy o pożądanej satysfakcji. Tak naprawdę gdyby ktoś tylko użył takiego wyrażenia, wszyscy trafilibyśmy

na dywanik w dziale kadr. (...) Wychodzę na kolację z moim przyjacielem Mishą, który wychował się w Indiach i założył firmę zajmującą się oprogramowaniem, przez co stał się obrzydliwie bogaty. Powiedziałem mu o „outsourcingu operacyjnym”. – Powinieneś zadzwonić do Swojego Człowieka w Indiach – mówi Misha i wyjaśnia, że jest to firma dla indyjskich biznesmenów, którzy przeprowadzili się za granicę, ale ich rodzice nadal mieszkają w New Delhi lub Bombaju. Swój Człowiek w Indiach (YMII – skrót od ang. Your Man In India) to firma świadcząca za granicą usługi typu consierge – kupowanie biletów do kina, telefonów komórkowych i innych różności dla opuszczonych mamuś. Doskonale. To pozwoli mi przenieść mój outsourcing na jeszcze wyższy poziom. Mogę mieć fajny, czysty podział pracy: Honey będzie troszczyć się o moje sprawy biznesowe, a YMII zajmie się moim życiem osobistym – opłacaniem rachunków, rezerwacją imprez wakacyjnych, zakupami w internecie. Tak się szczęśliwie składa, że YMII również podoba się mój pomysł, zatem obsługa firmy Jacobs Inc. ulega podwojeniu. (...) Honey ukończyła swój pierwszy projekt dla mnie. Chodziło o pozyskanie i analizę informacji o osobie, która została wybrana przez „Esquire” Najseksowniejszą Żyjącą Kobietą. Poprosiłem, aby spisała mi profil tej osoby, ponieważ sam nie miałem ochoty mozolnie grzebać wśród tych wszystkich stron internetowych śliniących się fanów. Gdy otworzyłem plik otrzymany od Honey, moją reakcją było stwierdzenie: „Ameryka jest pop***dolona”. Są wykresy. Są nagłówki rozdziałów. Jest przejrzysta prezentacja jej zwierząt domowych, wymiarów, ulubionego jedzenia (na przykład potraw z miecznika). Jeśli wszystkie mieszkanki Bangalore są

takie jak Honey, współczuję Amerykanom, że w ogóle kończyli szkoły. Mają przed sobą armię Hindusów – chętnych, uprzejmych i biegłych w Excelu. (...) W ciągu następnych kilku dni zleciłem Ashy (z obsługi osobistej YMII) cały bajzel związany z załatwianiem spraw przez internet: płacenie moich rachunków, zakupy w drugstore.com, wyszukiwanie dla mojego syna zabawek typu Tickle Me Elmo. (Właściwie w sklepie zabrakło już Tickle Me Elmo, więc Asha kupiła Chicken Dance Elmo i była to dobra decyzja. Skontaktowała się z Cingular, aby uzyskać informacje na temat mojego abonamentu komórkowego. Założę się, że jej rozmowa wyszła z Bangalore do New Jersey i została przekierowana do pracownika Cingular w Bangalore, co z pewnych powodów bardzo mnie ucieszyło. (...) To czwarty poranek mojego życia oddanego pod opiekę innych. Gdy włączam komputer, moja skrzynka jest pełna najnowszych informacji od moich pomocnic zza oceanu. To dziwne uczucie, że ludzie pracują dla ciebie w czasie, gdy śpisz. Dziwne, ale wspaniałe. Nie tracę czasu, smacznie śpiąc, bo wszystko robi się za mnie. (...) Honey jest moim obrońcą. Popatrzmy: z jakichś powodów Colorado Tourism Bard nieustannie zasypuje mnie e-mailami. (Ostatnio poinformowali mnie o festiwalu w Colorado Springs, na którym występuje słynny arlekin). Zażyczyłem sobie, aby Honey uprzejmie poprosiła ich o zaprzestanie przysyłania mi tych informacji. Oto, co do nich napisała:

Szanowni Państwo, Pan Jacobs często otrzymuje e-maile z informacjami z Colorado – stanowczo zbyt często. To oczywiście interesujące tematy. Jednak nie pasują one do „Esquire”. Rozumiemy, że wykazujecie wiele inicjatywy, pracując nad tymi artykułami i wysyłając je do nas. Rozumiemy. Niestety, te artykuły i e-maile są zbyt czasochłonne, by je czytać. Teraz te e-maile nie służą właściwemu celowi żadnej ze stron. Dlatego prosimy o zaprzestanie wysyłania tych e-maili. Nie chcemy przy tym umniejszać wartości Waszych badań. Mamy nadzieję, że nas zrozumiecie. Z podziękowaniami, Honey K.B.

To najlepszy list odmowny w historii dziennikarstwa. Jest wyjątkowo uprzejmy, ale w podtekście widać urazę. Honey sprawia wrażenie oburzonej, że Colorado odważa się marnować cenny czas pana Jacobsa. (...) Zdecydowałem się przetestować następną logiczną relację – swoje małżeństwo. Te kłótnie z żoną dobijały mnie – po części dlatego, że Julie jest dużo lepszym dyskutantem niż ja. Może Asha potrafi zrobić to lepiej: Cześć, Asha, Moja żona wściekła się na mnie, ponieważ zapomniałem wypłacić pieniądze z bankomatu... Zastanawiam się, czy mogłabyś powiedzieć jej, że ją kocham, ale równocześnie uprzejmie przypomnieć, że ona również zapomina o różnych rzeczach – w ostatnim miesiącu dwa razy zgubiła portfel. I zapomniała kupić Jasperowi cążki do paznokci. AJ

Trudno opisać, jak byłem podekscytowany, wysyłając ten list. Trudno chyba być bardziej pasywnie-agresywnym niż w sytuacji, kiedy człowiek sprzecza się z własną żoną za pośrednictwem e-maili wysyłanych z drugiego końca świata. Następnego ranka Asha przesłała do mojej wiadomości e-mail, który wysłała do Julie. Julie, Rozumiem Twój gniew na to, że zapomniałem wypłacić pieniądze z bankomatu. Jestem zapominalski i przepraszam za to. Ale wierzę, że nie zmienia to faktu, iż bardzo cię kocham... Serdeczności AJ PS To jest list od Ashy, wysłany w imieniu pana Jacobsa.

Gdyby to było za mało, Asha wysłała również do Julie elektroniczną kartkę. Kliknąłem na nią: dwa obejmujące się misie i słowa: „Zawsze, kiedy potrzebujesz się przytulić, jestem dla ciebie... Przepraszam”. Do diabła! Moje asystentki są cholernie fajne! Przeprosiły, ale też zwolniły mnie z pewnych drobiazgów, za które sam odpowiadam. Starają się chronić mnie przed samym sobą. Robią za mnie dobre uczynki. Czuję się jak kastrat. Z drugiej jednak strony Julie jest chyba zadowolona: „To miłe, skarbie. Wybaczam ci”. (...) Mimo że upłynęły już trzy tygodnie z moją grupą wsparcia, wciąż jestem zestresowany. Być może to wina Chicken Dance Elmo, ponieważ mojemu synowi zupełnie odpieprzyło na punkcie tej zabawki. Mnie powoli

doprowadza ona do białej gorączki. Niezależnie od przyczyn, myślę jednak, że czas przekroczyć kolejną granicę: zlecić obsługę mojego życia wewnętrznego. Po pierwsze postaram się zlecić innym moją terapię. Mój plan przewiduje, że przekażę Ashy listę mich obsesji i nerwic oraz jedną lub dwie historie z dzieciństwa, poproszę, by przez pięćdziesiąt minut porozmawiała z moim psychoanalitykiem, a potem przekazała mi jego poradę. Niezłe, co? Mój psychoanalityk odmówił. Zasłaniał się etyką czy czymś podobnym. Doskonale. Wobec tego Asha przesłała mi szczegółową notatkę o tym, jak uwolnić się od stresu. Był w niej fajny, hinduski smaczek, kilka pozycji jogi i wizualizacji. Wszystko poszło gładko, ale wydaje się, że to nie wystarczy. Postanowiłem, że muszę zlecić na zewnątrz swoje zmartwienia. Przez kilka ostatnich tygodni rwałem sobie włosy z głowy, ponieważ pewna moja transakcja biznesowa od dość dawna nie może doczekać się zakończenia. Spytałem Honey, czy byłaby zainteresowana rwaniem sobie włosów z głowy w moim imieniu. Stwierdziła, że to wspaniały pomysł: „Będę się o to martwiła każdego dnia – napisała. – Nie martw się”. Outsourcing moich problemów wewnętrznych okazał się jednym z najbardziej udanych eksperymentów miesiąca. Zawsze, gdy zaczynam nad czymś rozmyślać, przypominam sobie, że Honey już zajęła się tą sprawą, więc mogę się zrelaksować. Nie żartuję – warto było, choćby tylko dlatego.

Rzut oka na to, gdzie będziesz Przyszłość jest tutaj. Po prostu nie jest jeszcze zbyt szeroko upowszechniona. William Gibson,

autor książki Neuromancer; wprowadził w roku 1984 pojęcie „cyberprzestrzeni” Oto rzut oka na pełną automatyzację. Obudziłem się dziś rano i zakładając, że jest poniedziałek, przez godzinę po wytwornym śniadaniu w Buenos Aires sprawdzałem swoją pocztę elektroniczną. Sowmya z Indii znalazła dawno zapomnianą listę moich kolegów z klasy, a Anakool z YMII przedstawiła raporty w Excelu na temat zadowolenia z emerytury i przeciętnej liczby godzin przepracowywanych w ciągu roku w różnych obszarach. Rozmowy na ten tydzień zostały umówione przez trzecią hinduską wirtualną asystentkę, która znalazła również dane kontaktowe najlepszych szkół kendo w Japonii i najlepszych nauczycieli salsy na Kubie. W następnym folderze z przyjemnością zobaczyłem informację o tym, że moja menedżerka od zadowolenia klienta, Beth z Tennessee, rozwiązała w ciągu ostatniego tygodnia ponad dwadzieścia problemów – sprawiając, że uśmiech nie znikał z twarzy naszych klientów w Chinach i Południowej Afryce – oraz skoordynowała działania na rzecz uporządkowania moich spraw podatkowych w Kalifornii z księgowymi w Michigan. Podatki zostały zapłacone moją kartą kredytową, a rzut oka na stan moich rachunków bankowych potwierdził, że Shane i reszta zespołu zajmującego się moimi kartami wpłacili na nie więcej pieniędzy niż przed miesiącem. To prawidłowe w świecie automatyzacji. Był piękny, słoneczny dzień i z uśmiechem zamknąłem laptopa. Za bufet, w ramach którego na śniadanie można zjeść tyle, ile tylko da się radę, z kawą i sokiem pomarańczowym, zapłaciłem 4 dolary. Indyjscy asystenci kosztują od 4 do 10 dolarów za godzinę. Moi krajowi asystenci są wynagradzani za wyniki albo z chwilą wysyłki produktu. Dzięki temu powstaje ciekawe zjawisko w biznesie: negatywny przepływ gotówki jest

niemożliwy. Miłe rzeczy zdarzają się wtedy, gdy zarabiasz dolary, żyjesz za pesety, wynagrodzenia wypłacasz w rupiach – ale to dopiero początek.

Ale jestem pracownikiem! I co mi z tego? Nikt nie może dać ci wolności. Nikt nie może dać ci równości czy sprawiedliwości czy czego innego. Jeśli jesteś człowiekiem, sam to sobie weź. Malcolm X, Malcolm X Speaks Pozyskanie zdalnego osobistego asystenta to wspaniały punkt wyjścia, oznaczający moment, w którym nauczyłeś się wydawać polecenia i być dowódcą, a nie podwładnym. To mała wprawka do najważniejszej umiejętności NR-a – zdalnego zarządzania i zdalnej komunikacji. Czas nauczyć się, jak być szefem. To nie zajmie dużo czasu. Wiąże się z niskimi kosztami i niskim ryzykiem. To, czy „potrzebujesz” kogoś, jest w tym momencie nieistotne. To po prostu ćwiczenie. To również test na twoją przedsiębiorczość: czy potrafisz (bezpośrednio i twardo) zarządzać innymi ludźmi? Wierzę, że tak, jeśli tylko otrzymasz właściwe wskazówki i trochę poćwiczysz. Większość przedsiębiorców ponosi klęskę, ponieważ skaczą na głęboką wodę, zanim nauczą się pływać. Korzystanie z wirtualnego asystenta (VA) to proste ćwiczenie bez wad. Podstawy zarządzania można sobie przyswoić w ciągu od dwu- do czterotygodniowej tygodniowej próby, której koszt to 100–400 dolarów. To inwestycja, nie wydatek, a zwrot z tej inwestycji jest olbrzymi. Zwróci się ona w dziesięć do czternastu dni, a potem będziesz już miał do czynienia wyłącznie z czystym zyskiem w postaci zaoszczędzonego czasu. Zostać członkiem NR znaczy nie tylko mądrzej pracować. Znaczy również: budować system zastępowania siebie.

To pierwsze ćwiczenie. Nawet jeśli nie zamierzasz zostać przedsiębiorcą, to oczywista kontynuacja naszej zasady 80/20 i procesu eliminacji. Przygotowanie kogoś, kto ma cię zastąpić (nawet jeśli nigdy nie ma się to zdarzyć), pozwoli stworzyć wyjątkowo wyrafinowany zestaw reguł, które pomogą wyciąć z twojego harmonogramu pozostały tłuszcz i inne zbyteczne rzeczy. Niepotrzebne zadania znikną, gdy tylko pojawi się ktoś, komu płacisz za ich wykonywanie. Ale co z kosztami? To przeszkoda, którą większości trudno jest pokonać. Jeśli mogę coś zrobić lepiej niż asystent, dlaczego w ogóle powinienem mu płacić? Ponieważ celem jest uwolnienie czasu dla siebie i skoncentrowanie się na większych oraz lepszych rzeczach. Ten rozdział to niskokosztowe ćwiczenie, mające ci pomóc w poradzeniu sobie z tym złodziejem czasu. Absolutnie koniecznie musisz uświadomić sobie, że przecież zawsze możesz sam zrobić coś taniej, ale nie musi to oznaczać, że chcesz spędzić czas na robieniu tego czegoś. Jeśli poświęcasz czas wart 20–25 dolarów za godzinę na robienie czegoś, co ktoś inny może zrobić za 10 dolarów za godzinę, po prostu źle wykorzystujesz swoje zasoby. To ważne, by małymi kroczkami przejść do płacenia innym za pracę dla ciebie. Niewielu to robi – to jeszcze jeden powód, dla którego tak niewielu ludzi cieszy się idealnym dla siebie stylem życia. Nawet jeśli od czasu do czasu godzinny koszt będzie wyższy, niż sam zarabiasz, często warto to zrobić. Załóżmy, że rocznie zarabiasz 50 tysięcy dolarów, a więc 25 dolarów na godzinę (pracując od 9 do 17 od poniedziałku do piątku przez pięćdziesiąt tygodni w roku). Jeśli najlepszemu asystentowi zapłacisz 30 dolarów za godzinę, ale dzięki jego pracy zaoszczędzisz jedną pełną dniówkę, czyli osiem godzin tygodniowo,

twój koszt (po odjęciu tego, co zarabiasz) wyniesie 40 dolarów za dodatkowy wolny dzień. Czy zapłaciłbyś 40 dolarów tygodniowo za to, by pracować od poniedziałku do czwartku? Ja bym zapłacił i płacę. Pamiętaj, że to jest najbardziej pesymistyczny scenariusz kosztowy. Ale co będzie, jeśli twój szef się wkurzy? Na ogół to żaden problem, a zapobieganie jest lepsze niż leczenie. Nie ma żadnych powodów etycznych ani prawnych, by twój szef musiał wiedzieć o sprawach mało istotnych. Pierwszym zadaniem jest zlecenie spaw osobistych. Czas jest cenny i jeśli spędzasz go na wykonywaniu uciążliwych obowiązków oraz załatwianiu mnóstwa spraw, a mógłbyś poświęcić go na coś lepszego, wirtualny asystent pomoże ci poprawić standard życia, a krzywa uczenia się zarządzania jest podobna. Po drugie możesz zlecić komuś załatwianie spraw biznesowych, które nie zawierają informacji finansowych i nie umożliwiają identyfikacji twojej firmy. Czy jesteś gotowy stworzyć armię asystentów? Spójrzmy najpierw na ciemną stronę delegowania obowiązków. Warto się temu przyjrzeć, aby zapobiec nadużyciom władzy i niegospodarnym zachowaniom.

Delegacja zagrożeń – zanim zaczniemy Pierwszą regułą każdej technologii wykorzystywanej w biznesie jest to, że automatyzacja zastosowana w efektywnych operacjach zwielokrotnia ich efektywność. Drugą, że automatyzacja zastosowana w operacjach nieefektywnych zwielokrotnia ich nieefektywność. Bill Gates Czy zdarzyło ci się kiedyś otrzymać nielogiczne zadania, nieważną pracę do wykonania lub polecenie zrobienia czegoś w najbardziej nieefektywny sposób, jaki można sobie wyobrazić? To żadna przyjemność i zero

produktywności. Teraz twoja kolej, by pokazać, że wiesz lepiej. Delegacja jest następnym krokiem w redukcji, a nie wymówką do robienia większego hałasu i dodawania nieistotnych elementów. Pamiętaj – jeśli coś nie jest dobrze określone i ważne, nikt nie powinien tego robić. Wyeliminuj to, zanim przekażesz dalej. Nigdy nie automatyzuj czegoś, co może zostać wyeliminowane, i nigdy nie deleguj czegoś, co może być zautomatyzowane lub usprawnione. W przeciwnym wypadku zmarnujesz czyjś czas zamiast swojego własnego – ale teraz będzie się to przekładało na wyrzucanie w błoto twoich ciężko zarobionych pieniędzy. Czy to w jakikolwiek sposób zachęca do skuteczności i efektywności? Teraz grasz własną kasą. Chciałbym, abyś czuł się z tym dobrze. Ten pierwszy mały krok naprzód nie wiąże się z wielkim stawkami. Czy wspominałem o tym, by eliminować, zanim przekaże się dalej? Duża popularnością wśród osób zajmujących wysokie stanowiska cieszy się na przykład pomysł posiadania asystenta do czytania e-maili. W niektórych przypadkach jest to wartościowe. Sam korzystam z filtrów antyspamowych, autoodpowiedzi na najczęściej zadawane pytania oraz automatycznego przekierowania do innych osób tak, aby ograniczyć swoje obowiązki do odpowiedzi na dziesięć do dwudziestu e-maili tygodniowo. Zajmuje mi to pół godziny raz w tygodniu, ponieważ wykorzystuję do tego systemy – eliminacji i automatyzacji. Nie korzystam też z asystenta do ustalania terminów moich spotkań i telekonferencji, ponieważ wyeliminowałem wszelkie spotkania. Jeśli mam potrzebę zorganizowania nadzwyczajnego dwudziestominutowego spotkania w jakimś miesiącu, mogę wysłać dwuzdaniowy e-mail i mam to załatwione. Regułą numer jeden jest doskonalenie reguł i procesów, zanim włączę

w to inne osoby. Wykorzystanie ludzi jako siły napędowej w udoskonalonych procesach zwiększa produktywność; wykorzystanie ludzi jako środka zaradczego w przypadku złych rozwiązań pomnaża problemy.

Menu – wszystkie możliwości świata Nie jestem zainteresowany zbieraniem okruchów litości, spadających ze stołu kogoś, kto uważa się za mojego mistrza. Chcę pełnego menu praw. Biskup Desmond Tutu, południowoafrykański działacz społeczny, zwierzchnik Kościoła anglikańskiego w RPA Następne pytanie, jakie się pojawia, to: „Co powinieneś delegować?”. To dobre pytanie, ale nie chcę na nie odpowiadać. Zostań w końcu głową rodziny. Prawdę mówiąc – jest od cholery książek o tym, jak nie pracować. Ritika z Brickwork i Venky z YMII bez trudu mogłyby napisać ten rozdział, dlatego wspomnę tylko o dwóch głównych sprawach i resztę pozostawię im do obrobienia. Złota reguła nr 1. Każde zlecone zadanie musi być zarówno czasochłonne, jak i dobrze zdefiniowane. Jeśli kręcisz się w kółko jak kurczak z odciętą głową i zlecisz swojemu wirtualnemu asystentowi, by robił to za ciebie, nie poprawi to stanu świata. Złota reguła nr 2. Naucz się podchodzić do tego lekko i bawić się tym. Miej kogoś w Bangalore czy Szanghaju, kto wyśle e-maile do twoich przyjaciół, aby uzgodnić z nimi termin wspólnego lunchu lub inne podobne sprawy. Próbuj gnębić swojego szefa dziwnymi telefonami z obcym akcentem z nieznanych numerów. Być efektywnym nie oznacza być nieustannie poważnym. To niezła zabawa. Zrzuć ze swoich barków tę

odrobinę represji, by nie rozwinął się z tego jakiś kompleks. Bądź przez chwilę Howardem Hughesem Howard Hughes, niesamowicie bogaty filmowiec i ekscentryk znany z filmu Awiator, słynął z tego, że ciągle wyznaczał dziwne zadania swoim asystentom. Oto opisy kilku z nich, pochodzące z książki Donalda Bartletta, Howard Hughes: His Life and Madness (Howard Hughes: życie i szaleństwo) – możesz się nad nimi zastanowić. 1. Po swojej pierwszej katastrofie lotniczej Hughes zwierzył się przyjacielowi, że jest przekonany, iż swój powrót do zdrowia zawdzięcza spożywaniu soku pomarańczowego i jego uzdrawiającym właściwościom. Był przekonany, że powietrze osłabia moc soku, dlatego żądał, by pomarańcze były rozkrawane i wyciskane w jego obecności. 2. Gdy oddawał się nocnemu życiu w Las Vegas, jego pomocnicy mieli obowiązek nawiązywania kontaktów z dziewczynami, które mu się podobały. Jeśli dziewczyna zaproszona do stolika Hughesa zgadzała się, pomocnik wyciągał przygotowany do podpisu akt zrzeczenia się wszelkich roszczeń. 3. Osobisty fryzjer Hughesa musiał być dostępny na telefon i gotowy dwadzieścia cztery godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu, ale obcinał włosy i paznokcie najwyżej raz do roku. 4. W latach, kiedy Hughes mieszkał w hotelu, plotkowano, że poinstruował swoich asystentów, by na określonym drzewie na jego tarasie kładli codziennie o 16 cheeseburgera – bez względu na to, czy był u siebie, czy też nie. Tak wygląda świat możliwości! Podobnie jak Model-T stał się środkiem transportu dla mas, wirtualni asystenci sprawiają, że ekscentryczne, typowe dla miliarderów zachowania stają się dostępne

dla każdego mężczyzny, kobiety i dziecka. Oto, czym jest postęp.

Mogę więc już bez zbędnych ceregieli przekazać mikrofon komuś innemu. Trzeba zauważyć, że YMII realizuje zadania zarówno natury osobistej, jak i biznesowej, podczas gdy Brickwork koncentruje się wyłącznie na projektach biznesowych. Zacznijmy od ważnych, choć mało ciekawych spraw, i szybko przejdźmy od rzeczy wzniosłych do śmiesznych. Aby oddać prawdziwy smaczek tego, czego można się spodziewać, nie poprawiałem wyrażeń dziwnie brzmiących dla kogoś, kto od dziecka posługuje się angielskim jako ojczystym. Venky: Nie ograniczaj się. Po prostu poproś nas, jeśli coś jest możliwe. Urządzamy przyjęcia, organizujemy usługi gastronomiczne, poszukujemy kursów letnich, porządkujemy księgi rachunkowe, tworzymy trójwymiarowe szkice na podstawie wstępnych projektów. Tylko nas poproś. Możemy znaleźć najbliższą przyjazną dzieciom restaurację niedaleko od twojego domu na urodziny twojego syna, dowiedzieć się kosztów i zorganizować przyjęcie urodzinowe. To zwalnia twój czas na pracę lub mieszkanie z twoim synem. Co możemy nie zrobić? Nie możemy zrobić nic, co wymagałoby naszej fizycznej obecności. Ale będziesz zaskoczony, jak mały to zestaw zadań w tym dniu i wieku. Oto najczęstsze zadania, które prowadzimy: • planowanie rozmów i spotkań • przeszukiwanie internetu • monitorowanie spotkań, spraw do załatwienia i zadań • zakupy w sieci • tworzenie dokumentów prawnych • utrzymanie stron internetowych (projektowanie, publikacja, ładowanie plików) niewymagających profesjonalnego projektanta.

Ritika z Brickwork dodała jeszcze następujące rzeczy: • badania rynku • badania finansowe • biznesplany • analizy branżowe • raporty oceny rynku • przygotowanie prezentacji • raporty i biuletyny • badania prawne • analityka • tworzenie stron internetowych • optymalizacja wyszukiwarek internetowych • prowadzenie i aktualizacja baz danych • ocena kredytów • zarządzanie procesami zaopatrzenia. Venky: Mamy zapominalskiego klienta, który ma nas, żebyśmy telefonowali do niego przez cały czas z różnymi przypomnieniami. Jeden z naszych klientów w zwyczajowym planie ma budzenie go co rano. Wykonaliśmy żmudną pracę i znaleźliśmy ludzi, którzy wyszli z kontaktu po Katrinie. Znaleźliśmy pracę dla klientów! Jak na razie mój ulubiony przykład: jeden z klientów ma parę spodni, którą naprawdę lubi, a która nie jest już w produkcji. Wysyła je do Bangalore (z Londynu) by mieć stworzone dokładne repliki po niewielkim ułamku ceny. Oto kilka innych zamówień YMII: Przypominanie nadgorliwemu klientowi o zapłaceniu aktualnych kar za złe parkowanie, jak również przekraczanie szybkości. Zbieranie kar za parkowanie. Przeprosiny oraz wysyłanie kwiatów i kartek do małżonek klientów. Wytyczanie planów diety, regularne przypominanie klientowi o nich, zamawianie produktów spożywczych mieszczących się w specyficznym planie diety. Uzyskanie pracy dla osoby która straciła pracę z powodu outsourcingu rok temu. Poszukaliśmy pracy, zrobiliśmy listy

przewodnie, udoskonaliliśmy życiorys i uzyskaliśmy pracę dla klienta w trzydzieści dni. Naprawa rozbitej szyby w domu w Genewie w Szwajcarii. Zbieranie informacji o pracach domowych z telefonicznej automatycznej sekretarki nauczyciela i wysyłanie jej e-mailem do klienta (rodziców dziecka). Badanie nad tym, jak wiązać sznurówki, z myślą o dziecku (synu klienta). Znalezienie stanowiska parkingowego dla twojego samochodu w pewnym innym mieście, nawet zanim wyjedziesz. Zamówione kubły na śmiecie do domu. Zdobycie uwierzytelnionej prognozy pogody i raportu pogodowego na określony czas w określonym miejscu określonego dnia, pięć lat temu. To było do wykorzystania jako dowód potwierdzający w procesie sądowym. Rozmowa z rodzicami w imieniu naszego klienta. Oto jeszcze jeden przykład z życia, pokazujący, jak nasz czytelnik David Cross zlecił obsługę swoich osobistych spraw i pozyskał osobistego kucharza za mniej niż 5 dolarów za posiłek. Zastanowienie się nad możliwościami wystarczy, by zacząć objadać się przysmakami. David wyjaśnia: Chciałem znaleźć kogoś, kto przygotowywałby posiłki, jakie lubię. Sam mam za sobą szkolenie gastronomiczne, ale często jestem zbyt zajęty i jestem jedyną osobą w domu, która faktycznie gotuje. Często brakuje mi czasu na przygotowywanie posiłków, po których czułbym się zdrowszy, więc napisałem załączone poniżej ogłoszenie i umieściłem je na Craigslist. To było bardzo specyficzne wymaganie – ultraspecyficzne – i w ciągu dwóch miesięcy otrzymałem tylko dwie odpowiedzi – jedna z nich w 20% spełniała moje oczekiwania, ale facet, który wydawał się akceptowalny, był

od wielu lat krishnowcem, mieszkał w Indiach, a próbny posiłek, który przygotował, potwierdził, że wie, co robi, więc go zatrudniliśmy. Jedzenie jest absolutnie zachwycające, a stawka godzinna »skrajnie rozsądna«. Wystarczy pięć minut jazdy w mieście, by po drodze któreś z nas mogło odebrać przygotowane jedzenie, i mamy teraz smakowite indyjskie posiłki po niecałe 5 dolarów, lepsze niż wszystko, co kiedykolwiek jadłem. Teraz zamierzam popróbować z innymi kuchniami... tajską, włoską, chińską itp. Oznacza to, że gdy będę miał czas na gotowanie, zrobię to z tym większą przyjemnością, że będę wiedział, iż nie jestem jedyną gotującą osobą w domu!

Poszukiwany kucharz wegetariańskiej kuchni indyjskiej lub azjatyckiej Dnia 7 czerwca 2007 roku, godz. 12.25 czasu pacyficznego Cześć, Jesteśmy mieszkającą tutaj międzynarodową rodziną, uwielbiającą indyjską i azjatycką kuchnię wegetariańską. Poszukujemy kucharza, który eksperymentował z tymi dwiema wspaniałymi kuchniami i który przygotowywałby dla nas smaczne, świeże, zdrowe, autentyczne indyjskie lub azjatyckie posiłki wegetariańskie. Jeśli przygotowywałeś curry raz lub dwa razy albo musisz korzystać z książki kucharskiej, ta propozycja prawdopodobnie nie jest dla Ciebie, ale jeśli zgłębiłeś tajniki indyjskiej kuchni wegetariańskiej i potrafisz przygotowywać smaczne, zdrowe, świeże, autentyczne indyjskie jedzenie wegetariańskie, chętnie się z Tobą skontaktujemy. To może być doskonała możliwość dla Ciebie, jeśli pochodzisz z Indii, Pakistanu, Pendżabu itp., poszukujesz dobrego sposobu na zdobycie doświadczenia i pasjonujesz się indyjskim jedzeniem wegetariańskim, kuchnią i kulturą. Znajomość ajuwerdy oraz jej związku z żywnością i dietą jest mile widziana, choć niekonieczna. Proszę, opowiedz szczegółowo o swoich doświadczeniach, opisz kilka posiłków, jakie potrafisz przygotować. Jeśli spodoba nam się to, co masz do zaoferowania, zorganizujemy Ci możliwość przygotowania dla nas próbnego posiłku lub dwóch, za które zapłacimy i zobaczymy, czy wszyscy (i Ty,

i my) będziemy zadowoleni. To jest praca w niepełnym wymiarze. Będziesz samozatrudniony i odpowiedzialny za płacenie podatków itp. My zapłacimy Ci uzgodnioną stawkę godzinową i zwrócimy koszty zakupów produktów spożywczych do przygotowania posiłków. Możesz przygotowywać posiłki u siebie, a my zorganizujemy ich odbiór, będą mogły być zamrożone do spożycia później. Będziemy współpracować na takiej zasadzie, że wcześniej uzgodnimy menu i terminy odpowiednie dla Ciebie i dla nas. Dziękujemy za zainteresowanie.

Najprostsze wybory: New Delhi czy Nowy Jork? Na świecie są dziesiątki tysięcy wirtualnych asystentów – jak więc, u diabła, znaleźć tego właściwego? Źródła podane na końcu tego rozdziału wskazują, gdzie szukać, ale jest to przytłaczające i dezorientujące, jeśli nie sprecyzujemy sobie wcześniej kilku wyraźnych kryteriów. Często okazuje się, że najlepiej zacząć od pytania: „Gdzie, u diabła, w jakiej części świata?”. Zdalny czy lokalny? „Made in USA” nie znaczy już tyle, co kiedyś. Argumenty za skokiem w inne strefy czasowe i przejściem na walutę trzeciego świata są dwa: tamci ludzie pracują, kiedy ty śpisz, a godzina ich pracy mniej kosztuje. Oszczędność czasu i pieniędzy. Ritika popiera to pierwsze stwierdzenie następującym przykładem. Ktoś może dać zadanie do wykonania swojemu zdalnemu asystentowi w Indiach w chwili, gdy ludzie wychodzą z pracy w Nowym Jorku. Następnego dnia rano będzie miał gotową prezentację. Ze względu na różnicę

czasu między USA i Indiami asystenci mogą pracować, gdy Amerykanie śpią, i dostarczyć prezentację następnego ranka. Gdy zleceniodawca się obudzi, znajdzie kompletne podsumowanie w swojej skrzynce odbiorczej. Tacy asystenci mogą także pomóc być na bieżąco z tym, co zleceniodawca chciałby na przykład przeczytać.

Wynajęcie indyjskich i chińskich wirtualnych asystentów, podobnie jak w przypadku większości z innych rozwijających się krajów, będzie kosztować od 4 do 15 dolarów za godzinę; najniższe stawki będą dotyczyły prostych zadań, a najwyższe będą wymagały umiejętności na poziomie MBA z Harwardu czy Stanforda lub doktoratu. Potrzebny ci biznesplan dla pozyskania funduszy? Brickwork może to zrobić za 2,5–5 tysięcy dolarów, zamiast za 15–20 tysięcy. Zagraniczny asystent to nie jednorazowy kaprys. Wiem z pierwszej ręki – z rozmów z osobami zajmującymi wysokie stanowiska w firmach rachunkowych i doradczych z Wielkiej Piątki – że rutynowo pobierają oni od klientów sześciocyfrowe sumy za badania i raporty przygotowywane w Indiach za kwoty czterocyfrowe. W Stanach Zjednoczonych czy Kanadzie stawki godzinowe zawierają się w przedziale od 25 do 100 dolarów. Wydaje się więc, że wybór jest oczywisty, prawda? Bangalore na 100%? Nie. Ważną liczbą jest kwota za wykonane zadanie, a nie za godzinę. Największym wyzwaniem związanym z zagraniczną pomocą jest bariera językowa, która często sprawia, że różne rzeczy trzeba omawiać kilkakrotnie, a więc ostatecznie koszt staje się znacznie wyższy. Gdy po raz pierwszy zatrudniłem hinduskiego wirtualnego asystenta, popełniłem fundamentalny błąd, nie określając ograniczeń czasowych na proste zadania. Sprawdziłem to dopiero pod koniec tygodnia i odkryłem, że spędził on dwadzieścia trzy godziny na gonieniu własnego ogona. Umówił wstępnie jedną rozmowę na przyszły tydzień, ale o niewłaściwej godzinie!

To się nie mieści w głowie! Dwadzieścia trzy godziny? A więc – przy stawce 10 dolarów za godzinę – zapłaciłem w ostatecznym rozrachunku 230 dolarów. Te same zadania zlecone pod koniec tygodnia osobie z Kanady, mówiącej od dziecka po angielsku, zostały wykonane w ciągu dwóch godzin przy koszcie 25 dolarów za godzinę. Za 50 dolarów otrzymałem więc czterokrotnie lepsze wyniki. Wiedząc to, zażądałem później od innej hinduskiej asystentki z tej samej firmy podwojenia rezultatów Kanadyjki. Jak można sprawdzić, kogo wybrać? To trudna sprawa: nie da się. Trzeba sprawdzić dwóch asystentów, aby poprawić swoją umiejętność komunikowania się i stwierdzić, kogo warto zatrudnić, a kogo zwolnić. Jednak bycie szefem zorientowanym na wyniki nie jest tak łatwe, jak mogłoby się wydawać. Trzeba nauczyć się kilku rzeczy. Po pierwsze stawka godzinowa nie jest ostatecznym wyznacznikiem kosztu. Patrz raczej na koszt wykonania zadania. Jeśli musisz poświęcać czas na przedefiniowanie zadania i pomaganie na różne sposoby wirtualnemu asystentowi, określ, ile twojego czasu to wymaga, i dodaj to (stosując stawkę godzinową z poprzednich rozdziałów) do końcowego kosztu wykonania zadania. Niewykluczone, że będziesz zaskoczony. Możesz czuć się doskonale, twierdząc, że pracują dla ciebie ludzie z trzech krajów... ale nie ma się czym chwalić, jeśli okaże się, że spędzasz czas na niańczeniu ludzi, od których można by oczekiwać, że ułatwią ci życie. Po drugie wszystko wyjdzie dopiero w praniu. Nie da się przewidzieć, jak dobrze będzie ci się pracowało z określonym wirtualnym asystentem, jeśli tego nie spróbujesz. Na szczęście możesz zrobić kilka rzeczy, które zwiększą twoje szanse, a jedną z nich jest skorzystanie z usług firmy, a nie indywidualnej osoby. Solo czy z zespołem pomocników

Przypuśćmy, że znalazłeś doskonałego wirtualnego asystenta. Wykonuje on (lub ona) wszystkie zadania, ale nie są to zadania najwyższej wagi. Podejmujesz więc decyzję o wyjeździe na jakże zasłużone wakacje do Tajlandii. Fajnie jest mieć świadomość, że ktoś przejmie stery i będzie gasił pożary za ciebie. Wreszcie trochę odpoczynku! Na dwie godziny przed wylotem z Bangkoku do Phuket otrzymujesz e-mail: twój wirtualny asystent jest chory i najbliższy tydzień spędzi w szpitalu. Niedobrze. Wakacje szlag trafił. Nie lubię być uzależniony od jednej osoby i absolutnie tego nie polecam. W świecie wysokich technologii ten typ uzależnienia można określić mianem „SPoF” (skrót od ang. Single Point of Failure – awaria pojedynczego punktu) – czyli uzależnieniem od jednego bardzo wrażliwego urządzenia, niezbędnego do pracy całego systemu. W świecie informatycznym to „redundancja” decyduje o atrakcyjności systemów, które mogą funkcjonować nawet wtedy, gdy wystąpi dysfunkcjonalność lub mechaniczne uszkodzenie jakiejś części. W kontekście wirtualnych asystentów redundancja oznacza, że można liczyć na wsparcie w sytuacji awaryjnej. Zalecam, abyś wynajął wirtualnego asystenta w firmie świadczącej takie usługi, bo dzięki temu zapewnisz sobie wsparcie całego zespołu, a nie tylko pojedynczej osoby. Można oczywiście podać wiele przykładów ludzi, którzy mieli indywidualnych asystentów przez dziesiątki lat i nie zaliczyli przy tym ani jednej wpadki, ale wydaje mi się, że jest to raczej wyjątek niż reguła. Lepiej się zabezpieczyć, niż później żałować. Struktura grupowa nie tylko pozwala uniknąć katastrofy, ale jest również kopalnią talentów, dzięki czemu możesz zlecać wykonywanie różnych zadań, nie kłopocząc się znajdowaniem nowych osób z odpowiednimi kwalifikacjami. Brickwork i YMII są przykładami tego typu struktury. Równocześnie służą one za pojedynczy punkt kontaktowy, pełnią funkcje osobistego

menedżera zadań i kierują je do tych osób ze swoich zespołów, które posiadają najlepsze kwalifikacje, by dobrze wykonać te zadania. Potrzebny ci projekt graficzny? Zrobione. Potrzebujesz kogoś do zarządzania bazą danych? Zrobione. Nie lubię telefonować i koordynować działań wielu osób. Wolę załatwić wszystko jednym posunięciem i jestem gotowy zapłacić za to 10% więcej. Zachęcam cię, byś w podobny sposób oszczędzał duże kwoty, nie żałując małych. Wybór zespołu zamiast indywidualnej osoby nie oznacza, że większe jest lepsze, ale tylko tyle, że więcej ludzi może zrobić coś lepiej niż pojedyncza osoba. Najlepszym asystentem, jakiego kiedykolwiek miałem, był Hindus, mający pod sobą jeszcze pięciu asystentów wspomagających. Z całą pewnością wystarczyłoby trzech, ale oni muszą jeszcze mieć dwóch podwładnych.

Obawa nr 1. „Kochanie, czy kupiłeś porsche w Chinach?” Jestem przekonany, że możesz obawiać się różnych rzeczy. A.J. na pewno się obawiał. Moi pomocnicy mają o mnie niepokojąco ogromną wiedzę – znają nie tylko moje plany zajęć, ale również mój poziom cholesterolu, moje problemy z płodnością, mój numer ubezpieczenia, moje hasła (również to będące szczeniackim przekleństwem). Czasami martwię się, że nie mogę wkurzyć swojego pomocnika, bo okaże się, że zapłaciłem swoją kartą kredytową rachunek na 12 tysięcy dolarów w sklepie Louisa Vuittona w Anantapur.

Dobra wiadomość jest taka, że nadużycia związane z wykorzystaniem informacji finansowych lub poufnych należą do rzadkości. We wszystkich rozmowach, jakie przeprowadziłem w związku z pisaniem tego rozdziału, zetknąłem się tylko z jednym przypadkiem nadużyć informacyjnych,

a szukałem długo i wytrwale. Problem dotyczył przeciążonego pracą asystenta ze Stanów Zjednoczonych, który pod koniec swojej pracy wynajął sobie podwykonawcę – wolnego strzelca. Postaraj się zapamiętać jedno: nigdy nie zatrudniaj nowicjusza. Zabroń asystentom od małych zadań zlecania prac niesprawdzonym niezależnym podwykonawcom bez twojej pisemnej zgody. Firmy z dobrą historią i reputacją, jak Brickwork, o której mowa w przykładzie poniżej, posiadają własne systemy bezpieczeństwa, ułatwiające wykrycie osoby łamiącej obowiązujące zasady: Wywiad środowiskowy o pracownikach i podpisanie umowy o zachowaniu poufności, odzwierciedlającej obowiązujące w firmie zasady nakazujące traktowanie informacji o kliencie jako poufnych. Elektroniczne karty dostępu do wejść i wyjść. Informacje o kratach kredytowych dostępne tylko dla wybranych osób, pełniących funkcje nadzorcze. Absolutny zakaz wynoszenia dokumentów z biura. Ograniczenia dostępu poprzez wewnętrzną sieć dla osób z różnych zespołów; zasada ta eliminuje nieautoryzowaną wymianę informacji między osobami z różnych zespołów działających w organizacji. Regularne raporty o plikach wysyłanych do drukarek. Wyłączenie stacji dysków wymiennych i portów USB. Zastosowanie certyfikacji BS779, potwierdzającej zgodność z międzynarodowymi standardami bezpieczeństwa. Technologia kodowania 128-bitowego dla każdej wymiany danych. Bezpieczne połączenia VPN. Założę się, że ważne dane są po stokroć bezpieczniejsze w Brickwork niż na twoim własnym komputerze. Mimo to trzeba mieć świadomość, że w naszym cyfrowym świecie

istnieje możliwość kradzieży danych. Trzeba powziąć pewne środki ostrożności, pozwalające ograniczyć szkody. Są dwie reguły, które sam stosuję, by zminimalizować szkody i umożliwić ich szybkie naprawienie. 1. Nigdy nie wykorzystuj kart debetowych w transakcjach internetowych lub zlecanych zdalnemu asystentowi. Anulowanie nieautoryzowanych transakcji dokonanych kartą kredytową, w szczególności kartą American Express, jest bezbolesne i niemal natychmiastowe. Odzyskanie środków wypłaconych z twojego rachunku bieżącego przy nieautoryzowanym wykorzystaniu karty debetowej zazwyczaj wymaga kilkunastu godzin samej pracy papierkowej i kilku miesięcy oczekiwania na wypłatę, jeśli reklamacja w ogóle zostanie uznana. 2. Jeśli twój wirtualny asystent będzie wchodził w twoim imieniu na strony internetowe, stwórz dla niego nowy login oraz hasło, które będzie na nich wykorzystywał. Większość z nas używa tych samych nazw użytkownika i haseł na wielu różnych stronach, więc podjęcie takich środków ostrożności może ograniczyć potencjalne szkody. Poinstruuj asystentów, by używali tych samych loginów i haseł, tworząc konta na nowych stronach, jeśli zajdzie taka potrzeba. Zauważ, że jest to szczególnie ważne, gdy korzystasz z pomocy asystentów mających dostęp do stron komercyjnych (projektantów, programistów itp.). Jeśli jeszcze nie doświadczyłeś kradzieży informacji lub tożsamości, na pewno kiedyś tego doświadczysz. Korzystaj z tych wskazówek, a gdy się to zdarzy, zrozumiesz, że – podobnie jak w przypadku innych strasznych rzeczy – tak naprawdę nie jest to takie straszne, a skutki są odwracalne.

Skomplikowana sztuka prostoty – powszechne bolączki Mój asystent to idiota! Potrzebował dwudziestu trzech godzin na

umówienie mnie na rozmowę! To na pewno pierwsza rzecz, na którą muszę się poskarżyć. Dwadzieścia trzy godziny! Miałem nieodpartą ochotę mu nagadać. Mój pierwszy e-mail do tego asystenta wydawał się wystarczająco jasny. Drogi Abdulu, Oto pierwsze zadania do wykonania – do najbliższego wtorkowego popołudnia. Proszę, zadzwoń lub napisz do mnie, gdybyś miał jakieś pytania. 1. Wejdź na stronę z tym artykułem http://www.msnbc.msn.com/id/12666060/site/newsweek/, zdobądź kontakt telefoniczny lub e-mailowy lub adres strony internetowej Carol Milligan oraz Marka i Julie Szekely. Znajdź również takie informacje dotyczące Roba Longa na stronie http://ww.msnbc.msn.com/id/12652789/site/network. 2. Umów mnie na półgodzinne spotkania z Carol, Markiem lub Julie i Robem. Wykorzystaj www.myevets.com (username: notreal, password: donttryit), by wpisać ich do mojego kalendarza na następny tydzień, o dowolnej godzinie między 9 a 21 czasu wschodnioamerykańskiego. 3. Znajdź nazwiska, adresy e-mailowe i numery telefonu (telefon jest najmniej ważny) pracowników w Stanach Zjednoczonych, którzy negocjowali umowy pracy zdalnej (telepracy) z szefami mającymi opory przed taką formą zatrudnienia. Ideałem byliby tacy, którzy wyjeżdżali w tym czasie ze Stanów. Kluczowe słowa to „telepraca” i „praca w domu”. Ważne jest to, aby negocjowali z trudnymi szefami. Proszę, wyślij mi łącza do ich profili lub krótko opisz, dlaczego odpowiadają powyższemu profilowi. Czekam, by zobaczyć, co możesz dla mnie zrobić. Proszę, napisz do mnie, jeśli czegoś nie rozumiesz lub masz jakieś pytania. Pozdro Tim

Prawda jest taka, że się myliłem. To nie jest dobre polecenie na dzień dobry i popełniłem fatalne błędy, zanim jeszcze to napisałem. Jeśli jesteś osobą skuteczną, ale nieprzywykłą do wydawania poleceń, przyjmij, że większość problemów powstaje z twojej winy. Zawsze pojawia się pokusa,

by wskazać palcem kogoś innego i nagadać mu, ale stawiający pierwsze kroki szefowie popełniają ten sam błąd, który ja popełniłem. 1. Zgodziłem się na pierwszą osobę, którą przedstawiła mi firma, i nie sformułowałem żadnych szczególnych wymagań obowiązujących od samego początku. Poproś o kogoś, kto zna angielski „doskonale” i powiedz, że konieczne będzie prowadzenie rozmów telefonicznych (nawet jeśli to nieprawda). Szybko poproś też o zmianę, jeśli problemy z komunikacją będą się powtarzać. 2. Wydałem nieprecyzyjne wskazówki. Poprosiłem go, by zaplanował spotkania, ale nie wskazałem, że chodzi o przygotowanie artykułu. Mój asystent, opierając się na tym, co robił dla swoich poprzednich klientów, założył, że chcę kogoś zatrudnić, i niepotrzebnie poświęcił czas na obróbkę arkuszy kalkulacyjnych i przeszukiwanie internetowych portali pod kątem informacji, których ja wcale nie potrzebowałem. Zdania powinny mieć tylko jedną możliwą interpretację. Powinny być napisane w sposób zrozumiały dla kogoś czytającego na poziomie średnio zaawansowanym. Dotyczy to również osób, dla których angielski jest językiem ojczystym, bo dzięki temu nasze żądania będą jaśniejsze. Zauważ, że poprosiłem go, by odpowiedział, jeśli czegoś nie zrozumie lub będzie miał pytania. To złe podejście. Proś zagranicznego wirtualnego asystenta, by – zanim jeszcze zacznie coś robić – swoimi słowami opisał powierzone mu zadania w celu potwierdzenia, że je zrozumiał. 3. Dałem mu licencję na marnowanie czasu. Znów pojawia się sprawa panowania nad szkodami. Proś o informacje o zaawansowaniu prac każdorazowo po upływie kilku godzin, aby mieć pewność, że określone zadanie zostało zrozumiane i że jest wykonalne. Niektóre zadania, po kilku próbach, okazują się niemożliwe do

zrealizowania. 4. Ustanowiłem termin wykonania na tydzień naprzód. Korzystaj z prawa Parkinsona i zlecaj zadania, które mają zostać wykonane w czasie nie dłuższym niż siedemdziesiąt dwie godziny. Ja miałem największe szczęście z terminami dwadzieścia cztery i czterdzieści osiem godzin. To inny ważny powód, by korzystać z pracy niewielkiej grupy (trzech lub więcej osób) zamiast jednego człowieka, który może okazać się nadmiernie obciążony zadaniami zlecanymi przez innych klientów na ostatnią chwilę. Stosowanie krótkich terminów nie oznacza, że masz unikać większych zadań (takich jak na przykład biznesplan), jednak powinieneś rozbijać je na mniejsze bloki, które można skompletować w krótszych ramach czasowych (plan, podsumowanie analizy konkurencji, rozdziały itp.). 5. Dałem mu zbyt wiele zadań i nie ustaliłem hierarchii ważności. Radzę, by – jeśli to możliwe – wysyłać tylko jedno zadanie naraz, a już na pewno nie więcej niż dwa lub trzy. Jeśli chcesz, by twój komputer zawiesił się lub padł, otwórz dwadzieścia okien i uruchom jednocześnie dwadzieścia aplikacji. Jeśli chcesz zrobić to samo ze swoim asystentem, daj mu kilkanaście zadań, nie ustalając priorytetów. Pamiętaj o mantrze: „Wyeliminuj, zanim zlecisz dalej”. Jak powinien wyglądać dobry e-mail do wirtualnego asystenta? Ten z poniższego przykładu został ostatnio wysłany do hinduskiej wirtualnej asystentki, a wyniki można bez przesady określić jako spektakularne. Droga Sowmyo. Dziękuję. Chciałbym, abyśmy zaczęli od następujących zadań. ZADANIE: Potrzebuję nazwisk i adresów e-mailowych autorów artykułów do czasopism dla mężczyzn, ukazujących się w Stanach Zjednoczonych (na przykład „Maxim”, „Stuff”, „GQ”, „Esquire”, „Blender” itp.), którzy napisali

również jakieś książki. Przykładem takiej osoby może być A.J. Jacobs, który współpracuje z „Esquire” (www.ajjacobs.com). Mam już informacje o nim, a muszę znaleźć więcej podobnych osób. Czy możesz to zrobić? Jeśli nie, proszę, daj znać. Proszę, odpowiedz i napisz, co planujesz zrobić, by wykonać to zadanie. TERMIN: Ponieważ bardzo mi się śpieszy, zacznij po wysłaniu do mnie emaila, a po trzech godzinach przerwij pracę i poinformuj mnie, co osiągnęłaś. Proszę, zacznij od zaraz, jeśli możesz. Raport po trzech godzinach pracy powinien do mnie dotrzeć nie później niż pod koniec dnia w poniedziałek według czasu wschodnioamerykańskiego. Z góry dziękuję za szybką odpowiedź. Tim

Krótko, miło i na temat. Prosty tekst, a więc i proste polecenia, wynikające z jasnego myślenia. Myśl prosto. *** W następnych kilku rozdziałach zastosuję umiejętności komunikacyjne, rozwinięte w eksperymencie z wirtualnym asystentem, do dużo większej i nieprzyzwoicie zyskownej dziedziny – automatyzacji. To, jak wiele w tej dziedzinie można zlecić na zewnątrz, jest niesamowite. W świecie automatyzacji nie wszystkie modele biznesowe są równoważne. Jak można złożyć ze wszystkich elementów i dobrze skoordynować firmę, nie ruszając nawet palcem? Jak można zautomatyzować zakładanie lokat na rachunku bankowym, unikając najczęściej pojawiających się problemów? Trzeba zacząć od zrozumienia możliwości, doskonalenia sztuki unikania zalewu informacjami i tego, co nazwiemy „muzami” Następny rozdział jest o tym, jak podejść do pierwszego kroku – produktu.

Tabela przepływów

Oto tabela przepływów, ilustrująca Czterogodzinny tydzień pracy, przygotowana przez czytelnika Jeda Wooda, który wykorzystywał ją w celu szybszego podejmowania decyzji. Zyskał w ten sposób więcej na wyjściu niż na wejściu i więcej czasu dla żony oraz dzieci. Czterogodzinny tydzień pracy

PYTANIA I DZIAŁANIA 1. Zaangażuj asystenta – nawet jeśli go nie potrzebujesz. Stwórz sobie komfort wydawania, a nie otrzymywania poleceń. Zacznij od jednorazowego projektu testowego lub niewielkiego powtarzalnego zadania (najlepiej codziennego). Radzę korzystać z lokalnego wsparcia przy realizacji zadań wymagających biegłej znajomości języka i angażować

zagranicznych asystentów na początkowych etapach, by poprawić ogólną jasność komunikacji. Wybierz po jednym z każdej grupy i zaczynaj. Pożytecznym źródłem są następujące strony internetowe, które posortowałem geograficznie: USA i Kanada (od 20 dolarów za godzinę) http://iavoa.com (International Association of Virtual Office Assistants). Globalny spis kontaktów obejmuje Stany Zjednoczone. http://www.cvac.ca (Canadian Virtual Assistant Connection) http://www.canadianva.net/files/va-locator.html (w Kanadzie) www.onlinebusinessmanager.com Ameryka Północna i inne kraje (od 4 dolarów za godzinę) www.elance.com (szukaj takich haseł, jak „virtual assistants”, „personal assistants” i „executive assistants”.) Informacja zwrotna od klientów, publikowana na stronie Elance, umożliwiła mi znalezienie najlepszego jak dotąd asystenta, którego wynajęcie kosztuje mnie 4 dolary za godzinę. Podobne miejsca z pozytywnymi rekomendacjami to www.guru.com i www.rentacoder.com. Indie www.tryasksunday.com (od 20 do 60 dolarów miesięcznie za obsługę dwadzieścia cztery godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu, bezpłatny tygodniowy okres próbny). AskSunday to jeden z wyrafinowanych bloków osobistej obsługi nowego typu. Ich strona internetowa zajęła w roku 2007 drugie miejsce w rankingu stron internetowych magazynu „Time”. Wybierz numer kierunkowy do Nowego Jorku (212), a zostaniesz przekierowany do mówiących poprawnym językiem angielskim asystentów w Indiach i na Filipinach. Korzystam z tego serwisu w 80% przypadków i większość zadań jest wykonywana w niespełna dziesięć minut. Przy większych i dłuższych

projektach można dostać do obsługi cały zespół za 12 dolarów za godzinę. www.b2kcorp.com (od 15 dolarów za godzinę). Spośród klientów z branży naftowej z listy „Fortune 10”, klientów z „Fortune 500”, aż po firmy audytorskie Wielkiej Piątki i członków Kongresu Stanów Zjednoczonych, Brickwork może obsłużyć każdego. Znajduje to odzwierciedlenie w kosztach tych czysto garniturowo-krawatowych usług, świadczonych wyłącznie dla klientów biznesowych. Za pośrednictwem tej firmy nie można wysłać kwiatów dla cioci. www.taskseveryday.com (6,98 dolara za godzinę dla wyspecjalizowanego wirtualnego asystenta) Firma mająca siedzibę w Bombaju, dostępna przez telefon i e-mail ze Stanow Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Australii. Trzeba wybrać jedną z opcji – dwadzieścia lub czterdzieści godzin tygodniowo – i dokonać przedpłaty za te godziny. www.yourmaninindia.com (od 6,25 dolara za godzinę). YMII realizuje zarówno zadnia biznesowe, jak i osobiste. Może współpracować z tobą w czasie rzeczywistym (ludzie pracują tam dwadzieścia cztery godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu i wykonują zadania także wtedy, kiedy śpisz). Znajomość angielskiego i efektywność jest bardzo różna – zależy to od konkretnego asystenta – dlatego przeprowadź rozmowę kwalifikacyjną, zanim zaczniesz współpracę i powierzysz asystentowi ważne zadania. Ważne: po opublikowaniu pierwszego wydania książki pojawiły się skargi na gorszą jakość polecanych serwisów i listy oczekujących do czterech tygodni na to, by zostać klientem. 2. Zacznij od rzeczy małych, ale myśl perspektywicznie.

Tina Forsyth, wirtualna menedżerka (wirtualna asystentka wyższej rangi), która pomaga klientom zarabiającym miliony zarabiać dziesiątki milionów dzięki tworzeniu dla nich nowych modeli biznesowych, przedstawia następujące zalecenia: Patrz na listę zadań do wykonania – co tkwi na niej najdłużej? Za każdym razem, kiedy przerywasz lub zmieniasz zadanie, zadaj sobie pytanie, czy wirtualny asystent mógł je wykonać. Analizuj bolączki – co powoduje największą frustrację i znudzenie? A oto kilka często spotykanych czasochłonnych zajęć małych firm obecnych w sieci. Zamieszczanie artykułów po to, by generować ruch na stronie i tworzyć listę mailingową. Uczestniczenie w dyskusjach na forach i stronach z ogłoszeniami lub moderowanie takich dyskusji. Zarządzanie programami afiliacyjnymi. Tworzenie treści biuletynów i ich publikowanie, wpisy do blogów. Poszukiwanie faktów i prowadzenie badań dla celów marketingowych lub analizowanie wyników aktualnych kampanii reklamowych. Nie oczekuj cudów od jednego wirtualnego asystenta, ale nie zaniżaj też swoich wymagań. Odpuść sobie odrobinę kontroli. Nie zlecaj błahych zadań, w efekcie pochłaniających czas, a nie pozwalających go zaoszczędzić. Poświęcanie dziesięciu czy piętnastu minut na napisanie emaila do Indii nie ma sensu, jeśli chcemy tylko dowiedzieć się, ile kosztuje bilet lotniczy, i w dziesięć minut możemy to zrobić sami przez internet, unikając zbędnych pytań i dyskusji. Staraj się wyjść poza swoją strefę komfortu – o to przecież chodzi w całym tym ćwiczeniu. Zawsze można wycofać jakieś zadanie i samemu

je wykonać, jeśli wirtualny asystent okaże się niezdolny do wykrzesania z siebie czegoś więcej. Pamiętaj o haśle Brickwork: nie ograniczaj się. 3. Zidentyfikuj pięć najbardziej czasochłonnych zadań niezwiązanych z pracą i pięć zadań osobistych, które zlecisz tylko dla zabawy. 4. Pamiętaj o synchronizacji planów i kalendarza. Jeśli zdecydujesz się na to, by twój asystent planował ci spotkania i dodawał wpisy do kalendarza, bardzo ważne będzie zapewnienie mu aktualnych informacji, abyście wiedzieli to samo. Można przy tym wykorzystać kilka opcji. BusySync (www.busysync.com). Mam dwa konta w Gmail: jedno prywatne i jedno dla mojego asystenta, na które trafia większość emaili. Korzystam z BusySync, by zsynchronizować Google Calendar asystenta z iCal (kalendarzem Maca) na moim laptopie. Z powodzeniem korzystałem również w tym samym celu z aplikacji SpanningSync (www.spanningsync.com). WebEx Office (www.weboffice.com). Udostępnij swój kalendarz w sieci, maskując osobiste terminy. Można dokonywać synchronizacji z Outlookiem, można też udostępniać dokumenty i inne materiały przydatne innym asystentom lub zespołowi. Sugeruję, abyś porównał to z synchronizacją swojego Outlooka z kalendarzem Google asystenta. WYZWANIE DLA KOMFORTU Zastosuj przekładaniec krytyki (dwa dni, a potem co tydzień) Jest bardzo prawdopodobne, że ktoś – może współpracownik, może szef, klient lub ktoś inny ważny – robi coś, co cię drażni, lub wykonuje coś niechlujnie. Zamiast unikać tego drażliwego tematu z obawy przed

konfrontacją, polukruj to i postaraj się naprawić. Raz dziennie przez dwa dni, a potem w każdy czwartek (od poniedziałku do środy jest zbyt nerwowo, a piątek jest zbyt wyluzowany) przez kolejne trzy tygodnie postaraj się zastosować coś, co nazwałem „przekładańcem krytyki”. Wpisz to sobie do kalendarza. Nazwałem to przekładańcem, ponieważ najpierw chwalisz tę osobę za coś, potem ją krytykujesz, a potem kończysz dyskusję kolejną p o chwałą, by odejść od drażliwego tematu. Oto przykład rozmowy z przełożonym. Kluczowe słowa i zdania zostały wyróżnione. Ty: Cześć, Mara. Masz chwilkę? Mara: Jasne. O co chodzi? Ty: Po pierwsze chciałbym ci podziękować za to, że pomogłaś mi w sprawie Meelie Worm [lub jakiejkolwiek innej]. Naprawdę jestem wdzięczny , że pokazałaś mi, jak sobie z tym poradzić. Jesteś naprawdę dobra w rozwiązywaniu problemów technicznych. Mara: Nie ma sprawy. Ty: Jest jeszcze jedna rzecz[19]. Wszyscy wciąż dostajemy strasznie dużo pracy i czuję się[20] tym trochę przytłoczony. Zazwyczaj priorytety są dla mnie czytelne[21], ale ostatnio mam problemy z określeniem, które zadania umieścić na szczycie listy. Czy mogłabyś mi pomóc – wskazać najważniejsze zadania i terminy ich wykonania? Wiem, że to należy do mnie[22], ale naprawdę będę ci bardzo wdzięczny i myślę, że mi to pomoże. Mara: Hmm... Zobaczę, co się da zrobić. Ty: To bardzo dużo dla mnie znaczy. Bardzo ci dziękuję. A, żebym nie zapomniał[23] – prezentacja w ubiegłym tygodniu była super. Mara: Naprawdę tak myślisz? Bla, bla, bla...

PROJEKTOWANIE STYLU ŻYCIA W PRAKTYCE NAJLEPSZY CZAS DO WYSYŁANIA E-MAILI Sugerowałeś ludziom, by sprawdzali pocztę elektroniczną kilka razy dziennie. Oto zmiana: odpowiadam na e-maile wtedy, gdy jest mi wygodnie, ale robię to tak, by

dotarły do adresata również wtedy, kiedy jest to dla mnie wygodne. W Outlooku możesz opóźnić dostarczenie e-maila, wskazując dowolną godzinę. Na przykład gdy odpowiadam na e-maile o 15.00, nie chcę, by moi pracownicy natychmiast bombardowali mnie odpowiedziami lub prośbami o wyjaśnienia. (To zapobiega również e-mailowemu paplaniu). Naciskam więc przycisk „wyślij”, ale dostarczenie poczty jest odłożone na ósmą rano, gdy moi pracownicy przyjdą do pracy następnego dnia. Tak powinien działać e-mail! To poczta, a nie serwis do czatów. JIM LARRANAGA

[18]

Korzystanie z globalnych różnic cen i kursów walut w celu uzyskania zysku lub zwiększenia standardu życia. [19] Nie nazywaj tego problemem, jeśli chcesz uniknąć problemu. [20] Nikt nie może kwestionować twoich odczuć, dlatego użyj tego zwrotu, by uniknąć dyskusji o okolicznościach. [21] Zwróć uwagę, że usuwam słowo „ty” ze zdania, by uniknąć wskazywania palcem, nawet jeśli winna osoba jest wskazana w podtekście. „Zazwyczaj jasno określasz priorytety” brzmi jak insynuacja. Jeśli rozmowa dotyczy najbliższej osoby, możesz zrezygnować z tej formalności, ale nigdy nie mów: „Ty zawsze robisz to czy tamto”, bo od tego zazwyczaj zaczynają się kłótnie. [22] To trochę ostudzi atmosferę. Już przecież powiedziałeś, o co chodzi. [23] „A, żebym nie zapomniał” to znakomite przejście do końcowego komplementu, ale również świetny pretekst do zmiany tematu, zręcznie pozwalający odwrócić uwagę od kwestii drażliwych.

9

Dochód na autopilocie I Znajdowanie muzy

Tylko wpraw w ruch i zapomnij! Ron Popeil, założyciel RONCO; odpowiedzialny za ponadmiliardowe przychody ze sprzedaży piekarników do kurczaków dla restauracji specjalizujących się w daniach z rożna Jeśli chodzi o metody, może ich być milion i więcej, ale reguł jest tylko kilka. Człowiek, który ogarnia pryncypia, może z powodzeniem wybierać własne metody. Człowiek, który próbuje metod, ignorując reguły, na pewno wpadnie w kłopoty. Ralph Waldo Emmerson

Renesansowy minimalista Douglas Price obudził się, by przywitać następny piękny, letni poranek w swoim brooklyńskim domu z elewacją z piaskowca. Pierwsza rzecz: kawa. Nie odczuwał zbyt silnych dolegliwości z powodu zmiany strefy

czasowej, chociaż wrócił właśnie z dwutygodniowej włóczęgi po chorwackich wyspach. To był jeden z sześciu krajów, które odwiedził w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Następna w planie była Japonia. Radośnie uśmiechając się, z kubkiem kawy w dłoni, mimochodem podszedł do komputera, by sprawdzić swoją pocztę. Miał trzydzieści dwie nowe wiadomości – wszystkie dobre. Jeden z jego przyjaciół i partnerów biznesowych, jak również współzałożyciel Limewire, przekazał mu najnowsze informacje: Last Bamboo, ich niedawno założona spółka, mająca na celu wprowadzenie nowego podejścia w technologii P2P, kończyła właśnie ostatnie przygotowania. To mogła być następna kura znosząca złote jajka, ale Doug wolał na początek dać wolną rękę informatykom. Samson Project, jedna z najchętniej odwiedzanych galerii sztuki współczesnej w Bostonie, składała Dougowi podziękowania za jego najnowsze prace i prosiła o większe zaangażowanie w nowe wystawy w charakterze kuratora dźwięku. Ostatnią pozycją w skrzynce był list od fana, zaadresowany do „Demon Doca”, wychwalający jego najnowszy album hiphopowy, onliness VI.O.I. Doug wydał ten album jako – jak sam to nazwał – „otwarte źródło muzyczne” – każdy mógł bezpłatnie ściągnąć tę muzykę z internetu i dowolnie wykorzystywać nagranie do własnych kompozycji. Uśmiechnął się znowu, spałaszował jeszcze kawałek pieczeni i otworzył okienko, w którym znajdowała się poczta dotycząca spraw biznesowych. To zajmie na pewno jeszcze mniej czasu. Zajmuje przecież zwykle trzydzieści minut dziennie, czyli dwie godziny tygodniowo. Jak bardzo wszystko się zmienia. Dwa lata wcześniej, w czerwcu 2004 roku, to ja sprawdzałem w apartamencie Douga jego pocztę i miałem nadzieję, że będzie to ostatni raz na bardzo długo. Za parę godzin miałem być na lotnisku Kennedy’ego

w Nowym Jorku, by wyruszyć w bliżej niesprecyzowaną podróż dookoła świata. Doug przyglądał się temu z rozbawieniem. Miał podobne plany i w końcu uwalniał się od sfinansowanej przez fundusze wysokiego ryzyka nowej firmy internetowej, która kiedyś była dla niego najważniejsza, była pasją, a teraz stała się tylko pracą. Euforia ery dotcomów dawno opadła i znikła wraz z szansami na sprzedaż lub ofertę publiczną. Pożegnał mnie, a gdy taksówka zjechała z krawężnika, podjął decyzję – dość skomplikowanych rzeczy. Czas wrócić do podstaw. ProSoundEffects.com, wprowadzony na rynek w styczniu 2005 roku, po tygodniu sprzedaży testowej na witrynie eBay, był zaprojektowany tylko do jednej czynności: zapewnienia Dougowi kupy pieniędzy przy minimalnej inwestycji czasu. W ten sposób dochodzimy do spraw, które miał do załatwienia w 2006 roku. W skrzynce było dziesięć zamówień do bibliotek fonograficznych dźwięku, zawierających płyty kompaktowe z trudnymi do znalezienia dźwiękami, które producenci filmowi, muzycy, twórcy gier komputerowych i inni ludzie zawodowo zajmujący się dźwiękiem chętnie wykorzystują w swoich pracach (na przykład mruczenie lemura lub brzmienie egzotycznego instrumentu). Zamówienia dotyczyły produktów Douga, jednak nie był on ich właścicielem, ponieważ to wymagałoby od niego utrzymywania fizycznych zapasów i wyłożenia z góry pewnej gotówki. Jego model biznesowy jest dużo elegantszy. To po prostu jeden strumień dochodu. 1. Potencjalny klient zauważa jego reklamę typu Pay-Per-Click (PPC) w Google lub innej wyszukiwarce, i klikając, wchodzi na jego stronę www.prosoundeffects.com. 2. Zamawia produkt za 325 dolarów (to średnia cena zakupu, choć ceny zawierają się w granicach od 29 do 7500 dolarów), wykorzystując skrypt

zakupowy Yahoo!, a plik w formacie PDF z informacjami na temat naliczeń i wysyłek jest automatycznie wysyłany pocztą elektroniczną do Douga. 3. Trzy razy w tygodniu Doug po prostu naciska jeden przycisk na stronie zarządzania transakcjami w Yahoo!, by obciążyć karty kredytowe swoich klientów i przelać środki na własny rachunek bankowy. Potem zapisuje pliki PDF w formacie zamówień w Excelu i przesyła je e-mailem do producentów bibliotek CD. Firmy te pocztą elektroniczną przesyłają produkty do klientów Douga – taka forma wysyłki po angielsku nazywa się „drop shipping” – a Doug płaci producentom tylko 45% ceny detalicznej produktu i to dopiero po dziewięćdziesięciu dniach (dziewięćdziesięciodniowy termin płatności). Przyjrzyjmy się matematycznemu pięknu jego systemu, aby ujrzeć pełen efekt. Z każdego zamówienia o wartości 325 dolarów, którego koszt jest dla Douga o 55% niższy od ceny detalicznej, przysługuje mu 178,75 dolara. Jeśli odejmiemy od tego 1% pełnej ceny detalicznej (1% z 325 dolarów to 3,25 dolara) na opłacenie prowizji od sprzedaży w sklepie internetowym Yahoo! i 2,5% opłaty za obsługę transakcji kartą kredytową (2,5% z 325 dolarów to 8,13 dolara), dochód Douga z jednej takiej transakcji (przed opodatkowaniem) wynosi 167,38 dolara. Pomnóżmy to przez dziesięć i mamy 1673,80 dolara zysku z dziesięciu minut pracy. Doug zarabia więc 3347,60 dolara na godzinę i nie kupuje na zapas żadnych produktów. Jego koszty rozpoczęcia działalności wyniosły 1200 dolarów – na zaprojektowanie strony internetowej – ale odzyskał je już w pierwszym tygodniu. Jego reklama PPC kosztuje około 700 dolarów miesięcznie, a oprócz tego płaci on firmie Yahoo! 99 dolarów miesięcznie za hosting i skrypt zakupowy. Pracuje niecałe dwie godziny tygodniowo, często zgarnia ponad 10

tysięcy dolarów miesięcznie i nie ponosi żadnego ryzyka finansowego. Swój czas poświęca teraz tworzeniu muzyki, podróżom i poszukiwaniom nowych możliwości biznesowych wyłącznie dla przyjemności. Firma ProSoundEffects.com nie jest całym jego światem, ale pozwoliła mu pozbyć się wszystkich trosk finansowych, uwolnić myśli i skoncentrować się na innych rzeczach. Co robiłbyś, gdybyś nie musiał myśleć o pieniądzach? Jeśli zastosujesz się do rad z tego rozdziału, już wkrótce będziesz miał odpowiedź na to pytanie. Czas znaleźć swoją muzę. Można wskazać miliony sposobów na zarobienie miliona dolarów. Od franchisingu po doradztwo – lista jest nieskończona. Na szczęście większość pozycji z tej listy nie odpowiada naszemu celowi. Ten rozdział nie jest przeznaczony dla ludzi, którzy chcą prowadzić firmę, ale dla tych, którzy chcą mieć firmę i nie poświęcać jej czasu. Reakcja, jaką słyszę, gdy wprowadzam to pojęcie, jest mniej więcej zawsze taka sama: „Że co?”. Ludzie nie mogą uwierzyć, że większość firm odnoszących niebywałe sukcesy na światową skalę nie wytwarza swoich własnych produktów, nie odpowiada na telefony, nie wysyła przesyłek i nie obsługuje własnych klientów. Setki firm istnieją tylko po to, by pracować dla kogoś innego i wykonywać te funkcje w jego imieniu, zapewniając infrastrukturę do wynajęcia przez każdego, kto wie, gdzie ich szukać. Czy myślisz, że Microsoft produkuje Xbox 360 albo że Kodak projektuje i sprzedaje aparaty fotograficzne? Spróbuj zgadnąć. Flextronix, firma technologiczna i produkcyjna, mająca siedzibę w Singapurze, obecna w trzydziestu krajach i osiągająca roczne przychody rzędu 15,3 miliarda dolarów, robi jedno i drugie. Wszystkie najpopularniejsze marki rowerów górskich w Stanach Zjednoczonych są produkowane w tych samych trzech

lub czterech fabrykach w Chinach. W dziesiątkach centrów obsługi telefonicznej naciska się jeden guzik, by odpowiedzieć na telefon z dowolnego miejsca na świecie do JC Penneys, drugi, by zrobić to samo w imieniu Dell Computers, a trzeci, by obsłużyć takiego Bogatego w Zupełnie Nowy Sposób, jak na przykład ja. To wszystko jest cudnie przejrzyste i tanie. Zanim jednak stworzymy taką wirtualną architekturę, potrzebujemy produktu, który będziemy sprzedawać. Jeśli jesteś właścicielem firmy usługowej, ten akapit pomoże ci zamienić twoje umiejętności na łatwy do ściągnięcia z sieci lub wysłania, konkretny produkt, pozwalający wyzwolić się z ram modelu opartego na pracy na godziny. Jeśli zaczynasz od zera, zapomnij o usługach, bo stały kontakt z klientami sprawi, że trudno ci będzie pozwolić sobie na nieobecność[24]. By jeszcze bardziej zawęzić pole, załóżmy, że nasz docelowy produkt nie może wymagać zainwestowania więcej niż 500 dolarów w same testy, musi nadawać się do zautomatyzowania po czterech tygodniach, a gdy już się rozkręci, nie może wymagać więcej niż jednego dnia tygodniowo na zarządzanie. Czy jakaś firma może zmienić świat tak, jak The Body Shop czy Patagonia? Tak, ale nie jest to w tej chwili naszym celem. Czy można wyciągnąć z firmy pieniądze, sprzedając jej akcje w ofercie publicznej lub po prostu sprzedając ją samą? Tak, ale to też nie jest nasz cel. Nasz cel jest prosty: stworzyć automatyczny wehikuł do generowania gotówki bez poświęcania mu czasu. O to właśnie chodzi[25]. Gdzie tylko się da, będę nazywał ten wehikuł „muzą”, dla odróżnienia od niejednoznacznego pojęcia „firma”, mogącego odnosić się zarówno do kiosku z lemoniadą, jak i jednego z koncernów naftowych z listy „Fortune 10”. Nasz cel jest bardziej ograniczony, dlatego wymaga bardziej

precyzyjnego oznaczenia. A więc na początek pierwsza rzecz: przepływ pieniądza i czas. Jeśli mamy obie te waluty, wszystko jest możliwe. Bez nich nie możemy nic.

Dlaczego zaczynając, trzeba myśleć o końcu – opowieść ku przestrodze Sarah była podekscytowana. Minęły dwa tygodnie, odkąd na rynku internetowym pojawiła się jej linia zabawnych koszulek dla golfistów. Średnio sprzedawała dziennie pięć koszulek po 15 dolarów za sztukę. Jej koszt jednostkowy wynosił 5 dolarów, a więc co dwadzieścia cztery godziny zarabiała brutto 50 dolarów (minus 3% opłaty za transakcje kartą kredytową). Mogła szybko odzyskać koszty, jakie poniosła na początku, zamawiając trzysta koszulek (w tym koszty matrycy drukarskiej, organizacji itp.), ale chciała zarobić jeszcze więcej. Zła passa odwróciła się, bo z pierwszym produktem zupełnie jej nie wyszło. Wydała 12 tysięcy dolarów na zaprojektowanie, opatentowanie i wyprodukowanie supernowoczesnego wózka dziecięcego dla świeżo upieczonych matek (sama nigdy nie była świeżo upieczoną matką) – tylko po to, by stwierdzić, że nikt nie jest tym zainteresowany. Koszulki, w przeciwieństwie do wózków, naprawdę się sprzedawały, choć sprzedaż rosła zbyt wolno. Wyglądało na to, że jej sprzedaż w sieci osiągnęła maksymalny pułap, a zamożniejsi i niewykształceni konkurenci wydają zbyt dużo na reklamę, niepotrzebnie nadmuchując koszty. I nagle przyszło olśnienie – sprzedaż detaliczna! Sarah wybrała się do Billa, kierownika miejscowego sklepu ze sprzętem golfowym, który od razu zainteresował się sprzedażą koszulek. Była

zachwycona. Bill poprosił o zwyczajowy rabat w wysokości 40% – czyli o cenę hurtową. Oznaczało to, że mogła teraz sprzedawać je nie po 15, a po 9 dolarów, więc jej zysk spadł z 10 do 4 dolarów. Sarah zdecydowała się na taki ruch i zrobiła to samo w trzech innych sklepach w sąsiednich miastach. Koszulki zaczęły schodzić z półek, ale wkrótce uświadomiła sobie, że jej niewielki zysk jest zjadany przez dodatkowe godziny, które poświęca na wystawianie faktur i inne sprawy administracyjne. Zdecydowała się na kontakt z dystrybutorem[26], by zmniejszyć swój nakład pracy. Była to firma zajmująca się wysyłką i sprzedażą produktów różnych dostawców sklepów golfowych na terenie całego kraju. Dystrybutor był zainteresowany i poprosił o zwyczajowy rabat, który wynosił około 70% ceny detalicznej – czyli chciał płacić za jedną koszulkę 4,50 dolara. Na każdej sztuce zostawałoby więc Sarze tylko 50 centów zysku. Odmówiła. To tylko pogorszyło jej sytuację, bo cztery lokalne sklepy już zaczęły przeceniać te koszulki, by konkurować z innymi, co zupełnie skasowało jej marżę. Dwa tygodnie później przestały pojawiać się kolejne zamówienia. Sarah zarzuciła więc współpracę z detalistami i z nadszarpniętym morale powróciła na stronę internetową. Sprzedaż w sieci spadła niemal do zera wobec nowej oferty konkurencji. Nie odzyskała początkowo zainwestowanych pieniędzy, a w garażu wciąż miała jeszcze pięćdziesiąt koszulek. Niedobrze. Można było temu wszystkiemu zapobiec, odpowiednio testując sytuację i przygotowując dokładne plany. Ed „Mr. Creatine” Byrd to nie Sarah. On nie inwestuje. I nie wierzy, że zawsze zdarzy się najlepsze. Jego firma MRI, mająca siedzibę w San Francisco, oferuje jeden

z najlepiej sprzedających się (w latach 2002–2005) produktów dla sportowców w Stanach Zjednoczonych – NO2. Wciąż jest on bestsellerem, mimo iż w międzyczasie pojawiło się kilkanaście podobnych produktów. Ed dokonał tego dzięki inteligentnemu testowaniu, pozycjonowaniu i błyskotliwej dystrybucji. Zanim ruszyła produkcja, MRI najpierw wypuściło na rynek tanią książkę poświęconą produktowi – jej koszt wyniósł ¼ kosztu reklamy w czasopiśmie zdrowotnym dla mężczyzn. Gdy licznie napływające zmówienia na książkę potwierdziły istnienie zapotrzebowania, NO2 wystawiono na sprzedaż za skandalicznie wysoką cenę 79,95 dolara. Pozycjonowano go jako produkt z najwyższej półki na rynku i sprzedawano wyłącznie za pośrednictwem sklepów GNC na terenie całego kraju. Nikt inny nie miał prawa go sprzedawać. Jaki sens może mieć taka rezygnacja z większego biznesu? Jest kilka dobrych powodów, by tak właśnie postąpić. Po pierwsze, im silniej konkurują ze sobą sprzedawcy, tym szybciej produkt popada w zapomnienie. To był jeden z błędów, które popełniła Sarah. Działa to tak: sprzedawca A sprzedaje produkt za rekomendowaną przez ciebie cenę 50 dolarów, a potem sprzedawca B oferuje ten sam produkt za 45 dolarów, natomiast sprzedawca C za 40 dolarów, by konkurować z A i B. W ten sposób nigdy, absolutnie nigdy nikt nie zarobi na sprzedaży twojego produktu, więc nikt nie złoży następnego zamówienia. Klienci przyzwyczajają się do niższych cen i proces ten jest nieodwracalny. Produkt umiera i musisz stworzyć nowy. To jest dokładnie ten powód, dla którego tak wiele firm musi tworzyć coraz to nowe produkty, miesiąc po miesiącu. To może przyprawić o ból głowy. Ja mam tylko jeden suplement diety, BrainQUICKEN® (sprzedawany również pod nazwą BodyQUICK®) – ten sam od sześciu lat. Utrzymuję

stałą marżę, bo ograniczam sprzedaż hurtową, w szczególności w sieci, do jednego lub dwóch największych sprzedawców, którzy mogą wchłonąć duże ilości produktu i zgadzają się na utrzymanie minimalnej, podawanej w reklamach, ceny[27]. Jeśli tego nie zrobisz, osoby handlujące na witrynie eBay po obniżonych cenach i małe sklepiki rodzinne wykończą cię. Po drugie, jeśli oferujesz komuś wyłączność, czego większość producentów stara się unikać, może to działać również na twoją korzyść. Ponieważ oferujesz jednej firmie 100% dystrybucji, możesz wynegocjować z nią lepsze marże (oferując mniejsze rabaty od ceny detalicznej), lepsze wsparcie marketingowe w sklepach, szybszą płatność i inne preferencyjne warunki. Decyzja, jak sprzedawać i dystrybuować produkt, jest kluczowa i musi zostać podjęta, zanim jeszcze zaangażujesz się w produkcję. Im więcej pośredników bierze w tym udział, tym wyższa musi być twoja marża, by zachować zyskowność na wszystkich elementach tego łańcucha. Ed Byrd rozumiał to i może być przykładem, jak robienie czegoś przeciwnego do zachowań większości może służyć temu, by ograniczyć swoje ryzyko i zwiększyć zyski. Wybór sposobu dystrybucji przed produktem to tylko jeden przykład. Kiedy Ed nie jest w podróży, nie siedzi w biurze (w którym pracuje tylko garstka właściwie ukierunkowanych ludzi) ani nie spędza czasu ze swoimi dwoma owczarkami australijskimi, jeździ Lamborghini po kalifornijskim wybrzeżu. Ta sytuacja nie jest przypadkowa. Jego metody kreowania produktu – metody NR-ów w ogóle – mogą znaleźć swoich naśladowców. Pokażę, jak to zrobić najkrótszą możliwą drogą.

Krok 1. Wybierz osiągalną niszę rynkową

Gdy byłam młodsza... nie chciałam zostać zaszufladkowana... A teraz właściwie chcę, by mnie ktoś zaszufladkował. To moja nisza. Joan Chen, aktorka, występowała w Ostatnim cesarzu i Miasteczku Twin Peaks Wykreowanie popytu jest trudne. Zaspokojenie popytu jest dużo łatwiejsze. Nie twórz produktu po to, by później szukać kogoś, kto go kupi. Znajdź rynek – określ swoich klientów – a potem znajdź lub stwórz produkt dla nich. Byłem kiedyś studentem i sportowcem, więc tworzę produkty na te właśnie rynki. Gdy to możliwe, koncentruję się na mężczyznach. Audiobook, który stworzyłem dla osób doradzających w wyborze szkoły, poniósł klęskę, ponieważ sam nigdy nie byłem takim doradcą. Potem przygotowałem seminarium na temat szybkiego czytania, bo uświadomiłem sobie, że mam wolny dostęp do studentów. To przedsięwzięcie zakończyło się sukcesem, ponieważ – sam będąc studentem – rozumiałem ich potrzeby i zwyczaje w zakresie wydawania pieniędzy. Bądź uczestnikiem swojego docelowego rynku. Nie ma sensu spekulować, czego mogą potrzebować inni lub co będą chcieli kupować. Zacznij od rzeczy małych, ale myśl o dużych Niektórzy ludzie nadają się wyłącznie do dobrej zabawy z karzełkami. Danny Black (127 cm wzrostu), współwłaściciel Shortdwarf.com[28] Danny Black za 149 dolarów za godzinę wynajmuje aktorów-karzełków. Cóż to za niszowy rynek?

Mówi się, że jeśli wszyscy są twoimi klientami, to tak naprawdę nie masz żadnych klientów. Jeśli zaczynasz od prób sprzedawania produktu miłośnikom psów lub samochodów, daj sobie spokój. Reklamowanie się na tak szerokim rynku jest kosztowne. Konkurujesz tam ze zbyt wieloma produktami i darmowymi informacjami. Jeśli skoncentrujesz się na sposobach szkolenia owczarków niemieckich lub odnawianiu części do zabytkowych fordów, rynek jest wąski i mniejsza jest też konkurencja – dlatego dotarcie do klientów jest tańsze i łatwiej uzyskać atrakcyjne ceny. BrainQUICKEN był początkowo produkowany z myślą o studentach, ale rynek ten okazał się zbyt rozproszony i trudno osiągalny. Opierając się na pozytywnych reakcjach studentów-sportowców, na nowo wprowadziłem ten sam produkt pod nazwą BodyQUICK i przetestowałem reklamę w specjalistycznych czasopismach dla miłośników sztuk walki oraz sportów siłowych. To maleńkie rynki w porównaniu z masowym rynkiem studentów, ale w sumie nie takie małe. Niski koszt mediów i brak konkurencji umożliwiły mi osiągnięcie dominacji w tej niszy – z pierwszym oferowanym „przyśpieszaczem neuronowym”[29]. Dużo lepsze zyski osiąga się, będąc grubą rybą w małej sadzawce niż szarą płotką w wielkim stawie. Skąd będziesz wiedział, czy rynek jest wystarczająco duży, by zapewnić ci TMI? Szczegółowy, z życia wzięty przykład, pokazujący, jak określiłem rozmiar rynku na mój ostatni produkt, można znaleźć na stronie internetowej towarzyszącej tej książce, pod hasłem „Muse Math”. Zadaj sobie poniższe pytania, by znaleźć zyskowną niszę. 1. Do jakich grup społecznych, branżowych i zawodowych należysz, musisz należeć lub dobrze je rozumiesz: dentystów, inżynierów, grotołazów, rowerzystów, miłośników starych samochodów, tancerzy lub innych? Spójrz twórczo na swój życiorys, doświadczenie zawodowe, zwyczaje, zainteresowania. Stwórz listę wszystkich grup, dawnych i obecnych,

z którymi możesz się identyfikować. Przyjrzyj się książkom i produktom, które posiadasz, swoim prenumeratom internetowym i nie tylko, a potem zadaj sobie pytanie: „Jakie grupy ludzi kupują to samo?”. Jakie czasopisma, strony internetowe i biuletyny czytasz regularnie? 2. Które spośród zidentyfikowanych przez ciebie grup posiadają własne czasopisma? Wybierz się do dużej księgarni i przejrzyj półkę z niskonakładowymi czasopismami specjalistycznymi, abyś mógł łatwiej wymyślić jakieś nowe nisze. Istnieją naprawdę tysiące specjalistycznych czasopism – zawodowych i hobbystycznych – spośród których możesz wybierać. Wykorzystaj analizy rynku czasopism, by zidentyfikować te, których nie znajdziesz w księgarniach. Zawęź listę grup z pytania 1 do tych, do których możesz dotrzeć za pośrednictwem jednego czy dwóch mniejszych czasopism. Nieważne, że wszystkie te grupy mają mnóstwo pieniędzy (na przykład golfiści) – ważne, że wydają je na produkty określonego typu (na przykład amatorzy sportu, wędkarze łowiący okonie). Skontaktuj się z tymi czasopismami, porozmawiaj z dyrektorem ds. reklamy, poproś o przesłanie e-mailem aktualnych stawek za reklamy, informacji o liczbie czytelników oraz próbek starych numerów. Odszukaj w nich powtarzające się reklamy firm sprzedających za pośrednictwem telefonu 0-800 lub stron internetowych – im więcej powtarzających się reklamodawców i im częstsze ich ogłoszenia, tym więcej zysków zapewnia im to czasopismo – i tobie także może.

Krok 2. Burza mózgów nad produktami (w które nie inwestować) Geniusz to tylko wybitna zdolność widzenia. John Ruskin,

sławny krytyk sztuki i krytyk społeczny Wybierz dwa najlepiej znane ci rynki, mające własne czasopisma z reklamami na całą stronę, kosztującymi mniej niż 5 tysięcy dolarów. Powinny one mieć nie mniej niż 15 tysięcy czytelników. To przyjemna część. Teraz urządź sobie burzę mózgów (lub mózgu) i zaproponuj produkty z myślą o tych dwóch rynkach. Celem jest znalezienie dobrze ukształtowanych pomysłów na produkt tak, aby nic na to nie wydać; w kroku 3 stworzymy reklamę tych produktów i przetestujemy reakcje prawdziwych klientów – zanim jeszcze zainwestujemy w produkcję. Istnieje kilka kryteriów sprawdzających, czy produkt końcowy wpasowuje się w naszą architekturę automatyki. Główna korzyść powinna dać się zamknąć w jednym zdaniu. Ludzie mogą cię nie lubić – i często sprzedasz więcej, jeśli kogoś obrazisz – ale nigdy nie powinni niewłaściwie cię rozumieć. Główna korzyść z posiadania twojego produktu powinna dać się łatwo wytłumaczyć w jednym zdaniu lub wyrażeniu. Czym różni się on od reszty i dlaczego powinienem go kupić? JEDNO zdanie lub wyrażenie, ludzie. Apple doskonale zrobił to z iPodem. Zamiast stosować zwyczajowy żargon z gigabajtami, szerokościami pasma i innymi podobnymi rzeczami, powiedział po prostu: „Tysiąc utworów w kieszeni”. Załatwione. Zachowaj prostotę i ruszaj z produktem tak, aby nikogo nie wprowadzić w błąd. Powinno to kosztować klienta od 50 do 200 dolarów. Mnóstwo firm ustala ceny na średnim poziomie, a właśnie tam ma miejsce najsilniejsza konkurencja. Niskie ceny są krótkowzroczne, ponieważ ktoś inny zawsze będzie gotów poświęcić jeszcze więcej zysku i doprowadzić cię do bankructwa. Oprócz postrzeganej wartości istnieją

jeszcze trzy główne korzyści ze stworzenia luksusowego wizerunku z wyższej półki i zaoferowania ceny wyższej niż konkurencja. 1. Wyższa cena oznacza, że możemy sprzedać mniej jednostek – a tym samym zajmować się mniejszą liczbą klientów – by spełnić swoje marzenia. Dzieje się to po prostu szybciej. 2. Wyższa cena przyciąga klientów, którym nie trzeba poświęcać zbyt dużo czasu (lepsza siła nabywcza, mniej reklamacji i pytań, mniej zwrotów itp.). A więc mniej kłopotów. To POTĘGA. 3. Wyższa cena zapewnia też wyższą marżę. Jest bezpieczniejsza. Osobiście staram się stosować marżę 8–10 ×, co oznacza, że produkt sprzedawany za 100 dolarów nie może kosztować mnie więcej niż 10–12,5 dolara[30]. Gdybym zastosował powszechnie zalecaną marżę 5 × w odniesieniu do BrainQUICKEN, zbankrutowałbym w ciągu sześciu miesięcy z powodu nieuczciwości dostawcy i opóźnień w publikacji czasopisma. Marża ocaliła mnie i w ciągu dwunastu miesięcy osiągnąłem poziom miesięcznych dochodów w wysokości 80 tysięcy dolarów. Wysokość ma jednak też swoje granice. Jeśli cena jednostkowa przekroczy określony poziom, potencjalni klienci będą chcieli porozmawiać z kimś przez telefon, zanim poczują się komfortowo z decyzją o zakupie. To jest zaprzeczeniem naszej diety niskoinformacyjnej. Znalazłem przedział cenowy od 50 do 200 dolarów, który zapewnia największy zysk przy najmniejszym obciążeniu obsługą klientów. Zaproponuj wysoką cenę, a później ją uzasadnij. Produkcja powinna zajmować nie więcej niż trzy do czterech tygodni. Jest niezwykle ważne, by trzymać koszty na niskim poziomie i dostosować się do popytu bez wcześniejszego wytworzenia dużego zapasu produktu. Nie zdecyduję się na żaden produkt, którego

wytworzenie od chwili zamówienia do wysyłki wymaga więcej niż trzy do czterech tygodni. Skąd można wiedzieć, ile czasu zajmuje wyprodukowanie czegoś? Skontaktuj się z kontraktowymi producentami, specjalizującymi się w typach produktów, które bierzesz pod uwagę. Zadzwoń do producentów towarów pokrewnych (na przykład muszli łazienkowych), jeśli potrzebujesz porady odnośnie producentów, których nie możesz znaleźć (na przykład systemów czyszczenia toalet). Znów się nie dało? Wpisz do wyszukiwarki różne synonimy swojego produktu w połączeniu ze słowami „organizacja” lub „stowarzyszenie”, by skontaktować się z właściwymi organizacjami branżowymi. Poproś tam o poradę, zapytaj o tytuły czasopism branżowych, w których często znajdują się reklamy kontraktowych producentów i usługodawców. Będziesz ich później potrzebował do zbudowania swojej wirtualnej architektury. Zapytaj kontraktowych producentów o ceny, by upewnić się, że możesz osiągnąć odpowiednią marżę. Określ swoje koszty jednostkowe przy wyprodukowaniu stu, pięciuset, tysiąca i 5 tysięcy jednostek towaru. Wszystko należy w pełni wyjaśnić na dobrze zorganizowanej stronie internetowej „Najczęściej zadawane pytania”. To właśnie w tym miejscu zawaliłem z wyborem swojego produktu BrainQUICKEN. Mimo że jego amatorzy umożliwili mi prowadzenie życia NR-a, nikomu nie życzyłbym takich przejść. Dlaczego? Każdy klient zasypuje cię tysiącem pytań: „Czy mogę jeść banany, jeśli stosuję twój produkt? Czy nie będę puszczał bąków przy kolacji?”. I tak dalej, i tak dalej – do znudzenia. Wybierz produkt, którego właściwości możesz w pełni objaśnić na stronie z najczęściej zadawanymi pytaniami. Jeśli się nie da, możliwość podróżowania lub zapomnienia w inny sposób o pracy staje się bardzo trudno osiągalna lub wydajesz majątek na telefoniczne centrum obsługi.

Rozumiesz już więc kryteria, ale wciąż pozostaje pytanie: „Skąd wziąć dobry produkt, taką »muzę«, która ich zadowoli?”. Masz tu trzy możliwości. Omówię je w kolejności od najmniej do najbardziej polecanej.

Możliwość 1. Odsprzedaż czyjegoś produktu Hurtowy zakup istniejącego produktu i jego odsprzedaż to najłatwiejsza, ale też najmniej zyskowna ścieżka. Jest najszybsza w realizacji, ale też może najszybciej wyczerpać się z powodu konkurencji cenowej z innymi odsprzedawcami. Zyskowna część cyklu życia produktu jest krótka, o ile umową o wyłączności nie powstrzymasz innych od jego sprzedaży. Odsprzedaż jest jednak doskonałą możliwością dla produktów wtórnych[31], które można sprzedać istniejącym klientom lub w ramach rozszerzonej sprzedaży (ang. cross-selling)[32] nowym klientom w sieci lub przez telefon. Przy zakupie hurtowym wykonaj następujące kroki: 1. Skontaktuj się z wytwórcą i poproś o „cennik hurtowy” (zazwyczaj 40% poniżej ceny detalicznej) oraz warunki. 2. Jeśli potrzebujesz numeru REGON, ściągnij właściwe druki ze strony internetowej i załóż spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (sam to preferuję) lub skorzystaj z innej formy prawnej zabezpieczającej cię przed ryzykiem, wydając na to 100–200 dolarów[33]. NIE kupuj produktu, zanim nie wykonasz kroku 3 z następnego rozdziału. Na tym etapie wystarczy obliczyć sobie tylko marżę zysku, zdobyć zdjęcia produktu i literaturę na temat sprzedaży. Tyle o odsprzedaży. Nic więcej.

Możliwość 2. Licencjonowanie produktu

Nie tylko używam wszystkich mózgów, jakie mam, ale również wszystkich tych, które mogę pożyczyć. Woodrow Wilson Niektóre najlepiej rozpoznawalne na świecie marki i produkty zostały zapożyczone od kogoś innego. Pomysł na napój energetyczny Red Bull wziął się z toniku produkowanego w Tajlandii, a Smerfy zostały kupione w Belgii. Pokemony pochodzą z kraju hondy. Zespół KISS zarobił miliony na sprzedaży płyt i koncertach, ale prawdziwe zyski pochodziły z licencjonowania – udzielania innym prawa do wytwarzania setek produktów opatrzonych nazwą zespołu i wykorzystujących jego wizerunek w zamian za opłatę stanowiącą określony procent od sprzedaży. W transakcję licencjonowania zaangażowane są dwie strony, a Bogaty w Zupełnie Nowy Sposób może być zarówno jedną, jak i drugą z nich. Pierwszą jest pomysłodawca produktu[34], zwany licencjodawcą. Może on sprzedać innym prawo do wytwarzania, używania lub sprzedawania swojego produktu, zazwyczaj kosztem 3–10% ceny hurtowej (zwykle niższej o 40% od ceny detalicznej) każdej sprzedanej jednostki. Wymyśl coś, pozwól innym zrobić resztę i zgarniaj kasę. Niezły model. Drugą stroną równania jest osoba zainteresowana wytwarzaniem i sprzedażą produktu wynalazcy za 90–97% zysku – to licencjobiorca. Ta forma aktywności jest dla mnie i większości NR-ów bardziej interesująca. Licencjonowanie wymaga jednak zawierania dużej liczby transakcji po obu stronach i jest prawdziwą sztuką. Negocjowanie kontraktu z pozycji twórcy jest sprawą kluczową i większość czytelników narobi sobie problemów, jeśli będzie to pierwszy ich produkt. Analizy przypadków wziętych z życia i widzianych z obu stron oraz pełne opisy wraz z konkretnymi kwotami można znaleźć na stronie internetowej www.fourhourblog.com. Dowiesz się tam również między innymi, jak

sprzedać pomysły bez prototypów i patentów, a także jak zabezpieczyć sobie prawo do produktu, jeśli jesteś początkującym twórcą bez znanego nazwiska. Ekonomika takich przedsięwzięć jest fascynująca, a zyski mogą być zdumiewające. Tymczasem skoncentrujemy się jednak na najmniej skomplikowanej i najzyskowniejszej opcji, otwartej dla większości ludzi – na tworzeniu produktu.

Możliwość 3. Stworzenie produktu Tworzenie jest lepszym sposobem wyrażenia siebie niż posiadanie; to właśnie przez tworzenie, a nie przez posiadanie objawia się życie. Vida. D. Scudder, The Life of the Spirit In the Modern English Poets Tworzenie produktu nie jest skomplikowane. Samo słowo „stwarzanie” brzmi stanowczo zbyt groźnie. Jeśli masz pomysł na poważny, materialny produkt – wynalazek – możesz zaangażować inżynierów lub specjalistów od wzornictwa przemysłowego. Na stronie www.elance.com znajdziesz kogoś, kto stworzy prototyp w oparciu o twój opis funkcji i wyglądu. Następnie wykonanie produktu zostanie zakontraktowane u producenta. Jeśli uznasz, że pospolity produkt, wytwarzany przez kontraktowego producenta, może być używany w innym celu, lub zechcesz inaczej go pozycjonować, sytuacja stanie się jeszcze łatwiejsza. Niech ktoś go wytworzy, naklei twoje etykiety i już – czary-mary i mamy nowy produkt. Ten drugi przykład jest często określany mianem „prywatnego oznaczania”. Czy zdarzyło ci się kiedyś spotkać kręgarza z własną linią produktów witaminowych lub zobaczyć markę Kirkland w Costco? To właśnie prywatne znakowanie w akcji.

To prawda, że będziemy sprawdzać reakcję rynku bez produkcji, ale jeśli test zakończy się pomyślnie, produkcja będzie następnym krokiem. Oznacza to, że powinniśmy pamiętać o kosztach przygotowania, kosztach jednostkowych i minimalnej wielkości zamówienia. Innowacyjne gadżety i różne urządzenia są wspaniałe, ale często wymagają specjalnej troski, co sprawia, że koszty produkcji stają się zbyt duże, by spełnić nasze kryteria. Odłóżmy teraz na bok urządzenia mechaniczne, zapomnijmy o spawaniu i tym podobnych czynnościach. Otóż istnieje jeszcze jedna kategoria produktów, które spełniają wszystkie nasze kryteria, dają się wytworzyć w małych ilościach w ciągu mniej niż tygodnia i nierzadko dają marżę nie ośmio- czy dziesięciokrotną, ale dwudziesto- lub nawet pięćdziesięciokrotną. Nie, nie – żadnego heroizmu i niewolniczej pracy. To wymaga zbyt dużej liczby przekupstw i współdziałania wielu ludzi. Informacja. Produkty informacyjne mają niskie koszty, można je szybko wytworzyć, a dla konkurencji ich podrobienie jest zbyt czasochłonne. Zauważmy, że zwykle najlepiej sprzedające się produkty nieinformacyjne, szeroko reklamowane – urządzenia do ćwiczeń lub suplementy diety – mają przewagę przez dwa do czterech miesięcy, dopóki konkurencja nie zdąży jeszcze zalać rynku. Przez sześć miesięcy studiowałem ekonomię w Pekinie i na własne oczy obserwowałem, jak podrabiano najnowsze tenisówki Nike lub kije golfowe Callaway. Trafiały one do sprzedaży na witrynie eBay już tydzień po pojawieniu się na półkach w Stanach Zjednoczonych. To nie przesada i nie mówię tu o produktach przypominających oryginał – mam na myśli dokładny duplikat za jedną dwudziestą kosztów. Z drugiej jednak strony dla większości podrabiaczy podrabianie informacji jest zbyt czasochłonne, by zawracać sobie tym głowę. Jest

przecież tyle produktów łatwiejszych do podrobienia. Łatwiej ominąć patent, niż sparafrazować cały podręcznik, by uniknąć naruszenia praw autorskich. Trzy najpopularniejsze produkcje telewizyjne wszech czasów w USA – żadna z nich nie spadła przez ponad trzysta tygodni z list dziesięciu bestsellerów – pokazują, na czym polega przewaga konkurencyjna i wyższa opłacalność produktów informacyjnych. No Down Payment (Carlton Sheets) Attacking Anxiety and Depression (Lucinda Bassett) Personal Power (Tony Robbins) Z rozmów z właścicielami jednej z powyższych produkcji wiem, że w roku 2002 przez ich drzwi przewinęły się informacje o wartości ponad 65 milionów dolarów. Infrastruktura składała się z mniej więcej dwudziestu pięciu operatorów pracujących na miejscu, a cała reszta – od zakupu mediów po wysyłkę – została zlecona na zewnątrz. Roczny dochód w przeliczeniu na jednego pracownika przekraczał 2,7 miliona dolarów. Niewiarygodne. A teraz przykład z drugiego końca spektrum rozmiarów rynku. Znam człowieka, który stworzył niskobudżetowe filmy-poradniki na DVD za niespełna 200 dolarów i sprzedawał je właścicielom magazynów, którzy chcieli zainstalować u siebie system ochrony, a nie wiedzieli, jak to zrobić. Trudno jest znaleźć bardziej niszowy produkt. W roku 2001, sprzedając DVD, których skopiowanie kosztowało 2 dolary, po 95 dolarów za sztukę za pośrednictwem czasopism biznesowych, zarobił kilkaset tysięcy dolarów, nie zatrudniając żadnych pracowników.

Ale przecież nie jestem ekspertem! Jeśli nie jesteś ekspertem, nie martw się.

Po pierwsze „ekspert” w kontekście sprzedaży produktów oznacza, że wiesz na ten temat więcej niż ich nabywca. Nic więcej. Niekoniecznie trzeba być najlepszym – warto po prostu być lepszym niż garstka twoich klientów docelowych. Przypuśćmy, że na realizację swojego aktualnego marzenia – którym jest udział w wyścigu psich zaprzęgów na Alasce na liczącym 1150 mil szlaku Iditarod – potrzebujesz 5 tysięcy dolarów. Jeśli na 15 tysięcy czytelników branżowego czasopisma, w którym się reklamujesz, tylko pięćdziesięciu (0,33%) poczuje się przekonanych do twojej wybitnej wiedzy na temat umiejętności X i wyda 100 dolarów na program, który ich tego nauczy, będziesz miał 5 tysięcy dolarów. Szykuj więc swoje husky. Tych pięćdziesięciu klientów tworzy coś, co nazywam „minimalną bazą klientów” – to minimalna liczba klientów, których musisz przekonać do swojej wiedzy, by zrealizować swoje marzenie. Po drugie status eksperta możesz uzyskać w ciągu niespełna czterech tygodni, jeśli tylko zrozumiesz, jakie są podstawowe oznaki wiarygodności. Trzeba dowiedzieć się, jak profesjonaliści od wizerunku przedstawiają ważne sprawy i pozycjonują swoich klientów. Jeśli chcesz się tego nauczyć, przeczytaj tekst w ramce w tym rozdziale. To, jak bardzo potrzebny ci jest osobisty status eksperta, zależy również od sposobu, w jaki zdobywasz informacje. Istnieją tu trzy zasadnicze możliwości. 1. Stwórz swój zasób wiedzy, parafrazując i łącząc ze sobą informacje z różnych książek na dany temat. 2. Użyj do własnych celów treści dostępnej publicznie i niechronionej prawem autorskim. Treść ta może być złożona na przykład z dokumentów rządowych i materiałów, które z upływem czasu przestały być chronione prawem autorskim. 3. Kup licencję na treść lub wynajmij eksperta, który pomoże ci ją stworzyć. Opłaty mogą być jednorazowe, wnoszone z góry, lub

wielorazowe, w formie tantiem (na przykład 5–10% dochodu netto). Jeśli wybierzesz pierwszą lub drugą opcję, potrzebujesz statusu eksperta na pewnym ograniczonym rynku. Załóżmy, że jesteś pośrednikiem w obrocie nieruchomościami i stwierdziłeś, że podobnie jak ty, również inni pośrednicy starają się stworzyć prostą, ale dobrą stronę internetową, na której mogą reklamować siebie i swoje firmy. Jeśli przeczytasz i zrozumiesz trzy najlepiej sprzedające się książki na temat projektowania stron internetowych, będziesz wiedział na ten temat więcej niż 80% czytelników czasopism dla pośredników w handlu nieruchomościami. Jeśli dokonasz podsumowania treści i sformułujesz rekomendacje dostosowane do potrzeb rynku nieruchomości, oczekiwanie 0,5–1,5% odpowiedzi na zamieszczone w czasopiśmie ogłoszenie nie będzie czymś nierozsądnym. Podczas burzy mózgów nad potencjalnym poradnikiem lub produktem informacyjnym, który mógłbyś sprzedać na swoim rynku, wykorzystując własne lub zapożyczone kompetencje, postaw sobie podane niżej pytania. Staraj się połączyć formaty, które można wycenić na 50 do 200 dolarów, na przykład połącz dwie płyty CD (po pół do półtorej godziny każda), czterdziestostronicową transkrypcję tych płyt oraz dziesięciostronicowy podręcznik na temat tego, jak szybko zacząć działać. Dostawa elektroniczna jest całkowicie do przyjęcia. W niektórych przypadkach stanowi nawet idealne rozwiązanie – jeśli tylko potrafisz wykreować wartość wystarczająco wysoko postrzeganą przez klienta. 1. Jak możesz zdobyć umiejętność kluczową dla swojego rynku (nazywam to „niszowaniem w dół”) lub stworzyć dodatek do czegoś, co bardzo dobrze się sprzedało się w twoich docelowych czasopismach? Myśl wąsko i dogłębnie, a nie szeroko. 2. Za jakie umiejętności, którymi jesteś zainteresowany – ty i inne osoby na twoim rynku – gotów jesteś zapłacić? Stań się dla siebie

ekspertem w tej dziedzinie, a potem stwórz produkt, dzięki któremu nauczysz tego innych. Jeśli potrzebujesz pomocy lub chcesz przyśpieszyć ten proces, zastanów się nad następnym pytaniem. 3. Z jakim ekspertem chciałbyś przeprowadzić i utrwalić rozmowę, by stworzyć przeznaczone do sprzedaży nagranie CD? Nie musi to być ktoś najlepszy w swojej dziedzinie, ale po prostu lepszy od większości. Zaoferuj mu cyfrową wersję nagrania-matki z rozmowy, by mógł ją wykorzystywać lub, jeśli zechce, sprzedawać (często to wystarcza). Możesz też zaproponować mu drobną opłatę z góry albo okresową wypłatę tantiem. Skorzystaj ze Skype.com i HotRecorder (więcej na temat tych i podobnych narzędzi w podrozdziale „Narzędzia i triki”), by zapisać nagranie bezpośrednio na swoim komputerze, i wyślij plik mp3 do firmy świadczącej usługi w zakresie transkrypcji online. 4. Czy znasz jakieś opowiadanie o drodze od porażki do sukcesu, które można wykorzystać jako poradnik dla innych? Zastanów się nad problemami, które przezwyciężyłeś w przeszłości – zarówno tymi osobistymi, jak i zawodowymi. Kreator eksperta – jak zostać czołowym ekspertem w cztery tygodnie Czas skończyć z kultem eksperta. Niech ludzie od PR szydzą teraz ze mnie. Po pierwsze istnieje duża różnica między byciem uważanym za eksperta i byciem ekspertem. W biznesie ten pierwszy to ktoś, kto sprzedaje produkt, a ten drugi to ktoś, kto dla twojej „minimalnej bazy klientów” tworzy dobre produkty i zapobiega ich zwrotom. Można wiedzieć absolutnie wszystko na jakiś temat – na przykład medycyny – ale jeśli przed nazwiskiem nie masz tytułu co najmniej lekarza medycyny, niewielu będzie cię słuchać. Tytuł lekarski jest czymś, co nazywam „oznaką wiarygodności”. Tak zwany ekspert,

dysponujący dużą liczbą oznak wiarygodności, tytułów lub stojących za nim firm, to ktoś, kto sprzeda najwięcej produktów, nawet jeśli inni kandydaci mają bardziej dogłębną wiedzę. To sprawa doskonałego pozycjonowania, a nie oszustwo. Jak zatem zdobyć oznaki wiarygodności w możliwie najkrótszym czasie? Zastosowanie technik przygotowywania klienta, zaczerpniętych od najlepszych firm PR z nowego Jorku i Los Angeles, to niezły punkt wyjścia. Pewnej mojej przyjaciółce wystarczyły tylko trzy tygodnie, po których stała się czołowym ekspertem w zakresie relacji. Jak donosił magazyn „Glamour” i inne krajowe media, doradzała ona menedżerom firm z listy „Fortune 500”, jak w dwadzieścia cztery godziny lub w jeszcze krótszym czasie poprawić relacje. Jak to zrobiła? Wykonała kilka prostych kroków, dzięki którym zyskała wiarygodność – na zasadzie śnieżnej kuli. Ty możesz postąpić podobnie. 1. Wstąp do dwóch lub trzech organizacji branżowych o poważnie brzmiących nazwach. W jej przypadku było to Stowarzyszenie Rozwiązywania Konfliktów (ang. Association for Conflict Resolution, www.acrnet.org) i Międzynarodowa Fundacja na Rzecz Równego Dostępu Obu Płci do Oświaty (ang. International Foundation for Gender Education,www.ifge.org). Można to zrobić w pięć minut przez internet, przy użyciu karty kredytowej. 2. Przeczytaj trzy bestsellerowe książki na interesujący cię temat (przeszukaj w internecie historyczne listy bestsellerów „New York Timesa”) i spisz podsumowanie każdej z nich na jednej stronie. 3. Poprowadź bezpłatnie jedno seminarium, trwające od jednej do trzech godzin, na najbliższym znanym uniwersytecie. Wcześniej rozwieś plakaty z zaproszeniem. Potem zrób to samo w oddziałach dwóch dobrze znanych, dużych firm (AT&T, IBM itp.), zlokalizowanych w tej samej okolicy. Powiedz w firmach, że prowadziłeś seminarium na uniwersytecie X lub w college’u X i jesteś członkiem organizacji, o których mowa w punkcie 1. Podkreśl, że

oferujesz im to bezpłatnie, by zyskać dodatkowe doświadczenie w zakresie wystąpień publicznych poza środowiskiem akademickim i że nie będziesz przy okazji sprzedawał żadnych produktów ani usług. Nagrywaj seminarium, by potem wykorzystać je jako materiał na produkt CD/DVD. 4. Opcjonalnie: zaproponuj czasopismom branżowym napisanie jednego lub dwóch artykułów na interesujący cię temat, dla uwiarygodnienia powołując się na to, co osiągnąłeś w krokach 1 i 3. Jeśli twoja propozycja zostanie odrzucona, zaproponuj wywiad znanemu ekspertowi i napisz artykuł – twoje nazwisko znajdzie się na liście współtwórców. 5. Zapisz się do ProfNet – jest to usługa, z której korzystają dziennikarze poszukujący ekspertów, których mogliby zacytować w swoich artykułach. Robienie sobie PR jest proste, jeśli przestaniesz krzyczeć, a zaczniesz słuchać. Wykorzystaj kroki 1, 3 i 4, by wykazać się wiarygodnością. Przeszukaj internet, by móc odpowiedzieć na pytania dziennikarzy. Jeśli zrobisz to właściwie, zaistniejesz w mediach, poczynając od małych publikacji lokalnych, a kończąc na „New York Timesie” i ABC News. Nie jest trudno zostać uznanym ekspertem, więc chciałbym wreszcie usunąć ten mit. Nie proponuję ci, byś udawał, że jesteś kimś, kim nie jesteś. Nie mogę! „Ekspert” jest mglistym tworem mediów i określenie to jest często nadużywane, tak jakby wymykało się definicjom. W języku współczesnego PR sprawdzianem w większości dziedzin jest pojawienie się w określonej grupie, wystąpienie na listach klientów, list polecający i wzmianki w mediach, a nie punkty IQ czy tytuł doktorski. Przedstawiaj prawdę w jak najlepszym świetle, ale nie fabrykuj jej – to podstawowa reguła gry. Do zobaczenia w CNN.

PYTANIA I DZIAŁANIA

„Pytania i działania” do tego rozdziału są proste. Tak naprawdę są to bardziej pytania niż działania. Pytanie brzmi: „Czy przeczytałeś ten rozdział i stosujesz się do zawartych w nim zaleceń?”. Jeśli nie, zrób to! Zamiast zwyczajowych pytań i działań zakończenie tego oraz dwóch następnych rozdziałów będzie się składać z szerszej listy zasobów do wykorzystania przy podejmowaniu działań szczegółowo opisanych w tekście. WYZWANIE DLA KOMFORTU Znajdź Yodę (trzy dni) Przez trzy dni dzwoń codziennie przynajmniej do jednej potencjalnej gwiazdy-mentora. E-mail wyślij tylko w przypadku, jeśli wcześniej bez skutku próbowałeś kontaktu telefonicznego. Zalecam telefonowanie przed 8.30 lub po 18, by uniknąć spotkania z sekretarkami lub inną ochroną ważnej osobistości. Miej w myślach tylko jedno pytanie: jedno, nad którym się zastanawiasz i na które nie możesz znaleźć odpowiedzi. Celuj w graczy klasy „A” – dyrektorów generalnych, przedsiębiorców osiągających wyjątkowe sukcesy, znanych autorów itp. Nie mierz nisko, aby w ten sposób dodać sobie odwagi. Możesz opierać się na poniższym scenariuszu. Nieznany rozmówca: Spółka Acme Inc. [lub „Biuro mentora X”]. Ty: Witam. Mówi Tim Ferriss. Poproszę z Johnem Grishamem[35]. Rozmówca: Czy mogę wiedzieć, w jakiej sprawie? Ty: Oczywiście. Wiem, że zabrzmi to trochę dziwnie[36], ale jestem debiutującym autorem i właśnie przeczytałem wywiad z panem Grishamem w „Time Out New York”[37]. Jestem jego wieloletnim[38] wielbicielem i w końcu zdobyłem się na odwagę, by[39] zatelefonować do niego w konkretnej sprawie, z prośbą o radę. Nie zajmę mu więcej niż dwie minuty. Czy jest szansa, że pomoże mi pan do niego dotrzeć[40]? Naprawdę byłbym bardzo, bardzo wdzięczny, gdyby pan mógł. Rozmówca: Hmmm... Sekundę. Sprawdzę, czy może rozmawiać. (Dwie minuty później).

Rozmówca: Łączę. Życzę powodzenia. (Przełączenie na drugą linię). John Grisham: Tu John Grisham. Ty: Witam, panie Grisham. Nazywam się Tim Ferriss. Wiem, że może to zabrzmieć trochę dziwnie, ale jestem debiutującym autorem i wieloletnim pańskim fanem. Właśnie przeczytałem wywiad z panem w „Time Out New York” i w końcu zdobyłem się na odwagę, by zatelefonować. Od dawna chciałem poprosić pana o pewną radę, to nie zajmie więcej niż dwie minuty. Czy mogę[41]? John Grisham: Ach... W porządku. Mów. Za kilka minut będę miał inną rozmowę. Ty: (na sam koniec rozmowy): Bardzo dziękuję za to, że tak hojnie obdarował mnie pan swoim czasem. Gdybym wyjątkowo – bardzo wyjątkowo – miał jeszcze jakieś trudne pytanie, czy jest szansa, że mógłbym się skontaktować z panem e-mailowo[42]?

PROJEKTOWANIE STYLU ŻYCIA W PRAKTYCE WIELKA RADOŚĆ Moja trzynastoletnia dziś córka od zawsze chciała być astronautką. W ubiegłym roku stanęła wobec ogromnego wyzwania. Zdanie z filmu Apollo 13: „Porażka nie jest dla nas żadnym rozwiązaniem” stało się naszym hasłem. Wpadłem na pomysł, by skontaktować się z dowódcą Apollo 13, Jimem Lovellem. Nie miałem problemu z odszukaniem go, a on wysłał mojej córce wspaniały list o tym, jak ciężką próbę musiał przejść, by dostać się do programu Apollo, nie mówiąc już o awarii na statku kosmicznym. Jego list wiele zmienił w życiu mojej córki. Kilka miesięcy później mogliśmy uczynić krok naprzód i uzyskać dla niej wejściówkę dla VIP-ów na start wahadłowca. ROB

NARZĘDZIA I TRIKI Potwierdzenie wystarczających rozmiarów rynku Compete (www.compete.com) i Quantcast (www.quantcast.com) Znajdź miesięczną liczbę odwiedzających na większości stron internetowych oraz wyszukiwane frazy, które generowały największy

ruch na tych stronach. Writer’s Market (www.writersmarket.com) Tu znajdziesz wykazy tysięcy specjalistycznych i niszowych czasopism, w tym również ich nakłady i liczbę subskrypcji. Osobiście preferuję wersję drukowaną. Spyfu (www.spyfu.com) Ściągnij informacje o wydatkach konkurencji na reklamę w sieci, dowiedz się więcej o używanych przez innych słowach kluczowych i szczegółach dotyczących słów w reklamach oraz ogłoszeniach. Konsekwentne i powtarzające się wydatki zazwyczaj wskazują na to, że inwestycja w reklamę przyniosła oczekiwane efekty. Standard Rate and Data Services (www.srds.com) Sięgnij do tego źródła, by uzyskać roczne podsumowanie przytoczeń w czasopismach i listy mailingowe klientów firm, które można kupić. Jeśli zamierzasz na przykład stworzyć film instruktażowy na temat polowania na kaczki, sprawdź najpierw, jak długa jest lista klientów producentów broni myśliwskiej i poświęconych temu czasopism. Korzystaj z drukowanych wersji w bibliotekach, zamiast płacić za coś, do czego dostęp w internecie jest dość utrudniony. Znajdowanie produktów do odsprzedaży lub wytwarzania Sieci partnerskie: Clickbank (www.clickbank.com), Commission Junction (www.cj.com), Amazon Associates (www.amazon.com/associates) Bez zapasów, bez faktur. Eksperymentowanie z produktami i kategoriami poprzez sieci partnerskie, takie jak Clickbank czy Commission Junction, które płacą ci od 10% do 75% za każdy zakup, to szybka metoda sprawdzenia w praktyce podobnych produktów. Często okazuje się, że warto otworzyć sobie konto w obu

serwisach tylko po to, by obserwować, jak są sprzedawane i reklamowane najlepiej sprzedające się produkty. Amazon Associates pobiera średnio od 7% do 10% prowizji, ale najlepiej sprzedające się książki są idealne do przetestowania docelowych rynków na bardziej wyrafinowane produkty informacyjne. Uwaga: nie daj się wciągnąć w licytacje z innymi użytkownikami takich serwisów – nie wybieraj drogich ogólnych słów kluczowych lub przesadnie eksponowanych marek. Działaj niszowo albo splajtujesz. Alibaba (www.alibaba.com) Zlokalizowany w Chinach serwis Alibaba jest największym na świecie rynkiem B2B. Od odtwarzaczy MP3 za 9 dolarów, po wino za 2 dolary za butelkę – na tej stronie znajdziesz wszystko, czego szukasz. Jeśli ktoś czegoś tu nie robi, prawdopodobnie nie da się tego zrobić. Worldwide Brands (www.worldwidebrands.com) To bogaty poradnik na temat tego, jak znajdować producentów mogących dostarczyć produkty bezpośrednio do naszych klientów, dzięki czemu nie będziemy musieli gromadzić zapasów. To właśnie tam najpoważniejsi użytkownicy serwisów Amazon i eBay znajdują nie tylko partnerów zajmujących się bezpośrednią wysyłką, ale również hurtowników i likwidatorów. Popularną opcją jest również Shopster (www.shopster.com), oferujący wybór ponad miliona produktów wysyłanych bez pośredników. Thomas Register of Manufacturers (www.thomasnet.com, 800-6999822) To baza danych, w której można wyszukiwać informacje o kontraktowych wytwórcach każdego możliwego produktu, od bielizny i artykułów spożywczych, po części do samolotów. Elektronika, DVD, książki (www.ingrambook.com, www.techdata.com)

Artykuły do użytku domowego i sprzęty (www.housewares.org, www.nationalhardwareshow.com, 847-292-4200) Jeśli interesuje cię ta kategoria produktów oraz rzeczy z nimi związane (prezentacje wizualne), rozważ również uczestnictwo w targach – lokalnych lub obejmujących większe terytorium. Towary konsumpcyjne i suplementy diety (www.expoeast.com, www.expowest.com) Znajdowanie informacji stanowiących własność publiczną, do wykorzystania w innym celu Nie zapomnij o rozmowie z prawnikiem specjalizującym się w prawie autorskim, zanim użyjesz materiałów, które wydają ci się ogólnie dostępne. Jeśli ktoś dokona modyfikacji 20% treści dostępnych publicznie (na przykład skracając je według własnego uznania lub opatrując przypisami), „nowa” kompletna treść może być chroniona prawami autorskimi. Wykorzystywanie treści bez zezwolenia może być karalne. W szczegółach zagadnienia te są dość skomplikowane. Wstępne poszukiwania możesz przeprowadzić samodzielnie, jednak zanim podejmiesz konkretne działania związane z tworzeniem produktu, postaraj się, by na wszystko spojrzał zawodowy prawnik. Projekt Gutenberg (www.gutenberg.org) Gutenberg (Project Gutenberg) to cyfrowa biblioteka, zawierająca ponad 15 tysięcy pozycji literatury będącej własnością publiczną (ang. public domain). LibriVox (www.librivox.org) LibriVox to kolekcja słuchowisk będących własnością publiczną, dostępnych do bezpłatnego pobrania. Nagrywanie seminariów lub wywiadów telefonicznych z ekspertami

i tworzenie produktów na bazie płyt CD HotRecorder (http://ecamm.com/mac/callrecorder/, Mac) Korzystaj z tych programów, by zapisać przychodzącą lub wychodzącą rozmowę telefoniczną, prowadzoną przez komputer za pośrednictwem Skype’ a (www.skype.com) lub innych programów VoIP. NoCost Conference (www.nocostconference.com) Dostarcza bezpłatną linię telekonferencyjną z prefiksem 800 oraz oferuje możliwość bezpłatnego nagrywania i odtwarzania. Włączenie się do rozmowy wymaga od użytkowników tylko dostępu do normalnych telefonów, więc komputer ani połączenie z siecią nie są koniecznym wyposażeniem. Jeśli planujesz sesję pytań i odpowiedzi, sugeruję wcześniejsze zebranie pytań od uczestników, aby uniknąć problemów z wyciszaniem i powtórnym włączaniem linii. Jing Project (www.jingproject.com) i DimDim (www.dimdim.com) Jeśli chciałbyś zapisać to, co działo się na twoim ekranie, a potem wykorzystać ten materiał w podręczniku wideo, każdy z tych dwóch bezpłatnych programów zrobi to za ciebie. Jeśli potrzebujesz zaawansowanych możliwości edycyjnych, wielki brat Jinga – Camtasia – jest branżowym standardem (www.camtasia.com). Licencjonowanie pomysłów i inne produkty oparte na tantiemach InventRight (www.inventright.com, 800-701-7993) Spośród wszystkich wynalazców, jakich spotkałem, Stephen Key odnosi chyba największe i nieustanne sukcesy, otrzymując w formie tantiem miliony dolarów od takich firm, jak Disney, Nestlé czy CocaCola. Stephen nie działa w branży wysokich technologii, lecz specjalizuje się w tworzeniu prostych produktów lub poprawianiu tych

już istniejących, aby następnie sprzedać licencję na nie (wydzierżawić je) wielkim korporacjom. Wpada na jakiś pomysł, za 200 dolarów opracowuje go w profesjonalny sposób, a potem pozwala z niego korzystać innej firmie. Firma pracuje, a on tylko odbiera czeki. Jego techniki, nie mówiąc już o telefonicznej akwizycji, są nieocenione. Z pełnym przekonaniem rekomenduję takie rozwiązania. Guthy-Renker Corporation (www.guthyrenker.com) GRC to potężny goryl w branży informatycznej. Zarabia ponad 1,3 miliarda dolarów rocznie, sprzedając swoje megahity, takie jak Tony Robbins, Proactiv Solution czy Windsor Pilates. Nie oczekuj tantiem większych niż 2–4%, jeśli uda ci się wstrzelić w ten biznes, ale te liczby są na tyle duże, że warto pochylić się nad nimi. Udostępnij swój produkt przez internet. Opatentowane niewykorzystane przekształcić w produkty[43]

pomysły,

które

można

United States Patent and Trademark Office (Urząd Patentowy i Znaków Towarowych w Stanach Zjednoczonych, www.uspto.gov, 800-786-9199) Licencjonowane technologie, stworzone na wyższych uczeniach (www.autm.net; zob. „view all listings” lub „Technology Transfer Offices”) Grupy i stowarzyszenia wynalazców – zadzwoń i zapytaj, czy ich członkowie mają coś, na co chcieliby udzielić licencji (www.uiausa.org/Resources/InventorGroups.htm) Jak zostać ekspertem Nawiązywanie kontaktów z profesjonalistami przez PR Leads (www.prleads.com) i HARO (www.helpareporterout.com)

Postaraj się codziennie otrzymywać informacje od dziennikarzy prasowych i telewizyjnych, poszukujących ekspertów, których wypowiedzi mogliby zacytować lub z którymi mogliby przeprowadzić wywiad, poczynając od mediów lokalnych, a kończąc na CNN czy „New York Timesie”. Przestań płynąć pod prąd i zacznij odpowiadać na to, nad czym inni już trochę pracują. HARO oferuje takie możliwości bez żadnych kosztów, a jeśli chcesz uzyskać abonament na dwa miesiące w cenie jednego w PR Leads, powołaj się na mnie. Komunikaty prasowe PRWeb (www.prwebdirect.com) Komunikat prasowy nie nadaje się do większości naszych celów, ale używanie tego serwisu może przynieść ogromne korzyści w postaci pojawienia się na szczycie listy Google News lub Yahoo! News. ExpertClick (www.expertclick.com) To jeszcze jeden sekret public relations. Załóż w internecie swój profil ekspercki dla mediów (na jednym z poważnych serwisów biznesowych), zdobądź aktualną bazę danych najważniejszych kontaktów w mediach i wysyłaj bezpłatne komunikaty prasowe do 12 tysięcy dziennikarzy – wszystko za pośrednictwem jednej strony internetowej, odnotowującej ponad 5 milionów wejść miesięcznie. To właśnie w ten sposób trafiłem do NBC i zyskałem możliwość prowadzenia programu telewizyjnego w czasie najwyższej oglądalności. To działa. Powołaj się na moje nazwisko w rozmowie telefonicznej lub użyj hasła „Tim Ferriss $100” w sieci, by uzyskać studolarowy rabat. PROJEKTOWANIE STYLU ŻYCIA W PRAKTYCE Bon jour, Tim, W ubiegłą niedzielę, 25 kwietnia, byłam w biurze obsługi klienta Barnes & Noble i czekałam na książkę (jeśli chcesz wiedzieć, chodziło o Zwrotnik Raka). Właśnie wtedy zauważyłam na ladzie egzemplarz Czterogodzinnego tygodnia pracy, który zamówił

ktoś inny. Nie jestem nieśmiała, wiec sięgnęłam po tę książkę i zaczęłam ją czytać. Jak się domyślasz, w końcu dostałam pozycję, którą zamówiłam. Ale... nie skończyłam jeszcze czytać Zwrotnika Raka, za to skończyłam Twoją książkę... W poniedziałek usłyszałam „tak”, gdy spytałam swojego szefa, czy mogę przez dwa dni w tygodniu pracować zdalnie. Zaczynam w przyszłym tygodniu. W poniedziałek zarezerwowałam też najbardziej olśniewający apartament w Paryżu na cały wrzesień po koszcie wynoszącym połowę tego, co płacę za wynajem w Kalifornii. Planuję zwiększyć swój czas pracy zdalnej w sierpniu, aby we wrześniu łatwo mi było poprosić o zgodę na wyjazd i całkowicie zdalną pracę. Jeśli nie otrzymam zgody (co wydaje mi się mało prawdopodobne), będę gotowa odejść z pracy. Teraz zajmuję się projektowaniem swojego dochodu na autopilocie. Tim: to jest zachwycające. Moje życie zmieniło się w trzy dni. (A poza tym Twoja książka była strasznie fajna). Dzięki!!! CINDY FRANKEY

[24]

Istnieje tu kilka bardzo wąskich wyjątków, takich jak internetowe strony społecznościowe, niewymagające generowania zawartości, jednak ogólna zasada jest taka, że produkty wymagają dużo mniejszej troski i dzięki nim szybciej osiągniesz Docelowy Miesięczny Dochód (TMI). [25] Muzy podarują ci czas i wolność finansową, byś zrealizował swoje marzenia w rekordowym czasie, a potem mógł (ludzie często tak robią) założyć nowe firmy, by zmieniać świat lub po prostu je sprzedać. [26] Dystrybutorzy w niektórych branżach zwani są również „hurtownikami”. [27] Kontrolowanie cen, po jakich ktoś sprzedaje twoje produkty, jest nielegalne, ale można dyktować warunki, na jakich produkty będą reklamowane. Robi się to, wprowadzając zasadę Minimalnej Ceny Reklamowej (MAP – skrót od ang. Minimum Advertised Price), zapisaną w ogólnych warunkach umowy (GTC – skrót od ang. General Terms and

Conditions), które są uznawane automatycznie przy składaniu zamówienia hurtowego. Przykłady GTC i formularzy zamówień są dostępne na stronie www.fourhourblog.com. [28] „The Wall Street Journal”, 18 lipca 2005 (http://www.technologyinvestor.com/login/2004/Jul18-05.php). [29] Była to nowa kategoria produktów, którą stworzyłem i rozwinąłem, by wyeliminować i uprzedzić konkurencję. Staraj się być największy, najlepszy lub pierwszy w konkretnej, precyzyjnie określonej kategorii. Ja postanowiłem być pierwszy. [30] Jeśli zdecydujesz się odsprzedawać produkty z wyższej półki, wytworzone przez kogoś innego, podobnie jak Doug, szczególnie przy realizacji dużych zamówień bez pośrednika, ryzyko będzie mniejsze i niższe marże mogą okazać się wystarczające. [31] Produkty wtórne to produkty sprzedawane klientom po tym, gdy kupili oni już produkt pierwotny. Etui na iPody i systemy GPS to tylko dwa przykłady. Produkty te mogą mieć niższe marże, ponieważ w celu pozyskania klientów nie trzeba nic wydawać na reklamę. [32] Rozszerzona sprzedaż (ang. cross selling) to sprzedaż dodatkowego produktu klientowi, jeśli wciąż jeszcze nie zakończył on rozmowy telefonicznej lub nie opuścił strony internetowej, a kupił już produkt zasadniczy. Pełny słowniczek pojęć marketingu i aktywizacji użytkowników (ADR – skrót od ang. direct response) znajdziesz na stronie http://www.fourhourblog.com. [33] Polskie realia w tym zakresie są – przynajmniej na razie – nieco bardziej skomplikowane – przyp. tłum. [34] Odnosi się to również do właścicieli praw autorskich i znaków towarowych. [35] Powiedz to zwyczajnie i pewnie, już sam ton głosu działa zaskakująco często. „Chciałbym poprosić o rozmowę z panem lub panią

X” to fatalne przyznanie się, że nie znasz tej osoby. Jeśli chcesz zwiększyć swoje szanse przebicia się, ryzykując wyjście na idiotę, jeśli ktoś odkryje twój blef, poproś o rozmowę z mentorem, używając tylko jego imienia. [36] Stosuję ten wstęp zawsze, gdy proszę o coś niecodziennego. To łagodzi sytuację, a także sprawia, że rozmówca zaczyna odczuwać zaciekawienie i słucha, zamiast automatycznie wycedzić „nie”. [37] To stanowi odpowiedź na nurtujące rozmówcę pytanie: „Kim jesteś i po co dzwonisz?”. Lubię być kimś debiutującym w czymś tam, rozgrywać kartą współczucia i znajdować najnowsze wzmianki w mediach, by zacytować je dla uzasadnienia swojego telefonu. [38] Telefonuję do ludzi, których dokonania znam. Jeśli nie możesz określić siebie mianem wieloletniego wielbiciela, powiedz, że przez wiele lat śledziłeś karierę lub osiągnięcia w biznesie tej osoby. [39] Nie udawaj siłacza. Wyjaśnij, że jesteś zdenerwowany, a progi obniżą się. Często tak mówię, nawet jeśli nie jestem zdenerwowany. [40] Dobór słów jest niezwykle istotny. Poproś o „pomoc” w czymś. [41] Po prostu powtórz innymi słowami kwestię, którą wygłosiłeś do cerbera, i nie marudź – szybko przejdź do sedna sprawy i poproś o zgodę. [42] Zakończ rozmowę otwarciem sobie drzwi do przyszłych kontaktów. Zacznij od e-maila i postaraj się, by od tego rozwinęła się ta mentorska relacja. [43] W Polsce zajmuje się tym Urząd Patentowy (www.uprp.pl, 22-57900-00).

10

Dochód na autopilocie II Testowanie muzy

Wiele teorii zostało pogrzebanych, gdy tylko jakiś rozstrzygający eksperyment wykazał ich niepoprawność... Zatem w każdej dziedzinie nauki skromną, lecz niezwykle ważną pracę wykonują praktycy, którzy zmuszają teoretyków do uczciwości. Michio Kaku, fizyk teoretyk, autor poprawek do strunowej teorii pola, Hiperprzestrzeń Mniej niż 5% spośród 195 tysięcy książek wydawanych co roku sprzedaje się w więcej niż 5 tysiącach egzemplarzy. Całe zespoły wydawców i redaktorów z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem częściej ponoszą porażki, niż świętują sukcesy. Założyciel firmy Border’s Book stracił 375 milionów dolarów funduszy pozyskanych od inwestorów na przedsięwzięciu WebVan[44], ogólnokrajowej sieci dostaw artykułów spożywczych. Problem? Nikt nie chciał z tego korzystać. Morał jest taki, że intuicja i doświadczenie na niewiele się zdają, gdy przychodzi nam ocenić, czy produkty lub firmy przyniosą zysk. Równie mylące mogą być grupy zainteresowań. Zapytaj dziesięciu osób, czy

kupiłyby twój produkt. Potem powiedz tym, które odpowiedziały twierdząco, że masz dziesięć sztuk w samochodzie, i poproś o dokonanie zakupu. Początkowo pozytywne odpowiedzi, udzielane przez ludzi, którzy chcą być lubiani i starają się sprawiać innym przyjemność, zaczynają się zmieniać – ludzie ci zaczynają uprzejmie odmawiać, gdy chodzi o wydanie prawdziwych pieniędzy. Jeśli chcesz dowiedzieć się prawdy na temat komercyjnej zdolności utrzymania się produktu na rynku, nie pytaj ludzi, czy by go kupili, tylko proś, by kupili. Tylko odpowiedź na tę drugą propozycję tak naprawdę się liczy. Podejście NR-a powinno być odzwierciedleniem tej zasady.

Krok 3. Przeprowadź mikrotest swojego produktu Mikrotestowanie polega na wykorzystaniu niedrogiej reklamy do sprawdzenia reakcji konsumentów na produkt jeszcze przed jego wytworzeniem[45]. W czasach przedinternetowych robiło się to przy użyciu drobnych ogłoszeń w gazetach i czasopismach. Skłaniały one potencjalnych klientów do kontaktu telefonicznego i potwierdzenia w ten sposób chęci zakupu. Potencjalni klienci zostawiali swoje dane kontaktowe, a w oparciu o liczbę dzwoniących lub odpowiadających na wysłany później list z ofertą można było podjąć decyzję o zarzuceniu pomysłu lub podjęciu produkcji. W erze internetu mamy do dyspozycji lepsze narzędzia – i tańsze, i szybsze. Możemy przetestować pomysł na produkt z poprzedniego rozdziału za pomocą Google AdWords – największej i najbardziej wyszukanej platformy typu Pay-Per-Click (PPC) – przez pięć dni za nie więcej niż 500 dolarów. PPC jest odnośnikiem do haseł wpisywanych do wyszukiwarki, wyświetlanym w prawej górnej części ekranu z wynikami

wyszukiwania w Google (pod hasłem „Linki sponsorowane”). Reklamodawcy płacą za wyświetlanie ogłoszeń, które pojawiają się, gdy ktoś wyszukuje określone wyrażenia związane z reklamowanym produktem, na przykład „środek na lepszą pamięć i koncentrację”, a niewielka opłata (od 5 centów do około 1 dolara) jest naliczana za każdym razem, gdy ktoś kliknie łącze do strony. Dobry wstęp do Google AdWords i PPC można znaleźć na stronie www.google.pl/intl/pl/ads/. Szersze omówienie przykładów różnych strategii PPC, w tym pełnego dziewięćdziesięciodniowego planu marketingowego można znaleźć na stronie: www.fourhourblog.com, wyszukując hasło „PPC”. Podstawowy proces testowy składa się z trzech części, a każda z nich zostanie omówiona w tym rozdziale. Najlepszy: przyjrzyj się konkurencji i stwórz bardziej zachęcającą ofertę (jedna do trzech godzin). Test: przetestuj swoją ofertę w ramach krótkiej kampanii reklamowej w Google AdWords (trzy godziny przygotowania i pięć dni biernej obserwacji). Wycofaj się z inwestycji i inwestuj: przestań tracić na tym, co przegrywa, a produkuj to, co wygrywa – i wchodź z tym na rynek.

Przyjrzyj się dwójce ludzi, Sherwoodowi i Johannie, oraz ich pomysłom na produkty – francuskiej koszuli marynarskiej i poradnikowi jogi na DVD dla wspinaczy skałkowych. Zobacz, jak wyglądają poszczególne kroki w testowaniu i jak sam możesz podobnie je wykonać. Podczas podróży minionego lata Sherwood kupił we Francji marynarską koszulę w paski. Gdy wrócił do Nowego Jorku, wciąż zaczepiali go na ulicy mężczyźni w wieku od dwudziestu do trzydziestu lat. Wszyscy pytali, gdzie można dostać taką koszulę. Wyczuwając okazję, Sherwood zamówił stare numery tygodników ukazujących się w rejonie Nowego Jorku, adresowanych do tej grupy odbiorców, oraz skontaktował się z francuskim producentem w sprawie cen. Dowiedział się, że może kupić koszule

w cenie hurtowej po 20 dolarów za sztukę, a cena detaliczna może wynosić 100 dolarów. Dodał do każdej koszuli po 5 dolarów opłaty za wysyłkę na terenie Stanów Zjednoczonych i doszedł do kosztu wynoszącego 25 dolarów za sztukę. Nie była to idealna przebitka (czterokrotna, zamiast ośmio- czy nawet dziesięciokrotna), ale niezależnie od tego chciał przetestować produkt. Johanna jest instruktorką jogi. Zauważyła, że wśród jej klientów zaczęło pojawiać się coraz więcej wspinaczy. Ona sama również się wspina i zastanawiała się nad stworzeniem filmu na DVD do nauki jogi, dostosowanego do tej dyscypliny sportu. Chciała, by filmowi towarzyszył dwudziestostronicowy, spięty spiralą podręcznik – wszystko razem w cenie 80 dolarów. Szacowała, że koszty produkcji niskobudżetowego pierwszego wydania na DVD obejmowałyby wypożyczenie kamery cyfrowej. Maca do prostej obróbki mogła pożyczyć od dobrych przyjaciół. Planowała wypalić niewielki nakład pierwszego wydania DVD – bez żadnych menu, w postaci zwyczajnej relacji filmowej – na laptopie i wyprodukować etykiety, używając bezpłatnego oprogramowania z www.download.com. Skontaktowała się też z wyspecjalizowaną firmą i dowiedziała się, że skopiowanie niewielkiej liczby bardziej profesjonalnych DVD będzie kosztowało od 3 do 5 dolarów za sztukę (przy nakładzie minimum 250 sztuk) wraz z kopertą. Oboje mieli już pomysły, oszacowali też koszty ich wcielenia w życie. Co dalej? Być lepszym od konkurencji Pierwsze i najważniejsze: każdy produkt musi pomyślnie przejść test konkurencji. Jak Sherwood i Johanna mogliby wygrać z konkurencją i zaoferować najlepszy produkt lub dać najlepszą gwarancję? 1. Oboje wyszukali w Google najczęściej wpisywane hasła, które mogliby wykorzystać do znalezienia produktów pokrewnych do ich

własnych. By znaleźć wyrażenia pokrewne i pochodne, wykorzystali narzędzia zawierające sugestie co do wyszukiwania[46]. Google AdWords Keyword Tool (https://adwords.google.com/select/KeywordToolExternal). Wpisz potencjalne frazy, by otrzymać liczbę znalezionych haseł, a także podobne wyrażenia, generujące większy ruch w sieci. Wybierz kolumnę „Approx Avg Search Volume” i posortuj wyniki od najczęściej do najrzadziej wyszukiwanych. SEOBook Keyword Tool, SEO for Firefox Extension (http://tools.seobook.com/). To naprawdę ogromne źródło informacji z możliwościami wyszukiwania przez Wordtracker (www.wordtracker.com). Oboje odwiedzili potem trzy strony internetowe, które stale ukazywały się na czołowych miejscach w wynikach wyszukiwania i pozycjach PPC. Co mogli zrobić, by się wyróżnić? Może trzeba by wykorzystać więcej oznak wiarygodności (mediów, uczelni, stowarzyszeń i referencji)? Dać lepszą gwarancję? Zaoferować lepszy wybór?[47] Zapewnić bezpłatną lub szybszą wysyłkę? Sherwood zauważył, że koszule często trudno odnaleźć na stronach konkurencji. Poza tym wszystkie te strony reklamowały dziesiątki produktów i koszule albo wyprodukowane w Stanach Zjednoczonych (czyli nieautentyczne), albo wysyłane z Francji (klienci musieli czekać na nie od dwóch do czterech tygodni). Johanna w ogóle nie mogła znaleźć „jogi dla wspinaczy” na DVD, więc zaczęła od zera.

2. Sherwood i Johanna musieli następnie napisać jednostronicowe ogłoszenie (na trzysta do sześciuset słów), powołując się na liczne rekomendacje i podkreślając wyjątkowość oraz korzyści z używania produktu. Miał to być tekst uzupełniony o zdjęcia zrobione osobiście lub ściągnięte z banku zdjęć z internetu. Oboje poświęcili po dwa tygodnie na zbieranie reklam, które ich samych zachęcały do kupienia produktu lub przyciągały ich uwagę – zarówno drukowanych, jak i umieszczanych w internecie. One właśnie posłużyły im za modele do projektowania własnych reklam[48] . Johanna prosiła swoich klientów o rekomendacje, a Sherwood dawał swoim przyjaciołom do przymierzenia koszule, by uzyskać kilka pozytywnych opinii do zamieszczenia na swojej stronie. Sherwood poprosił również producenta o przysłanie zdjęć i reklamówek . Dobre przykłady, pokazujące, jak sam stworzyłem stronę reklamową, korzystając z rekomendacji uczestników seminarium, znajdziesz na stronie www.pxmethod.com. Pamiętaj tylko, że jest to jedynie szablon dla czytelników, a nie „żywa” strona do faktycznej sprzedaży. Bezpłatne seminaria-szkolenia są idealnym sposobem nauczenia się, jak sprzedawać produkt, i szansą na pozyskanie dobrych rekomendacji. Testowanie reklamy Sherwood i Johanna musieli teraz przetestować faktyczną reakcję klientów na ich reklamę. Sherwood najpierw testował swoją koncepcję podczas dwudobowej aukcji na witrynie eBay. Wykorzystał przy tym swój tekst reklamowy. Ustalił sobie „rezerwę” (najniższą cenę, którą skłonny byłby zaakceptować) na jedną koszulę na poziomie 50 dolarów i odwołał aukcję w ostatniej chwili, by uniknąć problemów prawnych – ponieważ nie miał produktu do wysyłki. Otrzymywał oferty sięgające siedemdziesięciu 75 dolarów, więc zdecydował się na przejście do drugiej fazy testowania. Johanna nie czuła się komfortowo z takim oczywistym oszustwem, dlatego pominęła tę wstępną fazę testową.

Koszt Sherwooda był mniejszy niż 5 dolarów. Oboje zarejestrowali nazwy swoich planowanych na niedaleką przyszłość stron internetowych, korzystając z taniego rejestru domen www.domainsinseconds.com. Sherwood wybrał www.shirtsfromfrance.com, a Johanna www.yogaclimber.com. Aby zarejestrować dodatkowe nazwy domen, Johanna ponownie skorzystała z www.domainsinseconds.com. Koszty w obu przypadkach nie przekroczyły 20 dolarów. Sherwood skorzystał z www.weebly.com i stworzył jednostronicowe reklamy internetowe, a potem dorobił jeszcze dwie strony za pomocą programu do tworzenia formularzy www.wufoo.com. Gdy ktoś klikał przycisk „kup” na pierwszej stronie, był przekierowywany na stronę z cenami, warunkami wysyłki i dostawy[49] oraz podstawowymi polami kontaktowymi do wypełnienia (proszony był między innymi o adres e-mail i numer telefonu). Jeśli odwiedzający wybierał potem opcję „kontynuuj składanie zamówienia”, przechodził na stronę z komunikatem: „Przepraszamy, ale nie możemy realizować teraz nowych zamówień. Skontaktujemy się, gdy tylko znów będziemy mieli zapas produktu. Dziękujemy za cierpliwość”. Taka struktura umożliwiała Sherwoodowi przetestowanie zarówno pierwszej strony, jak i cennika. Jeśli ktoś docierał do ostatniej strony, było to traktowane jako zamówienie. Johanna nie czuła się komfortowo z „suchym testowaniem”, takim jak to wykonane przez Sherwooda, chociaż jest ono legalne, jeśli nie zbiera się przy okazji danych o kartach kredytowych klientów. Zamiast tego z pomocą tych samych serwisów stworzyła pojedynczą stronę ze swoją reklamą i możliwością podania e-maila w celu bezpłatnego uzyskania „dziecięciu najważniejszych rad” dotyczących tego, jak wykorzystać jogę we wspinaczce skałkowej. Założyła, że 60% wpisów to hipotetyczne zamówienia. Oba rozwiązania były praktycznie bezkosztowe.

Oboje uruchomili prostą kampanię w Google AdWords, opartą na pięćdziesięciu do stu słowach kluczowych wyszukiwarki. Równocześnie testowali hasła reklamowe, obserwując ruch na swoich stronach. Ich dzienny budżet wynosił po 50 dolarów. (Gdy już przejdziesz do testowania PPC, warto, abyś najpierw odwiedził stronęwww.adwords.google.com/onlinebusiness, a potem postępował zgodnie ze wskazówkami, tworząc własne konto, co powinno ci zająć około dziesięciu minut. Szkoda drzew, by na dziesięciu kartkach wyjaśniać ci pojęcia, które możesz łatwo zrozumieć, rzucając tylko okiem na stronę internetową). Sherwood i Johanna dokonali najlepszego wyboru haseł wpisywanych do wyszukiwarki, wykorzystując narzędzia sugerujące alternatywne wyrażenia, o których wspominałem wcześniej. Oboje starali się jak najdokładniej sprecyzować specyficzne wyrażenia („francuskie koszule marynarskie”, zamiast „francuskie koszule”, „joga dla sportowców”, zamiast „joga”) i minimalizować koszt jednego kliknięcia. Starali się też o pozycjonowanie na miejscach od drugiego do czwartego za nie więcej niż 20 centów za kliknięcie. Sherwood stosował bezpłatne narzędzia analityczne, dostarczane przez Google, by śledzić „zamówienia” i statystyki wychodzenia ze strony – jaki odsetek odwiedzających wychodzi i z którego miejsca na stronie. Johanna korzystała z www.wufoo.com, by na tę małą, testową skalę śledzić wpisy z podaniem adresu e-mailowego[50] . Ponieważ i Sherwood, i Johanna nie mieli pewności, jak zastosować te narzędzia, zatrudnili programistów specjalizujących się w obsłudze stron internetowych, by im w tym pomogli. Koszt każdego z nich wyniósł 100 dolarów. I Sherwood, i Johanna zaprojektowali swoje reklamy w AdWords tak, by podkreślić, czym się wyróżniają. Każde ogłoszenie w Google AdWords

składa się z linii tytułowej, a potem dwóch linii opisu. Żadna z linii nie może liczyć więcej niż trzydzieści pięć znaków. W przypadku Sherwooda było to pięć grup odnoszących się do dziesięciu wyszukiwanych wyrażeń. Oto dwa z jego ogłoszeń. Marynarskie koszule z Francji Francuska jakość, wysyłka z USA Dożywotnia gwarancja! www.shirtsfromfrance.com

Prawdziwe francuskie koszule marynarskie Francuska jakość, wysyłka z USA Dożywotnia gwarancja! www.shirtsfromfrance.com

Johanna również utworzyła pięć grup, do których przypisała po dziesięć wyrażeń, i sprawdzała liczbę reakcji na ogłoszenia, w tym również takie: Joga dla wspinaczy skałkowych DVD dla łojących najtrudniejsze ściany Bądź gibki jak najszybciej! www.yogaclimber.com

Joga dla amatorów wspinaczki skałkowej DVD dla łojących najtrudniejsze ściany Bądź gibki jak najszybciej! www.yogaforsports.com

Zwróć uwagę, że ogłoszenia takie mogą posłużyć nie tylko do

przetestowania hasła z linii tytułowej, ale również gwarancji, nazwy produktu i nazwy domeny. To proste – wystarczy stworzyć kilka ogłoszeń i automatycznie rozpowszechnić je przez Google. Chodzi tylko o to, by różniły się jedną testowaną zmienną. Jak sądzisz – jak wybrałem ostateczny tytuł tej książki? I Sherwood, i Johanna wyłączyli w Google funkcję, która obsługuje tylko najlepiej działające ogłoszenia. Było to konieczne, aby mogli potem porównać częstotliwość wejść przez każde z nich i w ostatnim kroku połączyć najlepsze elementy (hasło tytułowe, nazwę domeny, właściwy tekst) w ostateczną wersję ogłoszenia. I na koniec nie mniej ważna rzecz: zadbaj o to, by twoje ogłoszenia nie przyciągały na twoją stronę potencjalnych klientów w sposób zwodniczy, oparty na trikach. Oferta produktu musi być klarowna. Celem jest precyzyjne dotarcie do odbiorcy, więc nie chcesz oferować czegoś „za darmo” lub w inny sposób przyciągać znudzonych lub ciekawskich, którzy lubią tylko popatrzeć, a niekoniecznie kupić. Koszt obojga: nie więcej niż 50 dolarów dziennie przez pięć dni – 250 dolarów[51]. Inwestować czy wycofywać się Pięć dni później przyszedł czas na podsumowanie wyników. Co możemy uznać za dobry wskaźnik wejść i konwersji? Tu matematyka może nas zawieść. Jeśli sprzedajemy za 10 tysięcy dolarów kostium yeti z 80-procentową marżą, z pewnością potrzebujemy niższego wskaźnika konwersji niż ktoś, kto chce sprzedawać po 50 dolarów DVD z 70-procentową marżą. Wymyślne narzędzia i darmowe arkusze kalkulacyjne do przeprowadzenia wszelkiego rodzaju obliczeń znajdziesz na stronie www.fourhourblog.com. Johanna i Sherwood zdecydowali się na tym etapie na proste rozwiązania: ile wydali na PPC i ile w ten sposób „sprzedali”?

Johannie poszło całkiem nieźle. Ruch na jej stronie nie był na tyle duży, by test spełniał warunki wiarygodności analizy statystycznej, ale wydała około 200 dolarów na PPC i uzyskała czternaście zapisów na bezpłatny raport z dziesięcioma radami. Gdyby przyjąć, że 60% tych osób dokona zakupu, oznacza to 8,4 osoby × 75 dolarów zysku na jednym DVD – 630 dolarów hipotetycznego dochodu. Nie uwzględniono tu również potencjalnego czasu trwania wartości dla każdego klienta. Wyniki jej małego testu nie gwarantowały przyszłego sukcesu, ale rokowania były na tyle pozytywne, że zdecydowała się na otwarcie sklepu internetowego w Yahoo Store. Kosztowało ją to 99 dolarów miesięcznie; oprócz tego ponosiła drobne opłaty od każdej zawartej transakcji. Jej zdolność kredytowa nie była najlepsza, więc wolała skorzystać z www.paypal.com, aby móc przyjmować płatności kartą kredytową online, zamiast zwracać się do banku o otwarcie rachunku kupieckiego[52] . Do zapisanych osób wysłała pocztą elektroniczną raport z dziesięcioma wskazówkami, prosząc równocześnie o komentarze i rekomendacje co do zawartości DVD. Dziesięć dni później zakończyła przygotowania pierwszej partii DVD do wysyłki i uruchomiła swój sklep internetowy. Sprzedaż dla klientów, którzy już wcześniej zapisali się na jej stronie, pokryła koszty produkcji. Wkrótce Johannie udało się osiągnąć przyzwoity poziom tygodniowej sprzedaży (750 dolarów zysku) za pośrednictwem Google AdWords. Kolejnymi planowanymi krokami były: przetestowanie skuteczności ogłoszeń drukowanych w niszowych czasopismach i na blogach. Nadszedł czas na stworzenie automatycznej architektury, aby usunąć własną osobę z całego równania. Sherwoodowi nie poszło aż tak dobrze, ale wciąż dostrzegał potencjał. Wydał 150 dolarów na PPC i „sprzedał” trzy koszule za hipotetyczne 225 dolarów zysku. Ruch na jego stronie był dużo większy, ale ogromna liczba odwiedzających wychodziła ze strony po obejrzeniu cennika. Zamiast

obniżać cenę, Sherwood zdecydował się na przetestowanie gwarancji „zwrot dwukrotnej ceny zakupu” i zamieścił ją na stronie z cennikiem. Gwarancja ta umożliwiała klientom otrzymanie zwrotu w wysokości 200 dolarów, jeśli koszula za 100 dolarów nie okaże się „najwygodniejszą, jaką kiedykolwiek nosili”. Przeprowadził więc następny test i „sprzedał” siedem koszul z zyskiem 525 dolarów. Opierając się na tych wynikach, założył rachunek kupiecki w swoim banku, by przez niego prowadzić obsługę płatności kartami kredytowymi, zamówił z Francji dwanaście koszul i sprzedał je wszystkie w ciągu następnych dziesięciu dni. To dało mu zysk wystarczający na zainwestowanie w niewielką reklamę w lokalnym czasopiśmie artystycznym (poprosił tam o „rabat dla reklamodawcy korzystającego po raz pierwszy z tej usługi”, a potem powołał się na konkurencyjne czasopismo, które oferowało dodatkową 20-procentową zniżkę). W reklamie tej nazywał swoje koszule „Koszulami Jacksona Pollocka”. Zamówił następne dwadzieścia cztery sztuki z trzydziestodniowym terminem płatności, a na drukowanym ogłoszeniu umieścił bezpłatny numer telefonu[53] , przekierowujący rozmowę na jego telefon komórkowy. Sherwood nie chciał korzystać ze strony internetowej z dwóch powodów: (1) chciał sprawdzić, jakie są najczęściej pojawiające się pytania, by odpowiedzi na nie zamieścić na swojej stronie internetowej, (2) chciał przetestować ofertę 100 dolarów za sztukę (75 dolarów zysku) lub „kup dwie, dostaniesz trzecią gratis” (200 dolarów – 75 dolarów = 125 dolarów zysku). Sherwood sprzedał wszystkie dwadzieścia cztery koszule w ciągu pierwszych pięciu dni od chwili ukazania się czasopisma, większość w ofercie specjalnej. Sukces. Następnie wykonał nowy projekt reklamy drukowanej, umieścił na stronie odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, aby ograniczyć liczbę rozmów informacyjnych przez telefon komórkowy, i zdecydował się na wynegocjowanie długoterminowej umowy

na reklamę w czasopiśmie. Wysłał przedstawicielowi handlowemu czek na cztery emisje z 30% rabatem w stosunku do oficjalnych stawek. Zatelefonował, by potwierdzić, że czek wysłany za pośrednictwem FedEx dotarł do adresatów, którzy – mając go w rękach, postawieni wobec krótkich terminów – nie bardzo mogli odmówić. Podczas dwutygodniowego urlopu Sherwood chciał wybrać się do Berlina i tak w ogóle zastanawiał się nad odejściem z pracy. Jak mógłby wykorzystać swój sukces i uciec ze swojej własnej firmy? Musi stworzyć odpowiednią architekturę i mieć własne mobilne MBA. Tym zajmiemy się w następnym rozdziale.

Powrót do Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób – jak to zrobił Doug Pamiętasz Douga z ProSoundEffects.com? W jakim procesie przetestował swój pomysł i zaczynając od zera doszedł do 10 tysięcy dolarów miesięcznie? Wykonał następujące kroki. 1. Wybór rynku. Obrał za swój rynek producentów muzycznych i telewizyjnych, ponieważ sam był muzykiem i korzystał z tych produktów. 2. Burza mózgów nad produktem. Wybrał najpopularniejsze produkty dostępne do odsprzedaży, pochodzące od największych producentów bibliotek dźwięku. Dokonał zakupu hurtowego, zawierając z nimi umowę na bezpośrednią dostawę. Wiele takich bibliotek kosztuje grubo ponad 300 dolarów (do 7500 dolarów) i dokładnie z tego powodu Doug musiał odpowiadać na większą liczbę pytań kierowanych przez klientów do serwisu obsługi niż ktoś, kto sprzedaje tańszy produkt, za 50–200 dolarów. 3. Mikrotestowanie.

Doug wystawił produkty na aukcji w eBay, by przetestować popyt (i najwyższą możliwą cenę) przed zakupem zapasu. Zamawiał produkt tylko wtedy, gdy ktoś u niego złożył zamówienie, a wysyłka wychodziła bezpośrednio z hurtowni producenta. Opierając się na popycie określonym za pomocą witryny eBay, Doug otworzył własny sklep z tymi produktami w Yahoo Store i zaczął testować Google AdWords oraz inne witryny z PPC. 4. Wejście na rynek i automatyzacja. Po testach, a przed wygenerowaniem wystarczających przepływów pieniężnych, Doug rozpoczął eksperymentowanie z ogłoszeniami drukowanymi w czasopismach branżowych. Równocześnie zorganizował i zlecił na zewnątrz działalność operacyjną, by ograniczyć potrzeby czasowe z dwóch godzin dziennie do dwóch godzin tygodniowo. WYZWANIE DLA KOMFORTU Odrzucanie pierwszej oferty i odchodzenie (trzy dni) Zanim przystąpisz do wykonywania tego ćwiczenia, w miarę możliwości przeczytaj dodatkowy rozdział „Jak zdobyć 700 tysięcy dolarów, reklamując się za 10 tysięcy?” na mojej stronie internetowej, a potem w ciągu kolejnych dni – sobotę, niedzielę i poniedziałek – poświęć na to ćwiczenie po dwie godziny. W sobotę i niedzielę wybierz się na targ albo jakąś inną imprezę na wolnym powietrzu, gdzie sprzedawane są towary. Jeśli to niemożliwe, idź do małych prywatnych sklepów detalicznych (nie sklepów sieciowych i masowych). Ustal sobie budżet 100 dolarów na negocjowanie i rozejrzyj się za rzeczami, które chciałbyś kupić, a które kosztują w sumie co najmniej 150 dolarów. Twoim zadaniem jest przekonanie sprzedawców, by opuścili ceny do 100 dolarów lub mniej za wszystko razem. Lepiej przećwiczyć to na

wielu tanich rzeczach niż na kilku dużych. Pamiętaj, aby na pierwszą propozycję odpowiadać: „Jaki rabat może pan zaoferować?” – chodzi o to, aby sprzedający negocjowali sami przeciw sobie. Negocjuj niemal do końca, wyznacz sobie jakąś cenę docelową, zbliżaj się do niej i składaj twardą ofertę, trzymając w ręku dokładnie taką sumę pieniędzy[54] . Przećwicz odchodzenie, jeśli twój cel cenowy nie został osiągnięty. W poniedziałek zatelefonuj do dwóch czasopism (na pewno za pierwszym razem będziesz czuł się niezręcznie) i korzystając ze scenariusza zamieszczonego ma stronie internetowej, negocjuj, nie dając ostatniej twardej oferty. Pozwól im zejść tak nisko, jak tylko się da, a potem zadzwoń do nich drugi raz i poinformuj, że twoja propozycja nie została przyjęta przez zarząd firmy lub że została w jakiś inny sposób odrzucona. To jest negocjacyjny odpowiednik „handlowania na papierze”[55]. Przyzwyczaj się do odrzucania ofert oraz targowania się osobiście i – co ważniejsze – przez telefon. NARZĘDZIA I TRIKI Przykładowa strona testowa naszej muzy Metoda PX (www.pxmethod.com) Ten szablon sprzedażowy jest wykorzystywany do określania szans produktu związanego z nauką szybkiego czytania, który pozytywnie przeszedł test. Zwróć uwagę, jak wykorzystywane są rekomendacje, oznaki wiarygodności i gwarancje chroniące przed ryzykiem oraz w jaki sposób na oddzielnej stronie zaprezentowano politykę cenową tak, aby cenę można było potraktować jako niezależną zmienną testu. Wykorzystaj to jako jeden z punktów odniesienia – to prosty i skuteczny model do powielenia. Nie wprowadzaj informacji o swoich kartach kredytowych, ponieważ jest to strona symulowana,

przygotowana wyłącznie w celach szkoleniowych. Szybkie i proste tworzenie stron internetowych przez laików (i znawców) Weebly (www.weebly.com) Weebly, narzędzie rekomendowane przez BBC jako „absolutnie niezbędne”, umożliwiło mi stworzenie strony www.timothyyferriss.com w niespełna dwie godziny. W ciągu czterdziestu ośmiu godzin moja strona pojawiła się już na pierwszej stronie rezultatów wyszukiwania w Google frazy „timothy ferriss”. Podobnie jak narzędzie WordPress.com, opisane poniżej, Weebly zostało zaprojektowane jako bardzo ułatwiające optymalizację wyszukiwania (ang. SEO-friendly). Nie musisz mieć do tego żadnej wiedzy czy podejmować jakichkolwiek działań. WordPress.com (www.wordpress.com) Skorzystałem z WordPress.com, by uruchomić www.litliberation.org z kawiarenki w Bratysławie, gdy projektant ze Stanów zupełnie wysiadł i zostawił mi sprawę kodowania. Nauczenie się, jak korzystać z tego serwisu i jak budować stronę, zajęło mi mniej niż trzy godziny. Eksperymentalna strona edukacyjna do pozyskiwania funduszy odniosła sukces, umożliwiając zebranie o ponad 200% więcej, niż zebrał w tym samym czasie Stephen Colbert. Korzystam również z bezpłatnej wersji źródłowej WordPress (www.wordpress.org) wymagającej odrębnego hostingu, by zarządzać wszystkim, czego potrzebuję do prowadzenia mojego bloga top-1000 na stronie www.fourhourblog.com. Ta wersja daje większe możliwości dostosowania do własnych potrzeb, ale wymaga więcej zarządzania i wiedzy technicznej. Zarówno Weebly, jak i WordPress.com zapewniają hosting stron

internetowych, więc nie jest już potrzebne żadne dodatkowe ustawianie hostingu. Jeśli wybierzesz www.wordpress.org (nie .com), by korzystać z większych możliwości i móc dostosować stronę do własnych potrzeb, zalecam korzystanie z usługi hostingu przez zainstalowanie jednym kliknięciem narzędzia www.bluehost.com . Można też użyć wtyczki Shopp (http://shopplugin.net/) lub Market Theme (http://www.markettheme.com/), by dodać funkcjonalności ecommerce. Shopify.com (narzędzie omówione później) to jeszcze jedna możliwość wykorzystania wszystkiego w jednym. Utwórz w kilka sekund z płatnością i bez płatności

formularze

do

sprawdzenia

wyjść

Wufoo (www.wufoo.com) Wufoo nie jest najbardziej zaawansowanym narzędziem zakupowym, ale pozwala stworzyć najbardziej przejrzyste i najłatwiejsze w użytkowaniu formularze internetowe. Stwórz stronę płatności i wyjścia, połączoną z serwisem PayPal, a będziesz mógł (1) stworzyć łącza do tej strony ze swojej strony w serwisie Weebly, WordPress.com lub jeszcze innym albo (2) dzięki odpowiedniemu kodowi zintegrować ją z twoją własną stroną. Wufoo jest narzędziem odpowiednim do testowania i sprzedaży pojedynczych produktów, ponieważ użytkownicy nie mogą dodawać różnych artykułów do koszyka ani w inny sposób zarządzać swoim zamówieniem, tak jak np. w serwisie Amazon. Jeśli jesteś zainteresowany dodatkowymi opcjami, które często stają się bardzo pożądane – już po tym, jak testowanie zakończy się sukcesem – zapewne skorzystasz z kompleksowych rozwiązań, które zostaną omówione w dalszej części książki.

Znak towarowy i założenie firmy po niewielkich kosztach (LLC, CCorp itp.) Mimo że sam posiadam spółkę, wykorzystywaną często do emitowania zwykłych i uprzywilejowanych akcji dla inwestorów, a utworzoną przy zastosowaniu drugiej z opisanych poniżej opcji, chciałbym podkreślić, że spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (LLC) i S-Corps są zazwyczaj chętniej wybieraną formą prawną dla małej firmy. Skonsultuj z doradcą podatkowym lub księgowym, jaka forma będzie najbardziej odpowiednia dla ciebie. LegalZoom (www.legalzoom.com) Oferuje usługi związane z tworzeniem firmy i rejestracją znaku towarowego. Dostarcza niemal wszystkie dokumenty prawne. Znam pewnego biznesmana, który skorzystał z tego serwisu, gdy rozpoczynał działalność. Jego firma jest teraz warta ponad 200 milionów dolarów. Corporate Creations (www.corporatecreations.com) Zajmuje się tworzeniem firm w Stanach Zjednoczonych i innych krajach. Serwisy do sprzedaży produktów ściąganych z sieci (e-książek, filmów, nagrań audio itp.), podane w kolejności od najpopularniejszych E-Junkie (www.e-junkie.com) Lulu (www.lulu.com) Serwisu Lulu można użyć również do zlecenia wydruku wersji papierowej lub realizacji innych form wytwarzania i dostarczania produktu końcowego. Podobnie jak Lightning Source (www.lightningsource.com) oferuje dystrybucję za pośrednictwem

księgarni internetowej Amazon.com, Barnes & Noble i innych dużych sieci sprzedaży. Create Space (www.createspace.com) To serwis zależny od Amazon.com, oferujący fizyczną dystrybucję książek, CD, DVD na żądanie, bez utrzymywania zapasów. Zapewnia on także możliwość ściągania filmów z sieci za pośrednictwem Amazon Video on Demand TM. Clickbank (www.clickbank.com) Zapewnia zintegrowany dostęp do uczestników, którzy chcą sprzedać produkt za określoną prowizję. Wprowadzenie do reklamy i testowania przez Pay-Per-Click (PPC) Google AdWords (www.google.com/adwords) Określanie wielkości rynku i narzędzia pomocne w doborze słów kluczowych Zrób burzę mózgów i zastanów się, jakie inne frazy uwzględnić w PPC, a potem sprawdź, ile osób może je wyszukiwać Google Adwords Keyword Tool (https://adwords.google.com/select/KeywordToolExternal) Wpisz potencjalne frazy do wyszukania, by otrzymać liczbę znalezionych haseł, i podobne wyrażenia, generujące większy ruch w sieci. Wybierz kolumnę „Approx Avg Search Volume” i posortuj wyniki od najczęściej do najrzadziej wyszukiwanych. SEOBook Keyword Tool, SEO for Firefox Extension (http://seobook.com/) To naprawdę ogromne źródło informacji, z możliwościami wyszukiwania przez Wordtracker (www.wordtracker.com).

Niedroga rejestracja domen Domains in Seconds (www.domainsinseconds.com) Zarejestrowałem ponad sto domen, korzystając z tego serwisu. Joker (www.joker.com) GoDaddy (www.godaddy.com) Niedrogie, ale godne zaufania serwisy hostingowe Rozwiązania polegające na wspólnym hostingu, gdzie hosting danej strony jest zapewniany przez inne strony na jednym serwerze, są tak tanie, że zalecam korzystanie z dwóch usługodawców, jednego głównego i jednego rezerwowego. Umieść swoje strony u obu i zarejestruj się na stronie www.no-ip.com, u dostawcy usług dynamicznego DNS, dzięki którym otrzymasz możliwość przekierowania na swoją stronę w pięć minut, a nie w dwadzieścia cztery do czterdziestu ośmiu godzin. 1and1 (www.1and1.com) BlueHost (www.bluehost.com) RackSpace (www.rackspace.com; znany dostawca usług hostingowyh, który oferuje m.in. usługi serwerów dedykowanych z możliwością administrowania) Hosting.com (www.hosting.com, znany dostawca usług hostingowyh, który oferuje m.in. usługi serwerów dedykowanych z możliwością administrowania) Zdjęcia i materiały do wykorzystania bez konieczności płacenia za prawa autorskie iStockphoto (www.istockphoto.com) iStockphoto to strona internetowa z obrazami i projektami udostępnianymi przez członków, zawierająca ponad 4 miliony zdjęć,

obrazów wektorowych, filmów, nagrań audio i plików Flash do wykorzystania. Getty Images (www.gettyimages.com) Tu przychodzą profesjonaliści. Zbiór fotografii i filmów dostępnych za opłatą. Płacę po 150 do 400 dolarów za większość obrazów, których używam w ogólnokrajowych kampaniach w materiałach drukowanych, a ich jakość jest rewelacyjna. Śledzenie wpisów z podaniem adresu e-mailowego i planowane autoodpowiedzi Oba programy można wykorzystać do osadzania adresu e-mail w formacie logowania na naszej stronie. AWeber (www.aweber.com) MailChimp (www.mailchimp.com) Całościowe rozwiązania w kwestii przetwarzania płatności Shopify (www.shopify.com) To ulubione narzędzie czytelników. Oprócz tego, że jest pięknie zaprojektowane, oferuje pełną optymalizację mechanizmu wyszukiwania (SEO), możliwość przeciągania elementów, statystyki i dostarczanie produktów za pośrednictwem jednego z certyfikowanych partnerów, takich jak Fulfillment by Amazon.com. Wachlarz klientów obejmuje zarówno właścicieli małych firm, jak i firmy typu Tesla Motors. W przeciwieństwie do Yahoo! i eBay tu będziesz jednak musiał ustawić usługę przetwarzania płatności, by przyjmować płatności od klientów (patrz poniżej – PayPal jest najłatwiejszy w obsłudze). Yahoo! Store (http://smallbusiness.yahoo.com/ecommerce, 866-7819246)

Tego używał Doug od Pro Sound Effects. Tylko 40 dolarów miesięcznie plus 1,5% od transakcji. eBay Store (http://pages/ebay.com/storefronts/start.html) Od 15 do 500 dolarów miesięcznie plus opłaty eBay. Proste przetwarzanie płatności dla stron testowych – od najmniej do najbardziej skomplikowanych Pay Pal Cart (www.paypal.com; zob. „merchant”) Akceptuj płatności kartami kredytowymi w ciągu kilku minut. Brak opłat miesięcznych, 1,9 do 2,9% prowizji od każdej transakcji („stopa dyskonta”) i 30 centów opłaty transakcyjnej. Google Checkout (http://checkout.google.com/sell) Zarób 10 dolarów na każdym dolarze wydanym w AdWords, a potem zapłać 2% i 20 centów za każdą transakcję. Serwis wymaga, by klienci posiadali swój identyfikator w Google, i dlatego jest najbardziej użyteczny jako dodatek do jednego z wymienionych dalej rozwiązań dotyczących płatności. Nie zapomnij połączyć swojego konta Checkout z kontem AdWords, by skorzystać z promocji. Ważna uwaga: bezpłatne przetwarzanie transakcji dla organizacji non profit. Authorize.net (www.authorize.net) Narzędzie Authorize.Net Payment Gateway może być pomocne w przyjmowaniu płatności kartą kredytową i elektronicznymi czekami. Jest szybkie i niedrogie. Ponad 23 tysiące kupców zaufało Authorize.net i za pośrednictwem tego serwisu zarządzają swoimi transakcjami, chronią się przed nadużyciami oraz rozwijają swój biznes. Opłaty transakcyjne są niższe niż w PayPal czy Google Checkout, ale konieczne jest posiadanie rachunku kupieckiego – o czym powiem w następnym rozdziale – oraz uruchomienie kilku

innych czasochłonnych aplikacji. Proponuję, by włączać Authorize.net tylko wtedy, gdy produkt pomyślnie przeszedł testy przy zastosowaniu jednej z dwóch omówionych powyżej opcji. Oprogramowanie pozwalające zrozumieć ruch w sieci (analityka sieci) Jak ludzie znajdują, przeszukują i opuszczają twoją stronę? Ilu potencjalnych klientów zyskujesz dzięki każdej reklamie PPC i jakie strony są najpopularniejsze? Te programy powiedzą ci to wszystko i dużo więcej. Google jest bezpłatny dla większości niezbyt rozbudowanych stron – i lepszy niż wiele płatnych programów – a inne kosztują od 30 dolarów miesięcznie. Google Analytics (www.google.com/analytics) CrazyEgg (www.crazyegg.com) Używam CrazyEgg, by dokładnie sprawdzić statystyki najczęściej i najrzadziej odwiedzanych miejsc na mojej witrynie oraz poznać ranking popularności stron docelowych. Jest to szczególnie pomocne przy zmianie pozycjonowania najważniejszych łączy lub przycisków, by zachęcić odwiedzających do podjęcia określonych działań. Nie próbuj zgadywać, co działa, a co nie – lepiej to zmierz. Clictracks (www.clicktracks.com) WebTrends (www.webtrends.com) Oprogramowanie do testowania alternatywnych wersji strony Jak wiesz, testowanie jest kluczem do sukcesu, ale testowanie wszystkich zmiennych może być dezorientujące. Skąd będziesz wiedział, która kombinacja haseł, tekstu i obrazów na twojej stronie głównej przyczyni się do największej sprzedaży? Zamiast przez chwilę używać jednej wersji, a potem zmieniać ją na inną, co zajmuje czas, skorzystaj

z oprogramowania, które przedstawia w sposób przypadkowy różne wersje różnym potencjalnym klientom, a potem odpowiednio je dobiera. Google Website Optimizer (WO, http://google.com/websiteoptimizer) To bezpłatne narzędzie – podobnie jak Google Analytics – jest lepsze od większości płatnych usług. Korzystałem z Google WO, by przetestować trzy potencjalne strony główne dla www.dailyburn.com, i udało mi się zwiększyć subskrypcję o 19%, a potem o dalsze 16%. Offermatica (www.offermatica.com) Vertster.com (www.vertster.com) Optimost (www.optimost.com) Niskokosztowe i bezpłatne numery telefonów TollFreeMAX (www.tollfreemax.com, 877-888-8MAX) i Kall8 (www.kall8.com) Oba narzędzia, TollFreeMAX i Kall8, umożliwiają uzyskanie bezpłatnych numerów telefonów w ciągu dwóch do pięciu minut. Rozmowy mogą być przekierowywane na dowolny numer, a pocztą głosową i statystykami można zarządzać online lub przez e-mail. Sprawdzanie ruchu na stronach konkurencji Chcesz zobaczyć, jaki ruch panuje na stronach konkurencji i kto się z nią łączy? Compete (www.compete.com) Quantcast (www.quantcast.com) Alexa (www.alexa.com) Projektanci i programiści pracujący na zlecenie

99Designs (www.99designs.com) i Crowdspring (www.crowdspring.com) Korzystałem z 99Designs, by zyskać fantastyczne logo dla www.litliberation.org w ciągu dwudziestu czterech godzin za niespełna 150 dolarów. Przesłałem koncepcję, a ponad pięćdziesięciu projektantów na całym świecie odesłało swoje najlepsze pomysły, które mogłem przejrzeć i wybrać najlepszy z nich po zaproponowaniu kilku udoskonaleń. Ze strony Crowdspring: „Podaj swoją cenę, termin oraz zobacz wejścia w ciągu kilku godzin i w ciągu kilku dni. Przeciętny projekt osiąga 68 wejść. 25 wejść lub zwrot pieniędzy”. eLance (www.elance.com, 877-435-2623) Craigslist (www.craigslist.org) PROJEKTOWANIE STYLU ŻYCIA W PRAKTYCE Jestem obywatelem Stanów Zjednoczonych, a moi przyjaciele i krewni nigdy nie byli w stanie złapać mnie przez telefon. W związku z tym przeszedłem na Skype’a. To umożliwiło mi wydzierżawienie stałego numeru telefonu w Stanach (można też wydzierżawić go w innym kraju), który przekierowuje wszystkie połączenia na moje konto w Skype. Rocznie całość kosztuje około 60 dolarów. Korzystając ze Skype’a, można ustawić przekierowanie rozmów na lokalny numer. Opłata wynosi tyle, ile płacilibyśmy, dzwoniąc ze Stanów Zjednoczonych do miejsca, w którym aktualnie jesteśmy. Korzystałem z tego w około czterdziestu krajach i to naprawdę doskonale działa. Jakość połączeń jest zazwyczaj wyśmienita, a wygoda wprost zachwycająca (http://www.skype.com/allfeatures/onlinenumber/). Muszę jednak zastrzec, że zawsze, ale to ZAWSZE trzeba mieć lokalną kartę SIM do niezablokowanego telefonu GSM. Dzięki lokalnej karcie SIM mam również GPRS, Edge lub 3G. A czasami nawet darmowe Wifi. Pozdrawiam serdecznie TY KROLL

***

Na ogół staram się mieć wszystkie swoje narzędzia online – gdyby mój laptop został skradziony, mogę kupić nowy i w ciągu 24 godzin odzyskać wszystko, co miałem. Oto kilka narzędzi, z których regularnie korzystam: RememberTheMilk.com to kluczowe narzędzie, dzięki któremu panuję nad swoimi codziennymi obowiązkami; Freshbooks.com do wystawiania faktur online; Highrise (http://www.highrisehq.com/) – CRM online; Dropbox (getdropbox.com) do łatwego udostępniania plików i automatycznego zapisywania zapasowych kopii najważniejszych plików podczas jazdy; TrueCrypt (truecrypt.org) do zabezpieczania danych na laptopie w czasie podróży [Komentarz Tima: To narzędzie można wykorzystywać razem z urządzeniem magazynującym USB. Ma ono jeszcze jedną przyjemną cechę – zapewnia dwa poziomy „uzasadnionej wątpliwości” (ukryte partycje itp.) na wypadek, gdyby ktoś zmusił cię do ujawnienia hasła]; PBwiki.com Strona Wiki, dzięki której mogę zawsze mieć pod ręką notatki i pomysły zbierane przez całe życie; FogBugz on Demand:htp//www.fogcreek.com/FogBUGZ/IntrotoOnDemand.html Ostatnie z tych narzędzi to „tropiciel błędów” stworzony z myślą o firmach wytwarzających oprogramowanie, ale ja używam go na co dzień do celów osobistych i biznesowych. Jest prawie jak wirtualny asystent, ponieważ można „przepuszczać” przez niego swoje e-maile w celu posortowania i uporządkowania. Program ma wspaniałe możliwości śledzenia e-maili, a bezpłatna wersja jest udostępniana dla dwóch użytkowników (dla mnie i VA!). R.B. CARTER

*** Mechanical Turk Amazona jest naprawdę użytecznym serwisem. Inwestując niewiele czasu i pieniędzy, firma, która normalnie potrzebuje kilkuset ludzi wykonujących proste, ściśle określone czynności, może niesamowicie obniżyć swoje jednostkowe koszty pracy. Może to być na przykład poszukiwanie Steve’a Fosseta (dosłownie tysiące ludzi

wpatrywały się w zdjęcia satelitarne, których ilość była przytłaczająca nawet dla profesjonalnych organizacji zajmujących się ratownictwem) lub działalność firm zajmujących się wyszukiwaniem i rozwiązywaniem problemów poprzez systemy raportowania, z wykorzystaniem wykwalifikowanej siły roboczej na całym świecie (zob. Amazon.com/webservices). Nie jestem właścicielem ani nie posiadam żadnych udziałów w Amazonie, ale korzystam z ich usług. Niektóre z nich są w stanie dużo zmienić, gdy przyjdzie wymyślić swoją muzę. Pozdrawiam serdecznie J. MARYMEE

*** SZYBKO NA RYNEK Najszybsza droga na rynek z pomysłami na produkt to Registera.com. Uzyskać hosting z dathorn.com (tanie konto dla odsprzedawców, czyli resellerów, np. www.domainsinseconds.com. Dwoma kliknięciami założyć blog na wordpress. Wprowadzić tam swój tytuł. Dodać treść i przycisk „kup teraz”. Przycisk „kup teraz” łączy użytkownika z formularzem, w którym należy wpisać adres e-mailowy, numer telefonu itp. Następnie użytkownik klika przycisk mający przełączyć go do systemu PayPal. Ja automatycznie otrzymuję e-mail ze szczegółami, a zaraz potem użytkownikowi wyświetla się komunikat, że łącze do PayPal chwilowo nie działa. Stosuję takie rozwiązanie, gdy chcę określić, na jaką sprzedaż mogę liczyć. Korzystam też z Google Ads, by śledzić ruch na stronie... Wyliczam teoretyczny zwrot z inwestycji (najlepiej za pomocą Google Analytics). Jeśli po tygodniu lub dwóch widzę pozytywny zwrot z inwestycji, wart mojego wysiłku, tworzę lub zlecam stworzenie produktu (emag, PDF, cokolwiek). Wrzucam to wszystko na stronę z działającym łączem do PayPal, a potem wysyłam wiadomości do wszystkich użytkowników, którzy wcześniej próbowali kupić mój produkt. Normalnie w ciągu kilku godzin zwracają mi się poniesione koszty i zaczynam zarabiać. Przykładem może być pakiet public relation w wersji „Zrób to sam” na www.mybusinesspr.com.au. Wspaniały efekt Czterogodzinnego tygodnia pracy... Czekam na następne wydanie. Pozdrawiam MATT SCHMIDT

[44]

http://news.com.com/2100-1017-269594.html?legacy=cnet. [45] Pobieranie opłat od klientów przed wysyłką produktu może być nielegalne, dlatego nie należy obciążać ich tego typu kosztami, choć wciąż jeszcze jest to powszechną praktyką. Dlaczego tak wiele reklam ostrzega, że należy doliczyć trzy do czterech tygodni na dostawę, jeśli wystarczą trzy do pięciu dni, by przesyłka dotarła z Nowego Jorku do Kalifornii? To daje firmom czas na wytworzenie produktu i wykorzystanie płatności dokonanych przez klientów kartami kredytowymi na sfinansowanie produkcji. To mądre, ale często niezgodne z prawem. [46] W Polsce takie narzędzie możesz znaleźć pod adresem https://adwords.google.com/select/KeywordToolExternal – przyp.tłum. [47] Dotyczy to tylko Sherwooda, a nie Johanny. [48] Jak wpadłem na pomysł najlepszego hasła reklamowego dla BodyQUICK? („Gwarantowany najszybszy sposób na większą siłę i szybkość”). Zapożyczyłem je z najdłużej wyświetlanego i przynoszącego największe zyski sloganu reklamowego Rosetty Stone: „Gwarantowany najszybszy sposób nauki języków obcychTM”. Ponowne wymyślanie koła jest kosztowne – bądź zatem wnikliwym obserwatorem tego, co już działa, i dostosowuj to do swoich potrzeb. Mam zbiór wszystkich reklam drukowanych i wysyłanych pocztą, które zachęciły mnie do wybrania numeru telefonu lub wejścia na stronę internetową. Stosuję też narzędzie www.delicious.com, by zaznaczyć strony internetowe, które zachęciły mnie do podania swojego adresu e-mail lub do zakupu. [49] Sherwood umieszczał informacje na temat wysyłki i dostawy na przedostatniej stronie zamówienia, ta aby kupujący nie finalizowali transakcji, zanim nie potwierdzą całkowitego kosztu. Chciał, aby jego zamówienia były „prawdziwymi zamówieniami”, a nie tylko sprawdzaniem cen. [50] Jeśli po pozytywnym przejściu testów zaczniesz się rozwijać lub

budować większą bazę danych z adresami e-mailowymi, lepsze okażą się takie narzędzia, jak na przykład www.aweber.com. [51] Trzeba pamiętać, że sto specyficznych wyrażeń po 10 centów za kliknięcie zadziała lepiej niż dziesięć szerszych pojęć po dolarze każde. Im więcej wydajesz, a więc im więcej ruchu generujesz w sieci, tym większa będzie wartość statystyczna uzyskanych wyników. Jeśli budżet pozwala, zwiększ liczbę pokrewnych wyrażeń i dzienne wydatki tak, aby cały test PPC kosztował cię od 500 do tysiąca dolarów. [52] Jest to rodzaj rachunku bieżącego, służącego do przyjmowania płatności kartą kredytową. [53] Sposób korzystania z tej usługi jest szczegółowo omówiony na końcu tego i następnego rozdziału. [54] Przeczytaj bonusowy artykuł na www.fourhourblog.com, by zrozumieć wszystkie używane tu pojęcia. Wyszukaj „Jedi Mind Tricks”. [55] „Handlowanie na papierze” lub „ćwiczenia na papierze” (ang. paper trading) oznacza, że ustalamy sobie wyimaginowany budżet, „kupujemy” akcje (zapisujemy ich aktualną wartość na kartce), a potem obserwujemy, jak z czasem zmieniają się ich notowania. W ten sposób sprawdzamy, jak wyglądałaby nasza inwestycja, gdybyśmy dokonali jej naprawdę. Jest to pozbawiona ryzyka metoda szlifowania umiejętności inwestowania, zanim wypróbujemy je na własnej skórze.

11

Dochód na autopilocie III MBA – Zarządzanie przez Nieobecność

Fabryka przyszłości będzie miała tylko dwóch pracowników, człowieka i psa. Człowiek będzie tam po to, by karmić psa. Pies będzie tam po to, by pilnować człowieka, aby nie dotykał urządzeń. Warren G. Bennis, profesor zarządzania na Uniwersytecie Południowej Karoliny, doradca Ronalda Reagana i Johna F. Kennedy’ego Większość przedsiębiorców nie zaczyna od automatyzacji jako celu. To sprawia, że padają ofiarą dezorientacji w świecie, gdzie każdy guru biznesu zaprzecza następnemu. Przyjrzyjmy się następującym przykładom: Firma jest mocniejsza, jeśli jednoczy ją miłość, a nie strach... Jeśli pracownicy są najważniejsi, to są zadowoleni. Herb Kelleher, współzałożyciel Southwest Airlines Patrz, dzieciaku. Zbudowałem firmę, będąc skurwielem. Prowadzę ją, będąc skurwielem. Zawsze będę skurwielem

i nawet nie próbuj mnie zmieniać[56]. Charles Revson, założyciel firmy Revlon, do osoby zajmującej wysokie stanowisko w jego firmie Hmm... Kogo naśladować? Jeśli jesteś bystry, zauważyłeś, że dałem ci możliwość wyboru tylko jednej z dwóch opcji. Dobra wiadomość jest taka, że zazwyczaj istnieje trzecia opcja. Sprzeczne rady, które znajdziesz w książkach o biznesie i wielu innych miejscach, zazwyczaj odnoszą się do zarządzania pracownikami – jak radzić sobie z elementem ludzkim. Herb prosi, byś ich uścisnął, Revson każe ci kopnąć ich w jaja, a ja powiem ci, jak rozwiązać problem, eliminując go: usuń element ludzki. Jeśli masz już produkt, który się sprzedaje, czas zaprojektować samonaprawiającą się architekturę samobieżnego biznesu.

Zdalnie sterujący dyrektor generalny Możliwość ukrywania się przed innymi jest człowiekowi miłosiernie dana, albowiem ludzie są dzikimi bestiami i bez tej ochrony pożeraliby się nawzajem. Henry Ward Beecher, amerykański abolicjonista i duchowny, Proverbs from Plymouth Pulpit WIEŚ W PENSYLWANII W dwustuletnim kamiennym wiejskim domu, dokładnie zgodnie z planem przebiegał cichy „eksperyment przywództwa XXI wieku”[57].

Na górze Stephen McDonnell w japonkach na bosych stopach wpatrywał się w arkusz kalkulacyjny na swoim komputerze. Odkąd to się zaczęło, jego firma zwiększyła roczny dochód o 30%, a on mógł spędzać więcej czasu ze swoimi trzema córkami – więcej, niż myślał, że kiedykolwiek będzie możliwe. Eksperyment? Jako dyrektor generalny Applegate Farms nalegał, aby spędzać tylko jeden dzień w tygodniu w siedzibie firmy w Bridgewater w stanie New Jersey. Oczywiście, nie był jedynym dyrektorem generalnym spędzającym czas w domu – są setki takich, którzy mieli zawał serca lub załamanie nerwowe i potrzebują czasu na odpoczynek. Istnieje jednak pewna wielka różnica. McDonnell robi to od ponad siedemnastu lat. Rzadziej, ale jednak, robił to już sześć miesięcy po założeniu tej firmy. Ta zamierzona absencja pozwoliła mu na stworzenie firmy zarządzanej przez procesy, a nie przez założyciela. Ograniczanie kontaktu z menedżerami zmusza przedsiębiorcę do stworzenia reguł operacyjnych, które umożliwiają innym radzenie sobie z problemami we własnym zakresie, bez ustawicznego proszenia go o pomoc. To nie są takie sobie, drobne operacje. Applegate Farms sprzedaje ponad 120 produktów organicznych i naturalnych wyrobów mięsnych do najlepszych sklepów detalicznych i co roku generuje ponad 35 milionów dochodu. To wszystko stało się możliwe, ponieważ McDonnell zaczął, mając w świadomości cel, który chciał na końcu osiągnąć.

Za scenami – architektura muzy Nikt nie może zobaczyć Wielkiego Oz – to rozkaz. Nikt i w żaden sposób! Strażnik Wrót Szmaragdowego Grodu, Czarnoksiężnik z Krainy Oz

Zaczynać, mając wizję końca – organizacyjną mapę tego, jak będzie kiedyś wyglądał biznes – to nic nowego. Niepozorny przedsiębiorca Wayne Huizenga skopiował schemat organizacyjny firmy McDonald’s, robiąc z Blockbustera moloch warty miliardy dolarów. Dziesiątki innych tytanów zrobiło mniej więcej to samo. W naszym przypadku chodzi o to, by mieć „koniec w myślach” w nieco innym znaczeniu. Naszym celem nie jest stworzenie jak największej firmy, lecz raczej firmy, która zajmuje nam jak najmniej czasu. Jej architektura musi stawiać nas poza przepływem informacji, zamiast na samym decyzyjnym szczycie. Gdy pierwszy raz próbowałem tego, nie udało mi się. W roku 2003 przeprowadzono ze mną w moim domu wywiad do dokumentu zatytułowanego As seen on TV (Jak było w telewizji). Co pół minuty przerywały nam sygnały informujące o nadejściu kolejnego emaila, brzdęki komunikatora IM, dzwoniące telefony. Nie mogłem pozostawiać ich bez odpowiedzi, ponieważ dziesiątki decyzji zależały ode mnie. Jeśli nie zadbałem o to, by pociągi jeździły punktualnie, i nie ugasiłem pożarów, nikt tego za mnie nie robił. Po tym doświadczeniu wyznaczyłem sobie nowy cel i gdy sześć miesięcy później przeprowadzano ze mną następny wywiad, jedna zmiana rzucała się w oczy bardziej niż wszystkie inne: cisza. Zmieniłem firmę od podstaw i nie musiałem już odbierać żadnych telefonów ani odpowiadać na żadne e-maile. Często jestem pytany o to, jak duża jest moja firma – ilu ludzi zatrudniam na pełny etat. Odpowiadam, że jednego. Większość osób w tym momencie traci całe zainteresowanie. Z drugiej jednak strony, gdyby ktoś zapytał mnie, ile osób pracuje dla BrainQUICKEN LLC, odpowiedź byłaby zupełnie inna: między dwieście a trzysta. Ja jestem w tej machinie tylko duchem[58].

Od reklam (w tym przypadku drukowanych) po wpłaty gotówki na mój rachunek bankowy — cała uproszczona wersja mojej architektury wraz z niektórymi przykładowymi kosztami została przedstawiona na diagramie zamieszczonym na stronie 278. Jeśli stworzyłeś produkt, opierając się na wskazówkach z ostatnich dwóch rozdziałów, taka struktura okaże się właściwa także dla ciebie. Gdzie na tym diagramie jestem ja? Nigdzie. Nie jestem punktem poboru opłat, przez który każdy musi przejść. Jestem raczej jak policjant przy drodze, który może wkroczyć do akcji, jeśli zajdzie potrzeba. Korzystam ze szczegółowych raportów od podwykonawców, aby upewnić się, że wszystko chodzi jak w zegarku. Sprawdzam raporty z realizacji zamówień w każdy poniedziałek i miesięczne raporty na ten sam temat pierwszego dnia każdego miesiąca. Te ostatnie zawierają zamówienia otrzymane z centrum obsługi klienta i mogę je porównać z wystawionymi przez centra rachunkami, by oszacować zyski. Sprawdzam także przez internet rachunki bankowe pierwszego i piętnastego każdego miesiąca – w ten sposób upewniam się, czy nie ma tam jakichś dziwnych odliczeń. Jeśli coś takiego znajdę, wystarczy jeden e-mail, by rozwiązać problem, a jeśli nie, powracam do kendo, malowania, chodzenia po górach i wszystkiego tego, co w danym momencie robię. Anatomia automatyzacji WIRTUALNA ARCHITEKTURA CZTEROGODZINNEGO TYGODNIA PRACY

Krojenie tortu – ekonomika outsourcingu Każdy podwykonawca bierze swoją część tortu. Oto, jak w zarysie

może wyglądać rachunek zysków i strat hipotetycznego produktu za 80 dolarów, sprzedawanego przez telefon i stworzonego z pomocą eksperta, który otrzymuje tantiemy. Zalecam kalkulację marży zysku przy założeniu kosztów wyższych niż przewidywane. Będzie to rezerwa na nieprzewidziane koszty (czytaj: wpadki) i różne opłaty – na przykład za miesięczne raporty itp. Przychody Koszt produktu dla klienta 80,00 dol. Wysyłka/obsługa 12,95 dol. Całkowity przychód 92,95 dol. Koszty Wytworzenie produktu 10,00 dol. Centrum obsługi klienta (0,83 dol. za minutę × przeciętny czas rozmowy – 4 minuty) 3,32 dol. Wysyłka 5,80 dol. Realizacja (1,85 dol.za zrobienie paczki + 0,50 dol. za pudełka/opakowanie) 2,35 dol. Przetwarzanie kart kredytowych (2,75% z 92,95 dol.) 2,56 dol. Zwroty + odrzucone karty (6% z 92,95) 5,58 dol. Tantiemy (5% ceny hurtowej 48 dol. [80 dol. × 0,6]) 2,40 dol. Całkowity koszt 32,01 dol. Zysk (przychód minus koszt) 60,94 dol. Jak dzielisz koszt reklamy? Jeśli reklama za tysiąc dolarów lub 100 dolarów wydane na PPC generuje pięćdziesiąt transakcji sprzedaży, mój koszt reklamy na jedno zamówienie (CPO – skrót od ang. cost per order) wynosi 20 dolarów. To sprawia, że faktyczny zysk jednostkowy wynosi 40,94 dolara.

Usuwanie siebie z równania – kiedy i jak System to rozwiązanie. AT&T Diagram ze strony 278 powinien stanowić dla ciebie szkic planu stworzenia samopodtrzymującej się wirtualnej architektury. Mogą pojawiać się różnice – w mniejszej lub większej liczbie elementów – jednak główne zasady pozostają takie same. 1. Gdzie tylko jest to możliwe, angażuj firmy outsourcingowe[59], specjalizujące się w jednej funkcji, zamiast wolnych strzelców – bo jeśli jeden pracownik takiej firmy zostanie zwolniony, sam odejdzie lub zawiedzie, możesz zastąpić go innym, nie zakłócając działalności swojej firmy. Angażuj wyszkolone grupy ludzi, którzy mogą sporządzać dla ciebie szczegółowe raporty, i zastępuj jednych innymi, gdy okaże się to konieczne. 2. Zadbaj o to, by wszyscy podwykonawcy chcieli się ze sobą komunikować w celu rozwiązywania problemów. Daj im pisemne zezwolenie na podejmowanie najmniej kosztownych decyzji bez uprzedniej konsultacji z tobą (ja zacząłem od kwot nieprzekraczających 100 dolarów, a po dwóch miesiącach zwiększyłem je do 400 dolarów). Jak to zrobić? Dobrze jest przyjrzeć się, w którym miejscu inni przedsiębiorcy zazwyczaj tracą rozpęd lub utykają w martwym punkcie. Większość przedsiębiorców zaczyna od najtańszych dostępnych narzędzi, starając się stanąć na nogi o własnych siłach. Robią wszystko samodzielnie i angażują jak najmniej pieniędzy. To nie problem. Faktycznie tak trzeba – i lepiej, by przedsiębiorca przećwiczył outsourcing nieco później. Problem polega na tym, że ci sami przedsiębiorcy nie wiedzą, kiedy i jak dać innym zastąpić siebie lub własnoręcznie stworzoną

strukturę czymś bardziej skalowalnym. Mówiąc „skalowalny”, mam na myśli architekturę biznesu, która może sobie poradzić z 10 tysiącami zamówień tygodniowo równie łatwo, jak z dziesięcioma. To wymaga minimalizacji własnego udziału w podejmowaniu decyzji i osiągnięcia w ten sposób celu, jakim jest uwolnienie czasu przy równoczesnym stworzeniu warunków do podwojenia i potrojenia dochodu bez zmiany liczby godzin pracy. Zaplanuj i zabudżetuj odpowiednio rozwój infrastruktury zgodnie z wymienionymi dalej etapami, których miarą jest liczba wysłanych jednostek produktu. Faza I. Łącznie do pięćdziesięciu wysłanych jednostek towaru Zrób to sam. Podaj na stronie internetowej swój własny numer telefonu – zarówno do odpowiedzi na ogólne pytania, jak i przyjmowania zamówień. To ważne na początku. Przyjmuj telefony od klientów, by określić, na jakie najczęściej zadawane pytania będziesz później odpowiadał na stronie internetowej, w zakładce „Najczęściej zadawane pytania”. Będzie to również podstawowy materiał do szkolenia operatorów telefonicznych i tworzenia scenariuszy dla pracowników działu sprzedaży. A jeśli PPC, ogłoszenie w mediach innych niż internet lub twoja strona internetowa będą zbyt niejasne lub mylące i przyciągną nieodpowiednich klientów, którzy zajmą za dużo czasu? Jeśli tak się zdarzy, wprowadź zmiany polegające na tym, by na przykład na stronie znalazła się odpowiedź na najczęściej zadawane pytania i lepsze wyjaśnienie korzyści z używania produktu (jak również informacja, czym produkt nie jest lub czego nie zapewnia). Odpowiadaj na wszystkie e-maile i zapisuj swoje odpowiedzi w jednym folderze, zatytułowanym „Pytania dotyczące obsługi klienta”. Wysyłaj odpowiedzi do swojej wiadomości i wprowadzaj temat wyjaśnienia w linii tytułowej, aby w przyszłości łatwo było to posortować. Osobiście pakuj

i wysyłaj produkt, by sprawdzić, jakie są najtańsze możliwości. Sprawdź, czy możesz otworzyć rachunek kupiecki w lokalnym małym banku (jest to łatwiejsze niż w dużym), aby później móc zlecić tam obsługę płatności kartami kredytowymi. Faza II. Ponad dziesięć wysyłanych jednostek tygodniowo Umieść na swojej stronie internetowej duży zestaw najczęściej zadawanych pytań i na bieżąco dodawaj odpowiedzi – zaraz po otrzymaniu nowego pytania. Znajdź w książce telefonicznej pod hasłem „Usługi realizacji zamówień” lub „Usługi wysyłkowe” lokalne firmy zajmujące się wysyłkami na zlecenie. Jeśli nie uda ci się znaleźć żadnej takiej firmy w książce telefonicznej, poszukaj w internecie albo zadzwoń do miejscowej drukarni i poproś, żeby ci kogoś polecili. Zawęź swój obszar do tych (często najmniejszych) firm, które godzą się nie pobierać opłat wstępnych i nie ustalają minimalnego miesięcznego zamówienia. Jeśli to niemożliwe, poproś przynajmniej o obniżenie o 50% jednego i drugiego, a potem zawnioskuj, by opłata wstępna została potraktowana jako zaliczka za wysyłkę lub zaliczona w poczet innych opłat. Później ogranicz kandydatów tylko do tych, którzy mogą informować pocztą elektroniczną o statusie zamówienia (idealnie) lub odpowiadać na telefony klientów. Gotowe odpowiedzi do skopiowania wyślij ze swojej skrzynki „Obsługa klienta” – szczególnie nadają się do tego odpowiedzi dotyczące statusu zamówienia oraz zwrotów pieniędzy[60]. W celu obniżenia lub wyeliminowania różnych opłat wyjaśnij, że dopiero zaczynasz i twój budżet jest niewielki. Powiedz im, że potrzebujesz pieniędzy na reklamę, która spowoduje, że zwiększy się liczba wysyłek. Jeśli trzeba, wspomnij o firmach konkurencyjnych, nad którymi się zastanawiasz, porównaj je, powołaj się na niższe ceny lub ustępstwa, aby w ten sposób uzyskać większe rabaty i bonusy. Zanim dokonasz ostatecznego wyboru, poproś o rekomendacje

przynajmniej trzech klientów i wykorzystaj następujący schemat, by dowiedzieć się o negatywach: „Rozumiem, że ta firma jest dobra, ale każdy ma jakieś wady. Czy mógłby mi pan wskazać, w których miejscach można się spodziewać jakichś problemów i dlaczego pod tym względem firma ta nie jest najlepsza? Czy mógłby mi pan opisać jakiś incydent lub spór? Spodziewam się, że w każdej firmie pojawiają się takie sprawy, to nic wielkiego. Oczywiście zachowam to w tajemnicy”. Poproś o trzydziestodniowy termin płatności po miesiącu bieżącego płacenia za usługi. Łatwiej jest negocjować to wszystko z mniejszą firmą, która potrzebuje klientów. Postaraj się, by twój producent wysyłał produkt bezpośrednio do firmy wysyłkowej, gdy już taką wybierzesz, i umieść jej adres e-mailowy lub numer telefonu na stronie „dziękujemy”, aby można było sprawdzić status zamówienia (możesz także używać adresu e-mailowego na swojej domenie i przekazywać korespondencję dalej). Faza III. Ponad dwadzieścia wysyłanych jednostek tygodniowo Teraz będziesz już miał pieniądze na opłaty wstępne i będziesz spełniał wymóg minimalnej liczby przesyłek, o które proszą większe, bardziej wymagające firmy. Skontaktuj się z takimi, które załatwiają wszystko od początku do końca – od statusu zamówienia po zwroty towaru i pieniędzy. Porozmawiaj z nimi o kosztach, poproś o referencje centrów obsługi klienta i centrów przetwarzania płatności kartami, z którymi firmy te współpracowały, by dowiedzieć się, jak wygląda przenoszenie danych i rozwiązywanie problemów. Nie próbuj wyważać otwartych drzwi – inaczej będziesz musiał liczyć się z wydatkami na programowanie i pomyłki, a jedno i drugie jest kosztowne. Przygotuj najpierw wszystko, co jest potrzebne do przetwarzania płatności kartami – będziesz do tego potrzebował własnego rachunku kupieckiego. To bardzo istotne, ponieważ firma wysyłkowa może

obsługiwać zwroty i odrzucone płatności kartami, które sama przetwarza, za pośrednictwem wynajętej firmy. Opcjonalnie możesz skorzystać z centrum obsługi klienta poleconego przez twoją nową firmę wysyłkową. Często można dzięki temu zyskać możliwość korzystania z bezpłatnych numerów telefonu, zamiast samemu kupować taki numer. Sprawdź, jaki jest udział zamówień przez telefon i internet w fazie testowej, a potem dobrze się zastanów, czy dodatkowa korzyść z tego ostatniego rozwiązania warta jest zachodu. Często okazuje się, że nie. Osoby, które zamawiają przez telefon, zwykle zamówiłyby przez internet, jeśli miałyby taką możliwość. Zanim podpiszesz umowę z centrum obsługi klienta, zdobądź kilka numerów 0-800..., których ono używa, i wykonaj kilka testowych połączeń, zadając trudne pytania związane z produktem i oceniając zdolności sprzedażowe pracowników centrum. Zadzwoń pod każdy numer co najmniej trzy razy (rano, po południu i wieczorem) i zwróć uwagę na decydujący element: czas oczekiwania. Telefon powinien zostać odebrany po trzech, czterech sygnałach, a jeśli zostaniesz przełączony w tryb oczekiwania, im krócej czekasz, tym lepiej. Jeśli będzie to ponad piętnaście sekund, to znaczy, że stracisz wiele kontaktów i zmarnujesz pieniądze wydane na reklamę.

Sztuka niezdecydowania: im mniej opcji tym większy dochód Firmy wypadają z rynku, gdy podejmują złe decyzje lub – co równie ważne – gdy podejmują zbyt wiele decyzji. To drugie rodzi komplikacje. Mike Maples, współzałożyciel Motive Communications

(pierwsza oferta publiczna o wartości rynkowej 260 milionów dolarów), założyciel i zarządzający w Tivoli (firma sprzedana do IBM za 750 milionów dolarów), inwestujący w różne spółki, na przykład Digg.com Joseph Sugarman jest geniuszem marketingu, autorem kilkudziesięciu sukcesów w sprzedaży bezpośredniej i detalicznej, w tym fenomenu okularów przeciwsłonecznych BluBlocker. Przed serią udanych występów w telewizji (w ciągu piętnastu minut sprzedał 20 tysięcy par okularów BluBlocker) jego domeną były media drukowane. W tej branży zarobił miliony i stworzył imperium o nazwie JS&A Group. Kiedyś został zaangażowany do zaprojektowania reklamy dla producenta linii zegarków na rękę. Producent chciał przedstawić w tej reklamie dziewięć różnych zegarków, ale Joe rekomendował przedstawienie tylko jednego. Klient upierał się, więc Joe zaproponował, aby wypróbować oba rozwiązania – i to w tym samum numerze „Wall Street Journal”. Rezultat? Oferta jednego zegarka spotkała się z sześciokrotnie wyższym odzewem niż oferta dziewięciu[61]. Henry Ford, odnosząc się do swojego Modelu-T, najlepiej sprzedającego się samochodu wszech czasów[62], powiedział: „Klient może wybrać kolor, jaki tylko zechce, byle był to czarny”. Ford rozumiał coś, o czym zapominają ludzie biznesu: służenie klientowi („obsługa klienta”) nie polega na tym, że staniesz się jego osobistym pomocnikiem, zaspokajającym wszystkie jego zachcianki i pragnienia. Obsługa klienta to dostarczanie mu doskonałego produktu po akceptowalnej cenie i rozwiązywanie uzasadnionych problemów (zagubione przesyłki, zamiana, zwrot pieniędzy itp.) w najszybszy możliwy sposób. O to właśnie chodzi.

Im więcej opcji zaoferujemy klientowi, tym większe jest jego niezdecydowanie i tym mniej otrzymujemy zamówień – a więc jest to coś, co ma niewiele wspólnego z obsługą. Poza tym im więcej opcji zaoferujemy klientowi, tym większe stwarzamy dla siebie obciążenie produkcją i obsługą. Sztuka „niezdecydowania” odnosi się do minimalizacji liczby decyzji, które musi podjąć nasz klient. Oto kilka metod, które stosuję ja i inni NR-zy, by zmniejszyć ogólne koszty obsługi o 20–80%. 1. Oferuj jedną lub dwie opcje zakupu (na przykład „podstawową” i „wzbogaconą”) i nic więcej. 2. Nie oferuj różnych możliwości wysyłki. Zaproponuj raczej jedną szybką metodę i pobieraj za to opłatę. 3. Nie oferuj wysyłki na drugi dzień ani przyśpieszonej (zainteresowanych taką usługą można odesłać do odsprzedawcy, który to oferuje – podobnie jak wszystko, o czym mówimy w tych punktach), ponieważ takie metody wysyłki skutkują setkami telefonów od niecierpliwych klientów. 4. Wyeliminuj zupełnie zamówienia telefoniczne i odsyłaj wszystkich potencjalnych klientów na stronę internetową zamówienia. Wydaje się to oburzające, dopóki nie uświadomisz sobie, że historie sukcesów takich, jak na przykład witryny Amazon.com, wynikały właśnie z takiego podejścia, pozwalającego na oszczędności kosztowe, dzięki którym firma mogła przeżyć i rozkwitnąć. 5. Nie oferuj wysyłki za granicę. Poświęcanie dziesięciu minut na zamówienie, by wypełnić druki odprawy celnej, a potem rozpatrywać skargi klientów, gdy produkt kosztuje 20–100% więcej z powodu cła, jest tak samo zabawne, jak walenie głową w mur. Jest też tak samo zyskowne. Niektóre z tych zasad wyraźnie wskazują na to, co najbardziej

przyczynia się do oszczędności czasu – selekcjonowanie klientów.

Nie wszyscy klienci są równi Gdy osiągniesz już fazę III i masz trochę wolnych środków, czas ponownie ocenić swoich klientów i przetrzebić stado. Wszystkie rzeczy mają swoje dobre i złe wersje: dobre jedzenie i złe jedzenie, dobre filmy i złe filmy, dobry seks i zły seks oraz – tak, tak – dobrzy klienci i źli klienci. Teraz zdecyduj się na robienie interesów tylko z tymi pierwszymi i na unikanie tych drugich. Zalecam, by patrzeć na klienta jak na równego sobie partnera handlowego, a nie jak na nieomylną, błogosławioną istotę ludzką, którą trzeba zadowolić każdym kosztem. Jeśli oferujesz doskonały produkt po możliwej do przyjęcia cenie, to strony są równe wobec transakcji, która nie powinna być żebraniem poddanego (ciebie) o łaskę pana (klienta). Bądź profesjonalny, ale nigdy nie płaszcz się przed nierozsądnymi ludźmi. Zamiast zajmować się klientami, którzy wywołują problemy, lepiej zadbaj o to, by nic u ciebie nie zamówili. Znam kilkudziesięciu NR-ów, którzy nie przyjmują płatności za pośrednictwem Western Union ani czekami. Niektórzy odpowiedzą na to: „Odpuszczasz sobie w ten sposób 15–20% sprzedaży”. Z kolei NR odpowie: „Tak, ale równocześnie unikam 15–50% klientów, którzy generują 40% kosztów i zżerają 40% mojego czasu”. To klasyczne 80/20. Ci, którzy wydają najmniej i chcą najwięcej, zanim jeszcze coś zamówią, będą robić to samo po sprzedaży. Pozbycie się ich jest dobrą decyzją, jeśli chodzi o styl życia, i dobrą decyzją finansową. Klienci, którzy przynoszą małe zyski, a wymagają dużo zachodu, którzy dzwonią do działu obsługi klienta i wiszą na telefonie po trzydzieści minut, zadając pytania mało ważne oraz takie, na które odpowiedzi znajdują się na stronie

internetowej, kosztują – w moim przypadku – 24,90 dolara (30 × 0,83 dol.) za jedno trzydziestominutowe zdarzenie. W pierwszej kolejności kasują w ten sposób drobny zysk, który mogliby dla mnie wygenerować. Ci, którzy wydają najwięcej, najmniej się skarżą. Jeśli chcesz przyciągnąć najbardziej dochodowych klientów, którym trzeba poświęcać najmniej uwagi, prócz wyceny na poziomie 50–200 dolarów za „wzbogacony” produkt powinieneś zastosować się do następujących wskazówek: 1. Nie przyjmuj płatności za pośrednictwem Western Union, czekami ani przekazem pieniężnym. 2. Ustal minimum hurtowe na poziomie od dwunastu do stu jednostek i wymagaj podania numeru identyfikacji podatkowej, by rozpoznać, który z odsprzedawców jest prawdziwym biznesmenem, a który wymagającym czasu nowicjuszem. Nie udzielaj osobistych lekcji biznesu. 3. Odsyłaj wszystkich potencjalnych odsprzedawców na stronę internetową, by tam złożyli swoje zamówienia na specjalnych formularzach, które trzeba wydrukować, wypełnić i przysłać faksem. Nigdy nie negocjuj cen i nie zgadzaj się na obniżoną cenę przy większych zamówieniach. Powołaj się na „politykę firmy” spowodowaną problemami w przeszłości. 4. Oferuj produkty tanie (jak na przykład suplement MRI razem z NO2), zamiast darmowych, by nie stracić informacji kontaktowych, które posłużą ci do dalszej sprzedaży. Zaoferowanie czegoś bezpłatnie to najlepszy sposób na przyciągnięcie pożeraczy czasu i wydanie pieniędzy na tych, którzy nie zaoferują ci nic w zamian. 5. Zaoferuj gwarancję przegrałeś–wygrałeś (opis w ramce) zamiast bezpłatnych testów. 6. Nie przyjmuj zamówień z krajów znanych z oszustw, na przykład z Nigerii.

Stwórz swoją bazę klientów na wzór ekskluzywnego klubu i traktuj jego członków dobrze, gdy już zostaną przyjęci do tego grona. Gwarancja przegrałeś–wygrałeś, czyli jak sprzedać wszystko każdemu Jeśli chcesz dostać gwarancję, kup toster.

Clint Eastwood Minęły już czasy trzydziestodniowego terminu zwrotu towaru. Podobne działania nie robią już takiej furory, jak kiedyś. Jeśli produkt się nie sprawdza, to znaczy, że mnie oszukano. Wobec tego będę musiał poświęcić popołudnie na wizytę na poczcie i odesłanie go. To kosztuje mnie więcej niż tylko cenę, jaką zapłaciłem za ten produkt – to również strata czasu i opłaty za przesyłkę. Eliminacja ryzyka to nie wszystko. W ten sposób wkraczamy w zapomniane królestwo gwarancji przegrałeś–wygrałeś i odwrócenia ryzyka. NR-zy stosują to, co większości przychodzi na myśl za późno – gwarancję – a co jest najważniejszym narzędziem sprzedaży. NR stara się, by klienci zawsze odnosili korzyść – nawet wtedy, gdy produkt zawiedzie. Gwarancja przegrałeś–wygrałeś nie tylko uwalnia konsumenta od ryzyka, ale również rodzi dla firmy ryzyko finansowe. Oto kilka przykładów, jak poprzeć słowa czynami. Jeśli nie dowieziemy jej w trzydzieści minut, otrzymasz ją gratis! (Firma Domino Pizza zbudowała swój biznes w oparciu o tę gwarancję). Jesteśmy pewni, że polubisz CIALIS – w przeciwnym wypadku zapłacimy za markę, którą wybierzesz. (W ramach kampanii „CIALIS® Promise Program” oferowana jest bezpłatna próbka tabletek CIALIS. Jeśli zapewnienia z reklamy okażą

się nieprawdą, firma płaci za produkt konkurencji). Jeśli twój samochód zostanie ukradziony, zapłacimy 500 dolarów za twoją zniżkę ubezpieczeniową. (Taka gwarancja sprawiła, że THE CLUB został najlepiej sprzedającym się mechanicznym urządzeniem zapobiegającym kradzieży samochodu na świecie). 110% gwarancji działania w ciągu sześćdziesięciu minut od zażycia pierwszej dawki. (To było hasło dla BodyQUICK, pierwsze wśród suplementów diety dla sportowców. Zaoferowałem klientom nie tylko zwrot ceny sprzedaży produktu, jeśli nie zadziała on w ciągu sześćdziesięciu minut od pierwszej dawki, ale również czek na 10% więcej). Gwarancja przegrałeś–wygrałeś może wydawać się bardzo ryzykowna, szczególnie jeśli ktoś nadużyje jej dla osiągnięcia zysku, na przykład takiego, jaki oferowałem w przypadku BodyQUICK. Jednak wcale tak nie jest... jeśli produkt spełnia oczekiwania. Większość ludzi gra uczciwie. Przyjrzyjmy się konkretnym liczbom. Zwroty BodyQUICK, nawet przy sześćdziesięciodniowym terminie ich przyjmowania (a częściowo właśnie z tego powodu[63]), wynoszą mniej niż 3% w branży, w której średnia wynosi 12–15% przy normalnej gwarancji zwrotu 100% ceny w terminie do trzydziestu dni. Po wprowadzeniu gwarancji na 110% w ciągu czterech tygodni moja sprzedaż wzrosła o 300%, a ogólna liczba zwrotów spadła. Johanna również zastosowała w swojej ofercie podejście przegrałeś–wygrałeś i zaoferowała: „Wzrost gibkości o 40% w ciągu dwóch tygodni lub zwrot wszystkich kosztów (łącznie z kosztami przesyłki) oraz zatrzymanie dwudziestominutowego DVD w charakterze prezentu”. Sherwood wymyślił swoją gwarancję: „Jeśli te koszule nie okażą się najwygodniejszymi, jakie kiedykolwiek nosiłeś, zwróć je, a otrzymasz z powrotem podwójną cenę. Każda koszula posiada

również dożywotnią gwarancję – jeśli się przetrze, odeślij ją, a wyślemy ci bezpłatnie nową”. Oboje zwiększyli swoją sprzedaż o ponad 200%w ciągu pierwszych dwóch miesięcy. Odsetek zwrotów w przypadku Joanny pozostawał taki sam, a w przypadku Sherwooda wzrósł z 2 do 3%. Katastrofa? Ależ skąd. Zamiast sprzedać pięćdziesiąt koszul i przyjąć zwrot jednej ze 100-procentową gwarancją [(50 × 100 dol.) – 100 dol. = 4900 dol. zysku], sprzedał dwieście, otrzymał zwrot sześciu z 200procentową gwarancją [(200 × 100 dol.) – (6 × 200 dol.) = 18 800 dol. zysku]. Ja wybrałbym tę drugą możliwość. Zasada przegrałeś–wygrałeś staje się więc zasadą wygrałeś– wygrałeś. Wyciągnij zatem rękę po nagrodę.

Mała perełka – jak w czterdzieści pięć minut sprawić wrażenie wielkiej firmy Jesteś zmęczony tym, że piasek sypie ci się w oczy? Obiecuję ci supermuskuły w kilka dni. Charles Atlas, siłacz, który sprzedał warte 30 milionów dolarów kursy „dynamicznego oporu” w formie komiksów W kontaktach z dużymi odsprzedawcami lub potencjalnymi partnerami wielkość, a raczej mały rozmiar firmy może być utrudnieniem. Z taką dyskryminacją często trudno jest sobie poradzić i równie często jest ona nieuzasadniona. Na szczęście kilka prostych ruchów może w sposób radykalny poprawić twój wizerunek i sprawić, że będziesz się prezentować jak ktoś z listy „Fortune 500”, a twoja muza w niespełna czterdzieści pięć minut przeniesie się z kawiarni do reprezentacyjnego gabinetu.

1. Nie bądź założycielem.

dyrektorem

generalnym

ani

Nazwanie się „dyrektorem generalnym” lub „założycielem” firmy

nieuchronnie wzbudza podejrzenie, że dopiero zaczynasz. Nadaj sobie tytuł średniego szczebla, na przykład „wiceprezesa”, „dyrektora” lub kogoś podobnego; tytuł, który można rozszerzyć w zależności od okazji („dyrektor handlowy, „dyrektor ds. rozwoju” itp.). Również dla celów negocjacyjnych pamiętaj, że najlepiej jest nie występować w roli ostatecznego decydenta.

2. Podaj kilka adresów e-mailowych i numerów telefonu na swojej stronie internetowej. Podaj kilka adresów e-mailowych na stronie „Kontakty”. Niech odsyłają one do różnych działów, na przykład „zarządzania zasobami ludzkimi”, „sprzedaży”, „ogólnego”, „sprzedaży hurtowej”, „mediów i PR”, „kontaktów z inwestorami”, „komentarzy do strony internetowej”, „statusu zamówień” itp. Na początku cała przychodząca korespondencja będzie przekazywana na jeden – twój – adres. W fazie II większość zostanie przekazana odpowiednim podwykonawcom. Kilka bezpłatnych numerów telefonu można wykorzystać w ten sam sposób.

3. Ustaw interaktywną automatyczną sekretarkę. Można sprawiać wrażenie firmy ulubionej przez inwestorów – i to za mniej niż 30 dolarów. W niespełna dziesięć minut na stronie www.angel.com, mogącej pochwalić się takimi klientami, jak Reebok czy Kellogg’s, można ustawić sobie numer 0-800, witający rozmówców komunikatem głosowym w rodzaju: „Dziękujemy za telefon do [nazwa firmy]. Proszę podać nazwisko osoby lub nazwę działu albo poczekać na listę opcji. Po wypowiedzeniu twojego nazwiska lub wybraniu właściwego działu rozmówca zostanie przekierowany pod wskazany przez ciebie numer telefonu lub do właściwego podwykonawcy – z muzyką w tle i wszystkimi bajerami.

4. Nie podawaj adresu domowego. Nie

podawaj

adresu

domowego,

bo

nie

opędzisz

się

od

nieproszonych gości. Dopóki nie zawrzesz umowy z podwykonawcą obsługującym od początku do końca realizację zamówień, obsługę czeków i przekazów pieniężnych – jeśli zdecydujesz się akceptować taką formę płatności – używaj numeru skrytki pocztowej, ale nie stosuj wyrażenia „skrytka pocztowa” bez podania nazwy ulicy i numeru urzędu pocztowego. Zamiast „Skrytka pocztowa 555, Gdzieś tam, 00-000 Miasto” napisz „Lokal 555, ul. Śródmiejska 123, 00-000 Miasto”.

Ruszaj naprzód, pracuj nad profesjonalizmem i starannie zaprojektowanym wizerunkiem. Ważne jest, jak inni postrzegają wielkość twojej firmy. WYZWANIE DLA KOMFORTU Relaksuj się publicznie (dwa dni) To ostatnie „Wyzwanie dla komfortu” przed rozdziałem, w którym zajmujemy się najmniej komfortową sytuacją, czyli punktem zwrotnym dla zasiedziałych w biurze: negocjowaniem umowy pracy zdalnej. To wyzwanie ma być zabawą, ale chcę tu także pokazać – w konkretny sposób – że reguły, którymi kieruje się większość, to nic innego, jak tylko konwencje społeczne. Nie ma żadnych ograniczeń prawnych, które mogłyby powstrzymać cię przed stworzeniem sobie idealnego życia... lub tylko dobrą zabawą, powodującą masowe zamieszanie. A więc relaksuj się publicznie. Na pozór to proste, czyż nie? Ja sam słynę z tego, że wypoczywam w stylu, który wywołuje śmiech u moich przyjaciół. Oto zadanie – i nieważne, czy jesteś mężczyzną, czy kobietą, czy masz dwadzieścia, czy sześćdziesiąt lat, czy jesteś Mongołem, czy Marsjaninem. Nazywam to „krótką przerwą”. Raz dziennie przez dwa dni po prostu kładź się w samym środku zatłoczonego, publicznego miejsca. Idealna jest pora obiadowa. Może to

być ruchliwy chodnik, wnętrze popularnego lokalu lub uczęszczany bar. Nie ma w tym żadnej szczególnej techniki. Po prostu połóż się i poleż spokojnie na ziemi przez dziesięć sekund, a potem wstań i rób dalej to, co robiłeś przedtem. Robiłem to w nocnych klubach, by wygospodarować trochę miejsca na koło do break dance. Nikt nie reagował na błagania, ale odrobina katatonii na ziemi pomagała. Nie wyjaśniaj tego w żaden sposób. Jeśli ktoś zapyta cię o to po fakcie (będzie zbyt zaskoczony, żeby zapytać cię w czasie relaksu), odpowiedz: „Po prostu miałem ochotę położyć się na sekundę”. Im mniej powiesz, tym zabawniejsze i przyjemniejsze to będzie. Przez dwa pierwsze dni realizuj swoją misję solo, potem możesz robić to z grupą przyjaciół. Z fantazją. Nie wystarczy myśleć nieszablonowo. Myślenie jest pasywne. Postaraj się działać nieszablonowo. NARZĘDZIA I TRIKI Angel (www.angel.com) Uzyskaj numer 0-800 z profesjonalnym menu głosowym (znaki głosowe nazw działów, numery wewnętrzne itp.). To tylko pięć minut. Nie do wiary. Ring Central (www.ringcentral.com) Oferuje bezpłatne numery, śledzenie i przekierowywanie rozmów, pocztę głosową, wysyłanie i otrzymywanie faksów, powiadomienia o wiadomościach – wszystko online. Kopiowanie CD i DVD, drukowanie i pakowanie produktów AVC Corporation (www.avccorp.com) SF Video (www.sfvideo.com)

Lokalna obsługa realizacji zamówień (do dwudziestu wysyłek tygodniowo) Mailing Fulfillment Service Association (www.mfsanet.org) Kompleksowa obsługa realizacji zamówień (powyżej dwudziestu wysyłek tygodniowo, opłata 500 dolarów plus opłata początkowa) Motivational Fulfillment (www.mfpsinc.com) Sekretne zaplecze kampanii HBO, PBS, Comic Relief, Body by Jake i wielu innych. Innotrac (www.innotrac.com) Obecnie jedna z największych firm zajmujących się śledzeniem aktywizacji użytkowników. Moulton Fulfillment (www.moultonfulfillment.com) Centrum dysponujące powierzchnią ponad 18 tysięcy metrów kwadratowych i dostarczające w czasie rzeczywistym online raporty o stanie zapasów. Centra obsługi telefonicznej (opłaty za czas połączenia i / lub za sprzedaż) Generalnie można wyróżnić dwie klasy centrów telefonicznych: przyjmujące zamówienia i będące przedstawicielstwami handlowymi, otrzymującymi prowizję od sprzedaży. Porozmawiaj z każdym usługodawcą, jakiego bierzesz pod uwagę, by zrozumieć oferowane przez niego możliwości i związane z tym koszty. Pierwsze rozwiązanie jest dobrym wyborem, jeśli podajesz cenę produktu w reklamie lub ogłoszeniu (twarda oferta), jeśli oferujesz bezpłatną informację (umożliwienie kontaktu) lub nie potrzebujesz wyszkolonych sprzedawców, którzy mogliby prowadzić negocjacje i odpowiadać na pytania. Innymi słowy, jeśli twoje ogłoszenie lub strona

internetowa dokonują wstępnej kwalifikacji potencjalnych nabywców. Dla drugich właściwsze byłoby używanie nazwy „centra sprzedaży”. Operatorzy i otrzymują prowizję, i są odpowiednio wyszkoleni w kwestii doprowadzania transakcji do końca. Ich głównym celem jest sprawienie, by rozmówcy stali się nabywcami. Rozmowy z nimi są często reakcją na wskazówkę „ w celu uzyskania bliższych informacji lub próbek prosimy zadzwonić” zawartą w ogłoszeniu, które nie podaje ceny (miękka oferta). W tym przypadku możesz spodziewać się wyższych kosztów w przeliczeniu na pojedynczą transakcję. LiveOps (www.liveops.com) Pionier wśród programów do sprzedaży „z domu”, dzięki któremu można odpowiedzieć na więcej telefonów. Zapewnia kompleksową obsługę przez agentów, interaktywną telefonię IVR i posiada opcję hiszpańskojęzyczną. Często używany jest do jednoetapowego przyjmowania zamówień, bez oferty miękkiej. West Teleservices (www.west.com) Dwadzieścia dziewięć tysięcy pracowników na całym świecie, przetwarzanie miliardów dyspozycji w ciągu roku. Wszyscy gracze operujący wielkimi wolumenami i oferujący niskie ceny korzystają z tego serwisu, sprzedając produkty po obniżonych cenach i o wyższej jakości, oferując bezpłatne testowanie i plany ratalne. NexRep (www.nexrep.com) Zaawansowany program dla agentów prowadzących sprzedaż z domu, specjalizujących się w usługach B2C i B2B oraz wewnętrznych czy zewnętrznych programach. Jeśli do twoich priorytetów należą wyniki, szybkość reakcji, integracja internetowa i wysoka jakość postrzegana przez klienta, to jest to poważna opcja do rozważenia. Triton Technology (www.tritontechnology.com)

Centrum sprzedaży, zainteresowane wyłącznie prowizją, znane z niesamowitej wręcz umiejętności doprowadzania transakcji do końca (obejrzyj film Boiler Room oraz przyjrzyj się postaci Aleca Baldwina w Glengarry, Glen Ross). Nie dzwoń do nich, jeśli cena sprzedaży twojego produktu nie wynosi co najmniej 100 dolarów. CenterPoint Teleservices (http://www.centerpointllc.com) Ten zespól sprzedażowy ma doświadczenie w sprzedaży na podstawie twardej oferty, miękkiej oferty, wielokrotnej oferty (sprzedaż dodatkowych produktów po tym, jak rozmówca zgodzi się kupić reklamowany produkt), pochodzącej z radia, telewizji, materiałów drukowanych lub sieci. Stewart Response Group (www.stewartresponsegroup.com) Centrum telefoniczne nastawione na prowadzenie sprzedaży, wykorzystujące model agentów pracujących z domu w ramach programów marketingu „inbound” (nastawionego na to, by być widocznym dla potencjalnego klienta) i marketingu wychodzącego precyzyjnie skierowanego na docelowego klienta. To jeszcze jedno centrum, w którym klienci mają do czynienia z żywym człowiekiem, a nie wyłącznie z komputerem. Przetwarzanie płatności kartami kredytowymi (konieczne jest posiadanie w banku odpowiedniego rachunku kupieckiego) Firmy, o których chciałbym tu wspomnieć, w przeciwieństwie do opisanych w poprzednim rozdziale specjalizują się nie tylko w przetwarzaniu płatności kartami kredytowymi, ale również współpracują w twoim imieniu z firmami realizującymi zamówienia, dzięki czemu sam możesz zniknąć z równania. TransFirst Payment Processing (www.transfirst.com) Chase Paymentech (www.paymentech.com)

Trust Commerce (www.trustcommerce.com) PowerPay (www.powerpay.biz) Jedna z pięciuset najszybciej rosnących prywatnych firm w rankingu „Inc.” – przetwarzanie płatności kartami z iPhone’a i dużo więcej. Oprogramowanie do obsługi programów partnerskich (afiliacyjnych) My Affilate Program (www.myaffiliateprogram.com) Zobacz również programy wymienione w dziale „Narzędzia i triki” na końcu rozdziału 9. Agencje dyskontowych zakupów mediów Jeśli skontaktujesz się z czasopismem, stacją radiową, kanałem telewizyjnym i zapłacisz stawkę bazową – cenę „detaliczną” pierwszej oferty – nigdy nie zrobisz w tej dziedzinie nic wielkiego. Oszczędź sobie wielu kłopotów i pieniędzy – zastanów się nad skorzystaniem z agencji, które negocjują w wybranych mediach rabaty sięgające nawet 90%. Manhattan Media (materiały drukowane, www.manhattanmedia.com) Wielka i szybko działająca agencja. Korzystam z niej od samego początku. Novus Media (materiały drukowane, www.novusprintmedia.com) Współpracuje z ponad 1400 wydawcami czasopism i gazet; oferuje ceny odpowiadające średnio 80% ceny katalogowej. Do jej klientów należą Sharper Image i Office Depot. Mercury Media (telewizja, www.mercurymedia.com) Największa prywatna agencja zajmująca się aktywizacją użytkowników mediów w Stanach Zjednoczonych. Zatrudnia specjalistów od telewizji, ale może również oferować zakupy czasu

radiowego i miejsca w materiałach drukowanych. Pełne śledzenie i raportowanie umożliwia obliczenie zwrotu z inwestycji. Euro RSCG (różne media, http://www.eurorscgedge.com/) Jeden ze światowych liderów w aktywizacji telewidzów i użytkowników mediów na wszystkich platformach. Canella Media Response Television (telewizja, http://www.drtv.com) Stosuje innowacyjny model opłat P/I (per inquiry, czyli od zapytania), w którym dzielicie się zyskami z zamówień bez potrzeby płacenia z góry. Jeśli kampania odniesie sukces, to jest to opcja o wyższym jednostkowym koszcie zamówienia, ale niższych inwestycjach w media wymagające zapłaty z góry. Marketing Architects (radio, www.marketingarchitects.com) De facto wiodąca, ale dość droga agencja aktywizacji mediów. Niemal wszystkie największe sukcesy w tej branży – Carlton Sheets No Money Down, Tony Robbins itp. – wiązały się z wykorzystaniem jej usług. Radio Direct Response (radio, www.radiodirect.com) Mark Lipsky stworzył wspaniałą firmę, której klienci to zarówno małe przedsiębiorstwa, prowadzące marketing bezpośredni, jak i tacy gracze, jak Travel Channel czy Wells Fargo. Badania marketingowe w internecie i firmy badawcze (zarządzanie kampaniami PPC itp.) Mała skala – skorzystaj z pomocy kogoś, kogo znajdziesz na miejscu SEMPO (www.sempo.org; zobacz spis członków) Bardzo mocne średnie firmy Clicks 2 Customers (www.clicks2customers.com)

Working Planet (www.workingplanet.com) Wymagający profesjonaliści – małe kampanie, od kilku tysięcy dolarów Marketing Experiments (www.marketingexperiments.com) To mój zespół. Did It (www.did-it.com) ROIRevolution (www.roirevolution.com) Koszt jest prowizją od ilości kliknięć w ciągu miesiąca. iProspect (ww.iprospect.com) Firmy świadczące kompleksową obsługę w zakresie produkcji materiałów reklamowych i informacyjnych To firmy, które sprawiły, że powszechnie znane stały się takie marki, jak Oreck Direct, Nutrisystem, Nordic-Track czy Hooked on Phonics. Pierwsza posiada doskonały glosariusz aktywizacji użytkowników i telewidzów, a obie strony internetowe oferują bardzo ciekawe zasoby. Nie dzwoń, jeśli twój budżet nie przekracza 15 tysięcy dolarów na krótką kampanię reklamową lub 50 tysięcy dolarów na długotrwałą kampanię informacyjną. Cesari Direct (http://www.cesaridirect.com/) Hawthorne Direct (www.hawthornedirect.com) Script-to-Screen (www.scripttoscreen.com) Detaliczna i międzynarodowa dystrybucja produktów Czy chcesz, by twój produkt trafił na półki Wal-Martu, Costco, Nordstromu lub wiodących marketów w Japonii? Czasami warto skorzystać z pomocy ekspertów, którzy pomogą tam trafić.

Tristar Products (http://www.tristarproductsinc.com) Ta firma stoi za PowerJuicer i wieloma innymi hitami. Tristar posiada również własne studio produkcyjne, więc oprócz dystrybucji detalicznej może zaoferować kompleksową obsługę. BJ Direct (firma międzynarodowa, www.bjgd.com) Agenci znanych osób Chcesz, by jakaś znana osoba lansowała twój produkt lub została twoim rzecznikiem? To może być dużo mniej kosztowne, niż ci się wydaje, jeśli tylko właściwie się za to weźmiesz. Wiem o jednym kontrakcie na lansowanie odzieży przez najlepszego miotacza Wielkiej Ligi Baseballowej, którego wartość to tylko 20 tysięcy dolarów rocznie. Warto spróbować. Celeb Brokers (www.celebbrokers.com) Jack King był tym, który pierwszy wprowadził mnie w ten fascynujący świat. Zna go przecież na wylot. Celebrity Endorsement Network (www.celebritendorsement.com) Wyszukiwanie znanych osób Contact Any Celebrity (www.contactanycelebrity.com) Można to zrobić samemu, tak jak ja robiłem wiele razy. Internetowa książka teleadresowa oraz wprawni pracownicy specjalistycznej agencji pomogą ci w odszukaniu każdej znanej osoby na świecie. PROJEKTOWANIE STYLU ŻYCIA W PRAKTYCE Po przeczytaniu rozdziału na temat outsourcingu pomyślałem, że brzmi to ciekawie, ale nigdy nie sprawdzi się w moim przypadku. Jednak ponieważ reszta książki była bardzo celna, postanowiłem spróbować. Zamiast wysyłać pieniądze za granicę, wybrałem Stany Zjednoczone i skorzystałem z pomocy swojej bratanicy, która była co prawda jeszcze uczennicą, ale jej wiedza na temat komputerów była dla mnie niepojęta. W ten sposób przetestowałem teorię w praktyce. Rezultaty były dla mnie niesamowitym przeżyciem i pozwoliły mi zaoszczędzić dużo

czasu, a dla niej były źródłem dochodu. Wygląda na to, że czerpię wszystko, co pozytywne, z outsourcingu, a nie mam problemów z językiem i innymi rzeczami... Możliwość kształtowania młodego człowieka, by myślał o czymś lepszym, pasuje do reszty twojej książki... KEN D.

*** Hej, Tim, Wspomniałeś kilka miesięcy temu owww.weebly.com – używam tego do budowania wszystkich stron internetowych poświęconych moim muzom i myślę, że to wspaniałe narzędzie! Również grupy na Facebooku pokrywają (niemal) każdą możliwą do wyobrażenia niszę. Zatem, co mi się udało: (1) znalazłem niszową grupę, która kupi mój produkt, będący moją muzą, (2) wysyłam wiadomość do każdego administratora, wyjaśniając, z jakiego powodu moja muza przyda się członkom jego grupy. Potem uprzejmie proszę o umieszczenie notki reklamowej w „Najnowszych wiadomościach” dla grupy. Taka reklama wygląda bardziej wiarygodnie niż post na tablicy i pozostaje tam (bezpłatnie), dopóki administrator jej nie usunie. To sto razy lepsze niż post na tablicy. W jednym przypadku administrator kupił mój produkt-muzę, umieścił moją notkę w „Najnowszych wiadomościach” dla grupy, a potem wysłał e-mail do całej grupy i zachęcił do zakupu na mojej stronie. GAVIN

[56]

Richard Tedlow, Giants of Enterprise: Seven Business Innovators and the Empires They Built, 2001; reprint: HarperBusiness, New York 2003. [57] Za: The Remote Control CEO, „Inc.”, październik 2005. [58] Faktycznie jestem tam teraz duchem, ponieważ w 2009 roku sprzedałem BrainQUICKEN prywatnemu funduszowi inwestycyjnemu. [59] Zaangażowanie firm outsourcingowych może być tak samo proste, jak korzystanie z wiarygodnych usług internetowych. Nie czuj się onieśmielony tą nazwą.

[60]

Przykładowe odpowiedzi e-mailowe, mogące posłużyć realizatorom zamówień, można znaleźć na stronie www.fourhourblog.com. [61] Joseph Sugarman, Advertising Secrets of the Written Word , DelStar Books, 1998. [62] W zależności od tego, jakiego miernika użyjemy (liczby samochodów czy wartości sprzedaży), niektórzy twierdzą, że rekordzistą jest Volkswagen Garbus. [63] Na korzyść klienta i aby zarobić na powszechnym lenistwie (również moim), daj mu jak najwięcej czasu na zastanowienie się nad produktem i zapomnienie. Noże Ginsu mają pięćdziesięcioletnią gwarancję. Czy możesz zaoferować sześćdziesięcio-, dziewięćdziesięcio-, czy nawet 365dniową gwarancję? Najpierw oszacuj przeciętny odsetek zwrotów przy trzydziesto- i sześćdziesięciodniowym okresie gwarancji (dla celów budżetowania i prognozowania przepływów pieniężnych), a potem wydłuż ten okres.

Krok IV

L jak Liberalizacja Lepiej jest dla człowieka mylić się na wolności, niż mieć rację w okowach. Thomas H. Huxley, angielski biolog, znany jako „buldog Darwina”

12

Akt zniknięcia Jak uciec z biura

Pracując wiernie przez osiem godzin dziennie, możesz w końcu zostać szefem i pracować po dwanaście godzin dziennie. Robert Frost, amerykański poeta i czterokrotny zdobywca Nagrody Pulitzera Na tej drodze liczy się tylko pierwszy krok. Jean-Baptiste-Marie Vianney, święty katolicki, Curé d’Ars PALO ALTO, KALIFORNIA

– Nie będziemy wydawać dużych sum na telefon. – Nie proszę cię o to. Cisza. Potem skinięcie głową, śmiech i grymas rezygnacji. – OK, zatem dobrze. I o to chodziło, o ugięcie karku. Czterdziestoczteroletni Dave Camarillo, od zawsze pracujący na etacie, złamał zasady i rozpoczął swoje drugie życie. Nie został zwolniony, nikt się na niego nie wydzierał. Jego szef chyba całkiem nieźle zniósł całą sytuację. Bez wątpienia Dave osiągał w pracy

świetne wyniki, potrafił zbajerować klientów, wcale się z nimi nie spotykając, a przy tym udało mu się spędzić w Chinach trzydzieści dni, mimo że nikomu o tym nie powiedział. „To nie było nawet w połowie tak trudne, jak myślałem”. Dave jest jednym z ponad 10 tysięcy pracowników firmy Hewlett Packard (HP) i – co wydaje się nieprawdopodobne – naprawdę lubi swoją pracę. Nie marzył o założeniu własnej firmy, a przez ostatnie siedem lat zajmował się obsługą techniczną klientów w czterdziestu pięciu stanach i dwudziestu dwóch krajach. Sześć miesięcy temu napotkał jednak pewien mały problem. Problem – rodzaju żeńskiego – miał niespełna 160 cm wzrostu i ważył pięćdziesiąt kilogramów. Czyżby, podobnie jak większość mężczyzn, nie chciał się angażować, nie chciał burzyć swobody samotnego mieszkania lub nie dawał się oderwać od ostatniej ucieczki szanującego się mężczyzny, czyli Play Station? Nie, to wszystko już go nie obchodziło. Tak naprawdę Dave gotowy był się oświadczyć, ale brakowało mu wolnego czasu, a jego dziewczyna mieszkała w innym mieście. Daleko, bardzo daleko – dzieliło ich 9516 kilometrów. Poznał ją podczas wizyty u klienta w Shenzhen w Chinach. Teraz nadszedł czas, by poznać jej rodziców, ale logistyka tego przedsięwzięcia była przerażająca. Dopiero niedawno Dave zaczął odbierać w domu służbowe telefony, a czyż nie dom jest najważniejszy? Jeden bilet na samolot, jeden trzypasmowy telefon komórkowy T-Mobile i już znalazł się gdzieś nad Pacyfikiem, zaczynając w ten sposób pierwszy, tygodniowy eksperyment. Dwanaście stref czasowych dalej poprosił swoją dziewczynę o rękę, ona nie odmówiła, ale wciąż nie wiadomo było, co dalej. Drugi wyjazd trwał już trzydzieści dni, umożliwił poznanie chińskiej

rodziny i kuchni, a na jego zakończenie Shumei Wu została Shumei Camarillo. A w Palo Alto firma HP wciąż walczyła o światową dominację, nie wiedząc i nie bacząc, gdzie jest Dave. Przekierował on swoje rozmowy na telefon komórkowy nowo poślubionej żony i wszystko działało, jak trzeba. Gdy Dave wrócił do Stanów Zjednoczonych, licząc na najlepsze, lecz przygotowany na najgorsze, zdobył dwadzieścia jeden skautowskich sprawności w dziedzinie mobilności. Przyszłość musiała elastycznie dostosować się do jego wymagań. Postanowił, że zacznie od spędzenia dwóch miesięcy każdego lata w Chinach, a potem pojedzie do Australii i Europy, by nadrobić stracony czas – a wszystko to przy pełnym wsparciu szefa. Klucz do opanowania emocji był prosty – zamiast prosić o pozwolenie, poprosił o wybaczenie. „Nie podróżowałem przez całe trzydzieści lat mojego życia – więc czemu by nie zacząć?”. *** Dokładnie takie pytanie powinien zadać sobie każdy – dlaczego nie, do jasnej cholery?

Z kasty na wolność Bogaci w tradycyjny sposób, członkowie klasy wyższej, niegdyś posiadający liczne zamki, noszący muszki, hodujący małe, wkurzające pieski salonowe, są określani mianem „dobrze sytuowanych z jakiegoś miejsca”. Schwarzowie z Nantucket i McDonnellowie z Charlottesville. Spędzanie lata w Hampton było w latach dziewięćdziesiątych taaaaaakie trendy. Dziś następuje zmiana warty. Przywiązanie do jednego miejsca staje się

cechą charakterystyczną klasy średniej. Bogaci w Zupełnie Nowy Sposób są tak określani z powodów bardziej ulotnych niż pieniądz – tu liczy się niczym nieograniczona mobilność. Ta przynależność do klasy podróżujących i bogatych nie ogranicza się wyłącznie do właścicieli nowo powstałych firm i wolnych strzelców. Etatowi pracownicy również mogą się na to załapać[64]. Nie tylko mogą się załapać, ale także spełnić warunek, do którego dąży coraz więcej firm. BestBuy, gigant sprzętu elektronicznego, wysyła właśnie do domu pracowników swojej centrali w Minnesocie i twierdzi, że w ten sposób nie tylko obniża koszty, ale również o 10–20% poprawia zyski. Nowa mantra brzmi: „Pracuj gdziekolwiek i kiedy chcesz, ale rób, co do ciebie należy”. W Japonii zombie w garniturze z kamizelką, wskakujący każdego ranka do kieratu „od 9 do 17” nazywany jest „sarari-man” – od angielskiego salary man, czyli „człowiek na pensji” – a w ciągu ostatnich kilku lat powstał w języku japońskim także nowy czasownik: „datsu-sara suru”, co oznacza „uciekać (datsu) od stylu życia »człowieka na pensji«”. Teraz twoja kolej, by nauczyć się kroków tańca datsu-sara[65].

Jak przekupić szefa piwem – analiza przypadku z Oktoberfest Jeśli chcesz osiągnąć wyzwolenie z okowów pracy w sztywnych godzinach, powinieneś zrobić dwie rzeczy: pokazać korzyści, jakie osiągnie firma z twojej zdalnej pracy, i sprawić, by odmowa była zbyt kosztowna lub zbyt dotkliwa. Pamiętasz Sherwooda? Jego francuskie koszule były pierwszym krokiem w tym kierunku. Zaczęło korcić go, by wyrwać się ze Stanów na włóczęgę po świecie.

Pieniędzy miał aż nadto, ale najpierw musiał uciec od nieustającego biurowego nadzoru. Dopiero potem mógł zastosować wszystkie narzędzia służące oszczędności czasu, dokonać Eliminacji i wyruszyć w podróż. Sherwood jest inżynierem mechanikiem i w dwa razy krótszym czasie może wykonać dwa razy więcej projektów, jeśli wyeliminuje 90% rzeczy, które pożerają mu czas i przeszkadzają w działaniu. Ilościowy skok wyników został zauważony przez jego przełożonych – taki pracownik stał się dla firmy bardziej wartościowy. Gdyby go utracili, byłoby to bardziej kosztowne. Większa wartość oznacza większy wpływ w negocjacjach. Sherwood był pewny, że zachowa swoją wydajność i skuteczność, więc mógł podkreślić wyraźny wzrost jednej i drugiej podczas próbnego okresu pracy zdalnej. Odkąd wyeliminował większość spotkań i bezpośrednich dyskusji, w naturalny sposób przerzucił 80% komunikacji z szefem i kolegami na email, a pozostałe 20% na telefon. Poza tym zastosował się do wskazówek z rozdziału 7, „Przerwanie przerywania i sztuka odmowy”, by o połowę zredukować nieważne i powtarzające się e-maile. Dzięki temu jego nieobecność stała się mniej – jeśli w ogóle – zauważalna z punktu widzenia zarządzania. Sherwood pędził pełną parą pod coraz słabszym nadzorem. Nasz bohater wprowadzał w życie swoją ucieczkę pięcioetapowo – zaczął ją 12 lipca podczas sezonu urlopowego, kontynuował przez następne dwa miesiące, a zakończył wyprawą na Oktoberfest do Monachium. Była to ostatnia dwutygodniowa próba przed realizacją większych i bardziej śmiałych planów podróżniczych. Etap 1. Zwiększenie inwestycji W pierwszej kolejności 12 lipca Sherwood porozmawiał ze swoim szefem na temat dodatkowego szkolenia, z którego mogli skorzystać pracownicy. Zaproponował, by firma zapłaciła mu za czterotygodniowe

szkolenie z wzornictwa przemysłowego, dzięki któremu miałby lepszy kontakt z klientami. Nie zapomniał pokreślić korzyści, jakie odniesie z tego zarówno szef, jak i firma (m.in. zmniejszy się liczba konsultacji między działami, a dzięki temu klient będzie lepiej obsłużony w krótszym czasie). Sherwood chciał, by firma możliwie jak najwięcej w niego zainwestowała, gdyż wtedy jego odejście okazałoby się dla niej większą stratą. Etap 2. Wykaż się lepszymi wynikami, osiąganymi poza fizycznym miejscem pracy Następnie Sherwood zadzwonił do firmy i poinformował, że we wtorek i środę, 18 i 19 lipca, będzie przebywał na zwolnieniu lekarskim. Chciał pokazać, jaką wydajność mógłby osiągnąć, pracując poza biurem[66]. Zdecydował się na zwolnienie od wtorku do czwartku z dwóch powodów: po pierwsze trzydniowy weekend zawsze wydaje się „oszukany”, a po drugie mógł sprawdzić, czy uda mu się dobrze funkcjonować w odosobnieniu, nie pozbawiając się weekendowego wypoczynku. Pokazał, że w ciągu tych dwóch dni wykonał dwa razy większą pracę. Na wszelki wypadek potwierdził to e-mailem wysłanym do szefa i zapisał w wymierny sposób swoje osiągnięcia, aby odwołać się do nich w trakcie dalszych negocjacji. Ponieważ korzystał w pracy z kosztownego oprogramowania CAD, którego licencjonowana wersja działała wyłącznie na jego biurowym komputerze, zainstalował u siebie bezpłatną wersję testową oprogramowania GoToMyPC, obsługującego zdalny dostęp i umożliwiającego mu łączenie się z domu z komputerem firmowym. Etap 3. Przygotuj informację o wymiernych korzyściach dla firmy Po trzecie Sherwood stworzył listę swoich osiągnięć poza biurem, wyjaśniając każdy jej punkt. Miał świadomość, że trzeba przekonać innych, iż zdalna praca to dobra decyzja biznesowa, a nie jego osobista

korzyść. Wymierny rezultat końcowy to trzy projekty dziennie więcej, niż wynosił jego średni dotychczasowy wynik – trzy godziny dodatkowego, płatnego czasu dla klientów. Dla wyjaśnienia wskazał na oszczędność czasu przeznaczonego na dojazdy i mniej uciążliwości wynikających z hałasu w biurze. Etap 4. Zaproponuj czas próby Po czwarte po udanym wykonaniu zadania – „Wyzwania dla komfortu” z poprzedniego rozdziału – Sherwood z pewnością siebie zaproponował niewinną próbę, polegającą na pracy zdalnej przez dwa tygodnie, po jednym dniu w tygodniu. Zawczasu zaplanował scenariusz, ale nie przygotował prezentacji w PowerPoincie ani w żaden inny sposób nie stwarzał wrażenia nadejścia czegoś poważnego i nieodwracalnego[67]. Sherwood zapukał do drzwi swojego szefa około 15 w dość luźny czwartek, 27 lipca, tydzień po swojej nieobecności, a scenariusz rozmowy wyglądał tak, jak pokazałem poniżej. Szablonowe zdania zostały podkreślone, a przypisy wyjaśniają poszczególne punkty negocjacji. Sherwood: Cześć, Bill. Masz chwilkę? Bill: Jasne. O co chodzi? Sherwood: Chciałbym zarazić cię pomysłem, który chodzi mi po głowie. Dwie minuty powinny wystarczyć. Bill: Ok, wal. Sherwood: W tamtym tygodniu, pamiętasz, byłem chory. Mniejsza z tym, postanowiłem pracować w domu, mimo że czułem się okropnie. I to jest właśnie zabawne. Myślałem, że nic nie uda mi się zrobić, ale okazało się, że każdego dnia kończyłem o trzy projekty więcej niż zwykle. Co więcej, zaoszczędziłem trzy płatne godziny, bo nie musiałem dojeżdżać do biura, nie przeszkadzał mi hałas, nikt mi nie przerywał. Ok, do tego właśnie zmierzam. Chciałbym – tak na próbę – zaproponować, że przez dwa tygodnie będę pracował w domu w poniedziałki i wtorki. Możesz się temu sprzeciwić, kiedy tylko zechcesz. Przyjdę do biura, jeśli będziemy musieli się z kimś spotkać, ale

chciałbym po prostu spróbować – tylko przez dwa tygodnie, żeby zobaczyć, co z tego wyjdzie. Jestem w 100% pewny, że zrobię w tym czasie dwa razy więcej. Czy wydaje ci się to rozsądne? Bill: Hmmm... A co, jeśli trzeba będzie przedyskutować projekt z klientem? Sherwood: Jest taki program komputerowy GoToMyPC, z którego korzystałem, by mieć dostęp do biurowego komputera w czasie, gdy byłem chory. Mogę wszystko widzieć na odległość, a poza tym będę miał na okrągło włączoną komórkę. Aaaaaa więc..... Co o tym myślisz? Wypróbujmy to, począwszy od najbliższego poniedziałku, i zobaczmy, ile będę w stanie zrobić[68]. Bill: Mmmm... Ok, w porządku. Ale tylko na próbę. Mam o piątej spotkanie i muszę już lecieć, pogadamy o tym później. Sherwood: Doskonale. Dziękuję za poświęcony czas. Będę cię o wszystkim informował. I jestem pewien, że pozytywnie cię to zaskoczy.

Sherwood nie spodziewał się, że mógłby uzyskać zgodę na dwa dni pracy zdalnej w tygodniu. Poprosił o dwa, aby w razie odmowy jako wyjście awaryjne zaproponować tylko jeden (ujmowanie w nawias). Dlaczego nie poszedł od razu po pięć dni pracy zdalnej w tygodniu? Z dwóch powodów. Po pierwsze dla zarządzających tak z punktu byłoby to trudne do zaakceptowania. Trzeba prosić o palec, a potem złapać za rękę, nie zapalając przy tym ostrzegawczej lampki. Po drugie dobrze jest popracować nad swoimi umiejętnościami zdalnej pracy – przygotować się trochę – zanim nadejdzie decydujący moment. Zmniejsza to prawdopodobieństwo kryzysu i wpadki, która mogłaby spowodować pozbawienie nas wywalczonego prawa do pracy zdalnej. Etap 5. Rozszerz czas pracy zdalnej Sherwood pilnował, by dni, które spędzał poza biurem, okazały się dniami jego najwydajniejszej pracy. W tym celu minimalnie zmniejszał nawet swoją wydajność pracy w biurze, aby podkreślić kontrast. Umówił się na 15 sierpnia na spotkanie ze swoim szefem, by przedyskutować

wyniki. Przygotował jednostronicowe podsumowanie, szczegółowo pokazujące w punktach jego lepsze wyniki i zadania zrealizowane podczas nieobecności w biurze. Zaproponował podwyższenie stawki do czterech dni pracy zdalnej w tygodniu na dwutygodniowy okres próbny – a jednocześnie był w pełni przygotowany na to, by w razie potrzeby zejść ze swoimi żądaniami do trzech dni. Sherwood: Naprawdę okazało się to jeszcze lepsze, niż się spodziewałem. Jeśli spojrzysz na liczby, zobaczysz, że ma to głęboki sens biznesowy, a ja dużo bardziej lubię teraz tę pracę. Tak to wygląda. Chciałbym zaproponować – jeśli ty też uważasz, że to ma sens – żeby spróbować z czterema dniami pracy zdalnej przez następne dwa tygodnie. Pomyślałem, że w najbliższy piątek[69] dobrze by było przygotować się do następnego tygodnia, ale możemy to zrobić wtedy, kiedy będzie ci to odpowiadać. Bill: Sherwood, naprawdę nie wiem, czy możemy tak zrobić. Sherwood: Czego najbardziej się obawiasz[70]? Bill: Wygląda na to, że zamierzasz odejść. Pytam więc, czy chcesz od nas odejść? A po drugie co będzie, jeśli każdy zechce zrobić to samo? Sherwood: W porządku. Masz rację[71]. Powiem szczerze, kiedyś byłem bliski odejścia, bo wciąż mi ktoś przeszkadzał, dojazdy dawały mi się we znaki i w ogóle... Ale teraz czuję się wspaniale, bo to się zmieniło[72]. Robię więcej i czuję się bardziej zrelaksowany z powodu tych zmian. Po drugie nikomu nie można pozwolić na zdalną pracę, o ile nie wykaże się wyższą wydajnością. W moim przypadku ten eksperyment doskonale się sprawdził. Jeśli ktoś potrafi się wykazać, dlaczego nie dać mu spróbować? To obniża koszty biura, zwiększa wydajność pracy i uszczęśliwia pracowników. Co zatem powiesz? Czy mogę sprawdzić to przez dwa tygodnie i przychodzić w piątki, by zająć się biurowymi sprawami? Wciąż wszystko dokumentuję i ty oczywiście masz prawo w każdej chwili zmienić zdanie. Bill: Człowieku, jesteś uparty. W porządku, zrobię to dla ciebie, ale nie paplaj o tym na prawo i lewo. Sherwood: Oczywiście. Dzięki, Bill. Doceniam twoje zaufanie. Porozmawiamy niebawem.

Sherwood nadal był wydajny w domu, a w biurze wciąż osiągał gorsze wyniki. Przejrzał je z szefem po dwóch tygodniach i umówił się na następne dwa tygodnie z czterema dniami pracy zdalnej. We wtorek, 19 września, poprosił o pracę zdalną w pełnym wymiarze czasu – próbnie na dwa tygodnie – ponieważ chciał odwiedzić swoich krewnych w innym stanie[73]. Zespół Sherwooda był właśnie w połowie realizacji projektu wymagającego jego wiedzy i umiejętności, a on sam był gotów odejść, jeśli szef by mu odmówił. Sherwood rozumiał, że – podobnie jak przy negocjacjach ceny za reklamę blisko ostatecznego terminu – otrzymanie tego, czego się chce, często zależy bardziej od tego, kiedy prosisz, niż od tego, jak prosisz. Mimo że wolałby nie odchodzić z pracy, jego dochód z koszul wystarczał aż nadto, by sfinansować marzenie o wyjeździe na Oktoberfest i w inne miejsca. Jego szef uległ i Sherwood nie musiał grozić odejściem. Wieczorem poszedł do domu i kupił bilet tam i z powrotem do Monachium za 524 dolary (czyli za mniej, niż wynosił jego tygodniowy dochód ze sprzedaży koszul). Teraz mógł już wprowadzić w życie wszystkie możliwe rozwiązania, pozwalające oszczędzać czas, i wyciąć wszystko, co nieważne. Gdzieś między wypiciem pszennego piwa i tańcem w skórzanych szortach Sherwood w doskonałej formie wykonał swoją pracę, dzięki czemu jego firma miała się lepiej niż przed wprowadzeniem zasady 80/20, a on sam miał tyle czasu, ile tylko zechciał. Ale zaczekaj chwilę... A co by było, jeśli szef jednak by mu odmówił? Hmm... Jeśli zarządzający nie chcą widzieć światła, trzeba po prostu zastosować to, o czym mówi następny rozdział, by przemówić im do rozumu. Alternatywa – podejście klepsydry

Zniknięcie na dłuższy czas na zasadzie nazywanej przez NR-ów „podejściem klepsydry” może okazać się bardzo skuteczne. Nazwa ta bierze się stąd, że zanim uzyskasz krótkoterminową umowę pracy zdalnej, aby potem wynegocjować pełnoetatowy, zdalny kontrakt, podejmujesz długoterminową próbę sprawdzającą ten pomysł. Oto, jak ona wygląda. 1. Posłuż się wcześniej zaplanowanym przedsięwzięciem lub sytuacją awaryjną (sprawy rodzinne, osobiste, przeprowadzka, remont, cokolwiek), wymagającą, byś przez tydzień lub dwa nie pojawiał się w biurze. 2. Powiedz, że rozumiesz, w jakiej sytuacji stawiasz resztę zespołu, i że wolałbyś pracować, zamiast brać urlop. 3. Zaproponuj sposób, w jaki mógłbyś pracować zdalnie. Jeśli to konieczne, zapytaj, o ile może zostać obniżone twoje wynagrodzenie za ten (i tylko ten) okres, gdyby twoje wyniki okazały się gorsze. 4. Pozwól swojemu szefowi współpracować przy ustalaniu, jak to zrobić – tak, aby czuł się zaangażowany w cały proces. 5. Zadbaj o to, by te dwa tygodnie poza biurem były najwydajniejsze w twojej karierze zawodowej. 6. Po powrocie pokaż swojemu szefowi skwantyfikowane wyniki i powiedz mu, że – bez wszystkiego, co ci przeszkadza, dojazdów itp. – możesz zrobić dwa razy więcej. Zaproponuj, że na próbę przez dwa tygodnie będziesz pracował w domu dwa lub trzy dni w tygodniu. 7. Spraw, by te dni zdalnej pracy były wyjątkowo wydajne. 8. Zaproponuj, że będziesz spędzał w biurze tylko jeden lub dwa dni w tygodniu. 9. Spraw, by te dni były dniami najmniejszej wydajności. 10. Zaproponuj całkowitą mobilność – twojemu szefowi na pewno się to spodoba.

PYTANIA I DZIAŁANIA Ostatnio zapytano mnie, czy zwolniłbym pracownika, który

popełnił błąd kosztujący firmę 600 tysięcy dolarów. „Nie – odpowiedziałem – po prostu wydałbym 600 tysięcy dolarów na jego wyszkolenie”. Thomas J. Watson, założyciel IBM-a Wolność oznacza odpowiedzialność. A to jest właśnie to, czego większość ludzi się obawia. George Bernard Shaw Przedsiębiorcom największy problem sprawia Automatyzacja, ponieważ obawiają się utraty kontroli, natomiast pracownicy mają problemy z Liberalizacją, ponieważ obawiają się przejęcia kontroli. Postaraj się chwycić wodze, bo reszta twojego życia od tego właśnie zależy. Poniższe „Pytania i działania” pomogą ci zastąpić pracę polegającą na obecności pracą opartą na wynikach i wolności. 1. Wyobraź sobie, że miałeś zawał serca. Załóż przy tym, że twój szef potrafi współczuć. Jak mógłbyś pracować zdalnie przez cztery tygodnie? Gdybyś trafił głową w mur z zadaniem, którego nie da się wykonać na odległość lub gdybyś przewidywał opór ze strony szefa, zadaj sobie następujące pytania: Co osiągniesz dzięki realizacji tego zadania – jaki jest jego cel? Gdybyś musiał znaleźć inne sposoby osiągnięcia tego samego – gdyby od tego zależało twoje życie – jak byś to zrobił? Telekonferencje? Wideokonferencje? GoToMeeting, GoToMyPC lub inne podobne usługi? Dlaczego twój szef miałby mieć opory przed twoją zdalną pracą? Jaki byłby natychmiastowy negatywny skutek dla firmy i co mógłbyś zrobić, aby mu zapobiec?

2. Postaw się w sytuacji twojego szefa. Czy jako twój szef uwierzyłbyś, że będziesz w stanie pracować poza biurem? Jeśli nie, przeczytaj jeszcze raz rozdział o Eliminacji, by poprawić swoje wyniki. Rozważ też podejście klepsydry. 3. Przećwicz swoją produktywność w odosobnieniu. Spróbuj przez dwie lub trzy godziny pracować w soboty w kawiarni, zanim zaproponujesz podjęcie próby pracy całkowicie zdalnej. Jeśli ćwiczysz w siłowni, staraj się przez te dwa tygodnie ćwiczyć w domu lub w innym miejscu, byle nie tam. Chodzi o to, byś psychicznie oddzielił swoje zajęcia od konkretnego miejsca i upewnił się, że stać cię na dyscyplinę pracy w samotności. 4. Skwantyfikuj swoją aktualną produktywność. Jeśli zastosujesz zasadę 80/20, ustanowione reguły przerywania przerwań i pełna realizacja podstawowych zadań sprawią, że twoje osiągnięcia będą wysokie i mierzalne, czy to w kategoriach liczby obsłużonych klientów, czy wygenerowanego przychodu, stworzonych stron, szybkości spływu należności lub jeszcze innych. Udokumentuj to. 5. Stwórz szansę zademonstrowania wydajności zdalnej pracy, zanim poprosisz o akceptację takich reguł. To będzie test twojej zdolności do pracy poza środowiskiem biurowym i dowód na to, że potrafisz ruszyć tyłek, nawet jeśli nikt cię nie nadzoruje. 6. Ćwicz umiejętność radzenia sobie z odmową, zanim jeszcze o coś poprosisz. Idź na targ ponegocjować ceny, poproś o lepszy bilet bez dopłaty, zażądaj zadośćuczynienia, jeśli zostaniesz źle obsłużony w restauracji i w każdy inny sposób domagaj się wszystkiego. Ćwicz, używając następujących magicznych pytań, gdy ktoś będzie chciał ci odmówić. Co powinienem zrobić, aby otrzymać [to, czego się domagam]? Pod jakimi warunkami mógłby pan zrobić [to, czego się domagam]?

Czy zgodził się pan kiedyś zrobić wyjątek? Jestem pewien, że robił pan wcześniej wyjątki, prawda? (Jeśli na którekolwiek z dwóch ostatnich pytań otrzymasz odpowiedź przeczącą, zapytaj: „Dlaczego?”, jeśli twierdzącą, również zapytaj: „Dlaczego?”). 7. Zafunduj trening swojemu pracodawcy – zaproponuj, że w poniedziałki lub piątki będziesz pracował w domu. W okresie, kiedy zwolnienie cię byłoby zbyt kłopotliwe, nawet gdyby zdalna praca sprawiła, że będziesz mniej wydajny, rozważ takie rozwiązanie. Jeśli twój pracodawca odmówi, czas poszukać sobie innego szefa lub zostać przedsiębiorcą. Praca na etacie nigdy nie da ci niezbędnej wolności, jeśli chodzi o dysponowanie własnym czasem. Jeśli zdecydujesz się na odejście, manewruj tak, by okazało się, że zostałeś zwolniony – dobrowolne odejście jest często mniej atrakcyjne niż taktowna „zgoda na zwolnienie” i wykorzystanie odprawy lub zasiłku dla bezrobotnych na długi urlop. 8. Rozciągaj w czasie każdy okres próbny, aż osiągniesz swoje warunki w pełnym wymiarze czasu lub uzyskasz wymagany poziom mobilności. Nie możesz nie doceniać tego, jak bardzo firma cię potrzebuje. Osiągaj dobre wyniki i proś o to, czego chcesz. Jeśli po jakimś czasie tego nie uzyskasz, odejdź. Świat jest zbyt piękny, by większość życia spędzić w swoim boksie przy biurku. PROJEKTOWANIE STYLU ŻYCIA W PRAKTYCE Wypróbujcie Earth Class Mail, serwis, który zajmie się całą otrzymywaną przez Was pocztą, zeskanuje i prześle elektronicznie w określone miejsce wszystko, co przyszło, dając Wam możliwość recyclingu i niszczenia, skanując zawartość, przekazując

określone elementy do Was lub wskazanych osób. Osobiście jeszcze z tego nie korzystałam (będę to testować w tym miesiącu, bo przygotowuję się do podróży w maju), ale mój przyjaciel, pisarz z Portland, daje za nich głowę i zna osobiście szefa. Mają chyba świetną prasę i taki pomysł wydaje mi się dużo lepszy niż wykorzystywanie do tego przyjaciół lub krewnych, którzy, jak ich znam... z pewnością w końcu by coś zawalili :-) NATHALIE

*** Ja używam również GreenByPhone.com do elektronicznego przetwarzania czeków trafiających na moje konto w Earth Class Mail. Opłata wynosi 5 dolarów za czek, ale mieszkam w San Diego, mój adres biurowy w Earth Class Mail jest w Seattle, a bank w Ohio. To doskonale działa! ANDREW

*** Chcę dodać coś do Twojej fantastycznej listy (tak właśnie podróżowaliśmy przez kilka lat i to było CUDOWNE). Podzielę się swoimi modyfikacjami, wygodnymi dla podróżującej kobiety i świeżo upieczonej mamy (mam 16-miesięcznego bobasa). Moje ulubione: Athleta oferuje doskonałą, lekką i szybkoschnącą odzież, nadającą się do uprawiania sportu, ale o bardzo modnym wyglądzie. Spódnica jest konieczna, by wyglądać kobieco, ale świetnie nadaje się do wędrówek po górach i wspinania się po stromych schodach – wiecie, panie, o czym mówię! Wystarczy wspomnieć, że nieco dłuższa będzie nam dobrze służyła w wielu krajach, podobnie jak top w stylu tankini i spódniczki do pływania. (2) Szczoteczka do zębów Fresh&Go jest prosta w użyciu. (3) Generator dźwięków Marsona do zagłuszania nieprzyjemnych dźwięków, do których nie jesteśmy przyzwyczajeni, to konieczność (regularnie używam go przy dziecku również w domu, więc gdy usłyszy dobrze znajomy dźwięk, wie, że pora spać!) To uratowało nam życie na wielu wycieczkach i teraz używamy go w domu, by zapewnić sobie lepszy sen. Już nie musimy zmieniać hotelu w połowie pobytu, by uniknąć hałasu. Ponadto, chociaż wiem, że musimy mieć w podróży lekki bagaż, przy dziecku wiele rzeczy nie podlega dyskusji. Takie oto ułatwiają życie: (1) Nosidełko typu chusta z usztywnioną częścią do siedzenia z czarnego polaru – dużo wygodniejsze niż

z bawełny i można w nim nosić dziecko ułożone twarzą do nas lub do przodu, od urodzenia aż do osiągnięcia wagi 16 kilogramów. Mojego nosidła prawie nigdy nie zdejmuję, jest częścią ubioru. (2) Składane łóżeczko typu łupinka, z dopinanym daszkiem. To główne łóżko dziecka w domu i podróży, więc maluch śpi w tym samym miejscu wszędzie, gdzie jesteśmy, a daszek w czasie podróży zapewnia prywatność. Takie łóżeczko jest doskonałe dla niemowląt i maluchów aż do piątego roku życia. Zawsze mogę wcisnąć je do małej torby na kółkach, a wokół upchnąć jeszcze najniezbędniejsze swoje i malucha rzeczy. (3) Go Go Kidz TravelMate (doskonały fotelik samochodowy z kółkami, w którym można wieźć dziecko do wyjścia na lotnisku i który można wykorzystać w samolocie. (4) Fotelik samochodowy Britax Diplomat jest mały, ale dziecko może z niego korzystać od urodzenia do mniej więcej czwartego roku życia. Torba na kółkach powinna być o jeden rozmiar mniejsza od dopuszczalnych rozmiarów bagażu podręcznego, aby nie trzeba jej było odprawiać w przypadku, gdy samolot jest pełny. Zawsze możesz uprzejmie sprzeciwić się / uzasadnić / zamrugać rzęsami i obiecać, że włożysz tę torbę pod nogi. Bardzo pomaga podanie dziecku czegoś do picia lub żucia podczas startu i lądowania, aby to nie ono było tym, które wrzeszczy, aż uszy bolą. Szczęśliwych podróży! KARYL

*** JAK UPRZEDZIĆ SZEFA – NAJCZĘSTSZE OBAWY ZWIĄZANE Z PRACĄ ZDALNĄ W artykule na stronie internetowej Cisco oświadcza, że praca zdalna jest możliwa, by pomóc zadomowić się w firmie, ale wymienia całą listę problemów związanych z bezpieczeństwem. Dobrze jest wcześniej zastanowić się nad rozwiązaniami, abyśmy byli wyposażeni w argumenty i przygotowani, jeśli nasz pracodawca podniesie te sprawy. http://newsroom.cisco.com/dlls/2008/prod_020508.html. nadesłane przez RAINĘ

[64]

Jeśli jesteś przedsiębiorcą, nie opuszczaj tego rozdziału. Ten wstęp

do narzędzi i taktyk zdalnej pracy jest integralną częścią całej układanki, którą tu prezentuję. To działa na całym świecie. [65] Czasownik ten jest używany również w odniesieniu do japońskich kobiet, mimo że w Japonii pracujące kobiety są określane skrótem „OL” – z angielskiego office ladies, czyli „panie z biura”. [66] Każdy powód pozostania w domu jest dobry (instalacja telefonu, usuwanie awarii itp.). Jeśli nie chcesz używać podstępu, możesz pracować w weekend lub wziąć dwa dni wolnego. [67] Przypomnij sobie, jak sprzedawaliśmy szczeniaka w rozdziale „Dochód na autopilocie. Testowanie muzy”. [68] Nie odchodź za daleko od swojego celu. Gdy już odniosłeś się do obiekcji lub problemów, zmierzaj do końca. [69] Piątek to najlepszy dzień, by być w biurze. Ludzie są zrelaksowani i zazwyczaj wychodzą wcześniej. [70] Nie przyjmuj niejasnej odmowy. Wskazanie największej obawy i omówienie szczegółów pozwoli ci przezwyciężyć trudności. [71] Nie przechodź od razu do defensywy, gdy poznasz obiekcje. Okaż zrozumienie dla obaw twojego szefa, by zapobiec sporowi o ego. [72] Zauważ, że jest to zakamuflowana groźba pod płaszczykiem zwierzenia. [73] To uniemożliwia szefowi wezwanie cię do biura. Jest to kluczowy warunek odbycia pierwszej zamorskiej podróży.

13

Nienaprawialne Jak skończyć z pracą

Wszystkie kierunki działań są ryzykowne, dlatego roztropność nie polega na unikaniu niebezpieczeństwa (bo to niemożliwe), ale na ocenie ryzyka i stanowczym działaniu. Niech błędy wynikają z ambicji, a nie z lenistwa. Rozwiń w sobie siłę do robienia śmiałych rzeczy, a nie do znoszenia cierpienia. Nicolò Machiavelli, Książę Egzystencjalne wołanie i rezygnacje – gra w słówka. Ed Murray

W niektórych przypadkach praca jest po porostu nienaprawialna. Wszelkie poprawki są niczym zawieszenie designerskich zasłon w oknie więziennej celi: lepiej, ale wcale nie dobrze. W kontekście tego rozdziału określenie „praca” odnosi się zarówno do firmy, jeśli takową prowadzisz,

jak i do normalnej pracy zawodowej, jeśli takową masz. Niektóre zalecenia ograniczają się do jednego z tych dwóch przypadków, większość jednakże odnosi się do obu rodzajów aktywności zawodowej. Zacznijmy zatem. Trzy razy odszedłem z pracy, a ze wszystkich pozostałych firm zostałem wyrzucony. Zwolnienie, mimo że czasami przychodzi niespodziewanie i trudno się po nim pozbierać, często jest darem niebios: ktoś inny podejmuje za ciebie decyzję i już nie musisz tkwić w nieodpowiedniej pracy przez resztę życia. Większość ludzi nie ma takiego szczęścia – nikt ich nie zwalnia i umierają powolną śmiercią duchową przez trzydzieści do czterdziestu lat tolerowania miernoty.

Duma i kara Jeśli musisz zagrać, na początku umów się co do trzech rzeczy: reguł gry, stawki i czasu zakończenia. chińskie przysłowie Jeśli zrobienie czegoś wymagało dużo pracy lub zajęło dużo czasu, nie oznacza to jeszcze, że było to działanie produktywne lub warte zachodu. Jeśli wstyd ci przyznać, że wciąż jeszcze ponosisz konsekwencje złych decyzji podjętych pięć, dziesięć czy dwadzieścia lat temu, z tych samych powodów nie powinno cię to powstrzymywać przed podejmowaniem dobrych decyzji dzisiaj. Bardzo nie lubię nie mieć racji, dlatego tkwiłem ze swoją firmą w ślepym zaułku, dopóki nie zostałem zmuszony do zmiany kierunku, by zupełnie się nie pogrążyć. Wiem, jakie to trudne. Teraz wszyscy mamy takie same szanse: duma to głupota. Zdolność do zarzucenia rzeczy, które się nie sprawdzają, jest integralną częścią zdolności do zwyciężania. Podejmowanie projektu lub pracy bez określenia, do jakich granic warto to ciągnąć, to taka sama rozrzutność, jak wybranie się do kasyna bez określenia stawki, o jaką możesz zagrać:

jest to i niebezpieczne, i niemądre zarazem. „Ale nie rozumiesz mojej sytuacji. To jest skomplikowane”. Czy naprawdę? Nie myl rzeczy skomplikowanych z trudnymi. Większość sytuacji jest prosta – wiele z nich sprawia jednak emocjonalną trudność i niełatwo się w nich odnaleźć. Problem i rozwiązanie są zazwyczaj oczywiste i proste. Nie chodzi o to, że nie wiesz, co robić. Oczywiście, że wiesz. Przeraża cię jednak możliwość znalezienia się w sytuacji gorszej niż aktualna. Powiem ci jedno: jesteś w takim miejscu, że nie może już być gorzej. Spójrz inaczej na swoje lęki i odrzuć je.

Zrywanie opatrunku – to łatwiejsze i mniej bolesne, niż myślisz Przeciętny człowiek jest konformistą, akceptującym nieszczęścia i katastrofy ze stoickim spokojem krowy stojącej na deszczu. Colin Wilson, brytyjski autor książki Outsider; twórca nowego egzystencjalizmu Istnieje kilka głównych lęków, sprawiających, że ludzie pozostają na tonącym statku. Są też proste sposoby ich przezwyciężenia. 1. Odejście jest trwałe. Nic podobnego. Wykorzystaj „Pytania i działania” znajdujące się na końcu tego rozdziału i rozdziału 3 o pokonywaniu lęku, by przekonać się, w jaki sposób można wybrać określoną ścieżkę kariery lub założyć nową firmę pomimo upływu czasu. Nigdy nie spotkałem się z przykładem zmiany kierunku, która nie byłaby w jakiś sposób odwracalna.

2. Nie będę w stanie płacić rachunków. Na pewno będziesz w stanie. Po pierwsze twoim celem będzie zdobycie nowej pracy lub źródła dochodów, zanim odejdziesz ze starej. Zatem problem jest rozwiązany. Jeśli odchodzisz lub zwalniają cię, nietrudno jest wyeliminować czasowo większość wydatków i przez krótki czas żyć z oszczędności. Zawsze są jakieś możliwości. Emocjonalnie może to być trudne, ale na pewno nie będziesz przymierał głodem. Wstaw samochód do garażu i na kilka miesięcy zrezygnuj z polisy ubezpieczeniowej. Może ktoś cię podwiezie, a jeśli nie, zawsze zostaje autobus, dopóki nie uda ci się czegoś znaleźć. Wykorzystaj większy limit na karcie kredytowej i gotuj, zamiast jadać na mieście. Sprzedaj różne rupiecie, na które wydałeś setki lub tysiące dolarów, a których nigdy nie używałeś. Sporządź pełny remanent swojego majątku, rezerw gotówkowych, długów i miesięcznych wydatków. Jak długo możesz przeżyć, korzystając z posiadanych zasobów, jeśli sprzedasz część swoich rzeczy? Przeanalizuj wszystkie wydatki i zadaj sobie pytanie: „Gdybym musiał to wyeliminować, aby uzyskać nową nerkę, jak mógłbym to zrobić?”. Nie popadaj w melodramatyczną przesadę, jeśli nie ma takiej potrzeby – niewiele rzeczy ma naprawdę fatalne skutki, szczególnie w przypadku mądrych ludzi. Jeśli zrobiłeś to już kiedyś w życiu, wiesz, że utrata lub porzucenie pracy często oznacza jedynie kilka tygodni wakacji (chyba że chcesz więcej), po czym znajdzie się coś lepszego. 3. Jeśli odejdę, utracę ubezpieczenie zdrowotne i wkłady na rachunku emerytalnym. Nieprawda. Obawiałem się jednego i drugiego, gdy wyrzucono mnie z TrueSAN. Miałem wizje psujących się zębów i pracy w Wal-Marcie, by przeżyć.

Jednak przyjrzawszy się faktom i zbadawszy różne opcje, uświadomiłem sobie, że mogę mieć identyczną opiekę medyczną i stomatologiczną – zapewnianą przez tę samą firmę i sieć – za 300–500 dolarów miesięcznie. Przeniesienie mojego pracowniczego planu emerytalnego 401(k) do innej firmy (wybrałem Fidelity Investments) było jeszcze łatwiejsze: zajęło to trzydzieści minut przez telefon i nic nie kosztowało. Rozwiązanie obu problemów zajęło mi zatem mniej czasu niż rozmowa z konsultantem telefonicznym w sprawie rachunku za energię. 4. Zrujnuję sobie życiorys. Uwielbiam kreatywność w literaturze faktu. Całkiem nietrudno jest zamieść śmieci pod dywan, a z rzeczy niezwykłych uczynić coś, co zadecyduje o powodzeniu podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Jak? Zrób coś interesującego i wzbudź zazdrość u innych. Gdybyś odszedł i potem bezczynnie siedział na tyłku, też bym cię nie zatrudnił. Z drugiej jednak strony, jeśli w swoim życiorysie możesz pochwalić się roczną lub dwuletnią podróżą dookoła świata albo treningiem w profesjonalnej drużynie piłkarskiej w Europie, po powrocie do świata ludzi pracy zauważysz dwie interesujące rzeczy. Po pierwsze więcej potencjalnych pracodawców zechce się z tobą umówić na rozmowę, ponieważ będziesz wyróżniał się w tłumie. Po drugie twoi rozmówcy, znudzeni własną pracą, całe spotkanie poświęcą na wypytywanie cię, jak to zrobiłeś! Jeśli pojawi się pytanie o to, dlaczego pozwoliłeś sobie na przerwę lub odszedłeś z poprzedniej pracy, jest tylko jedna odpowiedź nie do odrzucenia: „Miałem jedyną w życiu szansę na [egzotyczne lub wzbudzające zazdrość przeżycie] i nie mogłem jej zmarnować. Uświadomiłem sobie, że jeśli muszę pracować [od dwudziestu do czterdziestu] lat, po co mam się tak śpieszyć?”.

Efekt sernika – Czy mógłbyś dać mi przepis na sukces? – To naprawdę proste. Wystarczy podwoić liczbę porażek.

Thomas J. Watson, założyciel IBM-a LATO, ROK 1999 Zanim jeszcze go spróbowałem, wiedziałem, że coś jest nie tak. Po ośmiu godzinach w lodówce sernik wciąż jeszcze się nie ściął. Rozlewał się po formie jak kleista zupa, gęściejsze kawałki wynurzyły się na powierzchnię, gdy przechyliłem naczynie, aby dokładniej mu się przyjrzeć. Gdzieś musiał zostać popełniony błąd. Składników było dużo: 3 kostki sera Philly Cream Cheese jajka stevia[74] czysta żelatyna wanilia kwaśna śmietana W tym przypadku na efekt prawdopodobnie złożyło się kilka rzeczy. Zabrakło kilku prostych składników, które zazwyczaj sprawiają, że sernik przybiera formę wyrobu ciastkarskiego. Byłem na diecie bezwęglowodanowej i już wcześniej stosowałem ten przepis. Był tak wspaniały, że moi koledzy z pokoju domagali się swoich porcji i nalegali, bym przerzucił się na produkcję masową. I tu zaczęły się matematyczne kombinacje oraz wszelkie problemy. Zanim na rynku pojawiła się Splenda® i inne cuda udające cukier, hardcorowcy używali stevii, zioła trzystukrotnie słodszego od cukru. Jedna kropla dawała taki sam efekt, jak trzysta torebek cukru. To był delikatny instrument, a ja nie byłem delikatnym kucharzem. Kiedyś upiekłem garść ciasteczek, używając sody zamiast proszku do pieczenia – skutek był taki, że moi koledzy zarzygali cały trawnik. Moje nowe dzieło odsunęło jednak te ciasteczka w cień: sernik smakował jak serek kremowy rozpuszczony w zimnej wodzie

i osłodzony sześcioma setkami torebek cukru. Zrobiłem więc to, co zrobiłby każdy normalny i racjonalny człowiek: wziąłem do ręki największą łychę, jaka się znalazła, i zasiadłem przed telewizorem, gotów na przyjęcie kary. Straciłem całą sobotę i mnóstwo składników – nadszedł więc czas, bym zebrał swoje plony. Godzinę i dwadzieścia wielkich łyżek później w mojej porcji zupy nie było widać żadnych ubytków, ale ja sam zostałem znokautowany. Przez dwa dni nie mogłem jeść niczego innego i doprowadziłem się do stanu, w którym przez następne cztery lata nie mogłem już patrzeć na sernik – niegdyś mój ulubiony deser. Głupie? Oczywiście. Prawie tak głupie, jak ci się wydaje. To głupi mikroprzykład tego, co ludzie nieustannie robią ze swoją pracą na dużo większą skalę: błędy ambicjonalne i błędy lenistwa. Pierwszy błąd wynika z decyzji o podjęciu działania – o robieniu czegoś. Ten rodzaj błędu jest popełniany z powodu niekompletnej informacji, ponieważ znajomość wszystkich faktów z góry jest niemożliwa. Ale trzeba się starać. Do odważnych świat należy. Drugi jest skutkiem podjęcia decyzji o lenistwie – o nierobieniu czegoś – wtedy, gdy z obawy przed czymś nie chcemy zmieniać złej sytuacji, mimo że znamy wszystkie fakty. W ten sposób doświadczenia zdobyte w trakcie nauki stają się naszą karą, złe związki stają się złymi małżeństwami, a zły wybór pracy staje się wyrokiem na dużą część życia. „No, tak, ale co zrobić, jeśli jestem w branży, w której przeskakiwanie z kwiatka na kwiatek jest źle widziane? Jestem tu niecały rok i potencjalni pracodawcy pomyślą, że...”. Czy naprawdę pomyślą? Sprawdź poprawność swoich założeń, zanim sam skażesz się na jeszcze większe nieszczęście. Wiem, co przyciąga dobrych pracodawców: wyniki. Jeśli jesteś prawdziwą gwiazdą w swojej dziedzinie, nieważne, że uciekasz ze złej firmy po trzech tygodniach. Z drugiej jednak strony, jeśli godzisz się przez całe lata na złe warunki w czasie, kiedy powinieneś awansować i coś osiągać, każesz im wątpić, czy naprawdę ci na tym zależy.

Konsekwencją złych decyzji jest to, że z czasem nie dzieje się lepiej. Jaki sernik jesz?

PYTANIA I DZIAŁANIA Tylko ten, kto śpi, nie popełnia błędów. Ingvar Kamprad, założyciel firmy IKEA, największej na świecie marki meblarskiej Dziesiątki tysięcy ludzi – większość z nich dużo mniej uzdolniona od ciebie – codziennie rozstają się ze swoją pracą. To nie jest nic nadzwyczajnego ani złego. Oto kilka ćwiczeń, które pomogą ci zrozumieć, jak naturalną rzeczą jest zmiana pracy i jak łatwe może być takie przejście. 1. Po pierwsze sprawdź realia: czy bardziej prawdopodobne jest, że dostaniesz to, czego oczekujesz, w swojej aktualnej pracy, czy gdzie indziej? 2. Gdybyś dzisiaj został zwolniony z pracy, co zrobiłbyś, by zachować swoje finanse pod kontrolą? 3. Weź dzień zwolnienia lekarskiego i wyślij swoje CV do największych firm rekrutacyjnych. Nawet jeśli nie planujesz w najbliższej przyszłości odejść z pracy, wyślij swoje CV do najpopularniejszych portali pracy, pod pseudonimem, jeśli tak wolisz. Dzięki temu przekonasz się, że poza twoim miejscem pracy istnieją również jakieś inne możliwości. Skontaktuj się z łowcami talentów, jeśli twoja pozycja zawodowa jest odpowiednia do takich kontaktów, i wyślij krótki e-mail, taki jak poniżej, do przyjaciół i kolegów spoza pracy. Kochani, Rozważam przyśpieszenie rozwoju swojej kariery i jestem zainteresowany wszelkimi możliwościami, które przyjdą Wam do głowy. Nic nie jest zbyt

ekstrawaganckie lub nie na miejscu. [Jeśli wiesz, czego chcesz lub czego nie chcesz na pewnym poziomie, możesz dodać: „Jestem szczególnie zainteresowany... lub „Chciałbym uniknąć...”]. Proszę, dajcie znać, jeśli coś przyjdzie wam na myśl! Tim

Idź na dzień zwolnienia lub urlopu, by wykonać wszystkie te ćwiczenia w czasie normalnego dnia pracy od 9 do 17. Będzie to symulacja sytuacji, kiedy zostaniesz bez pracy, i lekcja obawy przed pozostaniem w domu. W świecie działania i negocjacji istnieje jedna zasada, która rządzi wszystkimi innymi: ten, kto ma więcej możliwości, ma więcej władzy. Nie czekaj, aż będziesz musiał szukać możliwości. Już teraz uważnie spójrz w przyszłość, a łatwiej będzie ci podjąć właściwe działania i zachować asertywność. 4. Jeśli prowadzisz własną firmę, wyobraź sobie, że właśnie przegrałeś sprawę w sądzie i musisz ogłosić upadłość. Firma jest niewypłacalna i musisz ją zamknąć. To coś, co zgodnie z prawem musisz zrobić i nie masz środków na wypróbowanie innych możliwości. Czy przeżyjesz? NARZĘDZIA I TRIKI Ta strona zawiera wszystko, od opcji niezwiązanych z definitywnym odejściem z pracy (różnego rodzaju urlopy) po wzory listów rezygnacyjnych i porady, jak znaleźć pracę na nowe życie. Nie przegap pomocnych forów dyskusyjnych ani niesamowitego listu rezygnacyjnego „konsultanta z Londynu”[75]. Doprowadzanie sprawy do końca i otwieranie rachunków emerytalnych[76] Jeśli potrzebujesz doradcy, nie wahaj się zapłacić drobnej prowizji

firmom takim, jak: Franklin-Templeton (www.franklintempleton.com, 800-527-2020) American Funds (www.americanfunds.com, 800-421-0180) Jeśli samodzielnie inwestujesz i poszukujesz funduszy „no load”, w których udziały są sprzedawane bez prowizji i opłat, zwróć się tutaj: Fidelity Investments (www.fidelity.com, 800-343-3548) Vanguard (www.vanguard.com, 800-414-1321) Ubezpieczenie zdrowotne dla samozatrudnionych i niezatrudnionych[77] Więcej opcji i rekomendacji można znaleźć na www.fourhourblog.com. Ehealthinsurance (www.ehealthinsurance.com, 800-977-8860) AETNA (www.aetna.com, 800-MY-HEALTH) Kaiser Permanente (www.kaiserpermanente.com, 866-352-0290) American Community Mutual (www.american-community.com, 800991-2642)

[74]

Słodzik naturalny – przyp. tłum. [75] Poszukaj w internecie serwisów z blogami lub opowiadaniami na temat pracy oraz zwariowanych współpracowników i szefów, z którymi większość z nas na co dzień się spotyka. [76] GazetaPraca.pl (http://praca.gazeta.pl/gazetapraca/0,0.html) – ta strona zapewnia wszystko, od porad na temat poszukiwania nowej pracy, po kalkulator wynagrodzeń. Nie przegap też pomocnych forów dyskusyjnych. Jeśli potrzebujesz doradcy, rozważ następujące firmy: Expander.pl (www.expander.pl) i OpenFinance (www.OpenFinance.pl).

Możesz także umówić się na spotkanie z przedstawicielem konkretnego funduszu emerytalnego czy powierniczego. – przyp.tłum. [77] W Polsce na tym rynku działają między innymi firmy Falck (www.falck.pl), Signal Iduna (www.signal-iduna.com/pl), Fastmed (www.fastmed.pl) – przyp.tłum.

14

Miniemerytury Przyjęcie mobilnego stylu życia

Zanim rozwinęła się turystyka, podróżowanie było niczym studiowanie, a owoce podróży były ozdobą umysłu i podstawą osądu. Paul Fussel, Abroad Zwykła chęć improwizowania na dłuższą metę jest skuteczniejsza niż badania naukowe. Rolf Potts, Vagabonding Po powrocie z Oktoberfest, ogłuszony zabijaniem neuronów, ale szczęśliwszy niż kiedykolwiek w ciągu ostatnich czterech lat, Sherwood zdecydował, że próba stała się regułą. W ten sposób przeniknął do świata Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób. Teraz potrzebował jedynie pomysłu na to, jak korzystać z tej wolności, i narzędzi zapewniających osiąganie celów życia nieograniczonych możliwości za pomocą ograniczonych środków. Jeśli przeszedłeś już wcześniejsze etapy eliminacji, automatyzacji i zrywania smyczy przywiązującej cię do jednego miejsca, czas puścić wodze fantazji i zacząć poznawać świat.

Nawet jeśli nie kuszą cię dalekie podróże lub myślisz, że to niemożliwe – z powodu zobowiązań małżeńskich, kredytów hipotecznych lub drobiazgów nazywanych dziećmi – ten rozdział mimo wszystko jest twoim następnym krokiem. Wiele fundamentalnych zmian zarówno ja, jak i większość innych ludzi odkładamy aż do momentu, kiedy nieobecność (lub przygotowanie do niej) po prostu zmusi nas do tego. Ten rozdział to twój decydujący egzamin z tworzenia muzy. Transformacja zaczyna się w małej meksykańskiej wiosce – od przypowieści znanej w różnych formach na całym świecie.

Bajki i łowcy fortuny Amerykański biznesmen na polecenie lekarza wybrał się na urlop do małej meksykańskiej wioski nad brzegiem morza. Pierwszego ranka nie mógł spać po pilnym telefonie z biura, więc wyszedł na pomost, by pozbierać myśli. Przy przystani cumowała tylko jedna malutka łódka rybacka, a w niej kilka olbrzymich tuńczyków żółtopłetwych. Amerykanin pochwalił ryby Meksykanina. – Jak dużo czasu zajęło ci ich złapanie? – spytał Amerykanin. – Tylko chwilkę – odpowiedział Meksykanin zaskakująco dobrą angielszczyzną. – Dlaczego nie zostałeś na morzu dłużej, aby nałapać więcej ryb? – pytał dalej Amerykanin. – Tyle wystarczy mi dla wyżywienia mojej rodziny i obdarowania przyjaciół – powiedział Meksykanin, przekładając ryby do kosza. – Ale... Czym poza tym się zajmujesz? Meksykanin spojrzał na niego i uśmiechnął się. – Długo śpię, trochę wędkuję, bawię się z dziećmi, w czasie sjesty odpoczywam z moją żoną Julią, co wieczór idę do miasta, gdzie popijam

wino i gram z amigos na gitarze. Żyję pełnią życia i jestem bardzo zajęty, señor. Amerykanin uśmiechnął się i wyprostował. – Sir, jestem po studiach MBA. na Harvardzie i mogę ci pomóc. Powinieneś spędzać więcej czasu na łowieniu ryb, a potem kupić sobie większą łódź. Za jakiś czas będziesz mógł kupić kilka łodzi i łowić jeszcze więcej. W końcu dorobisz się całej floty kutrów rybackich. – Zamiast sprzedawać swój połów pośrednikowi – ciągnął dalej – będziesz mógł dostarczać ryby bezpośrednio do konsumentów, a kiedyś nawet otworzyć własną przetwórnię. Będziesz kontrolował produkty, przetwarzał je i dystrybuował. Musisz oczywiście wyrwać się z tej małej rybackiej wioski, zamieszkać w stolicy swojego kraju, potem w Los Angeles, a w końcu w Nowym Jorku, gdzie będziesz mógł prowadzić własne, rosnące wciąż przedsiębiorstwo z odpowiednią kadrą zarządzającą. Meksykański rybak spytał: – Ale, señor, ile czasu mi to wszystko zajmie? Na to Amerykanin odpowiedział: – Od piętnastu do dwudziestu lat, najwyżej dwadzieścia pięć. – A co potem, señor? Amerykanin roześmiał się i odpowiedział: – To właśnie najlepsza część życia. We właściwym czasie będziesz mógł zrobić ofertę publiczną i sprzedać akcje swojej firmy, dzięki czemu staniesz się bardzo bogaty. Możesz zarobić miliony. – Miliony, señor? A co potem? – Potem możesz przejść na emeryturę, przeprowadzić się do małej rybackiej wioski nad brzegiem morza, długo spać, trochę wędkować, bawić się z dziećmi, spędzać z żoną sjestę, a wieczorami wychodzić do miasta, by napić się wina i pograć na gitarze z przyjaciółmi. Ostatnio spotkałem się na lunchu w San Francisco z moim przyjacielem

i kolegą z pokoju w akademiku. Właśnie kończył jedną z najlepszych szkół biznesu i zamierzał powrócić do bankowości inwestycyjnej. Strasznie nie lubił wracać do domu z biura o północy, ale tłumaczył mi, że jeśli będzie pracował po osiemdziesiąt godzin tygodniowo przez dziewięć lat, to zostanie dyrektorem zarządzającym i będzie zarabiał 3–10 milionów dolarów rocznie. Odniesie sukces. – Chłopie, po jaką cholerę ci 3–10 milionów rocznie? – spytałem. Co odpowiedział? – Wybiorę się w długą podróż do Tajlandii. To jest właśnie podsumowanie jednego z największych oszustw wobec samego siebie, na jakie pozwalamy sobie w dzisiejszych czasach: długa podróż w świat jako domena niezwykłego bogactwa. Słyszałem również takie stwierdzenia: – Popracuję w firmie tylko piętnaście lat. Potem zostanę partnerem i będę mógł sobie skrócić godziny pracy. Gdy będę miał milion w banku, ulokuję go w czymś bezpiecznym, na przykład w obligacjach, co roku będę brał 80 tysięcy odsetek, przejdę na emeryturę i popłynę na Karaiby. – Będę pracował w konsultingu tylko do trzydziestego piątego roku życia roku, a potem przejdę na emeryturę i objadę Chiny na motocyklu.

Jeśli twoim marzeniem i wspaniałym zwieńczeniem kariery jest włóczęga po Tajlandii, rejs wokół Karaibów czy rajd motocyklowy po Chinach, zgadnij, co? Wszystko to możesz zrobić za mniej niż 3 tysiące dolarów. Zrobiłem sam wszystkie te trzy rzeczy. Oto dwa tylko przykłady, jak tanio można to zrobić[78]. 250 dolarów Pięć dni na prywatnej wyprawie badawczej Instytutu Smithsona na tropikalnej wyspie w towarzystwie trzech miejscowych rybaków, którzy łowili i przygotowywali wszystko, czym się żywiłem, a także

zabierali mnie na wycieczki do najlepiej ukrytych miejsc do nurkowania w Panamie. 150 dolarów Trzydniowy czarter prywatnego samolotu w winiarskim regionie Argentyny – Mendozie – i przeloty nad najpiękniejszymi winnicami okalającymi śnieżne wierzchołki Andów. Wszystko z osobistym przewodnikiem. Pytanie: na co wydałeś ostatnio 400 dolarów? Czy na dwa lub trzy weekendy wypełnione nonsensem i zapominaniem o pracy? Tak zachowuje się większość mieszkańców amerykańskich metropolii. Czterysta dolarów to tyle co nic za pełne osiem dni wrażeń, które zapamiętuje się na całe życie. Ale to nie o te osiem dni mi chodzi. To jedynie przerywnik w czymś dużo, dużo większym. Proponuję naprawdę dużo więcej.

Narodziny miniemerytur i zmierzch urlopów W życiu chodzi o coś znacznie większego niż tylko przyśpieszenie jego tempa. Mahatma Gandhi W lutym 2004 roku byłem pogrążony w nieszczęściu i przeciążony pracą. Moje fantazje o podróżowaniu zaczęły się w marcu 2004 roku od planu odwiedzenia Kostaryki w celu nauki hiszpańskiego i odpoczynku. Potrzebowałem naładować akumulatory i cztery tygodnie wydawały mi się „rozsądnym” czasem, choć jakiekolwiek wzorce w tym zakresie są zupełnie niedorzeczne. Kolega, który dobrze znał Amerykę Środkową, troskliwie zauważył, że to na pewno będzie niewypał, bo w Kostaryce właśnie zaczynała się pora deszczowa. Ulewy z pewnością nie były bodźcami, jakich potrzebowałem,

więc postanowiłem te cztery tygodnie spędzić po prostu w Hiszpanii. To jednak długa podróż przez Atlantyk, a Hiszpania leży w pobliżu innych krajów, które również zawsze chciałem odwiedzić. Dlatego gdzieś zatraciłem tę „rozsądną” miarę i stwierdziłem, że zasługuję na pełne trzy miesiące wolnego, by po czterotygodniowym pobycie w Hiszpanii poszukać swoich korzeni w Skandynawii. Gdyby właśnie tykała jakaś bomba zegarowa albo miały spaść na mnie jakieś nieszczęścia, na pewno stałoby się to w ciągu czterech pierwszych tygodni, więc naprawdę nie było żadnego ryzyka w przedłużeniu mojej podróży do trzech miesięcy. Trzy miesiące – to musi być wspaniałe. Trzy miesiące przerodziły się w piętnaście i zacząłem zadawać sobie pytanie: „Dlaczego by nie rozłożyć dwudziesto- czy trzydziestoletniego okresu emerytalnego na całe życie, zamiast oszczędzać je na sam koniec?”.

Alternatywa dla szaleństwa podróży Dzięki Międzystanowemu Systemowi Autostrad można teraz podróżować z jednego wybrzeża na drugie, nie widząc niczego. Charles Kuralt, reporter programu informacyjnego CBS Jeśli jesteś przyzwyczajony do pracy przez pięćdziesiąt tygodni w roku, nawet po zapewnieniu sobie mobilności umożliwiającej intensywne podróżowanie będziesz wykazywał tendencję do popadania w szaleństwo i zwiedzania dziesięciu krajów w czternaście dni, co doprowadzi cię do skrajnego wyczerpania. To tak, jakby postawić zagłodzonego psa na szwedzkim stole. Zajadłby się na śmierć. Wkomponowałem te trzy miesiące w swoje piętnastomiesięczne poszukiwanie wizji, odwiedziłem też siedem krajów i nocowałem w co

najmniej dwudziestu różnych miejscach, podróżując z przyjacielem, któremu udało się wynegocjować trzytygodniowy urlop. Ta wyprawa mocno podnosiła poziom adrenaliny i przypominała trochę oglądanie filmu przewijanego z dużą szybkością. Trudno było nam spamiętać, co wydarzyło się w którym kraju (z wyjątkiem Amsterdamu[79]), przez większość czasu chorowaliśmy i bardzo nie chciało nam się opuszczać niektórych miejsc tylko z tego powodu, że nakazywał nam to rozkład lotów, na które wcześniej wykupiliśmy bilety. Zalecam, aby zrobić coś dokładnie przeciwnego. Alternatywą dla podróżnego szaleństwa jest miniemerytura, umożliwiająca przeniesienie się do jakiegoś miejsca na miesiąc lub pół roku, by po tym czasie powrócić do domu lub przenieść się w inne miejsce. Jest to antyurlop w jak najbardziej pozytywnym sensie. Miniemerytura może służyć wypoczynkowi, ale jej celem nie jest ucieczka od życia, lecz odkrywanie go na nowo – tworzenie czystej tablicy. Dokonawszy eliminacji i automatyzacji, od czego miałbyś uciekać? Zamiast dążyć do oglądania świata przez obiektyw aparatu fotograficznego, przemieszczając się z jednego dobrze znanego, choć obcego hotelu do innego, starajmy się świata doświadczać, z prędkością umożliwiającą mu wpływanie na nas i zmienianie nas. Jest to również coś innego niż urlop naukowy. Urlopy naukowe są często uważane za coś bardzo podobnego do miniemerytury, lecz są wydarzeniem jednorazowym. Rozkoszuj się takim urlopem już teraz, jeśli tylko możesz. Jednak miniemerytura to coś powtarzającego się – to styl życia. Ja sam sprawiam sobie teraz trzy do czterech takich miniemerytur w ciągu roku i znam dziesiątki osób, które robią podobnie. Niektóre takie odskocznie pozwoliły mi na podróż dookoła świata. Często wyskakiwałem gdzieś niedaleko – do Yosemite, Tahoe, Carmel – ale podróżowałem do świata innego psychologicznie, w którym zebrania, e-maile i rozmowy

telefoniczne przestają istnieć, przynajmniej na jakiś czas.

Zabijanie demonów – wolność emocjonalna Najwyższą doskonałość osiąga człowiek, znajdując własne niedoskonałości. święty Augustyn (354–4 30) Prawdziwa wolność to znacznie więcej niż tylko posiadanie wystarczającego dochodu i czasu na to, czego się chce. To całkiem możliwe – raczej jest to reguła niż wyjątek – że ktoś ma czas i pieniądze, a mimo to wciąż tkwi w szponach wyścigu szczurów. Nie możemy uwolnić się od stresu wynikającego z pogoni za szybkością i wielkością, obsesjami naszej kultury, dopóki nie uwolnimy się od materialnych uzależnień, nieustannego pośpiechu i skłonności do porównań, która zmusza nas do tego wszystkiego. To zajmuje trochę czasu. Efekty nie kumulują się i żadna liczba dwutygodniowych wycieczek objazdowych[80] nie może zastąpić jednej dobrej wędrówki i wmieszania się w tłum[81]. Wiem z doświadczenia osób, z którymi rozmawiałem, że potrzeba dwóch do trzech miesięcy, by uwolnić się od starej rutyny i stać się świadomym tego, jak bardzo rozmieniamy się na drobne, będąc w ciągłym ruchu. Czy mógłbyś wybrać się ze swoimi hiszpańskimi przyjaciółmi na dwugodzinną kolację i nie odczuwać niepokoju? Czy potrafisz przyzwyczaić się do życia w małym miasteczku, gdzie wszyscy na czas popołudniowej sjesty robią sobie dwugodzinną przerwę w pracy, a potem kończą o 16? Jeśli nie, powinieneś zadać sobie pytanie: „Dlaczego?”. Naucz się zwalniać. Naucz się celowo gubić. Obserwuj, jak oceniasz siebie i otaczających cię ludzi. Najprawdopodobniej to tylko chwila. Poświęć przynajmniej dwa miesiące na wyzbycie się dawnych

przyzwyczajeń i odkrycie siebie na nowo bez oglądania się na powrotny samolot.

Realia finansowe – po prostu jest lepiej Argumenty ekonomiczne za miniemeryturami to zwieńczenie całej sprawy. Cztery dni w przyzwoitym hotelu lub tydzień dla dwojga w sympatycznym pensjonaciku kosztuje tyle samo, co miesiąc w luksusowym apartamencie. Jeśli przenosisz się gdzieś na jakiś czas – a często jest to miejsce o niższych kosztach życia – przestajesz płacić pewne lokalne rachunki. Oto kilka aktualnych liczb, opisujących miesięczne wydatki podczas moich ostatnich podróży. Najważniejsze elementy – zarówno z Ameryki Południowej, jak i Europy – zostały pogrupowane i przedstawione tak, by dowieść, że luksus jest ograniczony jedynie twoją kreatywnością i znajomością lokalnych realiów, a nie dewaluacją waluty krajów trzeciego świata. To oczywiste, że nie żyłem o chlebie i wodzie, żebrząc na ulicy – żyłem jak gwiazda rocka. Wszystkiego tego można doświadczyć nawet za mniej niż połowę tego, co sam wydałem. Moi celem była przyjemność, a nie przeżycie w spartańskich warunkach. Przeloty Na koszt linii lotniczych dla posiadaczy złotej karty American Express i Chase Continental Airlines Mastercard[82]. Zakwaterowanie Apartament na ostatnim piętrze przy ulicy odpowiadającej Piątej Alei w Nowym Jorku – tyle że w Buenos Aires. Z serwisem sprzątającym,

osobistą ochroną, łącznie z kosztami telefonu, energii i szybkiego internetu: 550 dolarów miesięcznie. Wyjątkowy apartament w modnej dzielnicy Berlina Prenzlauerberg, podobnej do Soho, łącznie z telefonem i energią: 300 dolarów miesięcznie. Wyżywienie Dwa posiłki dziennie w cztero- lub pięciogwiazdkowej restauracji w Buenos Aires: 10 dolarów (300 dolarów miesięcznie). Berlin: 18 dolarów (540 dolarów miesięcznie). Rozrywka Stolik dla VIP-ów i nieograniczona ilość szampana dla ośmiu osób w najmodniejszym klubie, Opera Bay, w Buenos Aires: 150 dolarów (18,75 dolara na osobę × cztery wizyty w miesiącu = 75 dolarów miesięcznie na osobę). Wejściówka, drinki i tańce w najmodniejszym klubie w Berlinie Zachodnim: 20 dolarów od osoby za noc × 4 = 80 dolarów miesięcznie. Nauka Dwie godziny dziennie prywatnych lekcji hiszpańskiego w Buenos Aires, pięć razy w tygodniu: 5 dolarów za godzinę × 40 godzin miesięcznie = 200 dolarów miesięcznie. Dwie godziny dziennie prywatnych lekcji tanga z dwoma profesjonalnymi tancerzami światowej klasy: 8,33 dolara za godzinę × 40 godzin tygodniowo = 333,20 dolara miesięcznie. Cztery godziny dziennie nauki języka niemieckiego na najwyższym

poziomie w Nollendorfplatz w Berlinie: 175 dolarów miesięcznie; mogło się to opłacać nawet wówczas, jeśli nie chciałoby mi się uczęszczać na zajęcia, ponieważ legitymacja studencka upoważniała mnie do ponad 40% zniżki we wszystkich środkach transportu. Sześć godzin tygodniowo treningu wschodnich sztuk walki w najlepszej szkole w Berlinie: bezpłatnie w zamian za nauczanie angielskiego przez dwie godziny tygodniowo. Komunikacja Miesięczna karta na metro i codzienne przejazdy taksówką do i ze szkoły tanga w Buenos Aires: 75 dolarów miesięcznie. Miesięczna karta na metro, tramwaj i autobus w Berlinie ze zniżką studencką: 85 dolarów miesięcznie. Łącznie cztery tygodnie luksusowego życia Buenos Aires: 1533,20 dolara, w tym przelot tam i powrotem z lotniska JFK z jednomiesięczną przerwą w Panamie. Niemal jedna trzecia tych wydatków to codzienne indywidualne lekcje u światowej klasy nauczycieli hiszpańskiego i tanga. Berlin: 1180 dolarów, w tym przelot w obie strony z lotniska JFK z tygodniową przerwą w Londynie. Jak mają się te liczby do faktycznych miesięcznych wydatków, obejmujących czynsz, ubezpieczenie samochodu, media, wydatki weekendowe, imprezy, komunikację publiczną, paliwo, składki członkowskie, abonamenty, wyżywienie i całą resztę? Zsumuj wszystko, a przekonasz się tak jak ja, że podróżowanie po świecie i posiadanie wolnego czasu może pomóc zaoszczędzić mnóstwo pieniędzy.

Lęki i obawy – odrzucanie wymówek usprawiedliwiających niepodejmowanie podróży Podróżowanie rujnuje całą szczęśliwość! Po obejrzeniu Włoch nie spojrzysz już u siebie na żaden budynek. Fanny Burney (1752–1840), angielska powieściopisarka Ale mam dom i dzieci. Nie mogę podróżować! A co z ubezpieczeniem zdrowotnym? Co będzie, jeśli coś się stanie? Czy podróżowanie jest bezpieczne? Co będzie, jeśli ktoś mnie porwie lub napadnie? Jestem przecież kobietą – samotne podróżowanie może być niebezpieczne.

Większość wymówek, którymi wykręcamy się od podróżowania, to właśnie to – po prostu wymówki. Też tak miałem, więc nie będę starał się być świętszy od papieża. Bardzo dobrze wiem, że łatwiej jest pogodzić się ze sobą, jeśli podamy jakąś zewnętrzną przyczynę braku działania z naszej strony. Spotykałem paraplegików i niesłyszących, starsze osoby i samotne matki, właścicieli domów i ubogich, którzy poszukiwali dobrych powodów do zmiany życia na lepsze dzięki podróżom. Znaleźli je, zamiast brnąć w milion drobnych argumentów przeciw temu. Do większości wymienionych wyżej obaw odnoszę się w części „Pytania i działania”, ale jedna z nich wymaga szczególnego potraktowania i uspokojenia nerwów. Jest dziesiąta wieczorem, czy wiesz, gdzie są twoje dzieci? Największą obawą wszystkich rodziców przed wyruszeniem w pierwszą zagraniczną podróż jest zgubienie w tłumie dziecka. Dobra wiadomość jest taka, że jeśli nie boisz się zabierać dzieci do

Nowego Jorku, San Francisco, Waszyngtonu czy Londynu, jeszcze mniej możesz się o nie obawiać, jeśli dalsze wyprawy zaczniesz od miast, które polecam w części z pytaniami i działaniami. W każdym z nich jest mniej broni palnej i ciężkich przestępstw niż w większości dużych miast amerykańskich. Prawdopodobieństwo wystąpienia problemów zmniejsza się jeszcze bardziej, jeśli podróż nie będzie tylko przemieszczaniem się między hotelami i lotniskami wśród obcych ludzi, lecz raczej przeprowadzką do drugiego domu: miniemeryturą. Ale co będzie, jeśli jednak?... Jen Eroico, samotna matka, która zabrała dwójkę swoich dzieci w pięciomiesięczną podróż dookoła świata, miała jeszcze większą obawę – często budziła się w środku nocy zlana zimnym potem, z dręczącym pytaniem: „A co będzie, jeśli to mi się coś stanie?”. Chciała poinstruować swoje dzieci, co zrobić, gdyby zdarzyło się najgorsze, ale nie chciała, by czuły się śmiertelnie przerażone, więc – jak wszystkie dobre matki – obróciła to w zabawę: kto najlepiej zapamięta plan podróży, adresy hoteli, numer telefonu do mamy? W każdym kraju miała kontakty na wypadek nagłej potrzeby; numery telefonów były zapisane w jej telefonie komórkowym i można było się z nimi łączyć w trybie szybkiego wybierania. Telefon miał oczywiście roaming na cały świat. I nic się nie stało. Teraz Jen planuje pojechać do jakiegoś narciarskiego pensjonatu w Europie i wysłać swoje dzieci do szkoły w wielojęzycznej Francji. Sukces rodzi sukces. Najbardziej bała się w Singapurze, ale z perspektywy czasu wie, że właśnie tam miała najmniej powodów do obaw (zabrała swoje dzieci między innymi do Republiki Południowej Afryki). Była przerażona, ponieważ był to jej pierwszy postój i nie była przyzwyczajona do podróżowania z dziećmi. Ale winna była jej percepcja, a nie realia. Robin Malinsky-Rummell, która spędziła rok, podróżując po Ameryce

Południowej wraz ze swoim mężem i siedmioletnim synem, była ostrzegana przez przyjaciół i rodzinę, aby nie jechała do Argentyny po zamieszkach, jakie wybuchły tam w 2001 roku po dewaluacji waluty. Rozpracowała jednak ten problem, stwierdziła, że obawy są nieuzasadnione, i zaplanowała wspaniałą podróż życia po Patagonii. Gdy powiedziała miejscowym, że pochodzi z Nowego Jorku, otworzyli szeroko oczy i opadły im szczęki: „Widzieliśmy w telewizji, jak runęły te dwa budynki! Nigdy nie pojechalibyśmy w tak niebezpieczne miejsce!”. Nie zakładaj z góry, że miejsca za granicą są bardziej niebezpieczne niż miasto, w którym żyjesz. Większość nie jest. Robin, podobnie jak ja, jest przekonana, że ludzie wykorzystują dzieci jako wymówkę do pozostania w swojej strefie komfortu. To taki prosty powód, by stronić od przygód. Jak przemóc strach? Robin poleca dwa sposoby: 1. Zanim po raz pierwszy wyruszysz ze swoimi dziećmi w daleką i długą podróż zagraniczną, przejdź kilkutygodniową próbę. 2. W każdym miejscu, w którym się zatrzymasz, zorganizuj sobie tygodniowy kurs lokalnego języka, rozpoczynając natychmiast po przybyciu i w miarę możliwości skorzystaj z oferowanego przez szkołę transportu z lotniska. Pracownicy szkoły często mogą ci pomóc w wynajęciu mieszkania, będziesz mógł się z kimś zaprzyjaźnić i poznać okolicę, zanim ruszysz własnymi drogami. A co, jeśli twoją największą obawą nie jest utrata dzieci, lecz utrata zmysłów z powodu strachu o dzieci? Niektóre rodziny, z którymi rozmawiałem dla potrzeb tej książki, rekomendowały najstarszy znany środek perswazji: przekupstwo. Każde dziecko otrzymuje wirtualną kwotę pieniędzy, 25–50 centów, za każdą godzinę dobrego zachowania. Taka sam kwota jest odejmowana z jego rachunku za złamanie reguł. Wszystkie zakupy dla przyjemności –

pamiątki, lody itp. – są finansowane z ich indywidualnych kont. Brak dodatniego salda – brak zakupów. Często wymaga to większej samokontroli ze strony rodziców niż dzieci. Jak kupić bilet lotniczy 50–80% taniej To nie jest książka o podróżowaniu z niskim budżetem. Większość rekomendacji dotyczących obniżenia kosztów, jakie można znaleźć w takich przewodnikach, tworzy się z myślą o osobach wpadających w szał podróży. Dla kogoś, kto wyrusza na miniemeryturę, dodatkowe 150 dolarów za bezstresowy przelot, amortyzujące się przez ponad dwa miesiące, jest lepsze niż dwadzieścia godzin manipulowania punktami w programach lojalnościowych nieznanych linii lub poszukiwanie wątpliwych okazji. Po dwóch tygodniach poszukiwań kupiłem kiedyś bilet otwarty w jedną stronę do Europy za 120 dolarów. Przybyłem na lotnisko JFK pełen entuzjazmu i pewności siebie – popatrzcie na tych wszystkich palantów, którzy płacą ceny detaliczne! I co? 90% linii „uczestników programu” odmówiło honorowania mojego biletu. Te, które nie odmówiły, nie dysponowały wolnymi miejscami na najbliższe tygodnie. Skończyło się na tym, że spędziłem dwie noce w hotelu, płacąc 300 dolarów, złożyłem skargę do AMEX, a w końcu sfrustrowany zadzwoniłem z lotniska na 1-800-FLY-EUROPE. Kupiłem bilet w obie strony na lot do Londynu liniami Virgin Atlantic za kolejne 300 dolarów i godzinę później wystartowałem. Tydzień wcześniej ten sam bilet kosztował 700 dolarów. Po odwiedzeniu dwudziestu pięciu krajów odkryłem kilka prostych strategii, umożliwiających zaoszczędzenie nawet 90% kosztów bez tracenia czasu i przyprawiających o ból głowy komplikacji. Korzystaj z kart kredytowych z punktami premiowymi, pokrywając koszty reklam związanych z twoją muzą i wydatków na produkcję. Nie wydaję więcej pieniędzy tylko po to, by na każdym dolarze zyskać kilka centów – te koszty są nieuniknione, więc staram się

to wykorzystać. Już samo to zapewnia mi darmowy bilet w obie strony na trzymiesięczną zagraniczną podróż. Kup bilet z dużym wyprzedzeniem (co najmniej trzymiesięcznym) lub w ostatniej chwili i staraj się wylatywać oraz wracać między wtorkiem a czwartkiem. Długoterminowe planowanie podróży zawsze mnie irytuje i może okazać się kosztowne, jeśli plany się zmienią, więc wybieram raczej opcję zakupu biletów w ciągu ostatnich czterech, pięciu dni przed planowanym wylotem. Gdy samolot wystartuje, wartość pustych foteli jest równa zero, dlatego prawdziwe loty last minute są naprawdę tanie. Skorzystaj najpierw z wyszukiwarki internetowej. Ustal daty wylotu i powrotu między wtorkiem a czwartkiem. Potem popatrz na ceny w innych terminach wylotów i przylotów w ciągu trzech dni przed planowanymi datami i po nich. Po wyborze najtańszej daty wylotu znajdź podobnie datę powrotu i połącz obie możliwości. Porównaj te ceny z cenami podanymi na stronach internetowych linii lotniczych. Rozważ zakup jednego biletu do jakiegoś ważnego portu transferowego, a następnie wyszukanie odpowiedniego połączenia lokalnymi tanimi liniami. Gdy lecę do Europy, zazwyczaj korzystam z trzech biletów: jednego bezpłatnego liniami Southwest (za punkty AMEX) z Kalifornii na JFK, potem najtańszego na Heathrow w Londynie, a następnie supertaniego biletu Ryanair lub EasyJet do mojego miejsca docelowego. Zapłaciłem tylko 10 dolarów za podróż z Londynu do Berlina i z Londynu do Hiszpanii. To nie błąd drukarski. Lokalne linie lotnicze często oferują miejsca w cenie podatków i paliwa. Jeśli chcę lecieć do Ameryki Środkowej i Południowej, często sprawdzam lokalne loty z Panamy lub międzynarodowe loty z Miami.

Kiedy więcej znaczy mniej – wyrzucanie rupieci

Istoty ludzkie mają zdolność uczenia się pożądania niemal każdego wyobrażalnego przedmiotu materialnego. W sytuacji pojawienia się nowoczesnej kultury przemysłowej, zdolnej wyprodukować niemal wszystko, najwyższy czas na otwarcie sklepu z nieograniczonymi potrzebami!... To współczesna puszka Pandory, a jej plagi rozeszły się po całym świecie. Jules Henry Jeśli ktoś chce być wolny, szczęśliwy i płodny, może osiągnąć to jedynie przez poświęcenie wielu codziennych, ale zbyt wysoko cenionych rzeczy. Robert Henri Znam syna multimilionera, osobistego przyjaciela Billa Gatesa, który obecnie zajmuje się zarządzaniem prywatnymi inwestycjami i ranczami. Przez dziesięciolecia zgromadził całą kolekcję pięknych domów, z zatrudnionymi na pełny etat kucharzami, kamerdynerami, sprzątaczami i innymi pracownikami obsługi. Jak czuje się człowiek, mając dom w każdej strefie czasowej? To czyrak na tyłku. Czuje się tak, jakby pracował dla swojej służby, spędzającej w jego domu więcej czasu niż on sam. Intensywne podróżowanie jest idealną wymówką, pozwalającą wymigać się od niszczycielskiego konsumowania przez całe lata wszystkiego, na co nas stać. To czas na wyrzucenie rupieci gromadzonych pod pozorem zaspokajania potrzeb, dopóki nie okaże się, że w podróż dookoła świata potrzebny jest zestaw pięciu waliz Samsonite. To po prostu piekło na ziemi. Nie zamierzam cię przekonywać, byś ruszył w świat w jednej koszuli i sandałach, gniewnie patrząc na ludzi, którzy mają telewizję. Nie znoszę tych świętoszkowatych dyrdymałów i nie jest moją intencją namawianie

cię, byś wyzbył się jakiejkolwiek własności. Zmierzmy się jednak z tym problemem: w twoim domu i życiu znajdują się tony rzeczy, których nie używasz, nie potrzebujesz i które nawet nieszczególnie chcesz mieć. Trafiły do ciebie jak szczątki rozbitego statku i nigdy nie znalazły drogi odwrotu. Możesz być tego świadomy lub nie, ale właśnie te rupiecie sprawiają, że trudno jest podjąć decyzję – rozpraszają, przyciągają uwagę i uniemożliwiają odczuwanie niczym nieskrępowanego szczęścia. Trudno zrozumieć, jakim obciążeniem są te śmieci – porcelanowe lalki, sportowe samochody lub znoszone podkoszulki – dopóki ich nie wyrzucisz. Przed moją piętnastomiesięczną podróżą stresowałem się, jak zmieszczę wszystkie swoje rzeczy do skrytki o wymiarach 4,30×3,04 metra. Potem uświadomiłem sobie dwie rzeczy: nigdy nie przeczytam czasopism biznesowych, które skrzętnie składałem, przez 90% czasu noszę pięć ze wszystkich moich koszulek i cztery pary spodni; poza tym czas wymienić meble na nowe, nigdy nie używałem grilla ogrodowego ani mebli ogrodowych. Nawet pozbycie się rzeczy, których nigdy nie używałem, okazało się niezwykle trudne. Ciężko było wyrzucić rzeczy, o których kiedyś myślałem, że są na tyle cenne, iż warto wydać na nie pieniądze. Pierwsze dziesięć minut sortowania ubrań było jak decydowanie o tym, które z moich dzieci ma żyć, a które umrzeć. Od dłuższego czasu nie używałem mięśni służących do wyrzucania. Trudno było mi odłożyć na stos „do wyrzucenia” odświętne ubranie, którego nigdy nie włożyłem. Podobnie trudno było odłożyć znoszone rzeczy, które trzymałem z powodów sentymentalnych. Gdy jednak przebrnąłem przez kilka pierwszych decyzji, nabrałem rozpędu. Oddałem na cele dobroczynne wszystkie rzadko noszone rzeczy. Mniej niż dziesięć godzin zajęło mi zorganizowanie transportu i wywiezienie mebli przez firmę Craigslist. Nieważne było dla mnie to, że za jedne zapłacono mi 50% ceny detalicznej, a za inne nic.

Używałem i nadużywałem ich przez pięć lat i mogę mieć nowe, gdy wrócę do Stanów. Podarowałem grill i meble ogrodowe przyjacielowi, który cieszył się jak dziecko z prezentu gwiazdkowego. Sprawiłem mu przyjemność miesiąca. To było wspaniałe uczucie. W portfelu zostało mi 300 dolarów drobnych na pokrycie kosztów wynajmu mieszkania za granicą przez co najmniej kilka tygodni. Dzięki temu ilość przestrzeni w moim mieszkaniu wzrosła o 40%, choć jego powierzchnia nie uległa zmianie. To, co odczuwałem najsilniej, to nie była jednak przestrzeń fizyczna. To była przestrzeń mentalna. Czułem się tak, jakby przedtem w moim umyśle odpalono dwadzieścia aplikacji naraz, a potem zmniejszono tę liczbę do jednej lub dwóch. Moje myśli były jaśniejsze i byłem dużo, dużo szczęśliwszy. Wszystkich podróżników, z którymi rozmawiałem pod kątem zebrania informacji na potrzeby tej książki, pytałem, jaka jest ich rada dla wyruszających po raz pierwszy w wielką podróż. Odpowiedź była zawsze taka sama: weź ze sobą mniej rzeczy. Pakowanie nadmiernej ilości rzeczy jest impulsem, któremu trudno się oprzeć. Rozwiązaniem jest coś, co nazwałem „funduszem osiedleńczym”. Zamiast pakować cały swój dobytek, zabieram ze sobą absolutne minimum i przeznaczam 100–300 dolarów na zakupy różnych rzeczy po przybyciu na miejsce i podczas podróży. Nie wożę już ze sobą artykułów toaletowych i ubrania na więcej niż tydzień. To zbędne. Znalezienie kremu do golenia czy koszuli za granicą może okazać się przygodą samą w sobie. Pakuj się, jakbyś miał wrócić za tydzień. Oto najistotniejsze sprawy, uporządkowane według ważności. 1. Tygodniowy zestaw ubrań stosownych do pory roku, w tym jedna półformalna koszula i para spodni lub spódnica na specjalne okazje. Podkoszulki, jedna para szortów, para dżinsów o szerokim zastosowaniu. 2. Zapasowe kopie wszystkich ważnych dokumentów: polisy

ubezpieczenia zdrowotnego, paszportu i wizy, kart kredytowych, debetowych itp. 3. Karty kredytowe, debetowe i drobne w lokalnej walucie o wartości 200 dolarów (czeki podróżne w większości miejsc nie są akceptowane i tylko sprawiają kłopoty). 4. Linka do zabezpieczania bagażu podczas transportu lub w hostelach, mała kłódka do zamknięcia szafki w razie potrzeby. 5. Elektroniczne słowniki języków krajów docelowych (wersje książkowe są zbyt powolne, by można było wykorzystać je podczas konwersacji) i mały podręcznik gramatyki. 6. Jeden obszerny przewodnik. To wszystko[83]. Brać laptopa czy nie? O ile nie jesteś pisarzem, głosuję na „nie”. To stanowczo zbyt nieporęczne i irytujące. Możesz skorzystać z GoToMyPC, by uzyskać dostęp do swojego komputera domowego z kafejek internetowych, a to powinno zachęcić cię do tego, co powinieneś przecież rozwijać: masz jak najlepiej wykorzystywać czas, zamiast go marnować. Transakcje z Bora-Bora BAFFIN ISLAND, NUNAVUT Josh Steinitz[84] stał na krańcu świata i rozglądał się z zachwytem. Stawiał buty na krze lodowej pokrywającej morze niemal dwumetrową warstwą, a jednorożce tańczyły. Dziesięć narwali – rzadkich kuzynów bieługi – wypłynęło na powierzchnię i skierowało w niebo dwoje ponaddwumetrowe spiralne kły. A potem stado półtoratonowych waleni znów zniknęło w głębinach. Narwale nurkują bardzo głęboko – czasem nawet na ponad 900 metrów – dlatego Josh mógł czekać co najmniej dwadzieścia minut na ich ponowne pojawienie się.

Wydawało się to jak najbardziej na miejscu, że przebywał z narwalami. Ich nazwa pochodziła z języka pranordyjskiego i odnosiła się do ich cętkowanej biało-błękitnej skóry. Náhvalr znaczy tyle, co „trup”. Uśmiechnął się tak, jak robił to przez ostatnie kilka lat. Był przecież chodzącym żywym trupem. Rok po ukończeniu college’u Josh dowiedział się, że cierpi na rzadką odmianę raka – oral squamous carcinoma. Miał plany, aby zostać konsultantem w dziedzinie zarządzania. Miał plany zrobienia wielu różnych rzeczy. Nagle wszystko przestało się liczyć. Mniej niż połowa osób, u których rozpoznano ten rodzaj raka, miała szansę na przeżycie[85]. Ten żniwiarz nie wybierał i przychodził bez ostrzeżenia. Dla Josha stało się jasne, że największym ryzykiem w życiu nie było popełnianie błędów, lecz żal, że przegapiło się różne rzeczy. Nigdy nie wróci już do dawnych czasów i nie odzyska lat spędzonych na robieniu tego, czego nie lubił. Dwa lata później wolny od raka Josh wyruszył w bliżej nieokreśloną podróż dookoła świata, pokrywając swoje koszty pisaniem. Został współzałożycielem strony internetowej, na której potencjalni globtroterzy mogli znaleźć narzędzia do planowania podróży. Status zarządzającego nie ograniczył jego skłonności do mobilności. Równie swobodnie zawierał transakcje w nadmorskich bungalowach na Bora-Bora, jak i w chacie z bali w szwajcarskich Alpach. Kiedyś odebrał telefon od klienta w obozie Camp Muir pod szczytem Mt. Rainier[86]. Klient potrzebował potwierdzenia pewnych danych dotyczących sprzedaży i spytał Josha, co to za wiatr słuchać w tle. Josh odpowiedział: „Stoję na lodowcu na wysokości 3 tysięcy metrów i dziś po południu wiatr zwiał nas z góry”. Klient poradził Joshowi, by wracał stamtąd do swoich zajęć. Inny klient zadzwonił do Josha, gdy ten wychodził właśnie ze świątyni na Bali, i usłyszał w tle gongi. Spytał Josha, czy jest w kościele. Josh nie był pewien, co odpowiedzieć. Jedyne, co przychodziło mu na myśl, to: „Tak?”.

Teraz wśród narwali miał kilka minut czasu, zanim będzie musiał ruszyć w drogę do bazy, by ukryć się przed niedźwiedziami polarnymi. Dwudziestoczterogodzinny dzień polarny oznaczał, że nadal ma wiele wspólnego z kolegami, którzy pozostali w swoich biurowych boksach. Usiadł na lodzie, a potem wyjął swój telefon satelitarny i laptop z wodoszczelnej torby. Zaczął pisać e-maile w taki sposób jak zwykle: „Wiem, że wszyscy macie dość, widząc, jak bardzo jestem szczęśliwy, ale zgadnijcie, gdzie jestem?”.

PYTANIA I DZIAŁANIA To fatalne, dowiedzieć się zbyt wiele: znudzenie przychodzi równie szybko na podróżnika, który zna swoją drogę, jak i na pisarza nazbyt pewnego rozwiązania swoich intryg. Paul Theroux, To the Ends of the Earth Jeśli po raz pierwszy zacząłeś zastanawiać się nad mobilnym stylem życia i doświadczaniem różnych przygód, zazdroszczę ci! Taki skok i wejście w nowy świat jest jak zmiana roli z pasażera na pilota. Większość tych pytań i działań będzie się koncentrować na precyzyjnych krokach, które powinieneś podjąć – i ramach czasowych, które możesz wykorzystać – przygotowując się do swojej pierwszej miniemerytury. Większość kroków można wyeliminować lub skondensować, gdy ma się już doświadczenie zdobyte w pierwszej podróży. Niektóre z nich są działaniami jednorazowymi, po których następne miniemerytury będą wymagać co najwyżej dwóch lub trzech tygodni przygotowań. Mnie zajmuje to teraz trzy popołudnia. Weź do ręki papier i ołówek – to będzie prawdziwa przyjemność. 1. Przyjrzyj się swojemu majątkowi i przepływom pieniężnym. Połóż na stole dwie kartki. Na jednej spisz cały swój majątek i jego wartość, w tym rachunki bankowe, rachunki emerytalne, akcje, obligacje,

dom itp. Drugą podziel na pół i spisz wszystkie wpływy (wynagrodzenie, wpływ z twojej muzy, dochód z inwestycji itp.) i wydatki (kredyt hipoteczny, wynajem, koszty samochodu itp.). Co możesz wyeliminować, bo albo jest rzadko wykorzystywane, albo rodzi stresy i zaprząta głowę, zamiast dodawać wartość? 2. Rozwiewanie obaw przez roczną miniemeryturą w wymarzonym miejscu w Europie. Zastosuj techniki z rozdziału 3, by oszacować swoje obawy związane z najgorszym możliwym scenariuszem i ocenić potencjalne konsekwencje. Poza rzadkimi przypadkami większości da się uniknąć, a reszta jest odwracalna. 3. Wybierz miejsce swojej miniemerytury. Od czego zacząć? To ważne pytanie. Są dwie możliwości, za którymi się opowiadam. a) Wybierz punkt startowy, a potem wędruj, dopóki nie znajdziesz swojego drugiego domu. Tak właśnie zrobiłem, kupując bilet w jedną stronę do Londynu i włócząc się po Europie, dopóki nie zakochałem się w Berlinie, gdzie zostałem na trzy miesiące. b) Rozpoznaj region, a potem osiedl się w wybranym, ulubionym miejscu. Tak zrobiłem podczas wyprawy do Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie w każdym z kilku miast spędziłem od jednego do czterech tygodni, aby potem na sześć miesięcy wrócić do swojego ulubionego – Buenos Aires. Możliwy jest wyjazd na miniemeryturę we własnym kraju, ale efekt transformacji jest słabszy, jeśli otaczasz się ludźmi dźwigającymi ten sam bagaż uwarunkowań społecznych. Rekomenduję wybór odległej, zamorskiej lokalizacji – egzotycznej, ale nie niebezpiecznej. Boksuję, ścigam się na motocyklach i robię wszystkie rzeczy, jakie powinien robić macho, ale unikam faveli[87], osobników

z karabinami maszynowymi, przechodniów z maczetami i konfliktów społecznych. Tanie jest dobre, ale dziury po kulach już nie. Zanim zarezerwujesz bilety, sprawdź ostrzeżenia Ministerstwa Spraw Zagranicznych[88]. Oto tylko kilka moich ulubionych punktów startowych. Możesz wybrać też inne lokalizacje. Najlepszy styl życia za niewielkie pieniądze można zapewnić sobie w miejscach, które podkreśliłem: Argentyna (Buenos Aires, Kordoba), Chiny (Szanghaj, Hongkong, Tajpej), Japonia (Tokio, Osaka), Wielka Brytania (Londyn), Irlandia (Galway), Tajlandia (Bangkok, Chiang Mai), Niemcy (Berlin, Monachium), Norwegia (Oslo), Australia (Sydney), Nowa Zelandia (Queenstown), Włochy (Rzym, Mediolan, Florencja), Hiszpania (Madryt, Walencja, Sewilla) i Holandia (Amsterdam). We wszystkich tych miastach można dobrze żyć, niewiele wydając. Wydaję w Tokio mniej niż w Kalifornii, ponieważ dobrze je znam. Najmodniejsze, ulubione przez artystów dzielnice , niepodobne do Brooklynu sprzed dziesięciu lat, można znaleźć niemal we wszystkich miastach. W jakim mieście nie udało mi się znaleźć przyzwoitego miejsca do zjedzenia lunchu za mniej niż 20 dolarów? W Londynie. A oto kilka egzotycznych miejsc, których nie polecam początkującym obieżyświatom, choć weterani mogą sobie poradzić w każdym z nich: wszystkie kraje Afryki, Bliskiego Wschodu oraz Ameryki Środkowej i Południowej (z wyjątkiem Kostaryki i Argentyny). W Meksyku (zarówno w kraju, jak i jego stolicy) porwania również zdarzają się na tyle często, że miejsca te nie znalazły się na liście moich ulubionych. 4. Przygotuj się do podróży. Oto odliczanie czasu. Trzy miesiące przed wyjazdem – Eliminacja Przyzwyczaj się do minimalizmu jeszcze przed wyjazdem. Oto pytania, które powinieneś sobie zadać i według których działać, nawet jeśli nigdy nie planujesz wyjechać.

Jakie 20% swoich rzeczy wykorzystuję przez 80% czasu? Wyeliminuj pozostałe 80% ubrań, czasopism, książek i całej reszty. Bądź bezwzględny – zawsze możesz kupić sobie nową rzecz, bez której nie potrafisz żyć. Jakie rzeczy są w moim życiu źródłem stresu? Może chodzić o koszty utrzymania (pieniądze i energia), ubezpieczenie, miesięczne wydatki, czasochłonność lub po prostu zawracanie głowy. Eliminuj, eliminuj, eliminuj. Jeśli sprzedasz nawet kilka drogich rzeczy, możesz w ten sposób sfinansować znaczną część swojej miniemerytury. Nie omiń samochodu i domu. To też zawsze można odkupić po powrocie, często bez żadnej straty. Sprawdź, czy aktualnie posiadana zdrowotna polisa ubezpieczeniowa zapewnia ci leczenie podczas podróży zagranicznych. Postaraj się wynająć, zamienić z kimś lub sprzedać swój dom – wynajęcie jest najbardziej polecane seryjnym podróżnikom – lub wynająć swoje mieszkanie, składając wszystkie rzeczy w przechowalni. W każdym przypadku, kiedy pojawią się wątpliwości, zadaj sobie pytanie: „Gdybym miał pistolet przy skroni i musiał to zrobić, co bym zrobił?”. To wcale nie jest takie trudne, jak myślisz. Dwa miesiące przed wyjazdem – Automatyzacja Po wyeliminowaniu nadmiaru skontaktuj się z firmami (w tym dostawcami), które regularnie wystawiają ci faktury, i ustaw automatyczną płatność taką kartą kredytową, której użycie zapewni ci uzyskanie punktów podróżnych. Jeśli powiesz im, że przez rok będziesz podróżował, powinni przekonać się do zaakceptowania płatności kartą. Nie będziesz musiał wówczas gonić po świecie jak Carmen Sandiego. Dla wystawców kart kredytowych i tych, którzy odmówią, załatw automatyczną płatność z twojego rachunku bankowego. Uruchom bankowość internetową i automatyczne polecenia zapłaty. Zrób listę firm,

które nie zaakceptują płatności kartą ani polecenia zapłaty. Zaplanuj płacenie przyszłych rachunków z 15- lub 20-dolarowym zapasem (w przypadku dostawców mediów i innych wydatków o zmiennej wysokości). To pokryje różne opłaty, pozwoli uniknąć czasochłonnych reklamacji i narośnie jako twoja nadpłata. Odwołaj dostarczanie papierowych wyciągów z rachunków bankowych i kart kredytowych. Postaraj się o kartę wydawaną przez bank do każdego posiadanego rachunku – jedną służbową i jedną prywatną – i ustal limity wypłat gotówkowych na zero, aby zapobiec nadużyciom. Zostaw te karty w domu, ponieważ mają one służyć wyłącznie zapewnieniu możliwości skorzystania z limitu salda debetowego, jeśli zajdzie taka konieczność. Daj zaufanemu członkowi rodziny lub doradcy finansowemu pełnomocnictwo[89], które pozwoli tej osobie podpisywać dokumenty (na przykład formularze podatkowe, czeki) w twoim imieniu. Nic nie może szybciej zepsuć zagranicznej podróży niż konieczność podpisania oryginałów dokumentów, gdy ktoś nie akceptuje faksu. Miesiąc przed wyjazdem Porozmawiaj z kierownikiem miejscowego urzędu pocztowego i przekieruj całą pocztę do przyjaciela, kogoś z rodziny lub osobistego asystenta[90], któremu zapłacisz za wysyłanie ci w każdy poniedziałek emailem krótkich opisów istotnej korespondencji. Wykonaj szczepienia obowiązkowe i zalecane w regionie, do którego się wybierasz. Skontaktuj się z Centrum Kontroli Zachorowań i Prewencji[91]. Pamiętaj, że świadectwo szczepienia jest czasami wymagane do przekroczenia granicy. Załóż konto testowe na GoToMyPC lub innej witrynie oferującej zdalny dostęp i przeprowadź próby, by upewnić się, że nie występują problemy techniczne[92]. Jeśli odsprzedawcy (lub dystrybutorzy) wciąż jeszcze wysyłają ci czeki –

w tym momencie czekami od klientów powinna się już zajmować zewnętrzna firma obsługująca realizację zamówień – wybierz jedno z trzech rozwiązań: przekaż odsprzedawcom informację o rachunku bankowym do wpłat (rozwiązanie idealne), zleć firmie obsługującej realizację zamówień zajmowanie się czekami (drugi w kolejności wybór), zorganizuj płatność za pośrednictwem PayPal albo wysyłaj pocztą czeki do osoby, której zaufałeś na tyle, by dać jej pełnomocnictwo (najgorsze rozwiązanie). W ostatnim przypadku przekaż pełnomocnikowi druki potwierdzające przyjęcie płatności, aby mógł je podpisać lub ostemplować i wydać po otrzymaniu czeku. Wygodnie jest nawiązać współpracę z oddziałem dużego banku, znajdującym się blisko osoby, która ci pomaga, by mogła deponować tam pieniądze przy okazji załatwiania innych spraw. Jeśli nie chcesz, nie musisz przenosić wszystkich rachunków do tego banku; po prostu otwórz nowy rachunek, który będziesz wykorzystywał wyłącznie do składania tych depozytów. Dwa tygodnie przed wyjazdem Zeskanuj wszystkie dokumenty osobiste, polisę ubezpieczenia zdrowotnego, karty kredytowe i debetowe, a potem zapisz pliki w komputerze, z którego będziesz mógł wydrukować kopie do zostawienia rodzinie i zabrania ze sobą w oddzielnym bagażu. Wyślij skany e-mailem na swój adres, abyś miał do nich dostęp z zagranicy, jeśli zgubisz swoje papierowe kopie. Jeśli jesteś przedsiębiorcą, zmień taryfę swojego telefonu komórkowego na najtańszą i nagraj powitanie głosowe: „Aktualnie przebywam w podróży służbowej za granicą. Proszę nie zostawiać wiadomości, ponieważ do czasu powrotu nie będę ich sprawdzał. Proszę wysłać e-mail na adres ____@____.com, jeśli sprawa jest ważna. Dziękuję za zrozumienie”. Następnie włącz w swojej poczcie elektronicznej autoodpowiedź informującą, że na twoją odpowiedź trzeba poczekać

siedem dni (lub jakąkolwiek inną liczbę dni, w zależności od tego, jak określisz sobie częstotliwość sprawdzania poczty), ponieważ jesteś w podróży służbowej. Jeśli jesteś pracownikiem, zastanów się nad skorzystaniem z telefonu komórkowego w systemie ruad-band lub GSM, by umożliwić szefowi kontakt z tobą. Weź ze sobą palmtop tylko wówczas, jeśli twój szef zamierza e-mailowo sprawdzać, czy pracujesz. Nie zapomnij wyłączyć wiele mówiącego dopisku „Wysłane z palmtopa”, pojawiającego się przy podpisie wysyłanych przez ciebie e-maili! Inne opcje to skorzystanie z konta w SkypeIn, przekierowującego połączenia na twój zagraniczny telefon komórkowy (preferowane przeze mnie rozwiązanie) lub z Vonage IP box, które umożliwia odbieranie w dowolnym miejscu na świecie rozmów przychodzących na twój telefon stacjonarny za pośrednictwem numeru telefonu rozpoczynającego się od cyfr odpowiadających numerowi kierunkowemu do twojej miejscowości. Znajdź mieszkanie w swoim docelowym miejscu odpoczynku podczas miniemerytury lub zarezerwuj na trzy dni miejsce w hostelu w swoim punkcie startowym. Rezerwacja apartamentu przed przyjazdem jest bardziej ryzykowna i może okazać się bardziej kosztowna od poświęcenia trzech czy czterech dni na znalezienie apartamentu na miejscu. Zalecam, aby w miarę możliwości zacząć od trzy- czterodniowego pobytu w hostelu – nie z przyczyn finansowych, ale dlatego, że jego pracownicy i inni podróżni mają większą wiedzę. Mogą pomóc ci w przeprowadzce. Jeśli uważasz to za potrzebne, dla świętego spokoju wykup zagraniczną polisę zapewniającą transport medyczny. To może być zbędne, jeśli masz zamiar przebywać w cywilizowanym kraju. Możesz wówczas wykupić lokalną polisę tylko po to, by lepiej się poczuć – ja tak robię. Jest to jednak zupełnie bezużyteczne, gdy jesteś w miejscu odległym o dziesięć godzin lotu od cywilizacji. Wykupiłem taką polisę w Panamie, ponieważ to

tylko dwie godziny lotu z Miami, ale nie zawracam sobie tym głowy w innych miejscach. Nie daj się zwariować – to tak samo, jakbyś znalazł się na kompletnym odludziu w środku Stanów Zjednoczonych. Tydzień przed wyjazdem Podejmij decyzje dotyczące tego, jak grupować poszczególne zadania (takie jak e-maile, bankowość internetowa itp.), by wyeliminować usprawiedliwienia dla bezsensownej pseudopracy. Proponuję poniedziałek rano na sprawdzanie poczty i bankowość internetową. Pierwszy i trzeci poniedziałek miesiąca można wykorzystać na sprawdzanie rachunków kart kredytowych i wykonywanie innych płatności przez internet. Tych postanowień najtrudniej dotrzymać, dlatego złóż je już dzisiaj i spodziewaj się silnych pokus w tym zakresie. Zapisz kopie ważnych dokumentów – w tym skany dokumentów tożsamości, polis ubezpieczeniowych oraz kart kredytowych i debetowych – na małym urządzeniu magazynującym, które można podłączyć do komputera za pomocą portu USB. Przenieś wszystkie swoje rzeczy z domu lub mieszkania do przechowalni, spakuj mały plecaczek oraz torbę podróżną i wprowadź się na krótko do rodziny lub przyjaciół. Dwa dni przed wyjazdem Jeśli zostawiasz samochód, przewieź go do przechowalni lub postaw w garażu. Wlej stabilizator do zbiornika na paliwo, odłącz akumulator, by zapobiec jego rozładowaniu, i ustaw samochód na klockach, by chronić opony oraz amortyzatory. Zlikwiduj wszystkie polisy ubezpieczeniowe z wyjątkiem ubezpieczenia od kradzieży. Po przyjeździe (przy założeniu, że wcześniej nie zarezerwowałeś apartamentu) Pierwszy poranek i popołudnie po przyjeździe Przejedź się autobusem turystycznym po mieście, potem objedź na

rowerze miejsca, w których może znajdować się twoje potencjalne mieszkanie. Pierwszy wieczór Kup niezablokowany[93] telefon komórkowy z kartą SIM, do którego można używać zwykłej karty prepaidowej. Wyślij e-maile do właścicieli mieszkań, pośredników z Craigslist.com lub internetowych wersji lokalnych gazet, by umówić się na oglądanie lokali przez najbliższe dwa dni. Drugi i trzeci dzień Znajdź i wynajmij mieszkanie na miesiąc. Nie zawieraj umowy na dłużej, dopóki się tam nie prześpisz. Kiedyś zapłaciłem za dwa miesiące z góry tylko po to, by przekonać się, że najruchliwszy przystanek autobusowy w centrum miasta znajduje się tuż za ścianą mojej sypialni. Dzień wprowadzenia się Poczuj się zadomowiony i wykup lokalną polisę zdrowotną. Zapytaj właścicieli hostelu i innych miejscowych osób, z jakiej polisy korzystają. Zdecyduj, że nie będziesz kupować pamiątek i innych rzeczy w celu zabrania ich do domu wcześniej niż na dwa tygodnie przed wyjazdem. Tydzień później Pozbądź się niepotrzebnych rzeczy, które przywiozłeś, a których nie będziesz często używał. Daj je komuś, komu się przydadzą, wyślij je do domu albo po prostu wyrzuć. NARZĘDZIA I TRIKI (Zdecydowana większość stron internetowych polecanych w tej części książki dostępna jest tylko w języku angielskim). Burza mózgów na temat miejsca na miniemeryturę[94] Virtual Tourist (www.virtualtourist.com)

Największe na świecie źródło niezniekształconych informacji dostarczanych przez użytkowników. Ponad 775 tysięcy użytkowników zamieszcza wskazówki i ostrzeżenia dotyczące ponad 25 tysięcy lokalizacji. Każda lokalizacja jest opisana w trzynastu różnych kategoriach, takich jak „rzeczy do zrobienia”, „lokalne zwyczaje”, „zakupy” oraz „pułapki czyhające na turystów”. To „zakupy pod jednym dachem” dla większości amatorów miniemerytury. Escape Artist (www.escapeartist.com) Czy jesteś zainteresowany zdobyciem drugiego paszportu, życiem w nowym własnym kraju, bankami szwajcarskimi i innymi rzeczami, o których nie odważyłbym się napisać w tej książce? Ta strona to fantastyczne źródło takich właśnie informacji. Napisz do mnie z Kajmanów albo z więzienia, w zależności od tego, dokąd trafisz w pierwszej kolejności. Zobacz również „Jak zostać Jasonem Bournem” na www.fourhourblog.com. „Outside Magazine” – bezpłatne archiwa internetowe (http://outside.awat.com) Całe archiwum „Outside Magazine” jest dostępne bezpłatnie w internecie. Od obozów medytacyjnych na całym świecie po ośrodki sportowe, w których skacze adrenalina; od wymarzonej pracy po zimowe atrakcje Patagonii – setki artykułów z pięknymi fotografiami, zachęcającymi do zwiedzania. GridSkipper – przewodnik po miastach (www.gridskipper.com) Strona dla tych, którzy lubią klimaty jak z filmu Blade Runner i myszkują po wszystkich zakamarkach miast świata. Notowana na liście stron internetowych dla podróżników, Top 13 Travel czasopisma „Forbes”. Znajdzie się tam coś dla snobów i coś dla luzaków (według wydawców „Frommer’s”, najlepiej sprzedającej się w Stanach Zjednoczonych serii przewodników). Uwaga: większość jej

zawartości przeznaczona jest do ogólnego użytku, bez ograniczeń wiekowych. Jeśli jednak czteroliterowe słowa lub wybór „najbardziej kurewskiego miasta świata” nie wywołują w tobie entuzjazmu, nie zawracaj sobie głowy wchodzeniem na tę stronę (lub wyjazdem do Rio de Janeiro, jeśli chodzi o ścisłość). W przeciwnym wypadku musisz zaakceptować komiczne teksty o tym, że trzeba przeznaczyć „100 dolarów dziennie” na miasta świata. Lonely Planet – The Thron Tree (http://throntree.lonleyplanet.com) Forum dyskusyjne dla podróżujących po całym świecie, z wątkami podzielonymi na regiony. Family Travel Forum – Forum Podróży Rodzinnych (www.familytravelforum.com) Szerokie forum o – jak zapewne zgadłeś – podróżach rodzinnych. Chcesz sprzedać swoje dzieci za kupę forsy gdzieś na Wschodzie? Albo zaoszczędzić kilka dolarów i skremować babcię w Tajlandii? To nie ta strona. Jeśli jednak masz dzieci i planujesz wielką podróż, to miejsce jest właśnie dla ciebie. U.S. Department of State Country Profiles (www.state.gov/r/pa/ei/bgn/) World Travel Watch (www.worldtravelwatch.com) Cotygodniowy internetowy raport Larry’ego Habeggera i Jamesa O’Reilly’ego na temat globalnych wydarzeń i dziwnych przypadków ważnych dla bezpieczeństwa w podróży; posortowany według tematów i regionów geograficznych. Koniecznie trzeba tu zajrzeć przed sfinalizowaniem własnych planów. U.S. Department of State Worldwide Travel Warnings (http://travel.state.gov) Planowanie miniemerytury i przygotowania do niej – podstawy

Najczęściej zadawane pytania na temat podróży dookoła świata, w tym ubezpieczenia w podróży (www.perpetualtravel.com/rtw) Ta strona z pytaniami i odpowiedziami może uratować ci życie. Na początku pisana przez Marca Brosiusa, przez lata została rozszerzona dzięki uczestnikom forum. Obecnie zajmuje się wszystkim: od arkanów planowania finansowego po szok kulturowy związany z powrotem, a także tym, co cię czeka pomiędzy. Na jak długi wyjazd możesz sobie pozwolić? Czy potrzebna ci jest w podróży polisa ubezpieczeniowa? Wybrać się na urlop czy zrezygnować? To almanach podróży dookoła świata. One Bag: sztuka i nauka lekkiego pakowania (www.onebag.com) Strona znalazła się na liście „Top 10 [Can’t Live Without] Sites” czasopisma „PC”. Pakuj lekki bagaż i doświadczaj lekkości bytu. Amerykańskie Centra Kontroli Zachorowań i Prewencji (www.cdc.gov/taavel) Zalecane szczepienia i porady zdrowotne dotyczące każdego kraju na świecie. W niektórych państwach przy przekraczaniu granicy wymagane jest świadectwo szczepienia. Zaszczep się z odpowiednim wyprzedzeniem, na niektóre szczepionki trzeba czekać nawet kilka tygodni. Planowanie podatkowe (www.irs.gov/publications/p54/index.html) Jeszcze trochę dobrych wiadomości. Nawet jeśli na stałe przeniesiesz się do innego kraju, będziesz płacił amerykańskie podatki tak długo, jak długo masz amerykański paszport! Nie ma się czym przejmować – istnieją różne kreatywne sposoby legalnego ograniczenia podatków, na przykład formularz 2555-EZ, dzięki któremu można uzyskać zwolnienie z opodatkowania dochodu w wysokości do 85 700 dolarów, jeśli co najmniej 330 z 365 kolejnych dni podatnik spędzi poza granicami USA. Z tego właśnie powodu moja podróż z 2004

roku przeciągnęła się aż do piętnastu miesięcy. Skorzystaj z pomocy doradcy, niech on wykona za ciebie tę pracę – dzięki temu unikniesz kłopotów[95]. Sponsorowane przez USA szkoły za granicą (www.state.gov/m/a/os) Jeśli pomysł zabrania dzieci ze szkoły na rok lub dwa nie wydaje ci się zbyt atrakcyjny, zapisz je do jednej ze 185 podstawowych i średnich szkół w 132 krajach. Są to szkoły sponsorowane przez Amerykański Departament Stanu. Dzieci uwielbiają uczyć się w domu. Homeschooling 101 i poradnik, jak szybko zacząć (http://bit.ly/homeschooling101) Podstrona http://homeschooling.about.com/ przedstawia krok po kroku cały proces, jaki trzeba przejść, gdy rozważa się naukę dzieci w domu, co może znaleźć zastosowanie podczas intensywnych podróży. Często się zdarza, że dzieci wracające do tradycyjnych publicznych lub prywatnych szkół trafiają do wyższej klasy. Czasopismo „Home Education” (www.homeedmag.com) Bogaty zbiór informacji dla dzieci uczących się w domu, podróżujących rodzin i osób, które nie zakończyły kształcenia. Zawiera łącza do programów nauczania, grup wirtualnego wsparcia, przepisów prawnych i archiwów. Istnieją uzasadnione powody, by poznać prawo: niektóre stany USA oferują do 1600 dolarów rocznie na dofinansowanie nauczania w domu, ponieważ pozwala to zaoszczędzić pieniądze z budżetu stanu, które w przeciwnym wypadku zostałyby wydane na kształcenie dziecka w systemie szkolnictwa publicznego. Uniwersalny Przelicznik Walut (www.xe.com) Zanim dasz się całkowicie pochłonąć smakowaniu nowej sytuacji i zapomnisz, że 5 funtów brytyjskich nie równa się 5 dolarom,

skorzystaj z tej strony, by przeliczyć lokalne koszty na wielkości, które rozumiesz. Staraj się nie zastanawiać zbyt często: „Czy każda z tych monet ma wartość 4 dolarów?”. Uniwersalna Przejściówka Sieciowa (www.franzus.com) Wożenie ze sobą kabli i przejściówek jest denerwujące – kup sobie Travel Smart®, uniwersalny adapter z zabezpieczeniem przed przepięciami. Ma on rozmiar talii kart złożonych na pół. To wszystko, czego używałem w każdym miejscu, w którym byłem. Nie miałem żadnych problemów. Zwróć uwagę, że jest to adapter (a więc możesz włożyć do niego każdą wtyczkę), ale nie transformator. Jeśli za granicą napięcie w sieci jest inne niż w twoim kraju, twoje gadżety się zniszczą. To jeszcze jeden powód, by potrzebne rzeczy kupować za granicą, a nie wozić ze sobą. Światowy Przewodnik po Elektryczności Tu znajdziesz informacje o kształcie wtyczek i gniazdek, napięciu, telefonii komórkowej, międzynarodowych numerach kierunkowych i wiele innych, związanych z niedopasowaniem urządzeń elektrycznych na całym świecie. Tanie podróże lotnicze dookoła świata[96] Orbitz (www.orbitz.com), Kayak (www.kayak.com) i Sidestep (www.sidestep.com) Sprawdź ponad czterysta linii lotniczych na całym świecie w każdym z tych serwisów. Orbitz to mój punkt wyjścia do porównania cen, potem sprawdzam Kayak i Sidestep. Sidestep sprawdził się jako najskuteczniejsze narzędzie przy wyszukiwaniu lotów poza Stanami Zjednoczonymi. TravelZoo Top 20 (http://top20.travelzoo.com/) Moskwa za 129 dolarów w jedną stronę? Takie promocje last minute

mogą zachęcić cię do tego, byś w końcu wykonał zdecydowany krok. Priceline (www.priceline.com) Zacznij licytację od wartości o 50% niższej od najniższej oferty Orbitz, a potem przebijaj, dodając kolejne 50 dolarów. CFares (www.cfares.com) Konsolidacja przelotów z bezpłatnym lub tanim członkostwem. Znalazłem tam bilet w obie strony z Kalifornii do Japonii za 500 dolarów. 1-800-FLY-EUROPE (www.1800flyeurope.com) Skorzystałem z tego serwisu, by za 300 dolarów kupić bilet w obie strony na lot z lotniska JFK do Londynu – odlot za dwie godziny. Tanie linie lotnicze w Europie (www.ryanair.com, www.easyjet.com, www.norwegian.no, www.centralwings.com i in.) Bezpłatne noclegi na świecie – krótkie pobyty Global Freeloaders (www.globalfreeloaders.com) Ta internetowa społeczność łączy ludzi, który mają do zaoferowania bezpłatne mieszkanie na całym świecie. Oszczędzaj pieniądze i poznawaj nowych przyjaciół, oglądając świat z lokalnej perspektywy. Projekt Couchsurfing (www.couchsurfing.com) Podobna do poprzedniej, ale przyciąga raczej tłum młodych imprezowiczów. Hospitality Club (www.hospitalityclub.org) Poznaj ludzi z całego świata, którzy mogą zabrać cię na bezpłatne wycieczki lub zapewnić nocleg na pośrednictwem dobrze zorganizowanej sieci, skupiającej ponad 200 tysięcy członków z dwustu krajów.

Bezpłatne noclegi na świecie – długie pobyty Home Exchange International (www.homeexchange.com) To informacja o domach do okresowej zamiany i wyszukiwarka zawierająca ponad 12 tysięcy pozycji z osiemdziesięciu pięciu krajów. Wyślij bezpośredni e-mail do wybranego domu, umieść na stronie swoje własne mieszkanie lub dom i korzystaj z nieograniczonego dostępu do informacji. Roczne członkostwo za niewielką opłatą. Płatne mieszkania – od przylotu po dłuższe pobyty Otalo (www.otalo.com) Otalo to wyszukiwarka lokali do wynajęcia na wakacje, przeszukująca w internecie oferty różnych wakacyjnych miejsc i ponad 200 tysięcy domów. Otalo, podobnie jak Kayak.com, jest serwisem nastawionym na ułatwienie wyjazdów wakacyjnych. Serwis pozwala przeszukiwać różne inne strony poświęcone wynajmowi lokali i gromadzi wszystkie wyniki w formie nadającej się do wygodnego przeglądania. Hostels.com (www.hostels.com) Ta strona nie ogranicza się wyłącznie do informacji o schroniskach młodzieżowych. Znalazłem bardzo miły hotel w centrum Tokio za 20 dolarów dziennie. Korzystałem także z tej strony, szukając podobnych noclegów w ośmiu krajach. Znajdziesz tu informacje o lokalizacjach i ogólny przegląd (zob. HotelChatter poniżej), ale nic o udogodnieniach. Czterogwiazdkowe hotele są dla zwiedzających hurtem i na ilość; ta strona oferuje lokalny koloryt, zanim znajdziesz sobie mieszkanie na dłuższy pobyt. HotelChatter (www.hotelchatter.com) To prawdziwa bomba, internetowy dziennik ze szczegółowymi i rzetelnymi informacjami na temat noclegów na całym świecie.

Aktualizowany kilka razy dziennie. Można tam znaleźć opowiadania sfrustrowanych gości, którzy znaleźli ukryte wady swoich hoteli. Możliwa jest rezerwacja miejsca przez internet. Craigslist (www.craigslist.org) Oprócz lokalnych tygodników z ofertami noclegów, takich jak „Bild” lub „Zitty” (to nie żart) w Berlinie, polecam Craigslist jako najlepszy punkt wyjścia do poszukiwań za granicą umeblowanych mieszkań na dłuższy okres. Można tu znaleźć informację o ponad pięćdziesięciu krajach. Ceny są o 30–70% niższe niż podawane w lokalnych czasopismach. Jeśli masz napięty budżet, poproś pracownika hostelu lub innego tubylca, by pomogli ci wykonać kilka telefonów i sfinalizować jakąś umowę. Poproś, by osoba ta nie mówiła, że chodzi o cudzoziemca, dopóki nie zostanie uzgodniona cena. Interhome International (www.interhome.com) Zlokalizowana w Zurychu, zawiera ofertę ponad 200 tysięcy domów do wynajęcia w Europie. Rentvillas (www.rentvillas.com) To wyjątkowe doświadczenia z wynajmem – od wiejskich chat i gospodarstw po zamki – w całej Europie, nie wyłączając Francji, Włoch, Grecji, Hiszpanii czy Portugalii. Narzędzia zdalnego dostępu do komputera GoToMyPC (www.gotomypc.com) To oprogramowanie umożliwia szybki i łatwy zdalny dostęp do plików, programów, e-maili zgromadzonych na twoim komputerze, a także do całej sieci. Może być używane za pośrednictwem dowolnej wyszukiwarki internetowej lub bezprzewodowych urządzeń działających pod Windows i działa w czasie rzeczywistym. Konsekwentnie używałem GoToMyPC przez ponad pięć lat,

komunikując się w ten sposób z krajów i wysp na całym świecie z moim komputerem domowym, zlokalizowanym w Stanach Zjednoczonych. To pozwala mi zostawić wszystkie komputery w domu. WebExPCNow (http://pcnow.webex.com) WebEx to lider zdalnego dostępu dla korporacji. Obecnie oferuje oprogramowanie zapewniające taką samą funkcjonalność, jak GoToMyPC, w tym przenoszenie zasobów pomiędzy komputerami, lokalne drukowanie z innych komputerów, wymianę plików i wiele innych. DropBox (www.getdropbox.com) i SugarSync (www.sugarsync.com); w dalszej kolejności JungleDisk (www.jungledisk.com) i Mozy (www.mozy.com) Zarówno DropBox, jak i SugarSync sporządzają kopie zapasowe i synchronizują pliki na różnych komputerach (na przykład tych używanych w domu i w podróży). JungleDisk i Mozy – używam tego drugiego – mają mniej funkcji i są zaprojektowane przede wszystkim do automatycznego zapisywania kopii zapasowych we własnych przechowalniach sieciowych. Bezpłatne i tanie telefony internetowe (IP) Skype (www.skype.com) Skype jest dla mnie oczywistym wyborem we wszystkich połączeniach telefonicznych. Umożliwia dzwonienie na telefony stacjonarne i komórkowe na całym świecie za średnio 2–5 centów za minutę lub łączenie się z użytkownikami Skype na całym świecie. Za roczną opłatę w wysokości około 40 euro można otrzymać amerykański numer telefonu z numerem kierunkowym rodzinnego miasta i odbierać połączenia przekazywane na zagraniczny numer telefonu

komórkowego. To sprawia, że nasze podróże umykają uwadze naszych rozmówców. Zamieszkaj w domu na plaży w Rio i odbieraj połączenia przychodzące do twojego „biura” w Kalifornii. Fajnie. Skype Chat, wchodzący w zakres usług, jest również idealnym rozwiązaniem, gdy chcemy się podzielić z innymi informacją na temat loginów i haseł, ponieważ połączenie jest szyfrowane. Vonage (www.vonage.com) i Ooma (www.ooma.com) Vonage za miesięczną opłatą oferuje mały adapter, łączący szerokopasmowy modem z normalnym telefonem. Weź go ze sobą w podróż i zainstaluj w swoim mieszkaniu, by odbierać połączenia na swój stacjonarny numer w Stanach Zjednoczonych. Ooma nie wymaga miesięcznych opłat ani linii stacjonarnej, ale oferuje podobne urządzenia, które można połączyć z szerokopasmowym modemem, by mieć amerykański numer stacjonarny w dowolnym miejscu na świecie. VoIPBuster (www.voipbuster.com) i RebTel (www.rebtel.com) Zarówno VoIPBuster, jak i RebTel mogą zaopatrzyć nas w numer „aliasowy”. Wpisz zagraniczny numer przyjaciela na stronie, a otrzymasz lokalny numer z numerem kierunkowym, z którego połączenia będą przekierowywane do twojego przyjaciela. Opcja ta jest dostępna w każdym z tych serwisów. VoIPBuster działa również jako tańsza wersja Skype’ a z bezpłatnymi połączeniami do ponad dwudziestu krajów. Międzynarodowe telefony wielopasmowe i kompatybilne z GSM My WorldPhone (www.myworldphone.com) Mam słabość do telefonów Nokia. Kupując telefon, upewnij się, że nie ma on założonego simlocka – czyli że kartę SIM możesz wymieniać w zależności od tego, w jakim jesteś kraju i z usług jakiego operatora korzystasz.

World Electronics USA (www.worldelectronicsusa.com) Znajdziesz tu dobre wyjaśnienie, jakie częstotliwości GSM i jakie pasma funkcjonują w różnych krajach. Na tej podstawie zdecydujesz, jaki telefon kupić do używania w podróży (a być może i w domu). Narzędzia przydatne na odludziu Telefony satelitarne (www.satphonestore.com) Jeśli będąc w górach Nepalu lub na dalekiej wyspie, zapragniesz spokoju (albo bólu głowy) i telefonu, kup sobie taki telefon. Działa on na sygnał z satelity, a nie z naziemnego przekaźnika. Polecam Irydium, ponieważ ma najlepszy odbiór na całej kuli ziemskiej. Na drugim miejscu jest GlobalStar, działający na trzech kontynentach. Możesz go wypożyczyć lub kupić. Kieszonkowe baterie słoneczne (www.solio.com) Telefony satelitarne i inne niewielkie urządzenia elektroniczne są niemal zupełnie bezużyteczne (no, można nimi na przykład puszczać kaczki na wodzie), jeśli rozładuje się bateria. Solio ma rozmiar dwóch talii kart i rozchodzi się promieniście do małych paneli słonecznych. Byłem zaskoczony, gdy przekonałem się, że mogę w ten sposób naładować swój telefon w niespełna piętnaście minut, ponad dwa razy szybciej niż z gniazdka w ścianie. Niezbędne adaptery możesz dostać niemal do wszystkiego. Co robić, gdy już się tam znajdziesz – eksperymenty z karierą i coś więcej „Verge Magazine” (zobacz rozdział „Lektura obowiązkowa”) Meet Up (www.meetup.com) Przeszukiwanie według miast i zajęć. Można w ten sposób na całym świecie znaleźć ludzi o podobnych zainteresowaniach.

Zostań pisarzem-podróżnikiem (www.writtenroad.com) Może chciałbyś otrzymywać wynagrodzenie za podróżowanie po świecie i zapisywanie swoich przemyśleń? To wymarzona praca dla milionów ludzi. Wkręć się w świat publikacji podróżniczych, korzystając z doświadczeń Jen Leo, autorki Sand In My Bra and Other Misadventures: Funny Women Write from the Road. Wydawnictwo „Frommer’s Budget Travel” uznało ten blog za jedno z najpopularniejszych źródeł informacji dla podróżników dysponujących ograniczonym budżetem. Można w nim znaleźć również doskonałe artykuły praktyczne o tym, jak podróżować bez gadżetów i bez wsparcia wysokiej techniki. Ucz angielskiego (www.eslcafe.com) ESL Café Dave’a to jedno z najstarszych i najpożyteczniejszych źródeł dla nauczycieli, potencjalnych nauczycieli i uczących się języka angielskiego. Zawiera panele dyskusyjne i informacje o pracy dla nauczycieli na całym świecie. Niech twój mózg będzie jak plastelina (www.jiwire.com) Podróżuj po świecie tak, abyś mógł kontaktować się ze swoimi przyjaciółmi w rodzinnym mieście za pośrednictwem IM (Instant Message), kiedy tylko zechcesz. Ta strona internetowa zawiera listę ponad 150 tysięcy hotspotów, w których możesz zaspokoić swój głód informacji. Wstydź się, jeśli stanie się to twoim głównym zajęciem. Jeśli czujesz się znudzony, pamiętaj, że to twoja wina. Znam to z autopsji, więc nie prawię ci tu morałów. Zdarza się to od czasu do czasu nawet najlepszym, ale postaraj się być bardziej kreatywny. Przetestuj inny rodzaj kariery na ułamek etatu i na cały etat (www.workingoverseas.com) Ta encyklopedia to wyczerpujące menu możliwości dla myślących globalnie. Jest tworzona i aktualizowana przez Jeana-Marca

Hacheya, byłego redaktora działu poświęconego międzynarodowej karierze w czasopiśmie „Transitions Abroad”. Gospodarstwa ekologiczne na całym świecie (www.wwoof.com) Naucz się, a potem sam nauczaj technik uprawiania ziemi bez naruszania równowagi środowiska w dziesiątkach krajów, między innymi w Turcji, Nowej Zelandii, Norwegii i Polinezji Francuskiej. Czat i e-mail w języku, którego nie znasz Google Chat Bots (http://bit.ly/imbot) Skorzystaj z tego narzędzia, jeśli chcesz być na czasie w czasie rzeczywistym. Możesz dyskutować niemal w każdym języku. Wysyłaj natychmiastowe wiadomości (IM) bezpośrednio z konta pocztowego Gmail do kogo tylko chcesz – na całym świecie. Nice Translator (www.nicetranslator.com) i Free Translation (bezpłatne tłumaczenia, www.freetranslation.com) Przetłumacz tekst z angielskiego na kilkanaście języków i vice versa. Zaskakująco dokładny, choć zgubienie w procesie tłumaczenia 10– 20% treści może sprawić ci kłopoty. Nice Translator jest szybszy i można go używać w iPhonie. Zyskaj biegłość w językach obcych w rekordowym czasie Dla uzależnionych od nauki języków i chcących uczyć się szybciej (www.fourhourblog.com) Wszystko, co odnosi się do języka – od szczegółowych artykułówporadników (jak reaktywować zapomniany język, jak zapamiętać tysiąc słów w tydzień, jak nauczyć się tonów itp.), po mnemoniki i najlepsze skróty elektroniczne – znajdziesz na stronie www.fourhourblog.com. Uczenie się języków jest moim nałogiem, a także umiejętnością, którą rozpracowałem w szczegółach

i ponownie złożyłem, by działała szybciej. Można nabyć konwersacyjną biegłość w każdym języku w czasie od trzech do sześciu miesięcy. Znajdź partnerów i materiały do nauki języków obcych LiveMocha (www.livemocha.com), EduFire (www.edufire.com) i Smart.fm (http://smart.fm) Szczególnie lubię ich grę edukacyjną BrainSpeed. About.com (www.about.com) Niektóre najbardziej popularne języki mają doskonałe samouczki na About.com http://italian.about.com http://spanish.about.com http://german.about.com http://french.about.com

[78]

Wszystkie kwoty podawane w tym rozdziale pochodzą z okresu tuż po reelekcji prezydenta Busha w roku 2004, co było skorelowane z najsłabszym od dwudziestu lat kursem dolara (w roku 2007 kurs ten był już najniższy od trzydziestu lat) – przyp. tłum. [79] Mam oczywiście na myśli niezwykłe możliwości podróżowania rowerem i słynne ciastka. [80] Nazwanych przez Joela Steina w „LA Times” „dwutygodniówkami”. [81] Postaraj się za wszelką cenę zostawić daleko za sobą biuro, urządzić sobie radosną wycieczkę i dać się zwariować na kilka tygodni. Mnie się udało. Odważ się. Ibiza i zalane promieniami słońca okolice. To tutaj. Napij się trochę absyntu i popij dużą ilością wody. Potem usiądź

i zaplanuj introspektywną miniemeryturę. [82] Na utrzymanie muz nie trzeba poświęcać zbyt wiele, ale często są kosztowne w jednym lub dwóch taktycznych obszarach: produkcji i reklamie. Poszukaj tych, którzy dostarczają jednego i drugiego, akceptując płatności kartami kredytowymi. Jeśli trzeba, wynegocjuj to z góry, mówiąc: „Zamiast próbować wynegocjować obniżkę ceny, po prostu proszę o zaakceptowanie płatności kartą kredytową. Jeśli może pan to zrobić, wybiorę pańską firmę, zamiast iść do Konkurenta X”. To jeszcze jeden przykład „twardej oferty”, a nie pytania. Stawia nas to w dużo silniejszej pozycji negocjacyjnej. Dokładne wyjaśnienie tego, jak pomnażam swoje punkty na podróże, stosując takie chwyty, jak „piggybacking” czy „recycling” znajdziesz na www.fourhourblog.com. [83] Jeśli chcesz zobaczyć film o tym, jak pakuję się, gdy jadę w świat, a zabieram ze sobą mniej niż pięć kilogramów, kliknij „travel” na www.fourhourblog.com. [84] Założyciel www.nileproject.com. [85] http://www.usc.edu/hsc/dental/opfs/S.C./indexSC.html. [86] Wulkan w Kordylierach – przyp. tłum. [87] Brazylijskie dzielnice slumsów. Zobacz film Miasto Boga (Cidade de Deus), by przekonać się, jaki to rodzaj rozrywki. [88] W Polsce informacje i ostrzeżenia dla wyjeżdżających za granicę znajdziesz na stronie http://www.msz.gov.pl/Poradnik,Polak,za,granica,1806.html – przyp. tłum. [89] To poważny krok i nie powinieneś angażować w swój plan osób, którym nie ufasz. W tym przypadku jest to bardzo pomocne, bo twój doradca finansowy może podpisywać dokumenty podatkowe lub czeki w twoim imieniu, a ty nie musisz tracić godzin i dni na wysyłanie faksów, skanów i kosztownych przesyłek kurierskich z dokumentami.

[90]

Istnieją również serwisy takie, jak www.earthclassmail.com, które odbiorą, zeskanują i wyślą do ciebie całą pocztę (z wyjątkiem śmieci) w formacie PDF. [91] Odpowiednik Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Adresy stron internetowych takich stacji w Polsce to: www.wsse.waw.pl, www.wsse.krakow.pl, www.wsse.katowice.pl; www.wsse.gda.pl itp. – przyp. tłum. [92] Będziesz z tego korzystał, jeśli zostawisz swój komputer w domu. Programy tego typu zapewnią ci uzyskanie zdalnego dostępu do twojego komputera z komputera należącego do innej osoby. Ten krok możesz pominąć, jeśli weźmiesz komputer ze sobą, choć pamiętaj, że to tak, jakby osobie na odwyku od heroiny wręczyć woreczek opium. Nie wystawiaj się na pokuszenie zabijania czasu, bo twoim zadaniem jest odkrywanie czasu na nowo. [93] „Niezablokowany” telefon to taki, do którego można wkładać karty prepaidowe, zamiast wykupywać miesięczne plany u konkretnego operatora, np. O2 lub Vodafone. Oznacza to również, że ten sam telefon można wykorzystać w innych krajach (przy założeniu, że telefonia komórkowa działa tam na tych samych częstotliwościach), po prostu zmieniając kartę SIM, którą można w większości przypadków kupić za 10 do 30 dolarów. [94] Informacje dla wyjeżdżających do różnych krajów znajdziesz na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych (www.msz.gov.pl/informacje,konsularne,1793.html, www.msz.gov.pl/ostrzezenia,dla,podrozujacych,14800.html) – przyp.tłum. [95] W Polsce zagadnienia rezydencji podatkowej wyglądają zupełnie inaczej i w takich sprawach najlepiej jest skorzystać z pomocy doradcy podatkowego – przyp. tłum. [96] Wyszukiwarki tanich biletów w Polsce (www.lataj.pl, www.tanie-

latanie.net i in.) – przyp.tłum.

15

Wypełnianie pustki

Zaabsorbowanie czymś, co jest na zewnątrz, to potężne antidotum na racjonalne myślenie; myślenie, które tak często daje nam nieźle po tyłku. Anne Lamott, Bird by Bird Nigdy nie mamy dość czasu na całe to nicnierobienie, które mamy ochotę robić. Bill Watterson, twórca komiksów Calvin i Hobbes KING’S CROSS, LONDYN

Niepewnie wszedłem do restauracyjki po drugiej stronie brukowanej uliczki i zamówiłem kanapkę z szynką. Była 10.33 rano; po raz piąty sprawdzałem, która godzina, i po raz dwudziesty zadawałem sobie pytanie „Co, u diabła, będę dzisiaj robił?”. Najlepszy pomysł, jaki przyszedł mi do głowy, to zjeść kanapkę. Pół godziny wcześniej obudziłem się bez budzika, po raz pierwszy od czterech lat, świeżo po przylocie poprzedniego wieczoru z lotniska JFK. Tak bardzo na to czekałem: pobudka śpiewem ptaków za oknem, leniuchowanie w łóżku z uśmiechem na ustach, zachwycanie się zapachem

świeżo parzonej kawy i przeciąganie się jak kot w cieniu hiszpańskiego letniego domu. Cudownie. Wszystko przebiegało jednak raczej tak: jak porażony rykiem syreny przeciwmgielnej chwyciłem w rękę zegarek, rzuciłem jakieś przekleństwo, wyskoczyłem z łóżka w bieliźnie, by sprawdzić e-maile, w międzyczasie przypominałem sobie, że jest to zabronione, znów rzuciłem jakiś bluzg, rozejrzałem się za moim gospodarzem, dawnym kolegą szkolnym, i uświadomiłem sobie, że wyszedł przecież do pracy, tak samo jak reszta świata. Wpadłem w panikę. Resztę dnia spędziłem otumaniony, włócząc się od muzeum do muzeum, zaliczając po drodze ogród botaniczny, automatycznie omijając kafejki internetowe z jakimś niejasnym poczuciem winy. Potrzebowałem listy rzeczy do zrobienia, by czuć się produktywnym, więc wrzuciłem na nią pozycje takie, jak na przykład: „Zjeść obiad”. Widziałem już, że wszystko będzie dużo trudniejsze, niż myślałem.

Depresja poporodowa – to normalne Człowiek jest tak skonstruowany, że odpocząć od jednej pracy potrafi tylko w ten sposób, że zajmie się inną. Anatol France, autor książki Zbrodnia Sylwestra Bonnard Mam więcej pieniędzy i czasu, niż sobie wymarzyłem Możliwe... Skąd zatem ta depresja? To nie jest dobre pytanie ani dobra odpowiedź. Ciesz się po prostu, że to teraz, a nie na samym końcu twojego życia! Niesamowicie bogaci emeryci często czują się niespełnieni i cierpią na neurozy z tego samego powodu: mają zbyt dużo pustego czasu. Ale chwileczkę... Czy to nie czas jest właśnie tym, czego szukamy? Czy nie o to właśnie chodzi w tej książce? Wcale nie. Zbyt wiele czasu to

zachęta do zwątpienia w siebie i różnie objawiające się mentalne gonienie za własnym ogonem. Usunięcie złego nie oznacza stworzenia dobrego. Pozostaje pustka. Zmniejszenie obciążenia pracą za pieniądze nie jest celem samym w sobie. Celem jest pełniejsze życie i bycie kimś więcej. Na początku wystarczą zewnętrzne fantazje i nie ma w nich nic złego. Nie można przecenić znaczenia tego okresu. Daj się zwariować i spełniaj swoje marzenia. Nie jest to ani powierzchowne, ani egoistyczne. Ważne, by przestać wymierzać sobie karę i zarzucić zwyczaj odkładania wszystkiego na później. Załóżmy, że zamarzy ci się przeprowadzka na Karaiby i wędrówka z wyspy na wyspę albo safari w Serengeti. Może to być wspaniałe i niezapomniane przeżycie i na pewno powinieneś to zrobić. Przyjdzie jednak czas – za trzy tygodnie albo i trzy lata – kiedy nie będziesz w stanie wypić następnej pinacolady albo sfotografować następnego pawiana z czerwoną pupą. To mniej więcej w tym czasie pojawiają się napady samokrytyki i egzystencjalnej paniki. Ale to przecież właśnie to, czego zawsze chciałem! Jak można się tym znudzić?! Nie wariuj i nie dolewaj oliwy do ognia. To normalne u wszystkich, którzy dużo osiągają i robią sobie wolne po długim okresie intensywnej pracy. Im jesteś zdolniejszy i bardziej zorientowany na osiąganie celów, tym dotkliwiej to odczujesz. Nauczenie się zastępowania poczucia głodu czasu poczuciem docenienia jego obfitości jest jak przejście od zwyczaju wypijania potrójnego espresso do abstynencji kofeinowej. To nawet jeszcze więcej! Emeryci wpadają w depresję z jeszcze jednego powodu – i ciebie też to czeka. Chodzi o doświadczenie izolacji społecznej. Biura są dobre z kilku powodów: z powodu darmowej niesmacznej kawy i narzekania na nią, z powodu plotek i potakiwania oraz głupich filmików przesyłanych e-mailem z jeszcze głupszymi komentarzami, a także

z powodu spotkań, podczas których nic się nie osiąga, a które pozwalają zabić kilka godzin i od czasu do czasu się pośmiać. Praca sama w sobie może być ślepym zaułkiem, ale jest miejscem kontaktów międzyludzkich, które nas tam trzymają. Jest środowiskiem społecznym. Gdy się uwolnimy, ta automatyczna przynależność znika, co sprawia, że głosy w naszej głowie stają się lepiej słyszalne. Nie obawiaj się tych egzystencjalnych i społecznych wyzwań. Wolność jest jak nowa dyscyplina sportu. Na początku wszystko jest nowe i na tyle ekscytujące, że przez cały czas wydaje się ciekawe. Jednak gdy już nauczysz się podstaw, staje się jasne, że aby być przynajmniej przeciętnie dobrym, trzeba poważnie trenować. Nie przejmuj się. Największa nagroda czeka na ciebie, a ty jesteś tuż przed linią mety.

Frustracje i wątpliwości – nie jesteś sam Ludzie mówią, że to, czego poszukujemy, to sens życia. Nie sądzę, abyśmy właśnie tego poszukiwali. Myślę raczej, że poszukujemy doświadczenia przeżywania życia. Joseph Campbell, Potęga mitu Gdy już wyeliminujesz obowiązki od 9 do 17 i wyruszysz w drogę, okaże się, że nie jest ona wyłącznie usłana różami, choć w dużej mierze może taka być. Bez presji terminów i współpracowników wielkie pytanie (na przykład „Jakie to wszystko ma znaczenie?”) coraz trudniej jest zbyć i odłożyć na później. W morzu nieograniczonych możliwości trudniej jest również podejmować decyzje („Co, u diabla, mogę zrobić ze swoim życiem?”). To tak, jakbyśmy z powrotem znaleźli się w ostatniej klasie college’u. Jak wszyscy innowatorzy podążający w awangardzie będziesz miał

przerażające chwile zwątpienia. Cichcem powróci poczucie wyższej konieczności, znane z fazy dziecka w sklepie ze słodyczami. Reszta świata nadal będzie wiodła życie w kieracie kręcącym się od 9 do 17, a ty zaczniesz powątpiewać w słuszność swojej decyzji. Najczęściej pojawiające się wątpliwości i odruchy samobiczowania to: 1. Czy naprawdę robię to po to, by mieć więcej wolności i wieść lepsze życie, czy po prostu jestem leniwy? 2. Czy uciekłem od wyścigu szczurów, ponieważ był on zły, czy po prostu nie mogłem dać sobie rady? Może to tylko wykręt? 3. Czy to naprawdę jest takie dobre? Może lepiej by było, gdybym po prostu wykonywał polecenia i ignorował możliwości? Przynajmniej było to łatwiejsze. 4. Czy naprawdę odnoszę sukcesy, czy po prostu się oszukuję? 5. Czy aby wygrać, obniżyłem swoje standardy? Czy moi przyjaciele, którzy teraz zarabiają dwa razy więcej niż trzy lata temu, naprawdę są na właściwej drodze? 6. Dlaczego nie jestem szczęśliwy? Mogę robić, co chcę, i nie jestem szczęśliwy. Czy zasługuję na to? Z większością z tych pytań można sobie poradzić, jeśli tylko poznasz ich przyczynę: przestarzałe porównania za pomocą schematów więcej-to-lepiej i pieniądze-to-sukces sprawiają ci teraz problemy. Mimo wszystko trzeba dokładniej się temu przyjrzeć. Te wątpliwości wdzierają się w twoje myśli, kiedy nie ma nic innego, co by je wypełniało. Pomyśl o czasach, kiedy czułeś, że żyjesz na pełnych obrotach i nie jesteś niczym skrępowany. Najprawdopodobniej było to wtedy, kiedy koncentrowałeś się na chwilach związanych z czymś zewnętrznym: kimś lub czymś innym. Sport i seks to dwa takie dobitne przykłady. Wobec braku koncentracji na czymś zewnętrznym twoje myśli kierują się do wewnątrz i zaczynasz sobie stwarzać problemy do

rozwiązania. Mogą one być nawet bliżej nieokreślone lub nieistotne. Jednak gdy się na czymś skoncentrujesz, na jakimś ambitnym celu, który wydaje się nieosiągalny i zmusza cię do rozwoju[97], wątpliwości nagle znikają. W procesie poszukiwania nowego obiektu koncentracji niemal nieuniknione jest pojawienie się „wielkich” pytań. Ze wszystkich stron odczuwasz presję pseudofilozofów, by pozbywać się rzeczy nieważnych i skłaniać ku wieczności. Oto dwa popularne przykłady stawianych przez nich pytań: „Jaki jest sens życia?” lub „Co jest najważniejsze?”. Takich przykładów jest znacznie więcej, od introspektywnych po ontologiczne, ale na nie wszystkie mam tylko jedną odpowiedź – nie odpowiadam na żadne z nich. Nie jestem nihilistą. W sumie poświęciłem ponad dziesięć lat na badania nad umysłem i pojęciem sensu. W poszukiwaniu sensu trafiłem do laboratoriów neurologicznych najlepszych uniwersytetów i do sal instytucji religijnych na całym świecie. Konkluzja z tego wszystkiego jest zaskakująca. Jestem w 100% przekonany, że czujemy się zobowiązani do odpowiadania sobie na większość tych pytań, lecz ponieważ przez wieki były one przekręcane i niewłaściwie interpretowane, a używane w nich pojęcia są tak mało precyzyjne, poszukiwanie odpowiedzi jest kompletną stratą czasu[98]. To wcale nie jest przygnębiające. To wyzwalające. Zastanów się nad największym z największych pytań: „Jaki jest sens życia?”. Jeśli będę zmuszony odpowiedzieć, mam tylko jedną odpowiedź: „Życie to stan charakterystyczny dla żywego organizmu lub warunek bycia żywym organizmem”. „Ale to tylko definicja – ripostowałby pytający. – To zupełnie nie to, o co mi chodzi!”. A zatem o co ci chodzi? Dopóki pytanie nie będzie jasne – dopóki nie zostanie zdefiniowane każde użyte

w nim słowo – nie ma po co na nie odpowiadać. Na pytanie o „sens” i „życie” nie da się odpowiedzieć krótko, bez odpowiedniego przygotowania. Zanim poświęcisz czas na stresujące, ważne lub z innych powodów wielkie pytanie, upewnij się, że możesz odpowiedzieć „tak” na następujące dwa pytania: 1. Czy nadałem znaczenie każdemu pojęciu użytemu w tym pytaniu? 2. Czy odpowiedź na to pytanie może posłużyć poprawie czegokolwiek? Pytanie o sens życia nie spełnia ani pierwszego, ani drugiego kryterium. Pytania o rzeczy spoza sfery naszych wpływów, takie jak: „Co się stanie, jeśli pociąg jutro się spóźni?”, nie spełniają drugiego kryterium, dlatego można je zignorować. Nie warto sobie nimi zaprzątać głowy. Jeśli nie możesz czegoś zdefiniować lub na coś wpłynąć, zapomnij o tym. Jeśli zapamiętasz z tej książki tylko ten jeden punkt, i tak znajdziesz się wśród 1% ludzi na świecie, którzy osiągają najwięcej, i usuniesz ze swojego życia większość rozterek filozoficznych. Wyostrzenie logiki i użycie lepszych narzędzi praktycznego myślenia nie oznacza bycia ateistą lub osobą pozbawioną duchowości. Nie oznacza to prostactwa ani powierzchowności. To mądrość i skierowanie wysiłków tam, gdzie można najwięcej zdziałać dla siebie i innych.

To, co najważniejsze – werbel, proszę! Człowiek tak naprawdę nie potrzebuje stanu pozbawionego napięć, lecz zmagań i dążenia do szczytnego celu, realizacji dowolnie wybranego zadania. Viktor E. Frankl, ocalony z Holocaustu, autor książki Man’s Search for Meaning Wierzę, że życie jest po to, by się nim cieszyć, i że najważniejszą rzeczą

jest, aby dobrze się czuć samemu ze sobą. Każda osoba będzie miała własne sposoby, aby spełnić oba te warunki, i sposoby te będą się z czasem zmieniać. Dla niektórych będzie to praca z sierotami, dla innych komponowanie muzyki. Ja sam mam własną odpowiedź – kochać, być kochanym i nigdy nie przestawać się uczyć – ale nie oczekuję, że będzie to odpowiedź uniwersalna. Niektórzy krytykują koncentrację na miłości własnej i odczuwaniu radości, twierdząc, że to egoistyczne lub hedonistyczne – ale to nieprawda. Radość życia i pomoc innym – lub zadowolenie z samego siebie i czynienie dobra – nie wykluczają się nawzajem tak samo, jak nie jest wykluczone spotkanie agnostyka, który wiedzie moralne życie. Jedno nie wyklucza drugiego. Załóżmy, że zgadzamy się z tym twierdzeniem. Wciąż jednak pozostaje pytanie: „Co mogę zrobić ze swoim czasem, by cieszyć się życiem i być z siebie zadowolonym?”. Nie mogę zaproponować jednej odpowiedzi, która będzie pasowała do wszystkich ludzi, ale opierając się na doświadczeniach kilkudziesięciu NRów, z którymi rozmawiałem, mogę stwierdzić, że istnieją dwa fundamentalne warunki: ciągłe uczenie się i służba.

Niczym nieograniczone uczenie się – ostrzenie piły Amerykanie po raz pierwszy podróżujący do innych krajów często są zszokowani odkryciem, że pomimo postępu, jaki miał miejsce w ciągu ostatnich trzydziestu lat, wielu ludzi za granicą wciąż jeszcze mówi w obcych językach. Dave Barry Żyć znaczy tyle, co ciągle się uczyć. Nie widzę innej możliwości. Dlatego tak bardzo chciałem odejść lub zostać zwolniony z każdej z moich prac w ciągu sześciu pierwszych miesięcy. Krzywa uczenia się była coraz

bardziej płaska i zaczynałem się nudzić. Można wprawdzie rozwijać swój mózg we własnym kraju, jednak podróżowanie i przeprowadzki stwarzają wyjątkowe warunki do znacznie szybszych postępów. Zmiana otoczenia działa jak kontrapunkt i zwierciadło na twoje własne uprzedzenia, dzięki czemu łatwiej ci zapanować nad własnymi słabościami. Rzadko wyjeżdżam w jakieś miejsce, nie podejmując wcześniej decyzji o tym, jak bardzo będę przejęty nabyciem jakiejś nowej umiejętności. Oto kilka przykładów: Connemara, Irlandia: język gaelicki (irlandzki), irlandzki flet i hurling, najszybsza gra zespołowa świata (wyobraź sobie połączenie kanadyjskiego hokeja na trawie z rugby, rozgrywane przy użyciu kijków). Rio de Janeiro, Brazylia: język portugalski (brazylijski) i brazylijskie jujitsu. Berlin, Niemcy: język niemiecki i locking (rodzaj break-dance w pozycji wyprostowanej). Staram się koncentrować na nauce języka i jednej umiejętności ruchowej. Tę drugą czasami znajduję dopiero po wylądowaniu w danym kraju. Seryjni podróżnicy z największymi sukcesami zazwyczaj starają się łączyć wrażenia umysłowe z cielesnymi. Zauważ, że często przenoszę dziedzinę, którą ćwiczę u siebie w kraju – sztuki walki – do innych krajów, gdzie również jest ona praktykowana. Od razu pomaga to w życiu towarzyskim i znajdowaniu kolegów. Nie musi to być sport oparty na rywalizacji – może to być górska wspinaczka, szachy, niemal wszystko, co sprawi, że wystawisz nos zza książki i wyjdziesz z mieszkania. Sport jest doskonałym sposobem na rozwianie obaw związanych z nieznajomością języka. Pozwala nawiązać trwałe przyjaźnie – nawet jeśli dźwięki, jakie z siebie wydobywasz, przywodzą na myśl Tarzana.

Nauka języków zasługuje na szczególną uwagę. To bez wątpienia najlepsza rzecz, dzięki której możemy pielęgnować u siebie jasność myślenia. Pomijając już fakt, że nie można zrozumieć kultury bez zrozumienia jej mowy, nauczenie się nowego języka pomaga zyskać świadomość własnego ja, własnych myśli. Korzyści z biegłego opanowania języka obcego są tak samo niedoceniane, jak przeceniana jest trudność zdobycia tej umiejętności. Tysiące lingwistów-teoretyków się z tym nie zgodzą, ale wiem z badań i osobistych doświadczeń z kilkunastoma językami, że (1) dorośli mogą uczyć się języka znacznie szybciej niż dzieci[99], jeśli uwolni się ich od stałej pracy od 9 do 17, oraz że (2) można zyskać biegłość w konwersacyjnej znajomości każdego języka w ciągu sześciu miesięcy lub mniej. Jeśli poświęcisz na to cztery godziny dziennie, sześć miesięcy skurczy się do trzech. Poza zakres tej książki wykracza przytaczanie wiadomości z dziedziny lingwistyki stosowanej i zasady 80/20 w nauce języków, ale źródła i obszerny poradnik można znaleźć na stronie internetowej www.fourhourblog.com. Nauczyłem się sześciu języków po tym, jak oblałem w szkole hiszpański. Ty możesz zrobić to samo, jeśli będziesz dysponował odpowiednimi narzędziami. Zyskując znajomość języka, zyskujesz jeszcze jeden pryzmat, przez który możesz oglądać i rozumieć świat. Można sobie po powrocie do domu poprzeklinać na ludzi i bywa śmiesznie. Nie strać szansy na podwojenie swoich doświadczeń życiowych.

Służenie szczytnym celom: ocalić wieloryby czy zabić je i nakarmić dzieci? Moralność to po prostu nasza postawa wobec ludzi, których

nie znosimy. Oscar Wilde Można było oczekiwać, że w tym rozdziale napiszę coś o służbie, więc właśnie to robię. Podobnie jak wcześniej, tak i teraz zaproponuję nieco inne podejście. Służba to dla mnie prosta sprawa: to robienie czegoś, co poprawia jakość życia nie tylko tobie, ale i innym. To nie to samo, co filantropia. Filantropia to altruistyczne troski bogatych ludzi o życie ludzkie. Życie ludzkie długo było obiektem zainteresowania w oderwaniu od środowiska i reszty łańcucha pokarmowego – stąd nasz pęd do nieuchronnej zagłady. Filantropia dobrze nam służy. Ale świat nie istnieje wyłącznie po to, by rozmnażać ludzkość i stwarzać jej coraz lepsze warunki. Zanim zacznę przykuwać się łańcuchami do drzew i walczyć w obronie wymierających płazów, muszę zastosować się do swojej własnej rady: „Nie stawaj się snobem jedynej słusznej sprawy”. Jak możesz pomagać głodującym dzieciom w Afryce, kiedy głodujące dzieci są również w Los Angeles? Jak możesz chronić wieloryby, gdy bezdomni zamarzają na śmierć? W czym wolontariat polegający na badaniach nad niszczeniem raf koralowych pomaga ludziom, którzy potrzebują pomocy tu i teraz? Dzieci, proszę. We wszystkich tych dziedzinach potrzebna jest pomoc, dlatego nie dajcie się złapać na hasła typu „moja sprawa jest ważniejsza od waszej” i argumenty, na które nie ma właściwej odpowiedzi. Nie ma żadnych sensownych porównań jakościowych ani ilościowych. Prawda jest taka: tysiące organizmów, które ocalisz, mogą przyczynić się do klęski głodu, która zabije miliony. Albo też ten jeden krzew, który ochronisz w Boliwii, będzie zawierał lekarstwo na raka. Konsekwencje są nieznane. Rób, co możesz, i miej nadzieję, że jest to najlepsze, co możesz zrobić. Jeśli naprawiasz świat – cokolwiek przez to rozumiesz – staraj się robić to

dobrze. Służba nie ogranicza się do ochrony życia lub środowiska. To również poprawa jakości życia. Jeśli muzyk sprawia, że na twarzach tysięcy lub milionów pojawia się uśmiech, uważam to za służbę. Jeśli jesteś mentorem lub zmieniasz na lepsze życie jednego dziecka, świat staje się lepszy. Poprawa jakości życia w świecie w żaden sposób nie jest gorsza od dawania nowego życia. Służba to nastawienie. Znajdź sprawę lub drogę, która najbardziej cię interesuje, i nie szukaj wymówek. PYTANIA I DZIAŁANIA Dorośli zawsze pytają dzieci, kim chcą być, gdy dorosną, ponieważ szukają pomysłów. Paula Poundstone Nie jest cudem chodzenie po wodzie. Cudem jest chodzenie po zielonej ziemi, zanurzanie się w chwilę i poczucie, że żyjemy. Thich Nhat Hanh Ale nie mogę po prostu podróżować, uczyć się języków lub walczyć o jedną sprawę przez resztę życia! Oczywiście, że nie możesz. Wcale ci tego nie proponuję. To po prostu dobre punkty w życiu – punkty startu otwierającego drogę do możliwości i doświadczeń, których w przeciwnym wypadku mógłbyś nie znaleźć. Nie ma jednej dobrej odpowiedzi na pytanie: „Co powinienem zrobić ze swoim życiem?”. Zapomnij o „powinienem”. Następnym krokiem – i o to właśnie chodzi – jest dążenie do czegoś. Nieważne, do czego; ważne, by było to coś, co sprawia ci przyjemność i daje satysfakcję. Nie śpiesz się z długoterminowym zaangażowaniem w coś pochłaniającego cały twój

czas. Spokojnie poszukaj czegoś, co cię kręci, nie angażuj się w pierwszą rzecz, jaka przyjdzie ci na myśl jako zamiennik pracy. To, że coś naprawdę sprawia ci przyjemność, doprowadzi z kolei do jeszcze czegoś innego. Oto właściwa kolejność pierwszych kroków, którą z sukcesem zastosowało wielu NR-ów. 1. Wróć do punktu wyjścia: nie rób nic. Jeśli chcesz uciec przed chochlikami buszującymi w twoich myślach, najpierw musisz się z nimi zmierzyć. Prym wśród nich wiedzie uzależnienie od szybkości. Trudno jest przestawić swój wewnętrzny zegar bez zrobienia sobie przerwy w nieustannej nadmiernej stymulacji. Podróż i chęć zobaczenia milionów rzeczy mogą tylko pogorszyć sytuację. Zwolnienie tempa nie oznacza, że mniej osiągniesz; oznacza, że skończysz z nieproduktywnym przerywaniem i p ostrzeganiem wszystkiego przez pryzmat pośpiechu. Rozważ na przykład uczestnictwo w krótkim seminarium ciszy, kiedy przez trzy do siedmiu dni nie można korzystać z żadnych mediów ani rozmawiać. Naucz się wyłączać swoje stany umysłu, tak, aby docenić więcej, zanim zrobisz więcej: The Art of Living Foundation (Course II), organizacja międzynarodowa (www.artofliving.org) Spirit Rock Meditation Center w Kalifornii (http://www.spiritrock.org) Kripalu Center for Yoga and Health w Massachusetts (www.kripalu.org) Sky Lake Lodge w Nowym Jorku (http://www.sky-lake.org) 2. Dokonaj anonimowej darowizny na rzecz dowolnie wybranej organizacji pożytku publicznego[100].

To pomaga poczuć ożywienie i oddzielić dobre samopoczucie z powodu służenia szczytnym celom od podziękowań i pochwał, jakie za to otrzymujesz. Zrób własną listę ulubionych organizacji i porównuj je po kolei – to nic nie kosztuje. Sprawdź listy organizacji pożytku publicznego na stronach: Charity Navigator (www.charitynavigator.org) Ten niezależny serwis porządkuje dane ponad 5 tysięcy organizacji charytatywnych według zadanych przez ciebie kryteriów. Stwórz własną stronę z ulubionymi i bezpłatnie po kolei je porównuj. Firstgiving (www.firstgiving.com) Serwis firstgiving.com umożliwia stworzenie strony internetowej do zbierania funduszy. Dotacje można wnieść poprzez osobisty URL. Korzystałem z Firstgiving podczas współpracy z organizacją charytatywną Room to Read, by budować szkoły w Nepalu i Wietnamie. Wiele innych krajów czeka: www.firstgiving.com/timferriss i www.firstgiving.com/timferriss2. Jeśli chcesz szczególnie pomagać na przykład zwierzętom, możesz kliknąć odpowiednie łącze i wejść na strony internetowe z setkami różnych organizacji charytatywnych działających na rzecz zwierząt. Po zapoznaniu się z ich treścią możesz zadecydować, którą z nich wesprzesz. Brytyjska wersja tej strony to http://justgiving.com. Network for Good (www.networkforgood.org) Odwiedzający tę stronę znajdą na niej łącza do stron organizacji charytatywnych potrzebujących dotacji, a także stwarzających możliwości pracy dla wolontariuszy. Darowizny są przyjmowane przez internet z użyciem kart kredytowych. 3. Miniemerytura jako połączenie nauki z pracą w wolontariacie. Wybierz się na miniemeryturę – na sześć miesięcy lub dłużej, jeśli to

możliwe – by skoncentrować się na nauce i służbie. Dłuższy czas jej trwania umożliwi ci większe postępy w nauce języka, a to z kolei zapewni lepsze kontakty. Będziesz też mógł więcej zdziałać jako wolontariusz. Podczas podróży prowadź dziennik, w którym zapiszesz samokrytyczne uwagi i negatywne przemyślenia. Gdy będziesz poirytowany lub przestraszony, zapytaj przynajmniej trzy razy sam siebie: „Dlaczego tak się dzieje?”, a odpowiedzi przelej na papier. Opowiedzenie o tych wątpliwościach w formie pisemnej dwukrotnie zmniejsza siłę ich rażenia. Po pierwsze często największe spustoszenie sieją wątpliwości niezbyt wyraziste i wieloznaczne. Zdefiniowanie i przeanalizowanie ich w formie pisemnej – podobnie jak zmuszanie kolegów do pisania e-maili – wymaga jasności myślenia. Gdy osiągniesz już tę jasność, okaże się, że większość twoich obaw jest bezpodstawna. Po drugie zapisywanie własnych lęków w pewien sposób usuwa je z głowy. Ale dokąd jechać i co robić? Na to pytanie nie ma dobrej odpowiedzi. Urządź sobie burzę mózgów, korzystając z następujących pytań i zasobów: Co najbardziej irytuje mnie w sytuacji na świecie? Czego najbardziej się obawiam odnośnie następnych pokoleń – bez względu na to, czy mam dzieci, czy nie? Co sprawia, że czuję się w życiu szczęśliwszy? Jak mogę pomóc innym, by odczuwali to samo? Nie trzeba ograniczać się do jednej lokalizacji. Pamiętasz Robin, która przez rok podróżowała po Ameryce Południowej ze swoim mężem i siedmioletnim synem? Cała trójka spędzała miesiąc lub dwa na wolontariacie w różnych miejscach. Montowali wózki inwalidzkie w Banos w Ekwadorze, zajmowali się ochroną egzotycznych zwierząt w boliwijskich lasach deszczowych i opiekowali się żółwiami morskimi w Surinamie. A może wybrać się na wykopaliska archeologiczne w Jordanii lub

pomagać w usuwaniu skutków tsunami na tajskich wyspach? To tylko dwa przykłady z dziesiątek relacji z przeprowadzek za granicę i pracy społecznej, opisywanych w każdym wydaniu „Verge Magazine” (www.vergemagazine.com). Inne źródła to między innymi: Hands on Disaster Response (www.hodr.org) Project Hope (www.projecthope.org) Relief International (www.ri.org) International Relief Teams (www.irteams.org) Airline Ambassadors International (www.airlineamb.org) Ambassadors for Children (www.ambassadorsforchildren.org) Relief Riders International (www.reliefridersinternational.com) Habitat for Humanity Global Village Program (www.habitat.org) Planeta: globalna lista dla potrzeb praktycznej ekoturystyki (www.planeta.com) 4. Powróć do planowania marzeń i uaktualnij je. Jeśli zdecydowałeś się już na miniemeryturę, powróć do planu swoich marzeń, o którym mówiliśmy w rozdziale Definicja. Jeśli trzeba, zaktualizuj go. Pomogą ci w tym następujące pytania: W czym jesteś dobry? W czym możesz być najlepszy? Co sprawia, że czujesz się szczęśliwy? Co cię ekscytuje? Co sprawia, że czujesz się spełniony i zadowolony z siebie? Z jakiego swojego życiowego osiągnięcia jesteś najbardziej dumny? Czy możesz to powtórzyć lub dalej rozwijać? Czym lubisz się dzielić z innymi ludźmi? Co lubisz wspólnie z nimi przeżywać?

5. Opierając się na wynikach kroków 1.–4., rozważ przetestowanie swojej misji w niepełnym lub pełnym wymiarze czasu. Praca na pełny etat nie jest zła, jeśli jest tym, co chciałbyś robić. Tym różni się „praca” od „misji”. Jeśli stworzyłeś swoją muzę lub ograniczyłeś czas swojej pracy niemal do zera, rozważ przetestowanie pełno- lub niepełnoetatowej misji: swojego prawdziwego powołania lub wymarzonego zajęcia. To właśnie zrobiłem, pisząc tę książkę. Teraz mogę mówić ludziom, że jestem pisarzem, zamiast przez dwie godziny opowiadać im o tym, że „handluję »koksem«”. Kim chciałeś być, będąc dzieckiem? Może nadszedł czas, by zapisać się na „obóz kosmiczny” lub zostać asystentem oceanografa? Powrót do dziecięcej ekscytacji jest możliwy i tak naprawdę potrzebny. Nie ma już łańcuchów – ani wymówek – które by cię przed czymś powstrzymywały.

[97]

Abraham Maslow, amerykański psycholog znany z wprowadzenia pojęcia „hierarchii potrzeb Maslowa”, sklasyfikowałby ten cel jako „najwyższe doświadczenie”. [98] Oczywiście istnieją także koany i medytacyjne pytania retoryczne, ale te narzędzia są opcjonalne i wykraczają poza zakres tej książki. Większość pytań bez odpowiedzi to po prostu pytania źle postawione. [99] Bialystok Hakuta, In Other Words: The Science and Psychology of Second-Language Acquisition, Basic Books, New York 1995. [100] Adresy organizacji pożytku publicznego w Polsce znajdziesz na stronach: Ministerstwa Sprawiedliwości (http://opp.ms.gov.pl/query.php), Fundacje.org (www.fundacje.org), Ngo.pl (http://bazy.ngo.pl/) – przyp.tłum.

16

Trzynaście najczęstszych błędów popełnianych przez Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób

Jeśli nie popełniasz błędów, za problemem. I to jest największy błąd.

mało

pracujesz

nad

Frank Wilczek, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2004 roku Ho imparato che niente e impossibile, e anche che quasi niente e facile... (Nauczyłem się, że nic nie jest niemożliwe i że niemal nic nie jest łatwe...) Articolo 31 (włoski zespół raperski), Un Urlo Projektowanie Stylu Życia polega na tym, że popełnia się błędy. Potrzebna jest nieustanna wola walki, by zapomnieć o starym modelu świata, opartym na odkładaniu wszystkiego na później, na emeryturę. Oto potknięcia, które mogą stać się również twoim udziałem. Nie popadaj we frustrację. To po prostu część procesu. 1. Tracisz z oczu marzenia i wpadasz w wir pracy dla pracy

Przeczytaj jeszcze raz wprowadzenie do tej książki i następny rozdział. Rób to zawsze, ilekroć poczujesz, że wpadasz w tę pułapkę. Każdemu się to zdarza, ale niektórzy dają się złapać i już nigdy z tego nie wychodzą. 2. Uprawiasz mikrozarządzanie i piszesz e-maile dla wypełnienia czasu Ustal zasady i obowiązki, zaplanuj scenariusze i granice autonomicznego podejmowania decyzji, a potem przestań – dla zdrowia własnego i wszystkich zaangażowanych stron. 3. Rozwiązujesz problemy, które mogą rozwiązać twoi podwykonawcy i współpracownicy 4. Pomagasz podwykonawcom i współpracownikom kilka razy w rozwiązywaniu tego samego problemu albo rozwiązywaniu problemów nieskutkujących żadnym kryzysem Ustal czytelne reguły rozwiązywania wszystkich problemów (z wyjątkiem tych największych). Daj ludziom swobodę działania bez twojego udziału, ustal na piśmie granice ich uprawnień, a następnie podkreśl jeszcze (pisemnie!), że nie będziesz odpowiadał na e-maile mające pomóc im w rozwiązywaniu problemów objętych tymi regułami. W moim przypadku wszyscy podwykonawcy mogli we własnym zakresie rozwiązywać wszystkie problemy, których skutki nie przekraczały 400 dolarów. Na koniec każdego miesiąca lub kwartału, w zależności od podwykonawcy, sprawdzałem, jak ich decyzje wpłynęły na wyniki, i odpowiednio dostosowywałem reguły, często dodając nowe – oparte na ich dobrych decyzjach i kreatywnych rozwiązaniach. 5. Uprawiasz pogoń za klientami, szczególnie tymi niekwalifikowanymi lub zagranicznymi, kiedy masz wystarczające przepływy pieniężne, by sfinansować swoje cele niefinansowe 6. Odpowiadasz na e-maile, które nie zwiększają sprzedaży albo na które można odpowiedzieć w rubryce „Najczęściej zadawane

pytania” lub w ramach autoodpowiedzi Dobry przykład autoodpowiedzi, która dostarcza ludziom potrzebnych im informacji, otrzymasz, wysyłając e-mail na adres [email protected]. 7. Pracujesz w miejscu, w którym mieszkasz, śpisz i powinieneś odpoczywać Oddziel te dwa środowiska – przeznacz wyodrębnioną przestrzeń na pracę i tylko pracę – bo inaczej nigdy przed nią nie uciekniesz[101]. 8. Nie przeprowadzasz szczegółowej analizy 80/20 co dwa lub cztery tygodnie – zarówno w odniesieniu do życia zawodowego, jak i osobistego 9. Nieustannie dążysz do perfekcji, zamiast zadowolić się poziomem wysokim lub tylko wystarczającym – zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym Przyjmij do wiadomości, że właśnie to stanowi częstą wymówkę, jeśli chodzi o pracę dla pracy. Większość przedsięwzięć można porównać do nauki języka obcego: by być poprawnym w 95%, wystarczy sześć miesięcy intensywnego wysiłku, podczas gdy uzyskanie poprawności w 98% wymaga od dwudziestu do trzydziestu lat. Skoncentruj się na kilku wielkich rzeczach, a w przypadku pozostałych zadbaj o to, by funkcjonowały na poziomie dostatecznym. Perfekcjonizm jest dobrym ideałem i kierunkiem, ale wiedz, czym jest naprawdę: celem niemożliwym do osiągnięcia. 10. Stwarzasz sobie niewspółmierną ilość drobnych problemów, by mieć wymówkę dla pracy 11. Nadajesz priorytet sprawom mało pilnym, by usprawiedliwić potrzebę pracy Ile razy muszę to powtarzać? Koncentruj się na życiu poza twoimi rachunkami bankowymi, nawet jeśli na początku przeraża cię ta

perspektywa. Jeśli nie potrafisz odnaleźć celu życia, pamiętaj, że ty sam jako istota ludzka jesteś za to odpowiedzialny. Musisz stworzyć sobie sens życia – bez względu na to, czy będzie to spełnianie marzeń, czy znalezienie pracy nadającej życiu cel i zapewniającej poczucie własnej wartości. Najlepiej, aby oba te kryteria zostały spełnione. 12. Postrzegasz jeden produkt, pracę lub projekt jako coś, na czym kończy się świat i twoje życie Życie jest zbyt krótkie, by je marnować, ale jest również zbyt długie, by być pesymistą lub nihilistą. Nieważne, co robisz teraz – zawsze jest to pierwszy stopień do następnego projektu lub doświadczenia. Każda droga, na którą wstępujesz, jest tą, która może cię dokądś doprowadzić. Wątpliwości nie są już sygnałem do określonego typu działań. Jeśli masz wątpliwości lub czujesz się przytłoczony, zrób sobie przerwę i wykonaj analizę 80/20 w odniesieniu do działań biznesowych oraz osobistych. 13. Zaniedbujesz społeczny wymiar życia Otaczaj się ludźmi uśmiechniętymi i pozytywnie nastawionymi, którzy nie mają z pracą zupełnie nic wspólnego. Jeśli musisz, twórz swoje muzy sam, ale nie wiedź życia samotnika. Szczęście dzielone z przyjaciółmi i ukochaną osobą to szczęście zwielokrotnione.

[101]

Jeśli nie chcesz, by twoim biurem były salon lub kawiarnia, zastanów się nad rozwiązaniem polegającym na okazyjnym wspólnym użytkowaniu wolnych miejsc biurowych: http://coworking.pbwiki.com.

17

Ostatni rozdział E-mail, który musisz przeczytać

Zajęty człowiek nie jest zajęty niczym innym niż życiem; tego najtrudniej jest się nauczyć. Seneka Przez ostatnie trzydzieści trzy lata co ranka patrzyłem w lustro i zadawałem sobie pytanie: „Gdyby dzisiejszy dzień był ostatnim dniem mojego życia, czy chciałbym w nim robić to, co zamierzam dziś robić?”. I za każdym razem, kiedy przez wiele dni pod rząd odpowiedź brzmiała: „Nie”, wiedziałem, że muszę coś zmienić... A właściwie zmienić niemal wszystko – wszystkie zewnętrzne oczekiwania, całą swoją dumę, cały strach przed zawstydzeniem lub porażką – te rzeczy po prostu przestają się liczyć w obliczu śmierci i zostaje tylko to, co naprawdę ważne. Pamięć o nieuniknionej śmierci jest najlepszym znanym mi sposobem uniknięcia pułapki myślenia, że mamy coś do stracenia. Steve Jobs, człowiek, który porzucił naukę w college’ u i został dyrektorem generalnym Apple Computer, Stanford

University Commencement, 2005[102] Jeśli czujesz się w życiu zdezorientowany, nie jesteś sam. Jest nas niemal siedem miliardów. To oczywiście żaden problem, jeśli uświadomisz sobie, że życie nie jest ani problemem do rozwiązania, ani grą do wygrania. Jeśli za bardzo starasz się ułożyć klocki tej nieistniejącej układanki, tracisz całą prawdziwą radość. Ciężar pogoni za sukcesem można zastąpić nieoczekiwaną lekkością, którą poczujesz, uświadomiwszy sobie, że jedyne reguły i ograniczenia to te, które sami dla siebie ustalamy. Dlatego bądź odważny i nie martw się o to, co myślą ludzie. Nie robią tego znowu aż tak często. Dwa lata temu za sprawą bliskiego przyjaciela trafiłem na pewien wiersz – napisany przez psychologa dziecięcego Davida L. Weatherforda. Mój przyjaciel po przeczytaniu go porzucił swój plan życia odkładanego na później. Mam nadzieję, że i ty zrobisz to samo. Oto ten wiersz. POWOLNY TANIEC

Patrzyłeś kiedyś na dzieci na karuzeli frunące? Słyszałeś krople deszczu o ziemię uderzające? Goniłeś kiedyś motyle w ich zakręconym tańcu? Patrzyłeś prosto w słońce, Aż zginie w nocy krańcu? Musimy zwolnić tempo, musimy zwolnić kroku, Może nie być poranka ni jutrzejszego zmroku...

Nie tańczmy w szalonym pędzie, aż do głowy zawrotu, Czasu jest mało; muzyka zamilknie bez powrotu. Czy przez dzień przemykamy, Pędząc jak stado owiec? Kiedy pytamy: „Jak się masz?”, Czy chcemy słyszeć odpowiedź? Czemu kładziemy się z głową mrowiem problemów nabrzmiałą? Kłótnią niewyjaśnioną, Decyzją niezrozumiałą... Musimy zwolnić tempo, musimy zwolnić kroku, Może nie być poranka ni jutrzejszego zmroku... Nie tańczmy w szalonym pędzie, aż do głowy zawrotu, Czasu jest mało; muzyka zamilknie bez powrotu. Mówiłeś dziecku, że jutro, bo czasu już dziś za mało? I pędząc tak, nie widziałeś, Że słysząc to, posmutniało? Czy kiedyś straciłeś kontakt, Wrzucając przyjaźń do śmieci, Bo ciągle nie miałeś czasu Zadzwonić i spytać: „Jak leci?”.

Musimy zwolnić tempo, musimy zwolnić kroku, Może nie być poranka ni jutrzejszego zmroku... Nie tańczmy w szalonym pędzie, aż do głowy zawrotu, Czasu jest mało; muzyka zamilknie bez powrotu. Gdy pędzisz pośpiesznie do celu, zmagając się z czasem srodze, Gubisz połowę radości, co mogła cię spotkać po drodze. Gdy twój dzień cały to tylko pośpiech, pogoń i troska, Wyrzucasz prezent z pudełkiem, nie zaglądając do środka. Nie warto stawać w zawody, czekając na znak startera. Słuchajmy muzyki nie wtedy, gdy dźwięk jej już zamiera[103].

[102]

http://news-service.stanford.edu/news/2005/june15/jobs-

061505.html. [103]

Tłumaczenie wiersza: Marta Sumara i Anita Doroba.

Jeszcze nie koniec

Najlepsze wpisy z bloga

SZTUKA POZWALANIA NA DROBNE KRYZYSY (PO TRZECH TYGODNIACH NIEOBECNOŚCI NA BLOGU)]

Dawno mnie tu nie było! Właśnie wylądowałem w Kalifornii po długiej i wciąż przedłużającej się miniemeryturze w Londynie, Szkocji, na Sardynii, Słowacji, w Austrii, Amsterdamie i Japonii. Gdy zalogowałem się do diabelskiego narzędzia, jakim jest skrzynka e-mailowa, zobaczyłem, że czeka na mnie kilka niemiłych niespodzianek. Dlaczego? Cóż, sam sprawiłem, że stały się faktem. W każdym przypadku była to wyłącznie moja wina. Oto kilka kwiatków, które tym razem na mnie czekały: Jedna z naszych firm współpracujących, zajmująca się dostarczaniem przesyłek, została zamknięta z powodu śmierci dyrektora generalnego, co spowodowało utratę ponad 20% zamówień w ciągu miesiąca i będzie wymagało natychmiastowych zmian na stronach internetowych oraz w module przetwarzania zamówień. Przegapiłem wzmianki w audycjach radiowych i czasopismach, a tym samym nie wykorzystałem szansy na udzielenie wywiadów. Przegapiłem kilkanaście możliwości nawiązania współpracy. Nie mówię tego po to, by wkurzać ludzi – na pewno nie – ale

chciałbym zwrócić uwagę na pewien niezwykle istotny fakt. Często bywa tak, że jeśli chcesz robić wielkie rzeczy, musisz godzić się na to, że nastąpią mniej ważne kryzysy. I to jest umiejętność, którą chciałbym kultywować. Co dostałem w zamian za to, że na jakiś czas przymknąłem oczy i zaliczyłem kilka wpadek? Śledziłem Puchar Świata w rugby w Europie i oglądałem na żywo New Zealand All Blacks, co było moim marzeniem przez ostatnie pięć lat. Strzelałem z każdej broni, o jakiej kiedykolwiek marzyłem od czasu, gdy moim mózgiem zawładnęło Commando. To dzięki Republice Słowackiej i słowackim organizacjom paramilitarnym. Nakręciłem w Japonii pilotażowy odcinek serialu telewizyjnego, o czym marzyłem przez całe życie i co było najlepszą zabawą od wielu miesięcy a może i lat. Spotkałem się ze swoim japońskim wydawcą Seishisha i udzieliłem w Tokio wywiadu dla mediów. W Tokio moja książka jest teraz numerem jeden w kilku z największych sieci. Odbyłem ścisły dziesięciodniowy post medialny i poczułem się, jakbym miał co najmniej dwa lata wolne od komputera. Uczestniczyłem w Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Tokio i spotkałem się z jednym ze swoich ulubionych bohaterów, producentem serialu telewizyjnego Planeta Ziemia. Gdy uświadomisz sobie, że da się wyłączyć cały zewnętrzny szum i świat się nie skończy, poczujesz się wolny w sposób, którego doświadczyła zaledwie garstka ludzi. Pamiętaj tylko o jednym: jeśli nie możesz się skupić, nie masz czasu. Czy mam czas, by sprawdzać pocztę elektroniczną i głosową?

Z pewnością. Zajęłoby mi to tylko dziesięć minut. Czy mogę sobie pozwolić na rozproszenie uwagi i ryzykować, że w ciągu tych dziesięciu minut nadejdzie jakiś kryzys? Absolutnie nie. Pomimo pokusy („Sprawdzę tylko pocztę, to zajmie minutę”) nie robiłem tego. Z doświadczenia wiem, że każdy problem, na jaki natknę się w swojej skrzynce, będzie tkwił w mojej głowie przez całe godziny lub dni po wyłączeniu komputera. A to sprawi, że mój wolny czas stanie się bezużyteczny, i zabsorbuje moją uwagę. To najgorszy możliwy stan – kiedy ani nie możesz się zrelaksować, ani być produktywny. Skupiaj się na pracy lub czymś innym – nigdy nie pozostawaj w zawieszeniu między jednym a drugim. Czas bez możliwości skupienia uwagi jest bezużyteczny, więc naucz się cenić czas, w którym masz tę możliwość. Oto kilka pytań, które pomogą ci założyć klapki na oczy i rozwinąć oszałamiającą produktywność, gdy zaczniesz postrzegać rzeczy we właściwej perspektywie. Nawet jeśli nie podróżujesz po świecie, naucz się pozwalać na drobne kryzysy. Jeśli tego nie potrafisz, nigdy nie znajdziesz czasu na wielkie rzeczy, odmieniające całe życie, na ważne zadania lub wyjątkowe doświadczenia. Jeśli pozwolisz, by coś ciągle ci przeszkadzało, nie będziesz mógł skupić uwagi i docenić tego, co powinieneś. Jaki jest twój jedyny cel, którego osiągnięcie zmieni wszystko? Jaka jest najpilniejsza rzecz, o której w tej chwili myślisz, że „musisz” lub „powinieneś” ją zrobić? Czy potrafisz zostawić coś pilnego – choćby na jeden dzień – aby wykonać następny krok, prowadzący do realizacji ważnego zadania, które może zmienić całe życie? Co znajdowało się najdłużej na twojej liście rzeczy do zrobienia? Niech to będzie pierwsza rzecz, jaką zrobisz jutro rano. Nie pozwól, by cokolwiek przeszkodziło ci w jej dokończeniu.

Czy „małe kryzysy” się zdarzą? Tak, mogą pojawić się drobne problemy. Kilka osób będzie się skarżyło, ale szybko im przejdzie. TYMCZASEM większe rzeczy, do których będziesz dążył bez rozpraszania się, pozwolą ci przekonać się, jakim kosztem je osiągnąłeś – kosztem drobiazgów i niewielkich przeszkód. Niech taka wymiana wejdzie ci w krew. Chociaż drobne kryzysy co jakiś czas się przydarzają, ty rób wielkie dobre rzeczy. 25 października 2007

Co mi się podobało i czego się nauczyłem w 2008 roku Rok 2008 był jednym z najbardziej ekscytujących w moim życiu. Zawierałem więcej transakcji i spotkałem więcej ludzi niż w ciągu poprzednich pięciu lat razem wziętych. Wiązało się to z wieloma zaskakującymi spostrzeżeniami dotyczącymi biznesu i ludzkiej natury, a w szczególności z odkryciem kilkunastu fałszywych założeń, na których się opierałem. Oto niektóre rzeczy, które mi się podobały i których się nauczyłem w 2008 roku. Ulubione lektury 2008: Grek Zorba i Listy moralne Seneki. To dwie najprzyjemniejsze w lekturze książki z praktycznej filozofii, na jakie kiedykolwiek miałem szczęście trafić. Jeśli będziesz musiał wybrać jedną, wybierz Greka Zorbę, ale listy Lucjusza Seneki zaprowadzą cię dalej. Obie książki czyta się szybko, w dwa albo trzy wieczory. Nie przyjmuj wielkich ani kosztownych upominków od obcych. Karma tego długu powróci i będzie cię prześladowała. Jeśli nie możesz odmówić, natychmiast przywróć neutralność, dając prezent od siebie. Spłać dług, zanim zacznie on tobą rządzić. Wyjątek mogą stanowić odnoszący wyjątkowe sukcesy mentorzy, którzy pomagają ci coś zacząć,

a potem zajmują się swoimi sprawami. Nie musisz odrabiać strat w taki sam sposób, w jaki je poniosłeś. Mam dom w San Jose, ale wyprowadziłem się stamtąd niemal rok temu. Od tego czasu stoi pusty, a ja co miesiąc spłacam olbrzymią ratę kredytu. Co jest w tym najlepsze? To, że wcale się tym nie przejmuję. Nie zawsze tak było. Przez wiele miesięcy czułem się rozdarty, gdy inni przekonywali mnie, że powinienem wynająć dom. Podkreślali, że jeśli tego nie zrobię, wyrzucę pieniądze w błoto. W końcu zrozumiałem: nie muszę szukać rekompensaty tam, gdzie tracę pieniądze. Jeśli przegram w karty tysiąc dolarów, czy powinienem próbować tyle wygrać? Oczywiście nie. Nie chcę mieć do czynienia z najemcami, nawet jeśli będzie się nimi zajmowała wyspecjalizowana firma. Rozwiązanie: niech dom sobie stoi, mogę z niego od czasu do czasu skorzystać. Trzeba tylko gdzie indziej znaleźć źródło przychodów, które pokryją koszt hipoteki. Mogę świadczyć usługi doradcze, publikować itp. Jedna z najbardziej uniwersalnych przyczyn zwątpienia w siebie i depresji: próba robienia dobrego wrażenia na ludziach, których nie lubimy. Starania o zrobienie dobrego wrażenia są w porządku, ale rób to wobec właściwych ludzi – tych, których chciałbyś naśladować. Spokojne posiłki = życie. Od Daniela Gilberta z Harvardu po Martina Seligmana z Princeton poszukiwacze „szczęśliwości” (dobrego samopoczucia) wydają się zgodni co do jednej rzeczy: posiłki jedzone z przyjaciółmi i ukochanymi osobami są bezpośrednimi przesłankami do dobrego samopoczucia. Przynajmniej raz w tygodniu wybierz się na dwulub trzygodzinną kolację lub drinka (tak, na dwu- lub trzygodzinną) z osobami, które sprawiają, że się uśmiechasz i dobrze się czujesz. Przekonałem się, że ten efekt miłego wspomnienia jest najsilniejszy i trwa najdłużej po spotkaniach w co najmniej pięcioosobowej grupie. Sprzyjają temu dwie sytuacje: czwartkowe kolacje i późniejsze drinki oraz niedzielne

brunche. Przeciwności losu nie kształtują charakteru, lecz go ujawniają. I w związku z tym: pieniądze cię nie zmieniają – ujawniają jedynie, kim jesteś, kiedy nie musisz już być miły. Nieważne, ilu ludzi tego nie zauważy. Ważne, ilu zauważy. Jeśli masz na jakiś temat zdecydowaną i przemyślaną opinię, nie zatrzymuj jej dla siebie. Postaraj się pomóc ludziom i sprawić, by świat był lepszy. Jeśli starasz się zrobić coś choć trochę interesującego, możesz się spodziewać, że pewien niewielki ułamek populacji zawsze znajdzie sposób, by się do tego przyczepić. Olej ich. Krytykom nie wznosi się pomników. I w związku z tym: nigdy nie jesteś aż taki zły, jak twierdzą inni. Mój agent zazwyczaj przysyłał mi wszystkie odniesienia do Czterogodzinnego tygodnia pracy, jakie ukazywały się na blogach i w mediach. Osiem tygodni po publikacji poprosiłem go, by przekazywał mi tylko pozytywne opinie z najważniejszych mediów i istotne nieścisłości, do których powinienem się odnieść. Ważna sprawa: nigdy nie jesteś również aż tak dobry, jak mówią inni. Ani wymądrzanie się, ani zamartwianie się nic ci nie da. To pierwsze spowoduje, że staniesz się niedbały, a to drugie – że pogrążysz się w letargu. Osobiście chciałem zachować swój życiowy optymizm, ale pozostać głodnym czegoś. A skoro mowa o głodzie... Jedz wysokobiałkowe śniadanie mniej więcej pół godziny po przebudzeniu i wyjdź z domu na dziesięciolub dwudziestominutowy spacer, a najlepiej poodbijaj sobie piłkę ręczną lub tenisową. Ten zwyczaj jest lepszy niż garść Prozacu z rana. (Polecana lektura: „The 3-Minute Slow-Carb Breakfast, How to »Peel« Hard Boiled Eggs Without Peeling” na stronie www.fourhourblog.com) Nie lubię tracić pieniędzy chyba pięćdziesiąt razy bardziej, niż lubię je zarabiać. Dlaczego pięćdziesiąt razy? Poeksperymentowałem z tym, ile czasu na co poświęcam, i doszedłem do wniosku, że często poświęcam co

najmniej pięćdziesiąt razy więcej czasu na zabezpieczenie hipotetycznych 100 dolarów przed stratą niż na zarobienie tej samej sumy. Zabawne jest to, że nawet gdy już o tym wiem, trudno jest zapobiec podobnej sytuacji. Dlatego manipuluję, zamiast polegać na podatnej na błędy samodyscyplinie. Nie powinienem inwestować w akcje, na których ceny nie mogę wpływać. Gdy sobie uświadomiłem, że nikt nie może przewidzieć tolerancji ryzyka i reakcji na straty, w lipcu 2008 przerzuciłem wszystkie zainwestowane środki w instrumenty o stałym dochodzie i ekwiwalenty gotówki, przeznaczając 10% dochodu przed opodatkowaniem na inwestycje, w których występuję w roli „anioła”. Mogę pomóc początkującym w dziedzinie UI (User Interface) i projektowania, PR oraz nawiązywania współpracy z innymi spółkami. (Polecana lektura: „Rethinking Investing”, część 1, „Rethinking Investing”, część 2 na www.fourhourblog.com). Gdy czujesz się przytłoczony, zadaj sobie pytanie: „Czy to załamanie, czy przełom?”. Regularnie przyzwyczajaj się do ubóstwa – ogranicz nawet umiarkowane wydatki na tydzień lub dwa i oddaj innym co najmniej 20% swoich używanych rzeczy – dzięki temu będziesz mógł robić wielkie plany i bez obawy podejmować „ryzyko” (Seneka). Psychiczne nastawienie się na dostatek (prowadzące do zazdrości i nieetycznych zachowań) bierze się z lekceważenia rzeczy łatwo dostępnych. (Seneka) Mała filiżanka czarnej kenijskiej kawy AA ze szczyptą cynamonu, bez mleka i cukru. Lepiej jest dotrzymywać starych postanowień, niż czynić nowe. Na rozpoczęcie wspaniałego roku 2009 chciałbym zacytować e-mail, który otrzymałem od mentora sprzed ponad dziesięciu lat:

Podczas gdy wielu ludzi załamuje ręce, ja wspominam lata siedemdziesiąte, kiedy cierpieliśmy z powodu kryzysu naftowego powodującego ogromne kolejki na stacjach benzynowych, reglamentację i ograniczenia prędkości na autostradach federalnych do 55 mil (ok. 88 kilometrów) na godzinę, recesję, brak kapitału (rocznie 50 milionów kapitału było inwestowane w fundusze venture capital) i to, co prezydent Jimmy Carter (podczas telewizyjnego orędzia do narodu ubrany w sweter, ponieważ w Białym Domu wyłączono ogrzewanie) nazwał „zastojem”. To były czasy, kiedy dwójka dzieciaków bez żadnego konkretnego wykształcenia, Bill Gates i Steve Jobs, założyła firmy, którym nieźle się powiodło. Szanse są zawsze, i w złych, i w dobrych czasach. Faktycznie szanse są często większe wtedy, gdy konwencjonalna mądrość podpowiada, że wszystko diabli biorą. No dobrze... kończymy następny wspaniały rok i mimo tego, co przeczytaliśmy w prognozach na 2009, możemy oczekiwać Nowego Roku pełnego szans i stymulujących wyzwań.

Szczęśliwego Nowego Roku – wszystkim.

Jak podróżować po świecie niemal bez bagażu Taszczenie pięcioczęściowego kompletu Samsonite po całej planecie to piekło na ziemi. Obserwowałem, jak robił to mój kolega – kilkanaście razy w górę i w dół po hotelowych schodach podczas trzytygodniowej wycieczki do Europy. Wciąż się śmiałem, szczególnie wtedy, gdy on właśnie wciągał bagaż na schody lub go z nich zrzucał, ale chciałbym oszczędzić ci takiej udręki. Przyjemność podróżowania jest odwrotnie proporcjonalna do ilości badziewia (czytaj: utrudnień), jakie ze sobą zabierasz. Praktyka z pobytu w ponad trzydziestu krajach nauczyła mnie, że minimalistyczne pakowanie to sztuka. W ostatnią środę wróciłem z Kostaryki i właśnie wylądowałem na Maui, gdzie zatrzymam się na tydzień. Co spakowałem i po co?

(Zobacz też film na www.fourhourblog.com[104]). Uprawiam coś, co można nazwać metodą podróżowania BIT: „Buy It There” (czyli „kup to na miejscu”). Jeśli spakujesz się na wszelkie możliwe okoliczności („Najlepiej będzie, jeśli zabiorę ze sobą przewodniki na wypadek, gdybyśmy urządzili górską wędrówkę, parasol, gdyby padało, eleganckie buty i spodnie, gdybyśmy się wybrali do dobrej restauracji” itp.), z całą pewnością będziesz obładowany jak muł. Przekonałem się, że lepiej jest przeznaczyć na każdy wyjazd mniej więcej 50 do 200 dolarów „rezerwy na wszelki wypadek”. Korzystam z niej, by dokonać stosownych zakupów, jeśli są one naprawdę potrzebne. Chodzi tu również o takie nieporęczne i kłopotliwe rzeczy, jak parasol czy butelka z kremem z filtrem, która lubi pękać. Nigdy też nie kupuj niczego, jeśli możesz to pożyczyć. Jeśli wybierasz się do Kostaryki na wycieczkę połączoną z obserwacją ptaków, nie musisz zabierać ze sobą lornetki, bo ktoś inny na pewno będzie ją miał. Oto lista na Maui. 1 lekka jak piórko kurtka Marmot Ion (mniej niż 100 gramów!). 1 oddychająca koszula z długimi rękawami Coolibar, która ochroni mnie przed poparzeniami słonecznymi. To mnie uratowało w Panamie. 1 para spodni z poliestru. Poliester jest lekki, nie gniecie się i szybko schnie. Tancerze disco i podróżnicy je uwielbiają. 1 linka zabezpieczająca do laptopa Kensington, której używam również do umocowania całego bagażu do jakiegoś stałego obiektu. 1 skarpetka Under Armour, używana do przechowywania okularów przeciwsłonecznych. 2 nylonowe koszulki bez rękawów. 1 duży szybkoschnący ręcznik z mikrofibry (MSR), absorbujący siedem razy więcej wody, niż sam waży.

1 torebka zapinana na suwak, a w niej szczoteczka do zębów, pasta do zębów w małej tubce i jednorazowa golarka. 1 biometryczna karta podróżnicza Fly Clear (www.flyclear.com)[105], która skraca mój czas oczekiwania na lotnisku o niemal 95%. 2 pary lekkiej bielizny ExOfficio. Hasło reklamowe tej firmy brzmi „17 krajów. 6 tygodni. I jedna zmiana bielizny”. Myślę, że optowałbym za dwiema zmianami, zważywszy, że ważą niemal tyle, co kilka papierowych chusteczek. Miłym efektem ubocznym niskiej wagi jest to, że taka bielizna jest dużo bardziej komfortowa niż normalna, bawełniana. 2 pary szortów mogących służyć za kąpielówki. 2 książki: Lonely Planet Hawaii i Entrepreneurial Imperative (tę ostatnią gorąco polecam, sprawdź). 1 opaska na oczy i stopery do uszu. 1 para sandałów Reef – najlepiej kupić takie z odpinanymi paskami na piętę. 1 cyfrowy aparat fotograficzny Canon PowerShot SD300 z zapasową kartą pamięci SD o pojemności 2 GB. Mój Boże, uwielbiam ten aparat bardziej, niż potrafię wyrazić słowami. To najlepiej zaprojektowane urządzenie elektroniczne, jakie kiedykolwiek miałem. Używam go nie tylko do robienia wszystkich swoich zdjęć i filmów, ale również zamiast skanera. Zastanawiam się nad przetestowaniem nowszego i tańszego SD1000. 1 czapka z daszkiem, by chronić skórę twarzy przed poparzeniami . 1 składana torba (Kiva keychain duffel bag). 1 pomadka ochronna do ust, 1 latarka Mag-Lite Solitaire i 1 rolka porowatej taśmy „athletic tape”, która jest mi absolutnie niezbędna do życia. Można jej używać do naprawy różnych przedmiotów, ale jest na tyle delikatna, że można nią także opatrzyć zranienia, które

ciągle mi się przydarzają. 1 zapinka Lewis and Clark flex lock (do bagażu, szafek, zamków błyskawicznych i wszystkiego, co możesz chcieć zamknąć lub spiąć). Standardowe zapinki często sprawiają kłopoty, gdy chcemy je przewlec przez jakieś dziurki lub zamki. 1 kuchenny zegarek Radio Snack, którego od niemal czterech lat używam jako budzika. Problem z używaniem w tym celu telefonu komórkowego jest prosty: często się zdarza, że telefon musi być włączony, i nawet jeśli używasz sygnału wibracyjnego, ludzie mogą zadzwonić i obudzić cię wcześniej, niż chcesz wstać. Druga korzyść z używania zegarka kuchennego jest taka, że dokładnie wiesz, ile godzin będziesz – lub nie będziesz – spał i możesz eksperymentować z takimi rzeczami, jak „caffeine power nap”, czyli kawą tuż przed drzemką o różnej długości... ale o tym w innym poście;) 11 lipca 2007

Wybór minimalistycznego stylu życia: 6 zasad osiągania lepszych rezultatów i mniejszego przytłoczenia Byłem zestresowany... psimi kreskówkami. Była godzina 9.47 w niedzielę wieczorem w Barnes and Noble i miałem trzynaście minut na znalezienie odpowiedniej książki na wymianę w zamian za The New Yorker Dog Cartoons (22 dolary, kosztowny papier). Bestsellery? Pozycje polecane przez sklep? Nowości czy klasyka? Byłem tam już pół godziny. Zaczynałem czuć się przytłoczony tą drobną sprawą, która miała mi zająć pięć minut, gdy natknąłem się na dział psychologiczny. Wpadła mi w oczy jedna książka pasująca pod każdym względem: Paradoks wyboru: dlaczego więcej znaczy mniej. Nie pierwszy raz widziałem lub czytałem

klasykę Barry’ego Schwarza z 2004 roku, ale wydawało mi się, że to najwłaściwszy moment, by powrócić do pewnych reguł. Wśród nich były takie: Im więcej opcji rozważasz, tym bardziej będziesz przeżywał rozczarowanie nabywcy. Im więcej opcji napotkasz, tym mniej będziesz zadowolony z ostatecznego wyboru. Nasuwa się zatem trudne pytanie: czy lepiej dokonać najlepszego wyboru i mieć mniejszą satysfakcję, czy lepszy jest nie do końca przemyślany, ale satysfakcjonujący wybór? Czy wolałbyś na przykład miesiącami zastanawiać się i wybrać jeden z dwudziestu domów, który byłby najlepszą inwestycją, choć ty wciąż byś się nad tym zastanawiał, aż do momentu sprzedaży pięć lat później, czy raczej wolałbyś dom mający 80% potencjału inwestycyjnego tego pierwszego (choć dający się sprzedać z zyskiem), ale nigdy nie powracać do tego myślami? Trudna decyzja. Schwarz zaleca również, by robić zakupy, których nie można zwrócić. Postanowiłem zatrzymać tę głupią kreskówkę z miśkami. Dlaczego? Ponieważ nie chodzi tu tylko o satysfakcję, ale również o względy praktyczne. Dochody są odnawialne, ale niektóre inne zasoby – na przykład uwaga – nie. Kiedyś mówiłem o uwadze jako walucie i o tym, w jaki sposób określa ona wartość czasu. Na przykład: czy twój weekend jest naprawdę wolny, jeśli w sobotę rano odkryjesz w swojej skrzynce e-mailowej jakiś kryzys, któremu nie możesz zaradzić do poniedziałkowego poranka? Nawet jeśli przejrzenie poczty zajmie ci trzydzieści sekund, myślenie

o tym wcześniej i później przez następne dwie doby skutecznie usuwa z twojego życia pewne doznania. Miałeś czas, ale nie mogłeś skupić uwagi, więc ten czas nie miał żadnej praktycznej wartości. Styl życia polegający na minimalizowaniu możliwości wyboru staje się atrakcyjnym narzędziem, gdy zastanowimy się nad dwiema prawdami. 1. Rozważanie opcji wymaga uwagi, której nie można poświęcić innym działaniom lub przeżywaniu aktualnego stanu. 2. Uwaga jest niezbędna nie tylko do produktywności, ale również do świadomości i zrozumienia. Zatem: Zbyt duży wybór = mniejsza lub żadna produktywność. Zbyt duży wybór = mniejsza lub żadna świadomość. Zbyt duży wybór = poczucie przytłoczenia. Co zrobić? Oto sześć podstawowych reguł lub formuł do zastosowania: 1. Ustal dla siebie reguły, dzięki którym będziesz mógł w możliwie największym stopniu zautomatyzować proces podejmowania decyzji. Proponuję, żebyś przejrzał reguły, z jakich sam korzystam, by zlecić obsługę swojej poczty elektronicznej do Kanady. Opisuję je na końcu tego podrozdziału. 2. Nie zaczynaj się zastanawiać, zanim nie będziesz mógł podjąć działań. Jeden prosty przykład: nie przeglądaj swojej skrzynki pocztowej w piątek po południu ani przez weekend, jeśli możesz się tam natknąć na problemy związane z pracą, których nie da się rozwiązać wcześniej niż w poniedziałek. 3. Nie odkładaj decyzji, by w ten sposób uniknąć niewygodnych rozmów. Jeśli znajomi pytają, czy chciałbyś przyjść do nich na kolację w przyszłym tygodniu, a ty wiesz, że nie chciałbyś, nie mów: „Nie jestem

pewien. Powiem wam w przyszłym tygodniu”. Lepiej zastosować coś delikatnego, ale zdecydowanego: „ W przyszłym tygodniu? Jestem niemal pewien, że czwartek mam już zajęty, ale dziękuję za zaproszenie. Nie chcę was trzymać w niepewności, więc umówmy się, że nie mogę, ale dam znać, gdyby coś się zmieniło”. Decyzja podjęta. Można iść dalej. 4. Naucz się podejmować mniej ważne albo odwracalne decyzje w najkrótszym możliwym czasie. Ustal limit czasowy („Nie będę się zastanawiał nad wszystkimi opcjami dłużej niż dwadzieścia minut”), ilościowy („Nie będę rozważał więcej niż trzech opcji”) lub finansowy („Jeśli coś kosztuje mniej niż 100 dolarów [lub potencjalna strata nie przekracza 100 dolarów], niech decyzję podejmie mój wirtualny asystent”). Większą część tego posta napisałem po wylądowaniu w piekle, czyli na lotnisku ATL w Atlancie. Mógłbym w piętnaście minut rozważyć kilka możliwości transportu lądowego i zaoszczędzić 30 do 40%, ale po prostu wziąłem taksówkę. Podam przykłady na liczbach. Nie chciałem poświęcać dziesięciu jednostek uwagi z mojej puli od pięćdziesięciu do stu potencjalnych jednostek, ponieważ mogłem je poświęcić na ten artykuł. Miałem dla siebie jeszcze osiem godzin przed pójściem do łóżka (z powodu różnicy czasu) – to dużo – ale bardzo ograniczoną pulę uwagi (po całonocnej zabawie i przelocie przez cały kraj). Szybkie decyzje pozwalają skierować uwagę na te sprawy, które naprawdę się liczą. 5. Nie poszukuj urozmaicenia – zwiększając w ten sposób zakres wyboru – jeśli nie jest to potrzebne. Rutyna umożliwia innowacyjność tam, gdzie jest ona najcenniejsza. Osoby pracujące ze sportowcami wiedzą na przykład, że ci, którzy utrzymują najniższy poziom tkanki tłuszczowej, jedzą wciąż to samo, z niewielkimi tylko urozmaiceniami. Ja sam jadłem przez niemal dwa lata codziennie takie samo śniadanie „slow-carb” i lunch[106], wprowadzając

urozmaicenie tylko w posiłkach, na których skupiam się dla przyjemności: są to kolacje i posiłki w soboty. Takie same odstępstwa od rutyny można zaobserwować, gdy porówna się trening z odpoczynkiem. W celu redukcji wagi i budowy masy mięśniowej (nawet piętnaście kilogramów w cztery tygodnie) stosowałem od 1996 ten sam schemat bardzo krótkich ćwiczeń, od czasu do czasu trochę z nim eksperymentując. Jednak wtedy, gdy wypoczywam i skupiam się na przyjemności, a nie skuteczności, staram się próbować czegoś nowego w każdy weekend – może to być wspinaczka na Mission Cliffs w San Francisco albo górskie przejażdżki rowerem między jedną a drugą degustacją w Napa. Nie myl tego, co ma być rutyną ukierunkowaną na cel (na przykład trening), z czymś nastawionym na przyjemność, w czym odmiana jest pożądana (na przykład odpoczynek). 6. Żałowanie to podejmowanie decyzji w czasie przeszłym. Wyeliminuj narzekanie, by zminimalizować żal. Postaw sobie warunek: „Żadnych narzekań” i skończ z nimi, stosując prosty program, na przykład „dwudziestojednodniowy eksperyment bez narzekania”, z którego zasłynął Will Bowen. Eksperyment polegał na noszeniu bransoletki i przekładaniu jej z jednego nadgarstka na drugi za każdym razem, gdy na coś się narzeka. Celem jest osiągnięcie dwudziestu jeden dni bez narzekania. Zaczynasz od zera za każdym razem, gdy coś ci się wymknie. Ta zwiększona świadomość pomaga ci uchronić się przed bezużytecznym rozpamiętywaniem tego, co już było, lub negatywnymi emocjami, które niczego nie naprawiają, ale rozpraszają uwagę. *** PODEJMOWANIA DECYZJI NIE DA SIĘ uniknąć – i nie to stanowi problem. Przyjrzyj się dobremu prezesowi firmy lub pracownikowi osiągającemu najlepsze wyniki, a zobaczysz, jak wiele decyzji podejmują. To rozważanie – moment, w którym zastanawiamy się nad każdą decyzją – pożera nasz czas. Właśnie całkowity czas poświęcony na

rozważania, a nie liczba decyzji, wyznacza saldo (dodatnie lub ujemne) naszego rachunku w banku uwagi. Załóżmy że poświęcasz 10% więcej czasu na to, by przestrzegać powyższych reguł, ale skracasz swój średni „cykl decyzyjny” o 40% (na przykład dziesięć minut skraca się do sześciu minut). Będziesz miał nie tylko więcej czasu i uwagi do poświęcenia na działania przynoszące zyski, ale również będziesz czerpał większą przyjemność z tego, co masz i czego doświadczasz. Uznaj te dodatkowe 10% czasu za koszt inwestycji i część „podatku od idealnego stylu życia”, a nie za stratę. Przyjmij styl życia minimalizujący możliwości wyboru. To subtelne i słabo wykorzystywane narzędzie filozoficzne, prowadzące do spektakularnych wzrostów wyników i satysfakcji, a wszystko to przy mniejszym obciążeniu. Niech przetestowanie tych kilku reguł będzie pierwszą z twoich szybkich odwracalnych decyzji. 6 lutego 2008

Lista rzeczy, których nie należy robić – dziewięć nawyków do porzucenia od zaraz Listy rzeczy, których nie należy robić, są często skuteczniejsze od list rzeczy, które robić należy, jeśli chce się osiągać więcej. Przyczyna jest prosta: to, czego nie robisz, określa to, co możesz zrobić. Oto dziewięć stresujących i rozpowszechnionych nawyków, które przedsiębiorcy i pracownicy biurowi powinni starać się wyeliminować. Pod każdym punktem znajdują się bardziej szczegółowe opisy. Skupiaj się naraz na jednym lub dwóch punktach, tak jak skupiasz się na rzeczach priorytetowych.

1. Nie odpowiadaj na telefony z nieznanych numerów. Możesz robić innym niespodzianki, ale sam nie dawaj się zaskoczyć. To powoduje tylko niepotrzebne zakłócenia i stawia cię na słabej pozycji negocjacyjnej. Niech te rozmowy trafią do poczty głosowej; rozważ też skorzystanie z usługi w rodzaju GrandCentral (możesz odsłuchiwać wiadomości głosowe lub otrzymywać je w postaci tekstowej) lub Phonetag.com (otrzymywanie wiadomości głosowych w formie e-maila). 2. Niech wysyłanie e-maili nie będzie pierwszą czynnością z rana ani ostatnią wieczorem. W pierwszym przypadku gubisz priorytety i burzysz plany na cały dzień, a w drugim narażasz się na bezsenność. Poczta elektroniczna może poczekać do 10 rano, dopóki nie zrobisz przynajmniej jednej z naprawdę ważnych rzeczy. 3. Nie zgadzaj się na spotkania lub rozmowy, które nie mają jasno określonego planu lub wyznaczonego czasu zakończenia. Jeśli pożądany rezultat jest jasno określony, a agenda zawiera sprawy lub pytania, którymi trzeba się zająć, to żadne zebranie nie powinno trwać dłużej niż pół godziny. Poproś zatem z góry o plan, abyś „mógł lepiej się przygotować i lepiej wykorzystać wspólnie spędzony czas”. 4. Nie pozwól na ględzenie. Zapomnij o: „Jak leci?”, gdy ktoś do ciebie dzwoni. Zostań przy: „O co chodzi?” lub „Właśnie jestem w samym środku robienia czegoś, ale o co chodzi?”. Dużą częścią GTD (skrót od ang. getting things done – czyli sprawienia, że coś zostanie zrobione) jest GTP (skrót od ang. getting To the Point – czyli trzymanie się tematu). 5. Nie sprawdzaj nieustannie swojej skrzynki e-mailowej – rób to partiami lub tylko o określonych porach. Temu punktowi poświęciłem już wystarczająco dużo czasu. Przestań wciągać kokainę i skup się na wykonywaniu najważniejszych zadań z listy

rzeczy do zrobienia, zamiast odpowiadać na sfabrykowane pilne sprawy. Ustaw strategiczną autoodpowiedź i sprawdzaj pocztę dwa albo trzy razy dziennie. 6. Nie komunikuj się za często z klientami, na których niewiele zarabiasz, a którzy wymagają poświęcania dużej ilości czasu. Nie ma jednej pewnej ścieżki do sukcesu, ale najpewniejszą ścieżką do porażki jest próba usatysfakcjonowania każdego. Wykonaj w odniesieniu do bazy swoich klientów analizę 80/20 pod dwoma kątami – które 20% klientów wytwarza ponad 80% twojego dochodu i które 20% zajmuje 80% twojego czasu? Potem wrzuć najgłośniejszych i najmniej produktywnych na autopilota, powołując się na zmianę polityki firmy. Wyślij im e-mail z nowymi regułami w formie listy: liczba dopuszczalnych rozmów telefonicznych, czas odpowiedzi na e-mail, minimalne zamówienia itp. Zaproponuj przedstawienie ich innemu dostawcy, jeśli nie będą w stanie dostosować się do nowej polityki. 7. Nie pracuj więcej, by walczyć z przytłoczeniem – ustalaj priorytety. Jeśli nie masz priorytetów, wszystko wydaje się pilne i ważne. Jeśli określisz jedno najważniejsze zadanie na każdy dzień, prawie nic nie będzie się wydawało pilne i ważne. Często wystarczy tylko pozwolić, by wydarzyły się drobne kryzysy (oddzwoń później i przeproś, zapłać niewielką karę za zwłokę, strać nieważnego klienta), abyś mógł w tym czasie zrobić rzeczy ważne. Właściwą reakcją na przytłoczenie nie jest dokładanie piłeczek do żonglowania – albo cięższa praca – ale określenie kilku rzeczy, które naprawdę mogą fundamentalnie odmienić życie biznesowe. 8. Nie noś ze sobą telefonu komórkowego ani Crackberry przez siedem dni w tygodniu dwadzieścia cztery godziny na dobę. Zrób sobie w każdym tygodniu przynajmniej jeden dzień wolnego od

cyfrowej smyczy. Wyłącz ją, a jeszcze lepiej zostaw w garażu lub samochodzie. Robię to przynajmniej w soboty i namawiam cię, byś zostawił telefon w domu, idąc na kolację. Co się stanie, jeśli odpowiesz na czyjś telefon godzinę później albo następnego ranka? Jeden z czytelników tak odpowiedział urażonemu współpracownikowi, który pracował dwadzieścia cztery godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu i od innych oczekiwał tego samego: „Nie jestem prezydentem Stanów Zjednoczonych. Nikt nie musi mnie potrzebować o ósmej wieczorem. No dobrze, nie mogłeś się do mnie dodzwonić. I co się stało?”. Odpowiedź? Nic. 9. Nie oczekuj, że praca wypełni ci pustkę, która powinna być pełna relacji i zajęć niezwiązanych z pracą. Praca to nie całe życie. Twoi współpracownicy nie powinni być twoimi jedynymi przyjaciółmi. Zaplanuj swoje życie i broń go tak, jak broniłbyś ważnego spotkania biznesowego. Nigdy nie mów sobie: „Zrobię to tylko w ten weekend”. Poczytaj o prawie Parkinsona (strony 109–113) i zmuś się do tego, by zmieścić się w wyznaczonych i ograniczonych godzinach. Tylko wtedy twoja wydajność nie spadnie na łeb, na szyję. Skup się, zrób kilka rzeczy najwyższej wagi i daj sobie spokój. Wysyłanie e-maili przez cały weekend to nie jest dobry sposób na spędzenie tego krótkiego czasu, jaki dostałeś na tym świecie. Jest trendy skupiać się na tym, by wszystko, co trzeba, było zrobione, ale to jest tylko jeden z możliwych sposobów pozbycia się zakłóceń i utrudnień. Jeśli masz problem z podjęciem decyzji, co robić, po prostu skup się na nicnierobieniu. Różne środki, ale ten sam cel. 6 sierpnia 2007

Manifest zyskowy – jedenaście zasad osiągania (lub

podwajania) zyskowności w trzy miesiące Zyskowność często wymaga lepszych zasad i większej szybkości, a nie poświęcenia na pracę większej ilości czasu. Cel finansowy nowej firmy powinien być prosty: zysk w jak najkrótszym czasie i przy najmniejszym wysiłku. Nie więcej klientów, nie większe przychody, nie więcej kierowników czy pracowników. Więcej zysku. W oparciu o moje rozmowy z dyrektorami generalnymi osiągającymi najlepsze wyniki (mierzone zyskiem w przeliczeniu na jednego pracownika) w kilkunastu krajach stworzyłem jedenaście zasad „Manifestu zyskowego” – powrotu do korzeni, umożliwiającego osiąganie niezwykłych rezultatów – trwałej zyskowności lub jej podwojenia w czasie nie dłuższym niż trzy miesiące – dzięki robieniu niezwykłych rzeczy. Zawsze wracam do tych zasad, gdy czuję, że przestaję sobie radzić operacyjnie albo że moje zyski spadają lub przestają rosnąć. Mam nadzieję, że okażą się pożyteczne również w twoim przypadku. 1. Nisza to nowa wielka szansa – reguła „wystawnej zabawy z karłami”. Kilka lat temu pracownik banku inwestycyjnego został osadzony w więzieniu za przestępstwo gospodarcze. Przyłapano go na tym częściowo z powodu organizowania wystawnych imprez na jachtach, podczas których często występowały wynajęte karły. Właściciel firmy zatrudniającej takie osoby, Danny Black, cytowany w „Wall Street Journal”, miał powiedzieć: „Niektórzy ludzie istnieją tylko po to, by uświetniać ekstrawaganckie imprezy z karłami”. Nisza jest nowa i duża. I tu właśnie tkwi sekret: rynek niszowy i masowa sprzedaż. W reklamach iPodów nie ma tańczących pięćdziesięciolatków, lecz modne i wysportowane dwudziesto- czy trzydziestolatki, ale każdy – również babcia dwudziestolatka – chce się czuć młodo i atrakcyjnie, więc wszyscy

zakładają słuchawki i mówią, że przeszli na Apple. Osoba, którą pokazujesz w działaniach marketingowych, niekoniecznie musi reprezentować jedyną grupę demograficzną kupującą twój produkt – często jest to grupa demograficzna, z którą większość chce się identyfikować lub do której chce należeć. Celem nie jest rynek. Nikt nie aspiruje do bycia bezbarwnym przeciętniakiem, więc nie rozmywaj swojego przesłania przemawianiem do wszystkich – to sprawi, że tak naprawdę nie przemówisz do nikogo. 2. Wróć do Druckera – jeśli coś można mierzyć, to znaczy, że da się tym zarządzać. Mierz wszystko i wszędzie, bo jak stwierdził Peter Drucker, jeśli coś można zmierzyć, to można tym zarządzać. Użyteczne miary do zastosowania (oprócz tych zwyczajowo używanych w celach operacyjnych) to CPO (skrót od ang. Cost-Per-Order – czyli koszt realizacji zamówienia obejmujący koszt reklamy, dostawy, obsługi zwrotów, wypłacanych premii i niespłacanych należności), limit reklamowy (maksymalna kwota, jaką możemy wydać na reklamę, by wyjść na plus), MER (skrót od ang. media efficiency ratio – czyli wskaźnik skuteczności mediów), przewidywana całościowa wartość życia (LV) przy założeniu określonej stopy zwrotu i wskaźnika ponawianych zamówień. Rozważ też zastosowanie miary bezpośredniej reakcji na reklamę twojej firmy. 3. Cena przed produktem – zacznij od zaplanowania dystrybucji. Czy twoje ceny można zmienić? Wiele firm z konieczności na początku działalności prowadzi bezpośrednią sprzedaż tylko po to, by uświadomić sobie, że marże są nie do przyjęcia przez odsprzedawców i dystrybutorów, gdy tacy już się pojawią. Jeśli masz 40-procentową marżę zysku, a dystrybutor potrzebuje 70% dyskonta, by sprzedawać twój towar hurtownikom, na zawsze będziesz musiał zostać przy sprzedaży bezpośredniej... o ile nie zwiększysz swoich cen i marż. Najlepiej jest

w miarę możliwości zrobić to wcześniej – w przeciwnym wypadku będziesz musiał wprowadzić na rynek produkty nowe lub „z wyższej półki”. Zatem zaplanuj dystrybucję, zanim jeszcze ustalisz cenę. Przetestuj swoje założenia i znajdź ukryte koszty, rozmawiając z tymi, którzy są za nie odpowiedzialni: czy będziesz musiał płacić za reklamę wspólną, oferować rabaty przy dużych zamówieniach, opłacać półkowe albo specjalną ekspozycję? Znam pewnego byłego szefa znanej w kraju marki, który musiał sprzedać swoją firmę jednemu z największych producentów napojów na świecie, zanim jeszcze zdołał dotrzeć na najlepsze miejsca na półkach w wiodących sklepach detalicznych. Przetestuj swoje założenia i odrób zadanie domowe, zanim ustalisz ceny. 4. Mniej znaczy więcej. Czy bardziej rozbudowana dystrybucja jest automatycznie lepsza? Nie. Niekontrolowana dystrybucja w każdy możliwy sposób przyprawia o ból głowy i zjada zyski, a często wiąże się z bandyckimi rabatami. Odsprzedawca A obniża cenę, by konkurować ze sprzedającym okazyjnie w sieci B i redukcja cen trwa dopóty, dopóki nie okaże się, że żaden już nie zarabia, więc obaj przestają zmawiać towar. Taka sytuacja wymaga od ciebie wprowadzenia nowego produktu, bo erozja cen jest niemal zawsze nieodwracalna. Unikaj takiego scenariusza i rozważ raczej partnerską współpracę z jednym lub dwoma kluczowymi dystrybutorami tylko po to, by wynegocjować lepsze warunki: na przykład mniej upustów, przedpłaty, specjalną ekspozycję i wsparcie marketingowe. Od iPodów po roleksy i produkty Estée Lauder, wszystkie marki o trwałych wysokich zyskach zazwyczaj zaczynają od kontrolowanej dystrybucji. Pamiętaj, celem nie jest posiadanie większej liczby klientów. Celem są większe zyski. 5. Zerowe terminy płatności – wykreuj popyt, zamiast sprzedawać na kredyt. Skoncentruj się na wykreowaniu popytu ze strony użytkowników

końcowych, abyś mógł dyktować warunki. Często może wystarczyć jedna publikacja reklamowa po okazyjnej cenie. Poza naukami ścisłymi i prawem większość „reguł” to po prostu powszechne praktyki. To, że każdy w twojej branży oferuje odroczone terminy płatności, nie oznacza, że ty też musisz tak robić, a oferowanie odroczenia płatności jest najczęstszym elementem składowym upadku nowych firm. Przy żądaniu przedpłat odwołaj się do ekonomiki nowej firmy lub zawsze użytecznej „polityki wewnętrznej” i przeproś, ale nie rób wyjątków. Termin trzydziestodniowy staje się terminem sześćdziesięciodniowym, a potem studwudziestodniowym. Czas jest najbardziej kosztownym aktywem nowej firmy, a ściąganie zaległych płatności przeszkodzi ci w zwiększaniu sprzedaży. Jeśli klienci pytają o twój produkt, odsprzedawcy i dystrybutorzy będą musieli go kupić. To proste. Poświęć środki i czas na marketing strategiczny i PR, by przechylić szalę na swoją stronę. 6. Powtarzanie jest zazwyczaj niepotrzebne – dobra reklama działa za pierwszym razem. Wykorzystuj reklamę ukierunkowaną na bezpośrednią reakcję (akcja telefoniczna lub internetowa), którą można w konkretny sposób śledzić – reklamę w pełni obliczalną – zamiast reklamy wizualnej, chyba że możesz uzyskać pokrycie kosztu przez kogoś innego (na przykład „Jeśli kupisz u mnie 288 sztuk, pokażemy wyłącznie twój sklep (adres strony internetowej, numer telefonu) na całostronicowej reklamie w...”). Nie słuchaj sprzedawców od reklam, którzy będą ci mówić, że potrzeba trzech, siedmiu czy dwudziestu siedmiu wyświetleń, zanim reklama na kogoś zadziała. Dobrze zaprojektowana i dobrze zaadresowana reklama działa z pierwszym razem. Jeśli coś działa częściowo dobrze (na przykład duża liczba odpowiedzi, ale niski wskaźnik sprzedaży lub słaba reakcja, ale duże przełożenie na sprzedaż itp.), wskazując, że możliwy jest wysoki zwrot z inwestycji po wprowadzeniu drobnych zmian, popraw jedną

dobrze kontrolowaną zmienną i przeprowadź mikrotest jeszcze raz. Zrezygnuj ze wszystkiego, co nie znajduje uzasadnienia w zauważalnym zwrocie z inwestycji. 7. Ogranicz to, co ciągnie w dół, a zadbaj o to, co wynosi w górę – poświęć marżę dla bezpieczeństwa. Nie wytwarzaj produktu w dużych ilościach, by zwiększyć zyski, dopóki produkt i marketing nie zostaną poddane testom i nie będą gotowe, by sprawdzić się bez żadnych zmian. Jeśli wytworzenie pewnej ograniczonej liczby prototypów kosztuje po 10 dolarów za sztukę i można je sprzedać po 11 dolarów za sztukę, w początkowym okresie testowania jest to wystarczająca marża – i jest to bardzo istotne dla ograniczenia ryzyka strat. Poświęć na jakiś czas marżę w fazie testowej, jeśli tak trzeba, ale unikaj potencjalnie zabójczego nadmiernego zaangażowania. 8. Nie spiesz się z negocjacjami – niech inni negocjują przeciw sobie. Kupując, nigdy nie składaj oferty jako pierwszy. Po usłyszeniu pierwszej oferty zachowaj kamienną twarz i nie reaguj natychmiast („3 tysiące dolarów!”, a potem martwa cisza, wywołująca u sprzedawcy dyskomfort jako zwiastun nieprzyjęcia ceny). Pozwól, żeby inni negocjowali przeciw sobie (pytanie: „Czy to naprawdę najlepsza cena, jaką może pan zaoferować?” zachęca do co najmniej jednej dodatkowej obniżki ceny), a potem wyznaczaj przedziały. Jeśli ktoś skończy na ofercie 2 tysięcy dolarów, a ty chcesz zapłacić 1500, zaoferuj 1250. Druga strona rzuci hasło mniej więcej 1750, na co ty odpowiesz „Proponuję, żebyśmy spotkali się w połowie drogi”. Na czym stanie? Dokładnie na tym, czego chciałeś: 1500 dolarów. 9. Hiperaktywność a wydajność – 80/20 i prawo Pareta. Być zajętym to nie to samo, co być wydajnym. Zapomnij o etyce tytanicznej pracy przy zakładaniu firmy. To nie jest sprawa honoru –

zdecyduj się na podejście analityczne. Reguła 80/20, zwana również prawem Pareta, mówi, że 80% twoich pożądanych rezultatów wynika z 20% twoich działań i zasług. Raz w tygodniu na jedno popołudnie przestań zajmować się gaszeniem pożarów i przyjrzyj się liczbom, by upewnić się, że wkładasz wysiłek w to, co przynosi największe efekty. Które 20% klientów (produktów, regionów) wytwarza dla ciebie 80% dochodów? Jakie czynniki mogły o tym zadecydować? Zainwestuj w powielenie swoich silnych stron, zamiast naprawiać wszystkie słabości. 10. Klient nie zawsze ma rację – „zwolnij” klientów wymagających zbyt dużo uwagi. Nie wszyscy klienci są jednakowi. Zastosuj regułę 80/20 do wykorzystania czasu: które 20% osób konsumuje 80% twojego czasu? Przełącz na autopilota klientów wymagających dużej uwagi, a przynoszących niskie zyski – takich, co składają zamówienia, ale nie doprowadzają ich do końca lub nie sprawdzają – i „zwolnij” najbardziej pracochłonnych klientów, nawet jeśli przynoszą wysokie zyski. Wyślij im informację o tym, jakie nowe zasady musisz wprowadzić w wyniku zmiany modelu biznesowego: jak często i w jaki sposób można się komunikować, jakie są standardowe ceny i proces zamówień itp. Podkreśl, że tych klientów, których potrzeby nie są dopasowane do nowej polityki, z przyjemnością przedstawisz innym dostawcom. „A co, jeśli mój największy klient konsumuje cały mój czas?” Uznaj, że (1) nie mając czasu, nie będziesz mógł rozwijać swojej firmy (a często również swojego życia) poza tego jednego klienta, a poza tym (2) ludzie, nawet dobrzy ludzie, nieświadomie wykorzystują tyle twojego czasu, na ile im pozwalasz. Ustal zdrowe zasady współpracy, by zminimalizować „bicie piany” i komunikowanie się w nieistotnych sprawach. 11. Terminy są ważniejsze od szczegółów – najpierw wykaż się niezawodnością, a potem zdolnością.

Umiejętności są przeceniane. Doskonałe produkty dostarczone zbyt późno są zabójcze dla firm bardziej niż produkty akceptowalne, ale dostarczone na czas. Sprawdź, czy ktoś jest w stanie dostarczyć towar w ustalonym, napiętym terminie, zanim nawiążesz z nim współpracę, kierując się jego olśniewającym asortymentem. Produkty można poprawić, jeśli masz na to pieniądze, błędy są wybaczalne, ale jeśli się spóźnisz, często ma to fatalne skutki. Calvin Coolidge powiedział kiedyś, że nie ma bardziej powszechnego zjawiska niż utalentowany człowiek, który nie potrafi odnieść sukcesu. Ja chciałbym do tego dodać jeszcze jedno zdanie: takim zjawiskiem są też mądrzy ludzie, którzy myślą, że ich IQ lub życiorys mogą być usprawiedliwieniem opóźnień. 24 czerwca 2008

Święty Graal – jak zlecić komuś innemu obsługę poczty elektronicznej i już nigdy nie sprawdzać e-maili Co by było, gdybyś już nigdy nie musiał sprawdzać poczty? Czy możesz wynająć kogoś, kto poświęci niezliczone godziny na sprawdzanie twojej poczty za ciebie? To nie jest czysta fantazja. Przez ostatnie dwanaście miesięcy przeprowadzałem eksperymenty mające na celu całkowite uwolnienie się od mojej skrzynki. Przyuczałem innych ludzi, by zachowywali się tak, jak ja. Nie żeby udawali mnie, lecz żeby myśleli jak ja. Oto rezultat: codziennie otrzymuję ponad tysiąc e-maili od różnych nadawców[107]. Zamiast poświęcać od sześciu do ośmiu godzin dziennie na sprawdzanie poczty, co kiedyś robiłem, mogę ignorować pocztę przez wiele dni, a nawet tygodni... wszystko zajmuje mi od czterech do dziesięciu minut wieczorem. Chciałbym wyjaśnić podstawy, a następnie podać wskazówki i dokładne

szablony, służące do zlecania komuś innemu obsługi mojej własnej poczty. 1. Mam kilka adresów e-mailowych, w zależności od różnego typu wiadomości (czytelnicy bloga, media, rodzina i przyjaciele itd.). Adres tim@... to standard, który podaję nowym znajomym i który trafia do mojego asystenta. 2. 99% wiadomości trafia do określonych wcześniej kategorii zapytań, mających swój zbiór pytań i odpowiedzi (mój „przewodni” dokument przedstawiam na końcu tego wpisu – możesz go sobie skopiować, dostosować i używać). Mój asystent lub asystenci sprawdzają i czyszczą moją skrzynkę odbiorczą o 11 i 16 czasu pacyficznego. 3. Ponieważ około 1% wiadomości może wymagać mojego zaangażowania w następne działania, raz dziennie, o 16 czasu pacyficznego, odbywam krótką, minutową rozmowę z moim asystentem. 4. Jeśli jestem zajęty lub przebywam za granicą, mój asystent zostawia wiadomość w mojej poczcie głosowej, prezentując sprawy w kolejności według numerów. Mogę na to odpowiedzieć pocztą elektroniczną, w punktach. Obecnie zdecydowanie preferuję wiadomości w poczcie głosowej, ponieważ taka forma komunikacji zmusza mojego asystenta do lepszego przygotowania i większej zwięzłości. Co wieczór (lub wcześnie z rana następnego dnia) odsłuchuję swoją wiadomość od asystenta przez Skype’a i równocześnie piszę, jakie działania mają zostać podjęte (1. Bob: „Powiedz mu, że...” 2. Jose w Peru: „Poproś go o...” 3. Występ w Północnej Karolinie: „Potwierdź...” itd.) za pośrednictwem Skype’a lub szybkiej wiadomości e-mailowej. Ile czasu zajmuje mi stosowanie tego nowego systemu? Od czterech do dziesięciu minut zamiast od sześciu do ośmiu godzin filtrowania i udzielania powtarzających się odpowiedzi. Jeśli masz tylko jedno konto e-mailowe, polecam ci korzystanie ze specjalnego programu do obsługi poczty (na przykład Outlook lub Mail),

a nie z aplikacji na witrynach sieciowych (na przykład Gmail) z prostego powodu: jeśli zobaczysz nowe wiadomości w swojej skrzynce, na pewno je otworzysz. Jak mawiają w klubach AA: „Jeśli nie chcesz się przewrócić, nie idź tam, gdzie jest ślisko”. To właśnie dlatego mam prywatne konto osobiste, które wykorzystuję do wysyłania e-maili do swoich asystentów i komunikowania się z przyjaciółmi. Skrzynka jest niemal zawsze pusta. Poczta elektroniczna to ostatnia rzecz, jakiej pozbywają się ludzie. Prezesi firm z listy „Fortune 500”, autorzy bestsellerów, celebryci... znam dziesiątki osób o wybitnych osiągnięciach, które delegują wszystko z wyjątkiem poczty elektronicznej – tej trzymają się kurczowo, jakby była czymś, z czym tylko oni mogą sobie poradzić. „Nikt nie może za mnie czytać mojej poczty” to niekwestionowane założenie. Albo: „Odpowiadam na każdą wiadomość, którą otrzymuję”. Te założenia to niewątpliwie przechwałki ludzi, którzy spędzają przed komputerem od ośmiu do dwunastu godzin bez przerwy. To żadna przyjemność, a powstrzymuje ich przed podejmowaniem bardziej znaczących lub przyjemniejszych działań. Opanuj się. Ja musiałem. Sprawdzanie poczty elektronicznej nie jest jakąś niespotykaną, zdumiewającą umiejętnością, którą jedynie ty posiadłeś. Faktycznie sprawdzanie poczty jest – jak wiele innych rzeczy – procesem. Sposób, w jaki oceniasz i przetwarzasz (usuwasz, archiwizujesz, przekazujesz, odpowiadasz) wiadomości, to jedynie szereg pytań, które sobie świadomie lub nieświadomie zadajesz. Osobiście stworzyłem sobie dokument o nazwie „Tima Ferrissa reguły przetwarzania”, do którego moi asystenci dodają nowe zasady, gdy wyślę im wiadomość, której tytuł brzmi „DODAJ DO REGUŁ”. W ciągu tygodnia lub dwóch z wirtualnym asystentem (WA) zdołasz stworzyć zbiór zewnętrznych reguł odzwierciedlających sposób, w jaki twój mózg przetwarza pocztę elektroniczną. Często przy okazji możesz zobaczyć, jak

bardzo chaotyczny jest ten proces. Przedstawiam poniżej swoje reguły, aby pomóc ci zaoszczędzić trochę czasu. 1. Umawianie spotkań i zebrań zajmuje mnóstwo czasu. Niech robi to twój asystent z wykorzystaniem kalendarza Google. Ja wprowadzam do niego własne pozycje, korzystając z Palm Z22 albo iCala, a potem używam narzędzia Spanning Sync lub Missing Sync dla systemu operacyjnego Palm OS, by wszystko zsynchronizować. Na ultralekkim Sony VAIO, którego wciąż jeszcze używam w podróży, korzystam z CompanionLink for Google Calendar. Moja sugestia jest taka, by spotkania i rozmowy planować tylko na jeden lub dwa ustalone dni w tygodniu z piętnastominutową przerwą między poszczególnymi punktami programu. Odbywanie ich przez cały tydzień i o różnych dziwnych porach przeszkodzi wszystkim innym sprawom. (Aktualizacja 2009: Palm Z22 odszedł do lamusa i teraz używam 13-calowego MacBooka oraz narzędzia BusySync do synchronizacji iCala z Google Calendar). 2. Jeśli wejdziesz do skrzynki odbiorczej asystenta i na cokolwiek odpowiesz, wyślij do niego ukrytą kopię, żeby wiedział, że załatwiłeś już tę sprawę. 3. Bądź przygotowany na drobne problemy. Życie jest pełne kompromisów i musisz nauczyć się pozwalać przydarzać się drobnym kryzysom, jeśli chcesz, by wydarzyły się też wielkie dobre rzeczy. Od tego nie ma ucieczki. Zapobiegaj wszystkim problemom i nie rób nic lub dopuść akceptowalną ilość drobnych problemów i skup się na wielkich rzeczach. Czy już jesteś gotowy, by sprawdzić tego świętego Graala? Oto, jakie kroki musisz wykonać. 1. Ustal dokładnie, jakich kont pocztowych będziesz używał i jak chcesz z nich odpowiadać na przychodzące do ciebie wiadomości (albo tylko je kategoryzować i usuwać).

2. Znajdź wirtualnego asystenta. 3. Sprawdź jego wiarygodność, zanim ocenisz jego umiejętności. Wybierz trzech najlepszych kandydatów i zleć im zrobienie czegoś w bardzo krótkim czasie (doba), zanim zdecydujesz się ich zatrudnić i dasz im dostęp do swojej skrzynki. 4. Zastosuj dwu- lub czterotygodniowy okres próbny, by rozpoznać teren i rozwiązać problemy. Powtarzam: problemy na pewno wystąpią. Będzie trzeba dobrych od trzech do ośmiu tygodni, zanim wszystko zacznie gładko działać. 5. Zaprojektuj swój idealny styl życia i znajdź sobie jakieś zajęcie, które odciągnie cię od myślenia o skrzynce odbiorczej. Wypełnij pustkę. *** TIMA FERRISSA REGUŁY PRZETWARZANIA[108] (Zwróć uwagę na format pytań i odpowiedzi – niektóre pytania są moimi standardowymi punktami dla WA, a niektóre zostały dodane przez asystenta, który redagował ten dokument). Hasła

Wymagania stawiane zespołowi (Często współpracuję z wysokiej klasy asystentami, którzy nadzorują od czterech do pięciu innych „podwykonawców WA”, odpowiedzialnych za wykonywanie pewnych powtarzalnych zadań i zazwyczaj otrzymujących połowę stawki, jaką płacę „głównemu WA”. Główny WA pełni zazwyczaj funkcję kierownika biura, a w niektórych przypadkach dyrektora operacyjnego). Ściągnij: www.alexa.com – pasek narzędzi. Naucz się Statystyki, sporządź Ranking Potencjalnych Klientów i Możliwości Nawiązania Współpracy. Terminy są niezwykle ważne. Miej tego Świadomość i Bądź Punktualny! Jeśli Tim mówi: „Zadzwoń do mnie”, ZADZWOŃ DO NIEGO, nie wysyłaj e-maila. To bardzo ważny punkt. Tim nie zawsze ma dostęp

do poczty elektronicznej, bo dużo podróżuje. Nawet jeśli jest późny wieczór, pamiętaj, że on długo nie śpi. Jeśli nie będzie chciał odebrać telefonu, to nie odbierze. Ale PROSZĘ, zadzwoń do niego, jeśli mu na tym zależy. On zdecydowanie woli rozmowę telefoniczną od e-maila. Kup i przeczytaj podręcznik, z którego nauczysz się poprawnej gramatyki i interpunkcji. W imieniu Tima kontaktujemy się z wysokiej klasy klientami, a odpowiednia technika pisania i treść dużo mówią o jego zespole. Zapoznaj się bardzo dokładnie z jego książką i stroną internetową, aby właściwie odpowiadać na pytania. Informacje kontaktowe Tim Ferriss [adres e-mail] Komórka Tima (wyłącznie do twojego użytku): [prywatny numer telefonu komórkowego] Skype: XXXX Adres do faktury (poufny): [adres do faktury] Zakupy POPROŚ [głównego WA] o jego NUMER KARTY AMERICAN EXPRESS. ON POINFORMUJE CIĘ, CZY ZAKUP MOŻE ZOSTAĆ ZAAKCEPTOWANY. Pytania i odpowiedzi (preferencje) 1. Co sądzisz o wspólnym przedsięwzięciu jako formie współpracy? Jestem na nie otwarty, ale moja marka i prestiż są dla mnie najważniejsze. Nie zrobię niczego z kimś, kto wygląda na krętacza lub amatora. Hasło: „Zarób milion śpiąc dzięki naszemu superszalonemu

programowi inwestycji w nieruchomości!”, zamieszczone na czyjejś stronie internetowej, dyskwalifikuje go jako mojego współpracownika. Nie mogę być kojarzony z kimś, kogo inni mogą uznać za kłamcę lub sprzedawcę cudownych środków. Po prostu trzeba zadać sobie pytanie: „Gdyby zobaczył to prezes znanej i szanowanej firmy, czy straciłby ochotę na rozmowę ze mną?”. Jeśli tak, to nie ma o czym mówić. Ci, którzy spełnią to kryterium, muszą pokazać mi, co dotychczas osiągnęli. Na ogół nie szukam takich, dla których byłby to pierwszy raz, chyba że mają doskonałą historię i reputację na innych polach. 2. Czy skupiasz się wyłącznie na zadaniach przynoszących zysk? Nie. Szukam również tematów prestiżowych (Harvard, rząd itp.), w szerokim rozumieniu, a także możliwości budowania sieci znajomości z ludźmi posiadającymi najwyższej klasy umiejętności w jakiejś dziedzinie. 3. Co robisz ze spamem? Stosuję SpamArrest i Gmail. Dotychczas nie miałem problemów ze spamem. 4. Jakie jest twoje optymalne tempo udzielania odpowiedzi (na przykład odpowiedź na wszystkie e-maile nie później niż ciągu dwóch do trzech dni po ich otrzymaniu)? Odpowiedź ma się pojawić tego samego dnia. Po to cię zatrudniam, żeby odpowiadać szybko. 5. Czy odpowiadasz na każdy e-mail? Tak, ale chcę, byś najpierw je przefiltrował i odpowiedział na wszystkie, na które możesz, a potem zaznaczył te, którym powinienem przyjrzeć się osobiście, oznaczając je w serwisie Gmail hasłem „TIM”. (Zwróć uwagę, że wcześniej w tym artykule proszę WA, by zostawiał mi informacje o rzeczach do zrobienia w poczcie głosowej). 6. Czy wprowadzasz do swojego kalendarza jakieś terminy? Tak, ale oczekuję, że z czasem w coraz większym stopniu będziesz

przejmować to zajęcie. 7. Czy my „zarządzamy” twoimi sprawami, czy ty je delegujesz? Jedno i drugie jest w porządku, ale wolimy zarządzać :-) Spróbuję przekazać wam listę rzeczy, o które macie dbać. POTRZEBUJĘ potwierdzenia, że otrzymaliście zadanie (wystarczy zaznaczyć, że będzie wykonane do godziny takiej a takiej) i bieżących informacji o zmianie statusu w przypadku większych projektów, podzielonych kamieniami milowymi. 8. Kto jest w twoim zespole? Ja, mój zespół wydawniczy i kilka osób od PR. Być może w przyszłości zaangażuję cię w inne moje sprawy, ale jak na razie to tyle. 9. Z kim musisz regularnie współpracować? Zobacz powyżej. 90% to ja, potem moi wydawcy, wsparcie techniczne, specjaliści od strony internetowej i agent mojej książki. Jestem pewien, że kiedyś będzie to więcej ludzi, ale na razie jest ich właśnie tylu. 10. Kto zatwierdza różne rzeczy w twoim imieniu? Możesz decydować o wszystkim, co kosztuje poniżej 100 dolarów. Sam oceń i poinformuj mnie o decyzji. 11. Czy masz „dni” wolne (bez żadnych spotkań biznesowych)? Staram się nie umawiać spotkań w piątki, ale trzeba obserwować, jak rozwija się sytuacja. (Aktualizacja: teraz mam spotkania wyłącznie w poniedziałki i piątki). 12. Kto dotychczas zajmował się twoimi spotkaniami? Ja. Nie miałem żadnego osobistego spotkania przez blisko cztery lata. To zmieniło się wraz z książką :-) 13. Wyjaśnij nam, jak wygląda twój optymalny tydzień pracy (jaka przerwa między rozmowami telefonicznymi, ile spotkań tygodniowo, preferencje co do podróży itp.)? Kładę się do łóżka późno, więc staraj się w miarę możliwości unikać

telefonowania do mnie przed 10 czasu pacyficznego. Staraj się komasować rozmowy telefoniczne i spotkania, abym mógł szybko je wszystkie załatwić, a nie na przykład mieć jedno spotkanie o 10, drugie o 13, a trzecie o 16. Niech odbędą się wszystkie po kolei z piętnasto- lub dwudziestominutową przerwą między jednym a drugim, jeśli jest taka możliwość. Najchętniej odbywałbym wszystkie rozmowy telefoniczne do 13 czasu pacyficznego (czyli od 10 do 13). Rozmowy powinny trwać od kwadransa do pół godziny, a czas zakończenia zawsze powinien być z góry określony. Jeśli ktoś chciałby „zagadnąć mnie przy okazji”, najlepiej wyślij mu wiadomość mniej więcej takiej treści: „W celu jak najlepszego wykorzystania czasu wszystkich Tim chce mieć jasno określone plan i cele rozmowy, zanim się z kimś połączy. Proszę uprzejmie o przysłanie w krótkich punktach informacji o tym, czego ma dotyczyć rozmowa i jakie decyzje mają zostać podjęte w jej trakcie”. Coś takiego. 14. Czy podoba ci się sposób, w jaki zaplanowaliśmy twoje osobiste zajęcia w twoim kalendarzu biznesowym (na przykład zamówienie kwiatów dla twojej matki na Dzień Matki itp.)? O tak, z całą pewnością. 15. Co oznacza zapis, że odpowiadamy na wszystkie adresy e-mailowe w twoim imieniu? Zobacz wcześniejszy tekst. 16. Czy wolisz, gdy odpowiadamy jako „ty”, czy raczej jako „wsparcie dla klientów Timothy’ego Ferrissa”? To drugie, ale podpisuj się raczej jako „asystent Tima Ferrissa” po nazwisku – jestem otwarty na sugestie. 17. Ile razy w ciągu dnia chcesz mieć sprawdzoną pocztę? Na początek powinno wystarczyć dwa razy. Postaraj się co najmniej o 11 i 15 twojego czasu.

18. W jakich godzinach pracujesz? Od 10 do 18 czasu pacyficznego, a często też od 23 do 2 w nocy tegoż czasu. (Zanim krzykniesz: „Co się stało z twoim czterogodzinnym tygodniem pracy?!”, zrozum, że określenie „godziny pracy” możesz zastąpić przez „aktywny i dostępny przez telefon”. Realizuję wiele projektów i nie propaguję próżniactwa. Jestem BARDZO aktywny. Zobacz szósty komentarz przy tym wpisie na www.fourhourblog.com, jeśli chcesz poznać więcej szczegółów, lub przeczytaj rozdział „Wypełnianie pustki” w tej książce). 19. Czy lubisz korzystać z IM? Raczej nie, o ile nie jest to zaplanowana dyskusja. Po prostu pozostań zalogowany, a ja zaloguję się, gdy będę czegoś potrzebował. (Obecnie skłaniam się do używania czatu na Skypie, ponieważ jest kodowany i mogę się obyć bez oddzielnego programu IM). 20. Czy wolisz rozmowę telefoniczną, czy e-mail, jeśli potrzebujesz odpowiedzi na szybkie pytanie? Absolutnie wolę ROZMOWĘ TELEFONICZNĄ. NIE wysyłaj mi e-maila w żadnych ważnych sprawach. Ja naprawdę stosuję się do swoich rad i nie sprawdzam poczty zbyt często. 21. Jaki jest twój ulubiony kolor? Zielony jak liście cedru w lipcu. 22. Zadzwoń pod koniec każdego dnia, (jeśli) w skrzynce mailowej jest coś, na co Tim musi odpowiedzieć. 23. E-książki: powiedz im, że mogą ściągnąć e-książkę z www.powells.com. 24. Oznacz wiadomości od ExpertClick do Tima. Nie trzeba na nie odpowiadać ani przekazywać dalej. 25. Wszystkie wiadomości e-mailowe z LinkedIn mogą być archiwizowane lub usuwane, ponieważ Tim otrzymuje powiadomienia o zaproszeniach za

każdym razem, gdy loguje się na swoje konto w LinkedIn. 26. W przypadku zapytań od firm rozpoczynających działalność w branży zdrowia i fitness (albo BrainQUICKEN) proszę zapoznać się z szablonami z serwisu Gmail, zatytułowanymi „Gratulacje i ogólne pytania biznesowe – szablony BrainQuicken”. 27. W przypadku zapytań o różne wersje językowe proszę zapoznać się z szablonami w serwisie Gmail, zatytułowanymi „Pytania czytelników dotyczące wersji językowych – szablony wersji językowych”. 28. Gdy Tim pisze „podyktować” w odpowiedzi na e-mail, to znaczy, że możemy powiedzieć adresatowi: „Ponieważ Tim w tym momencie podróżuje i nie mógł osobiście odpowiedzieć na twój e-mail, wspomniałem mu o twojej wiadomości podczas rozmowy telefonicznej i poprosił mnie o podyktowanie”. To ułatwia proces. (Dzięki temu można uniknąć sytuacji, kiedy asystent zamienia moją pierwszą osobę: „Proszę, powiedz mu, że ja...” na trzecią osobę: „Tim mówi, że on...” – taki skrót pozwala zaoszczędzić całe godziny czasu asystenta). 29. E-mail wysłany do wielu osób, wśród których się znajduję, zazwyczaj można spokojnie zignorować lub usunąć. Oczywiście przeczytaj go uważnie, ale jeśli znajdziesz tam na przykład powołanie się na „kilku wpływowych ludzi, których znam” albo coś podobnego, a ktoś nie ma czasu, by wysłać spersonalizowaną wiadomość do mnie, to można sobie odpuścić. Jeśli kopia została wysłana do Tima, to oczywiście zupełnie inna sprawa. 30. Adres Tima to „XXXX. TEN E-MAIL NIE MOŻE BYĆ NIGDZIE WYSYŁANY ANI NIKOMU UDOSTĘPNIANY”. Jeśli chcesz wysłać kopię wiadomości do Tima, umieść jego adres w polu „kopia ukryta”, aby pozostał poufny. 31. Oznacz wszystko z Princeton, abym wiedział, że mam na to spojrzeć

(etykieta „TIM”). (Uwaga: od tego czasu musiałem zmodyfikować to zalecenie ze względu na objętość). 32. Jeśli kogoś odsyłam z kwitkiem, a on się upiera, udziel mu jeszcze jednej odpowiedzi: „Tim docenia wytrwałość, ale naprawdę nie może...” itp., a potem archiwizuj dalsze prośby. Kieruj się oczywiście własnym zdaniem, ale taka jest ogólna zasada. Niektórzy ludzie nie zauważają, kiedy wytrwałość zamienia się w zwykłe natręctwo. 33. Proszę, stwórz również regułę odpowiadania „wpisane do harmonogramu” na wszystkie sprawy, które wysyłam do wpisania do kalendarza (gdy zostaną wpisane do kalendarza). Zawalenie terminu z kalendarza może spowodować duże problemy, dlatego potwierdzenie jest sprawą wielkiej wagi. 34. Nie ma potrzeby telefonować do kogoś po odbytej rozmowie w sprawie następnych kroków, o ile Tim nie poinstruuje, że trzeba, lub o ile ktoś czegoś od nas nie oczekuje. 35. Wysyłaj wszystkie prośby o wystąpienie do XXXX i upewnij się, że potwierdził odbiór. (Zwróć jednak uwagę na punkty 38. i 39.). 36. Wnioski przysyłane w obcych językach (na przykład zakup praw, jeśli książka jest dostępna w jakimś języku, itp.) wysyłaj do odpowiedniej osoby u mojego wydawcy. 37. Zastępcą XXXX w Random House jest XXXX. 38. Zapytaj Tima, zanim zarezerwujesz jakikolwiek występ w określonym dniu, ponieważ może być właśnie w podróży. 39. Gdy wpisujesz spotkania do kalendarza, koniecznie zapytaj, jakie sprawy mają zostać przedyskutowane, i umieść je w opisie w kalendarzu, by Tim mógł się przygotować. Pamiętaj również poprosić o numer telefonu na wypadek, gdyby osoby umówione nie mogły złapać Tima przez telefon. (Prawie zawsze to rozmówcy dzwonią do mnie, a nie ja do nich, chyba że przebywam za granicą, bo jest to jeszcze jedno

zabezpieczenie przed zawaleniem terminu). 40. Umieść swoje inicjały w linii tematu w kalendarzu, aby było wiadomo, kto (który z wirtualnych asystentów) wprowadził tę pozycję do kalendarza. 41. Opracuj zapytania dla Tima, zanim wyślesz mu je do przejrzenia, na przykład zdobądź informację o miejscu organizatora konferencji w rankingu Alexa, możliwym terminie wydarzenia, znajdź łącze do wydarzeń, które organizowali w przeszłości, ich budżet, nazwiska innych mówców, którzy potwierdzili swoją obecność, itp. Potem wyślij tę informację Timowi do przejrzenia. 42. Odpowiedz na pytania dotyczące metody PX w następujący sposób: Cześć, [imię], Dziękuję za twoje pytania dotyczące metody PX, jednak strona metody PX została zaprojektowana jedynie jako przykład, który mogą obejrzeć inni, by ocenić swoje własne pomysły na produkty. Nie jesteśmy pewni, czy i kiedy Tim zaoferuje metodę PX na sprzedaż, ale w tej chwili nie ma takich planów. Doceniamy jednak Twoje zainteresowanie. Dziękuję!

(Otrzymuję raczej niewiele e-maili od czytelników, którzy nie zauważają mojego zastrzeżenia na modelowej stronie metody PX i starają się zamówić produkt, który nie jest gotowy do wysyłki). 43. Ściągnij program do czytania faksów eFAX, by czytać faksy od Tima. Jego numer faksu to: XXXX. 44. Na zaproszenia do wzięcia udziału w wydarzeniach i wystąpieniach można odpowiadać w następujący sposób: Dziękuję za Pański e-mail i zaproszenie dla Tima. Czytałem o tym wydarzeniu na stronie internetowej i dowiedziałem się, że odbywa się ono od X do X kwietnia 20XX roku w Portland w stanie Oregon [na przykład]. Zanim przedstawię tę propozycję Timowi, chciałbym poprosić o udzielenie odpowiedzi na kilka pytań, abyśmy mogli

podjąć decyzję w oparciu o więcej informacji. Czy chciałby Pan, by Tim uczestniczył w całym wydarzeniu? Jak długo powinna trwać główna prezentacja? Czy przewidziano panel dyskusyjny? Czy oprócz honorarium za wystąpienie oferuje Pan również pokrycie kosztów podróży i noclegu? Jaki jest Pański budżet na główną prezentację? Czy inni mówcy potwierdzili już swoją obecność? Gdy tylko otrzymam odpowiedzi, będę mógł porozmawiać z Timem o możliwości wzięcia udziału w tym wydarzeniu. Jeszcze raz dziękuję! Pozdrawiam serdecznie, [imię] asystent Timothy’ego Ferrissa, autora Czterogodzinnego tygodnia pracy, http://www.fourhourworkweek.com, Random House/Crown Publishing informacje biograficzne http://www.fourhourworkweek.com/blog

i

ciekawostki:

21 stycznia 2008

Propozycja pracy zdalnej na podstawie kontraktu To jest rzeczywista propozycja pracy zdalnej, z powodzeniem wykorzystana przez czytelniczkę Autumn Brookmire. Dzięki temu Autumn mogła przeprowadzić się do Argentyny, zachowując swoje miejsce pracy i poświęcając na nią od pięciu do dziesięciu godzin tygodniowo. AUTUMN BROOKMIRE

LIPIEC 2008 Wprowadzenie Po przepracowaniu w [nazwa firmy] ponad dwóch lat jestem bardzo lojalna w stosunku do ludzi i misji tej organizacji. Jestem przekonana, że pracując na stanowisku koordynatora marketingu, wnoszę do organizacji wartościowy wkład. Dzięki swojemu kreatywnemu podejściu do rozwiązywania problemów i pomysłom na ograniczenie kosztów zmieniłam sposób produkcji i dystrybucji kartek wakacyjnych oraz zorganizowałam konkurs, w wyniku którego otrzymaliśmy więcej zdjęć do wykorzystania w naszych działaniach marketingowych czy publikacjach. Chciałabym zaproponować kontynuowanie realizacji tych zadań dla [nazwa firmy], ale zdalnie, na podstawie kontraktu. Od września 2008 planuję na sześć do dwunastu miesięcy zamieszkać w Argentynie. Moim celem jest doskonalenie znajomości języka hiszpańskiego oraz bliższe poznanie kultury i zupełnie odmiennego środowiska, dzięki czemu rozwinę swoje umiejętności adaptacji do nowych sposobów myślenia. Byłabym bardziej niż zadowolona, gdybym mogła przedyskutować różne sposoby realizacji tego planu. Mam pewne propozycje, jeśli [nazwa firmy] zechciałaby je rozważyć. Możemy przetestować taki układ przez kilka miesięcy, aby przekonać się, czy obie strony mogą zaakceptować takie rozwiązanie, ponieważ wydaje mi się ono najbardziej sensowne. Rola numer 1. Koordynator projektów graficznych i reklam drukowanych Zadanie: Ustalanie terminów druku materiałów i koordynacja współpracy z odpowiednimi zespołami programowymi. Oczekiwania: • Materiały drukowane zostaną wykonane na czas.

Zadanie: Koordynacja projektów graficznych z dyrektorami programów i zewnętrznymi grafikami – artystami oraz projektantami. Oczekiwania: • Projekty materiałów drukowanych będą odpowiednie dla odbiorców, trafne i inspirujące. • Materiały drukowane będą miały profesjonalną jakość i zostaną wyprodukowane w ustalonych terminach. Zadanie: Utrzymanie relacji z usługodawcami w zakresie druku w celu minimalizacji kosztów przy określonym czasie i jakości produkowanych materiałów. Oczekiwania: • Materiały drukowane zostaną wyprodukowane w ramach określonego budżetu, o ile konkretne odstępstwa od budżetu nie zostaną zaakceptowane przez dyrektora marketingu. Rozwiązania kontraktowe: Za pośrednictwem e-maili i programów internetowych, takich jak na przykład *ConceptShare, mogę kontynuować koordynowanie tych projektów na odległość. Obecnie wszelkie relacje z drukarniami i projektantami też utrzymuję na odległość, więc moja fizyczna obecność nie jest konieczna, by to kontynuować. Spotkania z dyrektorami programów i zespołem marketingowym ułatwi mi bezpłatny serwis do wideo- i telekonferencji *Skype. Zazwyczaj spotykamy się raz lub dwa razy w celu omówienia zmian wprowadzanych w materiałach marketingowych. Do dokonywania wszystkich innych ustaleń w zupełności wystarczą e-maile i ConceptShare. Rola numer 2. Menedżer specjalnych projektów marketingowych

Zadanie: Utrzymanie aktualnej i właściwej kolekcji obrazów marketingowych. Oczekiwania: • Zapotrzebowanie na obrazy potrzebne do materiałów marketingowych i stron internetowych jest przewidywane i obrazy te zostają pozyskane. Rozwiązanie kontraktowe: Wciąż będę mogła realizować to zadanie zdalnie, poszukując właściwych obrazów w internetowych bazach danych, takich jak na przykład *iStockphoto.com. Jeśli eksperyment z *Seminar Photo Contest powiedzie się, mogę również zarządzać tym procesem, stosując narzędzia Aptify, e-mail i Skype. Zadanie: Identyfikacja i eksploatacja możliwości dobrego wykorzystania materiałów marketingowych. Oczekiwania: • Pomysły są analizowane pod kątem wykonalności i skuteczności. • Wybrane projekty są w pełni realizowane, mieszczą się w budżecie i ramach czasowych. Rozwiązanie kontraktowe: Będę korzystała z e-maila i Skype’ a w celu przekazania każdego nowego pomysłu i nowych możliwości skutecznego wykorzystania materiałów marketingowych. Ostatnio zaproponowałam stworzenie jednostronicowego kalendarza z terminami realizacji programów i udostępnienie go wszystkim uczestnikom naszego ostatniego seminarium podczas jesiennej akcji wysyłkowej. Dzięki temu będzie nam łatwiej zapamiętać terminy realizacji programów. Jest to też potencjalna możliwość zwiększenia liczby chętnych do wzięcia udziału w seminariach. Rola numer 3. Koordynator marketingu internetowego

Zadanie: Udział w pracach związanych z reklamą w internecie i śledzeniem jej efektów. Oczekiwania: • Akcje internetowe będą coraz mniej kosztowne. • Dyrektor marketingu będzie informowany o efektach marketingu internetowego zgodnie z oczekiwaniami. Rozwiązanie kontraktowe: Znane mi są nasze działania związane z reklamą internetową i mogę zdalnie pomagać w przebiegu tego procesu. Będę miała dostęp do serwisów Facebook Ads, Google Ads, Blog Ads i pomoc Keri, więc będę mogła zbierać i wprowadzać dane. Mam doświadczenie w pracy z narzędziami Facebook i Google Ads, a w przeszłości stworzyłam obrazy do Blog Ads. Wprowadzaniem nowych reklam z wykorzystaniem narzędzi Ads mogę z łatwością zarządzać z zagranicy. Zadanie: Opracowywanie kolekcji aktualnych i odpowiednich zdjęć do internetu. Oczekiwania: • Atrakcyjne, zaktualizowane zdjęcia wykorzystania w programach i marketingu.

będą

dostępne

do

Rozwiązanie kontraktowe: Jak stwierdziłam powyżej, mając zbiór fotografii, będę w stanie wykonywać to zadanie zdalnie, prowadząc poszukiwania zdjęć w internetowych bazach danych, takich jak na przykład iStockphoto.com. Seminar Photo Contest będzie również wykorzystywany jako narzędzie do pozyskiwania i opracowywania obrazów podczas mojego pobytu za granicą. Myślę, że w celu sprawowania skuteczniejszego nadzoru nad kosztami produkcji naszych materiałów drukowanych [nazwa firmy]

zgodzi się na zamianę mojego stanowiska pracy na postać kontraktu. Praca w [nazwa firmy] naprawdę dotychczas sprawiała mi radość i chciałabym nadal pracować dla tej organizacji, gdy wyjadę. Dziękuję za rozważenie tej propozycji. Wyjaśnienia dotyczące wyżej wspomnianego oprogramowania: *ConceptShare (www.conceptshare.com) umożliwia stworzenie bezpiecznej przestrzeni roboczej w internecie, służącej udostępnianiu projektów, dokumentów i filmów oraz zapraszaniu innych do ich przejrzenia, komentowania i wnoszenia własnego wkładu o każdym czasie i z każdego miejsca, bez potrzeby spotykania się. [Nazwa firmy] korzystała z tej strony przez kilka miesięcy, by przetestować jej użyteczność. Testy zostały przeprowadzone również na wielu komputerach w Argentynie (dziękuję mojej siostrze za przetestowanie ich dla mnie podczas jej pobytu w tym kraju). *Skype (www.skype.com). Skype to bezpłatny program umożliwiający rozmowy w internecie. Można również używać go w połączeniu z normalnym telefonem do rozmów zagranicznych w niskiej cenie (około 4 centów za minutę). Skype oferuje również możliwości zorganizowania wideokonferencji i telekonferencji podczas spotkań. Aby z niego korzystać, trzeba ściągnąć bezpłatne oprogramowanie Skype oraz kupić zestaw słuchawkowy z mikrofonem (za 10 dolarów) i kamerę internetową (różne ceny) do każdego komputera. Przetestowałam ten program z siostrą i działa on dobrze zarówno u niej w Argentynie, jak i tutaj u mnie. *iStockphoto (www.istockphoto.com) to internetowy zbiór obrazów i projektów dostępnych bezpłatnie. To jedna z moich ulubionych stron, które wykorzystuję przy poszukiwaniach fotografii dla [nazwa firmy]. Wykorzystaliśmy już kilka zdjęć z tej strony w naszych materiałach marketingowych. *Seminar Photo Contest. Ten konkurs został wymyślony przeze mnie i zorganizowany z Keri w ramach eksperymentu, mającego na celu

pozyskanie ciekawszych i bardziej przydatnych zdjęć do wykorzystania w naszych działaniach marketingowych oraz wydawniczych. Ponieważ przekonaliśmy się, że robienie zdjęć przez nas samych jest trochę natrętne, chcemy wypróbować nową metodę zbierania zdjęć dla naszych potrzeb. Wszyscy uczestnicy naszego seminarium letniego w roku 2008 mogli dostarczyć nam zdjęcia, które zrobili podczas seminarium. Każdy z nich mógł wygrać bon upominkowy Amazon o wartości 5 dolarów za każde zdjęcie, które wybierzemy.

[104]

Ten film wyjaśnia, jak i po co pakuję rzeczy z listy, którą podaję poniżej. Zawiera również łącza do wszystkich tych rzeczy. [105] W czerwcu 2009 roku firma rozpoczęła procedurę upadłości z restrukturyzacją (Rozdział 11). [106] Jeśli chcesz dokładnie wiedzieć, jakie to śniadanie, wyszukaj „slowcarb” na stronie www.fourhourblog.com lub oba wyrażenia „slow-carb” i „Ferriss” w Google. [107] Na szczęście od czasu napisania tego artykułu liczba ta zmniejszyła się do 2–3 tysięcy tygodniowo. [108] Ten wpis jest oczywiście dostępny na blogu dla wszystkich, którzy chcieliby skopiować i wykorzystać te reguły do własnych celów.

Życie z czterogodzinnym tygodniem pracy Analizy przypadków, wskazówki i triki

Zen i sztuka życia gwiazdy rocka Poszukiwani miłośnicy sztuki Pomysł na fotografię Wirtualne prawo Latanie w Ornithreads Czterogodzinna rodzina i edukacja globalna Szkolenie poza miejscem pracy Zalecenia lekarza Rozważania finansowe Kto powiedział, że dzieci są przeszkodą? Praca zdalna Morderstwo BlackBerry Gwiezdne wojny, kto chce? ZEN I SZTUKA ŻYCIA GWIAZDY ROCKA Cześć, Tim, oto moja historia. Jestem muzykiem z Monachium. Mam własną wytwórnię płyt, choć trudno mi było ją rozkręcić. Gdy nad tym pracowałem, moja pomysłowość stopniowo spadała, aż (kilka razy) dotknąłem dna. Wciąż jeszcze ciężko mi przeżyć w branży muzycznej, ale już nie wydaje mi się, że

prawie niemożliwe jest robienie tego, co chcę robić. I tylko to robię. Robię to, na co mam ochotę. Jestem ojcem, tworzę muzykę, komponuję, dbam o firmę, podróżuję, uczę się języków (głównie włoskiego), jeżdżę na rowerze itd. Wszystko to opisuję poniżej. 1. Przeczytałem po kolei całą twoją książkę – trwało to około dwóch miesięcy, od września do października 2008 (surfowałem też po twoim blogu) – i po prostu wyzerowałem swoje życie, zacząłem żyć od nowa. (Olbrzymie ilości wytworów mojej własnej burzy mózgu spłynęły na papier). 2. Zacząłem zlecać na zewnątrz rzeczy, które najbardziej mnie nużyły (a tym samym najdłużej pozostawały na liście rzeczy, które mam do zrobienia). Zleciłem na zewnątrz: poszukiwania i badania, których większość jest związana z branżą muzyczną (zlecenie tego pozwoliło mi zaoszczędzić około dwóch do trzech godzin dziennie); obsługę strony internetowej (portale społecznościowe, takie jak Facebook, Myspace itp.). Od 2009 roku planuję prowadzić swój marketing głównie przez te strony i już na dwudziestu pięciu (albo więcej) stronach występuję jako artysta. Mój WA (getfriday.com, tak jak rekomendowałeś w swojej książce) wykonuje wszystkie aktualizacje i raz w tygodniu sprawdza strony, by zebrać wszystkie emaile, komentarze itp. Potem filtruje je i wysyła do mnie tygodniowy raport, zawierający wszystkie pozycje, na które muszę odpowiedzieć. (To pozwala mi zaoszczędzić około dwóch godzin dziennie); retusz moich zdjęć prasowych. Jest on teraz wykonywany przez eLance (zaoszczędzam pięć godzin i około 500 dolarów); zarządzanie moją listą mailingową dotyczącą terminów występów, informacji o albumach itp. (Oszczędzam około godziny na każdym mailingu). Zacząłem testować nowe pomysły (nauka języków obcych z muzyką do sprzedaży w internecie). Nadal testuję! Zdecydowałem się na rozpoczęcie działalności wydawniczej w sieci – jeśli jakieś przedsiębiorstwo filmowe chce kupić licencję na moją muzykę do filmu, wystarczy kliknięcie myszą, bez wielomiesięcznych negocjacji. Tak będzie już od 2009 roku. (Wkrótce rozpoczynam testy). Ludzie są na ogół zaskoczeni i zdumieni, że osoba niesprawiająca wrażenia kogoś, kto na co dzień żyje w korporacji (wyglądam jak emerytowany punkrockowiec – ha,

ha), zleca firmom zewnętrznym część swojego życia i żyje jak milioner. (Myślę, że tak, choć daleko mi do tego!) Zrozumiałem, że mogę to zrobić, po tym, jak otrzymałem pierwszą pozytywną odpowiedź od swojego wirtualnego asystenta. Opisałem rezultaty swojego projektu na eLance i już następnego dnia miałem wyniki. Udało się, tak, tak, to MOJE! Największa zmiana polega na tym, że teraz mam pod kontrolą swoje życie. Przez pół dnia opiekuję się swoją córeczką (która ma dwadzieścia miesięcy), a przez drugie pół troszczy się o nią moja żona. Dbam o biznes, ale mam czas, by zająć się rzeczami, które zawsze chciałem robić. Jeśli chodzi o dochody, są mniej więcej takie same, jak przedtem, ale mam dużo więcej wolnego czasu i wolną głowę (więc myślę, że jestem dużo bogatszy!). Pracuję, gdy chcę (nie mam szefa), mniej więcej od dwudziestu czterech do trzydziestu godzin tygodniowo (łącznie czas w biurze i czas w studio muzycznym), a to, co teraz robię, jest wyłącznie tym, co naprawdę lubię robić. Wciąż jeszcze krok po kroku optymalizuję swoją skuteczność, by ograniczyć czas spędzany w biurze (obecnie około dziesięciu godzin tygodniowo). Moim marzeniem jest całkowita likwidacja biura, pozbycie się papierów i ograniczenie spraw biurowych wyłącznie do laptopa. Wyeliminowałem wszystkie prace, które mnie nużyły lub męczyły (wyeliminowałem te, które zajmowały mi około dziesięciu godzin tygodniowo). Nie podejmuję się prac (pisania/produkcji muzyki), jeśli projekt naprawdę mi się nie podoba. Wyeliminowałem wszystkich narzekających i nieprzychylnych (to chroni moje zdrowie). Właśnie założyłem blogjuergenreiter.com, „Zen i sztuka życia gwiazdy rocka”, na którym chcę się podzielić wiadomościami o zmianach w moim życiu (szczególnie z muzykami, by zobaczyli światełko w tunelu). Nagrałem też album ze swoją muzyką i po raz pierwszy w życiu sam napisałem wszystkie teksty! Ukaże się na wiosnę pod moim szyldem ORkAaN Music + Art. Productions. W tym roku będę przez sześć tygodni na miniemeryturze w Nowym Jorku. Pojadę też na Sycylię, by przez dwa tygodnie w maju uczyć się włoskiego. Powrócę na Sycylię we wrześniu, by przez dwa do trzech tygodni podróżować po wyspie rowerem. W zimie planuję też podróż do Meksyku albo Australii. Nauczyłem się golić brzytwą w ciągu trzydziestu minut, od lat chciałem to zrobić.

Golenie jest teraz naprawdę ekscytującym rytuałem i sprawia mi dużo radości! W kwietniu będę też uczestniczył w kursie dla ekspertów od kawy (jestem jej wielbicielem!) i zostanę „maestro del café”. Pomogłem żonie w rozstaniu z zawodem nauczycielki i spełnieniu marzenia, jakim było prowadzenie kawiarni w Monachium. Kawiarnia nazywa się Frau Viola (www.frauviola.wordpress.com) i otworzyła swoje podwoje w październiku 2008 roku. Ma się doskonale! Czy to wszystko da się wycenić? Myślę, że mówi samo za siebie! Mentalne nastawienie na „czterogodzinny tydzień pracy” dało mi spokój wypływający z możliwości poświecenia czasu na zabawę z córką i cieszenie się „wolnym czasem” bez obawy zapomnienia o czymś lub zaniedbania życia osobistego. Mogę powiedzieć, że moja ogólna wydajność (po wprowadzeniu wszystkich opisanych powyżej zmian) wzrosła o co najmniej 70%, a wątpliwości zmniejszyły się o 80%. A wszystko dzięki temu, że: zacząłem myśleć śmiało i w wielkim formacie; rozpoznałem, co mnie ekscytuje, a co nudzi; wyeliminowałem różne rzeczy i skupiłem się na tym, co mnie ekscytuje; trzymam się tego, co mnie ekscytuje, bez względu na to, co mówią ludzie (to moje życie i mam je przeżyć tak, jak uważam, że jest dla mnie dobrze); oczywiście przeczytałem Czterogodzinny tydzień pracy! J. REITER POSZUKIWANI MIŁOŚNICY SZTUKI Widziałem, jak mój ojciec przez dwadzieścia lat zarabiał się na śmierć, pracując jako śmieciarz, gdy wyemigrowaliśmy z Meksyku. Gdy spojrzałem na swoje życie w kwietniu 2007 w pustym hotelowym pokoju, po kolejnym niekończącym się tygodniu harówki dla mojego pracodawcy, z dala od rodziny i ukochanych osób, zrozumiałem, że mając trzydzieści trzy lata jestem na tej samej drodze do zarobienia się na amen i zapomnienia o moim życiowym marzeniu rozwijania zamiłowania do muzyki i teatru. W życiu nic nie dzieje się przez przypadek i tego wieczoru w swojej poczcie znalazłem e-mail od dawnego przyjaciela, który polecał mi Czterogodzinny tydzień pracy. Pochłonąłem tę książkę w ciągu kilku godzin i natychmiast zacząłem wprowadzać w życie jej główne zasady. Opowiedziałem innym o niej i o tym, co

zamierzam zrobić, a wszyscy mówili, że oszalałem. Skupiłem większość swoich wysiłków na „planowaniu realizacji marzeń, eliminacji i liberalizacji”. Jako pracownik chciałem przede wszystkim uwolnić się poprzez przejście na pracę zdalną. Pomimo kilku prób, które się nie powiodły, wytrwałem (to wielka lekcja negocjacji) i uzyskałem możliwość pracy na odległość. To zmieniło wszystko. Przestałem pracować pond dziewięć godzin na dobę i uwolniłem się od licznych podróży służbowych. Skróciłem czas pracy do czterech godzin tygodniowo i jednego tygodnia w miesiącu na podróże, udało mi się uzyskać podwyżkę o 10 tysięcy dolarów i dwukrotnie zwiększyć swoją wydajność pracy w porównaniu do poprzedniego, nieproduktywnego roku. W konsekwencji mieszkam teraz w Seattle (swoim rodzinnym mieście) z dziewczyną, z którą długo żyliśmy na odległość. Poświęcam uzyskany czas na rozwijanie moich pasji: muzyki (śpiewam w chórze i piszę własną muzykę folkrockową), teatru (w ten weekend wystąpię w swoim pierwszym całkowicie improwizowanym sześćdziesięciominutowym spektaklu) i fitness. Trenuję teraz przed swoim drugim maratonem. Większość moich przyjaciół nie może uwierzyć, że tak naprawdę większość czasu poświęcam na realizację swoich pasji i nadal mam dochody takie, jak z pracy na pełny etat, choć pracuję przez cztery godziny w tygodniu. Najlepsze w tym wszystkim jest to, że mentalnie odnalazłem poczucie wolności. Z rzeczywistością naprawdę można negocjować i teraz moja rzeczywistość jest taka, że mogę poświęcić długie godziny na cieszenie się towarzystwem mojego ojca, który dwadzieścia lat czekał na emeryturę i wolność, a ja znalazłem ją niespełna dwadzieścia cztery miesiące po przeczytaniu Czterogodzinnego tygodnia pracy. Jako imigrant chcę szerzyć swoje przesłanie, że odniesienie sukcesu w Ameryce w XXI wieku NIE musi oznaczać ciężkiej pracy, zamiast której trzeba stosować się do reguł Czterogodzinnego tygodnia pracy i pracować mądrzej, by móc osiągnąć „nowy amerykański sen”: wolność pozwalającą się cieszyć najcenniejszym dobrem, jakie mamy w życiu... naszym czasem na tej ziemi. I. BARRON POMYSŁ NA FOTOGRAFIĘ Hej, Tim, chciałbym ci powiedzieć, że Twoja książka Czterogodzinny tydzień pracy była prawdziwą inspiracją i czymś, co zmieniło moje życie w tym roku!

Kupiłem twoją książkę w listopadzie. Wcześniej nie wiedziałem, czym jest automatyzacja procesów. Miałem niepełnoetatowego pracownika, ale praca tej osoby polegała na tym, że ja sam miałem jeszcze więcej pracy. Czasami pracowałem do trzeciej nad ranem i wstawałem o siódmej. Muszę Ci powiedzieć, że chciałem podróżować, ale prawda była taka, że wydawało mi się to niemożliwe. Brakowało mi albo czasu, albo pieniędzy. Pewnego dnia słuchałem twojej książki w wersji audio. Wysłuchałem każdego rozdziału, niektóre odtwarzałem wielokrotnie. Biegłem. Zatrzymałem się na trasie. Wydaje mi się, że słuchałem wtedy analizy przypadku kogoś, kto sprzedawał przez internet pliki muzyczne. Jestem fotografem. Najczęściej fotografuję uroczystości ślubne. Zastanawiałem się, jak mógłbym sprzedawać cyfrowe obrazy przez internet. Wtedy wpadłem na fantastyczny pomysł założenia firmy specjalizującej się w fotografii rodzinnej. Zatrzymałem się i zarezerwowałem stronę internetową przez iPhone’a. Dwa miesiące później miałem już stronę odwiedzaną przez tysiące fotografów z całego kraju i pierwszą sprzedaż. Co więcej, zajmuję się teraz biznesem fotografii rodzinnej i nigdy nie muszę sam robić zdjęć. I jeszcze więcej, jesteśmy pierwszą firmą fotografii rodzinnej, która nie sprzedaje papierowych odbitek. Tylko pliki cyfrowe. To działa! Teraz zaadaptowałem ten pomysł również do fotografii ślubnej. Inni fotografowie są obrażeni, ale ja zarabiam o WIELE więcej, wyeliminowałem niemal wszystkie koszty i mam wolny czas. Wiem, że to, co napisałem, jest bardzo ogólnikowe, ale nie o to chodzi. Chodzi o to, że teraz pracuję lepiej, szybciej i mam dwóch pracowników więcej. Wyłączyłem wszystkie powiadomienia e-mailowe na swoim komputerze i iPhonie, który nawet nie dzwoni, pomimo iż dużo potrafi. E-mail został wyłączony. Czasami tylko sprawdzam, czy mam jakieś nieodebrane połączenia. Moja narzeczona bardzo mnie teraz kocha, bo punktualnie wracam do domu na kolację i zostawiam w pracy swój laptop. To życie, o jakim nawet nie myślałem, że będę mógł takie wieść. Tymczasem systemy u mnie działają i ten rok wydaje się dużo lepszy finansowo od poprzedniego. Któregoś dnia stwierdziłem, że czas wypróbować swoją pierwszą miniemeryturę. Cel: narty w Alpach Szwajcarskich i pięć dni w Szwajcarii za mniej niż tysiąc dolarów ze wszystkim. Kupiłem bilet w obie strony za około 500 dolców. Bilet na wszystkie wyciągi w Engelbergu kosztował 80 dolarów za dzień. Kwatera była za darmo, bo

dzięki twojej sugestii skorzystałem z serwisuwww.couchsurfing.com. Jadłem prażone orzechy, kiełbaski, rybę z frytkami i piłem duże ilości piwa przez cały tydzień. Udało się! Jestem Ci na zawsze wdzięczny i podekscytowany perspektywą następnych miniemerytur. Tak chcę przeżyć najlepsze lata w swoim życiu. P.S. 11 maja wyjeżdżam na miesięczne wakacje do Włoch (zostałem zaangażowany do fotografowania dwóch ślubów w Sienie). Planuję DUŻO więcej podróżować, niż pracować. MARC CAFIERO, fotograf WIRTUALNE PRAWO Pracowałem w dużej firmie prawniczej w Dolinie Krzemowej, ale pewnego dnia obudziłem się i postanowiłem, że przez rok chcę podróżować, by nauczyć się języków obcych. Sześć tygodni później mieszkałem w Cali w Kolumbii – nigdy wcześniej nie byłem w Cali i znałem tylko kilka słów po hiszpańsku, ale dzięki temu było to dla mnie jeszcze bardziej ekscytujące. No, a teraz, dwa lata później, wciąż jeszcze spędzam 95% swojego czasu w Cali, mieszkając tam i stamtąd pracując (ostatnio kupiłem tu wspaniały apartament, na który nigdy by mnie nie było stać, gdybym mieszkał w Kalifornii). Mam też zatrudnioną na pełny etat pomoc domową-kucharkę (dokładnie na pięć godzin dziennie przez pięć dni w tygodniu). Kosztuje mnie ona niecałe 40 dolarów tygodniowo. Otworzyłem własną wirtualną kancelarię prawną, a potem połączyłem siły ze swoim byłym szefem. Mój amerykański telefon nigdy nie dzwoni, gdy jestem w podróży (pochodzę z Nowej Zelandii i często tam powracam), a cała moja poczta z USA jest dostarczana na Market Street w San Francisco i skanowana, więc mogę ją oglądać w sieci. Jeśli muszę wysłać jakiś list, mam inny serwis, który drukuje list i wysyła go ze Stanów, więc nie ma opóźnienia powodowanego wysyłką z zagranicy. W celu odbioru i skanowania poczty korzystam z www.earthclassmail.com. Serwis oferuje różne pakiety, kosztujące 20–30 dolarów miesięcznie. Można również wybrać jedną lub kilka skrytek pocztowych lub adresów fizycznych. Mój adres na Market Street jest faktycznie adresem z earthclassmail. Do drukowania krótkich listów i ich wysyłki na terenie Stanów Zjednoczonych wykorzystuję serwis www.postalmethods.com. Na początku wydawał mi się trochę niewygodny w użyciu, ale gdy już się przyzwyczaiłem, nie sprawiał mi problemów. Jest

bardzo tani, ponieważ płaci się tylko za faktyczną wysyłkę (czterostronicowy list można wysłać za niewiele ponad dolara z uwzględnieniem kosztów przesyłki). Przyjedź do mnie w odwiedziny. Kolumbia wcale nie jest taka, jak można nieraz usłyszeć – chodząc późnym wieczorem po ulicach, czuję się tu dużo bezpieczniej niż w wielu miejscach w San Francisco. Ale nie mów nikomu, bo ci z nas, którzy tu mieszkają, chcą, aby pozostało to tajemnicą! GERRY M. LATANIE W ORNITHREADS Tim, Mój mentor dał mi twoją książkę w lipcu ubiegłego roku i wywarła ona olbrzymi wpływ na moje życie, a jej pojawienie się nie mogło nastąpić w lepszym momencie. Wtedy, gdy ją przeczytałam, byłam kilka tygodni przed moim pierwszym triatlonem na dystansie olimpijskim. Trenowałam od pięciu miesięcy, czułam się mocna i tak wyglądałam, ale co ważniejsze, dyscyplina i praca nad fizycznym celem obudziły we mnie kreatywność, jakiej nie doświadczyłam od lat. Na zawodach osiągnęłam doskonały czas i tak optymistycznie oceniałam swoje możliwości, że zapisałam się na zawody half ironman. Odnosząc takie sukcesy i stosując się do reguł z Twojej książki, przemyślałam kilkanaście pomysłów na produkty i biznes. Już jestem bliska wprowadzenia w życie pierwszego takiego pomysłu. To linia odzieżowa Ornithreads, z nowoczesnymi i realistycznymi motywami ptasimi dla ornitologów-amatorów różnych pokoleń. Powody, dla których skupiam się na tej grupie demograficznej, są dwojakie: 1. Na co dzień pracuję w [nazwa firmy]. Dowiedziałam się bardzo dużo na temat jej odbiorców (członków) – na przykład, że 70 milionów Amerykanów aktywnie obserwuje ptaki (zdumiewające dane z U.S. Fish & Wildlife svc). Ptasiarze to pasjonaci i ich zainteresowanie nie tylko wydaje się rosnąć z czasem, ale nigdy nie umiera! Zazwyczaj wywodzą się ze średniej oraz wyższej klasy i są wykształceni. 2. Byłam tego lata na kursie ornitologicznym na Uniwersytecie Columbia (gdzie studiowałam biologię ze specjalnością ochrona przyrody) i zachwyciłam się ilustracjami w moich podręcznikach tak, że chcę się otaczać takimi obrazkami. Mniej więcej za tydzień startuję zwww.ornithreads.com, a teraz moje trzy pierwsze projekty są właśnie w druku. Mam wielkie aspiracje związane z tą firmą, ale w chwili obecnej próbuję tylko

zaoferować klientom swoją pierwszą kolekcję i jak najwięcej się nauczyć. Twoja książka była niezwykle pomocna w naszkicowaniu pierwszych niezbędnych kroków, które muszę wykonać, by odnieść sukces. Mam nadzieję, że mój pomysł ma ręce i nogi (albo skrzydła), co przełoży się na automatyczne dochody. Jeśli będziesz wkrótce w Nowym Jorku – promując swoją książkę albo w jakimkolwiek innym celu – z przyjemnością się z Tobą spotkam. Z poważaniem, BRENDA TIMM SZKOLENIE POZA MIEJSCEM PRACY Wykorzystałem pomysły z Czterogodzinnego tygodnia pracy, by od sierpnia 2008 do stycznia 2009 pracować zdalnie. Pojechałem do Europy – do Portugalii, Hiszpanii, Szwecji, Norwegii, posurfować do woli i pojeździć na snowboardzie. Co jest w tym najlepszego? Wracam do domu z trzy razy większą kwotą na koncie bankowym, niż bym miał, gdybym nadal pracował od 9 do 17. Pracuję w [znana na całym świecie firma projektowa] jako projektant oprogramowania i zdołałem zrealizować swoje pomysły – teraz działają na moją korzyść i zmieniły moje życie. Połączyłem swój iPhone z Fring (Fring to rodzaj VoIP – telefonii internetowej – umożliwiający korzystanie z jednego urządzenia do wszystkiego i używanie lokalnego numeru za granicą). Przez cztery miesiące przed wyjazdem nigdy nie bywałem w swoim boksie, ale zawsze tuż za rogiem. Postarałem się być ZAWSZE dostępny przez Instant Messenger, aby ludzie przechodzący obok mojego boksu i chcący się ze mną zobaczyć osobiście, orientowali się, że jestem gdzie indziej, a potem wchodzili do sieci i pytali: „Gdzie jesteś?”. Moja odpowiedź była zawsze taka sama – jestem na dole w kafeterii..., za rogiem w kawiarni albo przy biurku współpracownika X. Po dwóch miesiącach stała się magiczna rzecz: ludzie zawsze starali się mnie złapać przez Instant Messenger i w ogóle przestali podchodzić do mojego biurka. To sprawiło, że nikt nie zauważył, iż jestem 6 tysięcy mil od miejsca pracy. Mam jeszcze jedną rzecz do przemyślenia... to niesamowite, jak strefa czasowa wpływa na zdalne środowisko pracy. Będąc w Norwegii (różnica czasu dziewięć godzin), zauważyłem, że to doskonały kawałek czasu. W pewnym sensie żyję w przyszłości. Mój dzień niemal się kończył, gdy mój szef dopiero się budził. To umożliwiło mi zwiedzenie norweskich fiordów, gór i nieodkrytych, lodowatych miejsc do

surfowania w całkowitym spokoju i bez najmniejszej troski o to, że ktoś zza oceanu może do mnie zadzwonić. To było fantastyczne... Gdy chciałem, mogłem szwendać się gdzieś przez cały dzień, wrócić do domu, zjeść kolację, a potem poczatować z szefem przez dwadzieścia do trzydziestu minut i zgłosić gotowość do pracy. Kilka razy, gdy potrzebował czegoś pilnie, dał mi zlecenie, kładąc się spać, i miał wszystko gotowe, gdy się rano obudził. B. WILLIAMSON ZALECENIA LEKARZA Cześć, Tim, oto moja historia... Zacząłem o tym marzyć pięć lat temu. Właśnie zdawałem egzaminy licencjackie z psychologii i po rozmowie z przyjacielem postanowiłem, że nagrodzę się wycieczką do Ameryki Południowej. Byliśmy obaj zmęczeni pracą od 9 do 17 (a czasami 18, 19 czy 20 wieczorem) w szpitalu i przychodni. Wiele podróżowałem po Stanach Zjednoczonych i niektórych częściach Europy, ale nigdy nie miałem kontaktu z kulturą południowoamerykańską. Moja podróż była po prostu fantastyczna i naprawdę otworzyła mi oczy na inne życie oraz inną kulturę. Podczas niej dużo rozmawiałem z osobami żyjącymi poza własnym krajem – o tym, jak korzystają ze swoich emerytur i pieniędzy zgromadzonych w funduszach, wiodąc tam królewskie życie. Jedna rzecz była ewidentna: większość cudzoziemców, którzy próbowali „założyć firmę”, by w ten sposób sfinansować sobie lepsze życie, poległa sromotnie. Myślę, że tam na rynku nie ma po prostu tyle pieniędzy (peso), by firma nastawiona na „gringo” mogła przetrwać. Po wycieczce powiedziałem przyjacielowi, że muszę całą swoją energię spożytkować na opracowanie metody zapewnienia sobie dochodu generowanego przez obywateli amerykańskich na czas, kiedy sam będę mieszkał za granicą. Ostatnio na rynku pojawił się VOIP, a poziom usług internetowych w Ameryce Południowej i innych krajach trzeciego świata stale się poprawia. Firma musi opierać się na pełnej mobilności. Cały biznes sprowadziłem do dwóch podstawowych funkcji: niezawodnej łączności telefonicznej dzięki VOIP i szybkiego internetu. W tym czasie miałem małą firmę badawczo-doradczą, która telefonicznie i za pośrednictwem poczty elektronicznej pomagała studentom medycyny w pisaniu prac

dyplomowych, artykułów i analiz statystycznych. Miałem stronę w sieci, na której panował jakiś ruch, ale zawsze polegałem na innych, jeśli chodzi o usługi sieciowe i marketing. Później dowiedziałem się nieco więcej na temat optymalizacji wyszukiwarek i marketingu sieciowego, a w końcu przejąłem kontrolę nad całym marketingiem sieciowym i promocją swojej strony http://www.ResearchConsultation.com, dzięki czemu mogłem znacząco rozwinąć swoją firmę. Przez następne trzy lata przeprowadziłem liczne „testy mobilne”... Czyli odbyłem podróże do Kostaryki, Republiki Dominikany, Wenezueli i Kolumbii w celu precyzyjnego dostrojenia mojego systemu do prowadzenia biznesu z zagranicy. W końcu zwolniłem się z pracy w ostatni dzień listopada, na dzień przed Świętem Dziękczynienia, przysięgając sobie, że już nigdy nie powrócę do przyziemnej struktury pracy od 9 do 17. Mój pracodawca wprowadził nawet ostatnio system identyfikacji na podstawie „biometrycznych odcisków palców”, w którym trzeba się „wklikać i wyklikać” na początku i końcu szpitalnej zmiany, a odciski palców mają potwierdzać, że przepracowaliśmy swoje osiem godzin. To był jeszcze jeden sygnał, że pora się stamtąd zwinąć. Teraz mieszkam w Nowym Jorku i Kolumbii, a przez cały rok podróżuję w inne strony świata: rozmawiam z klientami, zajmuję się swoimi kontrahentami (w Stanach Zjednoczonych i Kolumbii), by zarabiać dolary, żyjąc za granicą za niewielki ułamek kosztów. Rozwijam też inne strony internetowe i biznesy (fora społecznościowe), które na szczęście mogą być jeszcze bardziej zautomatyzowane i wymagają mniej codziennych zabiegów czy monitoringu. To tyle opowieści na teraz... dzisiaj Ameryka Południowa, jutro gdzie indziej, gdzie mogę mieć szybkie połączenia (banda ancha)! Mój poziom stresu istotnie obniżył się od czasu, kiedy odszedłem z poprzedniej pracy, a jakość mojego życia ogromnie się poprawiła. Moja rodzina i przyjaciele w Nowym Jorku myślą, że zwariowałem, a ja wciąż się z nimi w pełni zgadzam... JEFF B. CZTEROGODZINNA RODZINA I EDUKACJA GLOBALNA Tim, całą rodziną przystosowaliśmy się do całkowicie cyfrowego, wędrownego życia już

w roku 2006, więc odkryliśmy Twoją książkę już po tym, jak zaczęliśmy to uwielbiać! Nasze życie całkowicie się zmieniło, jest bardziej spełnione i dużo prostsze. Jesteśmy bardziej ekologiczni, szczupli, zdrowsi, szczęśliwsi i lepiej zintegrowani. Inni ludzie myśleli, że jesteśmy kompletnie zwariowani, gdy na przełomie lat 2004/2005 zdecydowaliśmy się na coś takiego, ale teraz wielu z tych ludzi myśli, że jesteśmy sprytni i mamy zdolności parapsychologiczne. Problemy ze znalezieniem dobrej szkoły (mimo że mieliśmy do dyspozycji wiele doskonałych szkół, często nagradzanych) były prawdopodobnie najbardziej przełomowym momentem (John Taylor Gatto najlepiej wyjaśnia, dlaczego szkoły nie uczą) i pomogły nam w podjęciu decyzji o zmianach, sprawiając, że zapragnęliśmy więcej czasu spędzać razem. Przewidywaliśmy też nadchodzący kryzys na rynku nieruchomości i w gospodarce. Myślę, że więcej rodzin pomyśli o miniemeryturze i wolniejszym życiu, podróżowaniu oraz życiu w wirtualnym świecie. Jeśli ktoś wyjeżdża na wiele miesięcy z całą rodziną, potrzebuje informacji o wszystkich wspaniałych możliwościach edukacyjnych, w gruncie rzeczy dużo bogatszych niż te, jakie się ma w domu (co rozumieją tylko nieliczni)! Jest MNÓSTWO fantastycznych możliwości, takich jak Classroom 2.0, i wielu innowacyjnych nauczycieli, uczących przez internet. Moja córka właśnie skończyła osiem lat i ma niezłą zabawę, uczestnicząc w internetowych lekcjach w Centrum Młodych Talentów przy Uniwersytecie Johna Hopkinsa. To środowisko jest również świetną okazją do nawiązywania przyjaźni. Dzisiaj ktoś może głęboko zanurzyć się w inną kulturę, wciąż zachowując własną, wyniesioną z domu. To ważna informacja dla rodzin, które wciąż jeszcze żyją obawami z przestarzałych, negatywnych opinii na temat Third Culture Kids (TCK), opartych na badaniach z lat pięćdziesiątych XX wieku. Książka Mai Frost[109] zawiera doskonałe informacje na temat starszych dzieci, a nawet na temat nowego paradygmatu studiów uniwersyteckich. Myślę, że edukacja jest jedną z tych rzeczy, które przechodzą totalne przemiany z powodu internetu, a rodzicom te informacje są potrzebne do podejmowania ważnych decyzji. Mamy fantastyczne doświadczenia z chodzeniem do lokalnej szkoły w Hiszpanii, co umożliwiło moim dzieciom doskonałe opanowanie drugiego języka, poznanie nowej kultury i literatury. Przydałoby się (w książce) więcej informacji na temat lokalnych szkół i rad, jak się odnaleźć jako rodzina, która ma w danym miejscu spędzić dobrych kilka miesięcy.

W naszej podróży korzystaliśmy z pomocy osób miejscowych, na przykład wspaniałego instruktora flamenco, który uczył nasze dziecko. Używaliśmy także zasobów internetowych – w ten sposób znaleźliśmy nauczyciela gry na pianinie z Chicago, który uczy naszą córkę, przebywającą w Hiszpanii, za pośrednictwem Skype’a. Bardzo ważne w takiej podróży są e-biblioteki (szczególnie jeśli ma się dziecko, które z pasją czyta). Serwis http://learningfreedom.org/languagebooks.html to doskonałe źródło edukacji językowej, z doskonałymi książkami o wychowywaniu dzieci dwujęzycznych, nawet jeśli ktoś sam jest jednojęzyczny! SOULTRAVELERS3, rodzina mieszkająca za granicą i uwielbiająca to ROZWAŻANIA FINANSOWE Jestem absolwentem Uniwersytetu Stanforda, który ukończyłem w 2006 roku. Po studiach rozpocząłem pracę w bankowości inwestycyjnej i w pewien chory sposób niemal pokochałem to z początku. Wiązało się to z okropnym stylem życia i w ogóle było okropne, ale bardzo dużo się uczyłem i bardzo szybko wszystko się zmieniało. Mam (miałem) osobowość typu A, więc w pewnym sensie mi się to podobało. Jednak gdy minął rok, zrozumiałem, że tak nie będzie zawsze i że chcę się stamtąd wynieść... ale (jak bardzo wielu ludzi) nie podjąłem działania natychmiast. W maju 2007 jechałem do domu o trzeciej nad ranem po czterech czy pięciu nocach nieprzespanych z powodu pracy i wjechałem w przydrożne drzewo. Jeśli nigdy nie zderzyłeś się z twardym przedmiotem po zaśnięciu za kierownicą, spróbuj sobie wyobrazić, że budzisz się półtora metra nad ziemią podczas skoku na bungee, gdy lina już się napina, a będziesz wiedział, jakie to uczucie. „Ze szpitala” To był tytuł e-maila, który wysłałem następnego dnia do całego swojego biura. O dziwo, wszyscy zrozumieli i poradzili, żebym skorzystał z rzadkiej możliwości trzydniowego weekendu. Na szczęście udało mi się uniknąć poważniejszych obrażeń, ale w tym momencie zdecydowałem, że czas na zmianę. Tydzień albo dwa później spotkałem się na kolacji z kilkoma przyjaciółmi i zdałem im relację z moich postanowień. Jedna koleżanka (która ostatnio zwolniła się z pracy, by zająć się profesjonalnym aktorstwem – co było jej marzeniem – i jednocześnie sprzedawać w sieci produkty informacyjne) powiedziała mi o książce, którą ostatnio

czytała: o Czterogodzinnym tygodniu pracy. Pomyślałem oczywiście, że to pic, ale naprawdę miałem dość swojego życia i postanowiłem, że muszę przynajmniej to sprawdzić. Książkę przeczytałem jednym tchem. A potem jeszcze raz, aby się upewnić, że nie mam halucynacji. Zanim zająłem się czymkolwiek związanym z finansami, pracowałem trochę w sieci, zajmując się grafiką komputerową i projektowaniem stron internetowych. Miałem techniczne wykształcenie, więc nic z tej książki nie było dla mnie szokujące – po prostu nie uświadamiałem sobie, jak bardzo jest to łatwe i dostępne. Będąc w college’u, pół roku spędziłem w Japonii i bardzo mi się to podobało – długie podróże po świecie zawsze były moim celem. Zastanowiłem się trochę nad pomysłami z Twojej książki, wziąłem szybki urlop, by jeszcze raz pojechać do Japonii w październiku 2007 roku, a gdy wróciłem, postanowiłem, że muszę zacząć działać. Mój pomysł: napisać i sprzedać poradnik dotyczący rozmów kwalifikacyjnych w sektorze bankowości inwestycyjnej. To niszowy, bardzo poszukiwany produkt, a ja wiedziałem, że mogę napisać najlepszy poradnik. Jeden problem: musiałem pozostać anonimowy, ponieważ nadal pracowałem, a reklama przez Pay-Per-Click byłaby stanowczo za droga, zważywszy na wysokie wskaźniki CPC dla kluczowych słów. W listopadzie 2007 roku zdecydowałem się na założenie bloga Mergers & Inquisitions (http://mergersandinquisitions.com) na temat branży bankowości inwestycyjnej i tego, jak się do niej wkręcić. Bloga adresowałem do studentów college’ów, uczestników studiów MBA i osób pracujących w tym zawodzie. Budując bazę czytelników, nie miałem czasu na dokończenie mojego pomysłu – poradnika dotyczącego rozmów kwalifikacyjnych. Jednak otrzymywałem od czytelników mnóstwo próśb o poradę, więc zacząłem od pisania życiorysu, a potem rozszerzyłem to na symulacje rozmów kwalifikacyjnych – owszem, nie było to zbyt podobne do mojego oryginalnego pomysłu, ale pobierałem wysokie opłaty i w ten sposób mogłem uzyskać dochody równe swojej pensji w dużo krótszym czasie. Zrobiłem to WSZYSTKO, pozostając z konieczności zupełnie anonimowy. Nie chciałem zostać wyrzucony z pracy, nie mając zapewnionego alternatywnego dochodu. Co zdumiewające, moja usługa cieszyła się ogromnym powodzeniem, choć nie mogłem nikomu powiedzieć, kim jestem. Równocześnie postanowiłem, że nie będę szukał innej pracy w finansach, lecz wyjadę w styczniu 2008. Miałem więc bardzo mało czasu, by wszystko doprowadzić do końca. Niemal codziennie moi przyjaciele, współlokatorzy i rodzina wyrażali powątpiewanie

i mówili, że to na pewno się nie uda. Postanowiłem im pokazać, że nie mają racji i że na pewno to zrobię, mimo wszystko – w najgorszym przypadku zawsze mogę ograniczyć swoje wydatki i przeprowadzić się do Tajlandii, by uczyć angielskiego. Chcąc zwiększyć swoje dochody, całkowicie przeorganizowałem swoją stronę, by poszerzyć ofertę sprzedażową. Zamiast kieszonkowego zacząłem osiągać dochody na miarę pełnego etatu, dorywczo świadcząc usługi konsultingowe. To było w lipcu i sierpniu 2008 roku. Dzięki temu mogłem odbyć podróż na Hawaje i do Aruba, pływać z rurką, surfować, nurkować w klatce wśród rekinów i odwiedzać przyjaciół z innych części Stanów, a przy tym osiągać dochody jak w bankowości inwestycyjnej, nie pracując na pełnym etacie. Gdy zaczęła się recesja i sytuacja gospodarcza uległa pogorszeniu, moja firma poszybowała w górę, ponieważ jej biznes był dokładnie przeciwny do cyklu koniunkturalnego – na wszystko, co może pomóc ludziom w znalezieniu pracy w trudnych czasach, zawsze jest olbrzymi popyt. Pomagałem więc znaleźć nowe zatrudnienie licznym bankowcom i innym finansistom. Zacząłem też jednak coraz więcej pracować, ponieważ sprzedawałem swój czas za pieniądze... a jesienią przystąpiłem do prac nad swoim pierwszym pomysłem na produkt – poradnikiem dotyczącym prowadzenia rozmów kwalifikacyjnych – i sprzedałem go z wielkim sukcesem w roku 2008. Wtedy zyskałem mnóstwo wolnego czasu, podwoiłem swoje dochody i większość z nich przełączyłem na autopilota. Gdybym przestał w ogóle pracować, mógłbym miesięcznie zarabiać dwu- lub trzykrotnie więcej niż poprzednio wyłącznie dzięki wpisywaniu raz lub dwa razy w tygodniu czegoś na swoją stronę internetową (cztery do pięciu godzin) i prowadzeniu w ograniczonym zakresie działalności doradczej (dziesięć godzin). Można więc powiedzieć, że trzykrotnie zwiększyłem swoje dochody, ograniczając czas pracy sześcio- lub nawet dziewięciokrotnie i stając się człowiekiem całkowicie mobilnym. Muszę przyznać, że często „pracuję” więcej, niż napisałem powyżej, ale wszystko to ma związek z projektami edukacyjnymi, nad którymi chcę pracować, choć na pewno nie muszę. A gdy w jakimś tygodniu nie chce mi się pracować, poświęcam na pracę od pięciu do piętnastu godzin, a resztę czasu przeznaczam na naukę języków, sport lub podróże w egzotyczne miejsca. Takie ustawienie spraw pozwoliło mi odbyć wspaniałą podróż do Chin, Singapuru, Tajlandii i Korei w grudniu oraz styczniu i przeżyć różne niesamowite przygody. Za

kilka miesięcy jadę do Azji, a potem będę podróżował po świecie bez żadnych ograniczeń, prowadząc swój biznes z kawiarni. Nawiasem mówiąc, poznałem wielu klientów z Azji, którzy stwierdzili, że to jest najfajniejsza rzecz, jaką widzieli! Twoja książka zmieniła moje życie i bezgranicznie je polepszyła, dlatego chciałbym Ci po prostu za wszystko podziękować. B. DECHESARE KTO POWIEDZIAŁ, ŻE DZIECI SĄ PRZESZKODĄ? Moją pierwszą reakcją była myśl: „Co najgorszego może się zdarzyć w skali 1–10, jeśli odejdę z mojej dobrze płatnej, bardzo bezpiecznej posady rządowej?”. To był niesamowity proces myślowy. Odszedłem z pracy, sprzedałem dom i pojechałem na trzymiesięczną wyprawę kempingową z dwójką dzieci poniżej dwóch i pół roku oraz ciężarną żoną (miniemerytura). Bardzo wolno jechaliśmy wzdłuż południowo-wschodniego wybrzeża Australii od Sydney po Adelajdę. Z ogromną jasnością myśli, wynikającą z faktu bycia na łonie przyrody z rodziną i braku jakichkolwiek zmartwień, wdrożyłem w życie plan, z którym nosiłem się przez dwanaście miesięcy. Kupiłem bezprzewodowy dostęp do internetu, stworzyłem produkt informacyjny dla inżynierów elektryków i napisałem do niego oprogramowanie. Kierowałem się zasadami: (a) stosowanie diety niskoinformacyjnej, (b) praca od 21 do północy na kempingu bez żadnych zakłóceń, (c) outsourcing wszystkiego, co może okazać się trudne lub czasochłonne (na przykład bardzo wyszukane programowanie czy ilustracje do mojej książki). Po około czterech tygodniach miałem zautomatyzowaną informacyjną stronę internetową, która zarabiała tyle, co połowa mojego dochodu z pracy na pełnym etacie, a jej obsługa wymagała poświęcenia mniej niż czterech godzin tygodniowo. Początkowy plan zakładał dotarcie do Adelajdy i znalezienie nowej pracy. Jednak mając ten pasywny dochód, postanowiłem po prostu rozwijać swoją nową firmę i w tej chwili jestem bliski zastąpienia 100% swoich poprzednich dochodów. To zajebiste uczucie. Teraz planujemy podróżowanie po świecie bez pośpiechu, aż dzieci dorosną do wieku szkolnego. Kto powiedział, że dzieci są przeszkodą?!

FINN PRACA ZDALNA Rok i miesiąc temu przeczytałam Czterogodzinny tydzień pracy. Tę książkę polecił mi chłopak mojej siostry, gdy przez całe miesiące mówiłam o drastycznej zmianie swojego życia i przeprowadzce do Argentyny, by tam uczyć się języka kastylijskiego. Po przeczytaniu książki przestałam gadać o swoich marzeniach i natychmiast zaczęłam sobie wyznaczać krótko- oraz długoterminowe cele. Kupiłam notes, by dokumentować realizację swoich miesięcznych celów i zadań. Prowadziłam mnóstwo poszukiwań informacji na temat potencjalnych sytuacji zdarzających się podczas pracy zdalnej i zaczęłam opowiadać bliskim przyjaciołom, a także rodzinie, o swoich nowych planach. Każdy, z kim rozmawiałam, myślał, że to jedynie taki pomysł i że naprawdę tego nie zrobię. Myśleli, że to pomysł typu „może kiedyś” i nie przypuszczali, że ja faktycznie wyznaczam sobie codzienne cele zbliżające mnie do jego realizacji. Wiedzieli, że lubię swoją pracę, dlaczego więc miałabym ją porzucać dla życia w niepewności? Ja nie myślałam w ten sposób. Nie byłam przerażona, byłam podekscytowana perspektywą nowego sposobu na życie, świeżego startu. Mimo że lubiłam swoją pracę, były też inne rzeczy, które chciałam w życiu osiągnąć. Na początku myślałam o nauczaniu angielskiego, by zarobić na życie, ale to, co czułam w głębi serca, podpowiadało mi, że wolałabym nadal pracować dla swojego obecnego pracodawcy – tylko zdalnie. Książka dodała mi pewności siebie i mogłam uwierzyć, że to naprawdę możliwe, choć wszyscy dookoła twierdzili, że nie. Postanowiłam przedstawić szefowej pewną propozycję[110], mimo że wszyscy znajomi mi to odradzali. Uznałam, że jeśli szefowa ją odrzuci, mam oszczędności wystarczające na życie w Argentynie przez co najmniej sześć miesięcy, a w tym czasie będę mogła się zastanowić, jak zacząć tam zarabiać. Nie rezygnowałam ze swojego marzenia o większej wolności, szczęśliwszym życiu z mniejszą ilością pracy i większą ilością czasu dla siebie. Wszyscy słabo oceniali moje szanse, ale podjęłam to skalkulowane ryzyko i wierzyłam w siebie. Gdy położyłam już na biurku szefowej swoją propozycję, byłam gotowa na najgorsze. Wszyscy dookoła czekali z zapartym tchem, szykując słowa otuchy, gdy dostanę kosza. Gdy wyszłam ze spotkania z szefową, nie mogłam w to uwierzyć. Zaakceptowała moją propozycję i bardzo chciała porozmawiać ze mną o szczegółach. Nawet się uśmiechała i powiedziała mi, że moja propozycja jest fantastyczna. Nikt nie chciał wierzyć, gdy o tym opowiedziałam. Gdy minął szok,

uświadomiłam sobie, że naprawdę mogę to zrobić – i olbrzymi kamień spadł mi z serca. Najtrudniejsze miałam już za sobą i teraz mogłam zacząć myśleć o różnych otwierających się przede mną możliwościach. Wyznaczyłam sobie cel, jakim był wyjazd do Argentyny, na wrzesień 2008 roku. Przyjechałam 3 września i spędziłam tu już sześć miesięcy. Mieszkam w stolicy małej prowincji Jujuy, na północnym zachodzie Argentyny. Pracuję od pięciu do dziesięciu godzin tygodniowo i uważam, że jestem bardziej skoncentrowana, gdy jestem poza biurem i pracuję sama. Mam prywatnego nauczyciela języka hiszpańskiego, z którym spotykam się przez pięć dni w tygodniu po dwie godziny dziennie. Mam garstkę przyjaciół, z którymi spędzam czas, szlifując swój hiszpański. Trzy razy w tygodniu chodzę na siłownię, a dwa razy w tygodniu na jogę – nie robiłam tego w Stanach, ponieważ brakowało mi czasu. Odżywiam się zdrowiej, bo mam więcej czasu na zastanowienie nad tym, co jem. Mam więcej czasu na marzenia o większych rzeczach, które chcę robić w wolnym czasie. Marzę o posiadaniu baru lub kawiarni, więc może za kilka lat to będzie moje następne przedsięwzięcie. Moja rada dla czytelników Czterogodzinnego tygodnia pracy jest taka, by brali ze mnie przykład. Polegam na radach przyjaciół i rodziny, ale czasami trzeba zignorować takie rady, by zrobić coś naprawdę ważnego. Jeśli wierzysz, że niemożliwe może być możliwe, to stanie się możliwe. A.K. BROOKMIRE MORDERSTWO NA BLACKBERRYM Mam trzydzieści siedem lat i jestem właścicielem franczyzy Subway. Posiadam i prowadzę trzynaście sklepów. Robię to od siedmiu lat. Zanim przeczytałem Czterogodzinny tydzień pracy, byłem KRÓLEM W4W (skrót od ang. work for work, czyli praca dla pracy)! Nigdy nie dawałem sobie „pozwolenia” na inne zachowanie niż takie, jakie obowiązywało mnie, gdy sam byłem pracownikiem. Twoja książka okazała się dla mnie całkowitym wyzwoleniem. Literalnie „wziąłem się za siebie” i rozpocząłem proces leczenia się z uzależnienia od W4W. Zawsze byłem „włączony”, ale nigdy nie byłem nigdzie tak naprawdę „obecny” – byłem zbyt zajęty „modlitwami do BlackBerry” przy stole podczas kolacji, by dobrze spędzać czas z jej uczestnikami. Wakacje polegały na tym, że byłem z dala od biura, ale walczyłem z e-mailowym tsunami. Czterogodzinny tydzień pracy dał mi nowy paradygmat i zacząłem patrzeć na swój biznes jak na „produkt”, którego (pierwotnym) celem było zapewnienie mi

nieproporcjonalnie dużego dochodu w porównaniu z ilością czasu inwestowanego przeze mnie osobiście – po co? Po to, by DOBRZE SIĘ BAWIĆ i mieć całkowitą autonomię w planowaniu terminów oraz zajęć. Ruszyłem się więc i powiedziałem sobie, że trzeba dążyć do pierwotnego celu. Oto, co zrobiłem. Moje „zawsze otwarte” zmieniło się w pracę przez cztery dni w tygodniu, w sumie dwadzieścia godzin. Natychmiast zacząłem mieć WOLNE poniedziałki, co zapewniło mi fajne, trzydniowe weekendy. (Piątki były następne NA CELOWNIKU!) Od wtorku do piątku pracowałem od 11 do 16 (dwadzieścia godzin tygodniowo). Mając „niedobór” czasu w tym zmienionym tygodniu pracy, byłem zmuszony do przepuszczenia wszystkiego przez filtr 80/20. Okazało się, że 50% z tych 80 to kompletne bzdety, a pozostałe 50% z 80 może być zrobione przez kogoś z moich pracowników. Wspaniale! Wszystko, co teraz robię, musi albo przyczyniać się do zwiększenia sprzedaży, albo zmniejszenia kosztów – jeśli nie, to znaczy, że jest to praca dla kogoś innego. Nie można być „częściowo w ciąży”, więc gdy jestem „włączony”, to naprawdę jestem włączony, a gdy jestem „wyłączony”, to mnie nie ma – życzę szczęścia komuś, kto będzie się chciał ze mną skontaktować. Wciąż jeszcze noszę ze sobą „przenośny email”, ale skończyłem z „autosynchronizacją” (zmorą współczesnej ludzkości w sensie przeszkadzania we wszystkim). Teraz jest włączona od wtorku do piątku, od 11 do 16. Poza tym okienkiem czasowym wszystko po prostu musi poczekać. Moja autoodpowiedź e-mailowa wyeliminowała w ciągu dwóch tygodni 50% przychodzących do mnie e-maili, ponieważ ludziom przysyłającym mi nieistotne bzdety znudziło się ciągłe jej odczytywanie i przestali umieszczać mnie na liście adresatów – uwielbiam to! Mam krótką, zwartą listę rzeczy do zrobienia – wszystko zaplanowane „od – do” w kalendarzu. I te rzeczy mają u mnie pierwszeństwo przed innymi, które pojawiają się w kolejce, ponieważ już raz zdecydowałem, co jest dla mnie ważne i co muszę zrobić – a cała reszta może poczekać. Mógłbym jeszcze dużo opowiedzieć, ale myślę, że już przekazałem swoje przesłanie, które powinni usłyszeć szczególnie wszyscy samozatrudnieni. Nie mając „szefa” ani „jasno wytyczonych granic” między życiem zawodowym i prywatnym, łatwo wpaść w młyn W4W. Wtedy twój biznes zacznie wlec cię po tej drodze. Czterogodzinny tydzień pracy to antidotum! ANDREW, samozatrudniony z Wielkiej Brytanii

GWIEZDNE WOJNY, KTO CHCE? Zrozumiałem, że moje poszukiwania czterogodzinnego tygodnia pracy przyniosły efekty, gdy wychowawczyni z przedszkola mojej córki zadała jej pytanie: „Czym zajmuje się w pracy twój ojciec?”. Gdy wychowawczyni mi o tym opowiedziała, naprawdę byłem pod wrażeniem odpowiedzi, jaką usłyszała. „Twoja córka odwróciła się, spojrzała na mnie i z niesamowicie poważną miną powiedziała: »Mój tato po prostu siedzi sobie i przez cały dzień ogląda Gwiezdne wojny«”. To zabawne, że jedno proste pytanie i jeszcze prostsza odpowiedź były dla mnie momentem prawdy w samoświadomości czterogodzinnego tygodnia pracy. Odpowiedź, jakiej udzieliła przedszkolance moja córka, miała dużo głębsze znaczenie. Jestem przekonany, że chciałaby powiedzieć, gdyby potrafiła to wysłowić: „Mój tato właściwie robi to, na co ma ochotę”. Przeczytałem Czterogodzinny tydzień pracy niemal dwa lata temu, gdy wraz z rodziną byłem na urlopie na plaży. Pamiętam to doskonale, ponieważ wciąż odczytywałem fragmenty książki żonie, co w końcu zaczęło jej trochę przeszkadzać. Jestem deweloperem i administratorem stron w dużej instytucji finansowej w Atlancie w stanie Georgia. Dwa lata temu moja praca polegała między innymi na tym, że brałem udział w opracowywaniu dużego, złożonego dokumentu, opisującego systemy, w których tworzeniu uczestniczyłem. Ze względu na to, że są to bardzo ważne systemy, musiałem być dostępny dwadzieścia cztery godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu przez okrągły rok. To dobre rozwiązanie dla bezpieczeństwa pracy, ale raczej złe dla życia rodzinnego. Mam czwórkę pięknych dzieci i bardzo chcę być prawdziwym kochającym tatą, który uczestniczy w codziennym życiu rodziny. Dlatego uzbrojony w Twoją książkę i świeżą (oceanicznym powietrzem) perspektywę przystąpiłem do wprowadzania w życie wielu spośród podanych w niej zasad. Po pierwsze zacząłem zmieniać swoje zwyczaje e-mailowe. Spojrzałem krytycznie na swoją skrzynkę odbiorczą i zastosowałem kilka technik nakreślonych w Czterogodzinnym tygodniu pracy, by wyeliminować śmieci i szum. Wytworzyłem u siebie nowe nawyki, polegające na komasowaniu swoich sesji e-mailowych. Osiągnięcie stanu zerowego w skrzynce odbiorczej nie zajęło mi wiele czasu, gdy skorzystałem z metody sortowania na „sprawdzone trio”. Zastosowałem również filozofię „mniej znaczy więcej” w komponowaniu swoich wiadomości. Długość, jaką osiągnąłem, była naprawdę zachwycająca, bo dbałem o to, by wszystko było możliwie jak najbardziej jasne i zwięzłe. Komunikowałem wyłącznie to, co jest potrzebne,

i wysyłałem wiadomości właściwym odbiorcom, a nie całemu światu. Gdy wyeliminowałem cały hałas i tłuszcz z mojej e-mailowej diety, bardziej oczywiste stało się, jakie „działania” lub „rzeczy do zrobienia” są naprawdę ważne. Spotkania i telekonferencje były następnym celem ataku. Analizowałem zaproszenia na wszystkie spotkania, a potem zacząłem je odrzucać na prawo i lewo. Za każdym razem mówiłem, że mam zbyt wiele różnych spotkań, w których muszę uczestniczyć. Zacząłem prosić o notatki ze spotkań lub o kontakt ze mną przez IM, jeśli pojawi się jakieś konkretne pytanie, na które będę musiał odpowiedzieć. Gdy uczestniczę w jakimś spotkaniu, to niemal zawsze ma ono formę telekonferencji. Z powodu niedostatku sal konferencyjnych i geograficznych uwarunkowań w naszej firmie większość spotkań i tak odbywa się wirtualnie. Mniej straconego czasu oznacza więcej czasu na skupienie się na pracy i naprawdę ważnych zadaniach. Czułem się, jakbym robił mniej, ale bardziej efektywnie i z lepszym skutkiem. Zaczęli to zauważać właściwi ludzie i chyba nigdy nie mieli możliwości dostrzec lepiej, że potrafię działać skutecznie. Moi szefowie byli zadowoleni, a ponieważ byli zadowoleni, przestali zadawać różne pytania i wtrącać się w codzienne sprawy. Wciąż im pokazywałem, że potrafię robić swoje bez ich zaangażowania. Nadszedł w końcu czas, by zacząć zabiegać o to, czego tak naprawdę chciałem, czyli o przejście w świat wirtualny! Przejście w świat wirtualny było faktycznie bardzo łatwe. Miałem świetne układy ze swoim szefem i innymi osobami w hierarchii. Niemal wszystkie moje codzienne zajęcia były już przygotowane do przełączenia na tryb zdalny. W domu mam przygotowane w suterenie wspaniałe biuro. Jest dość oddalone od innych pomieszczeń, więc nic nie zakłóca mi spokoju. Mam tam własną łazienkę z prysznicem, a nawet malutką lodówkę i kuchenkę mikrofalową. Śmiem twierdzić, że moje domowe biuro pod względem wyposażenia mogłoby konkurować z gabinetami najważniejszych osób z mojej firmy. Co najważniejsze, mam żonę i rodzinę doskonale zorientowane w moich potrzebach. Wszyscy w domu rozumieją i szanują reguły, które ustanowiłem dla siebie, by wciąż powtarzać swój sukces. Na początku pracowałem w domu przez jeden lub dwa dni w tygodniu, ale upłynęło niewiele czasu i okazało się, że pracuję tak przez cztery czy nawet pięć dni w tygodniu. W tym czasie Południowy Wschód cierpiał na brak paliwa i ceny benzyny w całym kraju sięgnęły 4 dolarów za galon, a wtedy firma jeszcze chętniej zaczęła akceptować pracę w domu i oficjalnie się do tego przyznawała. Z dnia na dzień stało się to wzorem

do naśladowania dla innych. Gdy ludzie wokół mnie wpadali w panikę, nie wiedząc, jak dostać się do pracy, skoro nigdzie nie można kupić benzyny, ja na szczęście pracowałem w domu – jak zwykle. Od tej chwili wszystko działało jeszcze lepiej, niż mógłbym się spodziewać. Moje umiejętności w zakresie stosowania Twoich zasad sprawiają, że mam więcej czasu na bycie dobrym, obecnym ojcem – takim, jakim chciałem być. Często pojawiam się w szkole. Jadam lunch w stołówce ze swoimi córkami, szczególnie wtedy, gdy serwują pieczonego kurczaka! Uczestniczę w programie D.E.A.R. – jego nazwa pochodzi od pierwszych liter hasła Drop Everything and Read, czyli „rzuć wszystko i czytaj”. Polega on na tym, że kilka razy w miesiącu przychodzę i czytam w każdej klasie. Odwożę dzieci do szkoły i witam je, gdy wracają do domu. Jestem obecny w codziennym życiu całej rodziny i jest to dla mnie bezcenne. Czuję, że osiągnąłem swój cel. O to chodziło. Więc pomyślałem... Wokół mnie zaczęły zdarzać się także inne rzeczy. Nieświadomie ludzie wokół mnie (w szkole czy w kościele) zaczęli mnie w dziwny sposób szanować. „Dziwny”, bo ludzie dosłownie brali mnie za lekarza lub jakiegoś milionera, który sam się dorobił. Nie żartuję. Jeden facet zwraca się do mnie „doktorze”. Domyślam się, że u podstaw takiego zachowania większości ludzi leży stereotyp „bogatego”. Zawsze chętnie pełnię szkolne funkcje lub uczestniczę w szkolnych wydarzeniach, zazwyczaj ubrany nieformalnie, nigdy się nie spieszę i nie jestem przywiązany do komputera. Teraz ludzie proponują mi takie rzeczy, jak na przykład szefowanie komitetowi PTA (skrót od ang. Parent-Teacher Association). Ostatnio zostałem wybrany do rady dyrektorów naszego lokalnego klubu pływacko-tenisowego. Fajną rzeczą jest to, że naprawdę mam na wszystko czas i nadal jestem skuteczny w pracy w domu. Nie muszę dodawać, że teraz pootwierały się przede mną nowe drzwi – więcej niż kiedykolwiek w przeszłości. Tyle się ze mną dzieje, a ja wciąż wracam do tego, co powiedziała moja córka swojej wychowawczyni. W gruncie rzeczy jestem teraz w takiej sytuacji, że gdybym chciał „siedzieć sobie i przez cały dzień oglądać Gwiezdne wojny”, na pewno mógłbym sobie na to pozwolić. Jednak dodatkowy wolny czas wypełniam robieniem rzeczy, które naprawdę mają jakieś znaczenie. Jestem obecny w codziennym życiu rodziny, działam społecznie w swoim środowisku lub uczestniczę w akcjach charytatywnych w kościele. Teraz mam plan przeniesienia tego na następny poziom i napisania własnej książki. Projekt, nad którym pracuję, nazywa się Podręcznik wirtualnego pracownika. Jest zbiorem wskazówek i porad na temat wszystkich narzędzi ważnych dla współczesnego

wirtualnego pracownika, takiego jak ja. Zobaczymy, co z tego wyniknie. Jedno, co wiem, to że nie mógłbym nawet marzyć o tym, co teraz robię, gdyby nie Czterogodzinny tydzień pracy! W. HIGGINS

[109]

Maya Frost, The New Global Student, Crown, New York 2009. [110] Prosta i autentyczna propozycja jest przedstawiona na stronach 452–457.

LEKTURA OBOWIĄZKOWA Kilka znaczących pozycji

Hipokrytą jest ktoś, kto – ale kto nie jest? Don Marquis Wiem, wiem. Mówiłem, aby nie czytać za dużo. Dlatego moje zalecenia w tym miejscu ograniczają się do najlepszych spośród najlepszych wywiadów przeprowadzonych dla celów tej książki, w których pytałem: „Jaka książka najbardziej zmieniła twoje życie?”. Żadnej z nich nie musisz przeczytać, by zrobić to, o czym mówiłem w tej książce. Rozważ jednak sięgnięcie po nie, gdy będziesz miał do rozwiązania jakiś konkretny problem. Wymieniam liczbę ich stron, dlatego jeśli wykonałeś ćwiczenie „Jak w dziesięć minut zwiększyć szybkość czytania o 200%” z rozdziału 6, powinieneś umieć już czytać dwie i pół strony na minutę (sto stron w czterdzieści minut). Dodatkowe kategorie, takie jak filozofia praktyczna, licencjonowanie, nauka języków, znajdziesz na mojej stronie internetowej, zawierającej obszerne informacje na te i inne tematy.

Fundamentalna Czwórka – pozwól mi wyjaśnić Fundamentalna Czwórka zyskała taką nazwę, ponieważ składają się na nią cztery książki, które polecałem wszystkim aspirującym do projektowania własnego stylu życia, zanim napisałem Czterogodzinny tydzień pracy. Warto je przeczytać w takiej kolejności, w jakiej je wymieniam: The Magic of Thinking Big (Magia myślenia kategoriami sukcesu) 192 strony

David Schwartz Tę książkę polecił mi Stephen Key, osiągający wybitne sukcesy wynalazca, który zarobił miliony na licencjonowaniu produktów dla firm (wśród nich wymienić można takie, jak Disney, Nestlé czy Coca-Cola). To ulubiona książka wielu wybitnych ludzi na całym świecie, począwszy od legendarnych trenerów piłkarskich, po sławnych menedżerów. Posiada ponad sto pięciogwiazdkowych ocen w Amazonie. Głównym jej przesłaniem jest to, by nie przeceniać innych i doceniać siebie. Wciąż jeszcze wracam czasami do dwóch pierwszych rozdziałów tej książki, gdy ogarniają mnie jakieś wątpliwości. How to Make Millions with Your Ideas: An Entrepreneur’s Guide (Jak zarobić miliony na własnych pomysłach – przewodnik przedsiębiorcy) 272 strony Dan S. Kennedy To całe menu możliwości przekształcenia pomysłów w miliony. Po raz pierwszy przeczytałem tę książkę w szkole średniej, a od tego czasu w sumie pięć razy. Działa ona na moje poczucie przedsiębiorczości jak sterydy. Analizy przypadków od Domino’s Pizza po kasyna i produkty zamawiane e-mailem są po prostu wyjątkowe. Mit przedsiębiorczości. Dlaczego większość małych firm upada i jak temu zaradzić 208 stron Michael E. Gerber Gerber po mistrzowsku opowiada – a jego klasyka automatyzacji podpowiada – jak wykorzystać ideę franczyzy dla stworzenia skalowalnego biznesu, opartego nie na wybitnych pracownikach, lecz na regułach. To doskonały przewodnik – opowiedziany w formie przypowieści – który nauczy cię, jak stać się właścicielem, a nie pozostawać nieustannym mikromenedżerem. Jeśli prowadzisz własną firmę i jesteś w niej uwiązany, ta książka pozwoli ci uwolnić się w krótkim czasie. Vagabonding: An Uncommon Guide to the Art of Long-Term World Travel (Włóczęga. Niezwykły przewodnik po sztuce długiego podróżowania po świecie) 224 strony Rolf Potts Rolf jest mężczyzną. Dzięki tej książce przestałem stosować wymówki i spakowałem się w daleką podróż. Książka mówi o wszystkim po trochu, ale szczególnie pomocna

jest przy określaniu celu podróży, dostosowywaniu się do warunków i powtórnej asymilacji po powrocie do codziennych realiów. Zawiera wspaniałe cytaty z innych książek sławnych podróżników, filozofów i badaczy oraz anegdoty dotyczące zwyczajnych podróżników. To pierwsza z dwóch książek (druga to Walden, wymieniona poniżej), którą zabrałem ze sobą na swoją pierwszą piętnastomiesięczną miniemeryturę.

Odchudzanie bagażu emocjonalnego i materialnego Walden 339 stron Henry David Thoreau Ta książka uważana jest przez wiele osób za majstersztyk refleksyjnego, prostego życia. Thoreau przez dwa lata mieszkał nad brzegiem małego jeziorka w wiejskich okolicach stanu Massachusetts. Sam zbudował sobie schronienie i mieszkał w nim, aby sprawdzić się w sytuacji, kiedy może liczyć tylko na siebie, i doświadczyć minimalizmu. To był równocześnie wielki sukces i porażka, dzięki czemu ta książka jest aż tak pasjonującą lekturą. Less is More: The Art of Voluntary Poverty – An Anthology of Ancient and Modern Voices in Praise of Simplicity (Mniej znaczy więcej: sztuka dobrowolnego ubóstwa. Antologia dawnej i współczesnej pochwały prostoty) 336 stron Pod redakcją Goldiana Vandenbroecka To zbiór małych kawałeczków filozofii prostego życia. Przeczytałem tę książkę, by nauczyć się, w jaki sposób zrobić jak najwięcej za jak najmniej i jak wyeliminować sztuczne potrzeby, a nie musieć żyć niczym mnich. To duża różnica. Książka zawiera pożyteczne reguły oraz krótkie teksty różnych autorów, od Sokratesa po Benjamina Franklina, od Bhagawadgity po współczesnych ekonomistów. The Monk and the Riddle: The Education of a Silicon Valley Entrepreneur (Mnich i zagadka: nauka przedsiębiorcy z Doliny Krzemowej) 192 strony Randy Komisar Tę wspaniałą książkę podarował mi profesor Zschau w prezencie z okazji ukończenia

szkoły. Nauczył mnie wówczas pojęcia „plan na późniejszy okres życia”. Randy’ego, wirtualnego dyrektora generalnego i partnera w legendarnej firmie Kleiner Perkins, można opisać jako „połączenie mentora zawodowego, ministra bez teki, inwestora na ładne oczy, rozwiązywacza problemów i otwierającego wszystkie drzwi”. Niech prawdziwy czarodziej z Doliny Krzemowej pokaże ci, jak stworzył swoje idealne życie, wykorzystując ostre jak brzytwa myślenie i filozofię buddyjską. Poznałem go – to naprawdę ktoś. Zasada 80/20 392 strony Richard Koch Ta książka analizuje „nieliniowy” świat, omawia podłoże matematyczne i historyczne zasady 80/20, a także proponuje praktyczne jej zastosowanie.

Stwarzanie muzy i podobne umiejętności Harvard Business School Case Studies (Studia przypadków Harvard Business School) www.hbsp.harvard.edu (kliknij na „school cases”) Jednym z sekretów sukcesu nauczania przez Harvard Business School jest metoda oparta na przykładach – z wykorzystaniem analizy przypadków zaczerpniętych z życia. Przykłady te wprowadzą cię w świat marketingu i planowania operacyjnego takich firm, jak 24-Hour Fitness, Southwest Airlines, Timberland i setek innych. Niewielu ludzi wie, że można kupić te analizy za niespełna 10 dolarów za sztukę, zamiast wydawać ponad 100 tysięcy na studia na Harwardzie (co nie oznacza, że nie warto tam studiować). Można tam znaleźć analizy odpowiednie do każdej sytuacji, problemu i modelu biznesowego. “This business has legs”: How I Used Infomercial Marketing to Create the $100,000,000 Thighmaster Craze: An Entrepreneurial Adventure Story (Ten biznes się kręci – jak wykorzystałem informatyczne narzędzia marketingowe i zarobiłem 100 milionów dolarów na szale Thighmastera: historia śmiałego przedsięwzięcia biznesowego) 206 stron

Peter Bieler To opowiadanie o tym, jak naiwny (w najlepszym sensie tego słowa) Peter Bieler zaczął od zera – bez produktu, doświadczenia, pieniędzy – i w niespełna dwa lata stworzył obracające setkami milionów dolarów imperium merchandisingu. To analiza poszerzająca horyzonty, często zabawna, wykorzystująca prawdziwe dane liczbowe i omawiająca zawiłości wszystkiego, począwszy od kontaktów z celebrytami, po marketing, produkcję, sprawy prawne i handel detaliczny. Peter może teraz finansować zakupy mediów dla twojego produktu: www.mediafunding.com. Secrets of Power Negotiating: Inside Secrets from a Master Negotiator (Tajemnica negocjowania – wewnętrzne sekrety mistrza negocjacji) 256 stron Roger Dawson To książka o negocjowaniu, która naprawdę otworzyła mi oczy. Dała mi także do rąk praktyczne narzędzia, których mogłem natychmiast użyć. Wykorzystałem jej adaptację w formie audiobooka. Jeśli pragniesz więcej, to wspaniałymi książkami na ten temat są: Getting Past No Williama Ury’ego i Bargaining for Advantage: Negotiation Strategies for Reasonable People G. Richarda Shella. To jedyne książki na temat negocjacji, które mogą ci się przydać. „Response Magazine” (www.responsemagazine.com) To czasopismo jest poświęcone zarabiającej miliardy dolarów branży Direct Response (DR) i koncentruje się na marketingu za pośrednictwem telewizji, radia i internetu. Artykuły-poradniki (jak zwiększyć efektywność sprzedaży, jak obniżyć koszty mediów, jak poprawić realizację zamówień itp.) są przeplatane analizami przykładów skutecznych kampanii (George Foreman Grill, Girls Gone Wild itp.) Najlepsze firmy outsourcingowe w biznesie również ogłaszają się w tym czasopiśmie. To doskonałe źródło za doskonałą cenę – bezpłatne. „Jordan Whitney Greensheet” (www.jwgreensheet.com) To sekrety insidera świata DR. Tygodniowe i miesięczne raporty Jordana Whitneya analizują najlepsze kampanie produktowe – ofertę, cenę, gwarancję i częstotliwość publikacji ogłoszenia (co wiąże się z wydatkami, a więc i zyskiem). Publikacja zawiera również aktualizowaną bibliotekę nagrań, w której można kupić do celów analiz

reklamy publikowane w mediach internetowych i innych. Gorąco polecam. Small Giants: Companies That Choose to Be Great Instead of Big (Mali giganci: firmy, które postanowiły być wielkie, a nie duże) 256 stron Bo Burlingham Wieloletni redaktor czasopisma „Inc.”, Bo Burlingham, kreśli przepiękny kolaż i analizuje firmy dążące do wspaniałości, a nie wzrostu. Duży rozmiar jak rak toczy duże korporacje. Autor omawia między innymi działanie takich firm, jak Clif Bar Inc., Anchor Stream Microbrewery, oraz gwiazd rocka, jak Ani DiFranco’s Righteous Babe Records, a także przykłady z dziesiątek innych branż. Większy nie znaczy lepszy – ta książka to pokazuje.

Negocjowanie podróży po świecie i przygotowanie do eskapady Six Months Off: How to Plan, Negotiate, and Take the Break You Need Without Burning Bridges or Going Broke (Sześć miesięcy wolnego: jak zaplanować, wynegocjować i zrealizować wymarzony urlop, nie paląc za sobą mostów i nie plajtując) 252 strony Hope Dlugozima, James Scott i David Sharp To pierwsza książka, która skłoniła mnie do zastanowienia się i stwierdzenia: „Ku*wa m*ć. Przecież mogę to zrobić!”. Książka doszczętnie miażdży wszystkie obawy związane z długimi podróżami i krok po kroku prowadzi przez ten świat: jak wygospodarować czas na podróże, jak realizować inne cele, nie rezygnując z kariery. Pełna analiz przypadków i pożytecznych wskazówek. „Verge Magazine” (http://vergemagazine.com) To czasopismo, które dawniej nosiło tytuł „Transitions Abroad”, stanowi samo sedno alternatywnego podróżowania. Oferuje dziesiątki niesamowitych możliwości dla osób niebędących turystami. Zarówno drukowana, jak i internetowa wersja to dobry punkt wyjścia do burzy mózgów nad tym, jak spędzić czas za granicą. Może wziąć udział w wykopaliskach w Jordanii lub zostać ekowolontariuszem na Karaibach? Tu

znajdziesz wszystko. Ze strony internetowej: „Każda sprawa zabiera cię w podróż dookoła świata z ludźmi, którzy robią coś innego, a tym, co robią, odmieniają świat. To czasopismo dla tych, którzy chcą być wolontariuszami, pracować, studiować lub przeżyć przygodę za granicą”.

DODATKOWE ROZDZIAŁY Ta książka nie ogranicza się wyłącznie do tego, co trzymasz w rękach. Chciałem zawrzeć w niej dużo więcej, ale nie mogłem – ze względu na ograniczenia objętości. Wykorzystaj ukryte tu hasła, aby uzyskać dostęp do najlepszego, co mam do zaoferowania. Oto kilka przykładów, których przygotowanie zajęło mi całe lata: Jak uzyskać reklamę za 700 tysięcy dolarów, płacąc za nią tylko 10 tysięcy (zawiera prawdziwe scenariusze) Jak nauczyć się dowolnego języka w trzy miesiące Matematyka muzy – prognozowanie dochodów na dowolnym produkcie (zawiera analizy przypadków) Licencjonowanie – Od Tae Bo po Teddy’ego Ruxpina Prawdziwe umowy licencyjne za prawdziwe pieniądze (już one same mają wartość 5 tysięcy dolarów) Analizy przypadków co barwniejszych Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób i wywiady z nimi Internetowe narzędzie do planowania podróży dookoła świata Odwiedź moją stronę internetową www.fourhourblog.com, jeśli chcesz poznać dużo więcej treści przeznaczonej tylko dla czytelnika tej książki i zapoznać się z darmowymi planszami edukacyjnymi do komunikowania. A co byś powiedział na darmową podróż dookoła świata? Przyłącz się do nas i zobacz, jakie to proste.

PODZIĘKOWANIA W pierwszej kolejności muszę podziękować studentom, których opinie i pytania przyczyniły się do powstania tej książki, oraz Edowi Zschau, supermentorowi i superbohaterowi przedsiębiorczości – za to, że dali mi szansę porozmawiania z nimi. Ed, w świecie, w którym odkładanie marzeń na później to norma, byłeś światłem dla tych, którzy odważyli się robić to na swój własny sposób. Chylę czoła przed Twoimi umiejętnościami (i Karen Cindrich, Twojej najwspanialszej prawej ręki) i czekam na to, by znów jak kiedyś na ochotnika zetrzeć w klasie tablicę. Dla Ciebie zrobię wszystko, byś miał stukilowe muskuły!! Jack Canfield. Ty jesteś inspiracją. Pokazałeś mi, że można osiągnąć coś wielkiego i wciąż pozostać wspaniałym, dobrym człowiekiem. Ta książka była tylko ideą, dopóki nie tchnąłeś w nią życia. Nigdy za mało wdzięczności dla Ciebie za Twoją mądrość, wsparcie i niesamowitą przyjaźń. Stephen Hanselman. Księciu wśród ludzi i najlepszemu agentowi na świecie dziękuję za to, że książka ta „wygląda” jakoś na pierwszy rzut oka, i za to, że z pisarza stałem się wydawanym autorem. Nie potrafię sobie wyobrazić lepszego partnera i kumpla – to spoko gość! Czekam na następne wspólne przygody. Od negocjacji po nieustanne ożywianie sytuacji, zawsze mnie zadziwiasz. LevelFiveMedia to nowy rodzaj agentury, dzięki której debiutujący autorzy stają się autorami bestsellerów – i dzieje się to z precyzją szwajcarskiego zegarka. Heather Jackson. Twoja błyskotliwa redakcja i cudowna serdeczność sprawiły, że pisanie tej książki było przyjemnością. Dziękuję ci za wiarę we mnie! Być twoim pisarzem to zaszczyt. Reszta zespołu Crown. A szczególnie ci, którym zawracam głowę (ponieważ Was uwielbiam) przez więcej niż cztery godziny tygodniowo – w pierwszej kolejności mam tu na myśli Donnę Passannante i Tarę Gilbride – jesteście najlepszym światem wydawców. Czy to nie boli, że macie tak potężne mózgi?

Ta książka nie mogłaby powstać bez Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób, którzy zgodzili się opowiedzieć swoje historie. Na szczególne podziękowania zasługują Douglas „Demon Doc” Price, Steve Sims, John „DJ Vanya” Dial, Stephen Key, Hans Keeling, Mitchell Levy, Ed Murray, Jean-Marc-Hachey, Tina Forsyth, Josh Steinitz, Julie Szekely, Mike Kerlin, Jen Errico, Robin Malinosky-Rummell, Ritika Sundaresan, T.T. Venkatesh, Ron Ruiz, Doreen Orion, Tracy Hintz i dziesiątki innych, którzy woleli pozostać anonimowi w ścianach korporacji. Dziękuję również elitarnemu zespołowi i wspaniałym przyjaciołom z MEC Labs, w tym (choć nie tylko) dr. Flintowi McGlaughlinowi, Aaronowi Rosenthalowi, Ericowi Stocktonowi, Jeremiaszowi Brookinsowi, Jalali Hartmanowi i Bobowi Kemperowi. Szlifowanie treści książki, by z bezkształtnej masy stała się drukowanym dziełem, było torturą. Szczególnie dla korektorów! Głębokie ukłony i szczere podziękowania dla Jasona Burroughsa, Chrisa Ashendena, Mike’a Normana, Alberta Pope’a, Jillian Manus, Jess Portner, Mike’a Maplesa, Juana Manuela „Micho” Cambeforte’a, mojego wspaniałego brata Toma Ferrissa i niezliczonych innych osób, które wypieściły końcowy produkt. Szczególną wdzięczność winien jestem Carol Kline – której bystry umysł i samoświadomość przekształciły tę książkę – i Sherwoodowi Forlee, wielkiemu przyjacielowi i niestrudzonemu adwokatowi diabła. Moje wspaniałe stażystki: Ilena George, Lindsay Mecca, Kate Perkins Youngman i Laura Hurlbut. Dziękuję Wam za dotrzymanie terminów i uchronienie mnie przed nieuchronną zagładą. Zachęcam wszystkich wydawców, by zatrudnili Was, zanim zrobi to konkurencja! Ogromnie wdzięczny jestem autorom, którzy prowadzili mnie i inspirowali w całym tym procesie. Na zawsze pozostanę ich wiernym fanem. Ci autorzy to John McPhee, Michael Gerber, Rolf Potts, Phil Town, Po Bronson, A.J. Jacobs, Randy Komisar i Joy Bauer. Za pomoc w budowaniu szkół na całym świecie i zapewnienie funduszy na sfinansowanie projektów dla ponad 15 tysięcy uczniów amerykańskich szkół publicznych chciałbym podziękować – spośród niezliczonych innych osób – czytelnikom i przyjaciołom takim, jak: Matt Mullenweg, Gina Trapani, Joe Polish, David Bellis, John Morgan, Thomas Johnson, Dean Jackson, Peter Weck i SimplyHired.com, Yanik Silver, Metroblogging, Michael Port, Jay Peters, Aaron Daniel Bennett, Andrew Rosca, Birth & Beyond, Inc., Doula Services, Noreen Roman, Joseph Hunkins, Joe Duck, Mario Milanovic, Chris Daigle, Jose Castro, Tina M. Pruitt Campbell, Dane Low

i wszyscy ci, którzy wierzą, że możliwy jest karmiczny kapitalizm. Wszystkim czytelnikom i projektantom stylu życia, którzy podzielili się ze mną swoimi doświadczeniami i pomogli mi w stworzeniu rozszerzonego wydania – dziękuję! Nie byłoby to możliwe bez Was i nie potrafię wyrazić słowami swojej wdzięczności za Waszą szczodrość. Mam nadzieję, że nigdy nie przestaniecie myśleć z takim rozmachem i robić niezwykłych rzeczy. Sifu Steve Goericke i trener John Buxton nauczyli mnie, jak działać pomimo strachu i jak niestrudzenie walczyć o to, w co wierzę. Ta książka – i moje życie – to wynik Waszego wpływu. Dziękuję za jedno i drugie. Świat miałby znacznie mniej problemów, gdyby młodzi ludzie mieli więcej takich mentorów, jak Wy. I na koniec nie mniej ważna rzecz. Tę książkę dedykuję moim rodzicom, Donaldowi i Frances Ferriss, którzy w tym wszystkim prowadzili mnie, zachęcali, kochali i pocieszali. Kocham Was bardziej, niż można to wyrazić słowami.

O AUTORZE Timothy Ferriss, uznany przez magazyn „Fast Company” za jednego z „najbardziej innowacyjnych biznesmenów w roku 2007”, jest inwestorem typu „angel” i autorem oryginalnej wersji bestsellera numer jeden czasopism „New York Times”, „Wall Street Journal” i „Business Week”. Czterogodzinny tydzień pracy opublikowano już w trzydziestu pięciu krajach. Ponad sto razy wypowiadał się w mediach, takich jak „New York Times”, „Economist”, „Time”, „Forbes”, „Fortune”, CNN i CBS. Mówi w sześciu językach, z różnych miejsc na świecie prowadzi międzynarodową firmę za pośrednictwem bezprzewodowego internetu, a od roku 2003 jest popularnym wykładowcą na Uniwersytecie Princeton, gdzie promuje przedsiębiorczość jako narzędzie do projektowania idealnego stylu życia i zmieniania świata.

4-godzinny tydzień pracy Spis treści Okładka Strona tytułowa Strona redakcyjna Dedykacja PRZEDMOWA DO WYDANIA POSZERZONEGO I ZAKTUALIZOWANEGO Pierwsze i najważniejsze NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA Każdy niedowiarek powinien to przeczytać MOJA HISTORIA I DLACZEGO POWINIENEŚ PRZECZYTAĆ TĘ KSIĄŻKĘ HISTORIA CHOROBY

KROK ID jak Definicja 1 Ostrzeżenia i porównania

Jak przepuścić milion dolarów

w jeden wieczór 2 Reguły, jest złe

które zmieniają regułyWszystko,

co popularne,

Sztuka uników Jak opanować lęk i nie dać się obezwładnić 4 Zerowanie systemu Brak rozsądku i niedwuznaczność KROK II E jak Eliminacja 5 Koniec zarządzania czasemZłudzenia i Włosi 6 Dieta niskoinformacyjnaKultywowanie wybiórczej ignorancji 7 Przerwanie przerywania i sztuka odmowy 3

KROK IIIA jak Automatyzacja 8 Obsługa życiaOdciążenie i wypróbowanie geoarbitrażu 9 Dochód na autopilocie I Znajdowanie muzy 10 Dochód na autopilocie II Testowanie muzy 11 Dochód na autopilocie III MBA – Zarządzanie

przez

Nieobecność

Krok IV L jak Liberalizacja 12 Akt zniknięcia Jak uciec z biura 13 Nienaprawialne Jak skończyć z pracą 14 Miniemerytury Przyjęcie mobilnego stylu życia 15 Wypełnianie pustki 16 Trzynaście najczęstszych błędówpopełnianych przez Bogatych w Zupełnie Nowy Sposób 17 Ostatni rozdział E-mail, który musisz przeczytać Jeszcze nie koniec Najlepsze wpisy z bloga Życie z czterogodzinnym tygodniem pracy Analizy przypadków, wskazówki i triki

LEKTURA OBOWIĄZKOWA Kilka znaczących pozycji DODATKOWE ROZDZIAŁY PODZIĘKOWANIA O AUTORZE