Anthony Horowitz - 02 - Moriarty.pdf

SAVE OFFLINE

Nota z „Times of London” 24 kwietnia 1891

Znaleziono zwłoki w Highgate! Po licja n ie p o trafi ro zwik łać zag ad k i wy jątk o wo b ru taln eg o mo rd ers twa, k tó reg o o fiarę zn alezio n o p rzy M erto n Lan e, w zazwy czaj p rzy jemn ej i s p o k o jn ej o k o licy Hig h g ate. Zmarły , mężczy zn a d wu d zies to p aro letn i, zo s tał p o s trzelo n y w g ło wę, lecz s zczeg ó ln e zain teres o wan ie p o licji wzb u d ził fak t, iż wcześ n iej s p ętan o mu ręce. In s p ek to r G. Les trad e, k tó ry p ro wad zi ś led ztwo , s k łan ia s ię k u p rzek o n an iu , iż o k ru tn a ta zb ro d n ia, czy wręcz eg zek u cja, mo że mieć związek z n ied awn y mi zamies zk ami n a u licach Lo n d y n u . Zid en ty fik o wał o fiarę jak o J o n ath an a Pilg rima, Amery k an in a, k tó ry zatrzy mał s ię w p ry watn y m k lu b ie w M ay fair, a o d wied ził metro p o lię n ajp rawd o p o d o b n iej w in teres ach . Sco tlan d Yard n awiązał ju ż k o n tak t z amery k ań s k im p rzed s tawiciels twem, jed n ak że n ie u s talo n o jes zcze ad res u zamies zk an ia zab iteg o mężczy zn y i n ie zg ło s ili s ię d o tąd jeg o k rewn i. Do ch o d zen ie trwa.

1 Wodospad Reichenbach

C

zy k to k o lwiek n ap rawd ę u wierzy ł w to , co rzek o mo wy d arzy ło s ię p rzy wo d o s p ad zie Reich en b ach ? Sp is an o tak wiele relacji, a ja wciąż n ie mo g ę s ię o p rzeć wrażen iu , że wiele w n ich b rak o wało ... zwłas zcza p rawd y . Weźmy ch o ćb y d o n ies ien ia „J o u rn al d e Gen èv e” i Ag en cji Reu tera. Czy tałem je wn ik liwie o d p ierws zej d o o s tatn iej litery , co wcale n ie b y ło łatwe, zważy ws zy n a to , że n ap is an o je, jak więk s zo ś ć eu ro p ejs k ich p u b lik acji, b o leś n ie s u ch y m języ k iem – zu p ełn ie jak b y k to ś relacjo n o wał fak ty z p rzy mu s u , a n ie d lateg o , że ch ce s ię p o d zielić z czy teln ik iem ty m, czeg o s ię d o wied ział. Czeg o więc ja s ię d o wied ziałem? Teg o , że Sh erlo ck Ho lmes i jeg o arcy wró g , p ro fes o r J ames M o riarty , o k tó reg o is tn ien iu ś wiat teraz d o p iero u s ły s zał, s p o tk ali s ię i zg in ęli. Ró wn ie d o b rze mó g łb y to b y ć rap o rt z wy p ad k u au to mo b ilo weg o ; mn iej więcej ty le emo cji wło ży li w s wą p racę au to rzy o b u arty k u łó w. Nawet n ag łó wk i b y ły n u d n e. J ed n ak że ty m, co zas k o czy ło mn ie n ajb ard ziej, b y ła relacja d o k to ra J o h n a Wats o n a. Op is ał całe zajś cie w „Stran d M ag azin e”, p o czy n ając o d p u k an ia d o d rzwi jeg o g ab in etu wieczo rem 2 4 k wietn ia 1 8 9 1 ro k u , b y p rzejś ć n as tęp n ie d o ws p o mn ień z p o d ró ży d o Szwajcarii. Zap ewn e n ik t tak żarliwie jak ja n ie p o d ziwia ży cio weg o d zieła wielk ieg o k ro n ik arza p rzy g ó d i d o k o n ań n ajwięk s zeg o z d etek ty wó w i wy b itn eg o zn awcy s p raw k ry min aln y ch , k tó re ws zak ws p ó ln ie ro związali. Siad ając p rzed mą wiern ą mas zy n ą d o p is an ia – Remin g to n n r 2 , mo d el u lep s zo n y , n atu raln ie amery k ań s k i wy n alazek – g o tó w p o d jąć wielk ie wy zwan ie, wiem d o s k o n ale, że n ig d y n ie d o ró wn am mu an i d o k ład n o ś cią, an i talen tem p is ars k im. M u s zę jed n ak zad ać s o b ie p y tan ie: J ak to mo żliwe, że aż tak s ię p o my lił? J ak mó g ł n ie d o s trzec n ieś cis ło ś ci tak o czy wis ty ch , że rzu ciły b y s ię w o czy n awet n ajb ard ziej tęp emu k o mis arzo wi p o licji? Ro b ert Pin k erto n p o wied ział k ied y ś , że k łams two jes t jak martwy k o jo t: z czas em co raz b ard ziej ś mierd zi. I p ewn ie jak o p ierws zy s twierd ziłb y ś miało , że w s p rawie wy d arzeń p rzy wo d o s p ad zie Reich en b ach ś mierd zi d o s ło wn ie ws zy s tk o .

Wy b acz, czy teln ik u , n ad miar emfazy w mo ich s ło wach , lecz mo ja opowieść – ta o p o wieś ć – led wie zaczy n a s ię o d Reich en b ach , a p ó źn iejs ze wy d arzen ia n ie b ęd ą miały s en s u , jeś li n ie p rzy jrzy my s ię b liżej fak to m. Kim jes tem? Pewn ie wo lałb y ś wied zieć, k o mu d o trzy mu jes z to warzy s twa, zatem p o wiem, że n azy wam s ię Fred erick Ch as e i jes tem s tars zy m ś led czy m w Ag en cji Detek ty wis ty czn ej Pin k erto n a w No wy m J o rk u . W Eu ro p ie b y łem p ierws zy – i zap ewn e o s tatn i – raz w ży ciu . J ak wy g ląd am? Wiad o mo , tru d n o czło wiek o wi o p is ać s ameg o s ieb ie, ja jed n ak zd o b ęd ę s ię n a u czciwo ś ć i rzek n ę, że n ie mó g łb y m n azwać s ieb ie p rzy s to jn y m. M am czarn e wło s y i o czy w b liżej n ieo k reś lo n y m o d cien iu b rązu . J es tem s zczu p ły , lecz ch o ć mam led wie czterd zieś ci k ilk a lat, wid ać p o mn ie ś lad y wy zwań , k tó re rzu cało mi ży cie. J es tem też k awalerem i o b awiam s ię, że to czas em wid ać p o my m s tro ju , mo że o d ro b in ę zb y t zn o s zo n y m. Gd y b y zamk n ąć mn ie w p o k o ju z k ilk o ma in n y mi mężczy zn ami, o d ezwałb y m s ię jak o o s tatn i – tak a jes t mo ja n atu ra. Do tarłem d o Reich en b ach p ięć d n i p o k o n fro n tacji, k tó rą ś wiat p o zn ał jak o Ostatnią zagadkę. Có ż, d ziś ju ż wiemy , że n ie b y ło w n iej n ic o s tateczn eg o – i ch y b a właś n ie w ty m tk wi cały p ro b lem. A zatem... Zaczn ijmy o d p o czątk u . Sh erlo ck Ho lmes , n ajwy b itn iejs zy d etek ty w-k o n s u ltan t ws zech czas ó w, u ciek a z An g lii, lęk ając s ię o s wo je ży cie. Do k to r Wats o n , k tó ry zn a g o lep iej n iż k to k o lwiek in n y i k tó ry n ie d ałb y p o wied zieć o n im złeg o s ło wa, ty m razem mu s i p rzy zn ać: Ho lmes jes t w n ie n ajlep s zy m s tan ie, wy czerp an y tru d n ą s p rawą, k tó ra wy mk n ęła mu s ię z rąk . Czy mo żemy g o za to win ić? W ciąg u zaled wie jed n eg o ran k a zo s tał zaatak o wan y aż trzy k ro tn ie: n iewiele b rak o wało , a n a Welb eck Street ro zjech ałb y g o d wu k o n n y p o wó z, o mal n ie trafiła weń ceg ła s p ad ająca – a raczej: rzu co n a – z d ach u p rzy Vere Street i wres zcie, p rzed d rzwiami d o mu Wats o n a, rzu cił s ię n a n ieg o jak iś p o czciwiec u zb ro jo n y w p ałk ę. Czy ż w tak ich o k o liczn o ś ciach n ie p o zo s tała mu jed y n ie u cieczk a? Otó ż n ie. Is tn iały i in n e wy jś cia, a ich mn o g o ś ć k aże mi s ię zas tan awiać, co też p rzy s zło p an u Ho lmes o wi d o g ło wy . Oczy wiś cie n ie o zn acza to , że zwy k le jeg o p o czy n an ia b y ły b ard ziej p rzejrzy s te – b ąd ź co b ąd ź p rzeczy tałem b o d aj ws zy s tk ie relacje z jeg o p rzy g ó d i an i razu n ie u d ało mi s ię o d g ad n ąć ro związan ia zag ad k i. Zad ziwiające jes t n ad e ws zy s tk o to , d laczeg o wy d awało mu s ię, że n a k o n ty n en cie b ęd zie b ard ziej b ezp ieczn y n iż w ro d zin n y ch s tro n ach . Ws zak Lo n d y n to mias to g ęs to zalu d n io n e i tętn iące ży ciem; a o n zn a je o d p o d s zewk i i, jak s am wy zn ał, ma w n im b ezp ieczn e miejs ca („p ięć mały ch k ry jó wek ”, jak n ap is ał Wats o n ), o k tó ry ch

is tn ien iu wie ty lk o o n . M ó g ł też p o s łu ży ć s ię p rzeb ran iem, b a, n awet wp ad ł n a ten p o my s ł! Led wie n as tęp n eg o d n ia, g d y Wats o n d o tarł n a Victo ria Statio n , zau waży ł s ęd ziweg o wło s k ieg o k s ięd za zajęteg o d y s k u s ją z b ag ażo wy m; mało teg o , zap ro p o n o wał mu n awet p o mo c. Po tem zaś , g d y razem ws ied li d o p o wo zu , s p ęd zili k ilk a min u t twarzą w twarz, zan im Wats o n ro zp o zn ał p rzy jaciela. Z tak im talen tem d o ch arak tery zacji Ho lmes mó g ł ró wn ie d o b rze s p ęd zić trzy lata w ro li k ato lick ieg o k ap łan a, n im k to k o lwiek b y s ię zo rien to wał. M ó g ł n awet s k ry ć s ię we wło s k im k las zto rze. Pad re Sh erlo ck ... Os zu k ałb y ws zy s tk ich wro g ó w! Kto wie, mo że p rzeło żen i p o zwo lilib y mu o d d ać s ię k tó remu ś z p o b o czn y ch zain teres o wań , ch o ćb y p s zczelars twu ? Ty mczas em Ho lmes wy p u s zcza s ię w p o d ró ż – b ez żad n eg o p lan u , jak s ię wy d aje – i p ro s i Wats o n a, b y mu to warzy s zy ł. Dlaczeg o ? Nawet n ajb ard ziej n iek o mp eten tn y p rzes tęp ca p o trafi u s talić, d o k ąd wy jech ała p o s zu k iwan a o s o b a; n ieco lep s i g o to wi s ą ru s zy ć jej ś lad em. A n ie zap o min ajmy , że mo wa tu o p rzes tęp cy n iemający m s o b ie ró wn y ch , o mis trzu p ro fes ji, o czło wiek u , k tó reg o s am Ho lmes p o d ziwia i k tó reg o s ię lęk a. Nie wierzę an i tro ch ę w to , b y mó g ł zlek ceważy ć M o riarty ’eg o . Zd ro wy ro zs ąd ek p o d p o wiad a, że b y ła to k o lejn a z jeg o n iezwy k ły ch g ier. Sh erlo ck Ho lmes jed zie k o lejn o d o Can terb u ry , Newh av en , Bru k s eli i Stras b u rg a – i n ieu s tan n ie jes t ś led zo n y . W Stras b u rg u o d b iera teleg ram o d lo n d y ń s k iej p o licji, z in fo rmacją o s ch wy tan iu ws zy s tk ich czło n k ó w g an g u M o riarty ’eg o . Wiad o mo ś ć ta o k azu je s ię jed n ak fałs zy wa: z s ieci zd o łał s ię wy d o s tać jed en k lu czo wy g racz, ch o ć mo że n ie p o win ien em tak p is ać, alb o wiem p rawd ziwie g ru b a ry b a, w o s o b ie p u łk o wn ik a Seb as tian a M o ran a, n ig d y n awet s ię d o o wej s ieci n ie zb liży ła. Pu łk o wn ik M o ran , n ajlep s zy s trzelec wy b o ro wy Eu ro p y , b y ł, n awias em mó wiąc, ś wietn ie zn an y Ag en cji Pin k erto n a. Ba, p o d k o n iec k ariery b y ł d o s k o n ale zn an y b o d aj ws zy s tk im s tró żo m p rawa n a tej p lan ecie. Sweg o czas u zas ły n ął u s trzelen iem w Rad źas th an ie aż jed en as tu ty g ry s ó w w ciąg u zaled wie ty g o d n ia; wy czy n ten w ró wn y m s to p n iu zach wy cił jeg o d ru h ó w my ś liwy ch , jak i o b u rzy ł czło n k ó w Kró lews k ieg o To warzy s twa Geo g raficzn eg o . Ho lmes n azwał g o d ru g im n ajn ieb ezp ieczn iejs zy m czło wiek iem w Lo n d y n ie, w d wó jn as ó b g ro źn y m z racji teg o , że d ziałał ty lk o i wy łączn ie d la p ien ięd zy . Weźmy ch o ćb y mo rd ers two p an i Ab ig ail Stewart, s zaco wn ej wd o wy , zas trzelo n ej p o d czas g ry w b ry d ża w Lau d er. M o ran p o p ełn ił je ty lk o d lateg o , b y mó c s p łacić d łu g i h azard o we w k lu b ie k arcian y m Bag atelle. Dziwn ie s ię czu ję n a my ś l o ty m, że g d y Ho lmes czy tał teleg ram, M o ran b y ł n ies p ełn a s to jard ó w o d n ieg o – s ączy ł zio ło wą h erb atk ę n a

h o telo wy m taras ie. Có ż, ju ż wk ró tce mieli s ię jed n ak s p o tk ać. Ze Stras b u rg a Ho lmes ru s za d o Gen ewy . Przez ty d zień cies zy o czy p ejzażami o ś n ieżo n y ch wzg ó rz i u ro k liwy ch wio s ek d o lin y Ro d an u . Wats o n o k reś lił o wo in terlu d iu m mian em „czaru jąceg o ”, lecz ch o ć ja w p o d o b n y ch o k o liczn o ś ciach ab s o lu tn ie n ie u ży łb y m tak ieg o s ło wa, mo żemy ch y b a ty lk o p o d ziwiać to , jak d waj b lis cy p rzy jaciele p o trafią s ię relak s o wać w s wo im to warzy s twie n awet w tak tru d n y ch ch wilach . Ho lmes jed n ak n ad al o b awia s ię o s wo je ży cie; d o ch o d zi też d o k o lejn eg o in cy d en tu . Po d czas węd ró wk i ś cieżk ą n ad s talo wo s zarą to n ią Dau b en s ee o mal n ie zo s taje trafio n y g łazem, k tó ry s tacza s ię p o zb o czu g ó ry . M iejs co wy p rzewo d n ik zap ewn ia g o , że tak ie rzeczy zd arzają s ię d o ś ć częs to , ja zaś jes tem s k ło n n y mu wierzy ć. Przejrzałem map y i p rzeliczy łem d y s tan s e – o ile s ię n ie my lę, n a ty m etap ie p rzeciwn ik wy p rzed za Ho lmes a zn acząco ; o czek u je jeg o p rzy b y cia. M imo zap ewn ień p rzewo d n ik a d etek ty w jes t p rzek o n an y , że o mal n ie p ad ł o fiarą zamach u , i p rzez res ztę d n ia d ręczy g o o g ro mn y n iep o k ó j. Wres zcie Ho lmes d o ciera d o wio s k i M eirin g en n ad rzek ą Aare, g d zie wraz z Wats o n em zatrzy mu je s ię w p en s jo n acie En g lis ch er Ho f, p ro wad zo n y m p rzez b y łeg o k eln era z lo n d y ń s k ieg o h o telu Gro s v en o r. Właś n ie ten czło wiek , Peter Steiler, s u g eru je mu , b y o d wied ził wo d o s p ad Reich en b ach . Przez k ró tk i czas s zwajcars k a p o licja p o d ejrzewała g o o ws p ó łp racę z M o riarty m – co mó wi wam b o d aj ws zy s tk o , co p o win n iś cie wied zieć o jak o ś ci tamtejs zy ch tech n ik ś led czy ch . J eś li zaś ch cecie zn ać mo je zd an ie, ci s tró że p rawa mielib y p ro b lemy n awet ze zn alezien iem p łatk a ś n ieg u n a alp ejs k im lo d o wcu . I ja zatrzy małem s ię w o wy m p en s jo n acie, a tak że o s o b iś cie p rzes łu ch ałem Steilera. By ł n ie ty lk o n iewin n y ; b y ł czło wiek iem p ro s ty m i n iemal n ie p o d n o s ił g ło wy zn ad s wy ch ro n d li i g arn k ó w (a cały m p rzy b y tk iem zarząd zała w p rak ty ce jeg o żo n a). Aż d o ch wili, g d y ś wiat zap u k ał d o jeg o d rzwi, Steiler n awet n ie wied ział, że g o ś cił p o d s wy m d ach em tak zn amien itą o s o b is to ś ć, a n a wieś ć o ś mierci Ho lmes a o zn ajmił w s zczery m o d ru ch u s erca, że n azwie n a jeg o cześ ć fo n d u e, k tó re p rzy rząd zał wed le włas n eg o p rzep is u . I n ie b y ło n ic p o d ejrzan eg o w ty m, że p o lecił Ho lmes o wi wo d o s p ad Reich en b ach , p rzeciwn ie, b y ło b y d ziwn e, g d y b y teg o n ie u czy n ił. J u ż wted y b y ło to miejs ce p o p u larn e wś ró d tu ry s tó w i ro man ty k ó w. Latem łatwo tam s p o tk ać k ilk u malarzy s ied zący ch wzd łu ż o ms załej ś cieży n y i s tarający ch s ię u wieczn ić wo d ę z to p n iejąceg o lo d o wca Ro s en lau i, k tó ra s p ad a efek to wn y m s tru mien iem w trzy s tu s to p o wą ro zp ad lin ę. Starający ch s ię, d o d ajmy , d aremn ie. J es t w ty m d o ś ć p o n u ry m miejs cu jak aś n iemal n ad n atu raln a mo c, k tó ra s k u teczn ie o p iera s ię

p as telo m i o lejo m malarzy , mo że z wy jątk iem p aru n ajwy b itn iejs zy ch . Wid ziałem w No wy m J o rk u o b razy Ch arles a Pars o n s a i Eman u ela Leu tzeg o – mo że ci d waj p o trafilib y s ię zmierzy ć z tak im zjawis k iem zwy cięs k o . Sp o g ląd ając n a n ie, miałem wrażen ie, że to k o n iec ś wiata, n ig d y n ieu s tająca ap o k alip s a g rzmiąceg o n u rtu i p y łu wo d n eg o , k tó ry s ię n ad n im u n o s i n iczy m p ara, b lo k u jąc s ło ń ce i p ło s ząc p tak i. Sk aln e ś cian y , wś ró d k tó ry ch zamk n ięta jes t d zik a k as k ad a wo d y , s ą n iep rzy s tęp n e i s tare jak Rip Van Win k le. Sh erlo ck Ho lmes częs to p rzejawiał p ewn ą s k ło n n o ś ć d o melo d ramaty czn y ch zach o wań , ale ty m razem p rzes zed ł s ameg o s ieb ie. Oto miał d o s wej d y s p o zy cji s cen ę n iep o d o b n ą d o in n y ch , id ealn ą d o o d eg ran ia wielk ieg o fin ału , k tó ry mó g łb y g o u czy n ić p o s tacią wieczn ą jak s am wo d o s p ad . I właś n ie w ty m mo men cie s p rawy zaczy n ają s ię p rzed s tawiać p o d ejrzan ie. Ho lmes i Wats o n s to ją jak iś czas razem p rzy wo d o s p ad zie i g d y wres zcie g o to wi s ą ru s zy ć w d ro g ę, zn ien ack a p o jawia s ię n ieco p u lch n y , jas n o wło s y cztern as to latek . Są zas k o czen i – i tru d n o s ię temu d ziwić. Ch ło p ak jes t u b ran y o d s tó p d o g łó w w trad y cy jn y s zwajcars k i s tró j – wręcz k o s tiu m! Wąs k ie n o g awk i s p o d n i g in ą w wy s o k o p o d ciąg n ięty ch p o d k o lan ó wk ach , a s p o d lu źn ej czerwo n ej k amizeli wy s taje b iała k o s zu la. Tru d n o n ie u zn ać, że to wręcz n ied o rzeczn y wid o k ; ws zak to Szwajcaria, a n ie wo d ewil w Palace Th eatre. M am wrażen ie, że ch ło p ak za b ard zo s ię s tara o d eg rać s wo ją ro lę. Tak czy o wak twierd zi, że jak aś k o b ieta w En g lis ch er Ho f n ag le zach o ro wała i z jak ieg o ś p o wo d u n ie p o zwala miejs co wemu lek arzo wi, b y ją zb ad ał. Có ż b y ś cie p o częli n a miejs cu Wats o n a? Nie u wierzy lib y ś cie w tę p o d ejrzan ą h is to ry jk ę czy mo że p o rzu cilib y ś cie jed y n eg o p rzy jaciela w n ajg o rs zy m d la n ieg o czas ie i w miejs cu iś cie p iek ieln y m? W relacji d o k to ra ch ło p iec więcej s ię n ie p o jawia, lecz my ju ż wk ró tce s p o tk amy g o p o n o wn ie. Wats o n s u g eru je wp ro s t, że s zwajcars k i p rzeb ieran iec mo że p raco wać d la M o riarty ’eg o , lecz o d tej ch wili n awet o n im n ie ws p o min a. Od d ala s ię za to w wielk im p o ś p iech u d o n ieis tn iejącej p acjen tk i, w g eś cie ty leż ws p an iało my ś ln y m, ile n iep rzemy ś lan y m. M in ą trzy lata, zan im Ho lmes p o jawi s ię p o n o wn ie, my zaś mu s imy p amiętać, że w to k u wy d arzeń , k tó re tu relacjo n u ję, ws zy s cy zg o d n ie u ważali g o za zmarłeg o . W Przygodzie w pustym domu Wats o n p rzy tacza n am wy jaś n ien ia, k tó ry ch zn aczn ie p ó źn iej u d zielił mu Sh erlo ck , ja zaś , p rzeczy taws zy w ży ciu n iezliczo n e to my zezn ań , mu s zę wy zn ać, że n iewiele b y ło wś ró d n ich h is to ry jek p o d o b n ie wy p ełn io n y ch n ied o rzeczn y mi wręcz zb ieg ami o k o liczn o ś ci. Có ż, s k o ro jed n ak tak b rzmi relacja p o czciweg o d o k to ra, mu s imy ch y b a p rzy jąć ją za p rawd ziwą.

Gd y Wats o n , wed le ws p o mn ień Ho lmes a, s p ies zy z p o mo cą d o rzek o mej p acjen tk i, n a wąs k iej ś cieżce o taczającej łu k iem p o ło wę wo d o s p ad u p o jawia s ię p ro fes o r J ames M o riarty . Owa ś cieżk a k o ń czy s ię ś lep o , zatem Ho lmes n ie ma n ajmn iejs zy ch s zan s n a u cieczk ę – ch o ć n ie twierd zę, że tak a my ś l w o g ó le zaś witała w jeg o g ło wie. To trzeb a mu o d d ać: jes t czło wiek iem, k tó ry zaws ze s tawia czo ło p rzeciwn o ś cio m, czy to jad o witej żmii b ag ien n ej, czy ś mierteln ie n ieb ezp ieczn ej tru ciźn ie wy wo łu jącej o b łęd , czy o g aro wi z p iek ła ro d em g ras u jącemu p o wrzo s o wis k ach . Wy k o n ał w ży ciu wiele p o s u n ięć, k tó ry ch n ie zawah am s ię n azwać zd u miewający mi, ale n ig d y n ie u ciek ał p rzed wro g iem. Zaczy n ają ro zmo wę. Ho lmes p ro s i o p o zwo len ie n a p o zo s tawien ie lis tu d o s tareg o p rzy jaciela, a p ro fes o r M o riarty wy raża zg o d ę. Ty le p rzy n ajmn iej mo żemy s twierd zić, b o zach o wały s ię o we trzy k artk i zap is an e jeg o ręk ą; n ależą d ziś d o n ajcen n iejs zy ch d o k u men tó w w zb io rach czy teln i Britis h Lib rary w Lo n d y n ie, g d zie miałem o k azję p rzy jrzeć s ię im z b lis k a. Gd y jed n ak wy mian a u p rzejmo ś ci d o b ieg a k o ń ca, p rzeciwn icy wd ają s ię w co ś , co n azwałb y m n ie walk ą, ale p ak tem s amo b ó jcó w: o b aj czy n ią ws zy s tk o , b y wraz z ry walem s to czy ć s ię w b u rzliwy n u rt. I p ewn ie tak b y s ię s tało , g d y b y n ie to , że Ho lmes ma jes zcze as a w ręk awie: zn a bartitsu. Nig d y wcześ n iej o n iej n ie s ły s załem, ale p o n o ć jes t to s ztu k a walk i wy my ś lo n a p rzez p ewn eg o b ry ty js k ieg o in ży n iera, łącząca w s o b ie elemen ty b o k s u i ju d o . Detek ty w wie, jak i z n iej zro b ić u ży tek . M o riarty d aje s ię zas k o czy ć i zep ch n ięty z u rwis k a z p o two rn y m k rzy k iem n a u s tach s p ad a w o tch łań . Zan im zn ik n ie w falach , Ho lmes wid zi jes zcze, jak n ies zczęś n ik o d b ija s ię w lo cie o d s k ały . Sam jes t b ezp ieczn y ... Wy b acz, czy teln ik u , ale czy ż ten o p is s tarcia ty tan ó w n ie p o zo s tawia w was p ewn eg o n ied o s y tu ? Warto s o b ie zad ać p y tan ie: Dlaczeg o M o riarty w o g ó le d o p u ś cił d o walk i s am n a s am? Staro mo d n e b o h aters two to p ięk n a rzecz (ch o ć jes zcze n ie s p o tk ałem p rzes tęp cy , k tó ry miałb y k u n iemu s k ło n n o ś ć), ale czemu miało b y s łu ży ć n arażan ie s ię n a tak wielk ie n ieb ezp ieczeń s two ? M ó wiąc wp ro s t: Dlaczeg o p ro fes o r n ie wy jął rewo lweru i n ie p aln ął p rzeciwn ik o wi w łeb z n ajk ró ts zeg o d y s tan s u ? To d o p rawd y d ziwn e, lecz jes zcze b ard ziej o s o b liwe jes t zach o wan ie Ho lmes a. Działając p o d wp ły wem imp u ls u , p o s tan awia s fin g o wać włas n ą ś mierć. Ws p in a s ię n a ś cian ę s k aln ą p o d ru g iej s tro n ie ś cieżk i i u k ry wa s ię, czek ając n a p o wró t Wats o n a. Czy n i to , rzecz jas n a, p o to , b y n ie zo s tawić tro p ó w, k tó re mo g ły b y ws k azy wać, że jed en z walczący ch o calał. Ale p o co ? Przecież p ro fes o r M o riarty n ie ży je, a wcześ n iej p rzed s tawiciel b ry ty js k iej p o licji o zn ajmił Ho lmes o wi, że ares zto wan o cały g an g .

Dlaczeg o d etek ty w n ad al u waża, że g ro zi mu n ieb ezp ieczeń s two ? Co mo że zy s k ać, u d ając n ieb o s zczy k a? Gd y b y m to ja b y ł Ho lmes em, p o wró ciłb y m czy m p ręd zej d o En g lis ch er Ho f n a p y s zn y s zn y cel wied eń s k i i u czcił zwy cięs two k ielis zk iem win a z Neu ch âtel. Ty mczas em d o k to r Wats o n u ś wiad amia s o b ie, że zo s tał o s zu k an y , i w p o ś p iech u wraca n a miejs ce k o n fro n tacji, g d zie z tro p ó w p o zo s tawio n y ch p rzez walczący ch o d czy tu je p rzeb ieg wy d arzeń . Zaraz też wzy wa p o mo c i p rzes zu k u je o k o licę z k ilk o ma o ch o tn ik ami z h o telu i miejs co wy m p o licjan tem, n iejak im Ges s n erem. Ho lmes ich wid zi, ale n ie u jawn ia s ię, ch o ć p rzecież mu s i b y ć ś wiad o m ro zterek targ ający ch jeg o n ajwiern iejs zy m to warzy s zem. Zn ajd u ją lis t. Od czy tu ją g o i s taje s ię jas n e, że n ic tu p o n ich – o d ch o d zą. Ho lmes p o s tan awia wró cić n a ś cieżk ę i wted y n as tęp u je k o lejn y n ieo czek iwan y i w g ru n cie rzeczy n iep o jęty zwro t ak cji. Ok azu je s ię, że p ro fes o r M o riarty n ie s tawił s ię u wo d o s p ad u Reich en b ach s amo tn ie. Gd y Ho lmes p o d ejmu je n iełatwą p ró b ę zejś cia ze s k aln ej ś cian y , n ag le p o jawia s ię mężczy zn a, k tó ry u s iłu je s trącić g o w p rzep aś ć, cis k ając k amien ie. Owy m czło wiek iem jes t p u łk o wn ik Seb as tian M o ran . Lecz có ż, u lich a, o n ro b i w ty m miejs cu ? Czy b y ł ś wiad k iem walk i Ho lmes a z M o riarty m, a jeś li tak , to d laczeg o n ie p ró b o wał p o mó c s wemu mo co d awcy ? I g d zie s ię p o d ziała jeg o b ro ń ? Czy n ajwy b itn iejs zy s trzelec wy b o ro wy n a ś wiecie mó g ł n ieo p atrzn ie zo s tawić ją w p o ciąg u ? An i Ho lmes , an i Wats o n , an i n ik t in n y n ie d aje n am ro zs ąd n y ch o d p o wied zi n a te p y tan ia, ja zaś , s tu k ając w k lawiatu rę mas zy n y , n ie mam wątp liwo ś ci, że n ależy je s tawiać. Prześ lad u ją mn ie, k łęb ią s ię u p arcie i n ie mo g ę p rzed n imi u ciec, aż w k o ń cu mam wrażen ie, jak b y m p ęd ził p o wo zem p rzez Piątą Aleję, n ie mo g ąc zatrzy mać s ię n a ś wiatłach . I właś ciwie ty lk o ty le wiemy o wy d arzen iach n ad wo d o s p ad em Reich en b ach . His to ria, k tó rą teraz o p o wiem, zaczy n a s ię p ięć d n i p ó źn iej, g d y w k ry p cie k o ś cio ła Święteg o M ich ała w M eirin g en s p o ty k a s ię trzech mężczy zn . Pierws zy m jes t d etek ty w in s p ek to r ze Sco tlan d Yard u , s ławn eg o cen tru m d o wo d zen ia b ry ty js k iej p o licji, Ath eln ey J o n es . Dru g im jes tem ja. Trzeci d żen telmen jes t wy s o k i i s zczu p ły ; ma wy d atn e czo ło i g łęb o k o o s ad zo n e o czy , k tó re mo g ły b y s ię p rzy g ląd ać ś wiatu ch ło d n o , n awet zło wro g o , g d y b y ty lk o p o zo s tało w n ich ch o ć tro ch ę ży cia. Teraz jed n ak s ą s zk lis te i p u s te. Czło wiek ten , u b ran y w d o ś ć o ficjaln y s tró j – k o s zu lę ze s tó jk ą i d łu g i frak – zo s tał wy ło wio n y z p o to k u Reich en b ach , w p ewn ej o d leg ło ś ci o d wo d o s p ad u . J eg o lewa n o g a jes t złaman a, wid ać też ś lad y p o ważn y ch o b rażeń b ark u i g ło wy , lecz p rzy czy n ą ś mierci

b y ło u to n ięcie. M iejs co wi p o licjan ci p rzy czep ili k arteczk ę d o n ad g ars tk a jeg o ręk i s p o czy wającej n ieru ch o mo n a p iers i. Wid n ieje n a n iej n azwis k o : J ames M o riarty . To właś n ie jes t p rzy czy n a, d la k tó rej p o k o n ałem d łu g ą d ro g ę d o Szwajcarii. Wy d aje s ię jed n ak , że p rzy b y łem za p ó źn o .

2 Inspektor Athelney Jones

J

es t p an p ewn y , że to n ap rawd ę o n ?

– J ak n ajb ard ziej, p an ie Ch as e. J ed n ak p o rzu ćmy n a ch wilę mo je o s o b is te p rzek o n an ie i ro zważmy d o wo d y . Ok o liczn o ś ci, k tó re s p rawiły , że wid zimy p rzed s o b ą to ciało , b ez wątp ien ia p as u ją d o zn an y ch n am fak tó w. Ale jeś li zmarły n ie jes t M o riarty m, to mamy o b o wiązek zad ać s o b ie k ilk a p y tań : Kim w is to cie jes t, w jak i s p o s ó b zg in ął o raz co s ię s tało z p rawd ziwy m M o riarty m? – Zn alezio n o ty lk o jed n e zwło k i. – Tak mi p o wied zian o . Nies zczęs n y p an Ho lmes ... b ez s zan s n a o s tatn ie p o cies zen ie w p o s taci ch rześ cijań s k ieg o p o g rzeb u , a p rzecie k ażd y n a n ie zas łu g u je. Lecz jed n eg o mo żemy b y ć p ewn i: jeg o n azwis k o p rzetrwa. Zaws ze to jak aś p o ciech a. Ro zmo wę tę p ro wad ziliś my w wilg o tn y m, p o n u ry m p o d ziemiu k o ś cio ła, miejs cu n ietk n ięty m ciep łem i aro matem o weg o wio s en n eg o d n ia. In s p ek to r J o n es s tał p rzy mn ie, ze zło żo n y mi n a p lecach ręk ami p o ch y lając s ię n ad ciałem to p ielca, jak b y b ał s ię zak ażen ia. Ob s erwo wałem jeg o ciemn o -s zare o czy p rzy g ląd ające s ię b ad awczo zwło k o m o d g ło wy aż d o s tó p , n a k tó ry ch b rak o wało jed n eg o b u ta. M o riarty n ajwy raźn iej miał s łab o ś ć d o jed wab n y ch , h afto wan y ch s k arp et. Sp o tk aliś my s ię z J o n es em n ied łu g o p rzed tą ch wilą, n a p o s teru n k u p o licji w M eirin g en . By łem s zczerze zd ziwio n y fak tem, iż maleń k a wio s k a zag u b io n a wś ró d s zwajcars k ich g ó r, w d o lin ie p ełn ej jas k ró w i k ó z, p o s iad a włas n y p o s teru n ek . Z d ru g iej jed n ak s tro n y , jak ju ż ws p o min ałem, miejs co wo ś ć b y ła o s tatn io p o p u larn a wś ró d tu ry s tó w, a d o p ro wad zen ie lin ii k o lejo wej mu s iało zn acząco s p o tęg o wać ich n ap ły w. Słu żb ę p ełn iło d wó ch fu n k cjo n ariu s zy – o b aj n o s ili g ran ato we mu n d u ry i s ied zieli za d rewn ian y m k o n tu arem, k tó ry d zielił izb ę n a p ó ł. J ed n y m z n ich b y ł n ies zczęs n y s ierżan t Ges s n er, ten s am, k tó reg o wcześ n iej wezwan o n ad wo d o s p ad . Sp o g ląd ając n a n ieg o , n ie miałem wątp liwo ś ci, że b y łb y zn aczn ie s zczęś liws zy , g d y b y mó g ł s ię zajmo wać wy łączn ie zag u b io n y mi p as zp o rtami i b iletami k o lejo wy mi, mo że o d czas u d o czas u ws k azu jąc d ro g ę zb łąk an y m tu ry s to m – ws zy s tk im, b y le n ie p o ważn ą s p rawą mo rd ers twa.

Po d o b n ie jak jeg o k o leg a, n iewiele ro zu miał z mo jeg o języ k a, d lateg o p o ro zu miewałem s ię z n imi g łó wn ie za p o mo cą o b razk ó w i n ag łó wk ó w z an g iels k iej g azety , k tó rą p rzy wio złem s p ecjaln ie w ty m celu . Sły s załem wcześ n iej, że z p o to k u u p o d n ó ża wo d o s p ad u Reich en b ach wy d o b y to ju ż ciało , i p ro s iłem, b y p o zwo lili mi je o b ejrzeć, lecz s zwajcars cy s tró że p rawa u p arcie o d mawiali – co zres ztą ro b i więk s zo ś ć mu n d u ro wy ch , k tó ry m n ie d an o zb y t s zero k ich u p rawn ień . M ó wili jed en p rzez d ru g ieg o , ws p o mag ając s ię ży wą g es ty k u lacją, aż wres zcie zro zu miałem, że czek ają n a wy s o k ieg o ran g ą fu n k cjo n ariu s za, k tó ry ma p rzy b y ć aż z An g lii, a d ecy zja o ty m, czy b ęd ę mó g ł zo b aczy ć zwło k i, n ależy d o n ieg o . Od p o wied ziałem n a to , że mo ja p o d ró ż b y ła zn aczn ie d łu żs za, a s p rawa, k tó ra s p ro wad ziła mn ie d o Eu ro p y , jes t wielk iej wag i, lecz i to n ie zro b iło n a n ich wrażen ia. Przy k ro mi, mein Herr. Nie mo żemy p o mó c. Wy jąłem z k ies zo n k i zeg arek . Do ch o d ziła jed en as ta; s traciłem ju ż p o ło wę p o ran k a i o b awiałem s ię, że res zta n ie b ęd zie lep s za. I właś n ie wted y o two rzy ły s ię d rzwi fro n to we i p o czu łem n a k ark u ch ło d n y p o wiew. Od wró ciws zy s ię, u jrzałem w p ro mien iach s ło ń ca s y lwetk ę mężczy zn y . Nie o d ezwał s ię, lecz g d y p o d s zed ł b liżej, p rzek o n ałem s ię, że jes t mn iej więcej w mo im wiek u , mo że o d ro b in ę mło d s zy . Ciemn e wło s y o p ad ały mu g ład k o n a czo ło , a łag o d n e s zare o czy p rzy g ląd ały s ię ś wiatu p y tająco . By ła w n im o s o b liwa p o wag a, k tó ra s p rawiała, że g d y s ię zjawiał, tru d n o b y ło n ie o d erwać s ię o d in n y ch zajęć, n ie zwró cić n a n ieg o u wag i. M iał n a s o b ie b rązo wy s u rd u t i jas n y , ro zp ięty p łas zcz, k tó ry lu źn o s p ły wał z jeg o ramio n . Wid ać b y ło , że n ied awn o p rzes zed ł p o ważn ą ch o ro b ę i s p o ro s tracił n a wad ze. Do s trzeg ałem to n ie ty lk o w o d ro b in ę za d u ży m u b ran iu , ale i w b lad o ś ci jeg o o b licza, n azn aczo n eg o n ied awn y m b ó lem. Trzy mał w ręk u p alis an d ro wą las eczk ę z d o ś ć d ziwn ą, mis tern ie wy k o n an ą rączk ą ze s reb ra. Ws p arł s ię n a n iej, g d y zatrzy mał s ię p rzed k o n tu arem. – Können Sie mir helfen? – s p y tał. M ó wił p o n iemieck u całk iem s wo b o d n ie, ale n ie s iląc s ię n a o d p o wied n i ak cen t; b rzmiało to tak , jak b y wy u czy ł s ię s łó w, lecz n ig d y w ży ciu ich n ie s ły s zał. – Ich bin Inspektor Athelney Jones von Scotland Yard. Przy jrzał mi s ię raczej p rzelo tn ie, jak b y zaak cep to wał mo ją o b ecn o ś ć i p o s tan o wił zająć s ię mn ą p ó źn iej, ale n ie o d ezwał s ię an i s ło wem. J eg o n azwis k o zro b iło jed n ak wrażen ie n a p o licjan tach . – J o n es . In s p ek to r J o n es – p o wtó rzy li, a g d y o k azał im lis t p o lecający , zaczęli k łan iać mu s ię z u ś miech em. Po p ro s ili, żeb y zaczek ał k ilk a ch wil, aż s p o rząd zą s to s o wn ą n o tatk ę w d zien n ik u s łu żb o wy m, p o czy m wy co fali s ię d o s ąs ied n ieg o

p o k o ju , zo s tawiając n as s amy ch . – Nazy wam s ię Ath eln ey J o n es – p rzed s tawił s ię p rzy b y s z. – Do b rze s ły s załem, że jes t p an ze Sco tlan d Yard u ? – W rzeczy s amej. – Fred erick Ch as e. Po d aliś my s o b ie ręce. J eg o u ś cis k b y ł zas k ak u jąco lu źn y , jak b y d ło ń led wie trzy mała s ię n ad g ars tk a. – Có ż za p ięk n e miejs ce – rzek ł J o n es . – Nig d y d o tąd n ie b y łem w Szwajcarii. Szczerze mó wiąc, d o p iero trzeci raz o p u ś ciłem ro d zin n y k raj – d o d ał, p o czy m n a k ró tk ą ch wilę zawies ił s p o jrzen ie n a mo im k u frze p o d ró żn y m, k tó ry b y łem zmu s zo n y , n ie mając jes zcze n o cleg u , p rzy targ ać ze s o b ą n a p o s teru n ek . – Pan też o d n ied awn a? – Przy jech ałem g o d zin ę temu – o d p arłem. – Zg ad u ję, że ty m s amy m p o ciąg iem. – W s p rawie...? Zawah ałem s ię. Po zy s k an ie ws p arcia fu n k cjo n ariu s za b ry ty js k iej p o licji b y ło k lu czo wy m elemen tem mo jej mis ji w M eirin g en , lecz n ie ch ciałem wy d ać s ię zb y t zap alo n y d o teg o p o my s łu . W Amery ce k o n flik ty in teres ó w międ zy Ag en cją Pin k erto n a a s łu żb ami i ag en cjami rząd o wy mi n ie n ależały d o rzad k o ś ci. Dlaczeg o tu taj miało b y to wy g ląd ać in aczej? – W s p rawie n atu ry p ry watn ej... – zacząłem. Uś miech n ął s ię, lecz w tej s amej ch wili d o s trzeg łem w jeg o o czach co ś jes zcze, jak b y mg iełk ę b ó lu . – Po zwo li p an , że s am d o p o wiem res ztę, p an ie Ch as e – wp ad ł mi w s ło wo . – J es t p an ag en tem Pin k erto n a z No weg o J o rk u – zaczął p o k ró tk im n amy ś le. – W zes zły m ty g o d n iu wy ru s zy ł p an d o An g lii w n ad ziei n a wy tro p ien ie p ro fes o ra J ames a M o riarty ’eg o . Otrzy mał o n p ewn ą wiad o mo ś ć, k tó ra jes t d la p an a is to tn a i k tó rą miał p an n ad zieję zn aleźć p rzy n im. In fo rmacja o jeg o ś mierci b y ła d la p an a s zo k iem; o trzy maws zy ją, p rzy b y ł p an tu n iezwło czn ie. Wid zę też, że n ie ma p an n ajlep s zeg o zd an ia o s zwajcars k iej p o licji... – Ch wileczk ę! – wy k rzy k n ąłem, u n o s ząc ręk ę. – Pro s zę p rzes tać! Śled ził mn ie p an , in s p ek to rze J o n es ? A mo że ro zmawiał p an z mo imi zwierzch n ik ami? Nie p o d o b a mi s ię an i tro ch ę to , że b ry ty js k a p o licja d ziała za mo imi p lecami i mies za s ię w mo je s p rawy ! – M o że p an o d etch n ąć z u lg ą – o d p arł J o n es , zn o wu z ty m d ziwn y m u ś miech em.

– Ws zy s tk o , co p an u s ły s zał, wy d ed u k o wałem, o b s erwu jąc p an a tu , w ty m p o k o ju . I mó g łb y m d o d ać więcej, jeś li p an ch ce. – Czemu n ie? – M ies zk a p an wy s o k o , w d o ś ć s tarej, k ilk u p iętro wej k amien icy . Nie u waża p an , żeb y firma d b ała o p an a n ależy cie, ch o ć jes t p an jed n y m z jej n ajlep s zy ch d etek ty wó w. J es t p an k awalerem. Z p rzy k ro ś cią zau ważam też, że p o d ró ż mo rs k a b y ła d la p an a wy jątk o wo n iep rzy jemn a – i to n ie ty lk o z p o wo d u fataln ej p o g o d y ju ż d ru g ieg o , mo że trzecieg o d n ia. Uważa p an , że cała ta wy p rawa n ie ma s en s u , że s k o ń czy s ię fias k iem. J a zaś , d la p ań s k ieg o d o b ra, mam n ad zieję, że tak s ię n ie s tan ie. Umilk ł, a ja p atrzy łem n a n ieg o tak , jak b y m teraz d o p iero g o d o s trzeg ł. – M a p an rację n iemal w k ażd y m s zczeg ó le – wy s ap ałem p o ch wili. – Ale jak , u d iab ła, zd o łał p an ty le o d g ad n ąć, teg o n ie p o jmu ję. Zech ce p an o b jaś n ić? – Rzecz jes t całk iem p ro s ta – o d p arł s k ro mn ie. – Rzek łb y m n awet, elemen tarn a. – Zau waży łem, że s taran n ie d o b rał o s tatn ie s ło wo , jak b y miało s zczeg ó ln e zn aczen ie. – Łatwo to p an u mó wić – o d p o wied ziałem, zerk ając n a d rzwi, k tó re o d d zielały n as o d d wó ch s zwajcars k ich p o licjan tó w. Sierżan t Ges s n er n ajwy raźn iej ro zmawiał p rzez telefo n ; raz p o raz z s ąs ied n ieg o p o k o ju d o b ieg ało jeg o s zwarg o tan ie. Pu s ty k o n tu ar o d d zielał n as o d n ich jak n iep rzeb y ta b ariera. – Pro s zę, in s p ek to rze J o n es – d o d ałem p o ch wili. – Niech p an mn ie o ś wieci. – Natu raln ie, ch o ć mu s zę o s trzec, że u zn a p an mo je wn io s k i za b o leś n ie wręcz o czy wis te, g d y ju ż ws zy s tk o p an u wy jaś n ię. – J o n es ws p arł s ię mo cn iej n a s wej las ce, s zu k ając n ieco wy g o d n iejs zej p o zy cji. – To , że jes t p an Amery k an in em, s ły ch ać p o p ań s k iej mo wie i wid ać p o u b ran iu . Zwłas zcza tak ą k amizelk ę, p rążk o wan ą, z czterema k ies zo n k ami, n ad er tru d n o b y ło b y zn aleźć w Lo n d y n ie. Zwró ciłem też u wag ę n a p ań s k ie s ło wn ictwo . Rzek ł p an n a p rzy k ład „zg ad u ję”, An g lik zaś u ży łb y p ewn ie s ło wa „s ąd zę”. M o ja wied za n a temat amery k ań s k ich ak cen tó w jes t d o ś ć o g ran iczo n a, ale p rzy p u s zczam, że p o ch o d zi p an ze Ws ch o d n ieg o Wy b rzeża. – Bo s to n b y ł mo im d o mem – p rzy zn ałem. – Teraz zaś mies zk am i p racu ję w No wy m J o rk u . Pro s zę k o n ty n u o wać! – Gd y tu ws zed łem, właś n ie s p o g ląd ał p an n a zeg arek i ch o ć częś cio wo zas ło n iły g o p alce, wid ziałem d o ś ć wy raźn ie s y mb o l wy g rawero wan y n a k o p ercie: ch arak tery s ty czn e o k o , a p o d n im n ap is : „M y n ig d y n ie ś p imy ”. To , rzecz jas n a, mo tto Ag en cji Detek ty wis ty czn ej Pin k erto n a, k tó rej g łó wn a s ied zib a, jeś li mn ie

p amięć n ie my li, mieś ci s ię w No wy m J o rk u . O ty m, że właś n ie tam ws zed ł p an n a p o k ład s tatk u , jes zcze d o b itn iej ś wiad czy s temp el n o wo jo rs k ieg o Zarząd u Po rtu n a p ań s k im k u frze. – To mó wiąc, zerk n ął p o n o wn ie n a mó j b ag aż, k tó ry zo s tawiłem p o d p o rtretem jeg o mo ś cia o s ro g im s p o jrzen iu , zap ewn e lo k aln eg o b an d zio ra. – Co s ię zaś ty czy b rak u wiary w s zwajcars k ą p o licję: p o có ż miałb y p an s p o g ląd ać n a włas n y zeg arek , g d y tu ż o b o k , n a ś cian ie, wis i zn ak o micie d ziałający zeg ar? Wid zę wy raźn ie, że tu tejs i fu n k cjo n ariu s ze n ie b y li p an u p o mo cn i. – Święta p rawd a, mó j p an ie. Sk ąd jed n ak wie p an o ty m, że co ś mn ie łączy z p ro fes o rem M o riarty m? – A czy is tn ieje in n y p o wó d , d la k tó reg o ag en t Pin k erto n a mó g łb y p rzy b y ć właś n ie tu , d o M eirin g en ? Ob s tawiam, że g d y b y n ie wy d arzen ia z o s tatn ieg o ty g o d n ia, n ig d y b y p an n awet n ie u s ły s zał o tej n iczy m n iewy ró żn iającej s ię wio s ce. – M o g łem mieć s p rawę d o Sh erlo ck a Ho lmes a. – W tak im p rzy p ad k u z p ewn o ś cią p o zo s tałb y p an w Lo n d y n ie i ro zp o czął p o s zu k iwan ia o d Bak er Street. Tu b o wiem n ie zn ajd zie p an n ic p o za tru p em, a k imk o lwiek b y ł ó w czło wiek , z całą p ewn o ś cią n ie Ho lmes em. O n ie. Z No weg o J o rk u n ajp ewn iej p o p ły n ął p an d o So u th amp to n – z p rawej k ies zen i p ań s k iej mary n ark i wy s taje d o wó d rzeczo wy : zło żo n y eg zemp larz g azety „Hamp s h ire Ech o ”. Wy d an ie z czwartk u , jak wid zę, z s ió d meg o maja, co o zn acza, że k u p ił p an ją jes zcze w p o rcie i n aty ch mias t u zn ał, że trzeb a k o n ty n u o wać p o d ró ż – n a k o n ty n en t. A jak ież to wieś ci mo g ły p an a s k ło n ić d o k o lejn ej wy p rawy ? M u s iało ch o d zić o M o riarty ’eg o – o rzek ł z u ś miech em J o n es . – Dziwn e ty lk o , że wcześ n iej p an a n ie d o s trzeg łem, b o jak p an s łu s zn ie zau waży ł, n ajp ewn iej p rzy jech aliś my ty m s amy m p o ciąg iem. – Ws p o mn iał p an co ś o wiad o mo ś ci. – M o riarty n ie ma p an u n ic d o p o wied zen ia, jes t martwy . Nie s ąd zę też, b y b y ł p an w s tan ie g o zid en ty fik o wać, g d y ż b ard zo n iewielu lu d zi s p o tk ało s ię z n im twarzą w twarz. Zatem mu s i p an u zależeć n a czy mś s zczeg ó ln y m, n a czy mś , co zmarły mó g ł mieć p rzy s o b ie – n a liś cie lu b p aczce z Amery k i. Przy p u s zczam, że właś n ie o ty m p ró b o wał p an ro zmawiać z p o licją, g d y s ię tu zjawiłem. – Pro s iłem, żeb y p o zwo lili mi zb ad ać ciało . – Niewiele więcej mo g ę d o d ać. – A co z p o d ró żą? – By ł p an zmu s zo n y d zielić k ab in ę... – Sk ąd p an wie?! – wy k rzy k n ąłem.

– Stan p azn o k ci i zęb ó w s u g eru je, że jes t p an n iep alący , a jed n ak wy d ziela p an s iln ą wo ń ty to n iu . To o zn acza, że ch o ć p rzeło żen i z p ewn o ś cią wy b rali d o tej mis ji n ajlep s zeg o z lu d zi, mimo ws zy s tk o n ie b y li g o to wi zafu n d o wać p an u p o d ró ży p rzez p ó ł ś wiata w jed n o o s o b o wej k ab in ie. Z p ewn o ś cią n ie b y ło p an u p rzy jemn ie p rzez d łu żs zy czas d zielić k aju tę z p alaczem. – Is to tn ie. – Po g o d a jed y n ie p o g o rs zy ła s p rawę – d o d ał, s k in ien iem d ło n i zb y wając mo je p y tan ie, zan im zd ąży łem je zad ać. – Pas k u d n ie s ię p an zaciął n a s zy i. Zap ewn e n ie jes t łatwo g o lić s ię n a mo rzu , zwłas zcza p o d czas s zto rmu . Ro ześ miałem s ię w g ło s . – In s p ek to rze J o n es – p o wied ziałem – jes tem p ro s ty m czło wiek iem. Os iąg n ąłem to , co o s iąg n ąłem, jed y n ie d zięk i p iln o ś ci i zaan g ażo wan iu . Nig d y też n ie s p o tk ałem s ię z tak ą tech n ik ą p racy i n ie p rzy p u s zczałem, że in s p ek to ró w b ry ty js k iej p o licji s zk o li s ię w jej s to s o wan iu . – Nie ws zy s tk ich – o d p arł cich o J o n es . – M o żn a jed n ak p o wied zieć, że mo je s zk o len ie b y ło s zczeg ó ln e... i że u czy łem s ię o d n ajlep s zeg o . – Zo s taje zatem ty lk o jed n o : n ie wy jaś n ił mi p an jes zcze, jak im s p o s o b em wy d ed u k o wał co ś n a temat mo jeg o s tan u cy wiln eg o i mies zk an ia w No wy m J o rk u . – Nie n o s i p an o b rączk i, lecz to jes zcze zb y t wątły d o wó d . J ed n ak że – p ro s zę wy b aczy ć, p an ie Ch as e – żad n a żo n a n ie wy p u ś ciłab y męża z d o mu an i z tak imi p lamami n a man k ietach , an i w b u tach wp ro s t b łag ający ch o n o we flek i. J eś li zaś ch o d zi o p ań s k ie mies zk an ie, to zn o wu s ztu czk a p o leg a n a o b s erwacji i d ed u k cji. Zau waży łem, że tk an in a p ań s k iej mary n ark i jes t mo cn o wy tarta n a p rawy m ręk awie. Czy mo g ło d o p ro wad zić ją d o tak ieg o s tan u co ś in n eg o n iż co d zien n e, d łu g o trwałe o cieran ie ramien iem o metalo wą b alu s trad ę? Wy o b rażam s o b ie, że w b iu rze Ag en cji jes t win d a; w s tarej k amien icy z p ewn o ś cią jej n ie ma. Urwał, a ja s p o s trzeg łem, że ro zmo wa mo cn o g o zn u ży ła – o p ierał s ię teraz n a las ce jak b y ciężej. Patrzy łem n a n ieg o z n ies k ry wan y m p o d ziwem i p ewn ie s tałb y m tak jes zcze d łu g o , g d y b y n ie to , że wtem o two rzy ły s ię d rzwi i d o izb y p o wró cili d waj p o licjan ci. Zas zwarg o tali zn o wu p o n iemieck u i ch o ć n ie ro zu miałem s łó w, z d o ś ć p rzy jazn eg o to n u wy wn io s k o wałem, że g o to wi s ą zap ro wad zić wy s łan n ik a Sco tlan d Yard u d o miejs ca, w k tó ry m u mies zczo n o ciało . Nie my liłem s ię. J o n es wy p ro s to wał s ię i ru s zy ł w s tro n ę d rzwi. – M o g ę p ro s ić n a s ło wo ? – s p y tałem. – Z p ewn o ś cią d o s tał p an s wo je ro zk azy , in s p ek to rze J o n es , lecz mo że s ię o k azać, że b ęd ę p an u p o mo cn y . Ws zy s tk o , o czy m

mi p an o p o wied ział, co d o jo ty p o k ry wa s ię z p rawd ą; to b y ła zais te zd u miewająca d emo n s tracja. Rzeczy wiś cie p o d ąży łem za M o riarty m z p o wo d u p ewn ej wiad o mo ś ci s p rzed trzech ty g o d n i, mo g ącej n ieś ć ze s o b ą p o ważn e s k u tk i i d la mn ie, i d la p an a. Prawd ą jes t też, że n ie mo g ę zid en ty fik o wać zmarłeg o , lecz jes t s p rawą n ajwy żs zej wag i, b y d an o mi mo żliwo ś ć ch o ćb y o b ejrzen ia zwło k . Bry ty js k i p o licjan t p rzy s tan ął, s łu ch ając mn ie i zacis k ając p ięś ć n a g łó wce las k i. – J ak s am p an zau waży ł, d o s tałem o d mo ich zwierzch n ik ó w ro zk azy , k tó ry ch mu s zę s ię trzy mać. – J a zaś d aję s ło wo , że w żad en s p o s ó b n ie p rzes zk o d zę p an u w ich wy k o n an iu . Dwaj Szwajcarzy czek ali n a n as cierp liwie. W k o ń cu J o n es p o d jął d ecy zję. Sk in ął g ło wą. – Er kommt mit uns – rzu cił, p o czy m zwró cił s ię d o mn ie: – M o że p an n am to warzy s zy ć. – J es tem p an u g łęb o k o wd zięczn y – o d p arłem. – Daję s ło wo , że p an n ie p o żału je. Zo s tawiliś my mó j k u fer n a p o s teru n k u i ru s zy liś my g łó wn ą d ro g ą p rzez wio s k ę z ro zrzu co n y mi z rzad k a d o mo s twami. J o n es k o n fero wał n ieu s tan n ie z Ges s n erem, p ó łg ło s em, p o n iemieck u . W k o ń cu d o tarliś my d o k o ś cio ła Święteg o M ich ała, d o ś ć o s o b liweg o , n iewielk ieg o b u d y n k u zwień czo n eg o jas k rawo czerwo n y m d ach em i p ęk atą d zwo n n icą. Po licjan ci o two rzy li d rzwi i wp u ś cili n as d o ś ro d k a. Sk ło n iłem g ło wę p rzed o łtarzem; zau waży łem, że in s p ek to r J o n es teg o n ie u czy n ił. Gd y s tan ęliś my p rzed s to p n iami wio d ący mi d o k ry p ty , d ał zn ak fu n k cjo n ariu s zo m, że ch cemy tam zejś ć s ami. Po trzeb o wał ch wili, b y p rzek o n ać Ges s n era. Nawet w ch ło d zie g ru b y ch k amien n y ch mu ró w ś wiąty n i czu liś my ju ż wy raźn ie wo ń ś mierci. Ciało wy g ląd ało tak , jak je o p is ałem. Za ży cia czło wiek , k tó ry leżał p rzed n ami, mu s iał b y ć n ad zwy czaj wy s o k i, a jeg o ramio n a wy d awały s ię mo cn o s p ad zis te. Wid ziałb y m g o w ro li b ib lio tek arza, mo że wy k ład o wcy u n iwers y teck ieg o – co zres ztą d o ś ć o czy wis te; ws zak J ames M o riarty b y ł n im s weg o czas u . Ub ran ie, czarn e i n ie n ajmo d n iejs ze, p rzy leg ało d o ciała jak wo d o ro s ty i b y łem n iemal p ewn y , że jes t jes zcze mo k re. Umrzeć mo żn a n a wiele s p o s o b ó w, lecz mało k tó ra ś mierć n azn acza czło wiek a w s p o s ó b tak n iep rzy jemn y , jak u to n ięcie. Zwło k i wy d awały s ię ciężk ie, n ap u ch n ięte; ich feto r i b arwa b y ły zb y t o h y d n e, b y m u miał je o p is ać. – Nie mo żemy b y ć p ewn i, że to M o riarty – zas u g ero wałem. – M iał p an rację, twierd ząc, że n ie jes tem w s tan ie p o twierd zić jeg o to żs amo ś ci. A czy p an to p o trafi? J o n es p o k ręcił g ło wą.

– Nig d y g o n ie wid ziałem, n ie wid ział g o też żad en z mo ich k o leg ó w. M o riarty s p ęd ził w cien iu więk s zą częś ć ży cia i to b y ło jeg o mo cn ą s tro n ą. By ć mo że k ied y ś u d a s ię o d n aleźć k o g o ś , k to zn ał g o jes zcze jak o p ro fes o ra matematy k i – mo że p an b y ć p ewn y , że p o p o wro cie d o k raju o two rzę ś led ztwo w tej s p rawie. Teraz jed n ak mo g ę p o wied zieć ty lk o ty le: czło wiek , k tó ry s p o czy wa p rzed n ami, jes t w o d p o wied n im wiek u i p o n ad ws zelk ą wątp liwo ś ć n o s i an g iels k ie u b ran ie. Wid zi p an jeg o zeg arek k ies zo n k o wy ? Sreb rn a k o p erta i zn ak firmo wy : J o h n M y ers z Lo n d y n u . M o żemy s ię d o my ś lać, że o s o b n ik ten n ie p rzy b y ł tu , żeb y p o d ziwiać wid o k i. Wiemy p o n ad to , że zg in ął w ty m s amy m czas ie co Sh erlo ck Ho lmes . Zap y tam zatem p o n o wn ie: Kimże in n y m mo że b y ć? – Czy p rzes zu k an o ju ż zmarłeg o ? – Tak , mo i s zwajcars cy k o led zy p rzejrzeli zawarto ś ć k ies zen i. – I n ic n ie zn aleźli? – Kilk a mo n et, ch u s tk ę – n ic więcej. A co miał p an n ad zieję zn aleźć? Czek ałem n a to p y tan ie. Nie wah ałem s ię. Wied ziałem, że ws zy s tk o , a w k ażd y m razie mo ja n ajb liżs za p rzy s zło ś ć, zależy o d tej jed n ej o d p o wied zi. Nawet d ziś wciąż jes zcze mam p rzed o czami n as d wó ch w o wej ch wili, w mro czn ej k ry p cie, n ad zwło k ami to p ielca. – Dwu d zies teg o d ru g ieg o lu b d wu d zies teg o trzecieg o k wietn ia M o riarty o trzy mał lis t – wy jaś n iłem. – Nap is ał g o p rzes tęp ca d o s k o n ale zn an y Ag en cji Pin k erto n a; czło wiek p o d k ażd y m wzg lęd em ró wn ie wy s tęp n y i n ieb ezp ieczn y jak s am M o riarty . By ło to zap ro s zen ie n a s p o tk an ie. Ch o ć, jak s ię wy d aje, p ro fes o ra n ie ma ju ż wś ró d ży wy ch , miałem n ad zieję, że zn ajd ę lis t p rzy n im, a jeś li n ie, to mo że w jeg o mies zk an iu . – I in teres u je p an a ó w p rzes tęp ca, a n ie M o riarty ? – Ty lk o d lateg o tu jes tem. J o n es p o trząs n ął g ło wą. – Sierżan t Ges s n er wy jaś n ił mi p o d ro d ze, że miejs co wa p o licja p rzep ro wad ziła ju ż włas n e ś led ztwo i n ie u d ało s ię u s talić, g d zie zatrzy mał s ię M o riarty . M o żliwe, że jeg o b azą wy p ad o wą b y ła k tó raś z o k o liczn y ch wio s ek , lecz n awet jeś li tak b y ło , to zameld o wał s ię tam p o d p rzy b ran y m n azwis k iem. Nie ma więc miejs ca, k tó re mo g lib y ś my p rzes zu k ać, zo s taje n am ty lk o to ciało . Dlaczeg o s ąd zi p an , że M o riarty mó g ł n o s ić ten lis t p rzy s o b ie? – Niewy k lu czo n e, że ch wy tam s ię led wie cien ia n ad ziei – o d rzek łem. – Nie, s p ó jrzmy p rawd zie w o czy : z p ewn o ś cią ch wy tam s ię cien ia n ad ziei. Otó ż lu d zie

z ty ch k ręg ó w p o s tęp u ją w s p ecy ficzn y s p o s ó b ... Czas em u ży wają zn ak ó w lu b s y mb o li, b y zid en ty fik o wać zau fan ą o s o b ę. By ć mo że ó w lis t miał b y ć s wo is ty m p as zp o rtem d la M o riarty ’eg o , a jeś li tak , to jes t s zan s a, że miał g o p rzy s o b ie. – J eś li p an ch ce, mo żemy p rzes zu k ać zmarłeg o raz jes zcze. – Sąd zę, że to k o n ieczn e. Nie b y ło to p rzy jemn e zad an ie. Zimn e, n as iąk n ięte wo d ą zwło k i wy d awały s ię w n as zy ch ręk ach wręcz n ielu d zk ie. Gd y je o d wracaliś my , miałem wrażen ie, że czu ję, jak ciało o d d ziela s ię o d k o ś ci. Ub ran ie b y ło o ś lizłe. Ch o ć n ie p o czy n iliś my wcześ n iej żad n y ch u s taleń , ja zająłem s ię g ó rn ą częś cią ciała, J o n es zaś d o ln ą. I p o d o b n ie jak wcześ n iej Szwajcarzy , n iczeg o n ie zn aleźliś my . Kies zen ie b y ły p u s te. J eżeli zawierały co k o lwiek p o za d ro b iazg ami, o k tó ry ch ws p o mn iał in s p ek to r, rwący n u rt p o to k u u s tó p wo d o s p ad u Reich en b ach mu s iał wy rwać to b ru taln ie i p o n ieś ć w d al. Praco waliś my w milczen iu , aż w k o ń cu n ie wy trzy małem i co fn ąłem s ię g wałto wn ie, b lis k i to rs ji. – Nic tu n ie ma – o rzek łem p o ch wili. – M iał p an rację. To s trata czas u . – Ch wileczk ę. – J o n es n ajwy raźn iej co ś zau waży ł. Od ch y lił p o łę mary n ark i to p ielca, b y p rzy jrzeć s ię s zwo m wo k ó ł k ies zen i n a p iers i. – J u ż s p rawd załem – o d ezwałem s ię. – Nic tam n ie ma. – Nie w k ies zen i – o d p arł J o n es . – Pro s zę s p o jrzeć n a ten s zew. W zas ad zie n ie p o win n o g o tu b y ć. Sąd zę, że k to ś n ied awn o zas zy ł to miejs ce – d o d ał, p o cierając p alcami cien k i materiał. – M o że zn ajd ziemy co ś p o d p o d s zewk ą. Po ch y liłem s ię, żeb y s p o jrzeć. M iał rację. Szew s ięg ał d o b re d wa cale p o n iżej k ies zen i. – M am n ó ż – p o wied ziałem. Wy jąłem z k ies zen i d u ży s cy zo ry k , z k tó ry m n ig d y s ię n ie ro zs tawałem, i p o d ałem g o mo jemu n o wemu p rzy jacielo wi. J o n es wb ił czu b ek o s trza w cias n y ś cieg i zaczął o s tro żn ie ciąć. Ob s erwo wałem w n ap ięciu , jak n ić u s tęp u je i o twiera s ię s zczelin a w p o d s zewce: u k ry ta k ies zeń w mary n arce to p ielca, w d o d atk u n ie p u s ta! J o n es wy jął z n iej zło żo n ą k artk ę. Przes iąk n ięta wo d ą, b y łab y s ię ro zp ad ła w jeg o ręk ach , g d y b y n ie o b ch o d ził s ię z n ią z n ajwięk s zą d elik atn o ś cią. Po mag ając s o b ie o s trzem mo jeg o n o ża, o s tro żn ie ro zło ży ł ark u s ik o b o k tru p a n a k amien n y m b lacie. Ujrzeliś my wy k alig rafo wan ą s taran n ie, jak b y d ziecięcą ręk ą, wiad o mo ś ć. Po ch y liliś my s ię n ad n ią i o to , co p rzeczy taliś my : Ho LmES By Ł ŁaTwY w POŻYCiU. CHARaKter M iAł DOś Ć Sp o Ko J n Y

I ZRÓWn o waŻo Ny . O DzIESiątEj PRZeWAżNIe J u ż lEżAŁ W Łó Żk u , A wStAwAł, J ad Ł ś n iADan Ie I WYch o d ZiŁ, g d y J eSZCZe s p ałEm. czas EM CaŁE DNIe SPĘDZAł W LaBo RaTo RIUm LUB w PROSeKTORiu M , a Niek iEd y NA d ŁUg ICH s p aCerACh – J ak s ię DOM y Ślam – Po n AJ NęDzNiejSzy ch PRZEDmiEŚcIaCh LOn d y n U. W PrzYStęp ACH p rAcOwItOś CI b y ł NiESAM OWiCIe czy n Ny , Ale o d CzAs U Do CzASu n Ach o d ziŁo Go LENISTwO I wó wczaS wYleg iWaŁ s IĘ W n As zy M SAlONIKU, n Ie ru SZaJ ąC p ALCem o d Ran A d o n o Cy I milCzĄc jaK zaKLĘtY. WzrO...* J eżeli n awet J o n es b y ł ro zczaro wan y , to n ie o k azał teg o w żad en s p o s ó b . Nies tety , to n ie b y ł lis t, o k tó ry m mu mó wiłem, ty lk o u ry wek o p o wiad an ia, n ajwy raźn iej n iezwiązan y z p ro wad zo n ą p rzeze mn ie s p rawą. – Co p an o ty m s ąd zi? – s p y tał. – J a... Nie wiem, co p o wied zieć. – Raz jes zcze p rzeczy tałem tek s t. – Ale s ło wa b rzmią zn ajo mo – ciąg n ąłem. – To o czy wiś cie frag men t twó rczo ś ci d o k to ra J o h n a Wats o n a, s k o p io wan y z „Lip p in co tt M ag azin e”! – Pro s zę mi wierzy ć n a s ło wo , że p ierwo tn ie u k azał s ię w „Beeto n ’s Ch ris tmas An n u al” – s p ro s to wał J o n es . – To u ry wek trzecieg o ro zd ziału Studium w szkarłacie. Co n atu raln ie n ie czy n i tej wiad o mo ś ci an i tro ch ę mn iej zag ad k o wą. Do my ś lam s ię, że n ie to s p o d ziewał s ię p an zn aleźć? – Więcej: to o s tatn ia rzecz, k tó rej s ię s p o d ziewałem. – Is to tn ie, wielce zas tan awiające... Có ż, ch y b a s p ęd ziliś my w ty m p o s ęp n y m p o d ziemiu d o ś ć czas u , p o ra wzmo cn ić s ię k ielis zk iem win a. Sp o jrzałem p o raz o s tatn i n a n ieb o s zczy k a leżąceg o n a k atafalk u , a p o tem ru s zy łem s ch o d ami w g ó rę ś lad em u ty k ająceg o in s p ek to ra J o n es a.

* Na p o d s tawie p rzek ład u Tad eu s za Ev erta; Stu d iu m w s zk arłacie, Oficy n a Wy d awn icza Ry tm, Wy d awn ictwo Waza, Wars zawa 2 0 0 8 (ws zy s tk ie p rzy p is y tłu macza).

3 Nocna wachta

A

th eln ey J o n es wy n ajął p o k ó j w En g lis ch er Ho f i zap ro p o n o wał mi, b y m u czy n ił to s amo . Do tarliś my tam, ro zs taws zy s ię ze s zwajcars k imi p o licjan tami. Szliś my p rzez wio s k ę s k ąp an ą w s ło ń cu , p o d b ezch mu rn y m n ieb em, a g łęb o k ą cis zę p rzery wały jed y n ie o d g ło s n as zy ch k ro k ó w i o d czas u d o czas u d alek i b rzęk d zwo n k ó w n a s zy jach o wiec czy k ó z p as ący ch s ię n a p o b lis k ich wzg ó rzach . J o n es milczał, ro zmy ś lając zap ewn e o d ziwn y m d o k u men cie, k tó ry zn aleźliś my p rzy to p ielcu . Po có ż, n a Bo g a, w p o d ró ży d o Szwajcarii M o riarty miał n o s ić p rzy s o b ie ręczn ie p rzep is an y frag men t p o wieś ci o Sh erlo ck u Ho lmes ie? Czy żb y s tarał s ię wn ik n ąć g łęb iej w u my s ł s weg o p rzeciwn ik a, n im s p o tk a s ię z n im p rzy wo d o s p ad zie? A mo że jed n ak b y ła to o wa wiad o mo ś ć, za k tó rą ru s zy łem w d alek ą p o d ró ż, aż n a s tary k o n ty n en t? Czy k ry ła w s o b ie u k ry ty p rzek az, n ieczy teln y d la żad n eg o z n as ? J o n es , rzecz jas n a, n ie zad ał mi żad n eg o z ty ch p y tań , lecz zerk ając n a n ieg o , czu łem, że k łęb ią s ię i w jeg o g ło wie. Ho tel b y ł mały i b ard zo p rzy jemn y ; d rewn ian e elemen ty k o n s tru k cji o zd o b io n o p łas k o rzeźb ami, a w o k n ach wis iały k wiaty – b y ł, mó wiąc k ró tk o , k win tes en cją s zwajcars k ieg o d o mo s twa, wy marzo n y m celem p o d ró ży an g iels k ich tu ry s tó w. Na s zczęś cie i d la mn ie zn alazł s ię p o k ó j; zaraz też p o s łan o ch ło p ca n a p o s teru n ek p o mo je b ag aże. Zan im ro zs taliś my s ię z J o n es em, p rzy s tan ął n a s ch o d ach , z mo k rą k artk ą w d ło n i. – J eś li p an p o zwo li, ch ciałb y m ją n a tro ch ę zatrzy mać – p o wied ział. – Sp ró b u je p an ro zs zy fro wać tę zag ad k ę? – Przy n ajmn iej p o ś więcę jej więcej u wag i i... k to wie? – Wid ziałem, że jes t zmęczo n y . Sp acer międ zy p o s teru n k iem, k o ś cio łem a p en s jo n atem, ch o ć n ie b y ł d łu g i, d o s p ó łk i z wy s o k o g ó rs k im p o wietrzem n iemal p o zb awił g o s ił. – Natu raln ie – o d p arłem. – Zo b aczy my s ię wieczo rem? – M o żemy zjeś ć razem k o lację. Po wied zmy o ó s mej? – Do s k o n ale, in s p ek to rze J o n es . Będ ę miał d o ś ć czas u n a wy cieczk ę d o s ły n n eg o wo d o s p ad u Reich en b ach . Nig d y n ie s ąd ziłem, że lo s rzu ci mn ie k ied y k o lwiek aż d o

Szwajcarii, a ta wio s k a jes t d o p rawd y u ro cza – jak z b ajk i. – Po d ro d ze mo że p an p o p y tać o M o riarty ’eg o . M o że n ie s zu k ał n o cleg u w h o telach czy p en s jo n atach , mo że zd ecy d o wał s ię n a p ry watn ą k waterę. A jeś li tak , to mo że k to ś g o wid ział n a k ró tk o p rzed s p o tk an iem z Ho lmes em. – Zd awało mi s ię, że s zwajcars k a p o licja ju ż p rzep ro wad ziła s wo je ś led ztwo . – Wachtmeister Ges s n er? Przy k ład n y fu n k cjo n ariu s z. Ro b i, co mo że, ale... n a p ewn o n ie zas zk o d zi p o p y tać raz jes zcze. – Zg o d a. Zo b aczę, co s ię d a zro b ić. I tak też u czy n iłem: s p aceru jąc p o M eirin g en , zag ad y wałem miejs co wy ch , ch o ć n iewielu z n ich ro zu miało mó j języ k . By ły jed n ak d wa s ło wa, k tó re zn ali n iemal ws zy s cy : Sh erlo ck Ho lmes . Oży wiali s ię n aty ch mias t i p o ważn ieli, g d y ty lk o o n im ws p o min ałem. To , że czło wiek tak wy b itn y o d wied ził ich wio s k ę, wy d awało im s ię rzeczą n iezwy k łą; w to , że właś n ie tu d o k o n ał ży wo ta, wp ro s t n ie mo g li u wierzy ć. Nap rawd ę ch cieli p o mó c, n ies tety , żad en z n ich n ie wid ział M o riarty ’eg o . Nik t o b cy n ie n ajął p o k o ju w o k o liczn y ch d o mach . Nie mieli d la mn ie n iczeg o p o za ws p ó łczu ciem i łaman ą an g iels zczy zn ą. W k o ń cu wró ciłem więc d o s weg o p o k o ju . Po n amy ś le u zn ałem, że tak n ap rawd ę n ie mam o ch o ty n a d wu g o d zin n y mars z d o wo d o s p ad u . Na s amą my ś l o ty m miejs cu miałem d res zcze, a n a d o d atek b y łem p ewn y , że n ie d o wiem s ię tam n iczeg o , czeg o ju ż n ie wied ziałem.

Wieczo rem zas iad łem d o k o lacji z Ath eln ey em J o n es em, z zad o wo len iem k o n s tatu jąc, że zd o łał o d zy s k ać s iły . Ho telo wa res tau racja b y ła p rzy tu ln a, d o ś ć cias n o zas tawio n a s to lik ami; ś cian y o b wies zo n o łb ami u p o lo wan y ch zwierząt, a w k o min k u h u czał o g ień – n iep ro p o rcjo n aln ie wielk i, jeś li wziąć p o d ro zwag ę ro zmiary s alk i. Ro zp alo n o jed n ak n ie b ez p o wo d u : p o zmro k u zn ad g ó rs k ich p rzełęczy s p ły n ęła n a wio s k ę mas a lo d o wateg o p o wietrza. W k o ń cu b y ł to d o p iero maj, a zn ajd o waliś my s ię n a wy s o k o ś ci n iemal d wó ch ty s ięcy s tó p . W res tau racji zeb rała s ię led wie g ars tk a g o ś ci; zajęliś my miejs ce w n is zy o b o k k o min k a, b y mó c s wo b o d n ie ro zmawiać. Po witała n as n iewy s o k a k o b ieta o k rąg ły ch ramio n ach o k ry ty ch s zalem, u b ran a w s u k n ię o b u fias ty ch ręk awach o raz fartu ch . Przy n io s ła n am k o s zy k ch leb a i p in tę czerwo n eg o win a. Stawiając d zb an ek n a s to lik u , p rzed s tawiła s ię jak o Greta Steiler, s zwajcars k a małżo n k a n as zeg o an g iels k ieg o g o s p o d arza. – Dziś wieczó r mamy w k arcie jed y n ie zu p ę i p ieczo n e mięs o – wy jaś n iła. Po

an g iels k u mó wiła zn ak o micie i miałem n ad zieję, że ró wn ie wy b o rn e b ęd ą tu tejs ze p o trawy . – M ó j mąż jes t w k u ch n i s am; n a s zczęś cie g o ś cie d ziś n ie d o p is ali. Nie wiem, jak b y ś my s o b ie p o rad zili, g d y b y b y ło ich więcej. – A co s ię s tało z was zy m k u ch arzem? – zain teres o wał s ię J o n es . – Po jech ał d o Ro s en lau i o d wied zić ch o rą matk ę. M iał wró cić p rawie ty d zień temu , a n awet s ię n ie o d ezwał – i to p o ty m, jak p rzep raco wał u n as p ięć lat! I jes zcze ta p o n u ra h is to ria n ad wo d o s p ad em, p o licja, d etek ty wi ro zp y tu jący n o ws zy s tk o ... Nie mo g ę s ię d o czek ać, k ied y M eirin g en wró ci d o d awn eg o s tan u . Nie p ro s iliś my o całe to zamies zan ie. Od d aliła s ię w p o ś p iech u , a ja n alałem s o b ie win a. J o n es o d mó wił i s ięg n ął p o wo d ę. – Ten d o k u men t... – zacząłem. Od k ąd ty lk o u s ied liś my d o s to łu , miałem o ch o tę s p y tać, czy u d ało mu s ię ro zg ry źć zag ad k ę. – M o żliwe, że b ęd ę mó g ł rzu cić n ieco ś wiatła n a tę k wes tię – o d p arł J o n es . – Zaczn ę jed n ak o d teg o , że wb rew p o zo ro m n ajp rawd o p o d o b n iej jed n ak jes t to wiad o mo ś ć, o k tó rej p an mó wił. Niemal n a p ewn o n ap is ał ją Amery k an in . – J ak p an n a to wp ad ł? – Zb ad ałem b liżej p ap ier i s twierd ziłem, że to p ap ier p o wlek an y ze ś cieru d rzewn eg o , a zatem, wed le ws zelk ieg o p rawd o p o d o b ień s twa, p ro d u k t amery k ań s k i. – A co z treś cią? – Zaraz d o teg o p rzejd ziemy . Najp ierw jed n ak , jak s ąd zę, p o win n iś my d o jś ć d o p o ro zu mien ia. – J o n es u n ió s ł k ielis zek i zamies zał; d o s trzeg łem b las k o g n ia w k ry s taliczn ie czy s tej wo d zie. – Przy b y łem tu jak o p rzed s tawiciel b ry ty js k iej p o licji. Gd y ty lk o d o wied zieliś my s ię o ś mierci Sh erlo ck a Ho lmes a, u zn aliś my , że jed en z n as p o win ien zjawić s ię n a miejs cu , ch o ćb y ty lk o w imię d o b ry ch man ier. J ak zap ewn e p an wie, Ho lmes p o mag ał n am wielo k ro tn ie. Co więcej, in teres u je n as ws zy s tk o , co d o ty czy d ziałaln o ś ci p ro fes o ra J ames a M o riarty ’eg o . To , co zas zło n ad wo d o s p ad em Reich en b ach , wy d aje s ię całk iem o czy wis te, mimo to n ie wątp ię, że – jak mawiał p an Ho lmes – jed n o cześ n ie ro zp o częła s ię jak aś g ra. Pań s k a o b ecn o ś ć tu taj o raz s u g es tia, że M o riarty b y ł w k o n tak cie z czło n k iem amery k ań s k ieg o p ó łś wiatk a... – Nie z czło n k iem, d ro g i p an ie. Z s zefem. – Tak czy o wak , n ie wy k lu czam, że łączy n as ws p ó ln y cel i mo że p o win n iś my p raco wać ramię w ramię. M u s zę jed n ak o s trzec, że n ajo g ó ln iej mó wiąc, Sco tlan d Yard zach o wu je s p o rą rezerwę, jeś li ch o d zi o ws p ó łd ziałan ie z zag ran iczn y mi ag en cjami

d etek ty wis ty czn y mi, zwłas zcza p ry watn y mi. Wiem, że czas em u tru d n ia n am to ży cie, ale có ż – tak ju ż jes t. Wy n ik a z teg o , że jeś li mam o n as zej ws p ó ln ej s p rawie zameld o wać p rzeło żo n y m, trzeb a mi wied zieć więcej. In n y mi s ło wy , mu s i p an o p o wied zieć mi o s o b ie o raz o wy d arzen iach , k tó re tu p an a s p ro wad ziły . Natu raln ie b ęd zie to p o u fn a ro zmo wa, lecz o d s iły p ań s k ich arg u men tó w zależy to , jak ie k ro k i p o d ejmę. – Ch ętn ie o ws zy s tk im p an u o p o wiem, in s p ek to rze J o n es – o d p arłem. – I n ie zamierzam u k ry wać, że b ard zo mi p o trzeb n a p o mo c – i p ań s k a, i całej b ry ty js k iej p o licji. – Urwałem, b o w ty m mo men cie Frau Steiler p rzy n io s ła n am d wie mis k i p aru jącej zu p y o raz spätzle – ty m mian em o k reś liła k lu s eczk i p ły wające w mętn ej, b rązo wawej cieczy . Zap ach teg o s p ecjału b y ł zn aczn ie b ard ziej zach ęcający n iż jeg o wid o k . Czu jąc w n o zd rzach wo ń g o to wan eg o k u rczak a i zió ł, ro zp o cząłem o p o wieś ć. – J ak ju ż p an wie, u ro d ziłem s ię w Bo s to n ie, g d zie mó j o jciec p ro wad ził p o ws zech n ie cen io n ą k an celarię p rawn iczą, z s ied zib ą p rzy Co u rt Sq u are. We ws p o mn ien iach z d zieciń s twa mo ja ro d zin a jawi mi s ię jak o wzo ro wa p o d k ażd y m wzg lęd em. M ieliś my k ilk o ro s łu żb y . Najb liżs za memu s ercu b y ła czarn o s k ó ra n ian ia, Tilly . – By ł p an jed y n ak iem? – Nie. M ó j s tars zy o ład n y ch k ilk a lat b rat, Arth u r, jak o ś n ig d y n ie b y ł mi s zczeg ó ln ie d ro g i. Ojciec n ależał d o b o s to ń s k iej Partii Rep u b lik ań s k iej i więk s zo ś ć czas u s p ęd zał w o to czen iu d żen telmen ó w o p o d o b n y ch p o g ląd ach , ch lu b iący ch s ię p rzes trzeg an iem warto ś ci, k tó re p rzy wieźli z o jczy s tej An g lii i k tó re, jak im s ię zd awało , czy n iły ich lep s zy mi o d in n y ch o b y wateli – elitą. Należeli d o liczn y ch k lu b ó w, tak ich jak So mers et czy M y o p ia. M o ja matk a, n ies tety , b y ła wątłeg o zd ro wia i s p o ro czas u s p ęd zała w łó żk u . W rezu ltacie rzad k o wid y wałem ro d zicó w i b y ć mo że ty m trzeb a tłu maczy ć b u rzliwo ś ć mej wczes n ej mło d o ś ci. Wieczn ie zb u n to wan y , wres zcie wy rwałem s ię z d o mu w o k o liczn o ś ciach , k tó ry ch p o d ziś d zień żału ję. M ó j b rat zd ąży ł ju ż wó wczas d o łączy ć d o ro d zin n ej firmy , a o d e mn ie o czek iwan o teg o s ameg o . Ty le że mn ie jak o ś n ie ciąg n ęło d o p rawa; p o d ręczn ik i wy d awały mi s ię s u ch e, p rak ty czn ie n ies trawn e. Po za ty m miałem in n e amb icje. Właś ciwie n ie wiem, k ied y zain teres o wałem s ię ś wiatem p rzes tęp czy m... M o że p rzes ąd ziły o ty m o p o wiad an ia, k tó re czy tałem w „M erry ’s M u s eu m”? Ch ło n ęły je b o d aj ws zy s tk ie d zieciak i z mo jej d zieln icy . By ł jed n ak p ewien in cy d en t, k tó ry d o s k o n ale p amiętam. Należeliś my d o zg ro mad zen ia b ap ty s tó w p rzy Warren Av en u e.

Nig d y n ie o p u s zczaliś my n ab o żeń s tw; b y ły jed y n ą o k azją, b y n as za ro d zin a mo g ła s p o tk ać s ię w k o mp lecie. M iałem mo że d wad zieś cia lat, g d y o d k ry to , że n as z k o ś cieln y , n iejak i Th o mas Pip er, d o p u ś cił s ię całej s erii d o ś ć mak ab ry czn y ch mo rd ers tw... – Pip er? – wtrącił J o n es , mru żąc o czy . – Pamiętam to n azwis k o . J eg o p ierws zą o fiarą b y ła mała d ziewczy n k a... – Zg ad za s ię. Gło ś n o b y ło o tej s p rawie d alek o p o za Amery k ą. Lecz ch o ć cała n as za s p o łeczn o ś ć n ie czu ła wted y p rawie n iczeg o p o za ś więty m o b u rzen iem, ja mu s zę wy zn ać, że b y łem d ziwn ie ro zemo cjo n o wan y my ś lą o ty m, iż u k ry wał s ię wś ró d n as k to ś tak i. Tak częs to g o wid y wałem w tej jeg o d łu g iej, czarn ej p elery n ie, zaws ze u ś miech n ięteg o i d o b ro tliweg o . Sk o ro o n mó g ł p o p ełn ić tak ie zb ro d n ie, to czy b y ł wś ró d n as ch o ć jed en czło wiek , k tó ry ze s p o k o jn y m s u mien iem mó g łb y s twierd zić, że jes t p o za ws zelk imi p o d ejrzen iami? Właś n ie wted y o d k ry łem s wo je ży cio we p o wo łan ie. Nu d n y ś wiat p rawn ik ó w n ie b y ł mi p rzezn aczo n y . Prag n ąłem zo s tać d etek ty wem. Sły s załem, rzecz jas n a, o Pin k erto n ach – ju ż wted y b y li w Amery ce p rawd ziwą leg en d ą. Led wie k ilk a d n i p o ty m, jak u jawn io n o s k an d al z k o ś cieln y m, o zn ajmiłem o jcu , że ch cę s ię p rzen ieś ć d o No weg o J o rk u i ws tąp ić d o Ag en cji. Umilk łem. J o n es p rzy g ląd ał mi s ię z in ten s y wn o ś cią, d o k tó rej wk ró tce miałem p rzy wy k n ąć, a ja czu łem, że s taran n ie waży k ażd e mo je s ło wo . J ak aś częś ć mo jej n atu ry b u n to wała s ię p rzeciwk o tej n iczy m n ieo g ran iczo n ej o twarto ś ci, lecz jed n o cześ n ie wied ziałem, że mó j to warzy s z właś n ie teg o o d e mn ie o czek u je. – M ó j o jciec b y ł czło wiek iem s p o k o jn y m i d y s ty n g o wan y m – ciąg n ąłem. – Nig d y n ie p o d n ió s ł n a mn ie g ło s u , an i razu w cały m mo im ży ciu , p ró cz teg o jed n eg o d n ia. Dla k o g o ś tak wrażliweg o p raca p o licjan ta czy d etek ty wa (n ie d o s trzeg ał międ zy n imi więk s zej ró żn icy ) b y ła czy mś u właczający m, n ies maczn y m. Błag ał mn ie, żeb y m zmien ił zd an ie, lecz o d mó wiłem. Kłó ciliś my s ię, aż wres zcie wy s zed łem z led wie p aro ma d o larami w k ies zen i i s zy b k o n aras tający m s trach em w s ercu : czu łem, że o p u s zczając d o m, p o p ełn iam s tras zliwy b łąd . Po jech ałem p o ciąg iem d o No weg o J o rk u i... wp ro s t tru d n o o p is ać wrażen ia, jak ich d o zn ałem, wy s zed łs zy z d wo rca Gran d Cen tral. Zn alazłem s ię w mieś cie n iewy o b rażaln eg o d o s tatk u i p rzerażającej b ied y ; zn iewalającej eleg an cji i s k rajn eg o zd ep rawo wan ia, a p rzy ty m o b ie s tro n y ży cia eg zy s to wały tu ż o b o k s ieb ie, wy s tarczy ło ty lk o o d wró cić g ło wę. J ak imś cu d em d o tarłem d o Lo wer Eas t Sid e, k tó ra s k o jarzy ła mi s ię n aty ch mias t z wieżą Bab el: mies zk ali tam Po lacy ,

Wło s i, Ży d zi, Czes i, a ws zy s cy mó wili s wo imi języ k ami i p rzes trzeg ali włas n y ch zwy czajó w. Nawet zap ach y wy d awały mi s ię o b ce. Dzieciń s two s p ęd ziłem p o d k lo s zem; teraz miałem wrażen ie, że p o raz p ierws zy wid zę p rawd ziwy ś wiat. Łatwo b y ło zn aleźć wo ln y p o k ó j w k amien icy , n iemal n a k ażd y ch d rzwiach wis iało o g ło s zen ie. Pierws zą n o c s p ęd ziłem w ciemn ej, d u s zn ej k litce b ez meb li, z mały m p iecy k iem i lamp ą n afto wą. Wy zn am ch ętn ie, że z wielk ą rad o ś cią o two rzy łem o b rzas k u o czy . Zas tan awiałem s ię, czy n ie ws tąp ić d o n o wo jo rs k iej p o licji – s ąd ziłem, że jak o d o ś wiad czo n y s tró ż p rawa łatwiej zn ajd ę p o tem zatru d n ien ie w Ag en cji Pin k erto n a – ale s zy b k o s ię p rzek o n ałem, że to p rak ty czn ie n iemo żliwe. Nie p rzy wio złem ze s o b ą an i jed n eg o lis tu p o lecająceg o , n ie miałem też zn ajo mo ś ci, a b ez teg o tru d n o tam ch o ćb y p rzek ro czy ć p ró g . Po licjan ci b y li marn ie o p łacan i, k witła k o ru p cja. Lecz czy s ły n n a ag en cja, „Ok o , k tó re n ig d y n ie ś p i”, mo g ła tak p o p ro s tu zatru d n ić p o ry wczeg o i n ied o ś wiad czo n eg o mło d zik a? Is tn iał ty lk o jed en s p o s ó b , b y s ię o ty m p rzek o n ać. Po s zed łem p ro s to d o b iu ra i zło ży łem p o d an ie. M iałem s zczęś cie. Allan Pin k erto n , n ajs ławn iejs zy d etek ty w Amery k i i zało ży ciel firmy , a tak że jeg o s y n o wie, Ro b ert i William, właś n ie p o s zu k iwali rek ru tó w. By ć mo że zas k o czy p an a wiad o mo ś ć, że d o ś wiad czen ie w s łu żb ie p o licy jn ej wcale n ie b y ło wy mag an e, wręcz p rzeciwn ie. Wielu wy s o k ich ran g ą s tró żó w p rawa w Stan ach Zjed n o czo n y ch u czy ło s ię s weg o rzemio s ła właś n ie w Ag en cji Pin k erto n a. Uczciwo ś ć, s o lid n o ś ć... te cech y liczy ły s ię n ajb ard ziej, d lateg o s tan ąłem d o ro zmo wy k walifik acy jn ej wraz z g ro mad ą b y ły ch s zewcó w, n au czy cieli i h an d larzy win a, a ws zy s cy o n i mieli n ad zieję, że o d mien ią s we lo s y n a lep s ze d zięk i Ag en cji. Nawet mo ja mło d o ś ć n ie b y ła arg u men tem p rzeciwk o mn ie, zwłas zcza że p o trafiłem s ię wy s ło wić i n ieźle o rien to wałem s ię w p rawie. Zan im d zień d o b ieg ł k o ń ca, b y łem ju ż ag en tem s p ecjaln y m, z u mo wą ty mczas o wą, k tó ra g waran to wała mi zaro b ek w wy s o k o ś ci 2 ,5 d o lara d zien n ie, p lu s n o cleg i wy ży wien ie. Go d zin y p racy b y ły d łu g ie i u ś wiad o mio n o mi d o b itn ie, że w k ażd ej ch wili mo g ę zo s tać zwo ln io n y , jeś li n ie b ęd ę s p ełn iał p o k ład an y ch we mn ie n ad ziei. Po s tan o wiłem s o b ie, że tak s ię n ie s tan ie. Zamies załem zu p ę ły żk ą. M ężczy zn a p rzy s to lik u w k ącie s alk i wy b u ch n ął n ag le h ałaś liwy m ś miech em. Pewn ie ro zb awio n y włas n y m d o wcip em, p o my ś lałem. Przemk n ęła mi p rzez g ło wę i tak a reflek s ja, że b y ł to rech o t o s o b liwie g ermań s k i, ale mo żliwe, że b y ło to n ieży czliwe z mo jej s tro n y . – Wy b ieg n ę teraz w p rzy s zło ś ć, p an ie J o n es – d o d ałem p o ch wili milczen ia – b o

z p ewn o ś cią n ie in teres u je p an a mó j s zczeg ó ło wy ży cio ry s . – Przeciwn ie, u ważam, że to wciąg ająca h is to ria. – Po wied zmy zatem k ró tk o : p raca d etek ty wa d o s tarczy ła mi mn ó s two s aty s fak cji i z b ieg iem lat s to p n io wo awan s o wałem w firmo wej h ierarch ii. Warto też d o d ać, że w k o ń cu wró ciłem d o Bo s to n u i p o n o wn ie s p o tk ałem s ię z o jcem, lecz n ig d y mi d o k o ń ca n ie wy b aczy ł wy b o ru , k tó reg o d o k o n ałem. Zmarł k ilk a lat temu , p o zo s tawiws zy p rak ty k ę memu b ratu , mn ie zaś n iewielk ą s u mę p ien ięd zy . Przy d ały s ię, b o ch o ć n ie zamierzam n arzek ać, n ig d y n ie zarab iałem k ro ci. – O ile wiem, w żad n y m k raju n ie p łaci s ię zb y t h o jn ie s tró żo m p rawa – wtrącił J o n es . – Co ciek awe, zn aczn ie b ard ziej p o p łaca p rzes tęp czy p ro ced er. Ale p ro s zę wy b aczy ć, że p rzerwałem. – Bad ałem s p rawy fałs zers tw, mo rd ers tw, o s zu s tw, n ap ad ó w n a b an k i i n iewy jaś n io n y ch zag in ięć lu d zi – zap ewn iam, że n ie b rak u je tak ich w No wy m J o rk u . Nie mo g ę p o wied zieć, że u ży wałem p o d o b n y ch meto d , tej b ły s k o tliwej in telig en cji, k tó rą o lś n ił mn ie p an d ziś ran o . J es tem za to wy trwały . J es tem p recy zy jn y . Czas em czy tam s to zezn ań ś wiad k ó w, zan im d o s trzeg ę d wa wzajemn ie wy k lu czające s ię zd an ia, k tó re p o zwalają mi o d k ry ć p rawd ę. I właś n ie d zięk i temu u p o ro wi u d ało mi s ię ro związać wiele s p raw, to o n s p rawił, że zo s tałem d o s trzeżo n y p rzez zwierzch n ik ó w. Najwy żs zy czas , b y m o p o wied ział p an u o ś led ztwie, k tó re p o wierzo n o mi wio s n ą 1 8 8 9 ro k u . Wted y , rzecz jas n a, jes zcze o ty m n ie wied ziałem, ale to właś n ie tamta d ecy zja s p rawiła, że jes tem d ziś tu , g d zie jes tem. J ed n y m z n as zy ch k lien tó w b y ł n iejak i William Orto n , p rezes Wes tern Un io n . Zg ło s ił s ię d o n as , g d y ż k to ś p rzech wy ty wał lin ie teleg raficzn e n ależące d o jeg o firmy i wy s y łał fałs zy we wiad o mo ś ci n a ad res n o wo jo rs k iej g iełd y p ap ieró w warto ś cio wy ch , wy wo łu jąc ty m s p o s o b em k o lo s aln y ch ao s . Kilk a wielk ich firm s tan ęło n a k rawęd zi b an k ru ctwa, a s traty n iek tó ry ch ak cjo n ariu s zy s ięg ały milio n ó w d o laró w. Prezes p ewn ej k o mp an ii g ó rn iczej z Ko lo rad o , p o o d eb ran iu jed n ej ze ws p o mn ian y ch d ep es z, u d ał s ię p ro s to d o s wej s y p ialn i i s ię zas trzelił. Orto n s ąd ził, że to ro b o ta wy jątk o wo p o d s tęp n eg o i p o zb awio n eg o lu d zk ich u czu ć żarto wn is ia. Po trzeb o wałem trzech mies ięcy i n iezliczo n y ch p rzes łu ch ań , b y d o ciec p rawd y : o tó ż mieliś my d o czy n ien ia z wy jątk o wo p o my s ło wy m, wręcz g en ialn y m o s zu s twem. Ko n s o rcju m b ro k eró w z Wall Street s k u p o wało ak cje firm, k tó ry ch wiary g o d n o ś ć p o d waży ły teleg ramy – p o s k an d aliczn ie n is k ich cen ach , rzecz jas n a. Gd y s y tu acja wracała d o n o rmy , p ap iery te b y ły warte fo rtu n ę. Cała ta o p eracja wy mag ała wielk iej b ezczeln o ś ci, wy o b raźn i, s p ry tu o raz s p rawn eg o zarząd zan ia liczn ą ek ip ą

p rzes tęp có w. Od razu wied zieliś my w Ag en cji, że z czy mś tak im s p o ty k amy s ię p o raz p ierws zy . W k o ń cu u d ało n am s ię d o p ro wad zić d o ares zto wan ia g an g u , lecz jeg o p rzy wó d ca, czło wiek , k tó ry wy my ś lił cały ten p ro ced er, wy ś lizn ął s ię z n as zy ch rąk . Nazy wał s ię Claren ce Dev ereu x . M u s i p an zro zu mieć, że Amery k a to mło d y k raj i p o d p ewn y mi wzg lęd ami wciąż jes zcze mało cy wilizo wan y . Prawd ę mó wiąc, b y łem ws trząś n ięty s k alą b ezp rawia, z k tó ry m zetk n ąłem s ię p o p rzy jeźd zie d o No weg o J o rk u , ch o ć mo że i n ie n ależało s p o d ziewać s ię n iczeg o in n eg o . Czy firma tak a jak Ag en cja Detek ty wis ty czn a Pin k erto n a mo g łab y o d n ieś ć ró wn ie s p ek tak u larn y s u k ces , g d y b y jej u s łu g i n ie b y ły p o trzeb n e? Kamien icę, w k tó rej zamies zk ałem, o taczały d o my p u b liczn e, s zu lern ie i s p elu n k i, w k tó ry ch p rzes tęp cy zb ierali s ię tłu mn ie i o twarcie ch ełp ili s ię s wy mi wy czy n ami. Ws p o min ałem ju ż o fałs zerzach , o s zu s tach i ło trach rab u jący ch b an k i. Wy p ad a d o rzu cić jes zcze n iezliczo n y ch p o s p o lity ch b an d y tó w, p rzez k tó ry ch s trach wy ch o d zić n o cą z d o mu , a tak że zło d ziei k ies zo n k o wy ch , d ziałający ch całk iem jawn ie, w b iały d zień . Przes tęp czo ś ć p an o s zy ła s ię ws zęd zie. Ty s iąc zło d ziei, d wa ty s iące p ro s ty tu tek . By ła ws zak że w ty m ws zy s tk im jed n a s zczęś liwa o k o liczn o ś ć: k ażd y d ziałał n a włas n y rach u n ek , n iemal zaws ze s amo tn ie, b rak o wało im ws zy s tk im s p rawn ej o rg an izacji. Ch o ć n atu raln ie zd arzały s ię wy jątk i. J im Du n lap i Bo b Sco tt k iero wali s zajk ą, k tó ra s tała s ię zn an a jak o Krąg . W b an k ach całeg o k raju u d ało im s ię u k raś ć fan tas ty czn ą k wo tę trzech milio n ó w d o laró w. In n e g an g i – tak ie jak Zd ech łe Kró lik i czy Bezd o mn i – p o jawiały s ię i zn ik ały . W Baltimo re d ziałały Pas k u d y ; czy tałem ich ak ta... Lecz to Claren ce Dev ereu x b y ł p ierws zy m czło wiek iem, k tó ry d o s trzeg ł zalety zwartej s ieci p rzes tęp czej, p o s iad ającej włas n y k o d ek s p o s tęp o wan ia i w p ełn i s p rawn y łań cu ch d o wo d zen ia. Po raz p ierws zy u s ły s zeliś my o n im p rzy o k azji s p rawy Wes tern Un io n , jed n ak w o wej ch wili Dev ereu x cies zy ł s ię ju ż w s wo im ś ro d o wis k u o p in ią n ajb ard ziej b ły s k o tliweg o i n ajs k u teczn iejs zeg o p rzes tęp cy s weg o p o k o len ia. – I właś n ie za s p rawą teg o czło wiek a zn alazł s ię p an tu taj? – s p y tał J o n es . – To o n jes t au to rem wiad o mo ś ci, k tó rą o trzy mał zmarły p ro fes o r M o riarty ? – Sąd zę, że tak . – Pro s zę k o n ty n u o wać. Nawet n ie s p ró b o wałem s ty g n ącej zu p y . J o n es wciąż wp atry wał s ię we mn ie w s k u p ien iu . Dziwn a to b y ła k o lacja: d waj o b co k rajo wcy w s zwajcars k iej res tau racji i żad en n awet n ie tk n ął p o traw. Zas tan awiałem s ię, ile czas u min ęło , o d k ąd zacząłem

s wo ją o p o wieś ć. No c za o k n em wy d awała mi s ię mro czn iejs za n iż zwy k le, a p ło mien ie n a k o min k u z trzas k iem s k ak ały k u wlo to wi k o min a. – W o wy m czas ie awan s o wałem ju ż n a ag en ta g en eraln eg o – ciąg n ąłem – a Ro b ert Pin k erto n u czy n ił mn ie o s o b iś cie o d p o wied zialn y m za ares zto wan ie Dev ereu x . Od d an o p o d mo je ro zk azy s p ecjaln y zes p ó ł – trzech ś led czy ch , k as jera, s ek retark ę, d wo je s ten o g rafó w o raz ch ło p ca d o p o mo cy w b iu rze. Wk ró tce zaczęto n as n azy wać No cn ą Zmian ą, a to ze wzg lęd u n a d łu g ie g o d zin y p racy . W n as zy m b iu rze, wciś n ięty m w k ąt p iwn icy , p iętrzy ły s ię s terty p is m, a s p o d n iezliczo n y ch p o d o b izn two rzący ch n as zą g alerię p rzes tęp czy ch s ław n ie wy s tawał n awet cal wo ln ej ś cian y . Każd eg o d n ia n ap ły wały n o we meld u n k i z Ch icag o , Was zy n g to n u i Filad elfii, a my wo ln o i meto d y czn ie p rzeb ijaliś my s ię p rzez s etk i s tro n ic. By ła to wy czerp u jąca p raca, lecz z p o czątk iem teg o ro k u wres zcie zaczęła n am majaczy ć p ewn a twarz... No , mo że n ie twarz – raczej p o s tać. – Claren ce Dev ereu x . – W g ru n cie rzeczy n ie jes tem n awet p ewn y , czy to jeg o p rawd ziwe n azwis k o . Nik t g o n ig d y n ie wid ział. Nie is tn ieje żad n e jeg o zd jęcie, żad en p o rtret. M ó wi s ię, że ma mn iej więcej czterd zieś ci lat, że p rzy b y ł d o Amery k i z Eu ro p y , że p o ch o d zi z zamo żn ej ro d zin y , że jes t czaru jący , k u ltu raln y , że to filan tro p . Wid zę p ań s k ą reak cję, in s p ek to rze. A jed n ak wiem p o n ad ws zelk ą wątp liwo ś ć, że o fiaro wał n iemałe k wo ty n a rzecz No wo jo rs k ieg o Szp itala d la Siero t i ws p ierał Do m Samo tn y ch . Po n ad to u fu n d o wał s ty p en d iu m n a Un iwers y tecie Harv ard a i jes t jed n y m z mecen as ó w M etro p o litan Op era. A jed n ak , mo że mi p an wierzy ć, w całej Amery ce tru d n o o b ard ziej zło wro g ą p o s tać. Claren ce Dev ereu x to p rzes tęp ca n iep o d o b n y d o in n y ch , ab s o lu tn ie b ezlito s n y – d o teg o s to p n ia, że wzb u d za p rzerażen ie n ie ty lk o w o fiarach , k tó ry m zru jn o wał ży cie, ale i w łajd ak ach , k tó rzy d la n ieg o p racu ją. Nie ma tak iej zb ro d n i, k tó rej b y s ię n ie d o p u ś cił. Co ciek awe, o rg an izo wan ie i wy k o n y wan ie k o lejn y ch s k o k ó w s p rawia mu tak ą p rzy jemn o ś ć, że z czas em n ab raliś my p rzek o n an ia, iż p rzes tęp cza d ziałaln o ś ć jes t d lań w ró wn y m s to p n iu meto d ą zaro b k o wan ia, jak i... ro zry wk ą. Ten czło wiek zd ąży ł ju ż ws zak zb ić majątek ; teraz jes t raczej arty s tą, mag ik iem, k tó ry ru jn u je k ażd eg o , z k im s ię zetk n ie, zo s tawiając p rzy ty m k rwawe ś lad y s wy ch rąk . Bad ałem jeg o meto d y . Po d ążałem jeg o tro p em. Prezen tu je s o b ą ws zy s tk o , czeg o s zczerze n ien awid zę, co mn ie b rzy d zi. Gd y b y u d ało mi s ię zak o ń czy ć p arad ę jeg o ło tro s tw, b y łb y to k o ro n n y s u k ces w mo jej k arierze. A jed n ak o n wciąż mi s ię wy my k a. Czas em mam wrażen ie, że zn a mo ją to żs amo ś ć. Nig d y s ię n ie u jawn ia,

n ig d y n ie ry zy k u je. Plan u je k o lejn e p rzes tęp s two – n ap ad n a b an k , właman ie, mo rd ers two – d o p raco wu je n ajd ro b n iejs ze s zczeg ó ły , werb u je lu d zi, b ierze łu p y , lecz n ig d y n awet s ię n ie zb liża d o miejs ca zb ro d n i. Po zo s taje n iewid zialn y . Zn am jed n ak p ewien s ek ret, k tó ry mo że p o mó c w zid en ty fik o wan iu g o . Po d o b n o cierp i n a o s o b liwą d o leg liwo ś ć n atu ry p s y ch iczn ej, zwan ą ag o rafo b ią – o twarte p rzes trzen ie b u d zą w n im ś mierteln ą wręcz g ro zę. Dlateg o p rzeb y wa zwy k le w czterech ś cian ach , a jeś li mu s i p o d ró żo wać, to w zamk n ięty m p o wo zie. I jes zcze jed n o : w miarę p o s tęp ó w ś led ztwa u d ało n am s ię wy tro p ić trzech lu d zi, k tó rzy zn ają jeg o p rawd ziwą to żs amo ś ć i n iemal n a p ewn o p raco wali d la n ieg o jak o jeg o n ajb liżs i ad iu tan ci i o ch ro n iarze. Krąży li wo k ó ł n ieg o n iczy m s atelity , a ws zy s cy trzej mają za s o b ą p o d o b n ą p rzes tęp czą p rzes zło ś ć. Dwaj z n ich to b racia – Ed g ar i Lelan d M o rtlak e. Trzeci zaczy n ał o d d ro b n y ch k rad zieży – tak ich jak o n n azy waliś my zło d ziejami ch u s teczek – ale s zy b k o zap rag n ął p o ważn iejs zy ch łu p ó w i p arał s ię właman iami d o s ejfó w. Nazy wa s ię Sco tch y Lav elle. – Nie mo żecie ich ares zto wać? – Czy n iliś my to wielo k ro tn ie. Ws zy s cy trzej b y wali ju ż p en s jo n ariu s zami Sin g Sin g o raz To mb s , ale w o s tatn ich latach b ard zo s ię p iln u ją, b y ś my n ie p rzy łap ali ich n a g o rący m u czy n k u . Ud ają s zan o wan y ch b izn es men ó w i n ie jes teś my w s tan ie u d o wo d n ić, że n imi n ie s ą. Ares zto wan ie n iczeg o b y n ie zmien iło . Po licja tak że p rzes łu ch iwała ich n iejed en raz, ale n ie ma tak iej s iły , k tó ra s k ło n iłab y ich d o mó wien ia. Rep rezen tu ją n o wą ras ę g an g s teró w, tę, k tó rej ag en ci Pin k erto n a o b awiają s ię n ajb ard ziej: o n i ju ż s ię n ie b o ją p rawa. Uważają, że s to ją p o n ad n im. – Po zn ał ich p an o s o b iś cie? – Ob s erwo wałem ws zy s tk ich trzech z d alek a, zza p ło tu . Zaws ze b y łem zd an ia, że b ęd zie lep iej, jeś li n ie zo b aczą mo jej twarzy . Sk o ro Dev ereu x p o trafi s k ry wać s wo je o b licze p rzed e mn ą, to wy p ad a o d p łacić mu p ięk n y m za n ad o b n e. – Pan i Steiler min ęła n as z s to lik i u ło ży ła w k o min k u k o lejn e p o lan o , ch o ć i tak atmo s fera w res tau racji p rzy p o min ała tę z s au n y . Zaczek ałem, aż s ię o d d ali, zan im p o d jąłem o p o wieś ć: – Przez d wa lata z marn y m s k u tk iem ś cig aliś my Claren ce’a Dev ereu x , aż n ag le, led wie p arę mies ięcy temu , d o k o n aliś my p rzeło mu . J ed n y m z mo ich ś led czy ch b y ł mło d y J o n ath an Pilg rim. – Zn am to n azwis k o – mru k n ął J o n es . – M iał n iewiele p o n ad d wad zieś cia lat, g d y g o p o zn ałem; en tu zjazmem i wro d zo n ą p rzy zwo ito ś cią p rzy p o min ał mi mn ie s ameg o z czas ó w mło d o ś ci. By ł n ap rawd ę n iep o s p o lity m czło wiek iem, a p rzy b y ł d o n as z Zach o d u . Do b rze g rał n a

wio lo n czeli, n ieźle w b as eb all. Wid ziałem raz, jak rzu cał w Blo o min g d ale Park ... Gd y miał d ziewiętn aś cie lat, b rał u d ział w s p ęd zie k o n i; p o k o n ał wted y ty s iąc mil p o b ezd ro żach Tek s as u . Praco wał n a ran czach , w k o p aln iach , p rzez jak iś czas n awet n a rzeczn y m b o czn o k o ło wcu . W k o ń cu d o łączy ł d o n as w No wy m J o rk u i całk iem s amo d zieln ie zd o łał zb liży ć s ię d o Lelan d a M o rtlak e’a. Po wied zmy p o p ro s tu , że s tars zy z b raci zaws ze lu b ił to warzy s two p rzy s to jn y ch ch ło p có w, a J P, ze s wy mi b łęk itn y mi o czami i b lo n d czu p ry n ą, b y ł wy jątk o wo p rzy s to jn y . Wk ró tce zo s tał o s o b is ty m s ek retarzem i to warzy s zem p o d ró ży M o rtlak e’a. Razem jad ali k o lacje, razem b y wali w teatrze, w o p erze, w b arach . W s ty czn iu M o rtlak e o b wieś cił, że p rzen o s i s ię d o Lo n d y n u , i p o p ro s ił J P, b y mu to warzy s zy ł. By ła to d la n as zn ak o mita s y tu acja: mieliś my ag en ta w s amy m s ercu g an g u i ch o ć n ig d y n ie u d ało mu s ię s tan ąć twarzą w twarz z Dev ereu x – o ileż p ro s ts ze b y ło b y n as ze zad an ie, g d y b y teg o d o k o n ał! – to zd o łał u zy s k ać d o s tęp d o więk s zej częś ci k o res p o n d en cji M o rtlak e’a. Ch o ć g ro ziło mu ś mierteln e n ieb ezp ieczeń s two , p o d s łu ch iwał ro zmo wy , b aczn ie o b s erwo wał wch o d zący ch i wy ch o d zący ch , o b s zern ie relacjo n o wał n am ws zelk ie p o czy n an ia g an g u . Sp o ty k ałem s ię z n im w tajemn icy w k ażd ą trzecią n ied zielę mies iąca w tan cb u d zie zwan ej Hay mark et p rzy Trzy d zies tej Ulicy . Właś n ie wted y p rzek azy wał mi s zczeg ó ło we meld u n k i. To o d n ieg o d o wied ziałem s ię, że ch o ć Claren ce Dev ereu x zy s k ał n iemal to taln ą k o n tro lę n ad amery k ań s k im p ó łś wiatk iem, n ie zas p o k o iło to jeg o ap ety tu . Teraz p rag n ął ro zwin ąć s k rzy d ła w An g lii. Nawiązał k o n tak t z n iejak im p ro fes o rem J ames em M o riarty m, b y wy b ad ać g ru n t – zamarzy ł mu s ię tran s atlan ty ck i s o ju s z p rzes tęp czy . Wy o b raża p an s o b ie, in s p ek to rze J o n es ? Bractwo ło tró w, k tó reg o mack i s ięg ały b y o d k alifo rn ijs k ieg o wy b rzeża p o s amo s erce Eu ro p y ! Świato wa k o n fed eracja. Zjed n o czen ie d wó ch g en iu s zy zła. – Wied ział p an ju ż wted y , k im jes t M o riarty ? – Oczy wiś cie zn ałem jeg o n azwis k o i rep u tację. Ch o ć p rawd ą jes t, że Sco tlan d Yard n ie zaws ze wy k azu je ch ęć d o ws p ó łp racy z Ag en cją Pin k erto n a, n a s zczęś cie u trzy mu jemy p ewn e k o n tak ty z n o wo jo rs k ą p o licją, a tak że z Rijk s wach t o raz Sû reté. Od d awn a o b awialiś my s ię, że M o riarty mo że p ewn eg o d n ia wy ru s zy ć n a zach ó d , ale o k azało s ię, że ws zy s tk o p o b ieg n ie w p rzeciwn y m k ieru n k u . Sco tch y Lav elle, Lelan d M o rtlak e i Ed g ar M o rtlak e zain s talo wali s ię w Lo n d y n ie z p o czątk iem n o weg o ro k u . J o n ath an wy ru s zy ł w d ro g ę razem z n imi i k ilk a ty g o d n i p ó źn iej p rzy s łał n am teleg ram, z k tó reg o wy n ik ało , że Claren ce Dev ereu x tak że d o n ich d o łączy ł. Właś n ie n a co ś tak ieg o czek aliś my . Niewielu jes t w Lo n d y n ie

zamo żn y ch

Amery k an ó w

k o ło

czterd zies tk i.

Do d atk o wy m

u łatwien iem

w id en ty fik acji n as zeg o p rzeciwn ik a mo g ła s ię o k azać jeg o fo b ia. No cn a Zmian a n iemal n aty ch mias t zab rała s ię d o werto wan ia lis t p as ażeró w b o d aj ws zy s tk ich p aro wcó w, k tó re w o s tatn im mies iącu p o k o n ały tras ę międ zy Amery k ą a An g lią. Zad an ie b y ło n iezwy k le p raco ch ło n n e – w g rę wch o d ziły s etk i n azwis k – ale wierzy liś my , że u d a s ię tę lis tę zn acząco s k ró cić. Czu łem, że jeś li Claren ce Dev ereu x jak imś cu d em n ie n au czy ł s ię fru wać, zn ajd ziemy g o wś ró d s etek p o d ejrzan y ch , jeś li ty lk o b ęd ziemy s zu k ać d n iem i n o cą. Praco waliś my więc, a ty mczas em p rzy s zed ł k o lejn y teleg ram o d J o n ath an a Pilg rima, z in fo rmacją, że o s o b iś cie d o ręczy ł M o riarty ’emu lis t, w k tó ry m Dev ereu x p ro s i g o o s p o tk an ie. Tak ! Nas z ag en t wid ział s ię z M o riarty m. Ro zmawiali n awet. Lecz ju ż n as tęp n eg o d n ia, zan im zd ąży ł zło ży ć o b s zern iejs zy meld u n ek , d o s zło d o trag ed ii: g an g mu s iał o d k ry ć p rawd ziwą to żs amo ś ć J o n ath an a; mo że właś n ie za s p rawą o s tatn ieg o teleg ramu ... Tak czy o wak , n as z czło wiek zo s tał b ru taln ie zamo rd o wan y . – Sk ręp o wan y i zas trzelo n y . Pamiętam rap o rt. – Tak , in s p ek to rze, ale tak n ap rawd ę n ie b y ło to mo rd ers two , ty lk o eg zek u cja. Właś n ie w tak i s p o s ó b n o wo jo rs k ie g an g i ro zp rawiają s ię z in fo rmato rami. – M imo to p o d ąży ł p an p rzez Atlan ty k ś lad em Pilg rima. – Nad al wierzy łem, że łatwiej b ęd zie o d s zu k ać Dev ereu x w Lo n d y n ie n iż w No wy m J o rk u . Po za ty m p o my ś lałem, że jeś li u d a mi s ię u s talić d atę i miejs ce s p o tk an ia Dev ereu x z M o riarty m, b y ć mo że zd o łamy u p iec d wie p ieczen ie n a jed n y m o g n iu : ares zto wać za jed n y m zamach em d wó ch n ajg ro źn iejs zy ch p rzes tęp có w teg o ś wiata. Zap ewn e wy o b raża p an s o b ie, jak b ard zo b y łem ro zczaro wan y , g d y ws tąp iłem p o raz p ierws zy n a an g iels k ą ziemię i zaraz u jrzałem n ag łó wk i ws zy s tk ich g azet... M o riarty u zn an y za zmarłeg o ! By ło to s ió d meg o maja. Od razu p o my ś lałem o ty m, b y u d ać s ię d o M eirin g en , wio s k i, o k tó rej n ig d y wcześ n iej n ie s ły s załem, w k raju , k tó reg o w o g ó le n ie zn ałem. Dlaczeg o ? An o właś n ie z p o wo d u lis tu . Gd y b y M o riarty n ad al miał g o p rzy s o b ie, mo że ten tro p d o p ro wad ziłb y mn ie d o Dev ereu x . Nie wy k lu czałem i teg o , że zas tan ę tu s ameg o Dev ereu x , b o p rzecież mó g ł mieć co ś ws p ó ln eg o z ty m, co wy d arzy ło s ię n ad wo d o s p ad em Reich en b ach . Tak czy in aczej, tk wiąc w So u th amp to n , n ic b y m n ie zy s k ał. Do tarłs zy n a k o n ty n en t, p o jech ałem p ierws zy m p o ciąg iem d o Pary ża, a p o tem d alej, d o Szwajcarii. I właś n ie teg o ran k a, g d y b ez p o wo d zen ia s tarałem s ię n ak ło n ić d o ws p ó łp racy tu tejs zy ch s tró żó w p rawa, s p o tk aliś my s ię n a p o s teru n k u .

Umilk łem. By ło ju ż za p ó źn o , b y zaatak o wać d awn o wy s ty g łą zu p ę. Sięg n ąłem więc p o win o , s ło d k ie i ciężk ie. In s p ek to r J o n es wy s łu ch ał mo jej o p o wieś ci w tak im s k u p ien iu , jak b y ś my b y li s ami w res tau racji. Wied ziałem, że wch ło n ął k ażd y s zczeg ó ł, n iczeg o n ie u ro n ił i g d y b y zais tn iała tak a p o trzeb a, p o trafiłb y p o wtó rzy ć z p amięci n iemal całą h is to rię mo jeg o ży cia. Ko s zto wało g o to s p o ro wy s iłk u . J u ż wcześ n iej u zn ałem g o za czło wiek a, k tó ry wy zn acza s o b ie n ajwy żs ze s tan d ard y , ale trzy ma s ię ich g łó wn ie d zięk i u p o ro wi i p racy n ad s o b ą. M iałem wrażen ie, że jeg o s k u p ien ie jes t ro d zajem wewn ętrzn ej walk i ze s łab o ś cią. – Pań s k i in fo rmato r, J o n ath an Pilg rim... Czy wie p an , g d zie s ię zatrzy mał? – Najął p o k o je w k lu b ie o n azwie Bo s to ń czy k . Zd aje s ię, że to w lo n d y ń s k iej d zieln icy M ay fair. Gd y b y m mu s iał zn aleźć jed n ą s łab s zą s tro n ę jeg o ch arak teru , to p o wied ziałb y m, że n iek ied y b y wał zb y t n iezależn y . J eg o meld u n k i b y ły lak o n iczn e i jes tem n iemal p ewn y , że n ie zo s tawił p o s o b ie żad n y ch n o tatek . – A co z lu d źmi, k tó ry ch o b s erwo wał? Z b raćmi M o rtlak e i z Lav elle’em? – O ile mi wiad o mo , n ad al p rzeb y wają w Lo n d y n ie. – Pan ich zn a. Wie p an , jak wy g ląd ają. Nie zd o ła p an wy k o rzy s tać ich , b y d o trzeć d o Dev ereu x ? – Są n a to zb y t o s tro żn i. J eżeli w o g ó le s ię s p o ty k ają, to ty lk o w tajemn icy i za zamk n ięty mi d rzwiami. Na co d zień p o ro zu miewają s ię wy łączn ie za p o mo cą teleg ramó w, z wy k o rzy s tan iem s zy fró w. J o n es zamy ś lił s ię n ad mo ją o d p o wied zią, a ja w milczen iu wp atry wałem s ię w o g ień p o ch łan iający d rwa, czek ając, aż p rzemó wi. – Uraczy ł mn ie p an fas cy n u jącą h is to rią – rzek ł wres zcie – i w zas ad zie n ie wid zę p o wo d u , b y o d mó wić p an u mo jeg o ws p arcia. J ed n ak o b awiam s ię, że mo że b y ć ju ż za p ó źn o . – Dlaczeg o ? – Teraz, g d y M o riarty n ie ży je, p o co ó w czło wiek , Claren ce Dev ereu x , miałb y p o zo s tawać w Lo n d y n ie? – To mo że b y ć d la n ieg o zn ak o mita s p o s o b n o ś ć. Dev ereu x ch ciał zap ro p o n o wać M o riarty ’emu co ś w ro d zaju s p ó łk i; teraz, g d y p ro fes o ra n ie ma ju ż wś ró d ży wy ch , mo że zg arn ąć całą p u lę. Niejak o o d zied ziczy ć o rg an izację M o riarty ’eg o . J o n es p ars k n ął z cich a. – Zan im p ro fes o r M o riarty d o tarł d o M eirin g en , zd ąży liś my ares zto wać p rak ty czn ie cały jeg o g an g – p o wied ział. – A Sh erlo ck Ho lmes zo s tawił n am k o p ertę

z lis tą n azwis k i ad res ó w więk s zo ś ci jeg o ws p ó ln ik ó w. By ć mo że Claren ce Dev ereu x p rzy b y ł d o An g lii w p o s zu k iwan iu ws p ó ln ik a w in teres ach , lecz z p ewn o ś cią ju ż zau waży ł, że to d aremn a wy p rawa. Ob awiam s ię, n ies tety , że d la p an a też. – A ta wiad o mo ś ć, k tó rą zn aleźliś my w k ies zen i M o riarty ’eg o – mó wił p an , że mo że rzu cić n ieco ś wiatła n a s p rawę. – I rzu ca. – Zatem ro zs zy fro wał p an ją? – Tak . – Niech więc p an mó wi, n a miło ś ć b o s k ą! M o riarty mo że i zg in ął, ale Claren ce Dev ereu x z całą p ewn o ś cią ży je i ma s ię d o s k o n ale – n ie mo żemy s ię wah ać, in s p ek to rze, s k o ro jes t s zan s a n a to , b y u wo ln ić ś wiat o d tej p o d łej k reatu ry . J o n es d o k o ń czy ł zu p ę, o d s tawił talerz n a b o k i o s tro żn ie wy jąws zy k artk ę z k ies zen i, ro zło ży ł ją p rzed e mn ą. M iałem wrażen ie, że w res tau racji zro b iło s ię n ag le jak b y cis zej. Pło my k i ś wiec rzu cały n a s to lik i ru ch liwe cien ie. Wy p ch an e zwierzęce g ło wy p o ch y lały s ię n ad n ami, jak b y ch ciały p o s łu ch ać. Raz jes zcze p rzeczy tałem d ziwaczn y tek s t, zło żo n y z wielk ich i mały ch liter. – Nie wid zi p an w ty m s en s u ? – s p y tał J o n es . – Najmn iejs zeg o . – Zatem p o zwo li p an , że wy jaś n ię.

4 Wiadomość Ho LmES By Ł ŁaTwY w POŻYCiU. CHARaKter M iAł DOś Ć Sp o Ko J n Y I ZRÓWn o waŻo Ny . O DzIESiątEj PRZeWAżNIe J u ż lEżAŁ W Łó Żk u , A wStAwAł, J ad Ł ś n iADan Ie I WYch o d ZiŁ, g d y J eSZCZe s p ałEm. czas EM CaŁE DNIe SPĘDZAł W LaBo RaTo RIUm LUB w PROSeKTORiu M , a Niek iEd y NA d ŁUg ICH s p aCerACh – J ak s ię DOM y Ślam – Po n AJ NęDzNiejSzy ch PRZEDmiEŚcIaCh LOn d y n U. W PrzYStęp ACH p rAcOwItOś CI b y ł NiESAM OWiCIe czy n Ny , Ale o d CzAs U Do CzASu n Ach o d ziŁo Go LENISTwO I wó wczaS wYleg iWaŁ s IĘ W n As zy M SAlONIKU, n Ie ru SZaJ ąC p ALCem o d Ran A d o n o Cy I milCzĄc jaK zaKLĘtY. WzrO... – Nap rawd ę wierzy p an , że w ty m frag men cie p o wieś ci u k ry ta jes t s ek retn a wiad o mo ś ć? – s p y tałem. – J a n ie wierzę. J a wiem. Un io s łem k artk ę d o ś wiatła. – Czy to mo żliwe, że n ap is an o ją atramen tem s y mp aty czn y m? J o n es u ś miech n ął s ię. Od eb rał mi ro zmo k ły ark u s ik i p o n o wn ie u ło ży ł g o n a b iały m o b ru s ie. W tej ch wili żad en z n as ju ż n awet n ie my ś lał o k o lacji. – By ć mo że s ły s zał p an , że p an Sh erlo ck Ho lmes n ap is ał mo n o g rafię p o ś więco n ą s zy fro m i s ek retn y m p is mo m – zaczął. – Nie s ły s załem. – J a zaś ją czy tałem, p o d o b n ie jak ws zy s tk ie in n e p race, k tó ry mi w s wej s zczo d ro ś ci zech ciał p o d zielić s ię ze ś wiatem. Owa mo n o g rafia zawiera an alizę n ie mn iej n iż s tu s ześ ćd zies ięciu fo rm u k ry tej k o mu n ik acji. Co więcej, zawiera też o p is meto d , d zięk i k tó ry m Ho lmes o wi u d ało s ię ro zg ry źć… – Pro s zę wy b aczy ć, in s p ek to rze – p rzerwałem mu – ale co k o lwiek o zn acza ten tek s t, z p ewn o ś cią n ie jes t s zy frem. Ob aj p rzecież ro zu miemy k ażd e jeg o s ło wo . Sam p an zau waży ł, że to u ry wek ży wcem p rzep is an y z o p o wiad an ia d o k to ra J o h n a Wats o n a.

– W rzeczy s amej. To całk iem zwy czajn y tek s t, jeś li p o min ąć jed n ą o s o b liwo ś ć... J ak p an s ąd zi, d laczeg o s k o p io wan o g o właś n ie w tak i s p o s ó b ? Po co p is zący zad ał s o b ie ty le tru d u , mies zając wielk ie i małe litery ? – To ch y b a o czy wis te, czy ż n ie? Ch ciał u k ry ć s wó j ch arak ter p is ma! – Nie s ąd zę. M o riarty p rzecież wied ział, k to jes t n ad awcą lis tu . Po có ż więc p is zący miałb y co k o lwiek mas k o wać? Nie, mó j p an ie. Otó ż ja u ważam, że u k ład wielk ich i mały ch liter n ie jes t p rzy p ad k o wy , b a, o n jes t k lu czem d o zag ad k i! Gd y ty lk o s p o jrzałem n a tę wiad o mo ś ć, o d razu zau waży łem, jak wo ln o i s taran n ie zo s tała n ap is an a. Pro s zę zwró cić u wag ę n a to , jak mo cn o au to r d o cis k ał p ió ro . To co ś więcej n iż ćwiczen ie z k alig rafii. To ś wiad o ma p ró b a p rzek azan ia M o riarty ’emu wiad o mo ś ci, k tó ra miała p o zo s tać s ek retem, g d y b y p rzes y łk a d o s tała s ię w n iep o wo łan e ręce. – Ch ce p an p o wied zieć, że... to s zy fr? – Właś n ie. – A p an zd o łał g o złamać! – Tak , meto d ą p ró b i b łęd ó w. – Ath eln ey s k in ął g ło wą. – M u s i p an jed n ak wied zieć, że an i my ś lę p rzy p is ać s o b ie zas łu g i. J a ty lk o p o d ąży łem ś cieżk ą wy d ep tan ą p rzez Ho lmes a. – Zatem co n ap rawd ę zawiera wiad o mo ś ć? – Raz jes zcze zerk n ąłem n a k artk ę. – J ak i u k ry to w n iej p rzek az? – Wy jaś n ię ci to , Ch as e. Wierzę, że wy b aczy s z mi tę b ezp o ś red n io ś ć, ale zaczy n am wierzy ć, że p o łączy n as ws p ó ln a p o g o ń za p rzes tęp cą. – I ja mam tak ą n ad zieję. – Do s k o n ale. J ak s łu s zn ie zau waży łeś , s ame litery n ie mo g ą n ic zn aczy ć, zo s tały b o wiem u ło żo n e ręk ą d o k to ra Wats o n a i s ą n iezmien io n e. Po zo s taje n am zatem s k u p ić s ię n a z p o zo ru p rzy p ad k o wy m ro zrzu cen iu mały ch i wielk ich liter. Przy p u ś ćmy więc, że wcale n ie jes t o n o p rzy p ad k o we. Po miń my in n e zn ak i i o k aże s ię, że s amy ch liter mamy n a tej s tro n icy ró wn o cztery s ta czterd zieś ci. To b ard zo ciek awa liczb a, b o łatwo d zieli s ię p rzez p ięć. Zaczn ijmy więc o d p o d zielen ia tek s tu n a g ru p y p o p ięć liter... – Zaraz, zaraz. Ró wn ie łatwo d zieli s ię p rzez cztery i o s iem. – Cztery to za mało , a o s iem to s tan o wczo zb y t wiele k o mb in acji – o d p arł, s p o g ląd ając n a mn ie z lek k ą n ag an ą. – Zres ztą p ró b o wałem i tak ieg o d ziałan ia, ale b ez s k u tk u . J ak ws p o mn iałem, tu n ajs k u teczn iejs za jes t meto d a p ró b i b łęd ó w. Nie jes tem ws zak Sh erlo ck iem Ho lmes em, więc n iek ied y mu s zę iś ć d łu żs zą, o k rężn ą

d ro g ą. – To rzek łs zy , p o ło ży ł p rzed s o b ą k o lejn ą k artk ę. – M u s imy zig n o ro wać o d s tęp y międ zy s ło wami. W g ru n cie rzeczy in teres u je n as ty lk o jed n o : u k ład wielk ich i mały ch liter. A s k o ro tak , to n as z tek s t b ęd zie wy g ląd ał n as tęp u jąco : WmWmW WWmWW mWmWm WWWWW mWWWW WmWmm mWmWm WWmWW mmWmW mWWWW WWmmm mWmWm WWmWW WmmmW mWWWm WWmWW mWmmm WmWWW WmWmm WmWmW mWmWm mWmmm WWmmW mWWWm mmmWm WmmmW mWWWW mmmmm Wmmmm mWWWm WWWWW mWWWW WWmWW mWmWm WmWWW mWWWm WWWWm WWWWm mWmWm mmmWm mWWmW WmWWW mmmWm mWWmW mmmmm WWWmW mmmWm mWWWm WmWmm mWmmm mWWWW WmmWW mWmWm WWmmm mWWWm mWWmm mWWWm mWmWm WmWmW WmmmW mWWWW WWmWW mmmmm WmWmm mmWmW mWWWW mWWmm Wmmmm mmWmW mWWWW WWmWW mmmmm mWmWm mmmWm WmWWW mWmmm WWWmW WWWWm WmmmW WmWmW mWWWm mmmWm mWmmm mWmWm mmWmW mmmWm mWWWm WWmmW J o n es s taran n ie k alig rafo wał litery , a ja p rzy g ląd ałem s ię jeg o p o czy n an io m. – Przecież to k o d teleg raficzn y ! – wy k rzy k n ąłem n ag le. – Co ś b ard zo p o d o b n eg o – zg o d ził s ię d etek ty w. – Przy p o min a alfab et M o rs e’a, w k tó ry m g ru p a zn ak ó w s y mb o lizu je jed n ą literę. J ak s ię p rzek o n as z, Ch as e, n iek tó re p o wtarzają s ię d o ś ć częs to . Gru p a mWmWm wy s tęp u je n a p rzy k ład aż d zies ięć razy , a mWWWW – o s iem razy . – Samo g ło s k i? – zas u g ero wałem. – Niemal n a p ewn o . Gru p ę mWWWm s p o ty k amy d ziewięć razy ... Ale zo s tawmy to , b o tak ro zp is an e g ru p y tru d n o o g arn ąć. Dlateg o mo im n as tęp n y m k ro k iem b y ło p rzy p is an ie im n u meró w – d zięk i temu zn aczn ie łatwiej d o s trzec, co mamy p rzed s o b ą. M ałą – ale zaws ze – p o mo cą jes t d la n as i to , że u ży to ty lk o d wu d zies tu jed en ,

a n ie ws zy s tk ich liter alfab etu . J o n es s ięg n ął p o trzecią k artk ę. Ty m razem wy p is ał wy łączn ie liczb y : 1 2 3 4 5 6 3 2 7 5 8 3 2 9 10 2 11 12 6 1 3 11 13 10 14 9 5 15 16 10 4 5 2 3 12 10 17 17 3 14 18 12 14 18 15 19 14 10 6 11 5 20 3 8 10 21 10 3 1 9 5 2 15 6 7 5 21 16 7 5 2 15 3 14 12 11 19 17 9 1 10 14 11 3 7 14 10 13 – Ro zu mies z n atu raln ie – rzek ł – że k ażd a liczb a o zn acza jed n ą g ru p ę mały ch i wielk ich liter. Na p rzy k ład : 1 to WmWmW, 2 to WWmWW i tak d alej... – Ro zu miem. Tak . – J ak i z teg o wn io s ek ? – Ath eln ey J o n es n ie b y ł ju ż ty m zn u żo n y m czło wiek iem, k tó ry led wo k u ś ty k ał p o s ch o d ach . Tru d n o b y ło n ie zau waży ć en erg ii i au ten ty czn eg o p o d n iecen ia, k tó re wręcz b iły z jeg o o czu . – Każd a liczb a o zn acza jed n ą literę u k ry tej wiad o mo ś ci – o d p o wied ziałem. – J es t ich jed n ak s p o ro – d wad zieś cia jed en , jak p an s łu s zn ie zau waży ł – a n ie p o mag a n am i to , że n ie wiemy , g d zie s zu k ać o d s tęp ó w międ zy s ło wami. Nie s p o s ó b o d g ad n ąć, g d zie k o ń czy s ię jed n o , a zaczy n a k o lejn e. – W rzeczy s amej – p rzy tak n ął J o n es . – J ed n ak że teraz p rzy n ajmn iej wid zimy b ez tru d u , k tó re liczb y p o wtarzają s ię n ajczęś ciej, a s ą to 3 , 5 o raz 1 0 . Alb o s ą to s amo g ło s k i, alb o , w co wątp ię, n ajczęś ciej s p o ty k an e s p ó łg ło s k i, tak ie jak R, T czy P. Nies tety ma p an rację co d o teg o , że b rak o d s tęp ó w międ zy s ło wami mo cn o u tru d n i n am zad an ie. – J ak zatem z teg o wy b rn iemy ? – Dzięk i s k ru p u latn o ś ci i łu to wi s zczęś cia, d ro g i Ch as e. Otó ż zad ałem s o b ie p y tan ie, czy mo g ły p o jawić s ię w tej wiad o mo ś ci p ewn e o czy wis te s ło wa, k tó re d ało b y s ię ro zp o zn ać p o s amy m k s ztałcie, u k ład zie liter. Od razu p rzy s zło mi d o g ło wy k ilk a: n a p rzy k ład SHERLOCK HOLM ES. Alb o PINKERTON. Os tateczn ie jed n ak p o s tan o wiłem u ży ć s ło wa M ORIARTY. J eś li b o wiem d o n ieg o ad res o wan o tę wiad o mo ś ć, to całk iem ro zs ąd n ie mo żn a zało ży ć, że p o jawi s ię w n iej jeg o n azwis k o . Zacząłem więc s zu k ać s ek wen cji o ś miu liczb , z k tó ry ch jed n a – i ty lk o jed n a p o wtarza s ię n a trzeciej i s zó s tej p o zy cji, tak jak p o wtarza s ię litera R w s ło wie M ORIARTY. Pro s zę, s p ó jrz n a ś ro d k o wą częś ć tek s tu . M amy tu ciąg liczb 1 7 3 1 4 1 8 1 2 1 4 1 8 1 5 – jeś li p rzy jmiemy , że 1 4 o zn acza literę R, mamy d wu k ro tn ie p o wtó rzo n e R n a właś ciwy ch p o zy cjach , jed n ak zaraz wid ać, że to n ie mo że b y ć

n azwis k o M ORIARTY, b o ró wn ież d wu k ro tn ie p o wtarza s ię w ty m ciąg u liczb a 1 8 , a p rzecież jed y n ą, k tó ra p o win n a wy s tąp ić d wa razy , jes t litera R. Z teg o s ameg o p o wo d u 1 8 n ie mo że b y ć literą R. W całej wiad o mo ś ci p rawid ło wy u k ład p o wtarzającej s ię litery wy s tęp u je ty lk o raz, p rawie n a p o czątk u tek s tu , w p o s taci ciąg u 8 3 2 9 1 0 2 1 1 1 2 . Nie p o wtarzają s ię w n im żad n e liczb y p ró cz 2 , mo żemy więc p rzy jąć, że 2 o zn acza literę R. J eś li zaś zało ży my , że ciąg ten jes t s ło wem M ORIARTY, s twierd zimy co ś b ard zo ciek aweg o . Otó ż wy s tęp u jące w n im liczb y 2 i 3 p o jawiają s ię też w ciąg u n a s amy m p o czątk u tek s tu , zatem wid n ieje tam n as tęp u jące s ło wo : 1 RO4 5 6 OR7 5 – To mo g ą b y ć s ło wa, n ie s ło wo – zau waży łem. – J a jed n ak s ąd zę, że to ty lk o jed n o s ło wo – o d p aro wał. – Pro s zę s p o jrzeć n a p o wtarzające s ię R i O. Do teg o mamy p o wtarzającą s ię liczb ę 5 . O ile mi wiad o mo , is tn ieje ty lk o jed n o s ło wo o tak iej s tru k tu rze. Pro s zę wziąć p o d u wag ę k o n tek s t – au to r wiad o mo ś ci zwraca s ię d o ad res ata. – „Pro fes o rze”! – wy k rzy k n ąłem. – Otó ż to . „Pro fes o rze M o riarty ”, tak b rzmią p ierws ze d wa s ło wa u k ry teg o p rzek azu . Wy k o rzy s tajmy więc litery , k tó re ju ż zn amy , b y o d k ry ć więk s zą częś ć tek s tu . P R O F E S O R Z E M O R I A R T Y S P O T 13 A 14 I E 15 16 A F E R O Y A 17 17 O 14 18 Y 14 18 15 19 14 A S T E 20 O M A 21 A O P I E R 15 S Z E 21 16 Z E R 15 O 14 Y T 19 17 I P A 14 T O Z 14 A 13 – „Pro fes o rze M o riarty , s p o tk an ie”...? – zacząłem i u rwałem. – Po tem ju ż n ie za wiele mo żn a o d g ad n ąć – d o d ałem. – Przeciwn ie. Przy jmijmy , że „s p o tk an ie” to ju ż p ewn ik , i zaraz u ży jemy n o wy ch liter. Najp ierw jed n ak – litery R O Y A mu s zą n ależeć d o s ło wa R O Y A L, n ie ma in n ej mo żliwo ś ci. – M amy więc: „s p o tk an ie... co ś tam A F E... R O Y A L”. – Otó ż to . – Ale co to mo że b y ć? – Ty lk o i wy łączn ie „w Café Ro y al”, Ch as e! – wy jaś n ił J o n es . Po p atrzy łem n ań

n iezb y t p rzy to mn ie, więc zaraz d o d ał: – To s ły n n a res tau racja w s amy m s ercu Lo n d y n u . Po d o b n ie jak ty , Claren ce Dev ereu x mó g ł o n iej wcześ n iej n ie s ły s zeć, ale z p ewn o ś cią p o wied zian o mu , że to miejs ce, k tó re b ard zo łatwo zn aleźć. – A co z res ztą wiad o mo ś ci? – Dzięk i R O Y A L zy s k u jemy literę L, k tó ra jes t też p o czątk iem n as tęp n eg o s ło wa. Pamiętamy zaś , że S P O T K A N I E d ało n am literę N, zres ztą wy s tęp u jącą p o tem k ilk ak ro tn ie. Stąd jes tem p ewn y , że p o R O Y A L mamy ... – L O N D Y N – u zu p ełn iłem. – Sp o tk an ie w Café Ro y al w Lo n d y n ie. Nie ma in n ej mo żliwo ś ci. – Zg ad zam s ię. Zn amy więc ju ż miejs ce s ch ad zk i; teraz p rzy jrzy jmy s ię res zcie, u zu p ełn io n ej o n o wo p o zn an e litery L, W o raz D: D W 1 9 N A S T E 2 0 O M A 2 1 A O P I E R W S Z E 2 1 ... – Ależ to o czy wis te! – wy k rzy k n ąłem. – Dwu n as teg o maja o p ierws zej! – Czy li za trzy d n i. Sam wid zis z, jak s zy b k o o d k ry wamy k o lejn e tajemn ice teg o s zy fru . Pó jd źmy więc d o k o ń ca, b o g ats i o literę U, k tó rą właś n ie o d k ry liś my p o d liczb ą 1 9 : CZERWONY TULIPAN TO ZNAK – Czerwo n y tu lip an ? – rzu ciłem n iep ewn ie. – To zn ak – d o d ał J o n es , k iwając g ło wą. – Z teg o , co mi o p o wiad ałeś , wy n ik a n iemal n iezb icie, że p ro fes o r M o riarty i Claren ce Dev ereu x n ig d y n ie s p o tk ali s ię twarzą w twarz. Ob aj s zczy cili s ię zaws ze ty m, że n ik t n ie wie, jak n ap rawd ę wy g ląd ają. I d lateg o M o riarty zo s tał p o in s tru o wan y , że p o win ien n o s ić zn ak ro zp o zn awczy – czerwo n y tu lip an . Ob s tawiam, że w b u to n ierce. I o to mamy całą wiad o mo ś ć, Ch as e: PROFESORZE M ORIARTY. SPOTKANIE W CAFÉ ROYAL, LONDYN, DWUNASTEGO M AJ A O PIERWSZEJ . CZERWONY TULIPAN TO ZNAK. – M ieliś my s zczęś cie – d o d ał. – Pro fes o r M o riarty o k azał s ię k lu czem d o całej s p rawy . Gd y b y n ad awca p o min ął jeg o n azwis k o , b y lib y ś my w k ro p ce. – Ależ to p rzed e ws zy s tk im p ań s k a zas łu g a, in s p ek to rze J o n es . Nie mo g ę wy jś ć z p o d ziwu , jak wy ś mien icie p an s o b ie p o rad ził. Sam n ie wied ziałb y m n awet, o d czeg o zacząć.

– Ph i – p ry ch n ął. – To wcale n ie b y ło tak ie tru d n e. Nie mam wątp liwo ś ci, że p an Ho lmes p o rad ziłb y s o b ie w k ró ts zy m o p o ło wę czas ie. – Oto i s p ełn ien ie mo ich n ad ziei – p o wied ziałem. – Oto d o wó d , że mo ja d łu g a i k o s zto wn a p o d ró ż d o Eu ro p y n ie b y ła d aremn a. Claren ce Dev ereu x zjawi s ię w Café Ro y al ju ż za trzy d n i. Po d ejd zie d o czło wiek a z czerwo n y m tu lip an em, ty m s amy m zd rad zając s wo ją to żs amo ś ć. – J eś li ju ż wie, że M o riarty n ie ży je, n ie p rzy b ęd zie n a s p o tk an ie. – To p rawd a. – Umilk łem n a ch wilę, lecz zaraz p rzy s zła mi d o g ło wy n o wa my ś l. – A g d y b y tak wy d ał p an o ś wiad czen ie, że p ań s k im zd an iem M o riarty jed n ak ży je? W k o ń cu wy s łan o tu p an a p o to , b y p an u s talił p o n ad ws zelk ą wątp liwo ś ć, co zas zło n ad wo d o s p ad em Reich en b ach . M ó g łb y p an z łatwo ś cią o zn ajmić ś wiatu , że wed le n ajś wieżs zy ch d o wo d ó w M o riarty n ie b rał u d ziału w atak u n a Ho lmes a. – A tru p w k ry p cie? – M o że b ęd ziemy u d awać, że to k to ś in n y ? – zas u g ero wałem p o k ró tk iej p au zie. W ty m mo men cie g o s p o d y n i p o d es zła d o n as zeg o s to lik a, żeb y zab rać talerze. – Pan i Steiler – zag ad n ąłem – czy zech ciałab y p an i p rzy p o mn ieć n am n azwis k o teg o k u ch arza, k tó reg o matk a zach o ro wała? – Fran z Hirzel. – Po p atrzy ła n a mn ie p y tająco , s p o jrzaws zy n a g łęb o k i talerz z n ietk n iętą zu p ą. – Nies maczn a? – Zn ak o mita – o d p o wied ziałem. Zaczek ałem, aż p an i Steiler zn ik n ie za p ro g iem k u ch n i. – Tak więc mamy i n azwis k o , g d y b y p an p o trzeb o wał. Niech n ieb o s zczy k b ęd zie n as zy m zag in io n y m k u ch arzem. Właś n ie wracał d o p racy , u p ił s ię i s k o ń czy ł p o d wo d o s p ad em. Dziwn y m trafem o b a zd arzen ia zb ieg ły s ię w czas ie. Niech g azety p is zą, że M o riarty ży je; n iech Dev ereu x wp ad n ie p ro s to w n as zą p u łap k ę. – J o n es s p u ś cił g ło wę, zacis k ając u s ta, a ja ciąg n ąłem: – Od n ied awn a s ię zn amy , ale ju ż wy czu wam, że o b ca jes t p an u my ś l o ws zelk iej n ieu czciwo ś ci. Po d zielam te p rzek o n an ia. Pro s zę mi jed n ak wierzy ć, g d y mó wię: n ie ma p an n awet p o jęcia, jak s tras zn a zaraza zawitała d o p ań s k ieg o mias ta. M u s i p an zro b ić ws zy s tk o , b y ją wy p len ić; jes t p an to win ien ws p ó ło b y watelo m. Pro s zę mi zau fać, in s p ek to rze. Teraz, g d y n ie ma ju ż M o riarty ’eg o , to s ek retn e s p o tk an ie jes t n as zą jed y n ą n ad zieją. M u s imy s ię tam p o jawić. Zo b aczy my , co z teg o wy n ik n ie. Pan i Steiler wró ciła z d an iem g łó wn y m – d wiema p o rcjami p ieczo n ej jag n ięcin y . Sięg n ąłem p o n ó ż i wid elec; ty m razem miałem s zczery zamiar p o ży wić s ię n ieco . J o n es n ies p ies zn ie s k in ął g ło wą. – M as z s łu s zn o ś ć – rzek ł. – Wy ś lę teleg ram d o Sco tlan d Yard u ; ju tro ru s zamy

w d ro g ę. J eś li k o lej n as n ie zawied zie, d o trzemy n a miejs ce w s amą p o rę. Wzn io s łem k ielis zek . – Za s ch wy tan ie Claren ce’a Dev ereu x – p o wied ziałem. – I, jeś li wo ln o , za n as d wó ch . Za ws p ó łp racę Sco tlan d Yard u i Ag en cji Pin k erto n a. Wy p iliś my i tak zaczęła s ię n as za ws p ó ln a p rzy g o d a. Och , jak że g o rzk o s mak o wało b y to win o i jak n iech ętn ie p o łączy lib y ś my n as ze s iły , g d y b y ty lk o Op atrzn o ś ć o b jawiła n am, co n as czek a!

5 W Café Royal

N

iewielu Amery k an ó w ma o k azję p o d ró żo wać p o Eu ro p ie, a ja, ch o ć trafiła mi s ię tak a s zan s a, n ie u miałb y m o p is ać wiele z teg o , co wid ziałem. Sp o ro czas u s p ęd ziłem z n o s em p rzy s zy b ie, s p o g ląd ając n a wiejs k ie d o mk i ro zrzu co n e n a s to k ach wzg ó rz, n a b y s tre p o to k i, n a d o lin y p rzy b ran e k wieciem wczes n eg o lata, lecz n iep o k o jące my ś li s p rawiały , że n ie mo g łem s ię s k u p ić n a p o d ziwian iu p ejzaży . Po ciąg to czy ł s ię wo ln o , a my , p o d ró żn i w wag o n ie d ru g iej k las y , n ie d o ś wiad czaliś my zb y tn ich wy g ó d . Prześ lad o wał mn ie lęk , że p rzy b ęd ziemy zb y t p ó źn o , zwłas zcza że wed łu g J o n es a czek ały n as cztery p rzes iad k i k o lejo we, n ie ws p o min ając o rejs ie p aro wcem p o czto wy m z Calais p ro s to d o p rzy s tan i o p o d al Lo n d o n Brid g e. Nie mo g liś my s o b ie p o zwo lić n a żad n e s p ó źn ien ie. Z M eirin g en ru s zy liś my n a zach ó d , w In terlak en min ęliś my jezio ro Brien z i p o mk n ęliś my d alej w s tro n ę Bern a. Gd y tam d o tarliś my , J o n es n ad ał d ep es zę, k tó rej treś ć o p raco waliś my ws p ó ln ie: o ty m, że p ro fes o r M o riarty cu d em o calał z trag iczn eg o w s k u tk ach s tarcia n ad wo d o s p ad em Reich en b ach i n ajp rawd o p o d o b n iej p o wró cił d o An g lii. Dwo rzec k o lejo wy d zielił o d u rzęd u p o czto weg o s p o ry d y s tan s i o mal n ie p rzy p łaciliś my tej wy cieczk i s p ó źn ien iem n a p o ciąg . In s p ek to r J o n es n ie mó g ł s o b ie p o zwalać n a tak fo rs o wn e mars ze; g d y wres zcie s zczęś liwie zas ied liś my w s wo im p rzed ziale, b y ł b lad y i wy raźn ie cierp iał. Przez p ierws zą g o d zin ę lu b d wie p o d ró żo waliś my w milczen iu , p o g rążen i w my ś lach , lecz g d y zb liżaliś my s ię d o fran cu s k iej g ran icy o p o d al M o u tier, zaczęliś my ro zmo wę. Op o wied ziałem J o n es o wi co n ieco o h is to rii Ag en cji Pin k erto n a – ży wo in teres o wał s ię meto d ami ś led czy mi zag ran iczn y ch s tró żó w p rawa, ch o ć wy d awały s ię miern e w p o ró wn an iu z jeg o tech n ik ą d ed u k cji – o raz o ty m, jak ą ro lę o d eg rała k ilk a lat wcześ n iej p o d czas s trajk u w Bu rlin g to n an d Qu in cy Railro ad . Niek tó rzy o s k arżali n as zy ch ag en tó w o wy wo łan ie zamies zek , a n awet o mo rd o wan ie s trajk u jący ch , zap ewn iłem jed n ak J o n es a, że ich ro la o g ran iczy ła s ię d o ch ro n ien ia majątk u firmy i u trzy my wan ia s p o k o ju – tak p rzy n ajmn iej twierd zili.

Wres zcie in s p ek to r o d wró cił s ię i p o ch y lił n ad b ro s zu rą, k tó rą p rzy wió zł z An g lii. By ła to mo n o g rafia p ió ra s ameg o Sh erlo ck a Ho lmes a, p o ś więco n a p o p io ło wi. J ak twierd ził J o n es , s ły n n y d etek ty w p o trafił ro zró żn ić s to czterd zieś ci ty p ó w p o p io łu – z cy g ar, p ap iero s ó w i ty to n iu fajk o weg o – p o d czas g d y o n s am led wie d ziewięćd zies iąt. Ch cąc s p rawić mu p rzy jemn o ś ć, wy b rałem s ię d o wag o n u res tau racy jn eg o p o p ięć p ró b ek p o p io łu , p o b ran y ch o d mo cn o zd ziwio n y ch p as ażeró w. J o n es b y ł mi n ad zwy czaj wd zięczn y i k o lejn ą g o d zin ę s p ęd ził n a s k ru p u latn y m b ad an iu mo jej zd o b y czy za p o mo cą lu p y , k tó rą o d s zu k ał w to rb ie p o d ró żn ej. – J ak że żału ję, że n ie b y ło mi d an e s p o tk ać Sh erlo ck a Ho lmes a! – wy k rzy k n ąłem, g d y w k o ń cu , całk iem d o s ło wn ie, mach n ął ręk ą n a p ró b k i p o p io łu , b y s ię ich p o zb y ć. – Pan miał to s zczęś cie? – W is to cie. – To rzek łs zy , u milk ł, a ja, k u s wemu zd ziwien iu , s p o s trzeg łem, że p o czu ł s ię jak b y u rażo n y mo im p y tan iem. By ło to o ty le zas k ak u jące, że p o d czas n as zej n ied łu g iej zn ajo mo ś ci n iejed en raz d ał mi d o zro zu mien ia, że jes t żarliwy m, b a, mo że wręcz fan aty czn y m miło ś n ik iem talen tu s ły n n eg o d etek ty wa. – Prawd ę mó wiąc, s p o tk ałem g o trzy k ro tn ie – d o d ał p o ch wili i zn o wu u rwał, jak b y n ie b y ł p ewn y , o d czeg o zacząć. – Pierws zy raz właś ciwie tru d n o n awet n azwać s p o tk an iem; b y łem wó wczas czło n k iem więk s zej g ru p y . Wy g ło s ił wted y wy k ład d la d etek ty wó w ze Sco tlan d Yard u , k tó ry d o p ro wad ził n ajp ro s ts zą d ro g ą d o ares zto wan ia zło d zieja k lejn o tu z Bis h o p s g ate. Po d ziś d zień s k ło n n y jes tem wierzy ć, że p an Ho lmes p o leg ał wted y b ard ziej n a s wej in tu icji n iż n a ś cis łej lo g ice. Nie mó g ł p rzecie wied zieć, że ó w czło wiek u ro d ził s ię ze s to p ą k o ń s k o -s zp o tawą. Nas ze d ru g ie s p o tk an ie wy g ląd ało zg o ła in aczej i s tało s ię wy d arzen iem zn an y m s zers zej p u b liczn o ś ci, a to za s p rawą d o k to ra J o h n a Wats o n a, k tó ry w s wej relacji wy mien ił mn ie n awet z n azwis k a. Nie mo g ę jed n ak p o wied zieć, b y s tawiała mn ie o n a w n azb y t k o rzy s tn y m ś wietle. – Przy k ro mi to s ły s zeć – o d rzek łem. – Zap ewn e więc n ie czy tał p an o p o wieś ci zaty tu ło wan ej Znak czterech? Do ty czy ła s p rawy zais te n iezwy k łej. – J o n es wy jął i zap alił p ap iero s a. Wcześ n iej teg o n ie ro b ił, a teraz n ajwy raźn iej zap o mn iał o ro zmo wie, k tó rą o d b y liś my p o d czas n as zeg o p ierws zeg o s p o tk an ia. Przy p o mn iał s o b ie w o s tatn iej ch wili. – Przy k ro mi, d ro g i Ch as e, że p o raz d ru g i p rzy s zło ci p o d ró żo wać w d y mie – p o wied ział. – Nap rawd ę rzad k o p alę. Nie mas z n ic p rzeciwk o ? – Ależ s k ąd .

Po trząs n ął zap ałk ą i wy rzu cił ją. – M ó j s taż n a s tan o wis k u in s p ek to ra p o licji b y ł wted y b ard zo s k ro mn y – wy jaś n ił. – Prawd ę mó wiąc, d o p iero co awan s o wałem. M o że g d y b y d o k to r Wats o n o ty m wied ział, b y łb y d la mn ie b ard ziej wy ro zu miały . Tak czy o wak , zd arzy ło s ię we wrześ n iu o s iemd zies iąteg o ó s meg o , że zjawiłem s ię w No rwo o d , p racu jąc n ad d o ś ć try wialn ą s p rawą p ewn ej p o k o jó wk i o s k arżo n ej p rzez p an ią d o mu o k rad zież. Właś n ie s k o ń czy łem ją p rzes łu ch iwać, g d y zjawił s ię g o n iec z wiad o mo ś cią o mo rd ers twie, k tó reg o d o k o n an o w p o b lis k im d o mu . J ak o n ajs tars zy ran g ą fu n k cjo n ariu s z w p o b liżu miejs ca zb ro d n i miałem o b o wiązek ws zcząć ś led ztwo . Ty m s p o s o b em trafiłem d o Po n d ich erry Lo d g e, rezy d en cji wielk iej i b iałej n iczy m jas k in ia Alad y n a, s to jącej p o ś ró d o g ro d u , k tó ry ró wn ie d o b rze mó g łb y m n azwać cmen tarzem, ty le wy k o p an o w n im d ziu r. Właś cicielem b y ł n iejak i Barth o lo mew Sh o lto . Nig d y n ie zap o mn ę ch wili, w k tó rej zo b aczy łem g o p o raz p ierws zy : s ied ział w d rewn ian y m fo telu , w g ab in ecie b ard ziej p rzy p o min ający m lab o rato riu m, n a trzecim p iętrze – całk iem martwy , z twarzą wy k rzy wio n ą o h y d n y m g ry mas em. By ł tam tak że Sh erlo ck Ho lmes . Wy waży ł d rzwi, b y s ię d o s tać d o ś ro d k a, czeg o n atu raln ie n ie p o win ien b y ł czy n ić, g d y ż s p rawą miała s ię zająć p o licja. Wted y to p o raz p ierws zy mo g łem p rzy jrzeć s ię z b lis k a wielk iemu czło wiek o wi, w d o d atk u p rzy p racy , b o n aty ch mias t ro zp o czął s wo je d o ch o d zen ie. Có ż ci mo g ę rzec, Ch as e? By ł wy żs zy , n iż mi s ię wcześ n iej zd awało , i s mu k ły n iczy m es teta, k tó ry celo wo s ię g ło d zi. Ty m b ard ziej zazn aczał s ię więc jeg o p o d b ró d ek i k o ś ci p o liczk o we, a n ad e ws zy s tk o o czy , zatrzy mu jące s ię n a k ażd y m d etalu jed y n ie p o to , b y o d rzeć g o z ws zelk ich in fo rmacji, k tó ry ch mó g ł d o s tarczy ć. By ła w n im en erg ia n ies p o ty k an a u in n y ch lu d zi; an i p rzez mo men t n ie wid ziałem g o w s p o czy n k u , lecz jeg o ru ch y b y ły k ró tk ie i o s zczęd n e. Sp rawiał wrażen ie, jak b y n ie b y ło an i ch wili d o s tracen ia. No s ił wted y ciemn y s u rd u t, k ap elu s za n ie u ży wał. Gd y g o u jrzałem, trzy mał w ręk u ro zło żo n ą miark ę. – A d o k to r Wats o n ...? – Nie p rzy k u ł aż tak mo jej u wag i. Stał w cien iu , p o d ś cian ą, n iewy s o k i, k rąg ły n a twarzy , d o b ro tliwy . Nie zamierzam ro zwo d zić s ię n ad s zczeg ó łami tamtej s p rawy ; mo żes z je p o zn ać z relacji Wats o n a, jeś liś ciek awy . Nieb o s zczy k iem b y ł, jak ws p o mn iałem, Barth o lo mew Sh o lto . J ak s ię o k azało , wraz ze s wy m b ratem b liźn iak iem Th ad d eu s em o d zied ziczy ł p o o jcu wielk i s k arb – n ies tety , n ie mo g li g o zn aleźć i s tąd liczn e wy k o p y w o g ro d zie. Fak ty wy d awały mi s ię n ajzu p ełn iej o czy wis te: b racia p o k łó cili s ię, jak to zwy k le b y wa, g d y w g rę wch o d zi

n ies p o d ziewan e wielk ie b o g actwo . Th ad d eu s zab ił b rata za p o mo cą d mu ch awy i zatru tej s trzałk i – zap o mn iałem ws p o mn ieć, że d o m b y ł p ełen in d iań s k ich p amiątek . Ares zto wałem więc mo rd ercę i jeg o s łu g ę, n iejak ieg o M cM u rd o , k tó reg o u zn ałem za ws p ó łwin o wajcę. – I miał p an s łu s zn o ś ć? – Nie, jak s ię o k azało , my liłem s ię. Zro b iłem z s ieb ie k o mp letn eg o d u rn ia; n a s zczęś cie n ie ja p ierws zy – wielu mo ich k o leg ó w miało n ies zczęś cie d o ś wiad czy ć teg o s ameg o – lecz b y ło to d la mn ie marn ą p o ciech ą. J o n es u milk ł. Na p o zó r zap atrzo n y we fran cu s k i p ejzaż, a w is to cie wb ijał weń jed y n ie n iewid zące s p o jrzen ie. – A trzecie s p o tk an ie? – s p y tałem p o ch wili. – Kilk a mies ięcy p ó źn iej... o s o b liwa s p rawa Ab ern etty ch . I zn o wu , jeś li p o zwo lis z, d ro g i Ch as e, n ie b ęd ę zag łęb iał s ię w s zczeg ó ły awan tu ry , k tó ra d o d ziś mn ie zło ś ci. Zaczęło s ię, jak mo g ło s ię wy d awać, o d właman ia – ch o ć d o ś ć n ieco d zien n eg o . Po wiem jed y n ie, że p o raz d ru g i p rzeg ap iłem ws zy s tk ie is to tn e s zczeg ó ły i s tałem b ezczy n n ie, g d y p an Ho lmes d o k o n y wał ares zto wan ia. Ale to s ię ju ż n ie p o wtó rzy , Ch as e, d aję s ło wo . Przez k o lejn y ch k ilk a g o d zin p rawie s ię n ie o d zy wał. Bez tru d u zd ąży liś my n a p rzes iad k ę w Pary żu – p o raz d ru g i p rzejech ałem p rzez s to łeczn e mias to , n ie wid ząc n awet Wieży Eiffla. Ale czy to ma zn aczen ie? Przed n ami b y ł Lo n d y n i ju ż zaczy n ałem s ię czu ć n ies wo jo . M iałem wrażen ie, że to warzy s zy n am zło wro g i cień , lecz d o k o g o n ależał – d o Ho lmes a, Dev ereu x czy mo że n awet M o riarty ’eg o – o ty m n ie ś miałem ws p o mn ieć.

Zatem d o Lo n d y n u . Kto ś k ied y ś rzek ł, że p o rząd n i Amery k an ie p o ś mierci trafiają d o Pary ża. Przy p u s zczam więc, że ci mn iej ś więci k o ń czą jak ja: ciąg n ąc s wó j k u fer p o d ró żn y z d wo rca Ch arin g Cro s s , p rzy wtó rze p o k rzy k iwan ia wo źn icó w, w o to czen iu mło d o cian y ch żeb rak ó w i n iezmierzo n eg o tłu mu p rzech o d n ió w. Tam właś n ie ro zs tałem s ię z in s p ek to rem J o n es em – o n wró cił d o s weg o d o mu w Camb erwell, ja zaś zamierzałem zn aleźć h o tel, k tó ry o d p o wiad ałb y mo żliwo ś cio m fin an s o wy m ag en ta p o d ró żu jąceg o n a k o s zt Pin k erto n a. Zd ziwiłem s ię n ieco , u s ły s zaws zy , że mó j to warzy s z ma żo n ę i d zieck o . Od p o czątk u b rałem g o za k awalera, a mo że n awet s amo tn ik a. Ws p o mn iał mi o s wy ch b lis k ich w Pary żu , a k ied y s ch o d ziliś my z p o k ład u p aro wca w Do v er, ś cis k ał w ręk u k au czu k o wą p iłeczk ę i k u k iełk ę – fran cu s k ieg o p o licjan ta Flag éo leta – k tó rą k u p ił o p o d al Gare d u No rd . J eg o

wy zn an ie n awet mn ie zan iep o k o iło , lecz aż d o k o ń ca p o d ró ży n ie o d ezwałem s ię an i s ło wem n a temat s wy ch o b aw. – Pan wy b aczy , in s p ek to rze – rzek łem wres zcie, g d y mieliś my s ię ro zs tać. – Wiem, że n ie mo ja to s p rawa, ale zas tan awiam s ię, czy n ie p o win ien p an jes zcze s ię zas tan o wić? – Nad czy m n ib y ? – Nad całą tą p rzy g o d ą – n ad ś cig an iem Claren ce’a Dev ereu x . By ć mo że n ie d o ś ć d o b itn ie o b jaś n iłem p an u , jak b ezlito s n y i wy s tęp n y to czło wiek . Pro s zę mi wierzy ć, g d y twierd zę, że n ie ch ciałb y p an mieć tak ieg o wro g a. W No wy m J o rk u zo s tawił p o s o b ie d łu g i i k rwawy tro p , a jeś li – w co wierzę – teraz zamierza d ziałać w Lo n d y n ie, n ależy s ię s p o d ziewać teg o s ameg o . Pro s zę n ie zap o min ać o ty m, co s p o tk ało n ies zczęs n eg o J o n ath an a Pilg rima! J a jes tem w in n ej s y tu acji; ś cig ając p rzes tęp cę, n ie mu s zę s ię n iep o k o ić o n ajb liżs zy ch . O p an u n ie mo żn a teg o p o wied zieć i d lateg o źle s ię czu ję z my ś lą o ty m, że wciąg am p an a w n ieb ezp ieczn ą awan tu rę. – Nie ty mn ie w n ią wciąg as z, d ziałam ws zak z p o lecen ia mo ich p rzeło żo n y ch ze Sco tlan d Yard u . – Dev ereu x n ie czu je mo res u an i p rzed p an em, an i p rzed całą tu tejs zą p o licją. Nie o ch ro n ią p an a an i s to p ień s łu żb o wy , an i d o b re s to s u n k i. – Ws zy s tk o jed n o . – Przy s tan ął, b y s p o jrzeć n a o ło wian e p o p o łu d n io we n ieb o , Lo n d y n b o wiem p o witał n as ch mu rami i mżawk ą. – Sk o ro ten czło wiek p rzy b y ł d o An g lii i zamierza, jak s u g eru jes z, k o n ty n u o wać s wą p rzes tęp czą d ziałaln o ś ć, n ależy g o p o ws trzy mać i jes t to mo im o b o wiązk iem. – Nie b rak u je w ty m mieś cie d etek ty wó w. – J ed n ak że to mn ie p o s łan o d o M eirin g en – o d p o wied ział z u ś miech em. – Ro zu miem two ją tro s k ę, Ch as e, i d o b rze o n a o to b ie ś wiad czy . Prawd ą jes t, że mam ro d zin ę. Nie ch ciałb y m żad n y m s p o s o b em s p ro wad zić n a n ią zag ro żen ia, ale wy b ó r n ie n ależy d o mn ie. Lo s zetk n ął mn ie z to b ą i n iech tak ju ż p o zo s tan ie, n a d o b re czy n a złe. J eś li to ci p o p rawi n as tró j, d o d am w s ek recie, że n ie ży czy łb y m s o b ie, żeb y Les trad e, Greg s o n czy k tó ry k o lwiek in n y z mo ich p rzy jació ł i k o leg ó w o d eb rał mi zas zczy t s ch wy tan ia zd o b y czy , n a k tó rą p o lu jemy . Lecz o to p o d jeżd ża mó j p o wó z, czas n a mn ie! Wciąż jes zcze wid zę g o o czami wy o b raźn i, jak o d jeżd ża, z p iłeczk ą w d ło n i i lalk ą w g ran ato wy m mu n d u rze p rzewies zo n ą p rzez ramię. I jak wted y , tak i d ziś zas tan awiam s ię, jak im cu d em d o k to r Wats o n mó g ł w s wej relacji u czy n ić zeń tak s k o ń czo n eg o g łu p ca. Czy tałem p o tem Znak czterech i s twierd zam p o n ad ws zelk ą

wątp liwo ś ć, że literack i o d p o wied n ik p o s taci Ath eln ey a J o n es a w b ard zo n iewielk im s to p n iu p rzy p o min a n iezró wn an eg o d etek ty wa lo n d y ń s k iej p o licji, k tó reg o d an e mi b y ło p o zn ać. W p o b liżu d wo rca, p rzy No rth u mb erlan d Av en u e, zn alazłem k ilk a h o teli, lecz ju ż s ame ich n azwy – Gran d , Victo ria, M etro p o le – p o d p o wied ziały mi, że w żad n y m razie n ie b ęd ę mó g ł s o b ie p o zwo lić n a tak d ro g i n o cleg . Wy b rałem więc in n e miejs ce, n a n ab rzeżu , b lis k o mo s tu – w is to cie tak b lis k o , że za k ażd y m razem, g d y p rzejeżd żał o b o k p o ciąg , cały b u d y n ek trząs ł s ię w p o s ad ach . Hex am’s Ho tel b y ł b ru d n ą ru d erą p ełn ą p rzetarty ch d y wan ó w i k rzy wo wis zący ch ży ran d o li. Po ś ciel jed n ak b y ła czy s ta, p o k ó j k o s zto wał led wie d wa s zy lin g i za n o c, a g d y ju ż s tarłem z s zy b y wars twę s ad zy , u jrzałem za o k n em p o łać rzek i z n ies p ies zn ie s u n ącą b ark ą węg lo wą. Zjad łem k o lację w h o telo wej res tau racji, za jed y n e to warzy s two mając n ad ąs an ą p o k o jó wk ę i wy raźn ie n iezad o wo lo n eg o ze s weg o lo s u p u cy b u ta. Wró ciws zy d o p o k o ju , czy tałem aż d o p ó łn o cy , k ied y to zap ad łem w d o ś ć n ies p o k o jn y s en . Umó wiłem s ię z in s p ek to rem J o n es em, że s p o tk amy s ię n azaju trz w s amo p o łu d n ie, to jes t n a g o d zin ę p rzed wy zn aczo n ą p o rą, p rzed Café Ro y al p rzy Reg en t Street. Po d łu g ich ro zważan iach – ws zak s p ęd ziliś my razem w p o ciąg u aż trzy d zieś ci g o d zin – o p raco waliś my p lan d ziałan ia, k tó ry , jak s ię wy d awało , p rzewid y wał ws zelk ie ewen tu aln o ś ci. M ając p rzy s o b ie czerwo n y tu lip an , zamierzałem o d eg rać ro lę p ro fes o ra M o riarty ’eg o , J o n es zaś miał s ied zieć p rzy s ąs ied n im s to lik u , p iln ie n as łu ch u jąc. By liś my zg o d n i co d o teg o , że Claren ce Dev ereu x n ajp rawd o p o d o b n iej n ie zjawi s ię o s o b iś cie. Nie ch o d ziło ty lk o o to , że czy n iąc to , n araziłb y s ię, całk iem n iep o trzeb n ie, n a s p o re n ieb ezp ieczeń s two ; cierp iał n a ag o rafo b ię, zatem p o d ró ż p rzez mias to , n awet w zamk n ięty m p o wo zie, b y łab y d la n ieg o n iełatwą p rzep rawą. Dlateg o s p o d ziewaliś my s ię, że p rzy ś le k tó reg o ś ze s wy ch ws p ó ln ik ó w, a ten b ęd zie o czek iwał, że M o riarty s tawi s ię s amo tn ie. Co wted y ? Is tn iały trzy mo żliwo ś ci. Przed e ws zy s tk im mieliś my n ad zieję, że zjawi s ię k to ś , k to p o p ro s tu zap ro wad zi mn ie d o d o mu czy h o telu , w k tó ry m zatrzy mał s ię Dev ereu x . J o n es p o d ąży łb y d y s k retn ie n as zy m ś lad em, b y mn ie u b ezp ieczać i, co o czy wis te, p o zn ać ad res . Zn aczn ie g o rs zy b y łb y s cen ariu s z, w k tó ry m wy s łan n ik zn ałb y M o riarty ’eg o z wid zen ia. W tak im p rzy p ad k u n aty ch mias t zo rien to wałb y s ię, że to p o d s tęp , i czy m p ręd zej o p u ś ciłb y res tau rację. Wted y J o n es wy mk n ąłb y s ię za n im i ś led ził g o aż d o miejs ca, w k tó ry m, p rzy n ajmn iej teo rety czn ie, czek ał n ań Dev ereu x . Is tn iała jed n ak

i tak a ewen tu aln o ś ć, że n ik t n ie p rzy b ęd zie n a s p o tk an ie. Na s zczęś cie, zg o d n ie z n as zy m ży czen iem, lo n d y ń s k ie g azety s zero k o ro zp is y wały s ię o cu d o wn y m o calen iu M o riarty ’eg o i mieliś my p o wo d y wierzy ć, że wieś ć o n im d o trze i d o Dev ereu x . Ku p iłem czerwo n y tu lip an n a s trag an ie p rzed d wo rcem k o lejo wy m i p rzy o zd o b iws zy n im mary n ark ę, wy ru s zy łem k u s amemu cen tru m mias ta – d o Café Ro y al. Dan e mi b y ło p o zn ać State Street w Ch icag o i n o wo jo rs k i Bro ad way , lecz ś miem twierd zić, że żad n a z ty ch u lic n ie mo że s ię ró wn ać u ro d ą i eleg an cją z Reg en t Street w Lo n d y n ie, z jej czy s ty m p o wietrzem i k las y czn y m s zy k iem k amien ic. Niep rzerwan e k o ro wo d y d o ro żek s u n ęły w o b ie s tro n y , zas ilan e p o b o czn y mi s tru mien iami p o jazd ó w z o k o liczn y ch p rzeczn ic. Ch o d n ik i p ełn e b y ły włó częg ó w i u liczn ik ó w, ale tak że an g iels k ich d żen telmen ó w i p rzy b y s zó w zza mo rza, a n ad e ws zy s tk o – wy two rn y ch d am, k tó ry m to warzy s zy li o b ju czen i zak u p ami s łu żący . Có ż tak ieg o mo żn a b y ło k u p ić p rzy Reg en t Street? M ijałem s k lep o we witry n y , p rzy g ląd ając s ię b aczn ie: p erfu my , ręk awiczk i, b iżu teria, czek o lad k i z wan ilią, zeg ary z p o złacan eg o b rązu ... Uś wiad o miłem s o b ie p ręd k o , że n ie zn alazłb y m tam n iczeg o tan ieg o , a tak że n iczeg o n ap rawd ę n iezb ęd n eg o . J o n es ju ż n a mn ie czek ał, u b ran y w g arn itu r i jak zaws ze o las ce. – Zn alazłeś s o b ie h o tel? – zag ad n ął. Po d ałem mu n azwę i ad res . – I trafiłeś tu b ez k ło p o tó w? – To ty lk o k ró tk i s p acer, a u d zielo n o mi p recy zy jn y ch ws k azó wek . – Zn ak o micie. J o n es s p o jrzał z p o wątp iewan iem n a fro n t Café Ro y al. – Uro cze miejs ce n a ren d ez-v o u s – mru k n ął. – Nie mam p o jęcia, jak im s p o s o b em ten czło wiek cię o d s zu k a. A d y s k retn e ś led zen ie g o w tak ich waru n k ach b ęd zie, d elik atn ie mó wiąc, n iełatwe. M iał rację. J u ż s amo wejś cie o d s tro n y Reg en t Street – tro je d rzwi za p o tró jn y mi k o lu mn ami – b y ło o b ietn icą aż n azb y t wielu d ró g u cieczk i. Gd y zaś zn aleźliś my s ię w ś ro d k u , d o tarło d o n as , że tak n ap rawd ę n ie wiemy , g d zie ma d o jś ć d o s p o tk an ia. Bu d y n ek b y ł b o wiem is tn y m lab iry n tem k o ry tarzy , k latek s ch o d o wy ch , b aró w, res tau racji i zacis zn y ch ló ż, o d d zielo n y ch lu s trzan y mi p rzep ierzen iami alb o imp o n u jący mi k wietn ik ami. Nie b y ło n am n a ręk ę i to , że w p o rze lu n ch u w Café Ro y al zjawiła s ię b o d aj p o ło wa Lo n d y n u . Ch y b a n ig d y wcześ n iej n ie wid ziałem tak liczn eg o zg ro mad zen ia zamo żn y ch lu d zi. Claren ce Dev ereu x mó g ł s ię u k ry ć wś ró d n ich wraz z cały m s wo im g an g iem i s wo b o d n ie p lan o wać k o lejn e mo rd ers two alb o

zb ro jn y n ap ad n a s ied zib ę Ban k u An g lii, a my n ie b y lib y ś my w s tan ie ich wy p atrzy ć! Gwar zaś b y ł tak wielk i, że p ewn ie n ie zd o łalib y ś my ich n awet u s ły s zeć. Wy b raliś my k awiarn ię n a p arterze – p rzes tro n n a i p ełn a ś wiatła s ala o wy s o k o zawies zo n y m s tro p ie wy d ała n am s ię n ajb ard ziej n atu raln y m miejs cem n a s p o tk an ie d wó ch n iezn ajo my ch . Tu rk u s o we filary i p o złacan e zd o b ien ia p rezen to wały s ię imp o n u jąco ; ze ws zy s tk ich s tro n o taczały n as czarn e cy lin d ry i melo n ik i s k u p io n e wo k ó ł marmu ro wy ch s to lik ó w. Keln erzy w czarn y ch frak ach i n ies k aziteln ie b iały ch fartu ch ach p rzeb ijali s ię p rzez ciżb ę ze zwin n o ś cią cy rk o wy ch ak ro b ató w, a p rzeład o wan e tace zd awały s ię lewito wać n ad ich ramio n ami. Ch o ć zak rawało to n a cu d , u d ało n am s ię zn aleźć d wa wo ln e, s ąs iad u jące ze s o b ą s to lik i. Nie zamien iliś my z J o n es em an i s ło wa, o d k ąd p rzek ro czy liś my p ró g s ali. Gd y b y k to ś n as o b s erwo wał, mu s iałb y d o jś ć d o wn io s k u , że jes teś my wzajemn ie n ieś wiad o mi s weg o is tn ien ia. Zamó wiłem k ielis zek win a, J o n es zaś wy jął zza p azu ch y fran cu s k ą g azetę i zawo ławs zy k eln era, zaży czy ł s o b ie h erb aty . Sied zieliś my o b o k s ieb ie, ig n o ru jąc s ię s taran n ie i o b s erwu jąc u k rad k iem, jak d łu g a ws k azó wk a zeg ara wis ząceg o n a p rzeciwleg łej ś cian ie u p arcie p n ie s ię w g ó rę. Im b liżs za b y ła g o d zin a s p o tk an ia, ty m wy raźn iej wy czu wałem n ap ięcie meg o to warzy s za. J o n es zd ąży ł b o wiem wmó wić s o b ie, że czek a n as s ro g ie ro zczaro wan ie, że n as z wy ś cig z czas em p rzez p ó ł k o n ty n en tu b y ł d aremn y m tru d em. J ed n ak że p u n k tu aln ie o p ierws zej u jrzałem w d rzwiach o s o b n ik a, k tó ry p rzy s tan ął, b y b aczn ie p rzy p atrzy ć s ię g o ś cio m. J o n es , s ied zący o b o k , zes zty wn iał cały , a jeg o o czy , zwy k le wy rażające s p o k o jn ą p o wag ę, n ag le b ły s n ęły czu jn ie. Przy b y s z ó w b y ł d zieck iem, mo że cztern as to letn im, s ch lu d n ie o d zian y m w b łęk itn ą k u rtk ę i czak o g o ń ca d o s tarczająceg o teleg ramy . M iałem wrażen ie, że czu je s ię n ies wo jo , jak b y n ie n awy k ł d o n o s zen ia s tro ju , k tó ry k to ś k azał mu wło ży ć. Un ifo rm zres ztą n ie leżał n a n im zb y t d o b rze; b y ł zd ecy d o wan ie za cias n y d la ch ło p ca, k tó reg o n azwałb y m wręcz p u lch n y m – ze s wy mi p u co ło waty mi p o liczk ami i k ró tk imi n o g ami p rzy p o min ał mi jed n eg o z k u p id y n ó w, k tó ry ch wizeru n k i zd o b iły s alę. Ro zp o zn ał mn ie – a raczej tu lip an wp ięty w k lap ę mo jej mary n ark i – i z d o my ś ln y m b ły s k iem w o k u ru s zy ł k u mn ie, p rzecis k ając s ię międ zy s ied zący mi. Do tarłs zy d o meg o s to lik a, b ez p y tan ia u s iad ł n ap rzeciwk o i zarzu cił n o g ę n a n o g ę. By ło to d o p rawd y aro g an ck ie zach o wan ie i zd ecy d o wan ie n iep as u jące d o p o s taci, w k tó rą s ię wcielał; teraz, g d y s ied ział tak b lis k o mn ie, p o zb y łem s ię wątp liwo ś ci, że n ie ma n ic ws p ó ln eg o z p rawd ziwy mi g o ń cami. Od n io s łem wrażen ie, że zb y t d u żo

wie. J eg o o czy b y ły p rzed ziwn e, wo d n is te i p u s te, jak b y n ig d y n ie p atrzy ły n a n ic p o za złem. Ch ło p iec miał jed n ak ład n e rzęs y , b ielu tk ie zęb y , p ełn e warg i – w efek cie p rzy s zło mi n a my ś l, że jes t zarazem b ard zo u ro d ziwy i b ard zo s zp etn y . – Czek a p an n a k o g o ś ? – zap y tał. Gło s miał ch rap liwy , n iemal męs k i. – By ć mo że – o d rzek łem. – Ład n y tu lip an . Po wied ziałb y m, że n ie co d zień wid u je s ię tak ie, p ro s zę p an a. – Czerwo n y tu lip an – p o d ch wy ciłem. – M ó wi ci to co ś ? – M o że tak , a mo że n ie. Umilk ł. – J ak ci n a imię? – s p y tałem. – A czy p o trzeb u ję imien ia? – M ru g n ął d o mn ie s zelmo ws k o . – Nie wy d aje mi s ię, p ro s zę p an a. J ak i s en s s ię p rzed s tawiać, s k o ro i tak n ie b ęd ziemy k u mp lami? Ale co ś p an u p o wiem: s k o ro k o n ieczn ie mu s zę mieć jak ieś imię, n iech b ęd zie Perry . In s p ek to r J o n es wciąż u d awał p o ch ło n ięteg o b ez res zty czy tan iem, lecz wied ziałem, że s ły s zy i zap amiętu je k ażd e s ło wo z n as zej ro zmo wy . W p ewn ej ch wili o p u ś cił n ieco g azetę, b y mó c s p o jrzeć n a ch ło p ca, ale jeg o o b licze an i n a ch wilę n ie s traciło wy razu k amien n ej o b o jętn o ś ci. – No có ż, Perry – rzek łem – wy zn am ci, że czek ałem tu n a k o g o ś , ale teraz ju ż wiem n a p ewn o , że n ie n a cieb ie. – Pewn ie, że n ie. J a ty lk o mam p an a d o n ieg o zap ro wad zić, ale n ajp ierw mu s zę b y ć p ewn y , że p an jes t ty m, za k o g o s ię p o d aje. Ows zem, tu lip an n a miejs cu . Ale czy ma p an tak że lis t o d mo jeg o p ry n cy p ała? W rzeczy s amej, miałem p rzy s o b ie p o d n is zczo n ą s tro n icę z zas zy fro wan ą wiad o mo ś cią. To J o n es zas u g ero wał, że mo g ę zo s tać p o p ro s zo n y o jej o k azan ie. Wy jąłem ją więc z k ies zen i i p o ło ży łem n a s to lik u . Ch ło p ak led wie n a n ią zerk n ął. – Pan p ro fes o r? – s p y tał. – Tak jes t – o d p o wied ziałem p ó łg ło s em. – Pro fes o r M o riarty ? – Tak . – Czy li n ie u to n ął p an w wo d o s p ad zie Reich en -co ś -tam? – Po co te ws zy s tk ie g łu p ie p y tan ia? – Prawd ziwy M o riarty n iewątp liwie zareag o wałb y właś n ie w tak i s p o s ó b . – To twó j p an zaaran żo wał to s p o tk an ie. M arn u j d alej mó j czas , a zap ewn iam cię, że p o żału jes z.

Ch ło p ak n ie d ał s ię zas tras zy ć. – No to n iech mi p an p o wie, ile k ru k ó w wy leciało z To wer o f Lo n d o n ? – Co ? – Kru k i. To wer. Ile? Teg o o b awialiś my s ię n ajb ard ziej. Po d czas d łu g iej p o d ró ży k o leją mieliś my d o ś ć czas u i n a to , b y ro zważy ć k wes tię s y g n ału ro zp o zn awczeg o . Przes tęp cy tak ieg o fo rmatu jak Claren ce Dev ereu x i p ro fes o r J ames M o riarty n ie mo g li u jawn ić s ię wzajemn ie, n ie u zy s k aws zy wcześ n iej ab s o lu tn ej p ewn o ś ci, że s ą b ezp ieczn i. I właś n ie d lateg o s tan ęliś my p rzed o s tatn ią p ró b ą – w o d p o wied zi n a zag ad k ę mu s iałem u ży ć właś ciwy ch s łó w, zap ewn e u s talo n y ch wcześ n iej w o d ręb n ej wiad o mo ś ci. Po s tan o wiłem o min ąć rafę. – Do ś ć ty ch g łu p ich g ierek – p o wied ziałem. – Przeb y łem d łu g ą d ro g ę, b y s p o tk ać s ię z Claren ce’em Dev ereu x . I d o b rze wies z, o k im mó wię, n ie u d awaj! Wid zę to w two ich o czach . – Pan s ię my li. W ży ciu n ie s ły s załem teg o n azwis k a. – Po co więc tu p rzy s zed łeś ? Ro zp o zn ałeś mn ie. Wied ziałeś o liś cie. Nie waż s ię twierd zić, że b y ło in aczej. Ch ło p ak , wy raźn ie zan iep o k o jo n y , zamierzał s ię o d d alić: s p o s trzeg łem, że zerk n ął w s tro n ę wy jś cia, a zaraz p o tem o d s u n ął k rzes ło i ws tał. Zan im jed n ak ru s zy ł k u d rzwio m, ch wy ciłem g o mo cn o za ramię. – Po wied z mi, g d zie mo g ę g o zn aleźć – ro zk azałem. M ó wiłem cich o , ś wiad o m tłu mu g o ś ci p o ch ło n ięty ch s ączen iem k awy alb o win a, zamawian iem p o traw i ro zmo wami, jak to zwy k le w p o rze lu n ch u . Ath eln ey J o n es wciąż s ied ział p rzy s wy m s to lik u , b lis k i, a jed n o cześ n ie d alek i, o b o jętn y . Nik t w całej s ali n ie zwracał n a n as u wag i. Od g ry waliś my n as z mały d ramat we d wó ch . – Nie trzeb a zaraz b y ć tak im n iep rzy jemn y m – wy ced ził Perry , cich o , ale z wy raźn ie wy czu waln ą g ro źb ą w g ło s ie. – Nie wy p u s zczę cię, p ó k i mi n ie o d p o wies z. – To b o li! – W jeg o o czach b ły s n ęły łzy , jak b y ch ciał mi p rzy p o mn ieć, że jes t w k o ń cu ty lk o d zieck iem. I właś n ie wted y , g d y zawah ałem s ię n iezn aczn ie, g wałto wn ie zmien ił p o zy cję i o to p o czu łem n iep rzy jemn y d o ty k n a s zy i. Nie mam p o jęcia, w jak i s p o s ó b zd o łał jed n ą ręk ą tak b ły s k awiczn ie s ięg n ąć p o b ro ń , ale fak t p o zo s taje fak tem: ch o ć n acis k n ie b y ł s iln y , o s trze z łatwo ś cią wb ijało s ię w mo ją

s k ó rę. Sp u ś ciłem wzro k , b y p rzy jrzeć s ię temu , co tak zręczn ie wy d o b y ł s p o d k u rtk i: b y ł to g ro źn ie wy g ląd ający n ó ż ch iru rg iczn y o czarn ej ręk o jeś ci i o s trzu d łu g im ch y b a n a p ięć cali. Perry trzy mał g o n ad er s p ry tn ie, tak że n ik t p o za n ami d wo ma n ie mó g ł d o s trzec, że co ś mi g ro zi – z wy jątk iem d żen telmen a s ied ząceg o p rzy s ąs ied n im s to lik u , k tó ry miał czu wać, a z n iep o jętej p rzy czy n y zn o wu p o ch y lał s ię n ad s wą fran cu s k ą g azetą. – Pu ś ć mn ie p an – s y k n ął ch ło p ak – alb o k ln ę s ię n a Bo g a, że p o d erżn ę ci g ard ło tu i teraz, aż s ię ty m ws zy s tk im miły m lu d zio m o d ech ce jed zen ia. Ro b iłem ju ż tak ie rzeczy i wiem, że k rew p o trafi try s n ąć n a s ied em s tó p w g ó rę. Wy lewa s ię falami, a my p rzecież n ie ch cemy n ab ru d zić w tak im eleg an ck im lo k alu . – M ó wiąc to , wciąż d o cis k ał o s trze d o mej s zy i. Czu łem n a s k ó rze s tru my k k rwi. – Po p ełn ias z b łąd – s zep n ąłem. – J es tem M o riarty ... – Ko n iec zab awy , mó j p an ie. Kru k i cię zd rad ziły . A teraz liczę d o trzech ... – Nie trzeb a! – Raz... – Po wiad am ci... – Dwa... Nie d o liczy ł d o trzech . Pu ś ciłem g o . Diab els k i p o mio t, n ie zo s tawił mi żad n y ch wątp liwo ś ci co d o teg o , że z p rzy jemn o ś cią p o p ełn iłb y mo rd ers two , ch o ćb y i w miejs cu p u b liczn y m. J o n es ty mczas em n ie u czy n ił n ic, ch o ć p rzecie mu s iał wid zieć, co s ię d zieje. Czy n ap rawd ę g o tó w b y ł p o zwo lić, b y ten ch ło p iec p o zb awił mn ie ży cia n a o czach tłu mu , b y le ty lk o o s iąg n ąć s wó j cel? Perry o d d alił s ię czy m p ręd zej, k lu cząc wś ró d g o ś ci res tau racji, ja zaś s ięg n ąłem p o s erwetk ę i p rzy cis n ąłem ją d o ran y . Gd y zn o wu u n io s łem g ło wę, J o n es b y ł ju ż n a n o g ach ; p o d ążał za u ciek ający m. – Czy ws zy s tk o w p o rząd k u , mo n s ieu r? – Keln er p o jawił s ię zn ik ąd i zawis ł n ad e mn ą wy raźn ie zan iep o k o jo n y . Od erwałem s erwetk ę o d s zy i i u jrzałem n a b iały m p łó tn ie d łu g i, k rwawy ś lad . – To d ro b iazg – o d p arłem. – Przy p ad k o we d raś n ięcie. Po g n ałem w s tro n ę d rzwi, lecz n im d o tarłem n a u licę, b y ło ju ż za p ó źn o . In s p ek to r J o n es i ch ło p iec imien iem Perry zn ik n ęli.

6 Bladeston House

Z

o b aczy łem Ath eln ey a J o n es a d o p iero n azaju trz, k ied y to w wielk im p o ś p iech u p rzy b y ł d o h o telu , p ełen tej s amej n erwo wej en erg ii, k tó rą zao b s erwo wałem u n ieg o jes zcze w Szwajcarii, g d y ro zs zy fro wy waliś my wiad o mo ś ć zn alezio n ą w zas zy tej k ies zen i to p ielca. Zd ąży łem d o k o ń czy ć ś n iad an ie, zan im ws zed ł d o jad aln i i zas iad ł n ap rzeciwk o mn ie. – Zatem tu s ię zatrzy małeś , Ch as e? – Po wió d ł s p o jrzen iem p o zs zarg an ej tap ecie i s k ro mn y ch s to lik ach s to jący ch n a n iemiło s iern ie wy d ep tan y m d y wan ie. Pó ł n o cy n ie s p ałem z win y czło wiek a cierp iąceg o n a ciężk i k as zel; h o tel b y ł p u s ty , a jed n ak z n iewy jaś n io n ej p rzy czy n y d an o mu p o k ó j tu ż o b o k mo jeg o . Sąd ziłem, że p o zn am g o p o d czas ś n iad an ia, ale n ie zjawił s ię. By liś my jed y n y mi g o ś ćmi w Hex am’s i, s zczerze mó wiąc, wcale mn ie to n ie d ziwiło . Tak ich n o cleg ó w n ie p o lecają p rzewo d n ik i Baed ek era czy M u rray a; mo g ą co n ajwy żej zalecać ich u n ik an ie. Tak czy o wak , b y liś my z J o n es em s ami w p o k o ju ś n iad an io wy m. – Có ż, o s tateczn ie d a s ię tu p rzeży ć. M o że n ie jes t to Claren d o n , ale n as ze s p rawy p o s tęp u ją żwawo i mam n ad zieję, że za p arę ty g o d n i b ęd zies z mó g ł wy ru s zy ć w p o wro tn ą d ro g ę d o No weg o J o rk u . – Op arłs zy las k ę o k rawęd ź s to łu , s p o jrzał n a mn ie jak b y z tro s k ą. – M am n ad zieję, że n ie u cierp iałeś . Wid ziałem, jak ten wy ro s tek s ięg n ął p o n ó ż, ale n ie b ard zo wied ziałem, jak zareag o wać. – M ó g ł p an g o n a p rzy k ład p o ws trzy mać. – I wy d ać n as o b u ? Po za ty m n ie wy g ląd ał mi n a tak ieg o , co u g in a s ię p o d n acis k iem. Nic b y m n ie o s iąg n ął, ares ztu jąc g o . Przes u n ąłem p alcem p o ran ie, k tó rą Perry zo s tawił n a mo jej s zy i. – Niewiele b rak o wało – p o wied ziałem. – M ó g ł mi p o d erżn ąć g ard ło . – Wy b acz mi, p rzy jacielu . M u s iałem b ły s k awiczn ie o cen ić s y tu ację, n iewiele b y ło czas u d o n amy s łu . – Có ż, n ie wy s zło to n ajg o rzej. Teraz jed n ak z p ewn o ś cią lep iej p an ro zu mie, in s p ek to rze, co miałem n a my ś li. To o k ru tn i lu d zie, p o zb awien i s k ru p u łó w. A p rzecie ten d zieciak n ie mó g ł mieć więcej n iż cztern aś cie lat! I n ap ad ł mn ie

w s amy m ś ro d k u zatło czo n ej res tau racji! Aż tru d n o w to u wierzy ć. Na s zczęś cie n ie wy rząd ził mi wielk iej k rzy wd y . Ale n ajważn iejs ze p y tan ie b rzmi: czy d o p ro wad ził p an a d o Claren ce’a Dev ereu x ? – Nie, n ie d o Dev ereu x . Ch o ciaż p o wiad am ci, Ch as e, że n ieźle mn ie p rzeg o n ił p o Lo n d y n ie: z Reg en t Street d o Ox fo rd Circu s i d alej n a ws ch ó d , d o To tten h am Co u rt Ro ad . I p ewn ie zg u b iłb y m g o w ciżb ie, g d y b y n ie ta jeg o jas n o n ieb ies k a k u rtk a. Całe s zczęś cie jed n ak , że trzy małem s ię n a d y s tan s , b o o d wracał s ię k ilk ak ro tn ie, żeb y s ię u p ewn ić, czy n ik t g o n ie ś led zi. Ro b iłem, co mo g łem, a i tak o mal mi n ie u mk n ął n a To tten h am Co u rt Ro ad . Ws k o czy ł zn ien ack a d o o mn ib u s u i s p o s trzeg łem g o , d o p iero g d y u s ad o wił s ię n a d ach u . – Zatem zn o wu d o p is ało n am s zczęś cie; mó g ł p rzecież u s iąś ć w k ab in ie. – By ć mo że. Zaraz zatrzy małem d o ro żk ę i p o mk n ęliś my za n im. Wy zn aję, że d o ś ć miałem ju ż mars zu ; u cies zy łem s ię, zwłas zcza g d y zaczęliś my jech ać p o d g ó rę, k u p ó łn o cn y m p rzed mieś cio m. – Tam właś n ie u ciek ał? – W rzeczy s amej. Perry – o ile n ap rawd ę tak mu n a imię – d o p ro wad ził mn ie aż d o Arch way Tav ern , a s tamtąd p o jech ał tramwajem lin o wy m d o Hig h g ate Villag e. J ech aliś my zres ztą razem, o n w p rzed n im, a ja w ty ln y m p rzed ziale. – Co b y ło p o tem? – Zn o wu ru s zy liś my p ies zo , ty m razem n ied alek o , u licą w d ó ł zb o cza, M erto n Lan e. Przy zn ać mu s zę, że g d y s ię tam zn alazłem, n ieco s ię zan iep o k o iłem, b o czy ż n ie tam zn alezio n o zwło k i was zeg o ag en ta, J o n ath an a Pilg rima? Tak czy o wak , d o tarliś my d o d o mu o to czo n eg o ze ws zy s tk ich s tro n wy s o k im mu rem, n a s k raju So u th amp to n Es tate – i tam n a k o n iec g o zg u b iłem. Gd y zb liżał s ię d o celu , p rzy s p ies zy ł k ro k u . Z p ewn o ś cią zau waży łeś , Ch as e, że n ie cies zę s ię n ajlep s zy m zd ro wiem, to też b y łem d o ś ć d alek o , g d y zn ik ał za mu rem. I ja p rzy s p ies zy łem, lecz g d y d o s zed łem d o n aro żn ik a p o s es ji, ju ż g o n ie b y ło . Nie wid ziałem, jak wch o d ził d o d o mu , ale n ie mam wątp liwo ś ci, że to właś n ie u czy n ił. Sąs ied n ia p arcela to p u s te p o le, jeś li n ie liczy ć p aru k rzak ó w – tam g o n ie b y ło . W p o b liżu s to i jes zcze k ilk a b u d y n k ó w, ale g d y b y s k ręcił k u n im, z p ewn o ś cią b y m g o zau waży ł. Nie, jes tem p rzek o n an y , że ws zed ł d o Blad es to n Ho u s e. Zn alazłem fu rtk ę w mu rze n a ty łach p o s iad ło ś ci; zap ewn e tamtęd y d o s tał s ię n a d ru g ą s tro n ę. By ła zamk n ięta n a k lu cz. Trzeb a ci wied zieć, że Blad es to n Ho u s e n ie wy g ląd a n a zb y tn io g o ś cin n e miejs ce; mo im zd an iem mies zk ań cy d o mu s ami s ię o to p o s tarali. M u r zwień czo n y jes t metalo wy mi k o lcami. We ws zy s tk ich o k n ach s ą k raty . W fu rtce o g ro d o wej zaś

zamo n to wan o zamek p aten to wy Ch u b b a, z k tó ry m p o rad ziłb y s o b ie ty lk o n ajwp rawn iejs zy włamy wacz. Po my ś lałem, że mo że ch ło p ak jes zcze s ię p o jawi. Wy co fałem s ię więc i o b s erwo wałem teren z p o mo cą p rzy rząd u , k tó ry tak częs to mi s ię p rzy d aje... – Sk in ął w s tro n ę s wej las k i i teraz d o p iero zau waży łem, że jej rączk a, k tó ra wcześ n iej wy d a mi s ię d ziwn ie n iezg rab n a, zawiera ro zk ład an ą lo rn etk ę. – Perry jed n ak n ie wró cił, z czeg o wn io s k u ję, że n ie p o s łan o g o z k o lejn ą wiad o mo ś cią. Zap ewn e mies zk a w ty m d o mu . – Nie ws zed ł p an d o ś ro d k a? – Bard zo ch ciałem – o d p arł z u ś miech em J o n es – jed n ak u zn ałem, że p o win n iś my zro b ić to razem. W k o ń cu to w ró wn y m s to p n iu mo je, jak i two je ś led ztwo , Ch as e. – Pięk n y g es t. – Ty mczas em jed n ak n ie p ró żn o wałem – d o d ał. – Zas ięg n ąłem języ k a i zd o b y łem in fo rmacje, k tó re mo g ą cię zain teres o wać. Blad es to n Ho u s e b y ł włas n o ś cią Geo rg e’a Blad es to n a, zmarłeg o w u b ieg ły m ro k u wy d awcy . J eg o ro d zin a cies zy s ię zn ak o mitą o p in ią; s ześ ć mies ięcy temu wy n ajęła n ieru ch o mo ś ć p ewn emu amery k ań s k iemu b izn es men o wi, n iejak iemu Sco tto wi Lav elle. – Sco tch y Lav elle! – wy k rzy k n ąłem. – Tak jes t. To n iewątp liwie zau s zn ik Dev ereu x , o k tó ry m ws p o min ałeś . – A s am Dev ereu x ? – Lav elle d o p ro wad zi n as d o n ieg o . Wid zę, że s k o ń czy łeś ś n iad an ie – mo że wy ru s zy my o d razu ? Po wiad am ci, Ch as e, g ra jes t jak n ajb ard ziej ro zp o częta. Nie p o trzeb o wałem więk s zej zach ęty . Po d ąży liś my tą s amą d ro g ą, k tó rą p o p rzed n ieg o d n ia u my k ał Perry – p rzez s amo s erce s to licy i p rzed mieś cia. Wres zcie tramwaj lin o wy zawió zł n as b ez wy s iłk u n a wzg ó rze. – Zad ziwiające u rząd zen ie – s twierd ziłem. – Żału ję, że n ie mo g ę p o k azać ci więcej. Z p o b lis k ieg o Heath ro zciąg ają s ię p ięk n e wid o k i. Dawn iej Hig h g ate b y ło s amo d zieln ą wio s k ą, o b awiam s ię jed n ak , że o s tatn io s traciło wiele ze s weg o u ro k u . – A s tało s ię to w d n iu , w k tó ry m p rzy b y ł tu Sco tch y Lav elle – o d p arłem. – Ale b ez o b awy , g d y ty lk o ro zp rawimy s ię z n im i res ztą b an d y , b ęd ziemy mieli d o ś ć czas u n a p o d ziwian ie mias ta. Wk ró tce d o tarliś my d o d o mu , k tó ry wy d ał mi s ię jes zcze b ard ziej p o n u ry n iż w relacji J o n es a i jes zcze b ard ziej o d izo lo wan y o d ś wiata zewn ętrzn eg o . Nie b y ł to k s ztałtn y b u d y n ek – wąs k i i wy s o k i, wzn ies io n y zo s tał z s zarej ceg ły , b ard ziej

p as u jącej d o zwartej zab u d o wy miejs k iej n iż d o p o g ran icza ws i. Sty lem arch itek to n iczn y m wy raźn ie n awiązy wał d o g o ty k u . Wid ać to b y ło zwłas zcza w wy my ś ln y m łu k u n ad d rzwiami fro n to wy mi i w o s tro zak o ń czo n y ch wn ęk ach o k ien n y ch ; n ie b rak o wało n awet mas werk ó w i g arg u lcó w. J o n es n ie my lił s ię co d o ro zb u d o wan y ch zab ezp ieczeń : b ramy , k o lce, k raty , o k ien n ice... Os tatn im tak d o b rze ch ro n io n y m g mach em, k tó ry wid ziałem, b y ło więzien ie. Przy p ad k o wy g o ś ć – a mo że n awet zło d ziej w ś ro d k u n o cy – n ie zd o łałb y s ię tam d o s tać. J a jed n ak zn ałem lu d zi, z k tó ry mi mieliś my d o czy n ien ia, d o s tateczn ie d o b rze, b y s ię temu n ie d ziwić. Nie mo g liś my d o trzeć n awet d o fro n to wy ch d rzwi, b o i o d s tro n y u licy ws tęp u b ro n iła żelazn a, o zd o b n a b rama o s ad zo n a w mu rze i zamk n ięta n a k lu cz. J o n es zad zwo n ił. – Kto ś jes t w ś ro d k u ? – s p y tałem. – Wid zę ru ch za o k n em – o d p arł. – Ob s erwu ją n as . Po d ejrzliwi g o s p o d arze... Ah a! Kto ś n ad ch o d zi. Lo k aj w czern i p o d s zed ł d o n as w temp ie żało b n ik a, jak b y miał n am zaraz o b wieś cić, że wizy ta n ie d o jd zie d o s k u tk u , g d y ż p an d o mu właś n ie zmarł. Stan ąws zy p rzy b ramie, p rzemó wił d o n as zza p rętó w. – Czy m mo g ę s łu ży ć? – s p y tał. – Ch cemy s ię wid zieć z p an em Lav elle’em – o d p arł J o n es . – Ob awiam s ię, że p an Lav elle n ie p rzy jmu je d ziś g o ś ci. – In s p ek to r J o n es ze Sco tlan d Yard u – teraz d o p iero p rzed s tawił s ię mó j to warzy s z. – M n ie z całą p ewn o ś cią p rzy jmie. A jeś li n ie o two rzy s z tej b ramy w ciąg u p ięciu s ek u n d , Clay to n , wy ląd u jes z z p o wro tem w Newg ate, g d zie two je miejs ce. Słu żący u n ió s ł g ło wę wy s tras zo n y i teraz d o p iero p rzy jrzał s ię mu u ważn iej. – Pan J o n es ! – zawo łał zu p ełn ie in n y m to n em. – Na Bo g a, s ir, n ie p o zn ałem p an a. – J a zaś n ig d y n ie zap o min am twarzy , Clay to n , a wid o k two jej jak o ś n ie s p rawił mi p rzy jemn o ś ci. – Lo k aj wy jął z k ies zen i p ęk k lu czy i o two rzy ł b ramę, J o n es zaś o b ró cił s ię k u mn ie i rzek ł p ó łg ło s em: – Sześ ć mies ięcy za k rad zieże p s ó w; zd aje s ię, że p an Lav elle n ie jes t zb y t wy b red n y , jeś li ch o d zi o to warzy s two . Clay to n p o p ro wad ził n as w s tro n ę d o mu , z wy raźn y m wy s iłk iem o d zy s k u jąc p an o wan ie n ad s o b ą. – M o że b y ś n am o p o wied ział o s wo im p raco d awcy ? – zażąd ał J o n es . – Nic n ie wiem, s ir. To d żen telmen z Amery k i, b ard zo s k ry ty . – Nie wątp ię. Dłu g o mu s łu ży s z?

– Od s ty czn ia. – Pewn ie n ie p y tał o referen cje – mru k n ąłem. – Zawiad o mię p an a Lav elle’a, że p an o wie p rzy s zli – o zn ajmił Clay to n . Zo s tawił n as w wielk im, d o ś ć ciemn y m h o lu , k tó reg o wy s o k ie ś cian y p o k ry to b o azerią w b o d aj n ajb ard ziej p o n u ry m o d cien iu . Szero k ie s ch o d y , n iep o k ry te ch o d n ik iem, p ro wad ziły n a p iętro , k u o twartej g alerii z s zereg iem d rzwi, zza k tó ry ch mo żn a b y ło s wo b o d n ie o b s erwo wać to , co d zieje s ię n a p arterze. Nawet o b razy wis zące n a ś cian ach wy d ały mi s ię mro czn e i p o s ęp n e – b y ły to zimo we p ejzaże zamarzn ięty ch jezio r i b ezlis tn y ch d rzew. Po o b u s tro n ach k o min k a u s tawio n o d rewn ian e k rzes ła, lecz tru d n o mi b y ło wy o b razić s o b ie, że k to k o lwiek mó g łb y mieć o ch o tę p rzy s iąś ć ch o ćb y n a ch wilę w tej o azie s mu tk u . Clay to n wró cił p o ch wili. – Pan Lav elle p rzy jmie p an ó w w g ab in ecie. Zap ro wad ził n as d o p o k o ju p ełn eg o k s iążek , k tó ry ch n ig d y n ie czy tan o – k s iążek n iek o ch an y ch , s mętn ie b u twiejący ch . Gd y ty lk o p rzek ro czy liś my p ró g , s p o jrzał n a n as wilk iem mężczy zn a s ied zący za p rzeb o g ato zd o b io n y m b iu rk iem, zap ewn e p amiętający m czas y k ró la J ak u b a I. Przez ch wilę miałem wrażen ie, że rzu ci s ię n a n as . Uro d ą – ale n ie s tro jem – p rzy p o min ał zawo d o weg o b o k s era. By ł ły s y , miał zad arty n o s i b ard zo małe, g łęb o k o o s ad zo n e o czy . No s ił zb y t cias n y s u rd u t w d o ś ć o d ważn y d es eń , a n iemal ws zy s tk ie p alce jeg o rąk zd o b iły p ierś cien ie z co k o lwiek k rzy k liwy mi i n iep as u jący mi d o s ieb ie k amien iami s zlach etn y mi. Gd y b y zd ecy d o wał s ię n a jed en k lejn o t, n ie b y ło b y źle, ale tak i zes taw trącił tan d etą, wręcz raził. Fałd y n a jeg o s zy i d aremn ie p ró b o wały u k ry ć s ię p o d k o łn ierzem. Ro zp o zn ałem g o w mg n ien iu o k a: to b y ł Sco tch y Lav elle. Dziwn e to b y ło u czu cie, s p o tk ać g o p o raz p ierws zy w p o d miejs k iej rezy d en cji, ty s iące mil o d No weg o J o rk u . Nap rzeciwk o b iu rk a s tały d wa k rzes ła, n a k tó ry ch zas ied liś my , n ie czek ając n a zap ro s zen ie. Daliś my ty m s p o s o b em s y g n ał, że n ie zamierzamy d ać s ię wy p ro s ić. – Co to ma zn aczy ć? – zag rzmiał Lav elle. – In s p ek to r J o n es ze Sco tlan d Yard u ? Co p an tu ro b i? Czeg o p an ch ce? Nie mam p an u n ic d o p o wied zen ia. – Teraz d o p iero zau waży ł i mn ie. – A to k to ? – Nazy wam s ię Fred erick Ch as e – o d p o wied ziałem. – Pracu ję d la Ag en cji Pin k erto n a w No wy m J o rk u . – Dla Pin k erto n a! Ban d a o b ib o k ó w i mo rd ercó w. Do k ąd mam jes zcze wy jech ać, żeb y s ię w k o ń cu o d n ich u wo ln ić? – Po s łu g iwał s ię s zo rs tk ą mo wą ro d em z u lic d o ln eg o M an h attan u . – W ty m k raju n ie ma Ag en cji Pin k erto n a i n ie zamierzam

z p an em ro zmawiać, a ju ż n a p ewn o n ie we włas n y m d o mu , d zięk u ję. – Teraz zwró cił s ię zn o wu d o J o n es a: – Ze Sco tlan d Yard u , p o wiad a p an ? I z p an em n ie ch cę mieć d o czy n ien ia. Nie p o p ełn iłem żad n eg o p rzes tęp s twa. – Szu k amy p ań s k ieg o ws p ó ln ik a – wy jaś n ił J o n es . – Niejak ieg o Claren ce’a Dev ereu x . – Nie zn am czło wiek a, p ierws zy raz s ły s zę to n azwis k o . Nie jes t mo im ws p ó ln ik iem. I w o g ó le n ik im. – M ałe, czu p u rn e ś lep ia Lav elle’a s p o g ląd ały n a n as wy zy wająco . – I n ie p rzy b y ł p an wraz z n im d o An g lii? – Nie s ły s zał p an ? J ak mo g łem p o d ró żo wać z k imś , k o g o n ig d y n ie s p o tk ałem? – Pań s k i ak cen t zd rad za mi, że jes t p an Amery k an in em – n ie p o d d awał s ię J o n es . – M ó g łb y mi p an p o wied zieć, co g o s p ro wad za d o An g lii? – Czy mó g łb y m? A mo że i mó g łb y m. Ty lk o za ch o lerę n ie wiem, p o co miałb y m to ro b ić – o d p aro wał Lav elle, k ieru jąc k u n am jed en ze s wy ch zd o b n y ch w p ierś cień p alcó w. – Ale d o b rze, n iech i tak b ęd zie. J es tem p ro mo to rem – to ch y b a n ie zb ro d n ia? Zajmu ję s ię wy s zu k iwan iem in wes to ró w, o feru ję u d ziały w zy s k o wn y ch p rzed s ięwzięciach . Kto ch ce wejś ć d o s p ó łk i, p ro d u k o wać my d ło , ś wiece, s zn u ro wad ła alb o co k o lwiek in n eg o – p rzy ch o d zi d o mn ie. A mo że i p an jes t zain teres o wan y in wes to wan iem, p an ie J o n es ? Nie? A mo że p an p in k erto ń czy k ? Pro p o n u ję małą, ś wietn ie p ro s p eru jącą k o p aln ię zło ta w Sacramen to . Alb o węg la i ru d y żelaza w Vermis s ie. Gwaran tu ję zn aczn ie lep s ze p rzy ch o d y n iż z tej was zej p s iej s łu żb y . Szy d ził z n as . Ob aj wied zieliś my o jeg o związk ach z Dev ereu x , o n zaś b y ł teg o w p ełn i ś wiad o my . Niewiele mo g liś my jed n ak zd ziałać, n ie mając d o wo d ó w n a to , że p o p ełn ił lu b p lan u je p o p ełn ić jak iek o lwiek p rzes tęp s two . In s p ek to r J o n es s p ró b o wał p o raz d ru g i. – Śled ziłem wczo raj p ewn eg o mło d zień ca – wręcz d zieck o – aż d o teg o d o mu . M iał jas n e wło s y , n o s ił mu n d u r g o ń ca teleg raficzn eg o . Nie s p o tk ał g o p an ? – Nib y p o co ? – Lav elle p ars k n ął p o g ard liwie. – M o że d o s tałem teleg ram, a mo że n ie. Nie wiem. Py tajcie Clay to n a. – Wid ziałem, jak ten ch ło p ak ws zed ł d o d o mu . I ju ż n ie wy s zed ł. – I tak p an waro wał z lo rn etk ą p o d mo im d o mem? Po d g ląd ał mn ie? Nie ma w ty m d o mu żad n y ch s mark aczy , g o ń có w czy n ie g o ń có w. – Kto więc tu mies zk a?

– A co to p an a o b ch o d zi? Dlaczeg o miałb y m o ty m o p o wiad ać? J ak ju ż mó wiłem, jes tem s zan o wan y m b izn es men em. Niech p an zap y ta o mn ie w amery k ań s k im p o s els twie. Tam za mn ie p o ręczą. – Sk o ro n ie ch ce p an n am p o mó c d o b ro wo ln ie, p an ie Lav elle, mo żemy tu wró cić z n ak azem i tu zin em mu n d u ro wy ch . Kimk o lwiek p an jes t, wted y b ęd zie p an mu s iał o d p o wied zieć n a mo je p y tan ia. Lav elle ziewn ął i p o d rap ał s ię p o k ark u . Wciąż s p o g ląd ał n a n as s p o d e łb a, lecz wid ziałem, że ju ż ro zważy ł mo żliwo ś ci i d o s zed ł d o wn io s k u , że n ie ma wy b o ru : mu s i d ać n am to , czeg o żąd amy . – J es t n as p ięcio ro – rzek ł n iech ętn ie. – Nie, s ześ cio ro . J a i mo ja k o b ieta, Clay to n , k u ch ark a, p o k o jo wa i ch ło p iec k u ch en n y . – M ó wił p an , że n ie ma tu d zieci. – To żad en d zieciak , ma d ziewiętn aś cie lat. Ru d zielec. – Ch cielib y ś my z n im p o ro zmawiać – wtrąciłem. – Gd zie g o zn ajd ziemy ? – A jak p an s ąd zi, g d zie mo żn a zn aleźć k u ch en n eg o ? J es t w k u ch n i – wark n ął Lav elle. Pierś cien ie z d ro g imi k amien iami zatań czy ły , g d y zab ęb n ił p alcami o b lat b iu rk a. – Po ś lę p o n ieg o . – Sami p ó jd ziemy – o d p arłem. – Żeb y węs zy ć w mo im d o mu ? Niech i tak b ęd zie. Ale zaraz p o tem p ó jd ziecie p recz. Nie macie p rawa mn ie n ach o d zić, a ja mam s erd eczn ie d o s y ć tej wizy ty . Gd y ws tawał i wy ch o d ził zza b iu rk a, p rzy p o min ał p ły wak a, k tó ry z u lg ą wy n u rza s ię n a p o wierzch n ię mo rza. Wy d ał mi s ię tak że jak b y mn iejs zy , zwłas zcza g d y s tał o b o k teg o g ig an ty czn eg o b iu rk a, a wrażen ie to p o tęg o wały jes zcze o b leś n e, zb y t cias n e o d zien ie o raz n ad miar b iżu terii. – Tęd y ! – rzu cił ro zk azu jąco , o twierając d rzwi. Po d ąży liś my za n im jak p o k o rn i p eten ci, k tó rzy właś n ie o d b y li ro zmo wę w s p rawie p racy i zo s tali p rzy jęci n a s łu żb ę. Zn o wu p rzemierzy liś my h o l, ty m razem jed n ak n a s ch o d ach p o jawiła s ię n o wa p o s tać: k o b ieta zn aczn ie mło d s za o d Lav elle’a i, p o d o b n ie jak o n , d o ś ć ek s trawag an ck o u b ran a w k armazy n o wy jed wab , zb y tn io o p in ający jej b u jn e k s ztałty . M iała n ag ie ramio n a o raz d ek o lt, k tó reg o ro zmiar wzb u d ziłb y s en s ację n a u licach Bo s to n u . Na s zy i d źwig ała k o lię z d iamen tami – n ie u miałem s twierd zić, czy p rawd ziwy mi, czy s ztu czn y mi. – Sco tch y , k im s ą ci p an o wie? – s p y tała. M iała ak cen t z Bro n x u . Ch o ć p rzy s tan ęła d o ś ć d alek o , czu łem wy raźn ie my d ło i wo d ę lawen d o wą.

– Nik im – wark n ął w o d p o wied zi Lav elle, n ajwy raźn iej ziry to wan y ty m, że zd rad ziła imię, p o d k tó ry m zn ałem g o n ie ty lk o ja, ale i wielu s tró żó w p rawa w Amery ce. – Czek ałam n a cieb ie – p o s k arży ła s ię p is k liwy m g ło s em u czen n icy , k tó rą wb rew wo li zaciąg n ięto d o k las y . – M ó wiłeś , że wy ch o d zimy ... – Przy mk n ij jad aczk ę i zo b acz, czy cię n ie ma w p o k o ju . – Sco tch y ? – Id ź n a g ó rę i czek aj n a mn ie, Hen . Po wiem ci, k ied y b ęd ę g o to wy . Zło ży ws zy u s ta w ciu p , k o b ieta zad arła s u k n ię, zawró ciła i b ieg iem wró ciła n a p iętro . – To p ań s k a żo n a? – s p y tał J o n es . – M o ja p o mo c. A co p an u d o teg o ? Zn alazłem ją w jak iejś p o d rzęd n ej k n ajp ie i zafu n d o wałem p o d ró ż... Tęd y . Do tarliś my d o d rzwi k u ch n i – p rzes tro n n eg o p o mies zczen ia, w k tó ry m zas taliś my tro je zap raco wan y ch lu d zi. Clay to n w g łęb o k im s k u p ien iu p o lero wał ro zło żo n e n a s to le s reb ra. Ru d o wło s y k u ch en n y , ch u d y i o s p o waty ty p ek w n iczy m n iep rzy p o min ający Perry ’eg o , s ied ział w s p iżarn i i o b ierał warzy wa. Ko b ieta o s u ro wy m o b liczu i s iwy ch wło s ach , o k ry ta fartu ch em, mies zała ch o ch lą w g arn k u s to jący m n a o g n iu – w całej izb ie ro zch o d ził s ię p rzy jemn y zap ach cu rry . Ku ch n ia lś n iła czy s to ś cią, n awet n a p o d ło d ze wy ło żo n ej czarn y mi i b iały mi p ły tk ami n ie d o s trzeg łem ś lad u b ru d u . Za d wo ma wielk imi o k n ami i p rzes zk lo n y mi d rzwiami wid ać b y ło o g ró d , lecz ch o ć d o ś ro d k a wp ad ało mn ó s two d zien n eg o ś wiatła, n ie mo g łem s ię o p rzeć wrażen iu , że trafiliś my w mro czn e miejs ce. Po d o b n ie jak w cały m d o mu , i tu o k n a b y ły zak rato wan e, a d rzwi zamk n ięte n a k lu cz. Bez tru d u u wierzy łb y m, g d y b y mi p o wied zian o , że ty ch tro je p rzeb y wa tu wb rew s wo jej wo li. Przerwali p racę, g d y p rzek ro czy liś my p ró g . Ku ch en n y zerwał s ię ze s to łk a. Lav elle s tan ął w d rzwiach , led wie s ię w n ich mies zcząc ze s wy mi s zero k imi ramio n ami. – Ci p an o wie ch cą z wami p o ro zmawiać – rzu cił, n ajwy raźn iej n ie u ważając, że p o trzeb n e s ą o b s zern iejs ze wy jaś n ien ia. – Dzięk u ję, p an ie Lav elle – o d rzek łem. – Wiemy , jak b ard zo jes t p an zajęty , więc n ie b ęd ziemy p an a zatrzy my wać. Clay to n n as o d p ro wad zi, g d y s k o ń czy my . Nas z g o s p o d arz n ie wy g ląd ał n a zach wy co n eg o , ale o d d alił s ię p o s łu s zn ie. Ch o ć J o n es milczał, wid ziałem, że jes t zas k o czo n y ty m, jak p o trak to wałem Lav elle’a. Przy s zło mi n a my ś l, że b y ć mo że p o s tąp iłem n ieco p o ch o p n ie. By ło to jed n ak tak że

mo je ś led ztwo i ch o ć b ard zo s ię liczy łem ze zd an iem in s p ek to ra, n iewątp liwie miałem p rawo wy raźn ie zazn aczać s wo ją o b ecn o ś ć. – In s p ek to r Ath eln ey J o n es – p rzed s tawił s ię mó j to warzy s z. – Po s zu k u ję n iejak ieg o Claren ce’a Dev ereu x . Czy to n azwis k o co ś wam mó wi? Nik t s ię n ie o d ezwał. – Wczo raj, k ró tk o p o cztern as tej, wid ziałem ch ło p ca, k tó ry ws zed ł d o teg o d o mu . Po d ążałem za n im aż o d Reg en t Street. By ł u b ran y w jas n o n ieb ies k i u n ifo rm, n a g ło wie miał czak o . Ścieżk a, k tó rą wy b rał, p ro wad zi wp ro s t d o ty ch o to d rzwi. Czy k to ś z was b y ł tu , g d y p rzy s zed ł ó w ch ło p ak ? – Sp ęd ziłam tu całe p o p o łu d n ie – wy mamro tała k u ch ark a. – Po za mn ą i Th o mas em n ie b y ło tu n ik o g o . Ku ch en n y s k in ął g ło wą n a p o twierd zen ie. – Co p an i tu ro b iła? – s p y tałem. Sp o jrzała n a mn ie z o b u rzen iem. – Go to wałam! – Lu n ch czy k o lację? – J ed n o i d ru g ie! – A co teraz p an i g o tu je? – Pań s two Lav elle wy ch o d zą. To b ęd zie p o d an e wieczo rem, a te warzy wa – tu k u ch ark a s k in ęła g ło wą w s tro n ę Th o mas a – d o p iero ju tro . A p o tem b ęd ziemy g o to wać n a p o ju trze, jeś li to p an a ciek awi! – Nik t tu n ie wch o d ził – wtrącił Clay to n . – Gd y b y zad zwo n ił, wy s zed łb y m p rzecie d o b ramy , ale tu rzad k o k to zag ląd a. Pan Lav elle n ie zach ęca lu d zi d o wizy t. – Ch ło p ak n ie k o rzy s tał z fro n to wy ch d rzwi – p o wied ziałem. – M u s iał wejś ć tęd y , o d o g ro d u . – To n iemo żliwe – zao p o n o wał Clay to n . – Drzwi mamy zamk n ięte n a k lu cz, z o b u s tro n . – Ch ętn ie zo b aczę. – A to p o co ? – Nie wy d aje mi s ię, Clay to n , żeb y ś tu b y ł o d zad awan ia p y tań . Sp rawa jes t p ro s ta: ró b , co k ażę. – Tak jes t, s ir. Lo k aj o d ło ży ł wid elec, k tó ry właś n ie p u co wał, i p o d s zed ł d o mo n s tru aln ie wielk iej k o mo d y , ciąg n ącej s ię wzd łu ż całej ś cian y . Na jej b o czn ej ś cian ce wis iała

d es k a z h aczy k ami. Clay to n wy b rał w s k u p ien iu jed en z wis zący ch tam k lu czy , p o czy m o two rzy ł n im d rzwi d o o g ro d u – i tu zamek b y ł wy jątk o wo s k o mp lik o wan ej b u d o wy , co , jak s ię wy d awało , czy n iło d o m jes zcze b ezp ieczn iejs zy m s ch ro n ien iem. Wy s zliś my we trzech – J o n es , Clay to n i ja – d o o g ro d u i ś cieżk ą b ieg n ącą łu k iem międ zy trawn ik iem a rab atami p ełn y mi k wiató w ru s zy liś my w s tro n ę d rewn ian ej fu rtk i w mu rze. Po d ejrzewałem, że ro ś lin y p o s ad zili jes zcze p o p rzed n i właś ciciele, g rząd k i b o wiem, d awn iej s ch lu d n e i s y metry czn e, b y ły wy raźn ie zan ied b an e. Szed łem jak o p ierws zy , Clay to n tu ż za mn ą, a n ieco w ty le k u ś ty k ał J o n es . W tak im s zy k u d o tarliś my d o fu rtk i, k tó rą u p rzed n io o g ląd aliś my z d ru g iej s tro n y . Pró cz zamk u s y s temu Ch u b b a o d ś ro d k a zab ezp ieczała ją metalo wa zas u wa, zab lo k o wan a jes zcze jed n y m zamk iem. Kto k o lwiek s p ró b o wałb y s fo rs o wać mu r g ó rą, mu s iałb y p o k o n ać rząd o s try ch k o lcó w, p rzez d łu żs zą ch wilę p o zo s tając w p o lu wid zen ia lo k ato ró w d o mu . Nik t też o s tatn io n ie p ró b o wał zes k o czy ć z o g ro d zen ia – b y ło wy s o k ie, a n a mięk k im trawn ik u n ie b y ło żad n y ch ś lad ó w. – M as z k lu cz d o teg o zamk a? – s p y tał J o n es , ws k azu jąc n a metalo wą zas u wę. – W d o mu – o d p arł Clay to n . – Ale n ap rawd ę n ig d y n ie u ży wamy tej b ramk i, p an ie J o n es , n awet jeś li o b aj p an o wie twierd zą, że jes t in aczej. M ies zk ań cy teg o d o mu b ard zo s ię p iln u ją: n ik t n ie mo że tu wejś ć in n ą d ro g ą n iż fro n to wy mi d rzwiami, a k lu cze o k ażd ej p o rze s ą p rzech o wy wan e w b ezp ieczn y m miejs cu . – Urwał n a mo men t. – Ch ce p an , żeb y m o two rzy ł? – Dwa zamk i – jed en d o s tęp n y z zewn ątrz, d ru g i ty lk o o d wewn ątrz. Ob a, mo im zd an iem, zain s talo wan e całk iem n ied awn o . Czeg o tak s ię b o i p ań s k i p raco d awca? – s p y tałem. – Pan Lav elle n ie d y s k u tu je ze mn ą o s wo ich s p rawach – wy ced ził Clay to n . – Nap atrzy ł s ię p an ? Od n io s łem wrażen ie, że imp erty n en cja lo k aja to n ie p rzy p ad ek . M o że i miał ju ż w s wy m d awn y m ży ciu d o czy n ien ia z Ath eln ey em J o n es em, ale mn ie n ie o b awiał s ię w n ajmn iejs zy m s to p n iu . – Czy wid ziałem d o ś ć czy n ie, to wy łączn ie mo ja s p rawa – o d p aro wałem, ale w d u ch u mu s iałem p rzy zn ać mu rację: n ie b y ło p o wo d u s terczeć d łu żej p rzy tej fu rtce. Wró ciliś my d o k u ch n i. I ty m razem p rzek ro czy łem p ró g jak o p ierws zy . Stars za p an i i k u ch en n y k o n ty n u o wali s wą p racę, jak b y zd ąży li ju ż zap o mn ieć o n as zej wizy cie. Th o mas n ad al s ied ział w s p iżarn i, a k u ch ark a d o łączy ła d o n ieg o , zajęta s eg reg o wan iem ceb u li – b rała d o ręk i p o jed n ej, w s k u p ien iu , jak b y s p o d ziewała s ię,

że k tó raś mo że b y ć p o d ró b k ą. Gd y J o n es w k o ń cu d o łączy ł d o mn ie, lo k aj s taran n ie zamk n ął d rzwi i o d ło ży ł k lu cz n a miejs ce. J ed n o b y ło d la mn ie jas n e: n ie mieliś my s o b ie ju ż n ic d o p o wied zen ia. M o że i n ależało d o mag ać s ię p o zwo len ia n a p rzes zu k an ie całeg o d o mu , mo że rzek o my g o n iec jed n ak s ię g d zieś u k ry ł, ale czy rzeczy wiś cie mieliś my s zan s ę g o zn aleźć? Bu d y n ek b y ł s p o ry i z p ewn o ś cią zn alazło b y s ię w n im s to ś wietn y ch s ch o wk ó w, a mo że i p o mies zczen ia u k ry te g d zieś za b o azerią. J o n es s k in ął g ło wą Clay to n o wi i wy s zliś my . – Nie s ąd zę, żeb y ch ło p ak ws zed ł d o teg o d o mu – p o wied ziałem, g d y zn o wu zn aleźliś my s ię n a u licy , p rzed fro n to wą b ramą. – A to d laczeg o ? – Przy jrzałem s ię d o b rze ziemi wo k ó ł ty ln ej fu rtk i. Nie zn alazłem żad n y ch ś lad ó w s tó p , czy to d o ro s łeg o , czy d zieck a. A p rzecież z zewn ątrz n ie mó g ł o two rzy ć b ramk i zab ezp ieczo n ej o d ś ro d k a żelazn ą s ztab ą. – I ja n ie wid ziałem tro p ó w, Ch as e. Zg ad zam s ię, że d o wo d y ws k azu ją n a to , iż ch ło p ak żad n y m s p o s o b em n ie mó g ł s ię d o s tać d o ś ro d k a – ch y b a że zas u wa b y ła o twarta, b o s p o d ziewan o s ię jeg o p o wro tu . Po my ś l jed n ak i o ty m: ś led ziłem g o , a o n n ieś wiad o mie d o p ro wad ził mn ie wp ro s t d o d o mu Sco tch y ’eg o Lav elle’a, czło wiek a, k tó reg o zn as z jak o ws p ó ln ik a Claren ce’a Dev ereu x . Alb o więc ws zed ł d o teg o b u d y n k u , alb o s am Dev ereu x mies zk a g d zieś b ard zo b lis k o . J ak mó wiłem, n ie jes t mo żliwe, b y u d ał s ię g d zieś in d ziej. Kied y zaś d o wo d y p ro wad zą n as ty lk o d o jed n eg o wn io s k u , to ch o ćb y b y ł o n n ajb ard ziej zd u miewający , n ie wo ln o n am zig n o ro wać jeg o p rawd ziwo ś ci. Dlateg o wierzę, że ch ło p ak ws zed ł d o teg o d o mu i p rawd o p o d o b n ie wciąż tam p rzeb y wa. – Co więc mo żemy u czy n ić? – Trzeb a n am u d ać s ię d o zwierzch n o ś ci i wró cić tu z n ak azem d ro b iazg o weg o p rzes zu k an ia d o mu . – J eś li ch ło p ak wie, że g o s zu k amy , u lo tn i s ię. – By ć mo że, ale ja n ie mn iej ch ętn ie p o ro zmawiałb y m z k o b ietą Lav elle’a – Hen riettą, czy jak jej b y ło ? M o żliwe, że p o licja wzb u d zi w n iej więk s zy s trach n iż w n im. Co s ię zaś ty czy Clay to n a, to b y ć mo że w tej ch wili jes zcze b o i s ię o d ezwać, ale wiem, jak mu p rzemó wić d o ro zu mu . Zau faj mi, Ch as e, zn ajd ziemy w ty m d o mu co ś , co p o zwo li n am zro b ić k o lejn y k ro k w s tro n ę celu . – W s tro n ę Claren ce’a Dev ereu x ! – Otó ż to . J eś li ci d waj u trzy mu ją ze s o b ą k o n tak t – a n ie wątp ię, że tak jes t – to zn ajd ziemy o g n iwo , k tó re ich łączy .

Is to tn ie, p o wró ciliś my w to miejs ce n as tęp n eg o d n ia, ale n ie p o to , b y d o k o n ać p rzes zu k an ia, o k tó ry m mó wił J o n es . Zan im b o wiem s ło ń ce wzes zło n a n o wo n ad Hig h g ate Hill, rezy d en cja Blad es to n Ho u s e s tała s ię s cen ą zb ro d n i n ad zwy czaj o k ru tn ej i ab s o lu tn ie zad ziwiającej.

7 Krew i cienie

R

an k iem ciała o d n alazła p o k o jó wk a, a jej k rzy k i o b u d ziły s ąs iad ó w. Wb rew temu , co u s ły s zeliś my o d jej p raco d awcy , p an n a M ary Stag g n ie mies zk ała w Blad es to n Ho u s e i z tej p ro s tej p rzy czy n y jej ży cie n ie d o b ieg ło k o ń ca o wej feraln ej n o cy . M ary d zieliła ze s wą s io s trą – ró wn ież s łu żącą – mały d o mek w Hig h g ate Villag e, k tó ry o d zied ziczy ły p o ro d zicach . Nie b y ło jej u Lav elle’a p o d czas n as zej wizy ty , b o miała wo ln y d zień i wy b rała s ię z s io s trą n a zak u p y . Zjawiła s ię d o p iero ran o , o ws ch o d zie s ło ń ca, żeb y wy mieś ć p o p ió ł z k o min k ó w i p o mó c w s zy k o wan iu ś n iad an ia. Ze zd u mien iem s twierd ziła, że o twarte s ą fro n to wa b rama i fro n to we d rzwi d o mu . Tak n ieco d zien n e zan ied b an ie ś ro d k ó w o s tro żn o ś ci p o win n o b y ło d ać jej d o my ś len ia, lecz mimo zd ziwien ia wes zła d alej, p o g wizd u jąc wes o ło . I wted y zo b aczy ła u p io rn ą s cen ę, k tó rą miała p amiętać aż p o k res s wo ich d n i. Nawet ja czu łem, że b ęd ę mu s iał zeb rać ws zy s tk ie s iły , g d y wy s k ak iwałem z k ales zy , k tó rą p o mn ie p rzy s łan o . Ath eln ey J o n es czek ał n a mn ie u d rzwi. Wy s tarczy ło mi jed n o s p o jrzen ie n a jeg o p o b lad łą i wy k rzy wio n ą g ry mas em n ies mak u twarz, b y zro zu mieć, że o to wk raczam n a miejs ce zb ro d n i tak n ielu d zk iej, że n awet o n , czło wiek n iezwy k le d o ś wiad czo n y w p o licy jn ej ro b o cie, n ig d y wcześ n iej n ie wid ział czeg o ś p o d o b n eg o . – J ak ież to wężo wis k o o d k ry liś my , Ch as e? – s p y tał, g d y s ię zb liżałem. – I p o my ś leć, że b y liś my tu led wie wczo raj. Sąd zis z, że s k ład ając wizy tę, n ieś wiad o mie s taliś my s ię p o wo d em tej rzezi? – Lav elle...? – s p y tałem. – Ws zy s cy ! Tak że Clay to n , ru d y ch ło p ak , k u ch ark a, metres a Lav elle’a... Ws zy s cy zo s tali zamo rd o wan i. – J ak ? – Sam zo b aczy s z. Czwo ro zg in ęło we włas n y ch łó żk ach – mo że p o win n i d zięk o wać lo s o wi, b o Lav elle... – J o n es o d etch n ął g łęb o k o . – J es t ró wn ie s tras zn ie jak w Swallo w Gard en s czy p rzy Pin ch in Street. Ok ro p n a s p rawa, n ajg o rs za z n ajg o rs zy ch .

Razem

wes zliś my

do

d o mu .

Zas taliś my

tam

s ied miu ,

mo że

o ś miu

fu n k cjo n ariu s zy p o licji, s n u jący ch s ię p o ciemn y ch k ątach tak wo ln o i cich o , jak b y n ie marzy li o n iczy m in n y m, jak ty lk o o ty m, b y s tąd zn ik n ąć. Ho l, k tó ry p o p rzed n ieg o d n ia wy d awał mi s ię mro czn y , teraz p rzy g n ęb iał mn ie jes zcze b ard ziej, zwłas zcza że w p o wietrzu u n o s iła s ię wo ń , k tó rą zn ałem d o tąd jed y n ie z rzeźn ick ich s k lep ó w. Po ch wili s p o s trzeg łem też n iep o k o jąco liczn ą g ro mad ę mu ch . Na p o d ło d ze p rzed s o b ą miałem k ału żę g ęs tej cieczy p o d o b n ej d o s mo ły . – Do b ry Bo że! – zawo łałem, p rzy cis k ając d ło ń d o o czu . Zas ło n iłem je jed n ak ty lk o w p o ło wie, b o n ie mo g łem s ię p o ws trzy mać o d p atrzen ia n a to , co tak mn ie wzb u rzy ło . Sco tch y Lav elle s ied ział n a jed n y m z ciężk ich d rewn ian y ch k rzes eł, k tó re p amiętałem z n as zej p ierws zej wizy ty . Ub ran eg o w jed wab n ą k o s zu lę n o cn ą s ięg ającą k o s tek , p o s ad zo n o g o celo wo w tak i s p o s ó b , b y mó g ł p atrzeć n a s ieb ie w lu s trze. Kto k o lwiek to zro b ił, ch ciał, b y o fiara d o b rze wid ziała, co s ię z n ią d zieje. Lav elle n ie zo s tał p rzy wiązan y d o k rzes ła – zo s tał d o ń p rzy b ity . Ch ro p o wate, k wad rato we łb y g wo źd zi s terczały z jeg o zmas ak ro wan y ch d ło n i, k tó ry ch zas ty g łe p alce wciąż zacis k ały s ię n a p o d ło k ietn ik ach . M ło tek , k tó reg o u ży to d o tej b u d zącej g ro zę o p eracji, leżał o p o d al k o min k a, p o d o b n ie jak p rzewró co n a n a b o k ch iń s k a waza. Tu ż o b o k wy p atrzy łem d wie jas n e ws tążk i, zap ewn e p rzy n ies io n e z s y p ialn i, a teraz p o rzu co n e n a p o d ło d ze. Gard ło Sco tch y ’eg o Lav elle’a zo s tało p o d erżn ięte w s p o s ó b tak o k ru tn y , a zarazem mis trzo ws k i, że n ie mo g łem n ie p o my ś leć o Perry m i o n o żu ch iru rg iczn y m, k tó ry m z tak ą lu b o ś cią g ro ził mi w Café Ro y al. Zas tan awiałem s ię, czy i J o n es wn io s k o wał p o d o b n ie. Tej o h y d n ej zb ro d n i mo g ło s ię d o p u ś cić d zieck o ... Ch o ć z p ewn o ś cią n ie d ziałało s amo tn ie. Po trzeb a b y ło co n ajmn iej d wó ch mężczy zn , b y zawlec Lav elle’a w to miejs ce. Ale co s ię wted y d ziało z p o zo s tały mi d o mo wn ik ami? – Zg in ęli we ś n ie – rzek ł cich o J o n es , jak b y czy tał w mo ich my ś lach . – Ku ch ark a, k u ch en n y i k o b ieta, k tó ra b y ć mo że n o s iła imię Hen rietta. An i ś lad u o p o ru , walk i. Clay to n s p ał w p iwn icy ; p ch n ięto g o p ro s to w s erce. – I n ik t s ię n ie o b u d ził? – s p y tałem. – Nik t n ic n ie u s ły s zał? – Sąd zę, że zo s tali o d u rzen i. Zan im p rzetrawiłem te s ło wa, wied ziałem, że J o n es mn ie wy p rzed ził. – Cu rry ! – wy k rzy k n ąłem. – Pamięta p an , J o n es ? Py tałem tę k o b ietę, co g o tu je, mó wiła, że to n a k o lację. Wid o czn ie ws zy s cy jed li to s amo , więc ten , k to tu

p rzy s zed ł, mu s iał ty lk o ... Bez tru d u wrzu cił d o g arn k a jak iś mo cn y n ark o ty k , mo że s p ro s zk o wan e o p iu m. Cu rry jes t aro maty czn e, tru d n o wy czu ć o b cy s mak . – To jed n ak o zn acza, że k to k o lwiek to b y ł, mu s iał n ajp ierw d o s tać s ię d o k u ch n i – p o wied ział J o n es . – Po win n iś my p rzy jrzeć s ię d rzwio m. Ok rąży liś my tru p a s zero k im łu k iem, o s tro żn ie s tawiając k ro k i, b o w p ó łmro k u tru d n o b y ło o d ró żn ić p lamy cien ia o d p lam k rwi. Od etch n ęliś my s wo b o d n iej d o p iero w k u ch n i. Zn o wu miałem p rzed s o b ą n ies k aziteln ie czy s ty p iecy k , wy k afelk o wan ą p o d ło g ę i o twarte d rzwi s p iżarn i, a w n iej p ó łk i p ełn e s ch lu d n ie p o u k ład an y ch p ro d u k tó w. A p o ś ro d k u teg o ws zy s tk ieg o s tał ciemn y i p u s ty g arn ek p o cu rry , n iczy m s ek retn y d o wó d win y . Na k rześ le s ied ziała s k u lo n a p o k o jó wk a i s zlo ch ała, k ry jąc twarz w fartu ch u , p iln o wan a p rzez u mu n d u ro wan eg o k o n s tab la p o licji. – Nied o b rze – mru k n ąłem. – Bard zo n ied o b rze. – Ale k to mó g ł zro b ić co ś tak ieg o i p o co ? Oto n ajważn iejs ze p y tan ie n as zeg o ś led ztwa. – Zau waży łem, że J o n es , wy trąco n y z ró wn o wag i p rzez mak ab ry czn ą zb ro d n ię, z tru d em, ale jed n ak o d zy s k u je s p o k ó j, k tó ry wy d ał mi s ię b o d aj n ajb ard ziej is to tn ą częś cią jeg o n atu ry , g d y s ię p o zn aliś my w M eirin g en . – Wiemy , że Sco tt Lav elle – a raczej Sco tch y Lav elle – b y ł czło n k iem g an g u Claren ce’a Dev ereu x . – Co d o teg o n ie mam żad n y ch wątp liwo ś ci – o d rzek łem. – Aran żu je s p o tk an ie z p ro fes o rem J ames em M o riarty m i w tej właś n ie s p rawie p o s y ła ch ło p ca, Perry ’eg o , d o Café Ro y al. Czło wiek p o d ający s ię za M o riarty ’eg o p o jawia s ię w u mó wio n y m miejs cu , ale zo s taje zd emas k o wan y . Ch ło p iec o d k ry wa p o d s tęp d zięk i... – Dzięk i k ru k o m n a wieży . – Na ty m s p rawa s ię k o ń czy . Ch ło p ak ru s za w d alek ą d ro g ę d o Hig h g ate i meld u je s ię u lu d zi, k tó rzy g o p o s łali. Sp o tk an ia n ie b ęd zie, mo żliwe, że M o riarty jed n ak zg in ął. Do tak ieg o wn io s k u d o ch o d zą ci, k tó ry ch s zu k amy . – I wted y p o jawiamy s ię my . – Tak , d etek ty wi z d wó ch k rajó w. Wiemy co n ieco o ch ło p cu i zad ajemy p y tan ia, ale p rawd ę mó wiąc, Ch as e, n iewiele z teg o wy n ik a. Wy o b rażam s o b ie, że Lav elle mu s iał u ś miech ać s ię p ro mien n ie, k ied y wy s zliś my . – Za to teraz n ie jes t mu za wes o ło – o d p arłem i mimo wo li wró ciłem my ś lą d o wielk iej k rwawej ran y n a jeg o g ard le. W g ru n cie rzeczy i o n a wy g ląd ała jak

d emo n iczn y u ś miech . – Dlaczeg o zo s tał zamo rd o wan y ? Dlaczeg o właś n ie teraz? Nie wiemy , lecz o to mamy p rzed s o b ą p ierws zy tro p , p ierws zą ws k azó wk ę: d rzwi ju ż n ie s ą zamk n ięte. Ath eln ey J o n es miał rację. Drzwi z k u ch n i d o o g ro d u , k tó re Clay to n o twierał i zamy k ał w n as zej o b ecn o ś ci, p o s łu g u jąc s ię k lu czem wzięty m z wies zak a n a b o czn ej ś cian ie k o mo d y , is to tn ie n ie b y ły ju ż zamk n ięte. J o n es p rzek ręcił g ałk ę, a ja, wd zięczn y za ły k ś wieżeg o p o wietrza, p o d ąży łem za n im n a k rzy wo o s trzy żo n y trawn ik i ś cieżk ę, k tó rą k ro czy liś my led wie d zień wcześ n iej. Do s zliś my aż d o mu ru , b y s ię p rzek o n ać, że i ty ln a fu rtk a jes t o twarta. Zamek Ch u b b a o twarto o d zewn ątrz, a n as tęp n ie wy cięto o k rąg ły o twó r w d rewn ie, d o k ład n ie w miejs cu , w k tó ry m zn ajd o wał s ię d ru g i, wewn ętrzn y zamek . On tak że zo s tał p rzecięty , a wted y o d b lo k o wan ie zas u wy n ie s tan o wiło ju ż p ro b lemu . J o n es p rzy jrzał s ię u ważn ie ś lad o m właman ia. – Ch u b b n ieu s zk o d zo n y – zameld o wał p o ch wili. – J eś li o twarto g o wy try ch em, to in tru z mu s i p o s iad ać u miejętn o ś ci d alece wy k raczające p o za to , czeg o mo żn a b y s ię s p o d ziewać p o zwy k ły m zło d zieju o g ro d o wy m. Zatem ws zed ł tu n ie b y le k to . M o żliwe ws zak że jes t i to , że s p rawca p o s iad ał d u p lik at k lu cza. To s ię jes zcze o k aże. Dru g i zamek , ten o d zas u wy , to d o p iero ciek awa s p rawa... M u s ieli wy ciąć d ziu rę w d es ce, u ży wając o two rn icy z g ro tem p o ś ro d k u i d wo ma, mo że trzema o s trzami n a o b wo d zie. Tak ie n arzęd zie n ie h ałas u je zb y tn io . Ale s p ó jrz ty lk o , g d zie je u mieś cili! – Otwó r jes t d o k ład n ie n a wy s o k o ś ci zamk a – zau waży łem. – Właś n ie. Wy mierzy li co d o cala. A p o tem u ży li wiertła, żeb y p rzeb ić o b u d o wę zamk a, o d s ło n ić mech an izm. To p ro fes jo n aln a ro b o ta, ale n ie s k o ń czy łab y s ię s u k ces em, g d y b y in tru zi n ie mieli o k azji s tan ąć wcześ n iej tu , g d zie my teraz s to imy , i p recy zy jn ie u s talić p o zy cji d ru g ieg o zamk a. – M o że więc k to ś z d o mo wn ik ó w b y ł ich ws p ó ln ik iem. – Nik t z d o mo wn ik ó w n ie p rzeży ł, Ch as e. Ocalała ty lk o ta p o k o jó wk a... J es tem raczej s k ło n n y wierzy ć, że in tru zi d ziałali s amo d zieln ie. – Wciąż u ży wa p an liczb y mn o g iej, in s p ek to rze J o n es . J es t p an p ewn y , że to ro b o ta więcej n iż jed n eg o czło wiek a? – Najzu p ełn iej. A tu mamy ś lad y . – To rzek łs zy , ws k azał mi miejs ce k o ń cem las k i, ja zaś , p o ch y liws zy s ię, d o s trzeg łem d wa tro p y b ieg n ące o b o k s ieb ie, o d mu ru aż d o ty ln y ch d rzwi d o mu . – M ężczy zn a i ch ło p iec – ciąg n ął J o n es . – Ch ło p iec, jak wid ać, całk iem b eztro s k i; s zed ł s o b ie w p o d s k o k ach . M ężczy zn a zo s tawił g łęb s ze ś lad y . M a co n ajmn iej s ześ ć s tó p wzro s tu i n o s i d o ś ć o s o b liwe b u ty . Wid zis z ten

k an cias ty zary s p o d p alcami? Szed ł n ies p ies zn ie, a ch ło p ak p u ś cił s ię p rzo d em. – Co zn aczy , że ju ż tu b y ł. – Is to tn ie, żwawy k ro k s u g eru je n am, że zn ał o to czen ie. Zau waż co ś jes zcze: wy b rał p ro s tą, n ajk ró ts zą d ro g ę d o k u ch n i. Co więcej, ch o ć mieliś my k s ięży co wą n o c, o ile s ię n ie my lę, wcale s ię n ie b ał, że zo s tan ie zau ważo n y . – Bo wied ział, że ws zy s cy ś p ią. – Śp ią g łęb o k im s n em o d u rzo n y ch . Nad al n ie wiemy , w jak i s p o s ó b d o s tał s ię d o d o mu , ale p rzy p u s zczam, że ws p iął s ię p o ru rze s p u s to wej i ws zed ł o k n em n a p iętrze. – Ath eln ey J o n es ro zło ży ł lo rn etk ę u k ry tą w rączce las k i i s p o jrzał p rzez n ią w g ó rę, n a wy żs zą k o n d y g n ację b u d y n k u . Rzeczy wiś cie, o b o k k u ch en n y ch d rzwi b ieg ła w g ó rę wąs k a ru ra, k tó ra w żad n y m razie n ie u trzy małab y ciężaru d o ro s łeg o czło wiek a – b y ć mo że d lateg o Lav elle n awet n ie p rzy p u s zczał, że z tej s tro n y g ro zi mu n ieb ezp ieczeń s two . J ed n ak że z d zieck iem s p rawa p rzed s tawiała s ię zg o ła in aczej i g d y b y ty lk o p o trafiło ws p iąć s ię n a p iętro ... – Ok n a zamk n ięte n a k lamk ę – p o wied ział J o n es . – Łatwo b y ło b y ws u n ąć n ó ż w s zczelin ę i p rzes u n ąć zap ad k ę, a n as tęp n ie zejś ć s ch o d ami n a p arter, żeb y wp u ś cić k o mp an a d o k u ch n i. – Ch ło p iec, o k tó ry m mó wimy ... to zap ewn e ten s am – zau waży łem. – Perry ? Niewątp liwie. – Ath eln ey J o n es o p arł s ię n a las ce. – W n o rmaln y ch waru n k ach n ie łączy łb y m d zieck a z tak p o n u ry mi zb ro d n iami, ale wid ziałem, d o czeg o ten ch ło p iec jes t zd o ln y . Wid ziałem b ro ń , k tó rą ci g ro ził. On tu b y ł, Ch as e. Szed łem jeg o tro p em. Ws zed ł z o g ro d u k u ch en n y mi d rzwiami i zo b aczy ł g arn ek z cu rry – p ewn ie wted y p o czy n ił p rzy g o to wan ia; zamierzał wró cić n o cą, z k o leg ą. Po zo s taje ws zak jed n o p y tan ie: Dlaczeg o Lav elle n as o k łamał? Dlaczeg o ws zy s cy u d awali, że ch ło p ca tu n ie b y ło ? Sami wy s łali g o n a s p o tk an ie z n ami; n ie mó g ł p rzecież p o jawić s ię w Café Ro y al z in n eg o p o wo d u . Kied y jed n ak wró cił, całk iem s am, co s ię mo g ło wy d arzy ć? – I d laczeg o , s k o ro p raco wał d la Lav elle’a, zwró cił s ię p rzeciwk o s wemu p an u i p o mó g ł wy p rawić g o n a tamten ś wiat? – M iałem n ad zieję, że ty mi to wy jaś n is z. Pracu jes z p rzecież w Amery ce... – M o g ę jed y n ie p o wtó rzy ć to , co ju ż mó wiłem, in s p ek to rze: amery k ań s k ieg o b an d y tę cech u je o b o jętn o ś ć, b rak p o czu cia lo jaln o ś ci. Zan im n a s cen ie p o jawił s ię Claren ce Dev ereu x , p raco wał s amo tn ie, b ez o rg an izacji, b ez s tru k tu ry . Lecz i g d y to s ię zmien iło , p o zo s tał o k ru tn y , zd rad liwy i n iep rzewid y waln y . W No wy m J o rk u zb ro d n ie tak o h y d n e, tak n iep o jęte jak ta, s ą n a p o rząd k u d zien n y m. Zd arza s ię, że

b racia k łó cą s ię o co ś tak b łah eg o , jak rzu t mo n etą, i jed en z n ich g in ie – a czas em o b aj. Po d o b n ie b y wa z s io s trami. Ro zu mie p an teraz? Pró b o wałem p an a o s trzec. Wy d arzen ia w Blad es to n Ho u s e to zaled wie p o czątek , p ierws zy s y g n ał o s trzeg awczy : tru cizn a ju ż s ię d o s tała d o k rwio b ieg u p ań s k ieg o k raju . M o żliwe, że o d p o wied zialn y za to jes t właś n ie Dev ereu x . M o żliwe, że to n as za wizy ta – o k tó rej, n ie wątp ię, d o wied ział s ię b ły s k awiczn ie – p rzek o n ała g o , że n ajwy żs zy czas u cis zy ć Lav elle’a n a zaws ze. Nie wiem, ale n a s amą my ś l o ty m ro b i mi s ię n ied o b rze. Ob awiam s ię jed n ak , że zan im d o trzemy d o p rawd y , k rew p o leje s ię jes zcze wielo k ro tn ie. Nie mieliś my ju ż czeg o s zu k ać w o g ro d zie. Niech ętn ie wró ciliś my d o k o s tn icy , k tó ra jes zcze d zień wcześ n iej b y ła zwy k ły m d o mem. J ed y n a o s o b a, k tó ra u n ik n ęła ś mierci, M ary Stag g , wciąż s ied ziała w k u ch n i, ale n iewiele mo g ła n am p o wied zieć. – Kied y ś p raco wałam d la p ań s twa Blad es to n – wy jaś n iła, n ie p rzes tając s zlo ch ać. – I mu s zę wy zn ać p an o m całk iem s zczerze, że b y łam wted y o wiele s zczęś liws za. To b y ła p o rząd n a ro d zin a. Przy n iej czło wiek wied ział, n a czy m s to i. Nies tety , u marł p an Blad es to n i o zn ajmio n o mi, że z p o czątk iem ro k u d o m zo s tan ie wy n ajęty , a wd o wa Blad es to n p rzek o n ała mn ie, żeb y m tu zo s tała. M ó wiła, że ty m s p o s o b em mo g ę jej p o mó c, że b ęd zie s p o k o jn a, p o wierzając mi o p iek ę n ad d o mem. Ten d żen telmen z Amery k i n ie p o d o b ał mi s ię ju ż o d p ierws zej ch wili. M iał wy b u ch o wy temp eramen t, a g d y b y p an o wie jes zcze u s ły s zeli, jak ich s łó w czas em u ży wał! Prawd ziwy d żen telmen n ig d y b y s ię n ie o d ezwał w tak i s p o s ó b . J ak o p ierws za o d es zła k u ch ark a, an i my ś lała zn o s ić jeg o h u mo ry . Po tem i p an Sy k es miał d o ś ć, a n a jeg o miejs ce p rzy jęto p an a Clay to n a, k tó reg o jak o ś też zb y tn io n ie p o lu b iłam. M ó wiłam ju ż n awet An n ie – to mo ja s io s tra, s ir – że my ś lę o zło żen iu wy p o wied zen ia. A tu co ś tak ieg o ! – Czy d rzwi d o o g ro d u zaws ze b y ły zamk n ięte n a k lu cz? – s p y tał J o n es , g d y p o k o jó wk a n ieco o ch ło n ęła. – Zaws ze, p ro s zę p an a. Po d o b n ie jak ws zy s tk ie b ramk i i ws zy s tk ie o k n a. Pan Lav elle o d s ameg o p o czątk u s u ro wo teg o wy mag ał. M u s ieliś my ws zy s tk o zamy k ać, a k lu cze p rzech o wy wać w ś ciś le o k reś lo n y m miejs cu . Nik t jed n ak n ie p u k ał d o n as zy ch d rzwi, n ig d y n ie p rzy s zed ł n awet g o n iec z p rzes y łk ą; jeś li zaś n as z p an s p o d ziewał s ię wizy ty , to p an Clay to n czu wał u p ro g u . Dawn iej, za czas ó w p an a Blad es to n a, mieliś my tu i u ro czy s te k o lacje, i p rzy jęcia... To b y ł s zczęś liwy d o m. A p an Lav elle w led wie k ilk a mies ięcy zmien ił g o w co ś w ro d zaju więzien ia, a s ieb ie s ameg o – w g łó wn eg o więźn ia, b o i o n rzad k o o p u s zczał te mu ry . – A p an i Lav elle? M iała p an i z n ią d o czy n ien ia?

Po k o jó wk a s k rzy wiła s ię mimo wo ln ie i ch o ć b ard zo s ię s tarała p an o wać n ad s o b ą, n ie u miała u k ry ć n ies mak u n a s amą my ś l o tej k o b iecie. Zro zu miałem w ty m mo men cie, jak tru d n a mu s iała b y ć d la n iej s łu żb a u Sco tch y ’eg o i jeg o ś wity . – Pan wy b aczy , ale ja n awet n ie wiem, czy to ab y n a p ewn o b y ła p an i Lav elle. M ó wiliś my d o n iej „p ro s zę p an i” i co p rawd a, to p rawd a – zach o wy wała s ię jak n a wielk ą p an ią p rzy s tało . Nic s ię jej n ig d y n ie p o d o b ało . Ale też zaws ze ro b iła to , co jej p rzy k azał p an Lav elle, i n ig d y n ie wy s zła z d o mu , n ie s p y taws zy g o o p o zwo len ie. – Zd arzali s ię g o ś cie? – Od czas u d o czas u p rzy ch o d zili d waj d żen telmen i, ale wid y wałam ich ty lk o p rzelo tn ie. Ob aj wy s o cy , d o b rze zb u d o wan i, o ciemn y ch wło s ach . J ed en n o s ił wąs y i właś ciwie ty lk o ty m s ię ró żn ili; b y li jak d wie k ro p le wo d y . Niewątp liwie b racia. – Lelan d i Ed g ar M o rtlak e – wy mamro tałem. – A czy s ły s zała p an i o czło wiek u n azwis k iem Dev ereu x , Claren ce Dev ereu x ? – s p y tał J o n es . – Nie, p ro s zę p an a, ale b y ł jes zcze k to ś , k to n ig d y s ię tu n ie p o jawił, ale wciąż o n im ro zmawiali, zaws ze p ó łg ło s em. Raz u s ły s załam jeg o n azwis k o i wb iło mi s ię w p amięć. – Po k o jó wk a u milk ła, mach in aln ie s k ręcając w p alcach mo k rą o d łez ch u s teczk ę. – Właś n ie p rzech o d ziłam o b o k g ab in etu , g d y p an Lav elle ro zmawiał z p an em Clay to n em... a p rzy n ajmn iej zd awało mi s ię, że z n im. Nie wid ziałam twarzy , a p o d s łu ch iwać n ie wy p ad a. Dy s k u to wali z o ży wien iem i właś n ie wted y u s ły s załam te s ło wa: „M u s imy b y ć zaws ze g o to wi n a to , że zjawi s ię M o riarty ”. To p o wied ział p an Lav elle. Właś ciwie to n ie wiem, d laczeg o zro b iło to n a mn ie tak ie wrażen ie. Pan Clay to n p rzez to s tro ił s o b ie ze mn ie żarty . „Nie ró b tak , M ary ”, p o wied ział mi raz, g d y zo s tawiłam o twarte d rzwi, „b o d o p ad n ie cię p ro fes o r M o riarty ”. Ok ro p n e n azwis k o . Czas em, g d y n ie mo g łam zas n ąć, p amięć mi je p o d s u wała i o k ro p n e my ś li zaczy n ały mi s ię k łęb ić w g ło wie. M am wrażen ie, że cały d o m czu ł s trach p rzed ty m M o riarty m... M o że i n ie b ez p o wo d u , b o s ami p an o wie wid zą, jak to ws zy s tk o s ię s k o ń czy ło ! M ary Stag g n ie mo g ła n am p o wied zieć n ic więcej. Os trzeg liś my ją, b y n ie ro zp o wiad ała n ik o mu o ty m, co zas zło w Blad es to n Ho u s e, a p o tem Ath eln ey J o n es o d es łał ją d o d o mu w as y ś cie k o n s tab la. Po czciwa d ziewczy n a n ie mo g ła s ię d o czek ać, k ied y o p u ś ci te mu ry ; wątp iłem, czy zamierzała tu jes zcze wró cić. – Czy to mo że b y ć s p rawk a M o riarty ’eg o ? – s p y tałem. – M o riarty n ie ży je.

– Ale mó g ł mieć ws p ó ln ik ó w, k o leg ó w w p rzes tęp czy m rzemio ś le, czło n k ó w g an g u . Wid ział p an p rzecież, w jak i s p o s ó b zg in ął Lav elle, in s p ek to rze J o n es . M o im zd an iem to n i mn iej, n i więcej, ty lk o wiad o mo ś ć s p is an a k rwią, b y ć mo że o s trzeżen ie. J o n es zamy ś lił s ię. – M ó wiłeś , że M o riarty i Dev ereu x zamierzali s ię s p o tk ać, żeb y s two rzy ć p rzes tęp czy związek ... – Zg ad za s ię. – Do s p o tk an ia jed n ak n ie d o s zło , o czy m wiemy d zięk i zas zy fro wan ej wiad o mo ś ci, k tó rą zn aleźliś my w M eirin g en . M o żemy więc p rzy jąć, że n ie łączy ły ich jes zcze in teres y , zatem d laczeg o mielib y ży czy ć s o b ie n awzajem ś mierci? – M o że Dev ereu x miał co ś ws p ó ln eg o z ty m, co s ię wy d arzy ło p rzy wo d o s p ad zie Reich en b ach . J o n es ze zn u żen iem p o k ręcił g ło wą. – W tej ch wili n ie wid zę w tej s p rawie k rzty s en s u . Po trzeb a mi czas u ; mu s zę s ię zas tan o wić, o czy ś cić u my s ł. Tu taj jed n ak teg o n ie zro b ię. Zajmijmy s ię n a razie p rzes zu k an iem d o mu , zo b aczmy , co w s o b ie k ry je – mo że zn ajd ziemy jak ieś s ek retn e p o mies zczen ia? Zab raliś my s ię więc d o p racy , wy jątk o wo n iep rzy jemn ej, jak o że czu liś my s ię tak , jak b y ś my b ad ali g ro b o wiec – n iemal za k ażd y mi d rzwiami zn ajd o waliś my n ieb o s zczy k a. Pierws zy m b y ł k u ch en n y imien iem Th o mas , k tó ry zamk n ął o czy p o raz o s tatn i w p rawie n ieu meb lo wan ej izd eb ce p rzy leg ającej d o s p iżarn i. Wid o k mło d zień ca o b o s y ch s to p ach , leżąceg o n a p rześ cierad le w ty m s amy m u b ran iu , w k tó ry m p rzez cały d zień p raco wał, wy warł n a J o n es ie g łęb o k ie wrażen ie – b y ć mo że p rzy p o mn iał mu ty m, że s am ma d zieck o , led wie o k ilk a lat mło d s ze. Th o mas zo s tał u d u s zo n y ; wo k ó ł jeg o s zy i wciąż zaciś n ięty b y ł s zn u r. Sześ ć s to p n i wio d ło w d ó ł, d o p iwn icy , w k tó rej mies zk ał i u marł Clay to n . Nó ż d o k ro jen ia mięs a, zap ewn e p o ży czo n y z k u ch n i, tk wił w jeg o s ercu ; ciało b y ło p rzy g wo żd żo n e d o p o s łan ia n iczy m o wad w lab o rato riu m. Z ciężk im s ercem ws p ięliś my s ię n a p o d d as ze, g d zie zg in ęła k u ch ark a – teraz ju ż wied zieliś my , że n o s iła n azwis k o Win ters – o twarzy ró wn ie p o s ęp n ej za ży cia, jak i p o ś mierci. J ą tak że u d u s zo n o . – Dlaczeg o ws zy s cy o n i mu s ieli u mrzeć? – s p y tałem. – Zg o d a, p raco wali d la Lav elle’a, ale p rzecież n ie b y li n iczemu win n i. – Nap as tn icy n ie mo g li ry zy k o wać, że k tó ry ś z d o mo wn ik ó w s ię o b u d zi – o d p arł cich o J o n es . – Gd y b y zg in ął jed y n ie Lav elle, jeg o s łu d zy n ie b alib y s ię zezn awać,

n awet jeś li n iewiele wied zieli. Lik wid u jąc ich , mo rd ercy o d eb rali im tę mo żliwo ś ć. – Ch ło p ak i k o b ieta zo s tali u d u s zen i, d laczeg o więc Clay to n a p ch n ięto n o żem? – By ł n ajs iln iejs zy i ch o ć tak jak p o zo s tali zo s tał o d u rzo n y , is tn iało s p o re ry zy k o , że s ię o b u d zi. Zab ó jcy wo leli je wy elimin o wać. Od wró ciłem s ię. M iałem ju ż d o ś ć ty ch wid o k ó w. – Do k ąd teraz? – s p y tałem. – Do s y p ialn i. Ko b ieta o o g n is ty ch wło s ach , k tó rą Lav elle n azy wał „Hen ”, leżała n a p lecach , n a materacu wy p ch an y m g ęs im p ierzem, u b ran a w k o s zu lę n o cn ą z ró żo weg o b aty s tu , mars zczo n eg o wo k ó ł s zy i i n a ręk awach . Wy d awało s ię, że ś mierć d o d ała jej d zies ięć lat. Lewa ręk a s ięg ała k u d ru g iej p o łó wce łó żk a, jak b y o fiara o czek iwała p o mo cy o d czło wiek a, k tó ry z n ią s y p iał. – Zo s tała u d u s zo n a – p o wied ział J o n es . – Sk ąd p an wie? – Wid zę ś lad y s zmin k i n a p o d u s zce, n arzęd ziu zb ro d n i. Zau waż też o tarcia wo k ó ł n o s a i u s t, g d zie ją d o ciś n ięto . – Do b ry Bo że w n ieb io s ach – wy s zep tałem. Sp o jrzałem n a p u s te miejs ce, z k tó reg o k to ś zerwał k o łd rę. – A co z Lav elle’em? – To p rzez n ieg o s tało s ię to , co s ię s tało . Po s p ies zn e p rzes zu k an ie s y p ialn i p rawie n ic n am n ie d ało . Hen n ajwy raźn iej lu b iła tan d etn ą b iżu terię i d ro g ie s u k n ie; jed wab ie i tafty led wie mieś ciły s ię w s zafach . W łazien ce zn alazłem więcej p erfu m i k o s mety k ó w n iż w s alo n ie Lo rd a i Tay lo ra n a Bro ad way u , o czy m zaraz p o in fo rmo wałem J o n es a. Tak n ap rawd ę jed n ak p ró b o waliś my o d wlec w czas ie to , co b y ło n ieu n ik n io n e. W k o ń cu , jes zcze b ard ziej p rzy g n ęb ien i, ru s zy liś my s ch o d ami w d ó ł. Sco tch y Lav elle, rzecz jas n a, wciąż n a n as czek ał, a wo k ó ł n ieg o k ręciło s ię p aru o s o wiały ch p o licjan tó w, marzący ch g łó wn ie o ty m, b y zn aleźć s ię g d ziek o lwiek in d ziej. Bez s ło wa p rzy g ląd ałem s ię p racy J o n es a, k tó ry p rzy s tan ął w p ewn ej o d leg ło ś ci i n ach y lił s ię k u tru p o wi, ws p arty n a las ce. Pamiętałem d o b rze g n iew i wro g o ś ć, k tó ry mi p o witan o n as w ty m d o mu p o p rzed n ieg o d n ia. „Żeb y węs zy ć w mo im d o mu ?”, p o wied ział. M o że g d y b y b y ł b ard ziej s k ło n n y d o ws p ó łp racy , zd o łałb y o s zu k ać p rzezn aczen ie? – Sp ro wad zo n o g o tu n a wp ó ł p rzy to mn eg o – o zn ajmił J o n es . – Wid zę wiele ś lad ó w, z k tó ry ch mo żemy wy wn io s k o wać, co s ię tu wy d arzy ło . Na p o czątek

p rzy n ies io n o tu k rzes ło i p rzy wiązan o d o ń Lav elle’a. – Ws tążk i! – Nie wid zę in n eg o p o wo d u , d la k tó reg o miały b y s ię tu zn aleźć. Zab ó jcy mu s ieli zab rać je z s y p ialn i, d o s k o n ale wied ząc, d o czeg o b ęd ą p o trzeb n e. Przy wiązali Lav elle’a d o k rzes ła, a g d y b y li p ewn i, że ws zy s tk o g o to we, o cu cili g o , p o lewając wo d ą. Niełatwo to d o s trzec, g d y ws zęd zie p ełn o k rwi, ale k o łn ierz i ręk awy k o s zu li n o cn ej s ą wilg o tn e. Do d atk o wy m d o wo d em jes t ta p rzewró co n a waza, p rzy n ies io n a z k u ch n i. Wid ziałem ją tam wczo raj. – Co b y ło p o tem? – Lav elle s ię b u d zi. Bez wątp ien ia ro zp o zn aje o b u n ap as tn ik ó w; n a p ewn o wid ział wcześ n iej teg o ch ło p ca. – J o n es u milk ł. – Nie p o win ien em p rzed s tawiać ci ty ch wy d arzeń w tak i s p o s ó b ; z p ewn o ś cią s am d o s trzeg łeś ws zy s tk ie te s zczeg ó ły . – Ows zem, d o s trzeg łem – o d p o wied ziałem – ale n ie mam aż tak iej łatwo ś ci two rzen ia z n ich p ełn eg o o b razu wy d arzeń jak p an , in s p ek to rze. Bard zo p ro s zę, n iech p an k o n ty n u u je. – Do s k o n ale. Oto Lav elle jes t s p ętan y i b ezb ro n n y . M o że jes zcze o ty m n ie wie, ale ws zy s cy d o mo wn icy s ą ju ż martwi. Teraz zaczy n a s ię i jeg o g eh en n a. M ężczy zn a i ch ło p iec p o trzeb u ją in fo rmacji, d lateg o zaczy n ają g o to rtu ro wać. – Przy b ijają jeg o d ło n ie d o p o ręczy . – Nie ty lk o . J ak o ś n ie mo g ę s ię zmu s ić d o d o k ład n iejs zeg o b ad an ia, ale o b s tawiam, że ty m s amy m mło tk iem s trzas k ali mu k o lan o . Sp ó jrz, p ro s zę, jak u k ład a s ię materiał n o cn ej k o s zu li. Zmiażd ży li mu też lewą p iętę. – Od rażające. Przerażające. Ale czeg ó ż tak b ard zo p rag n ęli s ię d o wied zieć? – Ws zy s tk ieg o n a temat o rg an izacji, d la k tó rej p raco wał. – I p o wied ział im? J o n es zas tan awiał s ię p rzez ch wilę. – Właś ciwie n ie s p o s ó b o d g ad n ąć, ale wy p ad a n am p rzy jąć, że tak . Gd y b y zd ecy d o wał s ię milczeć, n iewątp liwie zad an o b y mu zn aczn ie ciężs ze o b rażen ia. – M imo to p o zb awili g o ży cia. – Przy p u s zczam, że ś mierć b y ła d la n ieg o wy b awien iem. – J o n es wes tch n ął. – Teg o ro d zaju zb ro d n i jes zcze w An g lii n ie mieliś my . M o rd ers twa w Wh itech ap el, k tó re p rzy s zły mi n a my ś l, g d y tu p rzy jech ałem, b y ły p rzejawem b arb arzy ń s twa i p o d ło ś ci, lecz n awet im b rak o wało wy k alk u lo wan eg o z zimn ą k rwią o k ru cień s twa, k tó reg o ś wiad k ami jes teś my w ty m d o mu .

– Do k ąd teraz? – Do g ab in etu . Tam, g d zie p o witał n as Lav elle. J eżeli b y ł w p o s iad an iu lis tó w czy d o k u men tó w, k tó re mo g ły b y n as zain teres o wać, to n ajp rawd o p o d o b n iej zn ajd ziemy je właś n ie tam. I tam też s ię u d aliś my . Zas ło n y b y ły ro zs u n ięte, d zięk i czemu z zewn ątrz wp ad ało n ieco d zien n eg o ś wiatła, lecz g ab in et i tak wy d awał s ię mro czn y , jak b y o p u s zczo n y p rzez właś ciciela, jak b y n ależał d o d o mu , w k tó ry m o d lat n ik t n ie mies zk a. A p rzecież led wie d zień wcześ n iej to b iu rk o i fo tel b y ły s cen ą, n a k tó rej ak to r o d g ry wał s wo ją g łó wn ą ro lę. Dziś b y ły ju ż b ezu ży teczn e, p o d o b n ie jak n ig d y n ieczy tan e k s iążk i n a p ó łk ach , k tó re w ciąg u n iewielu g o d zin s tały s ię jes zcze mn iej ważn e. M imo to zaczęliś my zag ląd ać d o s zu flad i b ad ać zawarto ś ć reg ałó w. J o n es wy d awał s ię p rzek o n an y ,że Sco tch y Lav elle zo s tawił p o s o b ie co ś cen n eg o . M o g łem mu p o wied zieć, że to n iemo żliwe. Wied ziałem, że o rg an izacja d o wo d zo n a p rzez czło wiek a tak ieg o jak Claren ce Dev ereu x n ie p o d ejmie żad n eg o ry zy k a, że u czy n i ws zy s tk o , b y u n ik n ąć n ieb ezp ieczeń s twa. Dlateg o n ie s p o d ziewałem s ię, że zn ajd ziemy , jak że d o g o d n ie, p o rzu co n e lis ty w k o s zu n a ś mieci alb o tajemn icze ad res y n iero zważn ie u trwalo n e g d zieś n a o d wro tach k o p ert. Cały ten d o m p o my ś lan o tak , b y jak n ajlep iej s trzeg ł s wy ch s ek retó w, b y ch ro n ił je p rzed ciek aws k imi ze ś wiata zewn ętrzn eg o . Lav elle p o d awał s ię za p ro mo to ra b izn es u , a my n ie zn aleźliś my ch o ćb y s k rawk a d o wo d u n a p o p arcie jeg o h is to ry jk i. By ł n iewid zialn y m czło wiek iem b ez p rzes zło ś ci i teraźn iejs zo ś ci, a ws zelk ie p lan y , s trateg ie i s p is k i zab rał ze s o b ą d o g ro b u . Ath eln ey J o n es z tru d em mas k o wał ro zczaro wan ie. Zn aleźliś my wy łączn ie czy s te p ap iery – n iewy k o rzy s tan ą k s iążeczk ę czek o wą, p arę rach u n k ó w związan y ch z u trzy man iem d o mu , p arę ak red y ty w i wek s li, w zas ad zie n ieb u d zący ch wątp liwo ś ci, a tak że zap ro s zen ie n a p rzy jęcie w p o s els twie amery k ań s k im, zo rg an izo wan e celem „zacieś n ian ia amery k ań s k o -b ry ty js k ich s to s u n k ó w h an d lo wy ch ”. I d o p iero g d y J o n es p rzeg ląd ał d zien n ik Lav elle’a, zawierający wy łączn ie p u s te k artk i, zn ieru ch o miał n ag le, a p o tem p o k azał mi jed n o , jed y n e s ło wo zap is an e wielk imi literami i o to czo n e k ó łk iem wraz z jed n ą, jed y n ą liczb ą. HORNER 1 3 . – Co o ty m s ąd zis z? – s p y tał. – Ho rn er? – p rzeczy tałem z n amy s łem. – M o że to n azwis k o Perry ’eg o ? Ch ło p ak mo że mieć trzy n aś cie lat. – M o im zd an iem jes t s tars zy . – J o n es s ięg n ął g łęb iej d o s zu flad y i zn alazł co ś

jes zcze. Gd y wy co fał ręk ę, u jrzałem w jeg o d ło n i k o s tk ę my d ła d o g o len ia, zawin iętą w o ry g in aln y p ap ier. – Do ś ć d ziwn e miejs ce d o p rzech o wy wan ia tak ich p rzed mio tó w – zau waży ł. – M y ś li p an , że to co ś o zn acza? – By ć mo że. Ty lk o jes zcze n ie wiem co . – Tu n ic n ie ma – o rzek łem. – Niczeg o ju ż n ie zn ajd ziemy . Zaczy n am żało wać, że w o g ó le trafiliś my d o teg o d o mu . Nie ma tu n ic p ró cz zag ad ek , ś mierci o raz tro p ó w wio d ący ch d o n ik ąd . – J es zcze n ie p o rzu caj n ad ziei – o d p arł J o n es . – M o że i k ro czy my mro czn ą ś cieżk ą, ale p rzy n ajmn iej p o jawił s ię n iep rzy jaciel. I zaczęły s ię d ziałan ia wo jen n e, jeś li mo g ę tak s ię wy razić. Led wie wy p o wied ział te s ło wa, g d y w h o lu o d ezwały s ię p o d n ies io n e g ło s y . Kto ś p rzy s zed ł i fu n k cjo n ariu s ze s tarali s ię g o zatrzy mać. Gło s y b y ły co raz b ard ziej g n iewn e, a w jed n y m z n ich ro zp o zn ałem n ieo my ln ie amery k ań s k i ak cen t. Wy b ieg liś my z J o n es em z g ab in etu i n aty ch mias t n atk n ęliś my s ię n a s zczu p łeg o i z n atu ry ch y b a d o ś ć p o wo ln eg o czło wiek a. No s ił o b ficie n atłu s zczo n ą g rzy wk ę u ło żo n ą u k o s em n a czo ło ; miał s taran n ie u trzy man y wąs zas łan iający warg ę. O ile Sco tch y Lav elle b y ł u o s o b ien iem p rzemo cy , o ty le n o wy p rzy b y s z eman o wał d o b rze wy ważo n ą g ro źb ą. Go tó w b y ł zab ić, ale n ajp ierw d o b rze b y s ię zas tan o wił. Dłu g ie lata s p ęd zo n e w więzien iu o d b iły n a n im s we p iętn o : jeg o s k ó ra b y ła n ien atu raln ie b lad a, jak b y martwa. Wrażen ie to p o d k reś lało jed n o licie czarn e u b ran ie: p rzy leg ający d o ciała s u rd u t o raz s k ó rzan e lak ierk i. Czarn ą las eczk ą wy mach iwał n iczy m b ro n ią, trzy mając n a d y s tan s p o licjan tó w, k tó rzy s to p n io wo s p y ch ali g o w s tro n ę wy jś cia. Nie p rzy s zed ł s am – o taczali g o trzej mło d zień cy , ty p o wi ch u lig an i, jeś li wierzy ć p o zo ro m. M ieli mo że p o d wad zieś cia lat, p o d o b n ie b lad e twarze i o b s zarp an e u b ran ia, a tak że ciężk ie b u cio ry i k ije w d ło n iach . Wid zieli, jak i lo s s p o tk ał Sco tch y ’eg o Lav elle’a; teg o wid o k u n ie mó g ł u n ik n ąć n ik t, k to o d waży ł s ię wejś ć d o h o lu . Przy b y s z wp atry wał s ię w tru p a ze zg ro zą, ale jed n o cześ n ie z n ies mak iem, jak b y u ważał za o s o b is tą zn iewag ę to , że d o p u s zczo n o d o tak b arb arzy ń s k ieg o wy d arzen ia. – Co tu s ię s tało , u d iab ła? – zag rzmiał i w ty m mo men cie u jrzał J o n es a wy ch o d ząceg o z g ab in etu . – Kim p an jes t? – Nazy wam s ię Ath eln ey J o n es i jes tem d etek ty wem ze Sco tlan d Yard u . – Detek ty wem! Pięk n ie s ię s k ład a, ty lk o tro ch ę za p ó źn o n a d ziałan ia p o licji, n ie s ąd zi p an ? Wie p an , k to to zro b ił? – Zatem to n a jeg o ak cen t zwró ciłem u wag ę p rzed

ch wilą. M n iej o rd y n arn y n iż mo wa Lav elle’a, zd rad zał jed n ak p o n ad ws zelk ą wątp liwo ś ć, że i ten czło wiek p rzy b y ł z No weg o J o rk u . – Przy jech ałem tu całk iem n ied awn o – o d p arł J o n es . – Zn a p an teg o czło wiek a? – Zn ałem. Tak . – A k im p an jes t? – Nie jes tem p ewn y , czy mam o ch o tę p an u o d p o wiad ać. – Nie o p u ś ci p an teg o d o mu , d o p ó k i p an teg o n ie zro b i. – Ath eln ey J o n es wy p ro s to wał s ię d u mn ie, p o d p ierając s ię las k ą. Patrzy ł p ro s to w o czy Amery k an in a. – J es tem o ficerem b ry ty js k iej p o licji – ciąg n ął – a p an wk ro czy ł n a miejs ce zb ro d n i, wy jątk o wo b ru taln ej i ty mczas em n iezro zu miałej. J eżeli p o s iad a p an jak iek o lwiek in fo rmacje w tej s p rawie, p ań s k im o b o wiązk iem jes t p o d zielić s ię n imi ze mn ą. J eś li p an o d mó wi, d aję s ło wo , że s p ęd zi p an n o c w Newg ate, razem z ty mi zak ap io rami, k tó ry ch p an tu s p ro wad ził. – Wiem, k im jes t ten czło wiek – wtrąciłem. – To Ed g ar M o rtlak e. M o rtlak e s k iero wał n a mn ie s we małe czarn e ś lep ia. – Pan mn ie zn a – zau waży ł – ch o ciaż s ię n ie p o zn aliś my . – Wciąg n ął p o wietrze n o s em, jak b y węs zy ł. – Z Pin k erto n a? – J ak p an zg ad ł? – Ws zęd zie ro zp o zn am ten s mró d . No wy J o rk ? Ch icag o ? M o że Filad elfia? Ws zy s tk o jed n o . Dalek o o d d o mu s ię wy p u ś ciłeś , ch ło p cze. – Uś miech n ął s ię z mro żącą k rew w ży łach p ewn o ś cią s ieb ie i s amo k o n tro lą. Wo ń k rwi i wid o k o k aleczo n eg o martweg o ciała, s p o czy wająceg o led wie o p arę k ro k ó w o d n ieg o , n ajwy raźn iej n ie ro b iły n a n im wrażen ia. – Co p an a tu s p ro wad za? – s p y tał J o n es . – M o je s p rawy . – M o rtlak e s p o jrzał n a n ieg o s zy d erczo . – Z p ewn o ś cią n ie p ań s k ie. J o n es zwró cił s ię teraz d o n ajb liżej s to jąceg o fu n k cjo n ariu s za, p rzy s łu ch iwał s ię tej wy mian ie zd ań z n aras tający m n iep o k o jem.

k tó ry

– Ko n s tab lu , ares ztu jcie teg o czło wiek a – ro zk azał. – Zarzu t: u tru d n ian ie ś led ztwa. J es zcze d ziś s tan ie p rzed s ąd em. – Po licjan t jak b y s ię zawah ał. – Ró b cie, co n ależy d o was zy ch o b o wiązk ó w – d o rzu cił J o n es . Nig d y n ie zap o mn ę tej ch wili. J o n es i M o rtlak e s tali twarzą w twarz, o to czen i p rzez s ześ ciu p o licjan tó w i g ru p k ę u liczn y ch zab ijak ó w. By ło tak , jak b y lad a ch wila miała wy b u ch n ąć wo jn a. A p o ś ro d k u teg o ws zy s tk ieg o Sco tch y Lav elle s ied ział

s o b ie cich o n a k rześ le, zap o mn ian y , ch o ć w g ru n cie rzeczy to o n b y ł p rzy czy n ą całeg o zamies zan ia. M o rtlak e u s tąp ił. – To n ie b ęd zie k o n ieczn e – o zn ajmił, z wid o czn y m wy s iłk iem p rzy wo łu jąc u ś miech n a s wą tru p io b lad ą twarz. – Dlaczeg o miałb y m u tru d n iać p racę b ry ty js k iej p o licji? – d o d ał, p o czy m ws k azał las eczk ą n a tru p a. – Sco tch y i ja ro b iliś my razem in teres y . – M ó wił, że jes t p ro mo to rem b izn es u . – Nap rawd ę? No có ż, zajmo wał s ię wielo ma s p rawami. Zain wes to wał n a p rzy k ład w mały k lu b , k tó ry p ro wad zę w M ay fair. M o żn a p o wied zieć, że b y liś my jeg o ws p ó łzało ży cielami. – Czy żb y ch o d ziło o Bo s to ń czy k a? – wtrąciłem. Właś n ie tam zamies zk ał J o n ath an Pilg rim, g d y p rzy b y ł d o An g lii. Zas k o czy łem M o rtlak e’a, ch o ć p rawie u d ało mu s ię teg o n ie o k azać. – Właś n ie – zawo łał. – Wid zę, że p an p in k erto ń czy k n ie p ró żn o wał. A mo że jes t p an ju ż czło n k iem k lu b u ? Od wied za n as wielu g o ś ci z Amery k i. Ch o ć p an a raczej n a to n ie s tać. Zig n o ro wałem zaczep k ę. – Czy Claren ce Dev ereu x też jes t p ań s k im ws p ó ln ik iem w ty m in teres ie? – Nie zn am żad n eg o Claren ce’a Dev ereu x . – A ja s ąd zę, że p an zn a. – To s ię p an my li. M iałem d o ś ć. – J a wiem, k im p an jes t, Ed g arze M o rtlak e – p o wied ziałem. – Wid ziałem p ań s k ie ak ta. Nap ad n a b an k . Właman ie d o s ejfu . Ro k w To mb s za n ap aś ć z b ro n ią w ręk u . A to ty lk o k ilk a o s tatn ich p ań s k ich g rzech ó w. – Nie rad zę o d zy wać s ię d o mn ie w tak i s p o s ó b ! – M o rtlak e zro b ił k ilk a k ro k ó w w mo ją s tro n ę. Wy raźn ie zan iep o k o jen i s iep acze p o s tąp ili za n im, n ie b ard zo wied ząc, czeg o s ię p o n im s p o d ziewać. – To ws zy s tk o p rzes zło ś ć – wark n ął. – Teraz mies zk am w An g lii. J es tem o b y watelem Stan ó w Zjed n o czo n y ch i p ro wad zę u czciwe p rzed s ięb io rs two . Was zy m zaś o b o wiązk iem jes t mn ie ch ro n ić, a n ie n ęk ać – d o d ał, p o czy m ru ch em g ło wy ws k azał n a n ieb o s zczy k a. – Wid ać jed n ak , że s ię n a ty m zb y tn io n ie zn acie, o czy m p rzek o n ał s ię mó j n ies zczęs n y ws p ó ln ik . A g d zie k o b ieta?

– J eżeli ch o d zi p an u o Hen riettę, to jes t n a g ó rze – o d p arł s p o k o jn ie J o n es . – On a tak że n ie ży je. – A res zta lu d zi? – Wy mo rd o wan o ws zy s tk ich , k tó rzy tu mies zk ali. M iałem wrażen ie, że teraz d o p iero M o rtlak e jes t n ap rawd ę p o ru s zo n y . Po ch wili rzu cił o s tatn ie s p o jrzen ie n a k ału żę k rwi i wy k rzy wił u s ta z n ies mak iem. – Nic tu p o mn ie – rzek ł. – Zo s tawiam p an ó w. M o żecie s o b ie węs zy ć d o wo li. Zan im k to k o lwiek zd ąży ł g o zatrzy mać, o d mas zero wał ró wn ie ś miało , jak wcześ n iej s ię p o jawił. Trzej ch u lig an i o d d alili s ię jeg o ś lad em, b o n a ty m p o leg ało ich zad an ie: mieli g o ch ro n ić, b y ć ży wą tarczą o d d zielającą g o o d wro g ó w z zewn ętrzn eg o ś wiata. – Ed g ar M o rtlak e – p o wied ziałem. – Wid zę, że g an g s p ecjaln ie s ię n ie k ry je. – To mo że n am p o mó c – zau waży ł J o n es , s p o g ląd ając n a o twarte d rzwi. M o rtlak e właś n ie mijał b ramę w mu rze o taczający m p o s iad ło ś ć. Patrzy liś my , jak ws iad a d o czek ająceg o n ań p o wo zu i jak p o d ążają za n im trzej o ch ro n iarze. Trzas n ął b at i p o jazd ru s zy ł w k ieru n k u Hig h g ate Hill, ja zaś p o my ś lałem, że jeś li ś mierć Sco tch y ’eg o Lav elle’a miała b y ć wiad o mo ś cią, to właś n ie zo s tała o d eb ran a i zro b iła n ależy te wrażen ie.

8 Scotland Yard

J

eś li h o tel Hex am’s miał jak ieś atu ty , to ich lis ta b y ła n ad er k ró tk a, a n a jej czele z p ewn o ś cią u mieś ciłb y m b lis k o ś ć cen tru m Lo n d y n u . Po k ó j, w k tó ry m jad łem ś n iad an ie, zn o wu b y ł p u s ty . Gd y s k o ń czy łem, zo s tawiłem b ez s ło wa g b u ro watą p o k o jó wk ę i p o s ęp n eg o p u cy b u ta, b y p rzes p acero wać s ię n ab rzeżem, jak mi to d zień wcześ n iej zalecał in s p ek to r J o n es . Tamiza lś n iła za d łu g im rzęd em d rzew, k tó re zd o b iły b u lwar. Wiał o rzeźwiający wio s en n y wiatr, a ś ro d k iem n u rtu p ły n ął w s tro n ę p o rtu p aro wiec o czarn y ch b u rtach . Zatrzy małem s ię, b y s ię mu p rzy jrzeć – i właś n ie wted y o g arn ęło mn ie d ziwn e wrażen ie, że jes tem o b s erwo wan y . By ło d o ś ć wcześ n ie i w zas ięg u wzro k u miałem n iewielu p rzech o d n ió w: k o b ietę p ch ającą p rzed s o b ą wó zek i mężczy zn ę w melo n ik u s p aceru jąceg o z p s em. Od wró ciłem s ię, b y s p o jrzeć w s tro n ę h o telu . I wted y g o zau waży łem: s tał p rzy o k n ie n a p iętrze, s p o g ląd ając n a u licę. Po trzeb o wałem k ró tk iej ch wili, b y o cen ić, że to lo k ato r z s ąs ied n ieg o p o k o ju , zap ewn e ten s am, k tó reg o k as zel to warzy s zy ł mi p rzez całą n o c. By ło zb y t d alek o – a i s zy b y zb y t d łu g o czek ały n a s o lid n e my cie – b y m mó g ł d o s trzec ry s y jeg o twarzy . Wid ziałem jed y n ie ciemn e wło s y i ciemn e u b ran ie. By ł n ien atu raln ie n ieru ch o my . M o że p o d p o wiad ała mi to p o b u d zo n a wy o b raźn ia, ale miałem wrażen ie, że wp atru je s ię we mn ie. Wres zcie u n ió s ł ręk ę i zaciąg n ął zas ło n ę. Sp ró b o wałem zap o mn ieć o n im i k o n ty n u o wać p rzech ad zk ę, ale s p acer s tał s ię n ag le zn aczn ie mn iej p rzy jemn y , n iż s ię s p o d ziewałem. Czu łem s ię n ies wo jo , ch o ć n ie wied ziałem d laczeg o . Po p iętn as tu min u tach d o tarłem d o celu . Sied zib ą Sco tlan d Yard u – k tó ry zn an y b y ł p o d tą n azwą, mimo iż g łó wn e wejś cie zn ajd o wało s ię o d Wh iteh all Place – b y ł imp o n u jący g mach zajmu jący ro zleg łą p o s es ję międ zy n ab rzeżem Wik to rii a Wes tmin s terem. Imp o n u jący , ale i b rzy d k i, a p rzy n ajmn iej tak ieg o b y łem zd an ia, g d y p rzes zed łs zy n a d ru g ą s tro n ę b u lwaru , zacząłem s zu k ać b ramy g łó wn ej. Bu d y n ek wy g ląd ał tak , jak b y arch itek t zmien ił zd an ie ju ż p o ro zp o częciu p rac b u d o wlan y ch . Nad d wiema k o n d y g n acjami z s u ro weg o g ran itu wzn o s iły s ię mu ry z czerwo n ej i b iałej ceg ły z o zd o b n y mi o k n ami i wieży czk ami w s ty lu flaman d zk im,

p rzez co cało ś ć wy g ląd ała jak d wa zg o ła o d mien n e g mach y , u s tawio n e jed en n a d ru g im. Co więcej, s ied zib a lo n d y ń s k iej p o licji d ziwn ie p rzy p o min ała mi więzien ie. Cztery s k rzy d ła o taczały d zied zin iec, d o k tó reg o n iemal n ie d o cierały p ro mien ie s ło ń ca. Więźn io wie Newg ate czerp ali zap ewn e więcej rad o ś ci ze s p aceró w p o p o d wó rcu s weg o miejs ca o d o s o b n ien ia n iż n ies zczęś n i p o licjan ci p racu jący w ty m g mas zy s k u . Ath eln ey J o n es czek ał ju ż n a mn ie i u n ió s ł ręk ę n a p o witan ie. – Do s tałeś więc mo ją wiad o mo ś ć! Zn ak o micie. Sp o tk an ie zaczn ie s ię ju ż za ch wilę i wierz mi, b ęd zie n iezwy k łe. Po wied ziałb y m n awet, że jes zcze tak ieg o n ie b y ło , o d k ąd tu p racu ję! Nie mn iej n iż cztern as tu n ajb ard ziej zas łu żo n y ch d etek ty wó w-in s p ek to ró w zb ierze s ię zaraz, b y o mó wić s p rawę mo rd ers tw w Hig h g ate. Rzecz b o wiem jes t n ies ły ch an a, Ch as e, i n ie mo żemy jej p u ś cić p łazem. – I wo ln o mi b ęd zie wziąć u d ział w tak im zg ro mad zen iu ? – Nie b ęd ę u d awał, że b y ło to łatwe. Les trad e s ię s p rzeciwiał, p o d o b n ie jak Greg s o n . M ó wiłem ci ju ż, g d y s ię p o zn aliś my , że zd an iem wielu n ie p o win n iś my wch o d zić w żad n e u k ład y z k o mercy jn y mi ag en cjami d etek ty wis ty czn y mi, ch o ćb y tak imi jak Ag en cja Pin k erto n a. M o im zd an iem jed n ak to g łu p o ta, b o d laczeg o n ie mielib y ś my ws p ó łp raco wać, s k o ro łączy n as ws p ó ln y cel? Tak czy o wak , ty m razem u d ało mi s ię p rzek o n ać k o leg ó w, że two ja o b ecn o ś ć jes t ważn a. Ch o d źmy ju ż, p o ra zaczy n ać. Ws p ięliś my s ię p o s zero k ich s ch o d ach i wk ro czy liś my d o h o lu , g d zie k ilk u u mu n d u ro wan y ch k o n s tab li s tało za wy s o k imi k o n tu arami, s p rawd zając lis ty p o lecające i p as zp o rty ty ch , k tó rzy ch cieli wejś ć d alej. J o n es u p rzed ził ich wcześ n iej o mo im p rzy b y ciu , d lateg o mo g liś my o d razu wejś ć d o k latk i s ch o d o wej p ełn ej mu n d u ro wy ch , u rzęd n ik ó w i g o ń có w, p rzep y ch ający ch s ię w o b u k ieru n k ach . – Gmach ju ż jes t d la n as za mały – p o s k arży ł s ię J o n es – ch o ciaż u rzęd u jemy tu led wie ro k ! A p o d czas b u d o wy zn alezio n o w p iwn icach zamo rd o wan ą k o b ietę. – Kto ją zab ił? – Nie wiemy . Nik t n ie ma n awet p o jęcia, k im b y ła i jak s ię tu zn alazła. Nie wy d aje ci s ię to d ziwn e, Ch as e, że n ajlep s ze s iły p o licy jn e w Eu ro p ie wzn io s ły s o b ie s ied zib ę w miejs cu , w k tó ry m d o k o n an o n iewy jaś n io n ej zb ro d n i? – Wes zliś my n a d ru g ie p iętro i ru s zy liś my k o ry tarzem, mijając liczn e d rzwi ro zmies zczo n e w ró wn y ch o d leg ło ś ciach . J o n es s k in ął g ło wą n a jed n e z n ich . – To mo je b iu ro . Najlep s ze p o k o je mają wid o k n a rzek ę. – A p ań s k i?

– Na d zied zin iec – o d p arł z u ś miech em. – M o że g d y d o b rn iemy razem d o k o ń ca tej s p rawy , k to ś p o my ś li o p rzy d zielen iu mi lep s zeg o miejs ca. No , ale teraz mam p rzy n ajmn iej b lis k o d o arch iwu m i s ali teleg raficzn ej! I rzeczy wiś cie, właś n ie min ęliś my o twarte d rzwi, za k tó ry mi u jrzałem k ilk u n as tu mężczy zn w ciemn y ch g arn itu rach , s ied zący ch za s to łami lu b za jed n y m d łu g im b latem. Po ch y lali s ię n ad teleg rafami, n o tu jąc co ś w s k u p ien iu , o to czen i s tertami s p lątan ej taś my . – J ak s zy b k o mo żn a tu n awiązać łączn o ś ć z Amery k ą? – s p y tałem. – Samo wy s łan ie wiad o mo ś ci to k wes tia p aru min u t – o d p arł J o n es . – Dru k o wan ie zab iera n ieco więcej czas u , a jeś li d o ło ży my d o teg o tło k n a łączach , czas em p o trzeb a p aru d n i n a n awiązan ie k o n tak tu . Ch ciałb y ś zateleg rafo wać d o s wo jeg o b iu ra? – Po win ien em p rzes łać meld u n ek – o d p arłem. – Nie o d zy wałem s ię o d wy jazd u ze Stan ó w. – Prawd ę mó wiąc, ch y b a lep iej b y ś zro b ił, s k ład ając wizy tę w Cen traln y m Biu rze Teleg raficzn y m p rzy Newg ate Street. Tam z p ewn o ś cią b ęd ą b ard ziej s k ło n n i d o ws p ó łp racy . Wres zcie wes zliś my p rzez p o d wó jn e d rzwi d o p rzes tro n n ej, d u s zn ej s ali, w k tó rej o k n a o s ad zo n o tak g łęb o k o , że zd awały s ię s k u teczn ie b lo k o wać d o s tęp ś wiatła. Niemal całe p o mies zczen ie zajmo wał d łu g i s tó ł o zao k rąg lo n y ch k o ń cach , s k o n s tru o wan y ch y b a n ie p o to , b y zb liżać lu d zi, ale b y ich d zielić. Nig d y jes zcze n ie wid ziałem tak wielk iej p o łaci p o lero wan eg o d rewn a. W s ali zas taliś my ju ż d ziewięciu , mo że d zies ięciu lu d zi – d waj p alili fajk i, res zta to czy ła p ó łg ło s em ro zmo wy . By li w ró żn y m wiek u , p o wied ziałb y m, że o d d wu d zies tu p ięciu d o p ięćd zies ięciu lat. Ró żn ili s ię też o d zien iem, w żad en s p o s ó b n iep rzy p o min ający m p o licy jn eg o mu n d u ru . Więk s zo ś ć p rzy s zła jed n ak w s u rd u tach , jed en w tweed o wy m g arn itu rze, a jed en w s tro ju zg o ła n iezwy k ły m: miał n a s o b ie zielo n y b u s złat, a p o d s p o d em k o s zu lę i k rawat. I właś n ie ten d żen telmen zau waży ł n as ju ż u p ro g u s ali, p o czy m p o s p ies zy ł k u n am w tak im temp ie, jak b y zamierzał d o k o n ać ares zto wan ia. Tru d n o mi b y ło wy o b razić g o s o b ie jak o k o g o k o lwiek in n eg o n iż fu n k cjo n ariu s za p o licji. By ł s zczu p ły , p o ważn y , a jeg o b y s tre o czy p rzy g ląd ały mi s ię tak , jak b y m miał – p o d o b n ie jak ws zy s cy lu d zie s tający n a jeg o d ro d ze – co ś d o u k ry cia. Gło s miał o s tro b rzmiący i p rzy s zło mi d o g ło wy , że celo wo s ili s ię n a n iep rzy jazn y to n . – No p ro s zę, J o n es – zawo łał. – Do my ś lam s ię, że to d żen telmen , o k tó ry m mi

ws p o min ałeś . – J es tem Fred erick Ch as e – p o wied ziałem, wy ciąg ając ręk ę. Uś cis n ął ją k ró tk o . – Les trad e – p rzed s tawił s ię z b ły s k iem w mały ch o czach . – Witam p an a n a n as zy m zeb ran iu , p an ie Ch as e, ch o ć wcale n ie jes tem p ewn y , czy to n ajlep s zy p o my s ł. Ży jemy w p rzed ziwn y ch czas ach . Zb ro d n ia w Blad es to n Ho u s e... p o n u ra, zais te p o n u ra. I n ie wró ży n ic d o b reg o , jak s ąd zę. – Przy s zed łem, żeb y zao fero wać p an o m p o mo c – o d rzek łem z zap ałem. – Ty lk o k to tu b ard ziej p o trzeb u je p o mo cy , h mm? Có ż, wk ró tce s ię p rzek o n amy . Do s ali wes zło jes zcze k ilk u in s p ek to ró w i w k o ń cu zamk n ięto d rzwi. J o n es ws k azał mi miejs ce p rzy s to le, u s weg o b o k u . – Nie o d zy waj s ię p rzez jak iś czas – p o wied ział cich o . – I u ważaj n a Les trad e’a i Greg s o n a. – Dlaczeg o ? – J eś li zg o d zis z s ię z jed n y m, s tan ies z s ię wro g iem d ru g ieg o . Ten tam Yo u g h al z k o lei jes t p o czciwy m czło wiek iem, ale jes zcze s ię tu n ie zad o mo wił. Ob o k n ieg o ... – J o n es zerk n ął p rzelo tn ie n a jeg o mo ś cia o wy s o k o s k lep io n y m czo le i p rzen ik liwy m s p o jrzen iu , zas iad ająceg o u s zczy tu s to łu . Nie miał o n mo że n ajb ard ziej imp o n u jącej p o s tu ry , ale b y ło w n im co ś , co zd rad zało wewn ętrzn ą s iłę. – Alec M acDo n ald . M o im zd an iem n ajtężs za g ło wa w całej b ran ży ; jeś li k to ś p o trafi s k iero wać to ś led ztwo n a właś ciwy to r, to właś n ie o n . M as y wn y , zad y s zan y o s o b n ik o p ad ł n a k rzes ło tu ż o b o k mn ie. M iał n a s o b ie n ad p ru tą mary n ark ę, k tó ra z tru d em o p in ała jeg o p ierś . – Brad s treet – mru k n ął. – Fred erick Ch as e. – M iło mi. – Wy jął zza p azu ch y p u s tą fajk ę i p o s tu k ał n ią o b lat. In s p ek to r Les trad e ro zp o czął s p o tk an ie z n atu raln ą s wo b o d ą u ro d zo n eg o p rzy wó d cy i n ik t n ie zap ro tes to wał. – Pan o wie – rzek ł – zan im zajmiemy s ię s p rawą wielk iej wag i, k tó ra n as tu s p ro wad ziła, wy p ad a n am ws p o mn ieć d o b ry m s ło wem n as zeg o n ied awn o zmarłeg o zn ak o miteg o p rzy jaciela i k o leg ę. M am n a my ś li, rzecz jas n a, p an a Sh erlo ck a Ho lmes a, k tó reg o wielu z n as zn ało o s o b iś cie, a ze s ły s zen ia – b o d aj ws zy s cy . Pan Ho lmes p o mó g ł mi o g ro mn ie w ro zwik łan iu jed n ej czy d wó ch s p raw, p rzy zn aję to b ez ws ty d u , a zaczęło s ię o d tej h is to rii s p rzed lat, z Lau ris to n Gard en s . To p rawd a, że

b y wał czas em d ziwn y , że s n u ł n a p o zó r ab s u rd aln e teo rie, lecz ch o ć n ie wątp ię, że n iek ied y p o p ro s tu zg ad y wał, ch y b a n ik t z n as n ie zap rzeczy , że o s iąg ał zad ziwiające wy n ik i. Żału ję, że zg in ął p rzed wcześ n ie w o d mętach wo d o s p ad u Reich en b ach . Ws zy s tk im n am b ęd zie g o b rak o wało . – Nap rawd ę n ie ma s zan s , żeb y p rzeży ł? – Gło s n ależał d o wy two rn ie u b ran eg o mło d zień ca s ied ząceg o w p o ło wie d łu g o ś ci s to łu . – Ciała p rzecież n ie o d n alezio n o . – To p rawd a, Fo rres ter – p rzy zn ał Les trad e – ale p rzecież ws zy s cy czy taliś my lis t. – By łem w ty m o k ro p n y m miejs cu – o d ezwał s ię J o n es . – J eżeli walczy ł tam z M o riarty m i s p ad ł, to s zan s e n a o calen ie ży cia miał zn ik o me. Les trad e z p o wag ą p o k ręcił g ło wą. – Przy zn aję, że w p rzes zło ś ci zd arzało mi s ię raz czy d wa p o p ełn iać b łęd y – rzek ł – zwłas zcza g d y ch o d ziło o Sh erlo ck a Ho lmes a. Ty m razem jed n ak p rzy jrzałem s ię d o wo d o m i n ie mam żad n y ch wątp liwo ś ci: o n n ie ży je. Go tó w jes tem p o s tawić n a to całą s wą zawo d o wą rep u tację. – Nie p o win n iś my u d awać, że s trata Sh erlo ck a Ho lmes a n ie jes t k atas tro fą – o d ezwał s ię fu n k cjo n ariu s z s ied zący n ap rzeciwk o mn ie, wy s o k i i jas n o wło s y . – To Greg s o n – s zep n ął mi d o u ch a J o n es . – Ws p o mn iałeś o Lau ris to n Gard en s , Les trad e. Gd y b y n ie Ho lmes , tamto ś led ztwo u tk n ęło b y w ś lep y m zau łk u . By łeś p rzecież g o tó w p rzetrząs n ąć cały Lo n d y n w p o s zu k iwan iu d ziewczy n k i imien iem Rach ela, p o d czas g d y ch o d ziło o Rache, co p o n iemieck u o zn acza zems tę – tak ą ws k azó wk ę zo s tawiła n am o fiara. Na k ilk u twarzach wo k ó ł s to łu p o jawiły s ię u ś miech y , a jed en czy d wó ch d etek ty wó w n awet p ars k n ęło ś miech em. – J ed n ak że jes t w tej s mu tn ej h is to rii i jas n a s tro n a – wtrącił in s p ek to r Yo u g h al. – Przy n ajmn iej n ie b ęd ziemy ju ż k ary k atu ro wan i p rzez ws p ó ln ik a Ho lmes a, d o k to ra Wats o n a. Zaws ze u ważałem, że te jeg o relacje n ie s łu żą n ajlep iej n as zej rep u tacji. – Dziwak b y ł z teg o Ho lmes a i ty le – zawo łał p iąty p o licjan t, p o cierając p alcami s wó j mo n o k l, jak b y ch ciał g o wy reg u lo wać, b y lep iej wid zieć zeb ran y ch . – Praco wałem z n im, jak wiecie, n ad s p rawą zag in io n eg o k o n ia, Sreb rn eg o Pło mien ia. Os o b liwy ty p – Sh erlo ck Ho lmes , o czy wis ta, n ie k o ń . M iał zwy czaj mó wić zag ad k ami. O p s ach s zczek ający ch p o n o cy n a p rzy k ład ! Po d ziwiałem g o . Lu b iłem g o . Ty lk o n ie jes tem tak i p ewn y , czy b ęd zie mi g o b rak o wało . – I ja zaws ze b y łem p o d ejrzliwy wo b ec jeg o meto d – p rzy zn ał Fo rres ter. – W jeg o u s tach ro związan ia wy d awały s ię p ro s te, a my b raliś my je za d o b rą mo n etę. Ale czy n ap rawd ę mo żn a o d g ad n ąć wiek czło wiek a, b ad ając ch arak ter jeg o p is ma? Alb o

wzro s t n a p o d s tawie d łu g o ś ci k ro k u ? Wiele jeg o teo rii trzeb a n azwać n iep o twierd zo n y mi, n ien au k o wy mi, a n iek tó re wręcz n ied o rzeczn y mi. Wierzy liś my mu , p o n ieważ miał wy n ik i, ale p o czy n an ia Ho lmes a tru d n o u zn ać za s o lid n ą p o d s tawę ws p ó łczes n ej ro b o ty d etek ty wis ty czn ej. – Ro b ił z n as ws zy s tk ich d u rn ió w! – zawo łał in n y in s p ek to r. – Prawd a, że i ja raz s k o rzy s tałem z jeg o u miejętn o ś ci. Ale czy n ie jes t tak , że mo że s taliś my s ię zb y tn io zależn i o d p an a Ho lmes a? Czy tak n ap rawd ę u d ało n am s ię ro związać jak ąk o lwiek zag ad k ę b ez jeg o u d ziału ? – Po wió d ł s p o jrzen iem p o twarzach k o leg ó w, n ajp ierw z lewej, a p o tem z p rawej s tro n y . – Wiem, że to s zo rs tk ie s ło wa i trącą n iewd zięczn o ś cią, ale b y ć mo że p o win n iś my d o s trzec d o b rą s tro n ę jeg o o d ejś cia: o to mamy s p o s o b n o ś ć o s iąg ać wy n ik i włas n y mi s iłami! – Do b rze p o wied zian e, in s p ek to rze Lan n er. – Ws zy s tk ie o czy s k iero wały s ię teraz k u M acDo n ald o wi. – J a s am n ig d y n ie s p o tk ałem p an a Ho lmes a – ciąg n ął z mo cn y m s zk o ck im ak cen tem – ale ch y b a ws zy s cy s ię zg o d zimy , że win n i mu jes teś my wd zięczn o ś ć i s zacu n ek , lecz p o ra ju ż zro b ić k ro k n ap rzó d . Na d o b re czy n a złe, zo s taliś my s ami. To rzek łs zy , p ro p o n u ję s k u p ić s ię n a s p rawie, k tó ra n as tu p rzy wio d ła. – Po d n ió s ł k artk ę, k tó ra leżała p rzed n im, i p rzejrzał treś ć rap o rtu . – Pan Sco tt Lav elle, to rtu ro wan y , p o d erżn ięte g ard ło . Hen rietta Barlo we, u d u s zo n a. Peter Clay to n , zn an y n am jak o d ro b n y p rzes tęp ca, p ch n ięty n o żem. Th o mas J erro ld i Lu cy Win ters , u d u s zen i. Ws zy s cy mies zk ań cy d o mu w n iezłej d zieln icy zg in ęli w ciąg u jed n ej n o cy . Nie mo żemy p o zwo lić n a co ś tak ieg o , p an o wie. Po p ro s tu n ie mo żemy . Zeb ran i o d p o wied zieli p o mru k iem ap ro b aty . – J ak ro zu miem, to n ie p ierws ze b ru taln e ak ty p rzemo cy , d o k tó ry ch d o s zło o s tatn io w Hig h g ate, zg ad za s ię, Les trad e? – Ows zem. Nies p ełn a mies iąc temu mieliś my jes zcze jed en zg o n – zg in ął mło d y mężczy zn a, n iejak i J o n ath an Pilg rim. Związan o mu ręce i o d d an o s trzał w g ło wę. Les trad e p o p atrzy ł n a mn ie tak , jak b y m to ja b y ł win o wajcą. Po czu łem w jed n ej ch wili, że wzb iera we mn ie g n iew. Pilg rim b y ł mi b lis k i. To właś n ie jeg o ś mierć, b ard ziej n iż co k o lwiek in n eg o , s k ło n iła mn ie d o wy ru s zen ia w p o ś cig za Claren ce’em Dev ereu x . Ro zu miałem jed n ak , że Les trad e n ie zas tan awiał s ię zb y tn io , co ro b i, p o p ro s tu tak i b y ł, n ie miał d o mn ie p reten s ji. – Pilg rim miał p rzy s o b ie p ap iery , z k tó ry ch wy n ik ało , że b y ł o b y watelem amery k ań s k im i n ied awn o p rzy jech ał n a Wy s p y – ciąg n ął d etek ty w. – Najwy raźn iej in teres o wał s ię s p rawami Lav elle’a, a jeg o ciało zn alezio n o o p o d al Blad es to n Ho u s e. Po czu łem, że n ad s zed ł czas , b y m i ja zab rał g ło s – i tak też u czy n iłem.

– Pilg rim b ad ał s p rawę Claren ce’a Dev ereu x – rzek łem. – Os o b iś cie wy s łałem g o d o An g lii, b y s ię n ią zajmo wał. Dev ereu x i Lav elle p raco wali razem i jak imś s p o s o b em mu s ieli p o zn ać to żs amo ś ć mo jeg o ag en ta. To o n i g o zab ili. – Kto w tak im razie zab ił Lav elle’a? – s p y tał p rzy to mn ie Brad s treet. M acDo n ald u n ió s ł d ło ń . – Pan ie Ch as e – o d ezwał s ię – in s p ek to r J o n es wy jaś n ił n am s zczeg ó ło wo p o wo d y p ań s k iej wizy ty w Lo n d y n ie i mu s zę p o wied zieć, że ty lk o p rzez wzg ląd n a n iezwy k ły ch arak ter s p rawy wo ln o p an u d ziś u czes tn iczy ć w n as zej n arad zie. – Przy jmu ję ten zas zczy t z wd zięczn o ś cią. – J emu p ro s zę d zięk o wać. A p ań s k iej relacji ju ż za ch wilę wy s łu ch amy d o k o ń ca, lecz zd aje mi s ię, że jeś li mamy zg łęb ić aż d o d n a s p rawę ty ch o d rażający ch mo rd ers tw, trzeb a n am co fn ąć s ię d o s ameg o p o czątk u ... ch o ćb y i n ad wo d o s p ad Reich en b ach . – To rzek łs zy , o b ró cił s ię w s tro n ę in s p ek to ra, k tó ry n ie o d ezwał s ię jes zcze an i razu . By ł to s zczu p ły , s iwo wło s y mężczy zn a, n erwo wo s k u b iący p azn o k cie; s p rawiał tak ie wrażen ie, jak b y marzy ł ty lk o o ty m, b y n ig d y n ie zwracan o n ań u wag i. – In s p ek to rze Patters o n – p o wied ział – to p an b y ł o d p o wied zialn y za u jęcie czło n k ó w g an g u M o riarty ’eg o . Po mó g ł p an też wy p ło s zy ć g o p o za g ran ice k raju . Zech ce p an n am o p o wied zieć, jak właś ciwie d o teg o d o s zło . – Natu raln ie. – Patters o n n ie p o d n ió s ł g ło wy , jak b y jeg o meld u n ek b y ł wy g rawero wan y n a b lacie wielk ieg o s to łu . – J ak p an o wie wied zą, p an Ho lmes zg ło s ił s ię d o mn ie w lu ty m, ch o ć mo im zd an iem p lan o wał n awiązać k o n tak t z Les trad e’em. – By łem zajęty in n ą s p rawą – wy jaś n ił p o s ęp n ie Les trad e. – W Wo k in g , jeś li s ię n ie my lę. Tak czy in aczej, wo b ec two jej n ieo b ecn o ś ci, Les trad e, p an Ho lmes b y ł zmu s zo n y ro zmawiać ze mn ą. Po p ro s ił o ws p ó łp racę w zd emas k o wan iu i u jęciu czło n k ó w g an g u , k tó ry , jak twierd ził, d ziałał w Lo n d y n ie o d d łu żs zeg o czas u . Zależało mu zwłas zcza n a s ch wy tan iu jed n eg o czło wiek a. – Pro fes o ra M o riarty ’eg o – mru k n ął J o n es . – Otó ż to . M u s zę p rzy zn ać, że w o wy m czas ie n ie zn ałem g o n awet ze s ły s zen ia, a g d y p an Ho lmes wy jaś n ił mi, że to czło wiek zn an y w całej Eu ro p ie za s p rawą p ewn ej teo rii, k tó rą o p raco wał, i co więcej, że k iero wał k ated rą matematy k i w jed n ej z n as zy ch n ajb ard ziej p res tiżo wy ch u czeln i, s ąd ziłem, że s tro i s o b ie ze mn ie żarty . On jed n ak mó wił z całą p o wag ą. Uży wał w o d n ies ien iu d o M o riarty ’eg o n ajmro czn iejs zy ch ep itetó w, ale n ie żało wał mi tak że d o wo d ó w, k tó re k azały mi u wierzy ć w p rawd ziwo ś ć jeg o s łó w. Po d k o n iec zes złeg o mies iąca z p o mo cą in s p ek to ra Barto n a n as zk ico wałem s ch emat – alb o p lan , jak k to wo li – Lo n d y n u

z n an ies io n ą n ań n iezwy k łą s iatk ą p o łączeń s p ajający ch p rzes tęp czy ś wiat. – Cen traln y m jej p u n k tem b y ł M o riarty – wtrącił Barto n , p y k ając fajk ę. – Is to tn ie. Do d am jes zcze, że ws p o mag ała n as p o k aźn a g ru p a in fo rmato ró w, k tó rzy n ag le p o s tan o wili p o d jąć z n ami ws p ó łp racę. Wy d awało s ię, że wy czu wając s łab o ś ć M o riarty ’eg o , s k o rzy s tali z o k azji, b y s ię n a n im o d eg rać, alb o wiem s p rawo wał n ad n imi rząd y meto d ą zas tras zan ia i g ró źb . Zaczęliś my d o s tawać an o n imo we d o n o s y . Nag le wy p ły n ęły d o wo d y zad awn io n y ch p rzes tęp s tw, n awet tak ich , o k tó ry ch n ic n ie wied zieliś my . Po d ró ż M o riarty ’eg o z g łęb o k ieg o cien ia n a s am ś ro d ek s cen y trwała b ard zo k ró tk o , a g d y d o b ieg ła k o ń ca, n a wy raźn y zn ak p an a Ho lmes a – n aleg ał, b y ś my zaczek ali n a właś ciwy mo men t – wres zcie u d erzy liś my . Wy s tarczy ł jed en week en d , b y d o k o n ać ares zto wań w Ho lb o rn , Clerk en well, Is lin g to n , Wes tmin s terze i Piccad illy . Wk raczaliś my n awet d o d o mó w w d alek ich Ru is lip i No rb u ry . Wś ró d ares zto wan y ch b y li tak że lu d zie p o ws zech n ie s zan o wan i – n au czy ciele, mak lerzy , b a, n awet arch id iak o n ! W p o n ied ziałek mo g łem ju ż zateleg rafo wać d o Ho lmes a, k tó ry d o tarł ty mczas em d o Stras b u rg a, i p o in fo rmo wać g o , że p o jmaliś my cały g an g . – Ws zy s tk ich , p ró cz p rzy wó d cy – u zu p ełn ił Barto n . In s p ek to rzy , s ied zący wo k ó ł s to łu z p o ważn y mi min ami, p o k iwali g ło wami n a p o twierd zen ie jeg o s łó w. – Dziś ju ż wiemy , że M o riarty wy p u ś cił s ię ś lad em Ho lmes a – d o d ał Patters o n . – Czu ję s ię p rzy n ajmn iej p o częś ci o d p o wied zialn y za to , co s ię wy d arzy ło , lecz n ie mo g ę u wierzy ć, że Ho lmes teg o n ie p rzewid ział. Czy ż n ie d lateg o o p u ś cił k raj tak n ag le? W k ażd y m razie jes t ju ż p o ws zy s tk im. Właś n ie p rzy g o to wu jemy z Barto n em p ap iery , g o to we ak ty o s k arżen ia wk ró tce trafią d o s ąd u . – Do s k o n ała ro b o ta – p o ch walił ich M acDo n ald . Umilk ł n a ch wilę, mars zcząc b rwi. – Ale czy ty lk o ja d o s trzeg am tu p ewn ą n iezg o d n o ś ć? W lu ty m teg o ro k u wy d waj, z p o mo cą Sh erlo ck a Ho lmes a, zaczy n acie d o b ierać s ię d o M o riarty ’eg o , a mn iej więcej w ty m s amy m czas ie amery k ań s k i p rzes tęp ca, Claren ce Dev ereu x , p rzy b y wa d o Lo n d y n u , b y z ty m s amy m M o riarty m zawrzeć s o ju s z. Czy tak i zb ieg o k o liczn o ś ci jes t mo żliwy ? –

Dev ereu x

n ie wied ział, że M o riarty

z in s p ek to ró w. – Ws zy s cy wid zieliś my w k wietn iu u s talili, że jed n ak s ię s p o tk ają.

jes t

tamten

s k o ń czo n y

–

zas zy fro wan y

o d p arł

jed en

lis t. Do p iero

– Dev ereu x mó g ł s ię M o riarty ’emu b ard zo p rzy d ać – zau waży ł Greg s o n . – Przy jech ał w n iezwy k le k o rzy s tn y m mo men cie: M o riarty u ciek ał, a o n mó g ł mu

p o mó c w o d b u d o wie imp eriu m. – Nie zg ad zam s ię! – Les trad e h u k n ął p ięś cią w s tó ł i ro zejrzał s ię, n ie k ry jąc zło ś ci. – Claren ce Dev ereu x ! Claren ce Dev ereu x ! Ws zy s tk o to wró żen ie z fu s ó w, a tak n ap rawd ę n ic o n im n ie wiemy . Co to za jed en ? Gd zie mies zk a? Czy n ad al p rzeb y wa w Lo n d y n ie? Czy o n w o g ó le is tn ieje? – O M o riarty m też n ic n ie wied zieliś my , p ó k i Sh erlo ck n ie zwró cił k u n iemu n as zej u wag i. – M o riarty p rzy n ajmn iej wy g ląd ał n a realn ą p o s tać. Po win n iś my zwró cić s ię wp ro s t d o Ag en cji Pin k erto n a w No wy m J o rk u . Ch cę zo b aczy ć k ażd y , n ajmn iejs zy n awet s trzęp d o wo d u d o ty czący d ziałaln o ś ci teg o czło wiek a. – Nie ma tak iej p o trzeb y – o d rzek łem. – Przy wio złem ze s o b ą k o p ie ws zy s tk ich ak t i z p rzy jemn o ś cią je p an o m u d o s tęp n ię. – Wy jech ał p an z Amery k i trzy ty g o d n ie temu – o d p aro wał Les trad e. – Wiele s ię mo g ło zd arzy ć w tak d łu g im czas ie. Po za ty m, z cały m s zacu n k iem, p an ie Ch as e, jes t p an ty lk o zwy czajn y m ag en tem, a ja n ie ro zmawiałb y m z p ro s ty m k o n s tab lem, g d y b y m ch ciał u zy s k ać n ajś wieżs ze in fo rmacje. Wo lałb y m n awiązać k o n tak t z lu d źmi, k tó rzy tu p an a p rzy s łali. – J es tem s tars zy m ś led czy m, d ro g i p an ie, ale n ie zamierzam s ię z p an em k łó cić. – Wied ziałem, że zao s trzan ie k o n flik tu mija s ię z celem. – Pro s zę zwró cić s ię b ezp o ś red n io d o p an a Ro b erta Pin k erto n a. To o n p o wierzy ł mi tę s p rawę i o s o b iś cie in teres u je s ię ws zelk imi p o s tęp ami w jej ro związy wan iu . – Tak też zro b imy – o d p o wied ział mi M acDo n ald i co ś s o b ie zan o to wał. – Claren ce Dev ereu x p rzeb y wa w Lo n d y n ie. J es tem teg o p ewn y . Sły s załem to n azwis k o , b a, o d czu łem n awet o b ecn o ś ć teg o czło wiek a. – Sło wa te wy p o wied ział b o d aj n ajmło d s zy z o b ecn y ch . Ob s erwo wałem g o ju ż wcześ n iej, g d y s ied ział s zty wn o n a k rześ le i s łu ch ał p rzy d łu g ich p rzemó wień s tars zy ch k o leg ó w, z tru d em p o ws trzy mu jąc s ię, b y czeg o ś n ie wtrącić. M iał jas n e wło s y , b ard zo k ró tk o o s trzy żo n e, o raz ch ło p ięcą twarz p ełn ą zap ału . Nie mó g ł mieć więcej n iż d wad zieś cia p ięć, mo że d wad zieś cia s ześ ć lat. – Nazy wam s ię Stan ley Ho p k in s – p o wied ział, s p o g ląd ając n a mn ie. – I ch o ć n ig d y n ie miałem zas zczy tu s p o tk ać p an a Sh erlo ck a Ho lmes a, b ard zo żału ję, że n ie ma g o ju ż z n ami, u ważam b o wiem, że s tajemy p rzed wy zwan iem więk s zy m n iż co k o lwiek , z czy m mieliś my d o tąd d o czy n ien ia. J es tem w b lis k im k o n tak cie z p ó łś wiatk iem. No wy w ty m zawo d zie – i jes zcze b ard ziej n ied o ś wiad czo n y jak o d etek ty w-in s p ek to r – s taram s ię n ie s tracić k o n tak tu z lo n d y ń s k ą u licą: b y wam wś ró d lu d zi w Friars M o u n t, w Nich o ls Ro w, n a Blu eg ate

Field s ... W o s tatn ich ty g o d n iach zau waży łem s wo is tą cis zę w p rzes tęp czy m ś ro d o wis k u , jak b y p u s tk ę – p o czu cie s trach u . Gan g i au k cy jn e zawies iły d ziałaln o ś ć. Pró żn o s zu k ać p as eró w i o s zu s tó w k arcian y ch . Zn ik n ęły n awet mło d e k o b iety o feru jące s wo je u s łu g i p rzy Hay mark et i n a mo ś cie Waterlo o . – To mó wiąc, zaru mien ił s ię n iezn aczn ie. – Czas em z n imi ro zmawiam, b o b y wają n iezmiern ie p rzy d atn e, ale teraz p o p ro s tu ich n ie ma. Oczy wiś cie n ie wy k lu czam, że to zn ak o mita p raca p an ó w Barto n a i Patters o n a mo g ła p rzy n ieś ć efek ty , d ając n am to , o czy m o d d awn a marzy my : Lo n d y n wo ln y o d p rzes tęp czo ś ci, k o n iec M o riarty ’eg o o d eb rał b o wiem wo lę d ziałan ia zas tęp o m jeg o n aś lad o wcó w, k ażąc im p o tu ln ie wró cić d o ry n s zto k ó w, z k tó ry ch k ied y ś wy p ełzli. Nies tety wiem, że to n iep rawd a. J ak p o wied ział filo zo f, n atu ra n ie zn o s i p ró żn i. M o żliwe, że Dev ereu x p rzy b y ł tu , żeb y p o łączy ć s iły z M o riarty m, jed n ak w o b liczu jeg o ś mierci – p o p ro s tu zajął jeg o miejs ce. – J es tem teg o s ameg o zd an ia – wtrącił Lan n er, jeś li s ię n ie my lę. – Do wo d y wid ać n a u licach mias ta. – Ak ty p rzemo cy – mru k n ął Brad s treet. – I ta s p rawa w Biały m Łab ęd ziu . – Do teg o p o żar p rzy Harro w Ro ad . Zg in ęło s ześ ć o s ó b ... – Pimlico ... – O czy m ty mó wis z? – wtrącił Les trad e, zwracając s ię wp ro s t d o Ho p k in s a. – Dlaczeg o mielib y ś my s ąd zić, że co ś s ię zmien iło ? Gd zie d o wo d y ? – M iałem p ewn eg o in fo rmato ra, k tó ry częs to mi d o n o s ił i k tó reg o , n ie b o ję s ię wy zn ać, w p ewien s p o s ó b n awet lu b iłem. By ł n a b ak ier z p rawem, o d k ąd ty lk o wy lazł z k o ły s k i. Dro b n e s p rawy – jazd a b ez b iletu , g ra w trzy k u b k i – ale o s tatn io awan s o wał w p rzes tęp czej h ierarch ii. Wp ad ł w złe to warzy s two i wid y wałem g o co raz rzad ziej, aż w k o ń cu , ty d zień temu , s p o tk ałem s ię z n im n a b azarze o p o d al Dean Street. Od razu s ię zo rien to wałem, że n ie ch ciał s ię tam p o k azy wać; p rzy s zed ł ty lk o p rzez wzg ląd n a d awn e czas y , k ied y to p o mo g łem mu raz czy d wa... „Nie mo żemy s ię ju ż s p o ty k ać, p an ie Ho p k in s ”, p o wied ział mi. „Ws zy s tk o s ię zmien iło . Nie b ęd ziemy s ię wid y wać”. „O co ch o d zi, Ch arlie?”, s p y tałem. Wted y p o b lad ł i trząs ł s ię n a cały m ciele: „Pan n ie ro zu mie...”, zaczął. Co ś s ię p o ru s zy ło w zau łk u i d o s trzeg łem w s łab y m b las k u g azo wej latarn i s y lwetk ę mężczy zn y . Nie wid ziałem g o n a ty le d o b rze, b y ro zp o zn ać ry s y twarzy ; zres ztą zaraz s ię wy co fał. Nie mam n awet p ewn o ś ci, czy rzeczy wiś cie n as o b s erwo wał, ale Ch arliemu to wy s tarczy ło . Nie o ś mielił s ię n awet wy mó wić n azwis k a, p o wied ział ty lk o : „Amery k an in . J es t tu taj, to ju ż k o n iec”. „Co mas z n a my ś li? J ak i Amery k an in ?” „Po wied ziałem ty le, ile mo g łem,

p an ie Ho p k in s . Nie p o win ien em b y ł tu p rzy ch o d zić. On i s ię d o wied zą!” I zan im zd ąży łem g o p o ws trzy mać, u ciek ł w mro k . Wted y wid ziałem g o p o raz o s tatn i. – Ho p k in s u milk ł n a mo men t. – Dwa d n i p ó źn iej wy ło wio n o jeg o ciało z Tamizy . M iał związan e ręce; p rzy czy n ą ś mierci b y ło u to n ięcie. In n y ch o b rażeń n awet n ie o p is zę, ale p o wiem wam jed n o , k o led zy : n ie mam n ajmn iejs zy ch wątp liwo ś ci, że p an Ch as e mó wi p rawd ę. Zb liża s ię d o n as wy s o k a fala zła. M u s imy walczy ć, zan im n as zaleje. Po tej o p o wieś ci n as tała d łu g a ch wila milczen ia, aż wres zcie in s p ek to r M acDo n ald zwró cił s ię zn o wu d o Ath eln ey a J o n es a: – Co zn aleźliś cie w Blad es to n Ho u s e? Po jawiły s ię tro p y warte zb ad an ia? – Nawet d wa – o d p arł J o n es . – Będ ę jed n ak s zczery : d o s trzeg am w s p rawie ty ch mo rd ers tw b ard zo , b ard zo wiele n iejas n o ś ci. Do wo d y p ro wad zą mn ie w jed n y m k ieru n k u , a zd ro wy ro zs ąd ek w in n y m. M imo to ... W d zien n ik u Lav elle’a zn alazłem n azwis k o i liczb ę: HORNER 1 3 , ws zy s tk o n ap is an e wielk imi literami i zak reś lo n e w k ó łk o . Nic p o za ty m, p u s te s tro n ice. Wy d ało mi s ię to d ziwn e. – Ares zto wałem k ied y ś czło wiek a n azwis k iem Ho rn er – o b wieś cił Brad s treet, o b racając w p alcach fajk ę. – J o h n Ho rn er, h y d rau lik z h o telu Co s mo p o litan . Natu raln ie to n ie o n b y ł s p rawcą; Ho lmes wy p ro wad ził mn ie z b łęd u . – W Cro u ch En d jes t h erb aciarn ia – d o rzu cił Yo u g h al. – Pro wad zi ją, jeś li s ię n ie my lę, p an i Ho rn er. Ty le że lo k al o d d awn a n ie d ziała. – W tej s amej s zu flad zie leżała k o s tk a my d ła d o g o len ia – wtrąciłem. – M o że to co ś zn aczy ? – Nik t s ię n ie o d ezwał, więc d o d ałem: – M o że Ho rn er to właś ciciel s k lep u z k o s mety k ami alb o ap tek i? Zn o wu o d p o wied ziało mi milczen ie. – Co ś jes zcze, in s p ek to rze J o n es ? – zap y tał M acDo n ald . – Sp o tk aliś my n iep rzy jemn eg o ty p a, n iejak ieg o Ed g ara M o rtlak e’a. Pan Ch as e zn a g o jes zcze z No weg o J o rk u ; o d razu zid en ty fik o wał g o jak o jed n eg o ze ws p ó ln ik ó w Dev ereu x . Zd aje s ię, że M o rtlak e jes t właś cicielem k lu b u w M ay fair, zwan eg o Bo s to ń czy k iem. Ta n azwa wy wo łała p o ru s zen ie p rzy s to le. – Zn am to miejs ce – rzek ł in s p ek to r Greg s o n . – Dro g i i tan d etn y lo k al. Nied awn o o twarty . – I ja tam b y łem – d o d ał Les trad e. – Pilg rim mies zk ał tam n a k ró tk o p rzed ś miercią. Przeg ląd ałem jeg o rzeczy , ale n ie zn alazłem n iczeg o in teres u jąceg o . – Właś n ie s tamtąd d o mn ie p is ał – p o d ch wy ciłem. – To d zięk i n iemu

d o wied ziałem s ię o liś cie, k tó ry Dev ereu x wy s łał d o M o riarty ’eg o . – Bo s to ń czy k jes t d o mem n iemal ws zy s tk ich zamo żn y ch Amery k an ó w w Lo n d y n ie – p o wied ział Greg s o n . – Należy d o d wó ch b raci, Lelan d a i Ed g ara M o rtlak e’ó w. M ają włas n eg o k u ch arza i zes taw włas n y ch k o k tajli. Klu b d ziała n a d wó ch k o n d y g n acjach ; p iętro s łu ży g łó wn ie h azard zis to m. do

– Czy to n ie zb y t o czy wis te? – wtrącił Brad s treet. – Claren ce Dev ereu x p rzy b y wa Lo n d y n u i b ez zwło k i u d aje s ię p ro s to d o amery k ań s k ieg o k lu b u

o amery k ań s k iej n azwie, p ro wad zo n eg o p rzez zn an y ch amery k ań s k ich p rzes tęp có w? – Po wied ziałb y m, że to o s tatn ie miejs ce, w k tó ry m ch ciałb y s ię p o k azać – p o wied ział cich o Ho p k in s . – Niewątp liwie zależy mu p rzed e ws zy s tk im n a ty m, żeb y n ik t n ie wied ział o jeg o o b ecn o ś ci. – Po win n iś my u rząd zić n alo t n a ten k lu b – o zn ajmił Les trad e, ig n o ru jąc jeg o s ło wa. – Os o b iś cie zajmę s ię p rzy g o to wan iami. J es zcze d ziś zjawi s ię tam zn ien ack a k ilk u n as tu fu n k cjo n ariu s zy . – Pro p o n u ję wczes n y wieczó r – o d ezwał s ię Greg s o n . – Wted y mają tam n ajwięk s zy ru ch . – By ć mo że zn ajd ziemy p rzy k arcian y m s to lik u s ameg o Claren ce’a Dev ereu x . J eś li tak s ię s tan ie, mo ja ro zp rawa z n im b ęd zie k ró tk a. Nie d amy s ię s k o lo n izo wać b an d y to m z zag ran icy ! Trzeb a s k o ń czy ć z g an g s ters k ą p rzemo cą. Wk ró tce p o tem s p o tk an ie d o b ieg ło k o ń ca. Wy s zliś my z J o n es em razem, a g d y b y liś my n a s ch o d ach , zwró cił s ię d o mn ie ty mi s ło wy : – Zatem p o s tan o wio n e: u rząd zamy n alo t n a k lu b , z k tó ry m wątłą n icią mo że b y ć związan y p o s zu k iwan y p rzez n as czło wiek . Czło wiek , w k tó reg o is tn ien ie k ilk u mo ich k o leg ó w wręcz wątp i. Nawet jeś li Claren ce Dev ereu x jak imś cu d em tam jes t, to n ie b ęd ziemy w s tan ie g o ro zp o zn ać, a o n d o wie s ię, że d ep czemy mu p o p iętach . Co ty n a to , Ch as e? Zg o d zis z s ię, że to k o mp letn a s trata czas u ? – Nie b y łb y m tak i p ewn y – o d rzek łem. – Po wś ciąg liwo ś ć d o b rze o to b ie ś wiad czy . A teraz mu s zę wró cić d o meg o b iu ra, ty zaś p o ś więć p o p o łu d n ie n a zwied zan ie mias ta. Przy ś lę ci wiad o mo ś ć d o h o telu – wieczo rem zo b aczy my s ię p o n o wn ie.

9 Bostończyk

J

o n es jed n ak s ię my lił: ak cja w k lu b ie Bo s to ń czy k n a co ś n am s ię p rzy d ała, w n iep o zo rn y , ale zn aczący s p o s ó b . By ło ju ż ciemn o , g d y wy s zed łem n a k o ry tarz i zau waży łem, że właś n ie zamy k ają s ię d rzwi s ąs ied n ieg o p o k o ju . I ty m razem zo b aczy łem jed y n ie n iewy raźn ą p o s tać meg o s ąs iad a zn ik ającą w mro k u . In try g u jące b y ło to , że n ie s ły s załem jeg o k ro k ó w, a n a wy len iały m ch o d n ik u zd ecy d o wan ie p o win ien em. Czy żb y czaił s ię p o d d rzwiami, g d y s zy k o wałem s ię d o wy jś cia? Czy żb y s ch ro n ił s ię w s wo im p o k o ju , s ły s ząc, że n ad ch o d zę? Ku s iło mn ie, b y d o p ro wad zić d o k o n fro n tacji, ale ro zs ąd ek zwy cięży ł. J o n es p o d ał mi g o d zin ę s p o tk an ia i n ie mo g łem s ię s p ó źn ić. M o g ło zres ztą is tn ieć całk iem n iewin n e wy tłu maczen ie zach o wan ia mo jeg o tajemn iczeg o s ąs iad a. Tak czy o wak , ta s p rawa mo g ła zaczek ać. Go d zin ę p ó źn iej s taliś my z in s p ek to rem J o n es em p o d g azo wą latarn ią n a ro g u Treb eck Street, czek ając n a s y g n ał – g wizd ek i tu p o t tu zin a s k ó rzan y ch b u cio ró w – k tó ry o zn aczać b ęd zie p o czątek p rzy g o d y . Klu b mieliś my p rzed s o b ą: wąs k i, całk iem zwy czajn y n aro żn y b u d y n ek o b iałej elewacji. Gd y b y n ie ciężk ie zas ło n y w o k n ach i d źwięk i p ian in a raz p o raz zak łó cające wieczo rn ą cis zę, mó g łb y u ch o d zić za s ied zib ę b an k u . J o n es b y ł w d ziwn y m n as tro ju . Od k ąd d o ń d o łączy łem, n ie o d ezwał s ię an i s ło wem, g łęb o k o zamy ś lo n y . By ło wilg o tn o i d o ś ć zimn o jak n a tę p o rę – miałem wrażen ie, że lato ju ż n ig d y n ie n ad ejd zie – więc o b aj mieliś my n a s o b ie g ru b e p łas zcze. Zas tan awiałem s ię właś n ie, czy p rzy tak iej p o g o d zie b ard ziej d o k u cza mu b ó l w n o d ze, g d y n ag le o d wró cił s ię k u mn ie i rzek ł: – Nie s ąd zis z, d ro g i Ch as e, że s ło wa Les trad e’a b y ły s zczeg ó ln ie in teres u jące? Zas k o czy ł mn ie ty m p y tan iem. – Któ re k o n k retn ie? – Sk ąd wied ział o ty m, że was z ag en t, J o n ath an Pilg rim, wy n ajmo wał p o k ó j w Bo s to ń czy k u ? Zas tan awiałem s ię p rzez ch wilę. – Nie mam p o jęcia. M o że g d y zn alezio n o J o n ath an a, miał p rzy s o b ie k lu cz?

A mo że zap is ał s o b ie ad res ? – Czy Pilg rim b y ł n ieo s tro żn y ? – By ł u p arty , czas em mo że zb y t ś miały . Ale d o s k o n ale wied ział, jak ie g ro zi mu n ieb ezp ieczeń s two , jeś li zo s tan ie zd emas k o wan y . – Otó ż to . M o żn a b y o d n ieś ć wrażen ie, że wręcz ch ciał n as tu s p ro wad zić. M am n ad zieję, że n ie p o p ełn iamy k lu czo weg o b łęd u . Zn o wu u milk ł, a ja wy jąłem zeg arek . Do p o licy jn eg o n alo tu zo s tało p ięć min u t; żało wałem, że p rzy s zliś my tak wcześ n ie. M iałem wrażen ie, że mó j to warzy s z u n ik a k o n tak tu wzro k o weg o . Nig d y n ie wid ziałem, b y s tał całk iem s wo b o d n ie, i b y łem p rzek o n an y , że to wy n ik n iemal n ieu s tająceg o b ó lu i k o n ieczn o ś ci u ży wan ia las k i. Teraz jed n ak , g d y czek aliś my n a ak cję, wy d ał mi s ię jes zcze b ard ziej s p ięty . – Co ś s ię s tało , J o n es ? – s p y tałem wres zcie. – Ależ s k ąd – o d p o wied ział p o s p ies zn ie i d o d ał p o ch wili: – Ty lk o że... ch ciałem cię o co ś s p y tać. – Pro s zę! – M am n ad zieję, że n ie p o czy tas z s o b ie teg o za p rzejaw aro g an cji, ale... mo ja żo n a p y tała, czy n ie zech ciałb y ś p rzy jś ć d o n as ju tro n a k o lację. – By łem zd u mio n y , że tak try wialn a rzecz jes t d lań tak im p ro b lemem, lecz zan im zd ąży łem o d p o wied zieć, d o rzu cił p ręd k o : – Natu raln ie o p o wiad ałem jej o to b ie i b ard zo ch ciałab y cię p o zn ać, p o s łu ch ać co n ieco o two im ży ciu w Amery ce. – Przy jd ę z p rzy jemn o ś cią – o d rzek łem. – Els p eth b ard zo s ię o mn ie n iep o k o i – ciąg n ął J o n es . – M ięd zy n ami mó wiąc, częs to p o wtarza, że b y łab y zn aczn ie s zczęś liws za, g d y b y m zn alazł s o b ie in n e zajęcie. Natu raln ie n ie mu s zę ws p o min ać, że n iemal n ic n ie wie o ty m, co s ię wy d arzy ło w Blad es to n Ho u s e. Po wied ziałem jej ty lk o , że p ro wad zę ś led ztwo w s p rawie mo rd ers twa, ale n ie u jawn iłem żad n y ch s zczeg ó łó w, i p ro s zę, b y ś i ty zach o wał d y s k recję. Na s zczęś cie mo ja żo n a n iezb y t częs to zag ląd a d o g azet. J es t z n atu ry b ard zo d elik atn a, n ie ma p o jęcia, z jak imi lu d źmi mamy tu d o czy n ien ia. Gd y b y wied ziała, b y łab y g łęb o k o p rzejęta. – Niezmiern ie mn ie cies zy to zap ro s zen ie – o d p arłem. – Nie b ęd ę u k ry wał, że jed zen ie w h o telu Hex am’s to k u lin arn a zb ro d n ia. Pro s zę s ię n ie n iep o k o ić, in s p ek to rze. Pó jd ę za p ań s k im p rzy k ład em i n a ws zelk ie p y tan ia p an i J o n es o d p o wiad ać b ęd ę w s p o s ó b n ad zwy czaj d y s k retn y . – Zad arłem g ło wę, b y s p o jrzeć n a k lo s z latarn i. – M o ja u k o ch an a matk a n ig d y n ie ro zmawiała ze mn ą o p racy . Wiem, że czu łab y s ię n ies wo jo . I ch o ćb y p rzez wzg ląd n a n ią – b ęd ę u ważał.

– Zatem jes teś my u mó wien i. – J o n es o d etch n ął z u lg ą. – M o żemy s p o tk ać s ię w Sco tlan d Yard zie i razem p o jech ać d o Camb erwell. Po zn as z też mo ją có rk ę, Beatrice. M a s ześ ć lat i ró wn ie mo cn o p rag n ie d o wied zieć s ię ws zy s tk ieg o o mo jej p racy , jak n ie ży czy s o b ie teg o mo ja żo n a. Sp o d ziewałem s ię, że ws p o mn i i o d zieck u – to Beatrice mu s iała zo s tać o b d aro wan a fran cu s k ą k u k iełk ą, k tó rą J o n es p rzy wió zł z Pary ża. – Stró j? – s p y tałem k ró tk o . – Przy jd ź tak , jak s to is z. Nie ró b my z teg o o ficjaln eg o p rzy jęcia. Ro zmo wę p rzerwał n am p rzeraźliwy g wizd , p o k tó ry m cich a d o tąd u liczk a n ag le wy p ełn iła s ię u mu n d u ro wan y mi p o licjan tami b ieg n ący mi w s tro n ę d rzwi lo k alu . J o n es i ja b y liś my jed y n ie ś wiad k ami o p eracji; to Les trad e n ią d o wo d ził i jak o p ierws zy ws p iął s ię p o s ch o d ach , b y s zarp n ąć k lamk ę. Drzwi b y ły zamk n ięte n a k lu cz. Patrzy liś my , jak co fa s ię o k ro k , jak s zu k a d zwo n k a i d zwo n i zn iecierp liwio n y . Po ch wili k to ś o two rzy ł i o d d ział p o licji wp ad ł d o ś ro d k a. Po d ąży liś my za n im. Ch o ć s łu ch ałem o p o wieś ci in s p ek to ra Greg s o n a, n ie s p o d ziewałem s ię, że wn ętrza Bo s to ń czy k a u rząd zo n o z aż tak im p rzep y ch em. Treb eck Street to wąs k a i marn ie o ś wietlo n a u lica, ty m b ard ziej zas k o czy ł n as za p ro g iem mig o tliwy ś wiat lu s ter i ży ran d o li, marmu ro wy ch p o s ad zek i b o g ato zd o b io n y ch s u fitó w. Ob razy w zło co n y ch ramach zajmo wały n iemal k ażd y cal ś cian , a au to rami wielu z n ich b y li zn an i amery k ań s cy malarze, tacy jak Alb ert Pin k h am Ry d er czy Th o mas Co le. Każd y , k o mu zd arzy ło s ię o d wied zić Un io n Clu b p rzy Park Av en u e alb o M etro p o litan p rzy Sześ ćd zies iątej Ulicy , p o czu łb y s ię tu jak w d o mu – i zap ewn e o to właś n ie ch o d ziło . Przy wejś ciu min ęliś my s to jak z wy łączn ie amery k ań s k ą p ras ą. Na wy p o lero wan y ch s zk lan y ch p ó łk ach mo żn a b y ło d o s trzec g łó wn ie amery k ań s k ie mark i: d zies iątk i b u telek b o u rb o n a J im Beam i Old Fitzg erald , a tak że g in u Fleis ch man n Ex tra Dry . W g łó wn ej s ali u jrzeliś my co n ajmn iej p ięćd zies ięciu g o ś ci; s ąd ząc p o ak cen cie, b y li to p rzy b y s ze ze Ws ch o d n ieg o Wy b rzeża Stan ó w, z Tek s as u i z M ilwau k ee. M ło d zien iec we frak u g rał n a p ian in ie, z k tó reg o zd jęto p rzed n ią ś cian k ę, o d s łan iając wn ętrze. Przerwał wy s tęp , g d y s ię zjawiliś my , ale wciąż s ied ział n a s wo im miejs cu , wp atru jąc s ię n ieru ch o mo w k lawiatu rę. Po licjan ci ro zb ieg li s ię p o s ali i d o s k o n ale wy czu łem o b u rzen ie k lien teli k lu b u – mężczy zn i k o b iet w wieczo ro wy ch s tro jach , k tó rzy n iech ętn ie ro zs tęp o wali s ię, b y ich p rzep u ś cić. Les trad e p o mas zero wał p ro s to d o b aru , jak b y ch ciał zamó wić d rin k a. Barman ty lk o n a n ieg o p atrzy ł, zap o mn iaws zy zamk n ąć u s ta. J o n es i ja trzy maliś my

s ię z ty łu , b o n ie b y liś my p rzek o n an i, czy cała ta o p eracja jes t mąd ry m p o s u n ięciem. Zas tan awialiś my s ię też, o d czeg o mo żn a zacząć tak wielk ie p rzes zu k an ie. Dwaj fu n k cjo n ariu s ze wch o d zili ju ż n a p iętro ; p o zo s tali o b s tawili d rzwi, b y n ik t n ie mó g ł wejś ć an i wy jś ć b ez p o zwo len ia. Przy zn aję, że s p rawn o ś ć Po licji M etro p o litaln ej zro b iła n a mn ie wielk ie wrażen ie. Od d ział b y ł d o b rze zo rg an izo wan y i zd y s cy p lin o wan y , ch o ć o b s erwu jąc twarze mu n d u ro wy ch , p o d ejrzewałem, że n ie mają p o jęcia, d laczeg o właś ciwie s ię tu zn aleźli. i

Les trad e p rzemawiał jes zcze d o b arman a, g d y n ag le o two rzy ły s ię b o czn e d rzwi z s ąs ied n ieg o p o mies zczen ia wy s zli d waj mężczy źn i. Ro zp o zn ałem ich

n aty ch mias t. Ed g ara M o rtlak e’a zn aliś my ju ż o b aj, ale ty m razem to warzy s zy ł mu b rat. Po k o jó wk a z Blad es to n Ho u s e miała rację: b y li n iezwy k le p o d o b n i (o b aj mieli n a s o b ie czarn e frak i i mu ch y ), lecz jed n o cześ n ie rad y k aln ie o d mien n i, jak b y arty s ta, k tó ry u lep ił p ierws zeg o z n ich , p o s tan o wił d o ro b ić eg zemp larz zn aczn ie b ard ziej b ru taln y i g o rąco k rwis ty . Czern ią wło s ó w i n ik czemn y m ro zmiarem o czu Lelan d M o rtlak e ży wo p rzy p o min ał s weg o b rata, ale n ie n o s ił wąs ó w. By ł o d eń tak że o k ilk a lat s tars zy i to b y ło wid ać: miał b ard ziej n alan ą twarz i b ard ziej mięs is te warg i, wy k rzy wio n e g ry mas em p o g ard y . By ł o k ilk a cali n iżs zy o d Ed g ara, lecz zan im jes zcze o two rzy ł u s ta, wied zieliś my , że to o n o d g ry wa w ty m d u ecie d o min u jącą ro lę. M ło d s zy b rat trzy mał s ię o k ilk a k ro k ó w w ty le; to b y ła jeg o n atu raln a p o zy cja. Nie zau waży li Les trad e’a alb o całk iem g o zig n o ro wali; Ed g ar d o s trzeg ł n ato mias t J o n es a i mn ie. Sztu rch n ął b rata, p o czy m p o p ro wad ził g o d o n as . – Co to ma zn aczy ć? – s p y tał Lelan d . M iał ch rap liwy g ło s i o d d y ch ał ciężk o , jak b y mó wien ie s p rawiało mu tru d n o ś ć. – J a ich zn am – wy jaś n ił Ed g ar. – Ten tu taj jes t o d Pin k erto n a. Nie zad ał s o b ie tru d u p rzed s tawien ia s ię. Ten d ru g i to Alan J o n es , czy jak o ś tak . Ze Sco tlan d Yard u . Ob aj b y li w Blad es to n Ho u s e. – Czeg o ch cecie? Zad ając to p y tan ie, s p o g ląd ał n a J o n es a, k tó ry zaraz p o s p ies zy ł z o d p o wied zią: – Szu k amy n iejak ieg o Claren ce’a Dev ereu x . – Nie zn am g o . Nie ma g o tu . – Przecież ju ż mó wiłem, że o n im n ie s ły s załem – d o rzu cił Ed g ar. – Po co więc tu p rzy ch o d zicie? Sk o ro ch cieliś cie k arty czło n k o ws k iej, trzeb a b y ło mn ie p o p ro s ić w Hig h g ate. Ch o ciaż u ważam, że n ie b ęd zie was s tać n a ro czn ą o p łatę. Les trad e zau waży ł ty mczas em, że ro zmawiamy , i p o d s zed ł d o n as . – Pan Lelan d M o rtlak e? – s p y tał.

– Ed g ar M o rtlak e. M ó j b rat jes t tu taj, jeś li ch ce p an z n im ro zmawiać. – Szu k amy ... – Wiem, k o g o s zu k acie. J u ż mó wiłem: n ie ma g o tu . – Nik t s tąd n ie wy jd zie, d o p ó k i n ie d o wied zie s wo jej to żs amo ś ci – o ś wiad czy ł Les trad e. – Ch cę zo b aczy ć lis tę p ań s k ich g o ś ci, n azwis k a i ad res y . Zamierzam p rzes zu k ać ten k lu b o d p iwn icy p o d ach . – Nie ma p an p rawa. – Otó ż s ąd zę, że mam, p an ie M o rtlak e. I zro b ię to . – Na p o czątk u ro k u zatrzy mał s ię tu p ewien czło wiek – wtrąciłem – i zo s tał aż d o k o ń ca k wietn ia. Nazy wał s ię J o n ath an Pilg rim. – Co z teg o ? – Pamiętają g o p an o wie? Lelan d M o rtlak e g ap ił s ię w p rzes trzeń , a w jeg o o czach wciąż wid ziałem g łó wn ie n iech ęć. J eg o b rat p o s tan o wił jed n ak o d p o wied zieć: – Tak , zd aje s ię, że mieliś my tu g o ś cia o tak im n azwis k u . – W k tó ry m p o k o ju ? – W ap artamen cie Rev ere, n a p iętrze. – Ty m razem o d p o wied ział mn iej ch ętn ie. – Od tamtej p o ry k to ś tam mies zk ał? – Nie, p o k ó j jes t p u s ty . – Ch cę g o o b ejrzeć. Lelan d s p o jrzał n a b rata i p rzez ch wilę s ąd ziłem, że b ęd ą p ro tes to wać, lecz zan im k tó ry ś z n ich zd ąży ł o two rzy ć u s ta, J o n es zro b ił k ro k n ap rzó d . – Pan Ch as e jes t ze mn ą i d ziała z u p o ważn ien ia Sco tlan d Yard u . Pro s zę n as zap ro wad zić d o teg o p o k o ju . – J ak p an s o b ie ży czy . – Ed g ar M o rtlak e p o p atrzy ł n a n as z k o n tro lo wan ą wś ciek ło ś cią. Gd y b y n ie to , że b y liś my w Lo n d y n ie, o to czen i b ry ty js k imi p o licjan tami, s am n ie wiem, jak zak o ń czy łab y s ię ta s cen a. – Ale to ju ż d ru g i raz, k ied y p ró b u je mi p an ro zk azy wać, p an ie J o n es , i trzeb a p an u wied zieć, że n ie p o d o b a mi s ię to . Zap ewn iam, że trzecieg o razu n ie b ęd zie. – Pan n am g ro zi?! – zag rzmiałem. – Ch y b a p an zap o min a, k im jes teś my . – Twierd zę ty lk o , że n ie zn io s ę tak ieg o trak to wan ia. – Ed g ar u n ió s ł p alec. – Co s ię zaś ty czy cieb ie, p in k erto ń czy k u , to ch y b a zap o min as z, z k im mas z d o czy n ien ia. J es zcze p o żału jecie d n ia, w k tó ry m wes zliś cie n am w d ro g ę. – Przy mk n ij s ię, Ed g ar! – wark n ął Lelan d .

– J ak s o b ie ży czy s z, Lelan d zie – o d p o wied ział u p rzejmie Ed g ar. – To o b u rzające – ciąg n ął s tars zy z b raci – ale p ro s zę czy n ić s wo ją p o win n o ś ć. Nie mamy n ic d o u k ry cia. Zo s tawiliś my właś cicieli lo k alu w as y ś cie Les trad e’a, p o d czas g d y p o licjan ci ro zp o częli ju ż żmu d n y p ro ces p rzes łu ch iwan ia ws zy s tk ich g o ś ci i p ieczo ło wicie n o to wali is to tn e d an e. Razem wes zliś my n a p iętro , g d zie zn aleźliś my s ię w wąs k im k o ry tarzu z liczn y mi d rzwiami. Po lewej mieliś my s p o rą, rzęs iś cie o ś wietlo n ą s alę z k ilk o ma s to lik ami k ry ty mi zielo n y m s u k n em – tu n ajwy raźn iej o d d awan o s ię h azard o wi. Ru s zy liś my d alej, mijając k o lejn e p o k o je, z k tó ry ch k ażd y n o s ił n azwę n a cześ ć k tó reg o ś ze s ły n n y ch b o s to ń czy k ó w. Na ap artamen t Rev ere n atk n ęliś my s ię mn iej więcej w p o ło wie d łu g o ś ci k o ry tarza. Drzwi n ie b y ły zamk n ięte n a k lu cz. – Nie p o trafię s o b ie wy o b razić, co mas z n ad zieję tu zn aleźć – wy mamro tał J o n es , g d y wch o d ziliś my d o ś ro d k a. – Nie jes tem p ewn y , czeg o właś ciwie s ię s p o d ziewam – o d p arłem. – In s p ek to r Las trad e mó wił, że ju ż tu b y ł... Pilg rim b y ł jed n ak b y s try m czło wiek iem. J eżeli zd awał s o b ie s p rawę z zag ro żen ia, mó g ł s p ró b o wać co ś d la n as zo s tawić. – J ed n o jes t jas n e: n a p arterze n ie zn ajd ziemy n ic ciek aweg o . – Zg ad zam s ię. Na p ierws zy rzu t o k a p o k ó j n ie wy g ląd ał zb y t o b iecu jąco . Łó żk o b y ło ś wieżo zas łan e, a s zafa p u s ta. Wewn ętrzn e d rzwi p ro wad ziły d o łazien k i z s ed es em i g o rącą wo d ą z p iecy k a g azo weg o . Tap ety , zas ło n y i meb le b y ły n ajwy żs zej jak o ś ci. Ro zp o częliś my p rzes zu k an ie – zajrzeliś my d o ws zy s tk ich s zu flad , p o d materac, n awet p o d o b razy , ale s zy b k o s tało s ię jas n e, że g d y J o n ath an Pilg rim zwo ln ił ap artamen t, p o s p rzątan o tu wy jątk o wo d o k ład n ie. – Strata czas u – s twierd ziłem. – Tak s ię wy d aje, a jed n ak ... Co my tu mamy ? – M ó wiąc to , J o n es p rzeg ląd ał s to s ik czas o p is m leżący ch n a s to lik u u wezg ło wia łó żk a. – Nic tam n ie ma – o zn ajmiłem. – J u ż s p rawd załem. Tak b y ło – wied ziałem ju ż, że to ty lk o „Th e Cen tu ry ”, „Th e Atlan tic M o n th ly ” i „Th e No rth American Rev iew”. Lecz to n ie czas o p is ma zain teres o wały J o n es a, ty lk o mała wizy tó wk a rek lamo wa, k tó rą wy jął z jed n eg o z n ich . Przeczy tałem: NAJ LEPSZY TONIK DO WŁOSÓW

„LUXURIANT ” HORNERA Zn an y w cały m ś wiecie lek n a ły s ien ie,

s iwizn ę o raz s łab o ś ć wąs a. Zdaniem lekarzy i uczonych – całkiem bezpieczny, nie zawiera składników metalicznych i trujących. Wy twarzan y wy łączn ie p rzez Alb erta Ho rn era Ch an cery Lan e 1 3 , Lo n d y n E1 – J o n ath an Pilg rim n ie b y ł ły s y – p o wied ziałem. – M iał p ięk n ą czu p ry n ę. J o n es s ię u ś miech n ął. – Patrzy s z, ale n ie wid zis z. Sp ó jrz n a n azwis k o : Ho rn er. I n a ad res : n u mer trzy n aś cie! – Ho rn er 1 3 ! – wy k rzy k n ąłem. Tak i zap is wid n iał w d zien n ik u , k tó ry zn aleźliś my w b iu rk u Sco tch y ’eg o Lav elle’a. – Otó ż to . J eś li was z ag en t b y ł tak p rzeb ieg ły , jak s u g ero wałeś , to całk iem mo żliwe, że zo s tawił n am tę wizy tó wk ę celo wo , w n ad ziei, że zo s tan ie o d k ry ta. Dla k o g o ś , k to s p rzątał ten p o k ó j, n atu raln ie n ie zn aczy ła n ic. – I d la mn ie n ie zn aczy wiele! Có ż mo że mieć ws p ó ln eg o jak iś to n ik d o wło s ó w z Claren ce’em Dev ereu x alb o z mo rd ers twami w Blad es to n Ho u s e? – Zo b aczy my . W k ażd y m razie wy d aje mi s ię, że ch o ć raz, mimo p o d ejmo wan y ch wy s iłk ó w, Les trad e zd o łał p o mó c n am w ś led ztwie. Có ż za o d mian a – d o d ał J o n es , ch o wając wizy tó wk ę d o k ies zen i. – Nie p o wiemy mu o ty m, Ch as e. Zg o d a? – Natu raln ie. Wy s zliś my z ap artamen tu Rev ere i zamk n ąws zy za s o b ą d rzwi, wró ciliś my n a d ó ł.

10 Horner, Chancery Lane

C

ałe s zczęś cie, że zak ład Ho rn era rek lamo wał s ię trad y cy jn ą ty czk ą w b iałe i czerwo n e p as y – in aczej n ig d y b y ś my g o n ie zn aleźli. Przed e ws zy s tk im n ie n ależało s zu k ać g o p rzy Ch an cery Lan e, ty lk o w b o czn ej, wąs k iej i b ło tn is tej u liczce, k tó rą mo żn a b y ło d o trzeć d o Stap les In n Gard en . Po jed n ej s tro n ie mieś ciły s ię p as man teria Reilly & So n o raz Ko mp an ia Dep o zy to wa Ch an cery Lan e, p o d ru g iej zaś wzn ies io n o d łu g i s zereg n ad er s k ro mn y ch b u d y n k ó w mies zk aln y ch . Zak ład fry zjers k i zn aleźliś my w s alo n ie jed n eg o z o wy ch d o mk ó w. W o k n ie wis iał cen n ik , z k tó reg o d o wied zieliś my s ię, że g o len ie k o s ztu je p en s a, a s trzy żen ie d wa. Sąs ied n ią n ieru ch o mo ś ć zajmo wał n ieczy n n y s k lep ik ty to n io wy ; d o m p o p rzeciwn ej s tro n ie ró wn ież wy g ląd ał n a o p u s zczo n y . Na u licy h ałas o wał s ied zący n a s to łk u k atary n iarz w o b s zarp an y m cy lin d rze i b ezk s ztałtn y m p łas zczu . Nie b y ł wirtu o zem. Gd y b y m p raco wał w p o b liżu , p ewn ie d o p ro wad załb y mn ie d o s zału ty m p o zb awio n y m melo d ii d zwo n ien iem i b rzęczen iem. Gd y ty lk o n as zo b aczy ł, zerwał s ię i zawo łał: – To n ik d o wło s ó w, w p o rcjach za p ó ł p en s a i p en s a! Wy p ró b u jcie s p ecjaln y to n ik Ho rn era! Strzy żen ie i g o len ie! Dziwn y to b y ł jeg o mo ś ć, n ad zwy czaj ch u d y i jak b y ch wiejn y . Gd y s ię zb liży liś my , p rzes tał g rać i p o d ał n am wizy tó wk ę, k tó rą wy jął z to rb y p rzewies zo n ej p rzez ramię. Id en ty czn ą zn aleźliś my w Bo s to ń czy k u . Wes zliś my d o cias n eg o , mało u s tawn eg o zak ład u z jed n y m fo telem s to jący m n ap rzeciwk o lu s tra tak s p ęk an eg o i zak u rzo n eg o , że n iewiele b y ło w n im wid ać. Na d wó ch p ó łk ach s tały b u teleczk i z p rep aratem „Lu x u rian t” Ho rn era i in n y mi zad ziwiający mi s p ecy fik ami p rzeciwk o wy p ad an iu wło s ó w i in n y m męs k im p rzy p ad ło ś cio m. Po d awn o n iezamiatan ej p o d ło d ze walały s ię k ęp k i ś cięty ch wło s ó w, lecz jes zcze b ard ziej n ieap ety czn ie wy g ląd ała mis eczk a z my d łem, p ełn a zas ch n iętej mas y n ajeżo n ej res ztk ami czy jejś s zczecin y . Zd ąży łem p o my ś leć, że to b o d aj o s tatn ie miejs ce w Lo n d y n ie, w k tó ry m ch ciałb y m s ię o s trzy c, g d y p o jawił s ię właś ciciel zak ład u .

Ws p iął s ię p o s to p n iach z s ąs ied n ieg o s alo n ik u i p o d b ieg ł d o n as tru ch tem, wy cierając d ło n ie ch u s tk ą. Tru d n o b y ło o k reś lić jeg o wiek – wy g ląd ał s taro i mło d o zarazem. Twarz miał n awet p rzy jemn ą, g ład k o o g o lo n ą i u ś miech n iętą, s tras zy ł jed n ak fry zu rą, jak b y p rzed ch wilą s to czy ł walk ę z k o tem. Z jed n eg o b o k u miał d łu żs ze wło s y , a z d ru g ieg o k ró tk ie; n ie b rak o wało też miejs c całk iem ły s y ch , g d zie ś wiecił n ag ą czas zk ą. Do d ajmy jes zcze, że n ie my ł ich o d p ewn eg o czas u , p rzez co , d elik atn ie mó wiąc, raziły zaró wn o k o lo rem, jak i tek s tu rą. Na s zczęś cie b y ł p rzy jaciels k i. – Dzień d o b ry p an o m – zawo łał. – Że też ta p rzek lęta p o g o d a n ie ch ce s ię o d mien ić! Czy k ied y k o lwiek wid zieli p an o wie Lo n d y n w maju tak ch ło d n y i p rzes iąk n ięty d es zczem? Czy m mo g ę s łu ży ć? Strzy żen ie? Dwa s trzy żen ia? Na s zczęś cie mam d ziś n ieco s p o k o jn iejs zy d zień . Nie k łamał. Nawet za o k n em n ie b y ło n ik o g o p ró cz k atary n iarza, k tó ry s zczęś liwie p o s tan o wił o d p o cząć. – Nie p rzy s zliś my , żeb y s k o rzy s tać z u s łu g p ań s k ieg o zak ład u – o d p arł J o n es . Sięg n ął p o jed n ą z b u teleczek i p o wąch ał jej zawarto ś ć. – Pan Alb ert Ho rn er, jak s ię d o my ś lam? – Bro ń Bo że, łas k awy p an ie! Pan Ho rn er zmarł d awn o temu , ja ty lk o p rzejąłem p o n im ten in teres . – Całk iem n ied awn o , jak s ię wy d aje – zau waży ł J o n es . Sp o jrzałem n a n ieg o z zaciek awien iem, zas tan awiając s ię, s k ąd ten p o my s ł, b o mo im zd an iem ten czło wiek mó g ł tu p raco wać o d lat. – Ty czk a p rzed zak ład em jes t s tara – ciąg n ął in s p ek to r, wid ząc mo je zd ziwien ie – ale zau waży łem, że ś ru b y , k tó ry mi p rzy twierd zo n o ją d o mu ru , s ą całk iem n o we. Na p ó łk ach wid zę k u rz, ale n a b u telk ach ju ż n ie. To wiele mó wiące s zczeg ó ły . – M a p an zu p ełn ą rację! – wy k rzy k n ął fry zjer. – J es teś my tu o d n ies p ełn a trzech mies ięcy , ch o ciaż zach o waliś my d awn ą n azwę. Bo i d laczeg o n ie? Stary p an Ho rn er b y ł d o b rze zn an y i p o d ziwian y . Nas z p ro d u k t zy s k ał s ławę wś ró d p rawn ik ó w i s ęd zió w p racu jący ch w ty ch s tro n ach – ch o ć wielu z n ich u p arcie n o s i p eru k i. – J ak zatem s ię p an n azy wa? – s p y tałem. – Silas Beck ett, d o u s łu g . J o n es wy jął z k ies zen i wizy tó wk ę. – Zn aleźliś my tę rek lamę w k lu b ie o n azwie Bo s to ń czy k . Zak ład am, że to miejs ce jes t p an u zn an e, a jeś li n ie, to mo że ch o ciaż czło wiek , k tó ry s ię tam zatrzy mał. To Amery k an in , J o n ath an Pilg rim.

– Amery k an in , s ir? Nie wy d aje mi s ię, b y m k ied y k o lwiek g o ś cił tu Amery k an in a – o d p o wied ział Beck ett, p o czy m s k in ął p alcem n a mn ie. – Natu raln ie n ie licząc p an a. Nie, n ie b y ł d etek ty wem – zd rad ził mn ie ak cen t. – A czy mó wi p an u co ś n azwis k o Sco tch y Lav elle? – Natu raln ie ro zmawiam ze s wo imi k lien tami, p ro s zę p an a, ale rzad k o k ied y mi s ię p rzed s tawiają. To tak że Amery k an in ? – A Claren ce Dev ereu x ? – Nie n ad ążam za p an em! Ty le n azwis k ... A mo że u d a mi s ię zain teres o wać p an ó w b u teleczk ą to n ik u d o wło s ó w? – s p y tał n iemal b ezczeln ie, jak b y zależało mu n a ty m, b y ta ro zmo wa n ares zcie d o b ieg ła k o ń ca. – Zn a g o p an ? – Claren ce’a Dev ereu x ? Nie zn am. M o że s p ró b u ją p an o wie d o wied zieć s ię czeg o ś n ap rzeciwk o , w p as man terii. J a n ies tety n ie mo g ę p o mó c. M am wrażen ie, że marn u jemy czas . – M o że, p an ie Beck ett, ale ciek awi mn ie jes zcze jed n o – o d p arł J o n es , p rzy g ląd ając s ię wn ik liwie fry zjero wi. – Czy jes t p an czło wiek iem relig ijn y m? Py tan ie b y ło tak n ieo czek iwan e, że n ie wiem, k to b y ł b ard ziej zas k o czo n y – Beck ett czy ja. – Słu ch am? – s p y tał, trzep o cąc p o wiek ami. – Relig ijn y m. Ch o d zi p an d o k o ś cio ła? – A s k ąd to p y tan ie? J o n es n ie o d p o wied ział, a Beck ett wes tch n ął, wy raźn ie zn iecierp liwio n y . – Nie, s ir, czas em g rzes zę, ale n ie b y wam reg u larn ie w k o ś ciele. – Tak też my ś lałem – mru k n ął J o n es . – Przek o n ał mn ie p an d o b itn ie, że n ie b ęd zie w s tan ie n am p o mó c, p an ie Beck ett. Ży czę miłeg o d n ia. Wy s zliś my z zak ład u fry zjers k ieg o i wró ciliś my n a Ch an cery Lan e. Za n as zy mi p lecami zn o wu o d ezwała s ię k atary n k a. Gd y ty lk o s k ręciliś my za węg łem b u d y n k u , J o n es p rzy s tan ął i s ię ro ześ miał. – Trafiliś my n a co ś n iezwy k łeg o , d ro g i Ch as e. Sam Ho lmes n ieźle b y s ię u b awił: fry zjer, k tó ry n ie u mie s trzy c, k atary n iarz, k tó ry n ie u mie g rać, i to n ik d o wło s ó w zawierający p o k aźn ą ilo ś ć b en zo in y . Nie jes t to mo że, jak mawiał, trzy fajk o wa zag ad k a, ale jed n ak ciek awa. – Co to ws zy s tk o zn aczy ? – n ie wy trzy małem. – I d laczeg o zap y tał p an p an a

Beck etta, czy jes t relig ijn y ? – A to n ie o czy wis te? – An i tro ch ę. – No có ż, ju ż wk ró tce s ię to wy jaś n i. Wieczo rem jemy k o lację u mn ie, a wcześ n iej... mo że p rzy s zed łb y ś d o Sco tlan d Yard u o trzeciej? Sp o tk amy s ię p rzed b u d y n k iem i ws zy s tk ieg o s ię d o wies z.

Piętn as ta. Przy jech ałem p u n k tu aln ie i wy s iad łem z d o ro żk i n a Wh iteh all w ch wili, g d y Big Ben wy b ijał g o d zin ę. Zatrzy maliś my s ię p rzy ch o d n ik u n ap rzeciwk o s ied zib y p o licji. Zap łaciłem wo źn icy . To b y ło p ięk n e, b ezch mu rn e p o p o łu d n ie, ch o ć jes zcze d o ś ć ch ło d n e. A teraz mu s zę k ro k p o k ro k u wy jaś n ić, co zas zło . W n iewielk iej o d leg ło ś ci, n a s k rzy żo wan iu , s p o s trzeg łem ch ło p ca, k tó reg o n aty ch mias t ro zp o zn ałem. To b y ł Perry , ten s am, z k tó ry m s p o tk ałem s ię w Café Ro y al i k tó ry g ro ził mi n o żem ch iru rg iczn y m. Przy s tan ąłem i wy d ało mi s ię, że wraz ze mn ą zn ieru ch o miał cały ś wiat, jak b y jak iś arty s ta u ch wy cił tę s cen ę i u trwalił n a p łó tn ie. Dzielił n as d y s tan s , lecz i ty m razem n ie miałem wątp liwo ś ci, że ch ło p ca o tacza au ra zła. Teg o d n ia miał n a s o b ie mu n d u r k ad eta mary n ark i wo jen n ej: czap k ę, g ran ato wą k u rtk ę z d wo ma rzęd ami g u zik ó w o raz s k ó rzan ą s ak wę, k tó rej p as ek u k o s em o p in ał jeg o p ierś . I ty m razem wid ziałem, że z tru d em wcis n ął s ię w ten u n ifo rm. Gu zik i led wie s ię trzy mały n a wy d atn y m b rzu ch u , a s zy ja wy lewała s ię zn ad k o łn ierza. M iałem wrażen ie, że w s ło ń cu jeg o wło s y s ą b ard ziej żó łte. Po co tu p rzy s zed ł? Co zamierzał? Zjawił s ię Ath eln ey J o n es . Właś n ie wy s zed ł z b u d y n k u Sco tlan d Yard u i ro zg ląd ał s ię za mn ą. Un io s łem ręk ę o s trzeg awczy m g es tem, a g d y n a mn ie s p o jrzał, ws k azałem n a Perry ’eg o , k tó ry mas zero wał s p ies zn ie ch o d n ik iem n a s wy ch p ęk aty ch n o g ach . J o n es ro zp o zn ał g o o d razu , ale b y ł zb y t d alek o , b y co k o lwiek zro b ić. Na Perry ’eg o czek ał ju ż cztero k o ło wy p o wó z ty p u b ro u g h am – n ie więcej n iż p ięćd zies iąt jard ó w o d miejs ca, w k tó ry m s tałem. Gd y s ię zb liży ł, o two rzy ły s ię d rzwiczk i. W ś ro d k u s ied ział mężczy zn a, n a p o ły u k ry ty w cien iu . By ł wy s o k i, s zczu p ły , u b ran y n a czarn o – n ie mo g łem d o s trzec jeg o twarzy , ale u s ły s załem k as zel. Czy i J o n es g o wid ział? Raczej n ie, b y ł zb y t d alek o i p o n iewłaś ciwej s tro n ie

u licy . Ch ło p ak ws iad ł d o b ro u g h ama i d rzwiczk i zamk n ęły s ię z trzas k iem. Nie n amy ś lając s ię d łu żej, p u ś ciłem s ię b ieg iem. Wo źn ica s trzelił z b ata i p o jazd ru s zy ł g wałto wn ie, mimo to miałem s zan s ę g o d o g o n ić. Kątem o k a wid ziałem jes zcze J o n es a – i o n p rzy s p ies zy ł, p o mag ając s o b ie las k ą. Po wó z jech ał u licą Wh iteh all, n ab ierając p ręd k o ś ci, b y lad a ch wila s k ręcić n a Parliamen t Sq u are. Gn ałem n ajs zy b ciej jak u miałem, ale d y s tan s s ię n ie s k racał. Ch cąc to zmien ić, mu s iałem p rzeb iec n a d ru g ą s tro n ę ru ch liwej u licy , a p o wó z ju ż zn ik ał za ro g iem. Sk ręciłem g wałto wn ie i zn alazłem s ię n a jezd n i. Ath eln ey J o n es k rzy k n ął o s trzeg awczo – właś ciwie n awet g o n ie u s ły s załem, ale wid ziałem, że mn ie wo ła, u n o s ząc ręk ę. W ty m mo men cie s p o s trzeg łem o mn ib u s jad ący p ro s to n a mn ie, ch o ć p rawd ę mó wiąc, n ajp ierw u jrzałem ciąg n ące g o k o n ie: p o tężn e b es tie o s zero k o o twarty ch , d zik ich ś lep iach , p o d o b n e d o d wu g ło weg o p o two ra z g reck iej mito lo g ii. Sek u n d ę p ó źn iej u ś wiad o miłem s o b ie, że za n imi to czy s ię mas y wn y p o jazd , k tó reg o wo źn ica w p an ice ś ciąg a lejce. Kilk o ro p as ażeró w s ied zący ch n a d ach u s p o g ląd ało z p rzerażen iem n a to , co miało s ię ze mn ą s tać. Kto ś wrzas n ął. Wo źn ica ro b ił, co mó g ł, a ja s ły s załem ty lk o tęten t k o p y t i wark o t k ó ł n a b ru k u , k tó ry zaraz o b ejrzałem s o b ie z b lis k a, w o s tatn iej ch wili rzu ciws zy s ię w b o k . Świat zawiro wał, a n ieb o p rzemk n ęło n ad e mn ą b ły s k awiczn y m ru ch em. M o g łem zg in ąć, lecz n a s zczęś cie o mn ib u s ró wn ież s k ręcił g wałto wn ie i min ął mn ie o k ilk a cali, b y zatrzy mać s ię p o ch wili. Nawet n ie czu łem b ó lu g ło wy , w k tó rą u d erzy łem włas n y m k o lan em. Ob ró ciłem s ię w mg n ien iu o k a, wy p atru jąc b ro u g h ama, ale ju ż g o n ie b y ło . Ch ło p iec i jeg o k o mp an w czern i zd o łali u mk n ąć. J o n es zatrzy mał s ię p rzy mn ie. Po d ziś d zień n ie wiem, jak im cu d em p o k o n ał ten d y s tan s tak p ręd k o . – Ch as e! – zawo łał. – Ch as e, d ro g i d ru h u ! Nic ci n ie jes t? Omal cię n ie zmiażd ży ł... – Wid ział p an ich ? – s p y tałem. – To b y ł Perry , ch ło p ak z Café Ro y al! Sied ział w ś ro d k u , a to warzy s zy ł mu mężczy zn a... – Tak . – Wid ział p an jeg o twarz? – Nie. M ó g ł mieć czterd zieś ci, p ięćd zies iąt lat. Wy s o k i i ch u d y . Nies tety , s ied ział zb y t g łęb o k o . – Pro s zę mi p o mó c.

J o n es p o ch y lił s ię, b y p o d n ieś ć mn ie z ziemi. Czu łem tu ż o b o k o k a s tru żk ę k rwi; s tarłem ją d ło n ią. – O co tu ch o d zi, J o n es ? – s p y tałem. – Po co tu p rzy jech ali? Od p o wied zi d o czek ałem s ię ju ż p o p aru s ek u n d ach . Ek s p lo zja b y ła tak b lis k a, że n ie ty lk o u s ły s zeliś my ją, ale i p o czu liś my p o tężn y p o d mu ch n io s ący tu man p y łu . Sp ło s zo n e k o n ie rzu ciły s ię d o u cieczk i, ciąg n ąc za s o b ą p o wo zy i n ie zważając n a wy s iłk i ró wn ie wy s tras zo n y ch wo źn icó w. Dwie d o ro żk i zd erzy ły s ię n ag le, a jed n a z n ich p rzewró ciła s ię n a b o k . Przech o d n ie s tan ęli jak wry ci; n iek tó rzy o b ejmo wali s ię lęk liwie, in n i ro zg ląd ali. Od łamk i ceg ieł i s zk ła s p ad ły n a ziemię n iczy m d es zcz i p o czu liś my s mró d s p alen izn y . Zad arłem g ło wę i u jrzałem p o tężn y s łu p d y mu u n o s zący s ię n ad Sco tlan d Yard em. Ależ tak ! Czy mo g li wy b rać s o b ie in n y cel? – To d iab ły ! – wy k rzy k n ął J o n es . Razem p rzeb ieg liś my n a d ru g ą s tro n ę u licy . Ws zy s tk ie p o jazd y zd ąży ły s ię ju ż zatrzy mać. Nie my ś ląc n awet o ty m, że s p rawcy mo g li p o d ło ży ć więcej n iż jed en ład u n ek , wk ro czy liś my d o b u d y n k u , p ro s to w tłu m u rzęd n ik ó w, mu n d u ro wy ch i g o ś ci, k tó rzy g o rączk o wo p o s zu k iwali wy jś cia. Parter wy d awał s ię n ieu s zk o d zo n y , ale zo b aczy liś my k o n s tab la zb ieg ająceg o p o s ch o d ach , k rwawiąceg o z ran y n a g ło wie i czarn eg o o d s ad zy . J o n es ch wy cił g o za ramio n a. – Co s ię s tało ? – s p y tał. – Któ re p iętro ? – Dru g ie – o d p o wied ział fu n k cjo n ariu s z. – By łem tam! Tak n iewiele b rak o wało ... Nie b y ło czas u d o s tracen ia. Po d b ieg liś my d o k latk i s ch o d o wej i ru s zy liś my w g ó rę, my ś ląc jed n o cześ n ie o ty m, że led wie d zień wcześ n iej p o k o n aliś my tę s amą d ro g ę. W p o ś p iech u mijaliś my k o ro wó d p o licjan tó w i cy wiló w, w ty m s p o ro ran n y ch i p ró b u jący ch wzajemn ie n ieś ć s o b ie p o mo c. Kto ś zawo łał o s trzeg awczo , że n ie p o win n iś my tam iś ć, ale s ię n ie zatrzy maliś my . Im wy żej b y liś my , ty m o s trzejs za b y ła wo ń s p alen izn y i ty m tru d n iej b y ło n am o d d y ch ać. Wres zcie d o tarliś my n a d ru g ie p iętro i n iemal o d razu wp ad łem n a jed n eg o z lu d zi, k tó ry ch p o zn ałem p o d czas zeb ran ia – to b y ł in s p ek to r Greg s o n . J eg o jas n e wło s y b y ły w k o mp letn y m n ieład zie, a o n s am w s tan ie s zo k u , ale n ie wy g ląd ał n a ran n eg o . – By łem w p o k o ju teleg raficzn y m – wy s ap ał. – Go n iec p rzy n ió s ł p aczk ę i p o ło ży ł ją p o d ś cian ą two jeg o b iu ra, J o n es . Gd y b y ś s ied ział za b iu rk iem... – Greg s o n u rwał, s p o g ląd ając n a n as ze zg ro zą. – Ob awiam s ię, że Stev en s n ie ży je. Na twarzy J o n es a o d malo wał s ię żal. – Ilu jes zcze?

– Tru d n o p o wied zieć. Wy d an o ro zk az ewak u acji b u d y n k u . Nie zamierzaliś my g o wy k o n ać. Parliś my n ap rzó d , n ie zwracając u wag i n a k u ś ty k ający ch w p rzeciwn y m k ieru n k u ran n y ch – zak rwawio n y ch i o d zian y ch w s trzęp y u b rań . Na cały m p iętrze p an o wała n ies amo wita cis za. Nik t n ie k rzy czał, ale zd awało mi s ię, że s ły s zę trzas k p ło mien i. Po d ążałem za J o n es em, aż wres zcie d o tarliś my d o d rzwi jeg o p o k o ju . By ły o twarte. W ś ro d k u zas taliś my p rzerażający wid o k . By ło to jed n o z mn iejs zy ch b iu r, z wid o k iem n a d zied zin iec, o czy m wcześ n iej ws p o min ał mi J o n es . Teraz wy p ełn iał je g łó wn ie g ru z, a ze ś cian y p o lewej s tro n ie n ie zo s tała n a miejs cu n awet jed n a ceg ła. Drewn ian e b iu rk o p rzy s y p an e b y ło p y łem i k awałk ami mu ru . Greg s o n miał rację: g d y b y J o n es tu s ied ział, n iech y b n ie s traciłb y ży cie. Teraz n a p o d ło d ze leżał mło d y mężczy zn a, n ad k tó ry m p o ch y lał s ię wy raźn ie o s zo ło mio n y i b ezrad n y fu n k cjo n ariu s z. J o n es wb ieg ł d o p o k o ju i p rzy k lęk n ął o b o k zab iteg o , w k tó reg o s k ro n i ziała o g ro mn a d ziu ra. Palce s zero k o ro zrzu co n y ch rąk b y ły n ieru ch o me. – Stev en s ! – as y s ten tem...

zawo łał mó j to warzy s z. –

By ł mo im s ek retarzem... mo im

Z s ąs ied n ieg o p o mies zczen ia b iły k u n am k łęb y d y mu , ale d o s trzeg łem, że p o k ó j teleg raficzn y jes t w jes zcze g o rs zy m s tan ie. Res ztk i meb li s tały w o g n iu , a p ło mien ie lizały ju ż d ziu ry w s tro p ie, s ięg ając aż p o d ach . I tam d o s trzeg łem d wie n ieru ch o me p o s tacie p rzy s y p an e g ru zem – tru d n o b y ło o d g ad n ąć, czy to mężczy źn i, czy mło d zi ch ło p cy , ale o b aj b y li s tras zliwie o k aleczen i p rzez ek s p lo zję. Ws zęd zie leżały n ad p alo n e p ap iery ; n iek tó re k artk i zd awały s ię wis ieć w p o wietrzu , zap ewn e z p o wo d u p iek ieln ie wy s o k iej temp eratu ry . Og ień ro zp rzes trzen iał s ię b ły s k awiczn ie. Po d s zed łem d o J o n es a. – Nic tu p o n as ! – zawo łałem. – M u s imy wy k o n ać ro zk az. Wy ch o d zimy z b u d y n k u . J u ż! – k rzy k n ąłem, trącając też mło d eg o k o n s tab la. Gd y p o licjan t wy b ieg ł, J o n es s p o jrzał n a mn ie ze łzami w o czach . Nie b y łem p ewn y , czy to ro zp acz, czy wp ły w g ry ząceg o d y mu . – Czy to mn ie ch cieli d o p aś ć? – s p y tał. Sk in ąłem g ło wą. – Tak właś n ie my ś lę. Oto czy łem g o ramien iem i wy p ro wad ziłem n a k o ry tarz. Od d eto n acji n ie min ęło więcej n iż k ilk a min u t, a ju ż b y liś my s ami n a cały m p iętrze. Wied ziałem, że jeś li

o g ień n ie p rzy g aś n ie alb o jeś li zab łąd zimy w ch mu rze d y mu , b ęd zie p o n as . Nie zważając n a o p ó r J o n es a, p o ciąg n ąłem g o w s tro n ę s ch o d ó w i zb ieg liś my n a d ó ł. Za n as zy mi p lecami ro zleg ł s ię g ło ś n y ru mo r: zawalił s ię d o res zty s tro p w p o k o ju teleg raficzn y m. M o żliwe, że n ależało zab rać s tamtąd ciało zab iteg o s ek retarza, a p rzy n ajmn iej o k ry ć je czy mś n a zn ak s zacu n k u , ale w tamtej ch wili ważn e b y ło d la mn ie p rzed e ws zy s tk im n as ze b ezp ieczeń s two . Kilk a p aro wy ch

jed n o s tek

s traży

p o żarn ej

zd ąży ło

zatrzy mać s ię p rzed

b u d y n k iem, n im wy d o s taliś my s ię n a ś wieże p o wietrze. Pierws i s trażacy ju ż b ieg li k u d rzwio m, in n i ro zciąg ali n a ch o d n ik u węże. Z jezd n i zn ik n ęły ws zy s tk ie p o jazd y . Na całej u licy , zwy k le tak ru ch liwej, p an o wał o s o b liwy b ezru ch . Pro wad ząc J o n es a p o d ręk ę, d o tarłem d o n ajb liżs zej wo ln ej ławk i i p o s ad ziłem g o n a n iej. Op arł s ię ciężk o n a las ce. Nad al p łak ał. – Stev en s – wy s zep tał. – Słu ży ł ze mn ą o d trzech lat, n ied awn o s ię o żen ił! A ro zmawiałem z n im led wie p ó ł g o d zin y temu . – Przy k ro mi. – Nie wied ziałem, co jes zcze mó g łb y m p o wied zieć. – Tak ie rzeczy ju ż s ię zd arzały . Sześ ć czy s ied em lat temu p o d ło żo n o b o mb ę n a p o s teru n k u ... Ale to b y ła ro b o ta Irlan d czy k ó w, zres ztą n ie w Lo n d y n ie. A ty m razem... – J o n es ro zejrzał s ię n iep rzy to mn ie. – Nap rawd ę s ąd zis z, że to ja b y łem celem? – Os trzeg ałem – o d rzek łem. – Ci lu d zie n ie zn ają lito ś ci. Nie min ął n awet d zień , o d k ąd Ed g ar M o rtlak e o twarcie p an u g ro ził. – To zems ta za n as z n alo t n a Bo s to ń czy k a! – Teg o s ię n ie u d a d o wieś ć, ale in n eg o p o wo d u n ie wid zę. – Umilk łem. – Gd y b y n ie wy s zed ł mi p an n a s p o tk an ie, p ewn ie s ied ziałb y p an p rzy ty m b iu rk u ... Ro zu mie p an , in s p ek to rze J o n es ? Sek u n d y d zieliły p an a o d ś mierci. Ch wy cił mn ie za ramię. – Zatem u rato wałeś mi ży cie. – Bard zo mn ie to cies zy . Sp o jrzeliś my n a d ru g ą s tro n ę u licy , n a s trażak ó w u wijający ch s ię p rzy p o mp ach i wzn o s zący ch d rab in y . Dy m wy lewał s ię o k n ami i p rzes łan iał n ieb o . – Co teraz? – s p y tałem. J o n es p o k ręcił g ło wą, zn u żo n y . Sp o g ląd ając n a czarn e s mu g i n a jeg o p o liczk ach i czo le, p o my ś lałem, że zap ewn e wy g ląd am p o d o b n ie. – Nie wiem – o d p arł. – Ale co k o lwiek s ię zd arzy , n ie mó w o ty m Els p eth !

11 Kolacja w Camberwell

W

s ied liś my d o p o ciąg u zn aczn ie p ó źn iej, n iż p lan o waliś my . Z wiad u k tu Ho lb o rn ru s zy liś my p rak ty czn ie o zmro k u , g d y tłu my n a u licach zaczęły wtap iać s ię w ciemn o ś ć jak k ro p le atramen tu rzu co n e n a p ap ier. J o n es b y ł w fataln y m n as tro ju . Wk ró tce p o wy b u ch u w g mach u p o licji s p o tk ał s ię z Les trad e’em, Greg s o n em i p aro ma in n y mi d etek ty wami, ale z p o d jęciem jak ich k o lwiek d ecy zji ws trzy mali s ię d o n as tęp n eg o d n ia. Nie mó g ł, rzecz jas n a, u ciec p rzed o czy wis ty m wn io s k iem: teg o d n ia cu d em u s zed ł z ży ciem, a miał b y ć o fiarą zamach u . M o cn y m d o wo d em wy d awały s ię s ło wa Ed g ara M o rtlak e’a; n iep rzy p ad k o wa b y ła też p o ra, w k tó rej d o k o n an o atak u . Les trad e o p to wał za n aty ch mias to wy m ares zto wan iem o b u b raci, ale n ajg o ręts zy m o ręd o wn ik iem więk s zej o s tro żn o ś ci o k azał s ię s am J o n es . Zau waży ł, że n ie ma żad n eg o d o wo d u p o za k ró tk ą ro zmo wą z p o d ejrzan y mi, k tó rej p o p ro s tu mo g li s ię wy p rzeć. Do d ał też, że o p raco wał ju ż lep s zą s trateg ię, ale n ie b y ł jes zcze g o to wy d o jej p rzed s tawien ia. Przy zn ałem mu rację. Claren ce Dev ereu x i jeg o g an g o d wielu ju ż lat g rali w k o tk a i my s zk ę z Ag en cją Pin k erto n a; n ie wątp iłem, że ró wn ie łatwo wy k iwają b ry ty js k ą p o licję. J eżeli mieliś my ich złap ać, to ty lk o zach o wu jąc n ajd alej id ącą o s tro żn o ś ć. – Raczej n ie jes t mo żliwe, b y Els p eth wied ziała ju ż o atak u b o mb o wy m – p o wied ział J o n es , g d y n as z p o ciąg wjeżd żał d o d zieln icy Camb erwell i s p o s o b iliś my s ię d o wy jś cia – ale b ęd ę mu s iał p o wied zieć jej p rawd ę, b o n ie wy o b rażam s o b ie zatajen ia tak is to tn ej s p rawy . Co in n eg o k wes tia teg o , g d zie p o d ło żo n o ład u n ek ! I mo żliwo ś ć, że to ja mo g łem b y ć p rawd ziwy m celem... – O ty m jej n ie ws p o mn imy – p o wied ziałem. – I tak s ię zo rien tu je. M a zad ziwiającą zd o ln o ś ć d o wy k ry wan ia p rawd y . – J o n es wes tch n ął. – Ty mczas em ja s am n ie p o jmu ję in ten cji n as zy ch p rzeciwn ik ó w. Co tak ieg o zamierzali o s iąg n ąć? Przecież n awet g d y b y m p o leg ł, n ie zab rak ło b y in s p ek to ró w g o to wy ch p o d jąć p rzerwan e d o ch o d zen ie. Po zn ałeś ju ż n iek tó ry ch z n ich . Po za ty m, g d y b y n ap rawd ę ch cieli mn ie d o p aś ć, mo g lib y s k o rzy s tać z wielu zn aczn ie p ro s ts zy ch meto d . Ot, ch o ćb y teraz s to imy n a p ero n ie – zab ó jca z n o żem

czy g aro tą załatwiłb y s p rawę w o k amg n ien iu . – Niewy k lu czo n e, że wcale n ie zamierzali p an a u ś miercić – zau waży łem. – Wcześ n iej b y łeś in n eg o zd an ia. – Zg o d ziłem s ię z o p in ią, że to p an b y ł celem atak u , in s p ek to rze, i n ad al tak u ważam. Prawd a jes t jed n ak tak a, że Claren ce’o wi Dev ereu x mo g ło b y ć n ajzu p ełn iej o b o jętn e, czy p an p rzeży je czy n ie. To b y ła jed y n ie d emo n s tracja s iły i p o czu cia b ezk arn o ś ci. Ten czło wiek ś mieje s ię w twarz an g iels k im p o licjan to m, a jed n o cześ n ie ich o s trzeg a: n ie zb liżajcie s ię, n ie wtrącajcie s ię w mo je s p rawy . – Wo b ec teg o n ie zn a n as an i tro ch ę. Zd wo imy n as ze wy s iłk i – o d p arł s tan o wczo J o n es i n ie o d ezwał s ię ju ż, p ó k i n ie wy s zliś my z d wo rca. – Po wiad am ci, Ch as e, n ie ma w ty m ws zy s tk im s en s u . Kim jes t ten czło wiek z p o wo zu ? J ak mamy ro zu mieć p o my s ł s p o tk an ia Dev ereu x z M o riarty m, ro lę teg o ch ło p ca, Perry ’eg o , ś mierć Lav elle’a, n awet ten ep izo d w Ho rn er’s p rzy Ch an cery Lan e? Po jmu ję s en s k ażd eg o z ty ch ep izo d ó w z o s o b n a, ale g d y p ró b u ję je jak o ś p o łączy ć, wp ro s t p rzeczą zd ro wemu ro zs ąd k o wi. J es t tak , jak b y m czy tał k s iążk ę, w k tó rej zło żo n o ro zd ziały w n iewłaś ciwej k o lejn o ś ci – p rzy p ad k iem alb o n a ży czen ie au to ra ch cąceg o zmy lić czy teln ik ó w. – Sen s teg o ws zy s tk ieg o o d n ajd ziemy , ty lk o g d y s ch wy tamy Claren ce’a Dev ereu x – o d p o wied ziałem. – Zaczy n am wątp ić, czy zd o łamy teg o d o k o n ać. Les trad e miał rację. Ten czło wiek jes t jak zjawa. Bezcieles n y . – Czy i M o riarty tak i n ie b y ł? – To p rawd a. M o riarty b y ł n azwis k iem, o s o b o wo ś cią, jed n o s tk ą zu p ełn ie mi n iezn an ą – aż d o s ameg o k o ń ca. Na ty m p o leg ała jeg o s iła. Niewy k lu czo n e, że Dev ereu x n au czy ł s ię teg o właś n ie o d n ieg o . – J o n es zn o wu k u ś ty k ał, jak b y mo cn iej o p ierając s ię n a las ce. – J es tem zn u żo n y . Wy b acz, ale p rzerwiemy teraz ro zmo wę. M u s zę zeb rać s iły n a to , co mn ie czek a w d o mu . – M o że wo lałb y p an , żeb y m wp ad ł z wizy tą k ied y in d ziej? – Ależ n ie, p rzy jacielu . Gd y b y ś ją o d ło ży ł, Els p eth p o d ejrzewałab y , że s p rawy wy g ląd ają jes zcze g o rzej n iż w rzeczy wis to ś ci. I d lateg o zjemy k o lację zg o d n ie z p lan em. Dro g a z Ho lb o rn d o Camb erwell n ie b y ła d alek a, a jed n ak wy d awało mi s ię, że d o cieramy d o celu p ó źn ą n o cą: u licami s u n ął len iwie tu man g ęs tej mg ły , p o wietrze b y ło martwe, a s p ó źn ien i p rzech o d n ie wy g ląd ali jak d u ch y . W ciemn o ś ci min ęła n as b ry czk a. Sły s załem k lek o t k o ń s k ich k o p y t i s k rzy p ien ie k ó ł, ale s am p o jazd b y ł

led wie zjawą i zaraz zn ik n ął za ro g iem. J o n es mies zk ał w p o b liżu s tacji. M u s zę p rzy zn ać, że właś n ie tak wy o b rażałem s o b ie jeg o d o m: u ro k liwy s eg men t w d łu g im s zereg u p o d o b n y ch , z wy k u s zami o k ien n y mi i k o lu mn ami p o k ry ty mi b iały m s tiu k iem p o o b u s tro n ach s o lid n y ch , czarn y ch d rzwi fro n to wy ch . Utrzy man y w ty p o wo an g iels k im s ty lu , eman o wał s p o k o jem i d awał p o czu cie b ezp ieczeń s twa. Do wejś cia z u licy p ro wad ziły trzy s ch o d k i, a ws p in ając s ię p o n ich , n ie mo g łem o p rzeć s ię d ziwn emu wrażen iu , że o to zo s tawiam za p lecami ws zy s tk ie tro s k i i n ieb ezp ieczeń s twa teg o d n ia. By ć mo że wy wo łał to u czu cie ciep ły b las k ś wiatła s ączący s ię z o k ien mimo zaciąg n ięty ch zas ło n , a mo że p rzy jemn a wo ń mięs a i warzy w d o b ieg ająca z k u ch n i u k ry tej g d zieś w p rzy ziemiu . Tak czy o wak , cies zy łem s ię n a tę wizy tę. Wes zliś my d o wąs k ieg o h o lu , n a k tó reg o k o ń cu s p o s trzeg łem p o k ry te b ieżn ik iem s ch o d y wio d ące n a p iętro . J o n es p o p ro wad ził mn ie jed n ak w b o k , d o fro n to weg o s alo n u . Ciąg n ął s ię o n p rzez całą s zero k o ś ć d o mu , a za ro zs u n ięty m teraz p rzep ierzen iem u jrzałem s tó ł z zas tawą d la tro jg a, b ib lio teczk ę i p ian in o . W k o min k u p alił s ię o g ień , ch o ć tak n ap rawd ę n ie b y ł p o trzeb n y . Do b ran e ze s mak iem meb le, in tars jo wan e s k rzy n ie i k o s ze, b o rd o we tap ety i ciężk ie zas ło n y wy s tarczały ws zak , b y u czy n ić wn ętrze p rzy tu ln y m. Pan i J o n es s ied ziała w p lu s zo wy m fo telu , a p rzy n iej s tała p rzy tu lo n a n ad er u ro d ziwa s ześ cio letn ia d ziewczy n k a z k u k iełk ą p o licjan ta p rzewies zo n ą p rzez ramię. M atk a, jak s ię d o my ś liłem, właś n ie czy tała có rce, ale g d y wes zliś my , zamk n ęła k s iążk ę. Dzieck o s p o g ląd ało n a n as , n ie k ry jąc zach wy tu . W n iczy m n ie p rzy p o min ało o jca: miało jas n o b rązo we wło s y o p ad ające n a ramio n a b u rzą lo k ó w, jas n o zielo n e o czy i u ś miech ało s ię rad o ś n ie. By ło też wiern ą k o p ią s wej matk i, Els p eth J o n es . – J es zcze n ie w łó żk u , Beatrice? – s p y tał J o n es . – Nie, p ap o . M ama p o zwo liła. – A o to i d żen telmen , k tó reg o , jak mi s ię wy d aje, ch ciałaś p o zn ać: mó j p rzy jaciel, p an Fred erick Ch as e. – Do b ry wieczó r p an u – p o wied ziała d ziewczy n k a i p o k azała mi zab awk ę. – To p o licjan t z Pary ża. Do s tałam g o o d taty . – Wy g ląd a s y mp aty czn ie – o d rzek łem. Zaws ze czu łem s ię n ies wo jo w o b ecn o ś ci d zieci, ale s tarałem s ię teg o n ie o k azy wać. – J es zcze n ig d y n ie s p o tk ałam Amery k an in a. – Przek o n as z s ię zatem, mam n ad zieję, że n ie ró żn ię s ię zb y tn io o d was . W k o ń cu i mo i p rzo d k o wie o p u ś cili ten k raj n ie tak wiele lat temu . M ó j p rad ziad ek p o ch o d ził

z Lo n d y n u , a mó wiąc ś ciś lej z Bo w. – Czy No wy J o rk jes t b ard zo g ło ś n y ? – Gło ś n y ? – Uś miech n ąłem s ię. Có ż za o s o b liwy d o b ó r s łó w. – Có ż, z p ewn o ś cią jes t b ard zo ru ch liwy m mias tem. I b u d y n k i s ą wy jątk o wo wy s o k ie. Niek tó re z n ich tak wy s o k ie, że n azy wamy je d rap aczami ch mu r. – Bo d rap ią ch mu ry ? – Bo tak s ię wy d aje. – Wy s tarczy ju ż, Beatrice. Nian ia czek a n a g ó rze. – Pan i J o n es zwró ciła s ię teraz d o mn ie: – J es t tak a d o ciek liwa, że p ewn eg o d n ia n iewątp liwie zo s tan ie d etek ty wem, jak jej o jciec. – J a zaś o b awiam s ię, że min ie jes zcze s p o ro czas u , zan im w s zereg i Po licji M etro p o litaln ej b ęd ą mo g ły ws tęp o wać k o b iety – o d p arł jej mąż. – Będ zie więc p ry watn y m d etek ty wem, jak p an i Glad d en ze zn ak o mity ch p o wieś ci p an a Fo rres tera. – Els p eth u ś miech n ęła s ię d o có rk i. – Po żeg n aj s ię z p an em Ch as e’em. – Do b ran o c, p an ie Ch as e – p o wied ziała d ziewczy n k a i p o s łu s zn ie wy b ieg ła z s alo n u . Teraz mo g łem p rzy jrzeć s ię b liżej Els p eth J o n es . J ej p o d o b ień s twa d o có rk i n ie u mn iejs zało n awet to , że wło s y n o s iła k ró tk o p rzy cięte n ad czo łem, z ty łu zaś zeb ran e n a g reck ą mo d łę. Wy czu wałem, że jes t n iezmiern ie wrażliwą i tro s k liwą o s o b ą o raz że co k o lwiek ro b i, an g ażu je w to d y s k retn ą in telig en cję. No s iła p ro s tą s u k n ię w o d cien iu p rzy d y mio n eg o ró żu , s p iętą p as k iem, z wy s o k im k o łn ierzem. Nie zau waży łem żad n ej b iżu terii. Teraz, g d y Beatrice n as zo s tawiła, p an i d o mu mo g ła s k u p ić s ię n a mn ie. – Pan ie Ch as e – zaczęła – b ard zo mi miło p an a p o zn ać. – I wzajemn ie, łas k awa p an i – o d p o wied ziałem. – Nap ije s ię p an g ro g u ? Sk in ęła d ło n ią i teraz d o p iero zau waży łem trzy s zk lan k i n a mo s iężn y m s to lik u , p rzy k o min k u . – Zd aje s ię, że te zimo we n o ce zo s tały z n ami n a d o b re, a ja lu b ię n ap ić s ię czeg o ś ciep łeg o , g d y czek am n a p o wró t męża. Nap ełn iła trzy s zk lan k i ro zcień czo n y m alk o h o lem i u s ied liś my w o wy m n iezręczn y m milczen iu , k tó re to warzy s zy częs to p ierws zy m s p o tk an io m, g d y n ik t właś ciwie n ie wie, o d czeg o zacząć ro zmo wę. Po ch wili n a s zczęś cie zjawiła s ię

p o k o jó wk a – zameld o wała, że k o lacja g o to wa, a k ied y zajęliś my miejs ca p rzy s to le, atmo s fera wy raźn ie s ię ro zlu źn iła. Po d an o całk iem n iezły g u las z o raz k arczek jag n ięcy z march ewk ą i p u rée z rzep y – b y ły to s p ecjały p rzewy żs zające s mak iem ws zy s tk o , co o fero wał h o tel Hex am’s . Ath eln ey J o n es zajął s ię teraz n alewan iem win a, jeg o żo n a zaś k o n s ek wen tn ie k iero wała ro zmo wę k u temato m, k tó re ją in teres o wały . M iała wro d zo n y talen t d o czy n ien ia teg o w tak i s p o s ó b , że tru d n o b y ło zarzu cić jej wy rach o wan ie, lecz ja b y łem w p ełn i ś wiad o my fak tu , że p rzez b itą g o d zin ę an i razu n awet n ie zah aczy liś my o s p rawy p o licy jn e. Zad ała mi mn ó s two p y tań o Amery k ę: o k u ch n ię, k u ltu rę, n atu rę lu d zi. Ch ciała wied zieć, czy wid ziałem ju ż k in eto s k o p Th o mas a Ed is o n a, u rząd zen ie, o k tó ry m s p o ro s ię p is ało w b ry ty js k iej p ras ie, lecz jes zcze n ie zo s tało p o k azan e n a Wy s p ach . Od rzek łem, że n ies tety n ie. – A jak s ię p an u p o d o b a An g lia? – s p y tała. – Bard zo p o lu b iłem Lo n d y n – o d p arłem. – Bard ziej p rzy p o min a mi Bo s to n n iż No wy J o rk , zwłas zcza liczb ą g alerii s ztu k i i mu zeó w, a tak że p rzy jemn ą d la o k a arch itek tu rą i b o g actwem s k lep ó w. Natu raln ie p ełn o tu ś lad ó w h is to rii, czeg o wam b ard zo zazd ro s zczę. Żału ję, że n ie mam więcej wo ln eg o czas u , b o za k ażd y m razem, g d y id ę u licą, d o s trzeg am co ś ciek aweg o . – M o że więc s k u s i s ię p an n a d łu żs zy p o b y t? – To wcale n iewy k lu czo n e, p an i J o n es . Od d awn a marzy mi s ię p o d ró ż p o Eu ro p ie... Zres ztą marzen ie to d zieli ze mn ą b ard zo wielu ro d ak ó w. Bąd ź co b ąd ź, więk s zo ś ć n as p o ch o d zi właś n ie s tąd . J eżeli u d a n am s ię ro związać s p rawę, n ad k tó rą p racu jemy z p an i mężem, b y ć mo że zd o łam p rzek o n ać mo ich zwierzch n ik ó w, b y u d zielili mi d łu żs zeg o u rlo p u . Po raz p ierws zy n awiązałem d o p rzy g o d y , k tó ra p o łączy ła mn ie z Ath eln ey em J o n es em, i ty m s p o s o b em w ch wili, g d y zn ik ąd p o jawiła s ię filig ran o wa p o k o jó wk a, b y p o s tawić n a s to le g o rący p u d d in g ch leb o wy i ró wn ie b ły s k awiczn ie zn ik n ąć, n as za ro zmo wa s k iero wała s ię k u p o ważn iejs zy m s p rawo m. – M u s zę ci co ś p o wied zieć, mo ja d ro g a, co zap ewn e cię zmartwi – zaczął J o n es . – Pewn ie i tak d o wied ziałab y ś s ię o ty m wk ró tce z g azet, n awet jeś li rzad k o d o n ich zag ląd as z... – To rzek łs zy , o p is ał wy d arzen ia min io n eg o p o p o łu d n ia, atak n a Sco tlan d Yard o raz mo ją ro lę w ty m, co zas zło . Tak jak s ię u mó wiliś my , n ie ws p o mn iał an i o miejs cu , w k tó ry m p o d ło żo n o b o mb ę, an i o ś mierci s ek retarza, Stev en s a. Els p eth J o n es b ez s ło wa p rzy s łu ch iwała s ię relacji.

– Ilu lu d zi zg in ęło ? – s p y tała, g d y zap ad ła cis za. – Trzech , ale też wielu jes t ran n y ch – o d p o wied ział J o n es . – Tru d n o u wierzy ć, że k to ś w o g ó le wp ad ł n a p o my s ł atak u n a s ied zib ę Po licji M etro p o litaln ej, n ie mó wiąc o ty m, że o d waży ł s ię g o p rzep ro wad zić – s twierd ziła jeg o małżo n k a. – I to w tak k ró tk im czas ie p o tej n ies ły ch an ej zb ro d n i w Hig h g ate! – Od wró ciła s ię, b y wb ić we mn ie p rzen ik liwe s p o jrzen ie jas n y ch o czu . – Wy b aczy p an , p an ie Ch as e, ale mu s zę p o wied zieć, że p o d ąży ły tu za p an em z Amery k i n ad er mro czn e s iły . – M ałe s p ro s to wan ie, p an i J o n es : to ja p o d ąży łem za n imi. – Przy b y liś cie tu jed n ak w ty m s amy m czas ie. – Nie wo ln o n am win ić p an a Ch as e’a – wtrącił z wy rzu tem J o n es . – Wiem o ty m, Ath eln ey . Ale jeś li zab rzmiało to in aczej, p rzep ras zam. Zaczy n am s ię zas tan awiać, czy to ab y n a p ewn o s p rawa d la p o licji. By ć mo że n ad s zed ł czas , b y zain teres o wały s ię n ią wy żej s to jące o rg an y wład zy . – M o żliwe, że ju ż to zro b iły . – „M o żliwe” n ie wy s tarczy . Przecież zg in ęli p o licjan ci! – Urwała n a ch wilę. – Czy b o mb ę p o d ło żo n o b lis k o two jeg o b iu ra? J o n es n iezn aczn ie s ię zawah ał. – Na ty m s amy m p iętrze. – Czy to ty b y łeś celem? Wid ziałem, jak zas tan awiał s ię n ad o d p o wied zią. – Za wcześ n ie, b y to s twierd zić. W p o b liżu miejs ca zamach u zn ajd u ją s ię b iu ra co n ajmn iej k ilk u in s p ek to ró w. Sp rawca mó g ł ch cieć ś mierci k ażd eg o z n as . Zak lin am cię jed n ak , n ajd ro żs za, n ie mó wmy ju ż o ty m. – Na s zczęś cie właś n ie w tej ch wili zn o wu zjawiła s ię p o k o jó wk a, ty m razem z k awą. – M o że p rzejd ziemy d o p o k o ju obok? Ws taws zy o d s to łu , p rzes zliś my d o s alo n ik u n a ty łach d o mu , g d zie p ło mien ie w k o min k u zd ąży ły ju ż n ieco p rzy g as n ąć. Zan im jed n ak s p o częliś my , s łu żąca p o d ała p an i J o n es p aczk ę o win iętą s zary m p ap ierem. – Przy k ro mi, że cię k ło p o czę, Ath eln ey – p o wied ziała, s iad ając w fo telu i p o d ając p ak u n ek mężo wi – ale czy n ie zech ciałb y ś wy b rać s ię o k ilk a d o mó w d alej, z wizy tą d o p an i M ills ? – Teraz? – To jej p ran ie i k ilk a k s iążek , k tó re d la n iej wy b rałam. – Els p eth s p o jrzała n a

mn ie i d o d ała: – Pan i M ills n ależy d o n as zej p arafii i n ied awn o o wd o wiała. J ak b y teg o b y ło mało , ch o ru je o s tatn io , a my p o p ro s tu s taramy s ię b y ć d o b ry mi s ąs iad ami. – Nie s ąd zis z, że jes t za p ó źn o ? – s p y tał J o n es , wciąż trzy mając w ręk ach p aczk ę. – Ależ s k ąd . Pan i M ills n iewiele ś p i, a w d o d atk u u p rzed ziłam ją, że p rzy jd zies z. Og ro mn ie s ię u cies zy ła; s am wies z, jak za to b ą p rzep ad a. Tak czy in aczej, s p acer p rzed s n em d o b rze ci zro b i. – Do b rze więc... M o że Ch as e p ó jd zie ze mn ą? – Pan Ch as e jes zcze n ie wy p ił k awy . Do trzy ma mi to warzy s twa, d o p ó k i n ie wró cis z. J ej s trateg ia b y ła o czy wis ta: ch ciała p o ro zmawiać ze mn ą w cztery o czy i p o s tarała s ię d o teg o d o p ro wad zić. W g ru n cie rzeczy cały wieczó r s łu ży ł wy łączn ie temu . J a ty mczas em z p ewn y m ro zb awien iem p rzy g ląd ałem s ię memu p rzy jacielo wi Ath eln ey o wi w zacis zu d o mo wy m. W ś led ztwie tak s iln y i s tan o wczy , tu , w to warzy s twie żo n y , s tał s ię zn aczn ie cich s zy , p o tu ln iejs zy . Wid ziałem d o s k o n ale, jak b ard zo s ą s o b ie b lis cy . Ro zu mieli s ię b ez s ło wa i wzajemn ie o d g ad y wali s wo je ży czen ia. M imo to p o wied ziałb y m, że to Els p eth b y ła w ty m związk u s iln iejs zą s tro n ą. Przy n iej J o n es g u b ił g d zieś częś ć s weg o au to ry tetu , ja zaś zas tan awiałem s ię, czy i Sh erlo ck Ho lmes n ie b y łb y mn iej wy b itn y m d etek ty wem, g d y b y p rzy s zło mu d o g ło wy zn aleźć s o b ie żo n ę. Ath eln ey ws tał i ś cis k ając p o d p ach ą p aczk ę, łag o d n ie u cało wał Els p eth w czo ło , p o czy m wy s zed ł. Zaczek ała, aż trzas n ęły d rzwi fro n to we, a wted y s p o jrzała n a mn ie w zu p ełn ie n o wy s p o s ó b . J u ż n ie b y ła tro s k liwą g o s p o d y n ią; zo rien to wałem s ię, że d o k o n u je o cen y – p ró b u je ro zs trzy g n ąć, czy wart jes tem jej zau fan ia. – M ąż mó wił, że ju ż o d d awn a jes t p an d etek ty wem w Ag en cji Pin k erto n a – zag aiła. – Dłu żej, n iż ch ciałb y m p amiętać, p an i J o n es – o d p arłem. – Ch o ć jeś li ch o d zi o ś cis ło ś ć, jes tem ś led czy m, n ie d etek ty wem. To n iezu p ełn ie to s amo . – W jak im s en s ie? – Sto s u jemy p ro s ts ze meto d y . Kto ś p o p ełn ia p rzes tęp s two , my p ro wad zimy d o ch o d zen ie, ws zy s tk o wed łu g p ro ced u ry . In aczej n iż tu , n a Wy s p ach , g d zie b ard ziej s ię liczą p o d s tęp y , p o d ch o d y , g ra p o zo ró w. – Po d o b a s ię p an u ta p raca? Zas tan awiałem s ię ch wilę n ad o d p o wied zią.

– Tak . Nie b rak n a ty m ś wiecie lu d zi zły ch d o s zp ik u k o ś ci, s p ro wad zający ch n a b liźn ich wy łączn ie tro s k i, ja zaś my ś lę, że walk a z n imi to s łu s zn a s p rawa. – Nie jes t p an żo n aty ? – Nie. – I n ig d y to p an a n ie k u s iło ? – J es t p an i b ard zo b ezp o ś red n ia. – M am n ad zieję, że p an a n ie u raziłam. Ch ciałab y m ty lk o lep iej p an a p o zn ać, to d la mn ie b ard zo ważn e. – Zatem o d p o wiem: o czy wiś cie, że mn ie k u s iło . J ed n ak o d d zieck a n awy k łem d o s amo tn eg o ży cia, a w o s tatn ich latach p o zwo liłem, b y p o ch ło n ęła mn ie p raca. Po d o b a mi s ię in s ty tu cja małżeń s twa, lecz n ie jes tem p ewien , czy to d la mn ie n ajlep s za d ro g a. – Czu łem s ię s k ręp o wan y tą ro zmo wą, więc p o s tan o wiłem zmien ić temat. – M a p an i p ięk n y d o m, p an i J o n es , i u ro czą ro d zin ę. – M ó j mąż b ard zo p an a p o lu b ił, p an ie Ch as e. – J es tem mu za to wd zięczn y . – Ciek awa jes tem, co p an o n im s ąd zi. Od s tawiłem filiżan k ę. – Nie b ard zo ro zu miem, co p an i ma n a my ś li. – Lu b i g o p an ? – Nap rawd ę mam o d p o wied zieć? – Nie p y tałab y m, g d y b y mi n a ty m n ie zależało . – Bard zo g o lu b ię. J es tem tu o b cy , a o n p rzy jął mn ie ciep ło , g o ś cin n ie i o tacza n iezmien n ą ży czliwo ś cią, p o d czas g d y in n i, co p ewn e, ch ętn ie rzu calib y mi k ło d y p o d n o g i. J es t też, jeś li wo ln o mi zau waży ć, b ły s k o tliwy m czło wiek iem. Po wiem więcej: jes zcze n ig d y n ie s p o tk ałem d etek ty wa tak ieg o jak o n . J eg o meto d y p racy s ą n ad zwy czajn e. – Nap rawd ę n ik o g o p an u n ie p rzy p o min a? Pau za. – Przy p o min a mi Sh erlo ck a Ho lmes a. – Właś n ie. – Gło s Els p eth J o n es b y ł teraz zimn y . – Sh erlo ck a Ho lmes a. – Pan i J o n es , to o czy wis te, że celo wo o d p rawiła p an i męża, ale n ie wiem, w jak im celu . Czu ję s ię n iezręczn ie, g d y ro zmawiamy o n im p o d jeg o n ieo b ecn o ś ć. Pro s zę mi więc p o wied zieć: d o czeg o p an i zmierza? M ilczała p rzez ch wilę, wp atru jąc s ię we mn ie w s k u p ien iu . Blas k p ło mien i

tań czy ł n a jej twarzy , k tó ra n ies p o d zian ie wy d ała mi s ię b ard zo p ięk n a. – Gab in et mo jeg o męża jes t n a p iętrze – o d ezwała s ię wres zcie. – To jeg o zacis ze, k ry jó wk a, w k tó rej czas em s ię ch ro n i, g d y p racu je n ad s p rawą. Ch ciałb y p an tam zajrzeć? – Nawet b ard zo . – J a zaś b ard zo ch cę p an u p o k azać to miejs ce. I p ro s zę s ię n ie n iep o k o ić: wo ln o mi tam wch o d zić, k ied y ty lk o zech cę; zres ztą s p ęd zimy tam n ajwy żej min u tę lu b d wie. Po s zed łem za n ią n a g ó rę, mijając n a s ch o d ach ak warele w p ro s ty ch d rewn ian y ch ramk ach , p rzed s tawiające g łó wn ie p tak i i mo ty le, a zawies zo n e n a ś cian ie p o k ry tej p rążk o wan ą tap etą. Na p iętrze o two rzy ła p rzed e mn ą d rzwi n iewielk ieg o p o k o ju o p o d ło d ze z n ag ich d es ek , z wid o k iem n a o g ró d . Wied ziałem, że to p raco wn ia J o n es a, lecz n ie o n b y ł p an em tej izb y . Pierws zą rzeczą, k tó ra rzu ciła mi s ię w o czy , b y ła s terta p is m „Stran d M ag azin e” n a b iu rk u . By ły zn ak o micie zach o wan e, n iemal jak n o we. Nie mu s iałem ich o twierać, b y o d g ad n ąć, co s ię w n ich zn ajd u je: o p o wiad an ia o p rzy g o d ach Sh erlo ck a Ho lmes a au to rs twa d o k to ra J o h n a H. Wats o n a. Wielk i d etek ty w o b ecn y b y ł w ty m p o k o ju w wielu ró żn y ch p o s taciach : n ie b rak o wało zd jęć, d ag ero ty p ó w i wy cin k ó w z g azet, zawies zo n y ch n a ś cian ach . „Błęk itn y Karb u n k u ł o d n alezio n y ”. „Ud aremn io n o n ap ad n a b an k p rzy Co b u rg Sq u are”. Przy g ląd ając s ię k s iążk o m s to jący m n a p ó łce, zau waży łem, że wiele z n ich to mo n o g rafie au to rs twa Ho lmes a. By ł wś ró d n ich p o k aźn y to m p o ś więco n y n au k o wej an alizie p lam k rwi. In n y d o ty czy ł tech n ik i k o d o wan ia (Sto sześćdziesiąt zbadanych szyfrów). Trzeci zaś , k tó ry w lo t p rzy p o mn iał mi o n as zej p o d ró ży p o ciąg iem z M eirin g en , b y ł d o g łęb n ą an alizą ró żn y ch ty p ó w p o p io łu ty to n io weg o . By ły tam i in n e k s iążk i, au to rs twa Win wo o d a Read e’a, Wen d ella Ho lmes a, Emile’a Gab o riau o raz Ed g ara Allan a Po e, k ilk a en cy k lo p ed ii i zb io ró w felieto n ó w; n a b iu rk u leżał eg zemp larz p erio d y k u „An th ro p o lo g ical J o u rn al”, o twarty n a s tro n ach z arty k u łem o k s ztałcie lu d zk ieg o u ch a. Gab in et u rząd zo n y b y ł p o s p artań s k u – p o za p ó łk ami n a k s iążk i jed y n y mi meb lami b y ły b iu rk o , k rzes ło i d wa n ied u że s to lik i – ale jed n o cześ n ie zag raco n y d o g ran ic mo żliwo ś ci, g łó wn ie d o ś ć d ziwaczn y mi p rzed mio tami. By ł tam wy p ch an y wąż (żmija b ag ien n a, jak s ąd zę), b y ły s zk lan e fio lk i z ch emik aliami, p aln ik b u n s en o ws k i, lu p a, k ilk a k o ś ci, map a Up p er No rwo o d , k o rzeń man d rag o ry , jeś li mn ie wzro k n ie my lił, a tak że tu reck i p an to fel. Stałem wciąż n a p ro g u , a Els p eth J o n es , k tó ra wes zła wcześ n iej d o g ab in etu , teraz

d o p iero o d wró ciła s ię k u mn ie. – Tu p racu je mó j mąż – p o wied ziała. – Sp ęd za tu więcej czas u n iż w k tó ry mk o lwiek z p o k o jó w teg o d o mu . Niewątp liwie n ie mu s zę p an u mó wić, k to g o d o teg o zain s p iro wał. – To aż n ad to o czy wis te. – J u ż wy mó wiliś my jeg o n azwis k o . – Wy p ro s to wała s ię, p ełn a emo cji. – Czas em żału ję, że w o g ó le je p o zn ałam! – W g n iewie s tała s ię zu p ełn ie in n ą o s o b ą; ju ż n ie b y ła an i matk ą tro s zczącą s ię o d zieck o , an i g rzeczn ą żo n ą zab awiającą g o ś cia p rzy k o lacji. – Właś n ie to ch cę p an u p o wied zieć, p an ie Ch as e. J eżeli ma p an p raco wać z mo im mężem, mu s i p an to zro zu mieć. Po raz p ierws zy s p o tk ał Sh erlo ck a Ho lmes a p rzy o k azji s p rawy mo rd ers twa Barth o lo mew Sh o lto , zak o ń czo n ej s tratą wielk ieg o s k arb u Ag ry . Tak s ię s k ład a, że o d eg rał w n iej p o zy ty wn ą ro lę, ch o ć s am n ie ch ce teg o d o s trzec, a relacja o p u b lik o wan a p rzez d o k to ra Wats o n a u k azała g o w wy jątk o wo n iek o rzy s tn y m ś wietle. J o n es ju ż mi o ty m ws p o min ał, ale p rzemilczałem to . – Sp o tk ali s ię p o n o wn ie p rzy o k azji mn iej s p ek tak u larn ej s p rawy : ch o d ziło o właman ie w p ó łn o cn y m Lo n d y n ie i d ziwn ą k rad zież trzech p o rcelan o wy ch fig u rek . – Ro d zin a Ab ern etty ch . – M ó wił p an u o ty m? – Og ó ln ik o wo n ap o mk n ął, ale n ie zn am s zczeg ó łó w. – Nieczęs to ws p o min a tę h is to rię, i n ie b ez p o wo d u . – Urwała, żeb y s ię n ieco u s p o k o ić. – I ty m razem zawió d ł, a d o k to r Wats o n zn o wu wy s tawi g o n a p o ś miewis k o – n a s zczęś cie tej o p o wieś ci jes zcze n ie zd ąży ł o p u b lik o wać. M ąż zad ręczał s ię p rzez b ite trzy ty g o d n ie, g d y s p rawa zo s tała zamk n ięta. Dlaczeg o n ie zau waży ł, że zmarły s p ęd ził czas w więzien iu ? Kawałeczk i p ak u ł p o d p azn o k ciami to d o ś ć jas n a ws k azó wk a* , jeś li s ię n ad ty m zas tan o wić. Dlaczeg o mó j mąż n ie d o s trzeg ł zn aczen ia trzech id en ty czn y ch fig u rek , s k o ro p an Ho lmes zau waży ł je n aty ch mias t? Przeg ap ił zres ztą ws zy s tk ie is to tn e s zczeg ó ły : ś lad y s tó p , ś p iąceg o s ąs iad a, zag iętą s k arp etę. J ak że mó g ł n azy wać s ieb ie d etek ty wem, g d y zach o wał s ię jak s k o ń czo n y amato r? – J es t p an i d la n ieg o zb y t s u ro wa. – To o n b y ł d la s ieb ie zb y t s u ro wy ! Po wiem p an u co ś w zau fan iu , p an ie Ch as e, ży wiąc w s ercu n ad zieję, że w is to cie jes t p an mu p rzy jacielem. Po s p rawie Ab ern etty ch mó j mąż b ard zo s ię ro zch o ro wał. Sk arży ł s ię n a n ieu s tan n e zmęczen ie, b ó l zęb ó w, o g ó ln ą s łab o ś ć w k o ś ciach . Nap u ch ły mu n ad g ars tk i i k o s tk i. Z p o czątk u

s ąd ziłam, że s ię p rzep raco wał, że p o trzeb a mu jed y n ie o d p o czy n k u i o d ro b in y s ło ń ca. J ed n ak że wk ró tce lek arz p o s tawił in n ą, p o ważn iejs zą d iag n o zę. Ath eln ey cierp iał n a k rzy wicę, ch o ro b ę, k tó ra d o s k wierała mu k ró tk o w d zieciń s twie, a teraz wró ciła w zn aczn ie o s trzejs zej p o s taci. By ł zmu s zo n y n a ro k zrezy g n o wać z p racy , a ja p ielęg n o wałam g o wted y d n iem i n o cą. Po czątk o wo marzy łam ty lk o o ty m, żeb y wy zd ro wiał, ale g d y p o p aru mies iącach zaczął o d zy s k iwać s iły , o b u d ziła s ię we mn ie n ad zieja n a co ś więcej: że zrezy g n u je z k ariery p o licy jn ej. J eg o b rat, Peter, jes t in s p ek to rem. J eg o o jciec d o s łu ży ł s ię s to p n ia k o mis arza. Wied ziałam, że to co ś w ro d zaju trad y cji ro d zin n ej, mimo to p o zwo liłam s o b ie n a n aiwn ą wiarę, że teraz – g d y ma małe d zieck o i żo n ę, k tó ra k ażd eg o d n ia lęk a s ię o jeg o ży cie, a tak że ś wiad o mo ś ć, iż b y ć mo że n ig d y ju ż n ie o d zy s k a d awn ej s iły – mo że wres zcie wy b ierze n o we ży cie. M y liłam s ię. M ó j mąż wy k o rzy s tał ro czn ą p rzerwę, b y zb liży ć s ię d o id eału w fach u d etek ty wa. Dwu k ro tn ie s p o tk ał Sh erlo ck a Ho lmes a i d wu k ro tn ie zo s tał p rzezeń p o k o n an y . Po s tan o wił, że jeś li d an e im b ęd zie s p o tk ać s ię raz jes zcze, h is to ria ju ż s ię n ie p o wtó rzy . In n y mi s ło wy , in s p ek to r Ath eln ey J o n es zap rag n ął d o ró wn ać n ajs ły n n iejs zemu d etek ty wo wi-k o n s u ltan to wi n a ś wiecie i w ty m celu rzu cił s ię w wir p racy z wig o rem, k tó reg o n ik t b y s ię n ie s p o d ziewał p o ciężk o ch o ry m czło wiek u . Pro s zę mi wierzy ć: wid zi p an w ty m p o k o ju ty lk o częś ć d o wo d ó w o wej mis ji, k tó rej s ię wted y p o d jął. Przeczy tał ws zy s tk ie tek s ty , k tó re k ied y k o lwiek wy s zły s p o d p ió ra p an a Ho lmes a. Przes tu d io wał jeg o meto d y i p o wtó rzy ł ek s p ery men ty . Przes łu ch ał ws zy s tk ich in s p ek to ró w, k tó rzy k ied y k o lwiek ws p ó łp raco wali z Ho lmes em. Kró tk o mó wiąc, u czy n ił z Sh erlo ck a Ho lmes a p arad y g mat włas n eg o ży cia. Ws zy s tk o , co mó wiła, b rzmiało s en s o wn ie. Od ch wili, g d y p o zn ałem Ath eln ey a J o n es a, b y łem ś wiad o m teg o , że in teres u je g o p o s tać s ły n n eg o d etek ty wa. Nie p o d ejrzewałem jed n ak , jak g łęb o k o ta fas cy n acja jes t zak o rzen io n a w jeg o s ercu i d u s zy . – M ąż wró cił d o p racy k ilk a mies ięcy temu – d o k o ń czy ła Els p eth J o n es . – Uważa, że n ajg o rs zą fazę ch o ro b y ma ju ż d awn o za s o b ą, ale ty m, co tak n ap rawd ę d o d aje mu s ił, jes t zn ajo mo ś ć meto d ś led czy ch Ho lmes a i wiara, że mu d o ró wn ał. – Umilk ła, p rzejęta, b y d o d ać p o ch wili: – J a tej wiary n ie p o d zielam. Niech mi to Bó g wy b aczy . Ko ch am męża. Po d ziwiam g o . Lecz n ad e ws zy s tk o lęk am s ię o n ieg o , jeś li p o zo s tan ie zaś lep io n y tą o k ru tn ą wiarą w s ieb ie. – M y li s ię p an i... – zacząłem. – Pro s zę s o b ie d aro wać u p rzejmo ś ci. Niech s ię p an u ważn ie ro zejrzy , o to d o wo d y .

I Bó g jed en wie, d o k ąd ta o b s es ja zap ro wad zi Ath eln ey a. – Czeg o p an i o d e mn ie o czek u je? – Pro s zę g o ch ro n ić. Nie wiem, p rzeciwk o k o mu s tan ął ty m razem d o walk i, ale o k ro p n ie s ię o n ieg o b o ję. Wy d aje s ię, że to b ezlito ś n i lu d zie. J emu zaś w p ewien s p o s ó b b rak u je s p ry tu . Czy to źle, że mó wię p an u o ty m ws zy s tk im? Nie wiem, czy u miałab y m ży ć b ez n ieg o , a te s tras zn e mo rd ers twa i d zis iejs zy zamach ... Urwała. W cały m d o mu p an o wała g łęb o k a cis za. – Pan i J o n es – p o wied ziałem – d aję s ło wo , że zro b ię ws zy s tk o , żeb y p rzep ro wad zić n as o b u b ezp ieczn ie p rzez tę p rzy g o d ę. J es t p rawd ą, że n as z p rzeciwn ik jes t wy jątk o wo g ro źn y , ale n ie p o d zielam p an i n ajg o rs zy ch p rzeczu ć. M ąż p an i zad emo n s tro wał mi n ieraz, że jes t o b d arzo n y wy jątk o wą in telig en cją. M o że i jes tem o p arę lat s tars zy o d n ieg o , lecz p o trafię p rzy zn ać, że w ty m d u ecie to ja jes tem czelad n ik iem. To p o wied ziaws zy , raz jes zcze o b iecu ję z całeg o s erca, że b ęd ę n a n ieg o u ważał. Będ ę s tał p rzy n im ramię w ramię. J eś li zaś zn ajd ziemy s ię w n ieb ezp ieczeń s twie, zro b ię ws zy s tk o , co w mo jej mo cy , żeb y g o o ch ro n ić. – J es t p an d o b ry m czło wiek iem, p an ie Ch as e. O n ic więcej n ie mo g łab y m p ro s ić. – Pan i mąż zaraz wró ci – p o wied ziałem. – Po win n iś my zejś ć n a d ó ł. Ch wy ciła mn ie p o d ramię i razem ru s zy liś my w s tro n ę s ch o d ó w. Ch wilę p ó źn iej J o n es wró cił d o d o mu i zas tał n as s ied zący ch p rzy k o min k u , zajęty ch ro zmo wą o p ięciu g min ach No weg o J o rk u . Nie zau waży ł n iczeg o p o d ejrzan eg o , a ja n ie o d ezwałem s ię an i s ło wem n a temat ro zmo wy w jeg o g ab in ecie. Pó źn iej jed n ak , wracając n a s tację Camb erwell, zad u małem s ię g łęb o k o . No c wciąż b y ła czarn a, a mg ła s n u ła s ię n ad ch o d n ik ami. Gd zieś d alek o zawy ł p ies , jak b y ch ciał mn ie o s trzec p rzed ty m, o czy m wo lałem n ie wied zieć.

* Pro d u k cja p ak u ł ze s tary ch lin k o n o p n y ch b y ła mo zo ln y m zajęciem, k tó re częs to zlecan o więźn io m.

12 Na obcej ziemi

N

as tęp n eg o d n ia J o n es b y ł p ełen en erg ii – teraz ju ż wied ziałem, że n a d u ch u p o d n o s i g o p rzy k ład p ły n ący z g ó ry , o d n ajwięk s zeg o d etek ty wa ws zech czas ó w. – Zap ewn e p o czu jes z u lg ę, g d y u s ły s zy s z, że n ares zcie ro b imy p o s tęp y ! – o b wieś cił, g d y p rzy witaliś my s ię p rzed mo im h o telem. – By ł p an zn o wu p rzy Ch an cery Lan e? – s p y tałem. – Silas Beck ett i s p ó łk a mo g ą zaczek ać. Po wied ziałb y m, że min ie co n ajmn iej ty d zień , zan im zn ik n ą w mro k u . – Sk ąd ta p ewn o ś ć, s k o ro p an tam n ie wró cił? – Wied ziałem o ty m, ju ż g d y tam b y liś my , mó j d ro g i Ch as e. Czy żb y ś n ie zwró cił u wag i n a p o zy cję k atary n iarza? Stał d o k ład n ie o s iem k ro k ó w o d d rzwi zak ład u fry zjers k ieg o . – Ob awiam s ię, że n ie n ad ążam. – Zaczy n am s ąd zić, że czek a n as ws p ó ln a p rzy s zło ś ć, p rzy jacielu . Zwo ln is z s ię z Ag en cji Pin k erto n a, ja zaś ze Sco tlan d Yard u . Sp o d o b a ci s ię ży cie w Lo n d y n ie. Nie! M ó wię całk iem p o ważn ie. To mias to p o trzeb u je n o weg o d etek ty wa-k o n s u ltan ta. M o g lib y ś my n awet n ająć p o k o je p rzy Bak er Street! Co ty n a to ? – Nie jes tem p ewn y . – Natu raln ie, teraz mamy p iln iejs ze s p rawy . Na p o czątek – n as z p rzy jaciel Perry . Wiemy ju ż, że ws zed ł d o g mach u p o licji za d wad zieś cia trzecia i o zn ajmił, że ma p aczk ę d la mn ie: s p o re p u d ło o win ięte w s zary p ap ier. Sk iero wan o g o d o mo jeg o b iu ra n a d ru g im p iętrze. – Dlaczeg o n ie zo s tawił tam b o mb y ? – Nie mó g ł, b o s ied ziałem p rzy b iu rk u i n aty ch mias t b y m g o ro zp o zn ał. Dlateg o p o d rzu cił ją n ajb liżej, jak s ię d ało , czy li p o d ru g iej s tro n ie ś cian y , w s ali teleg raficzn ej. Częs to p rzy ch o d zą tam g o ń cy , p rak ty k an ci i k ad eci – n ik t n ie zwró cił n a n ieg o s zczeg ó ln ej u wag i. – Ale p an wy s zed ł.

– Wy s zed łem, żeb y s p o tk ać s ię z to b ą, tak jak s ię u mó wiliś my . Perry mu s iał mn ie wy p rzed zić o min u tę, n ajwy żej d wie. Tak n iewiele b rak o wało ! Wid ziałeś g o , g d y ws iad ał d o p o wo zu . Wy my ś liłeś mo że, k im mó g ł b y ć jeg o to warzy s z? – Nad al n ie mam p o jęcia. – Nie s zk o d zi. M o żliwe, że n as i p rzeciwn icy p o p ełn ili p ierws zy p o ważn y b łąd , Ch as e. Gd y b y wy b rali zwy k łą d o ro żk ę, p ewn ie n ie zd o łalib y ś my jej zid en ty fik o wać. Ulice Lo n d y n u s ą ich p ełn e, mamy licen cjo n o wan e i n ielicen cjo n o wan e d o ro żk i, k tó ry ch właś ciciele n ig d y n ie zech cielib y s ię u jawn ić. Ale b ro u g h am to co in n eg o – tak ie p o jazd y rzad k o s ię wid u je i d lateg o mamy ju ż w ręk u wo źn icę, k tó ry wió zł Perry ’eg o . – J ak g o zn aleźliś cie? – Na u licach d ziałają trzy b ry g ad y , n iemal s tu n as zy ch lu d zi. Nap rawd ę s ąd ziłeś , że p o zwo limy , b y tak n ieb y wała b ezczeln o ś ć u s zła s p rawco m n a s u ch o ? Nie b y ło tak ieg o zajazd u , tak ieg o zau łk a i tak iej wo zo wn i, d o k tó ry ch b y ś my n ie zajrzeli. Nas i to warzy s ze p raco wali p rzez całą n o c i d zięk i n im mamy czło wiek a, k tó ry p amięta k u rs d o Wh iteh all, k tó ry s ły s zał ek s p lo zję i zaraz p o tem p rzy jął d ru g ieg o p as ażera. – Do k ąd p o jech ali? – J es zcze n ie p rzes łu ch ałem o weg o wo źn icy . Ale jeś li p o wie n am, d o k ąd alb o s k ąd zab rał tamty ch lu d zi, n as ze zad an ie b ęd zie wy k o n an e, a Dev ereu x n ajp ewn iej wp ad n ie w n as ze ręce. J o n es p rzy b y ł n a s p o tk an ie d o ro żk ą, k tó ra wciąż n a n as czek ała. W g łęb o k iej cis zy ru s zy liś my u licami Lo n d y n u , p rzeb ijając s ię p rzez n iek o ń czące s ię s tru mien ie p o d o b n y ch p o jazd ó w. Cies zy ło mn ie to milczen ie. M o g łem w s p o k o ju zas tan o wić s ię n ad ty m, co o s tatn iej n o cy p o wied ziała mi Els p eth J o n es . Ciek aw b y łem, czy in tu icja d o b rze jej s łu ży ła. J o n es an i s ło wem n ie ws p o mn iał o k o lacji, ch o ć z p ewn o ś cią zd awał s o b ie s p rawę, że jeg o żo n a celo wo p o zb y ła s ię g o z d o mu , b y s wo b o d n ie ze mn ą p o ro zmawiać. Czy wied ział też, że o d wied ziliś my jeg o g ab in et? Z p ers p ek ty wy czas u d ialo g z Els p eth wy d awał mi s ię d ziwn ie n iep o k o jący ; żało wałem, że n ie k o n wers o waliś my d łu żej... alb o k ró cej. Wres zcie zajech aliś my n a p o s tó j d o ro żek o p o d al Piccad illy Circu s , w s amy m s ercu zach o d n iej d zieln icy mias ta – zn ający m No wy J o rk mó g łb y m je p o ró wn ać d o Times Sq u are. Zaraz też d o s trzeg łem ś wietn ie u trzy man y , p ieczo ło wicie wy p o lero wan y wó z z zak ry tą k ab in ą, s trzeżo n y p rzez u mu n d u ro wan eg o k o n s tab la. Wo źn ica, b arczy s ty o s o b n ik w p łas zczu wy d y man y m wiatrem n ib y wielk i n amio t,

s ied ział n a k o źle z lejcami n a k o lan ach i g ro źn y m g ry mas em n a twarzy . Wy s ied liś my . – Pan Gu th rie? – s p y tał J o n es , p o d ch o d ząc d o b ro u g h ama. – Tak , to ja – o d p arł wo źn ica. – I czek am tu co n ajmn iej o d g o d zin y . J ak mo żn a o d b ierać u czciwemu czło wiek o wi p rawo zarab ian ia n a u trzy man ie? M ó wiąc to , n awet s ię n ie ru s zy ł, ty lk o p atrzy ł n a n as z wy s o k a, jak b y k to ś g o p rzy wiązał n iczy m k o n ia w u p rzęży . By ł d o p rawd y imp o n u jącej p o s tu ry , miał p u lch n e p o liczk i, b o k o b ro d y i in ten s y wn ie czerwo n ą s k ó rę – alb o o d n azb y t częs teg o p rzeb y wan ia n a ś wieży m p o wietrzu , alb o , co b ard ziej p rawd o p o d o b n e, o d s k lero zy . – Z p ewn o ś cią jak o ś p an u zrek o mp en s u jemy s traco n y czas – o d p o wied ział mu J o n es . – Nie ch cę żad n eg o rek o mp ęd zlo wan ia, ty lk o zap łaty ! – Do s tan ie p an ty le p ien ięd zy , ile s ię n ależy – ale n ajp ierw mu s i p an n am o d p o wied zieć n a ws zy s tk ie p y tan ia. Wczo raj zab rał p an p as ażera... – Wczo raj zab rałem k ilk u p as ażeró w. – Lecz ty lk o jed n eg o d o Wh iteh all, o p o d al Sco tlan d Yard u . By ła mn iej więcej p iętn as ta. – A czy ja wiem, k tó ra to g o d zin a? Co to d la mn ie g o d zin a? – Po k ręcił wielk ą g ło wą, zan im J o n es zd ąży ł o d p o wied zieć. M iałem wrażen ie, że k o ń s o lid ary zu je s ię ze s wy m p an em, b o i o n p o trząs n ął łb em. – No d o b rze ju ż, d o b rze. Wiem, o k tó ry m czło wiek u p an mó wi. Wy s o k i d żen telmen , wid ziałem, jak mu s iał s ię zło ży ć, żeb y wleźć d o ś ro d k a. Dziwn y g o ś ć, tak s o b ie p o my ś lałem. – W jak im wiek u ? – Trzy d zieś ci, czterd zieś ci lat. – Wo źn ica zas tan awiał s ię ch wilę. – A mo że i p ięćd zies iąt. Tru d n o p o wied zieć. Raczej s tars zy n iż mło d s zy , to ws zy s tk o . I wred n e ś lep ia. Nik t b y n ie ch ciał, żeb y tak ie n a n ieg o p atrzy ły . – Gd zie ws iad ł? – Przy Stran d zie. J o n es s p o jrzał n a mn ie. – Nic n am p o ty m – p o wied ział cich o . – Stran d to jed en z n ajb ard ziej ru ch liwy ch p o s to jó w d o ro żek w Lo n d y n ie. Blis k o n ajważn iejs zy ch s tacji k o lejo wy ch . Wo źn ice ch ętn ie tam s tają, b o n ie b ieg n ie tamtęd y więk s zo ś ć tras o mn ib u s o wy ch . – Zatem n as z tajemn iczy p as ażer mó g ł p rzy b y ć z d o wo ln eg o k ieru n k u .

– Otó ż to . Pro s zę mi p o wied zieć, p an ie Gu th rie, czy zab rał g o p an p ro s to d o Wh iteh all? – Najp ro ś ciej, jak mo żn a to zro b ić p rzy tak im ru ch u n a u licach . – By ł s am? – Samiu teń k i. I cich o s ied ział w k ącie, z k ap elu s zem n as u n ięty m n a o czy i wy s o k o p o s tawio n y m k o łn ierzem. Zak as zlał p arę razy , ale n ie o d ezwał s ię an i s ło wem. – Zap ewn e p o in fo rmo wał p an a, d o k ąd ch ce jech ać. – „Wh iteh all”, p o wied ział, k ied y ws iad ł. A p o tem „Sto p !”, k ied y ch ciał, żeb y m s ię zatrzy mał. Dwa s ło wa, jeś li d o b rze liczę. I n ic więcej. An i „p ro s zę”, an i „d zięk u ję”. – Zatem zawió zł g o p an d o Wh iteh all. Co b y ło p o tem? – Kazał mi czek ać. – Do ro żk arz p o ciąg n ął n o s em, u ś wiad o miws zy s o b ie, że p o p ełn ił b łąd . – No tak , mamy i trzecie s ło wo . Ale n ic p o n ad to , ty lk o : „Czek aj!”. Z k o n iem b y m więcej p o g ad ał... – Co d alej? – Wie p an p rzecie, co b y ło d alej! Cały Lo n d y n wie. Dalej b y ł h u k tak g ło ś n y , jak z jap o ń s k ieg o mo źd zierza w Vau x h all Gard en s . Wielk ie n ieb a, co to b y ło , my ś lę s o b ie. A k lien t n awet s ię n ie ru s zy ł, ty lk o s ied zi i g ap i s ię p rzez o k n o . Zro zu miałem, że n a k o g o ś czek a. I wted y p rzy b ieg ł ten ch ło p ak i ws k o czy ł d o ś ro d k a. Go n iec. Co tu jes t g ran e, my ś lę. Ale n ie s p y tałem, b o i tak b y n ie o d p o wied zieli. – Ro zmawiali ze s o b ą? – Ro zmawiali, ale n ic n ie s ły s załem. Sied ziałem p rzecie z p rzo d u , a d rzwi i o k n a p o zamy k an e. – Do k ąd ich p an zab rał? – s p y tałem. – Niezb y t d alek o . Przez Parliamen t Sq u are, d o Victo ria Street. – Po d p ry watn y d o m? – A b o ja wiem? Ale p amiętam n u mer. No rmaln ie b y m n ie p amiętał, b o n ie mam g ło wy d o liczb . To zn aczy : g ło wę mam p ełn ą liczb , więc d laczeg o miałb y m zap amięty wać k o lejn ą? Ale ta b y ła łatwa jak raz, d wa, trzy . Bo to b y ło raz, d wa, trzy . Victo ria Street s to d wad zieś cia trzy . A jeś li to ju ż ws zy s tk o , łas k awco , to mam jes zcze k ilk a liczb w zan ad rzu : s ześ ć p en s ó w za k wad ran s czek an ia, a tk wię tu co n ajmn iej o d d wó ch g o d zin . I co p an n a to ? J o n es wręczy ł mu p ien iąd ze i o d d aliliś my s ię w p o ś p iech u . M in ęliś my d o m

to waro wy Fo rtn u m & M as o n , a o p o d al Green Park zatrzy maliś my d o ro żk ę. J o n es p o d ał wo źn icy ad res . – M amy ich ! – p o wied ział. – Nawet jeś li n ie mies zk ają p rzy Victo ria Street, ten d o m zap ro wad zi n as d o n ich . – Ten czło wiek w k ap elu s zu – mru k n ąłem. – To n ie mó g ł b y ć Claren ce Dev ereu x . On n ig d y n ie wy b rałb y s ię n a p rzejażd żk ę p o wo zem o n iezas ło n ięty ch o k n ach . – Do ro żk arz mó wił, że p as ażer s ię k ry ł, ch o wał twarz za k o łn ierzem. – To za mało d la k o g o ś , k to p o d o b n o cierp i n a ag o rafo b ię. To n ie ws zy s tk o , p an ie J o n es . To b ard zo d ziwn e, ale mam wrażen ie, że zn am ten ad res : Victo ria Street 123. – J ak to mo żliwe? – Nie wiem. M u s iałem g o g d zieś wid zieć, p rzeczy tać... Nie wiem. – Urwałem i ju ż w milczen iu d o jech aliś my d o celu . Victo ria Street to s zero k a i ru ch liwa u lica; tłu my wlewały s ię d o eleg an ck ich s k lep ó w p o d ark ad ami i wy lewały n a zewn ątrz. Szy b k o zn aleźliś my b u d y n ek , k tó ry n as in teres o wał: n iezb y t p ięk n y , ale s o lid n y , n ied awn o wzn ies io n y i zd ecy d o wan ie za d u ży n a to , b y b y ć p ry watn y m d o mem. Ró wn ie s zy b k o p rzy s zło s k o jarzen ie z Blad es to n Ho u s e: zn o wu s taliś my p rzed g mach em n iep rzen ik n io n y m, o zak rato wan y ch o k n ach , u k ry ty m za s o lid n ą b ramą, za k tó rą wąs k a ś cieżk a p ro wad ziła k u imp o n u jący m d rzwio m fro n to wy m. Zau waży łem, że J o n es zad arł g ło wę i p rzy g ląd a s ię amery k ań s k iej flad ze p o wiewającej n ad d ach em. Zaraz p o tem s p o jrzał n a tab liczk ę p rzy b ramie. – To p o s els two Stan ó w Zjed n o czo n y ch Amery k i! – wy k rzy k n ąłem. – Ależ tak ! Wielo k ro tn ie k o res p o n d o waliś my z p ers o n elem tej p lacó wk i; Ro b ert Pin k erto n n awet s ię tu zatrzy mał p o d czas p o d ró ży d o Lo n d y n u . Stąd zn am ten ad res . – Po s els two ... – J o n es p o wtó rzy ł to s ło wo z n ag ły m n ap ięciem w g ło s ie. Zn ieru ch o miał n a ch wilę, zamy ś lo n y , ja zaś zro zu miałem, że wo źn ica b ro u g h ama ró wn ie d o b rze mó g ł zab rać s wy ch d wó ch p as ażeró w n a Ks ięży c. – Nie mamy tu ws tęp u . Żad en miejs co wy s tró ż p rawa n ie mo że wejś ć d o p o s els twa o b ceg o k raju . – Ale o n i właś n ie tu p rzy jech ali! – zawo łałem. – Perry i jeg o to warzy s z. J ak to mo żliwe? – Ch wy ciłem za p ręty b ramy , jak b y m ch ciał je wy rwać. – Czy Claren ce Dev ereu x zn alazł s ch ro n ien ie w p rzed s tawiciels twie mo jeg o k raju ? M u s imy tam wejś ć! – To n iemo żliwe, p o wiad am ci – p o wtó rzy ł J o n es . – Będ ziemy mu s ieli zwró cić s ię d o d ep artamen tu p o d leg ająceg o s ek retarzo wi s p raw zag ran iczn y ch ...

– Zatem zró b my to ! – Nie wy d aje mi s ię, żeb y ś my mieli d o s tateczn e d o wo d y n a p o p arcie s weg o wn io s k u . Bo có ż mamy p o za s ło wem p an a Gu th rieg o , k tó ry p rzy wió zł tu s wo ich p as ażeró w? Nie mamy n awet p ewn o ś ci, czy tu wes zli. To s amo wy d arzy ło s ię w Hig h g ate: ś led ziłem ch ło p ak a aż d o Blad es to n Ho u s e, a mimo to n ie mo żemy s twierd zić p o n ad ws zelk ą wątp liwo ś ć, że ws zed ł d o ś ro d k a. – Blad es to n Ho u s e! M o że p amięta p an , że Sco tch y Lav elle ch ełp ił s ię o ch ro n ą amery k ań s k ieg o p o s els twa. – Po my ś lałem s o b ie ju ż wted y , Ch as e, że to d o ś ć o s o b liwe. – I jes zcze zap ro s zen ie, k tó re leżało n a b iu rk u – miał tu p rzy jś ć ze s wo ją k o b ietą. – M am je w b iu rze... A raczej jeg o res ztk i. – J o n es zab rał z Blad es to n Ho u s e ws zy s tk o , co u zn ał za in teres u jące, w ty m d zien n ik i k o s tk ę my d ła, k tó ra zap ro wad ziła n as d o Ho rn era p rzy Ch an cery Lan e. – Zap ro s zen ie n a p rzy jęcie d la b izn es men ó w. – Pamięta p an d atę? J o n es p o p atrzy ł n a mn ie ty lk o i ju ż wied ziałem, że w lo t p rzejrzał mó j p lan . – J ed n eg o mo żemy b y ć p ewn i – s twierd ziłem. – Sco tch y Lav elle n ie p rzy jd zie. – J eś li zd ecy d u jemy s ię tam p ó jś ć zamias t n ieg o , d la n as o b u b ęd zie to b ard zo n ieb ezp ieczn y ru ch . – Dla p an a mo że tak , ale n ie d la mn ie. J es tem ws zak Amery k an in em. – Ale ja n ie p o zwo lę, żeb y ś tam p o s zed ł s am. – M o im zd an iem n ic n am n ie g ro zi – to ty lk o p rzy jęcie d la lu d zi in teres u , Amery k an ó w i An g lik ó w... – Uś miech n ąłem s ię. – Czy Sco tch y n ap rawd ę u ważał s ię za tak ieg o ? Có ż, mo że i ciemn e s p rawk i, k tó ry mi s ię zajmo wał, d a s ię n azwać b izn es em. – Sp o jrzałem z d etermin acją n a in s p ek to ra J o n es a. – Nie mo żemy p rzeg ap ić tak iej s p o s o b n o ś ci. J eś li zwró cimy s ię d o s ek retarza s p raw zag ran iczn y ch , o s trzeżemy Claren ce’a Dev ereu x o n as zy ch zamiarach . – Zak ład as z, że o n tu jes t. – A czy n ie ws k azu ją n a to d o wo d y ? M o żemy p rzy n ajmn iej s ię ro zejrzeć – d o rzu ciłem p ręd k o . – Ry zy k o n ie jes t d u że, to p ewn e. Będ ziemy led wie d wo ma w tłu mie g o ś ci. J o n es s tał ws p arty n a las ce, s p o g ląd ając n a b ramę z p rętó w i zamk n ięte d rzwi w g łęb i. Wiatr o s łab ł i flag a s flaczała, jak b y ws ty d ziła s ię s wo ich b arw. – Zg o d a – rzek ł wres zcie. – Pó jd ziemy .

13 Trzeci sekretarz

W

iele s ię zmien iło w amery k ań s k im p o s els twie z o k azji p rzy jęcia. Brama b y ła o twarta, a d ro g ę d o d rzwi fro n to wy ch o ś wietlały d wa s zereg i p o ch o d n i. Kilk u lo k ajó w w ró wn ie o g n is ty ch , czerwo n y ch k u rtk ach i b ard zo s taro mo d n y ch p eru k ach k łan iało s ię g o ś cio m wy s iad ający m z faeto n ó w i lan d , k tó re p o d jeżd żały d łu g im s zn u rem. Sp o g ląd ając n a ciep ły b las k o k ien i p ło mien ie rzu cające ciemn o p o marań czo we cien ie n a ceg lan e mu ry o raz s łu ch ając d źwięk ó w fo rtep ian u d o b ieg ający ch zza d rzwi, łatwo b y ło zap o mn ieć, że to d o ś ć p o n u ry g mach , a w d o d atk u w Lo n d y n ie, n ie w No wy m J o rk u . Nawet flag a zn o wu p o wiewała n a wietrze. Przy jech ałem razem z Ath eln ey em J o n es em; o b aj b y liś my we frak ach i b iały ch mu ch ach . Zau waży łem, że s wo ją wiern ą las k ę zamien ił n a in n ą, z g łó wk ą z k o ś ci s ło n io wej – zas tan awiałem s ię, czy p o s iad a in n y mo d el n a k ażd ą o k azję. Sp rawiał wrażen ie zd en erwo wan eg o , b o d aj p o raz p ierws zy b rak ło mu p ewn o ś ci s ieb ie, a ja, wid ząc g o w tak iej k o n d y cji, p rzy p o mn iałem s o b ie, jak d u że ry zy k o p o d jął, p rzy ch o d ząc n a to p rzy jęcie. Fu n k cjo n ariu s z b ry ty js k iej p o licji wch o d zący n a teren zag ran iczn ej p lacó wk i d y p lo maty czn ej p o d fałs zy wy m n azwis k iem, w ramach ś led ztwa o p arteg o jed y n ie n a p o s zlak ach , mu s iał liczy ć s ię z ty m, że b ęd zie to k o n iec jeg o k ariery . J o n es wah ał s ię więc, s p o g ląd ając n a o twarte d rzwi. Po p atrzy liś my s o b ie w o czy . Po ch wili s k in ął g ło wą i ws zed ł. Wy jął z k ies zen i zap ro s zen ie, k tó re zab rał z Blad es to n Ho u s e – n a s zczęś cie p rzetrwało wy b u ch i p o żar, ch o ć g d y b y k to ś p rzy jrzał mu s ię b liżej, d o s trzeg łb y n iezn aczn e o s malen ie. „Amb as ad o r p ełn o mo cn y i n ad zwy czajn y , p an Ro b ert T. Lin co ln , ma zas zczy t zap ro s ić Pan a Sco tlan d a Lav elle’a z o s o b ą to warzy s zącą”, wy k alig rafo wan o z n iezmiern ą s taran n o ś cią. M ieliś my s zczęś cie, że k o b iety imien iem Hen , k tó rą d an e n am b y ło zn ać tak k ró tk o , n ie wy mien io n o w zap ro s zen iu z n azwis k a. Po s tan o wiliś my , że w razie p y tań to ja b ęd ę Sco ttem, Sco tch y m alb o też p an em Sco tlan d em, jak g o n azwan o . J o n es miał p o zo s tać mo im an o n imo wy m to warzy s zem, a g d y b y mu s iał s ię p rzed s tawić, miał p o d ać s wo je p rawd ziwe n azwis k o .

Nik t jed n ak n ie p ró b o wał s p rawd zać n as zej to żs amo ś ci. Lo k aj zerk n ął ty lk o n a zap ro s zen ie i s k in ął ręk ą w s tro n ę p rzes tro n n eg o h o lu , p o d k tó reg o ś cian ami s tały reg ały p ełn e imitacji k s iążek – n awet n iep ró b u jący ch u d awać o ry g in ałó w – o raz d wie k o p ie k las y czn y ch p o s ąg ó w g reck ich b o g iń . Przy jęcie o d b y wało s ię n a p iętrze i s tamtąd właś n ie p ły n ęły d źwięk i fo rtep ian u . Ch cąc wejś ć n a s zero k ie s ch o d y wy ło żo n e g ru b y m d y wan em, g o ś cie mu s ieli min ąć s to jący ch w s zereg u czterech mężczy zn i k o b ietę. Pierws zeg o z mężczy zn o mal n ie p rzeo czy łem, g d y ż s tał p lecami d o d rzwi. M iał s iwe wło s y i o p ad ające p o wiek i; wy g ląd ał mi n a s k o ń czo n eg o n u d ziarza i k o mp letn ie n ie n ad awał s ię d o k o mitetu p o witaln eg o . By ł też n ajn iżs zy z całeg o to warzy s twa, n awet k o b ieta g ó ro wała n ad n im wzro s tem. Nie miałem wątp liwo ś ci, że o wa d ama jes t żo n ą amb as ad o ra. Nie, z p ewn o ś cią n ie b y ła p ięk n a – p o k aźn y n o s , b lad a cera i wło s y zak ręco n e w zb y t cias n e lo k i n ie d o d awały jej u ro d y – ale miała w s o b ie jak ąś k ró lews k ą g o d n o ś ć, g d y tak łas k awie witała wch o d zący ch , jak b y b y ła jed y n y m p o wo d em, d la k tó reg o zap rag n ęli tu p rzy jś ć. No s iła p ro s tą s u k n ię z b rązo weg o d iag o n alu , z b u fias ty mi ręk awami zwężający mi s ię k u d o ło wi. J ej s zy ję zd o b iła p ro s ta ws tążk a. Po czu łem wo ń wo d y lawen d o wej, g d y p o ch y liłem s ię n ad jej d ło n ią. – Sco tlan d Lav elle – wy mamro tałem. – Witamy s erd eczn ie, p an ie Lav elle. – Sam mo n arch a n ie zd o łałb y wy p o wied zieć ty ch czterech s łó w z mn iejs zy m en tu zjazmem. J ej mąż, s to jący o b o k , wy g ląd ał n a czło wiek a b ard ziej s erd eczn eg o . By ł p o k aźn y m, b arczy s ty m mężczy zn ą o g ęs ty ch , czarn y ch wło s ach , d o ś ć fan tazy jn ie ro zczes an y ch w d wie fale. Uś miech n a jeg o u s tach to czy ł – i p rzeg ry wał – b itwę z p o wag ą b ijącą z jeg o o czu , a k ażd y ru ch wy d awał s ię tak wy ćwiczo n y , tak o ficjaln y , że n iemal k ary k atu raln y . Po liczk i i u s ta b y ły p rawie n iewid o czn e p o d wielk ą b ro d ą i wąs ami; zaro s t s ięg ający aż d o u s zu b y ł k rzy wy , p o wied ziałb y m n awet, że zan ied b an y . Ob s erwu jąc g o , jak zwraca s ię d o lu d zi n a czele k o lejk i o czek u jący ch g o ś ci, o d n io s łem wrażen ie, że p o d o b n ie jak jeg o małżo n k a, s tara s ię co ś u k ry ć, z mn iejs zy m lu b więk s zy m p o wo d zen iem. Najwy raźn iej d o ś wiad czy li n ied awn o czeg o ś s mu tn eg o i n as tró j ten wciąż im to warzy s zy ł. Stan ąłem wres zcie p rzed amb as ad o rem i p o wtó rzy łem me fałs zy we n azwis k o . Zaczy n ałem s ię ju ż d o n ieg o p rzy zwy czajać. Go s p o d arz mo cn o u ś cis n ął mo ją d ło ń . – Ro b ert Lin co ln – p rzed s tawił s ię. – Pan Lin co ln – p o wtó rzy łem, ch o ć p rzecież d o s k o n ale wied ziałem, z k im mam

d o czy n ien ia. – To d la mn ie wielk a p rzy jemn o ś ć g o ś cić p an a w mo im lo n d y ń s k im d o mu , p an ie Lav elle. Po zwo li p an , że mu p rzed s tawię mo jeg o d o rad cę, p an a Wh ite’a? By ł to czło wiek s to jący jak o trzeci w s zereg u , tak że b ro d aty , ale mo że o d zies ięć lat mło d s zy o d amb as ad o ra. On ró wn ież s k ło n ił s ię lek k o . – M am n ad zieję, że miło i p o ży teczn ie s p ęd zi p an z n ami ten wieczó r. Zaczek ałem, aż Ath eln ey J o n es s ię p rzed s tawi, i razem wes zliś my n a s ch o d y . – Lin co ln ...? – s p y tał. – Sy n Ab rah ama Lin co ln a – o d p o wied ziałem. J ak mo g łem zap o mn ieć, że p o to mek jed n ej z n ajs ły n n iejs zy ch ro d zin Amery k i zo s tał wy s łan y n a Dwó r Święteg o J ak u b a? Oweg o p amiętn eg o wieczo ru , g d y zamo rd o wan o jeg o o jca, i d la Ro b erta Lin co ln a zarezerwo wan o miejs ce w teatrze Fo rd a. Po ws zech n e ws p ó łczu cie d lań p rzemien iło s ię w en tu zjas ty czn e p o p arcie i raz p o raz s ły ch ać b y ło g ło s y , że p o d czas n ajb liżs zy ch wy b o ró w Lin co ln ju n io r mó g łb y k an d y d o wać n a p rezy d en ta. – Ta s zo p k a źle s ię d la mn ie s k o ń czy – mru k n ął J o n es , n a wp ó ł p o ważn ie. – J es teś my ju ż w ś ro d k u – o d p arłem – a d o ty ch czas n ie n ap o tk aliś my n ajmn iejs zy ch p ro b lemó w. – W g łęb i s erca wciąż n ie mo g ę u wierzy ć, że o rg an izacja p rzes tęp cza zn alazła s ch ro n ien ie w o ficjaln y m p o s els twie o b ceg o k raju . To n ie d o p o my ś len ia. – A jed n ak zap ro s zo n o tu Sco tch y ’eg o – p rzy p o mn iałem. – Sp rawd źmy , czy u d a n am s ię tu zn aleźć p u lch n eg o ch ło p ak a i jeg o to warzy s za z p o wo zu . Przes zliś my p o d o zd o b n y m łu k iem i zn aleźliś my s ię w s ali ciąg n ącej s ię p rzez całą s zero k o ś ć b u d y n k u . Ok n a s ięg ały o d p o d ło g i d o s u fitu i g d y b y n ie ciężk ie zas ło n y , p ewn ie ro zciąg ałb y s ię za n imi p ięk n y wid o k n a o g ró d . Zg ro mad ziła s ię tu mo że s etk a g o ś ci, k tó ry ch zab awiał p ian is ta – s y n k o p o wan e ry tmy , k tó re wy g ry wał, zap ewn e o b ce b y ły u s zo m Ath eln ey a J o n es a, lecz ja wied ziałem, że to mu zy k a ro d em z u lic No weg o Orlean u . Na d łu g im s to le d o s trzeg łem rząd k ielis zk ó w i mis y z czy mś , co wy g ląd ało mi n a p o n cz o wo co wy . Keln erzy k rąży li ju ż z tacami zak ąs ek : s u ro wy ch o s try g z o g ó rk iem i rzo d k iewk ą, k u lek ry b n y ch , v o l-au -v en t i in n y ch . Ro zb awił mn ie wid o k wizy tó wek n a wielu tacach : rek lamo wan o n iek tó re s k ład n ik i, tak ie jak k etch u p p o mid o ro wy E.C. Hazard a, o cet Baltimo re czy mu s ztard ę Ph ilad elp h ia o d Co lb u rn a. Na o s o b n y m s to lik u p rezen to wan o wy b o rn ą k awę mark i Ch as e & San b o rn . Có ż, b y ło to s p o tk an ie d la lu d zi in teres u , b y ć mo że więc n ach aln ą rek lamę u zn an o w p o s els twie za elemen t b izn es o wej ety k iety . Niewiele mieliś my d o ro b o ty . Przy jęcie miało s ię o d b y ć w tej właś n ie s ali

b alo wej, a my s zk o wan ie p o b u d y n k u n ależący m d o amery k ań s k ieg o p o s els twa w p o s zu k iwan iu Claren ce’a Dev ereu x u zn aliś my zg o d n ie za wy k lu czo n e. J eżeli tu b y ł, is tn iała s zan s a, że p o p ro s tu n a n ieg o wp ad n iemy alb o p rzy n ajmn iej p o zn amy k o g o ś , k to g o zn a. In aczej n as za wy p rawa b y ła ty lk o s tratą czas u . Sk o s zto waliś my k o k tajlu mięto weg o (z „Bo u rb o n em z Czterech Ró ż” z Ken tu ck y , jak g ło s iła u lo tk a rek lamo wa) i wmies zaliś my s ię w tłu m g o ś ci. Wk ró tce b y ło ich ju ż k ilk u s et, a ws zy s cy w n ajeleg an ts zy ch wieczo ro wy ch s tro jach . W p ewn ej ch wili zwró ciłem u wag ę n a n iewy s o k ieg o mężczy zn ę – s tał u d rzwi, ze zło ś cią o d p ęd zając k eln era, k tó ry n a s wo je n ies zczęś cie s p ró b o wał p o częs to wać g o k iełb as k ami. – Nie jad am mięs a! Sło wa te, wy p o wied zian e p o d n ies io n y m, d o ś ć p is k liwy m g ło s em, wy d ały mi s ię n ie ty lk o n ieu p rzejme, ale i k o mp letn ie n ies to s o wn e w tak im to warzy s twie. Ch wilę p ó źn iej d o s ali wk ro czy ł amb as ad o r w as y ś cie małżo n k i i d o rad cy , co o zn aczało , że g o ś cie s ą ju ż w k o mp lecie. Gd ziek o lwiek Ro b ert Lin co ln p o s tan o wił s ię zatrzy mać, zaraz zb ierał s ię wo k ó ł n ieg o wian u s zek ch ętn y ch d o ro zmo wy – n ajwy raźn iej b y ł to czło wiek wielk iej ch ary zmy . Zd arzy ło s ię w k o ń cu i tak , że o b aj z J o n es em n ie zd o łaliś my s ię wy co fać, g d y p o raz k o lejn y zamk n ął s ię wo k ó ł amb as ad o ra k rąg s łu ch aczy . – Co b ęd zie d alej z p o ło wami fo k ? – s p y tał k to ś z tro s k ą. Sterczące wąs y i p acio rk o wate o czy u p o d ab n iały g o d o zwierzak ó w, k tó ry ch lo s tak g o in teres o wał. – Czy czek a n as wo jn a o M o rze Berin g a? – Nie s ąd zę, mó j p an ie – o d p o wied ział s p o k o jn ie Lin co ln . – Ufam, że zd o łamy wy n eg o cjo wać u g o d ę w tej s p rawie. – Przecież to amery k ań s k ie fo k i! – Nie jes tem p ewn y , czy s two rzen ia te s ą ś wiad o me s weg o o b y watels twa – amery k ań s k ieg o , k an ad y js k ieg o czy jak ieg o k o lwiek in n eg o . Zwłas zcza te, k tó re k o ń czą ży wo t jak o d ams k a to reb k a. – Amb as ad o r o b ró cił s ię z b ły s k iem w o k u i n ag le s tan ęliś my twarzą w twarz. – A co s p ro wad za p an a d o Lo n d y n u , p an ie Lav elle? – s p y tał. Fak t, że zap amiętał mo je n azwis k o – a p rzy n ajmn iej n azwis k o , k tó re mu p o d ałem – zro b ił n a mn ie tak ie wrażen ie, że n a mo men t zap o mn iałem języ k a w g ęb ie. Na s zczęś cie J o n es p o s p ies zy ł mi z p o mo cą. – J es teś my p artn erami w in teres ach . Pro mo to rami firm.

– Pan ...? – J o n es . – M iło mi o b u p an ó w wid zieć. – Sk in ął g ło wą w s tro n ę mło d eg o mężczy zn y , k tó ry mu to warzy s zy ł. – M ó j p rzy jaciel, p an Wh ite, u waża, że n as zy mi n atu raln y mi p artn erami h an d lo wy mi p o win n y b y ć k raje Amery k i Śro d k o wej i Po łu d n io wej. J a jed n ak s ąd zę, że to Eu ro p a jes t p rzy s zło ś cią. J eś li ty lk o mo i lu d zie mo g ą s łu ży ć p an o m p o mo cą w p ro wad zen iu d ziałaln o ś ci... Go tó w b y ł s ię o d d alić, ale zan im to u czy n ił, wy p aliłem: – Ows zem, s ir, mó g łb y p an p o mó c n am w p ewn ej s p rawie. Zak o ły s ał s ię n a p iętach . – J ak iej mian o wicie? – Szu k amy k o n tak tu h an d lo weg o z Claren ce’em Dev ereu x . Celo wo wy p o wied ziałem tę k wes tię g ło ś n o i d o d ziś n ie wiem, czy zad ziałała mo ja wy o b raźn ia, czy mo że rzeczy wiś cie u cis zy łem s alę. Amb as ad o r s p o jrzał n a mn ie ze zd ziwien iem. – Z Claren ce’em Dev ereu x ? Nies tety , n ie zn am g o . Któ ż to tak i? – Bizn es men z No weg o J o rk u – o d rzek łem. – A w czy m s ię s p ecjalizu je? Zan im o d p o wied ziałem, wtrącił s ię d o rad ca Lin co ln a. – J eś li ten d żen telmen n awiązał k o n tak t z n as zy m p o s els twem i zo s tawił ad res , jed en z n as zy ch s ek retarzy z p ewn o ś cią b ęd zie w s tan ie p an o m p o mó c – p o wied ział. – Pro s zę zajrzeć d o n as w d o wo ln y m termin ie. To rzek łs zy , w b ard zo d y s k retn y s p o s ó b p o p ro wad ził amb as ad o ra w tłu m g o ś ci. Zo s taliś my z J o n es em s ami. – Pan J o n es ! Pan p in k erto ń czy k ! M o je s erce s tan ęło , g d y u s ły s załem te s ło wa. Od wró ciłem s ię i s tan ąłem o k o w o k o z Ed g arem i Lelan d em M o rtlak e’ami. Ch o ć ty m razem wy s tąp ili w s tro jach s to s o wn y ch d o o k azji, z b iały mi mu ch ami p o d s zy ją, miałem wrażen ie, że o d n as zeg o p o p rzed n ieg o s p o tk an ia w Bo s to ń czy k u n ie min ęła n awet ch wila. – M o że s ię my lę – zaczął Ed g ar M o rtlak e – ale d ałb y m s ło wo , że właś n ie s ły s załem, jak amb as ad o r wziął p an a za Sco tlan d a Lav elle’a. I o d razu wied ziałem, że mu s iał s ię p o my lić, b ied n y Sco tch y jes t b o wiem w s tan ie, k tó ry u n iemo żliwia u d ział w o ficjaln y ch p rzy jęciach . – Sk an d al! – wark n ął Lelan d M o rtlak e, k rzy wiąc p o g ard liwie g ru b e warg i.

– Zd aje s ię, że p an o wie n ie mają p rawa tu p rzeb y wać, b o n ie zo s tali zap ro s zen i. A jeś li u d ało im s ię tu wś lizn ąć, to alb o d zięk i k rad zieży – zwin ęliś cie zap ro s zen ie, n iep rawd aż? – alb o d zięk i temu , że o k łamali amb as ad o ra Stan ó w Zjed n o czo n y ch Amery k i. – Wes zliś my tu z p o wo d u ś led ztwa, k tó re p ro wad zimy , a tak że atak u n a mo je b iu ro , w wy n ik u k tó reg o d waj fu n k cjo n ariu s ze p o licji s tracili ży cie – o d p aro wał J o n es . – Pan o wie n atu raln ie b ęd ą u d awać, że n ic o ty m n ie wied zą, ale zn ajd zie s ię jes zcze o k azja d o ro zmo wy n a ten temat. A teraz wy ch o d zimy . – Nie s ąd zę. – Ed g ar p o d n ió s ł ręk ę i w ty m mo men cie d o ś ć mło d y , s p rawiający wrażen ie ważn iak a mężczy zn a p o d b ieg ł d o n as , jak b y zwęs zy ł k ło p o ty . Nie wid ziałem g o w h o lu n a d o le, w ś wicie amb as ad o ra. – Ci d waj d żen telmen i s ą d etek ty wami. J ed en z n ich p racu je d la Pin k erto n a, d ru g i jes t fu n k cjo n ariu s zem Sco tlan d Yard u . Wes zli n a teren p o s els twa p o d s tęp em i p rzes łu ch ali s ameg o p an a amb as ad o ra. Urzęd n ik s p o jrzał n a n as p y tająco . – Czy to p rawd a? – Prawd ą jes t, że jes tem fu n k cjo n ariu s zem p o licji – o d p arł J o n es . – I rzeczy wiś cie p rzed ch wilą ro zmawiałem z p an em Lin co ln em. J ed n ak że n ie p rzy s zed łem tu w ty m celu , a n as zej ro zmo wy w żad n y m razie n ie mo żn a n azwać p rzes łu ch an iem. – Trzeb a ich wy rzu cić – p o d p o wied ział Ed g ar. – Ares zto wać – d o rzu cił Lelan d . J ak zaws ze, zd o b y ł s ię ty lk o n a jed n o s ło wo . Praco wn ik p o s els twa czu ł s ię n ad er n iezręczn ie; d o s k wierała mu ś wiad o mo ś ć, że ta wy mian a zd ań to czy s ię w s amy m ś ro d k u zatło czo n ej s ali b alo wej, a amb as ad o r i jeg o żo n a s to ją led wie o k ilk a k ro k ó w d alej. J o n es p ró b o wał ro b ić d o b rą min ę d o złej g ry , ale wid ziałem, że jes t mo cn o zan iep o k o jo n y . Ty mczas em d waj b racia triu mfo wali, zach wy cen i n as zy m p o ło żen iem. – Pan o wie, p ro s zę ze mn ą, tak b ęd zie n ajlep iej – p o wied ział wres zcie u rzęd n ik . – Ch ętn ie. Id ąc za n im, o p u ś ciliś my s alę i ro zb awio n e to warzy s two . M ilczeliś my zg o d n ie aż d o ch wili, g d y zamk n ęły s ię za n ami d rzwi i zn aleźliś my s ię n a k o ry tarzu . Wted y J o n es zwró cił s ię d o es k o rtu jąceg o n as mężczy zn y : – Nie zap rzeczam, is to tn ie n ie p o win n o n as tu b y ć, a n as za wizy ta to , n ajd elik atn iej mó wiąc, p o ważn e n aru s zen ie p ro to k o łu . M o g ę za to jed y n ie p rzep ro s ić. Zap ewn iam jed n ak , że mo i zwierzch n icy g o to wi s ą zad o ś ću czy n ić p ań s twu za mó j b łąd . Teraz zaś , jeś li n ie ma p an n ic p rzeciwk o temu , o d d alę s ię wraz

z p rzy jacielem. – Bard zo mi p rzy k ro – o d p arł u rzęd n ik – ale n ie d o mn ie n ależy d ecy zja. M u s zę n ajp ierw p o ro zmawiać z p rzeło żo n y mi, zan im p o zwo lę p an o m o d ejś ć. – Sk in ął d ło n ią. – Tam jes t p u s ty p o k ó j. Zech cą p an o wie zaczek ać k ilk a min u t, to n ap rawd ę n ie p o trwa d łu g o . Nie mo g liś my s tawiać o p o ru . Praco wn ik p o s els twa wp ro wad ził n as d o p o mies zczen ia, k tó re, jak s ię d o my ś liłem, mu s iało s łu ży ć n a co d zień jak o p o czek aln ia d la p eten tó w. J ed y n y m wy p o s ażen iem b y ły trzy k rzes ła o raz s to lik . Na ś cian ie wis iał p o rtret Ben jamin a Harris o n a, d wu d zies teg o trzecieg o p rezy d en ta Stan ó w Zjed n o czo n y ch . Za o k n em u jrzeliś my ś wiatła Victo ria Street, a n ieco b liżej, w d o le, b las k wciąż p ło n ący ch p o ch o d n i. Drzwi zamk n ęły s ię za n ami i zo s taliś my s ami. J o n es o p ad ł ciężk o n a k rzes ło . – Fataln a s p rawa – zau waży ł. – To ws zy s tk o mo ja win a – d o d ałem czy m p ręd zej. – Brak mi s łó w, żeb y p o wied zieć, jak b ard zo żału ję, że d ałem s ię p o n ieś ć imp u ls o wi i s p ro wad ziłem n as tu taj. – Tak czy o wak , b y ł to ch y b a wy s iłek s k azan y n a n iep o wo d zen ie. J ed n ak że n ie win ię cię, Ch as e. To ja p o d jąłem d ecy zję, a n ie b ez zn aczen ia b y ło i to , że zjawili s ię tu o b aj b racia M o rtlak e’o wie. – J o n es p o k ręcił g ło wą. – To p o wied ziaws zy , d o d ać mu s zę, że wo lę n ie my ś leć o ty m, co n as czek a. – Nie wy rzu cą p an a ze s łu żb y . – By ć mo że n ie b ęd ą mieli wy b o ru . – A jak ie to ma zn aczen ie? – wy k rzy k n ąłem. – Po s iad a p an n ajb ard ziej n iezwy k ły u my s ł, jak i k ied y k o lwiek miałem o k azję p o zn ać. Od ch wili, g d y s p o tk aliś my s ię w M eirin g en , wid ziałem, jak b ard zo ró żn i s ię p an o d Les trad e’a i całej res zty . Przez ws zy s tk ie lata p racy d la Pin k erto n a n ie s p o tk ałem an i jed n eg o ag en ta, k tó ry p rzy p o min ałb y p an a. I n awet jeś li Sco tlan d Yard zd ecy d u je s ię zrezy g n o wać z p ań s k ich u s łu g , d ro g i p an ie J o n es , to jes zcze p o żału je i b ęd zie p an a s zu k ał. Lo n d y n p o trzeb u je n o weg o d etek ty wa-k o n s u ltan ta. Sam p an to p o wied ział, led wie wczo raj. – Is to tn ie, my ś lałem o ty m. – Niech więc p an p rzek u je te my ś li w czy n . A mo że i ja zo s tan ę tu n a d łu żej, jak s u g ero wała p ań s k a żo n a? Dlaczeg o n ie? M o g ę zo s tać p ań s k im Wats o n em i z g ó ry o b iecu ję, że b ęd ę p an a u k azy wał w b ard ziej k o rzy s tn y m ś wietle! – Uś miech n ął s ię n a

te s ło wa i p o d s zed ł d o o k n a, b y s p o jrzeć n a g ru p k i s łu żący ch i p o wo zy czek ające n a g o ś ci. – Właś ciwie d laczeg o mielib y ś my tu czek ać? – d o rzu ciłem. – Do d iab ła z ty m, p an ie J o n es , ru s zajmy w s wo ją d ro g ę. Z k o n s ek wen cjami zmierzy my s ię ju tro . Zan im jed n ak J o n es mi o d p o wied ział, d rzwi o two rzy ły s ię i d o p o k o ju ws zed ł ten s am u rzęd n ik . Zb liży ł s ię d o mn ie i zaciąg n ął zas ło n ę, b ezczeln ie o d cin ając mn ie o d wid o k u n a u licę. – M o żemy ju ż iś ć? – zap y tałem. – Nie, s ir. Trzeci s ek retarz p rag n ie p o ro zmawiać z p an ami n a o s o b n o ś ci. – Gd zie g o zn ajd ziemy ? – Zaraz tu p rzy jd zie. Led wie p ad ła o d p o wied ź, d o s trzeg łem ru ch w k o ry tarzu i d o łączy ł d o n as trzeci s ek retarz. Od razu ro zp o zn ałem w n im o weg o n is k ieg o , s iwo wło s eg o mężczy zn ę, k tó ry łajał k eln era u wejś cia d o s ali b alo wej. Teraz, g d y s tan ęliś my b lis k o s ieb ie, wy d ał mi s ię jes zcze d ro b n iejs zy – p rzy p o min ał tę k u k iełk ę, k tó rą J o n es k u p ił s wo jej có rce. M iał b ard zo k rąg łą twarz z b lis k o – n iemal zb y t b lis k o s ieb ie – o s ad zo n y mi o czami, n o s em i u s tami. Wło s y miał rzad k ie i s łab e; p rześ wity wała s p o d n ich s k ó ra u s ian a wątro b ian y mi p lamk ami. Najd ziwn iejs ze jed n ak b y ły jeg o p alce, k tó re, ch o ć id ealn ie k s ztałtn e, b y ły zd ecy d o wan ie zb y t małe w s to s u n k u d o rąk . Wy d awało mi s ię, że p o win n y b y ć d wu k ro tn ie d łu żs ze. – Dzięk u ję, p an ie Is h am – p o wied ział ty m s wo im d ziwn y m, wy s o k im g ło s em, n a k tó ry ju ż wcześ n iej zwró ciłem u wag ę. – Us iąd ziemy , p an o wie? Sp rawa jes t wy jątk o wo n iezręczn a, a ja mam n iewiele czas u . Us ied liś my . – Pan o wie p o zwo lą, że s ię p rzed s tawię. Co leman De Vries s , trzeci s ek retarz p o s els twa Stan ó w Zjed n o czo n y ch Amery k i. Pan in s p ek to r Ath eln ey J o n es ze Sco tlan d Yard u ? – J o n es s k in ął g ło wą. – A p an to ...? –

Nazy wam

s ię

Fred erick

Ch as e.

J es tem

o b y watelem

amery k ań s k im,

wy s łan n ik iem Ag en cji Pin k erto n a w No wy m J o rk u . – Po co p an o wie p rzy s zli? Ty m razem o d p o wied ział mu J o n es : – Z p ewn o ś cią s ły s zał p an o n ies ły ch an y m atak u n a s ied zib ę Sco tlan d Yard u , d o k tó reg o d o s zło d wa d n i temu . Otó ż wierzę, że to ja b y łem celem zamach u , k tó ry k o s zto wał ży cie d wó ch n as zy ch lu d zi i n araził n a s zwan k zd ro wie wielu in n y ch . – I ś led ztwo w tej s p rawie d o p ro wad ziło p an ó w tu taj?

– Tak . Sąd zimy , że czło wiek o d p o wied zialn y za atak mo że k o rzy s tać z o ch ro n y amery k ań s k ieg o p o s els twa. – Kto to tak i? – Nazy wa s ię Claren ce Dev ereu x . De Vries s p o k ręcił g ło wą. – Nie licząc amb as ad o ra i jeg o małżo n k i, w p lacó wce tej zatru d n io n y ch jes t n a s tałe zaled wie d wu n as tu lu d zi – o d p arł. – Zap ewn iam p an ó w, że n ig d y n ie s p o tk ałem czło wiek a, o k tó ry m mo wa. I o czy wiś cie d o s k o n ale wiemy o ty m, co s ię wy d arzy ło w s ied zib ie Sco tlan d Yard u ; jak mó g ł p an p o my ś leć, że jes t in aczej? Pan Lin co ln o s o b iś cie wy s łał k o n d o len cje k o mis arzo wi lo n d y ń s k iej p o licji. Ro zu miem, jak b ard zo zależy p an u n a zatrzy man iu s p rawcy , i to za p o mo cą ws zelk ich d o s tęp n y ch ś ro d k ó w, lecz jed n o cześ n ie b rak mi s łó w, b y o p is ać, jak b ard zo n ies to s o wn ie p an p o s tąp ił, p rzy ch o d ząc n a to p rzy jęcie ze s wy m k o leg ą. Z p ewn o ś cią s ły s zał p an , in s p ek to rze, o zas ad zie ek s tery to rialn o ś ci – s ied zib a amb as ad o ra jes t ch ro n io n a p rzez b ry ty js k ie p rawo i wd arcie s ię d o n iej fu n k cjo n ariu s za miejs co wej p o licji jes t rażący m n aru s zen iem p ro to k o łu międ zy n aro d o weg o . – Ch wileczk ę! – zawo łałem. – Wid zieliś my d ziś wieczo rem, w ty m b u d y n k u , d wó ch mężczy zn – Ed g ara i Lelan d a M o rtlak e’ó w – o k tó ry ch jed n o wiemy n a p ewn o : s ą g an g s terami n ajp o d lejs zeg o s o rtu . Wid ziałem ich ak ta w Ag en cji Pin k erto n a. Wiem, k im s ą n ap rawd ę. Ows zem, mo że wy s zliś my z in s p ek to rem J o n es em p o za ramy p rawa, ale czy n ap rawd ę ma p an zamiar s ied zieć tu i u tru d n iać n am p racę, zwłas zcza w ś wietle n ied awn y ch wy d arzeń ? – Zad an iem teg o p o s els twa jes t ch ro n ien ie in teres ó w o b y wateli Stan ó w Zjed n o czo n y ch – o d p arł De Vries s . To n jeg o g ło s u s ię n ie zmien ił, ale w o czach wid ziałem g n iewn e b ły s k i. – O ile mi wiad o mo , d waj d żen telmen i, o k tó ry ch mo wa, s ą b izn es men ami i n ik im więcej. Czy żb y p o s iad ali p an o wie d o wo d y ich p rzes tęp czej d ziałaln o ś ci w ty m k raju ? Czy is tn ieje jak ik o lwiek p rzek o n u jący p o wó d d o mag an ia s ię ich ek s trad y cji? Nie? Tak też my ś lałem. I p o zwo lę s o b ie d o d ać, że d o rzu can ie zn ies ławien ia d o lis ty zarzu tó w, k tó re zo s tan ą p an o m p o s tawio n e, n ie p o p rawi was zeg o p o ło żen ia. – Co p an zamierza? – s p y tał J o n es . – Ws p ó łczu ję p an u , in s p ek to rze J o n es . – Wy raz twarzy trzecieg o s ek retarza ws k azy wał n a to , że jes t wręcz o d wro tn ie. Lu źn o zap ló tł p alce d ło n i zło żo n y ch n a k o lan ach . – Z s ameg o ran a zamierzam zło ży ć o ficjaln ą s k arg ę d o p ań s k ich p rzeło żo n y ch i n ie p rzy jmę żad n ej in n ej o d p o wied zi p o za o b ietn icą, że zo s tan ie p an

zwo ln io n y ze s łu żb y . Co s ię zaś ty czy p ań s k ieg o p rzy jaciela, to n iewiele mo żemy zro b ić, b y u trzy mać w k arb ach ag en tó w Pin k erto n a. Sły n ą ze s wy ch n iezliczo n y ch ek s ces ó w i n ieo d p o wied zialn eg o zach o wan ia. Sp rawię, że zo s tan ie p an wy d alo n y z teg o k raju , p an ie Ch as e, a w Amery ce n ajp rawd o p o d o b n iej s tan ie p an p rzed s ąd em. To ws zy s tk o , p an o wie. M u s zę wracać n a p rzy jęcie. Kto ś was o d p ro wad zi d o d rzwi. J o n es ws tał. – M am p y tan ie – p o wied ział. – J ak ie mian o wicie? – Gd y ws zed ł p an d o teg o p o k o ju , wy mien ił p an b ezb łęd n ie mo je imię i n azwis k o : Ath eln ey J o n es . Zas tan awiam s ię, s k ąd p an wziął tę in fo rmację, s k o ro n ik t tu taj, n awet b racia M o rtlak e, n ie wy mien ił mo jeg o imien ia? – Nie wid zę związk u ... – Ale ja wid zę! Ku mo jemu zd u mien iu J o n es p o d s zed ł en erg iczn y m k ro k iem d o o k n a i s tan o wczy m ru ch em las k i o d s u n ął zas ło n ę. Przez k ró tk ą ch wilę s ąd ziłem, że ch ciał n am co ś p o k azać, lecz zaraz u ś wiad o miłem s o b ie, jak i n ap rawd ę p rzy ś wiecał mu cel. Po s u n ięcie J o n es a wy warło n a trzecim s ek retarzu zd u miewające wrażen ie. By ło tak , jak b y k to ś u d erzy ł g o w twarz. Przez mo men t s ied ział s zty wn o n a k rześ le, b ez tch u s p o g ląd ając p rzed s ieb ie s zero k o o twarty mi o czami. Po tem zaś o d wró cił s ię g wałto wn ie, n ie mo g ąc zn ieś ć wid o k u ś wiata za o k n em rezy d en cji. – Od rad załb y m p an u d o n o s zen ie n a mn ie k o mu k o lwiek , p an ie Dev ereu x ! – zawo łał mó j to warzy s z. – Dev ereu x ...? – Zerwałem s ię n a ró wn e n o g i, s p o g ląd ając n a s k u lo n eg o s ek retarza. – Teraz ju ż ws zy s tk o jas n e – ciąg n ął J o n es . – Na p rzy k ład związk i międ zy Lav elle’em, b raćmi M o rtlak e’ami i amery k ań s k im p o s els twem. Przy czy n a, d la k tó rej p as ażero wie b ro u g h ama wy s ied li właś n ie tu taj. I d laczeg o tak tru d n o b y ło cię zn aleźć, Dev ereu x . Ciek awe, czy p an Lin co ln wie, jak ą k reatu rę zatru d n ił n a s tan o wis k u trzecieg o s ek retarza. – Zas ło n y ! – zajęczał p is k liwy m g ło s em czło wiek , k tó ry p rzed s tawił s ię n am jak o Co leman De Vries s . – Zaciąg n ijcie je, d o ch o lery ! – Nie mam zamiaru . Przy zn aj s ię, k im jes teś ! – Nie macie p rawa tu p rzeb y wać! Precz! – Właś n ie wy ch o d zimy , z włas n ej wo li. Ale co ś ci p o wiem, Dev ereu x : teraz ju ż

wiemy , k im jes teś . Wiemy , g d zie cię s zu k ać. I ch o ć jes zcze p rzez jak iś czas mo żes z s ię u k ry wać w amery k ań s k im p o s els twie, n ie licz n a to , że k to ś cię o ch ro n i. Zn aleźliś my cię i ju ż n ie wy p u ś cimy ! – Zg in ies z, zan im s ię d o mn ie zb liży s z. – Nie s ąd zę! – Nic mi n ie zro b is z. I p rzy s ięg am, że p o żału jes z teg o d n ia! J o n es b y ł ju ż g o tó w wy jś ć, ale ja n ie. – Ty jes teś Dev ereu x ? – wy ced ziłem, p o ch y lając s ię n ad ty m mały m, d rżący m czło wieczk iem. – Ty m g en ialn y m p rzes tęp cą, k tó ry tak d łu g o b u d ził w n as lęk ? To ty p rzy b y łeś d o Lo n d y n u , s ąd ząc, że b ez tru d u p o d p o rząd k u jes z s o b ie miejs co wy p ó łś wiatek ? Gd y b y n ie o czy wis te d o wo d y , n ig d y b y m w to n ie u wierzy ł, b o p atrząc n a cieb ie, czu ję jed y n ie p o g ard ę. Dev ereu x wark n ął jak zwierzę i rzu cił s ię n a mn ie. By łb y mn ie p o ch wy cił, g d y b y J o n es mn ie n ie o d ciąg n ął. – Nie mo żemy g o ares zto wać? – zawo łałem. – Przeb y łem p ó ł ś wiata, żeb y g o d o p aś ć. Nie mo żemy tak g o zo s tawić! – W tej ch wili n ic n ie mo żemy zro b ić. Tu n ie s ięg a mo ja ju ry s d y k cja. – J o n es ... – Wy b acz mi, Ch as e. Wiem, co czu jes z, ale n ie mamy wy b o ru . M u s imy s tąd wy jś ć, i to n aty ch mias t. Nie mo żemy p o zwo lić, żeb y k to ś n as tu p rzy łap ał. Słu ch ałem g o , ale my ś lałem ty lk o o ty m, żeb y zaatak o wać Dev ereu x , De Vries s a, czy jak tam lu b ił s ię zwać. Zd emas k o wan y , wciąż d rżał i p rzy my k ał o czy . Po my ś lałem o k rwawy m tro p ie, k tó ry d o p ro wad ził n as aż tu taj, o lo s ie J o n ath an a Pilg rima, b ezlito ś n ie zamo rd o wan eg o p rzez teg o o s o b n ik a i jeg o s łu g u s ó w. Pamiętałem, ile zad ał cierp ien ia. Czu ję, że g d y b y m o weg o d n ia n ie zo s tawił n o ża w h o telu , b ez n amy s łu zato p iłb y m jeg o o s trze w ciele teg o s zu b rawca. J o n es trzy mał mn ie mo cn o . – Ch o d źmy ! – Nie mo żemy ! – Ale mu s imy ! Nie mamy p rzeciwk o n iemu d o wo d ó w, jeś li n ie liczy ć p o g ło s ek o tej o s o b liwej ch o ro b ie p s y ch iczn ej, k tó ra, jak wid ać, k o mp letn ie o d eb rała mu s iły . – Zg in iecie za to – s y k n ął Dev ereu x . Sied ział s k u lo n y , zas łan iając o czy d ło n ią. – A b ęd zie to p o wo ln a ś mierć. Zap łacicie mi za to . Ch ciałem mu o d p o wied zieć, lecz J o n es wy wló k ł mn ie z p o k o ju . Ko ry tarz b y ł

p u s ty i n ik t n ie p ró b o wał n as zatrzy mać, g d y s zliś my s ch o d ami w d ó ł i d alej, w s tro n ę u licy . Do p iero g d y s tan ęliś my za b ramą p o s els twa, u wo ln iłem s ię z u ś cis k u p rzy jaciela i o b ró ciłem n a p ięcie, o d d y ch ając p ły tk o ch ło d n y m p o wietrzem wieczo ru . – To b y ł Dev ereu x ! Claren ce Dev ereu x ! – We włas n ej o s o b ie. Czy ż to n ie o czy wis te? Gd y zo b aczy liś my g o p o raz p ierws zy , jes zcze w h o lu , s tał ty łem d o wejś cia – to o b jaw ag o rafo b ii. Nawet s ię n ie o b ejrzał! A p o tem, zan im ws zed ł d o p o k o ju , d o k tó reg o n as zap ro wad zo n o , wy s łał n ajp ierw s wo jeg o czło wiek a, k tó ry b ez wid o czn ej p rzy czy n y zaciąg n ął zas ło n y . – J o n es zaś miał s ię cich o . – I jes zcze to n azwis k o ! Oto i lu d zk a p ró żn o ś ć. Co leman De Vries s . CD. Wy b rał te s ame in icjały ! – Ale czy n ap rawd ę mu s ieliś my zo s tawić g o w s p o k o ju ? Na miło ś ć b o s k ą, J o n es , p rzecież właś n ie złap aliś my n ajwy b itn iejs zeg o p rzes tęp cę p o k o len ia – i tak p o p ro s tu wy s zliś my , n ie zatrzy maws zy g o , n ie p o wied ziaws zy n awet jed n eg o s ło wa! – Gd y b y ś my s p ró b o wali g o ares zto wać, s tracilib y ś my ws zy s tk o . Wes zliś my tam in co g n ito , a p rzez to zn aleźliś my s ię w n iep ewn y m p o ło żen iu . Nie wątp ię, że p an Lin co ln i jeg o k o led zy n ie mają p o jęcia, jak iemu czło wiek o wi zap ewn iają immu n itet, ale in s ty n k to wn ie p ró b o walib y g o b ro n ić, b o s ąd zą, że jes t jed n y m z n ich . – J o n es u ś miech n ął s ię s mu tn o . – Có ż, w k o ń cu zmien iły s ię reg u ły g ry . M amy s wo b o d ę d ziałan ia; mo żemy s ię p rzeg ru p o wać i zap lan o wać k o lejn y ru ch . – Żeb y g o ares zto wać! – Natu raln ie. Sp o jrzałem zn o wu n a amery k ań s k ie p o s els two – n a p o wo zy , lo k ajó w, mig o tliwe ś wiatła. Tak , to b y ła p rawd a. Zn aleźliś my Claren ce’a Dev ereu x . Po zo s tał ty lk o jed en p ro b lem: J ak , n a Bo g a, wy wab imy g o z k ry jó wk i?

14 Pułapka

Ź

le s p ałem tamtej n o cy . Sp o k ó j zak łó cał mi zn o wu mó j k ło p o tliwy s ąs iad , k tó ry , jak s ię wy d awało , n ig d y n ie o p u s zczał s weg o p o k o ju , co n ie p rzes zk ad zało mu b y ć zły m d u ch em h o telu . Nie jad ł ś n iad ań an i k o lacji. J ak twierd ziła p o k o jó wk a, zameld o waliś my s ię teg o s ameg o d n ia, lecz o n o d tamtej p o ry an i razu n ie wy s zed ł za p ró g . Zas tan awiałem s ię, czy s ię z n im n ie ro zmó wić, ale p o rzu ciłem tę my ś l. M ó g ł p rzecież b y ć zu p ełn ie n iewin n y m p o d ró żn y m, g ro źn y m jed y n ie w mo jej n ies p o k o jn ej wy o b raźn i. Przecież g d y b y n ie to , że s ły s załem wciąż jeg o h ałaś liwy k as zel i raz wid ziałem g o z d alek a w o k n ie, n awet b y m n ie wied ział o jeg o is tn ien iu . O wiele b ard ziej wy p ro wad ziły mn ie z ró wn o wag i d ziwaczn e s n y , w k tó ry ch p o jawił s ię Claren ce Dev ereu x . Wid ziałem jeg o twarz, jeg o wred n e o czy i te n ied o rzeczn ie małe p alce, tak n iep as u jące d o d ło n i mężczy zn y . „Nie jad am mięs a!”, s ły s załem we ś n ie jeg o k rzy k . Zaraz p o tem leżałem ju ż n a wielk im talerzu , o b o k k tó reg o s p o czy wały n ó ż i wid elec – b y łem p ewn y , że Dev ereu x zaraz mn ie p o żre. Po tem p rzen io s łem s ię d o p o s els twa, d o Ro b erta Lin co ln a i jeg o żo n y . I zn o wu b y łem w Blad es to n Ho u s e, s tałem w k ału ży k rwi. Wres zcie wró ciłem n ad wo d o s p ad Reich en b ach i ru n ąłem w d ó ł, k u wieczn o ś ci. Czu jąc n a s o b ie p o to k i zimn ej wo d y , o two rzy łem o czy – leżałem w h o telo wy m łó żk u , w zmiętej p o ś cieli, a s tru g i u lewn eg o d es zczu b iły o s zy b ę. Nie miałem ap ety tu . Zjad łem ty lk o s y mb o liczn e ś n iad an ie, b o n ie mo g łem s ię d o czek ać s p o tk an ia z J o n es em. J ak ie s k u tk i mo g ła p rzy n ieś ć n as za n o cn a wy p rawa? Ok azało s ię, że n o win y n ie s ą n ajlep s ze. Wb rew mo im o czek iwan io m d o k o mis arza lo n d y ń s k iej p o licji wp ły n ęła o ficjaln a s k arg a n a J o n es a. – Nas z p rzy jaciel, Co leman De Vries s , miał czeln o ś ć p o d p is ać ją włas n ą ręk ą – o p o wiad ał J o n es , g d y s ied zieliś my w d o ro żce. Bło to z k ału ż, p amiątek p o n o cn ej b u rzy , try s k ało s p o d k ó ł n a ws zy s tk ie s tro n y . – Od eb raliś my p is mo d ziś ran o , o d ziewiątej. Szy b k a ro b o ta, n iep rawd aż? – Co s ię teraz s tan ie? – s p y tałem. – Niemal n a p ewn o s tracę p o s ad ę.

– To mo ja win a... – Nie ma o czy m mó wić, to b ez zn aczen ia. M o ja k o ch an a Els p eth b ęd zie zach wy co n a. Zres ztą mamy jes zcze k ilk a d n i, zan im p o d jęte zo s tan ą o ficjaln e d ziałan ia: n ajp ierw p rzes łu ch an ie, p o tem k o mis ja, p o tem rap o rt, p o tem k o n tro la rap o rtu i wres zcie rek o men d acja – tak p racu je b ry ty js k a p o licja. A zan im zro b i s wo je, zd ąży my s p o ro zd ziałać. – Ale co k o n k retn ie? – Przy zn aję, że s to imy p rzed d y lematem. Nie mo żemy ares zto wać Claren ce’a Dev ereu x . Tru d n o b ęd zie n awet p o d d ać g o p rzes łu ch an iu b ez zg o d y amb as ad o ra, a zg o d y tej n ajp rawd o p o d o b n iej n ie u zy s k amy , p rzez wzg ląd n a wy d arzen ia z wczo rajs zeg o wieczo ru . Zres ztą – czy mamy materialn e d o wo d y p rzes tęp czej d ziałaln o ś ci trzecieg o s ek retarza? – Wid ział p an ak ta, k tó re p rzy wio złem z No weg o J o rk u , in s p ek to rze. I s ły s zał p an o p o wieś ć s weg o k o leg i, Stan ley a Ho p k in s a. Nazwis k o Dev ereu x jes t ju ż zn an e n a u licach Lo n d y n u . – W p rzeciwień s twie d o n azwis k a Co leman a De Vries s a. M u s zę p rzy zn ać, że u k ry wan ie s ię p rzes tęp cy za immu n itetem d y p lo maty czn y m to n ad er s p ry tn y k o n cep t. – J o n es zach ich o tał. Nap rawd ę n ie wy g ląd ał n a zn iech ęco n eg o . – Nie, n ie, jes t ty lk o jed en s p o s ó b n a s ch wy tan ie p an a Dev ereu x : mu s imy mian o wicie złap ać g o n a g o rący m u czy n k u . In n y mi s ło wy , zas tawić p u łap k ę. Do p ad n iemy g o , g d y ty lk o wy ch y li n o s z amery k ań s k ieg o p o s els twa. – Od czeg o zaczn iemy ? – Od p o wied ź, mó j d ro g i, jes t ab s o lu tn ie o czy wis ta. W is to cie... Wo źn ica, wo ln iej! Zd aje s ię, że jes teś my n a miejs cu . Nie jech aliś my d łu g o , a g d y s ię ro zejrzałem, u ś wiad o miłem s o b ie, że s to imy zn o wu u wy lo tu Ch an cery Lan e. W n atło k u in n y ch wy d arzeń n iemal zap o mn iałem ju ż o Silas ie Beck etcie i jeg o n ad er n iep rzy jazn y m zak ład zie fry zjers k im. Gd y wy s iad aliś my , u jrzałem g ru p ę k o n s tab li czek ający ch n a n as w miejs cu , z k tó reg o n ie mó g ł ich d o s trzec an i właś ciciel zak ład u , an i k atary n iarz, k tó reg o twó rczo ś ć n ies tety s ły s zeliś my d o s k o n ale, ch o ć s taliś my za ro g iem. – Trzy maj s ię b lis k o mn ie – p o lecił J o n es , p o czy m zwró cił s ię d o n ajb liżej s to jąceg o fu n k cjo n ariu s za: – Wiecie, co macie ro b ić? – Tak jes t. – Po d żad n y m p o zo rem n ie p o k azu jcie s ię, p ó k i n ie wejd ziemy d o zak ład u . Tak , to b y ło co ś jes zcze, co J o n es o d zied ziczy ł p o Sh erlo ck u Ho lmes ie:

d o p ro wad zający mn ie d o fu rii zwy czaj n iewy jaś n ian ia n iczeg o aż d o o s tatn iej ch wili – a mo że i d łu żej, b o n ie o d ezwał s ię an i s ło wem, g d y wy s zliś my zza węg ła i ru s zy liś my alejk ą wio d ącą d o Stap les In n Gard en s . Gd y ty lk o s ię p o jawiliś my , k atary n iarz p rzes tał g rać, a ja p rzy p o mn iałem s o b ie, że p o p rzed n im razem zach o wał s ię id en ty czn ie. Sp o d ziewałem s ię, że J o n es wejd zie wp ro s t d o fry zjera – czy n ie p o to tu p rzy jech aliś my ? – ale o n p o d s zed ł p ro s to d o mu zy k an ta. – To n ik d o wło s ó w, s ir? – s p y tał k atary n iarz. – Go len ie czy s trzy żen ie? – Dzięk u ję, n ie d ziś – o d p arł J o n es . – Ale s k o ro ju ż o ty m mo wa, to b ard zo ch ciałb y m wied zieć, jak wy g ląd a p ań s k a fry zu ra. – Zan im k atary n iarz zd ąży ł zap ro tes to wać, mó j to warzy s z zd jął mu z g ło wy k ap elu s z, o d s łan iając s zo p ę jas n o ru d y ch wło s ó w. – Tak my ś lałem. – To zn aczy ? – s p y tałem. – Ru d e wło s y ! – Ale có ż k o lo r jeg o wło s ó w ma ws p ó ln eg o ze s p rawą? – Ws zy s tk o , d ro g i Ch as e. – Zn o wu zwró cił s ię d o o b u rzo n eg o mu zy k an ta. – Pan Du n can Ro s s , jak s ąd zę? No , p rzy n ajmn iej d wa lata temu u ży wał p an teg o n azwis k a. Tak n ap rawd ę jed n ak n azy wa s ię p an Arch ie Co o k e i n ie p o raz p ierws zy an g ażu je s ię w tak ie p rzed s ięwzięcie! – Wid ać b y ło , że wy raźn ie p rzes tras zo n y k atary n iarz n ajch ętn iej d ałb y d rap ak a, ale o b ju czo n y in s tru men tem n ie miał n a to n ajmn iejs zy ch s zan s . J o n es ch wy cił g o p o d ramię. – Wejd ziemy razem d o zak ład u fry zjers k ieg o . Rad zę n ie p ak o wać s ię w k ło p o ty ; mo że p an n a ty m s p o ro zy s k ać. – J es tem u czciwy m o b y watelem! – zap ro tes to wał Co o k e. – Gram mu zy k ę, b o mi p łacą za rek lamo wan ie u s łu g fry zjers k ich , i n ic więcej n ie wiem! – Wy s tarczy ju ż, Arch ie, ja i tak wiem o ws zy s tk im. M o że s ię p an wy p rzeć s weg o ws p ó ln ik a, s k o ro tak a wo la, ale n ie marn u jmy d łu żej mo jeg o czas u . Przes zliś my we trzech n a d ru g ą s tro n ę u licy i wk ro czy liś my d o zan ied b an eg o s alo n u , w k tó ry m s p o tk aliś my wcześ n iej Silas a Beck etta. Zau waży łem, że Arch ie mo cn o u ty k a. Led wie zamk n ęły s ię za n ami d rzwi, zjawił s ię fry zjer – i ty m razem p rzy s zed ł p ro s to z p iwn icy . Zd u miał s ię, zo b aczy ws zy z n ami k atary n iarza, ale jed n o s p o jrzen ie n a J o n es a wy s tarczy ło , b y zro zu miał, że g ra – czy mk o lwiek b y ła – d o b ieg ła k o ń ca. Po my ś lałem, że o d wró ci s ię i s p ró b u je u ciec – mo g ło p rzecież is tn ieć d ru g ie wy jś cie z b u d y n k u – ale J o n es p rzewid ział i to . – Nie ru s zaj s ię, J o h n ie Clay ! – ro zk azał, p o czy m wy p u ś cił ramię k atary n iarza i p o p ch n ął g o w s tro n ę o k ry teg o mo cn o ju ż wy tartą s k ó rą fo tela. – Tak , tak , zn am two je p rawd ziwe n azwis k o . I wiem d o k ład n ie, czy m s ię tu zajmu jes z. Nie p ró b u j

u ciek ać. Po licja p iln u je o b u wy lo tó w u liczk i. J eś li mi zau fas z i zag ras z u czciwie, is tn ieje s zan s a, że ta h is to ria s k o ń czy s ię d la cieb ie wcale n ie n ajg o rzej. Fry zjer zas tan awiał s ię p rzez k ró tk ą ch wilę, a p o tem s flaczał, zg arb ił s ię, jak b y zs u n ął z ramio n n iewid zialn y p łas zcz. Zmien ił s ię n awet jeg o g ło s . – Pro s zę mi mó wić „p an ie Clay ” – p o wied ział. – Dziwię s ię, że tak s zy b k o zwo ln io n o p an a z więzien ia. – Sęd zia, n ad er cy wilizo wan y d żen telmen , w p o rę d o s trzeg ł s zk o d y , k tó re n azb y t d łu g i wy ro k mó g łb y wy rząd zić mo jej d elik atn ej p s y ch ice. – Tru d n o b y ło u wierzy ć, że ro zmawiamy z ty m s amy m czło wiek iem! – Nie wy k lu czam, że p o mo cą b y ło i to , że d ziwn y m zb ieg iem o k o liczn o ś ci ch o d ziliś my n ieg d y ś d o tej s amej s zk o ły . – Co ...? – zacząłem. – Po zwó l, że p rzed s tawię cię p an u J o h n o wi Clay o wi, zn an emu mo rd ercy , zło d ziejo wi, włamy waczo wi i fałs zerzo wi – b o tak mn iej więcej o p is ał g o Sh erlo ck Ho lmes . To p rzes tęp ca wy jątk o wo p o my s ło wy , Ch as e, p o my s ło d awca tak zwan ej Lig i Ru d o wło s y ch . – Nap ad p rzy Co b u rg Sq u are! – wy k rzy k n ąłem. Czy ż n ie wid ziałem wy cin k a z g azety n a ten temat, wis ząceg o n a ś cian ie g ab in etu J o n es a? – Ud aremn io n y n ap ad . Gd y b y łem tu p o raz p ierws zy , jak o ś n ie mo g łem u wierzy ć, że mam p rzed s o b ą teg o s ameg o J o h n a Clay a, k tó ry raz jes zcze p ró b u je zas to s o wać s wó j u lu b io n y modus operandi. Szy b k o jed n ak o d k ry łem, że właś n ie tak jes t. Po zwo li p an , że wy jaś n ię, p an ie Clay ? – Niech p an ro b i, co p an u waża za s to s o wn e. M n ie ju ż ws zy s tk o jed n o . – Do s k o n ale. Otó ż mamy zak ład fry zjers k i s p ecjaln ie p o my ś lan y tak , b y o d s tras zał k lien tó w. Nie d o ś ć, że jes t tu zwy czajn ie b ru d n o , to jes zcze s am właś ciciel n o s i k o s zmarn ą fry zu rę. J ed y n ie g łu p iec zas iad łb y w ty m fo telu n a łas ce czło wiek a z b rzy twą w ręk u ; g łu p iec też k u p iłb y to n ik d o wło s ó w, k tó reg o g łó wn y m s k ład n ik iem jes t k lej. Wy zn aję, że ja s am czu łb y m s ię b ezp ieczn iej w s alo n ie Sween ey a To d d a! Lecz właś n ie o to ch o d ziło p an u Clay o wi, k tó ry p o trzeb o wał czas u , b y zajmo wać s ię zn aczn ie ważn iejs zy mi s p rawami. Otó ż p o d ru g iej s tro n ie u licy mieś ci s ię Ko mp an ia Dep o zy to wa Ch an cery Lan e, o d p o n ad p ięciu lat u trzy mu jąca s k ry tk i s ejfo we d la n ajzamo żn iejs zy ch ro d zin lo n d y ń s k ich . – Sześ ć ty s ięcy s ejfó w – u ś ciś lił Clay , n ie k ry jąc s mu tk u . – Pan Clay zaczął więc k o p ać tu n el p o d u liczk ą, b y włamać s ię d o s k arb ca Ko mp an ii Dep o zy to wej. J eg o ws p ó ln ik , Arch ie Co o k e, b y ł mu n iezb ęd n y , a to z d wó ch p o wo d ó w. Po p ierws ze, o d p y ch ający jazg o t jeg o k atary n k i zn ak o micie

mas k o wał o d g ło s y k o p an ia d o b ieg ające s p o d ziemi. Po ło żen ie tu n elu , n awias em mó wiąc, łatwo u s talić, o b s erwu jąc miejs ce, w k tó ry m s taje n as z d ro g i Arch ie. Zd aje s ię, że cel jes t ju ż b lis k i? – J es zcze d zień i ro b o ta b y łab y s k o ń czo n a. – Po d ru g ie, k atary n iarz o s trzeg ał p an a Clay a o ty m, że k to ś zb liża s ię d o s alo n u . – Przes tawał g rać! – wtrąciłem. – Otó ż to . Pan Clay wied ział, co o zn acza n ag ła cis za, i czy m p ręd zej wy ch o d ził n a p o wierzch n ię. Nie miał jed n ak d o ś ć czas u , b y zmien ić s p o d n ie. Od razu zau waży łem, jak b ard zo s ą p o g n iecio n e n a wy s o k o ś ci k o lan . Nawias em mó wiąc, s p o s trzeg ł to s weg o czas u i Sh erlo ck Ho lmes . – Py tał p an g o , czy jes t relig ijn y z n atu ry . – Bo wid ziałem, że s p ęd za s p o ro czas u n a k lęczk ach . Gd y b y s ię mo d lił, wy g ląd ało b y to p o d o b n ie. Kied y jed n ak wy zn ał mi, że n ie b y wa w k o ś ciele, wied ziałem, że mo je p o d ejrzen ia s ą s łu s zn e. Po p rzed n im razem zn alazł wielce o ry g in aln y s p o s ó b n a wy wab ien ie właś ciciela z p ewn eg o lo n d y ń s k ieg o lo mb ard u ; p rzy k ład o b ecn y d o wo d zi, że z b ieg iem lat n ie s tracił s wej p o my s ło wo ś ci. J o h n Clay s k ło n ił s ię lek k o . Na jeg o o s o b liwej, jak b y ch ło p ięcej twarzy p o jawiło s ię co ś w ro d zaju u ś miech u . – M u s zę p rzy zn ać, s ir, że jes t to d la mn ie p ewn ą p o ciech ą, iż ares ztu ją mn ie n ajlep s i. Wted y Sh erlo ck Ho lmes , a teraz p an ! Po zwo lę s o b ie jed n ak zau waży ć, że n ig d y n ik o g o n ie zamo rd o wałem. Ows zem, k to ś s k o n ał w mo jej o b ecn o ś ci, ale o b aj p iliś my i ws p o mn ian a o s o b a u p ad ła, n ie zo s tała p rzeze mn ie p o p ch n ięta. – Pań s k a p rzes zło ś ć mn ie n ie o b ch o d zi, p an ie Clay . Is tn ieje mo żliwo ś ć, że zd o ła p an u n ik n ąć ares zto wan ia, a p rzy n ajmn iej zn acząco p o p rawić s wo je p o ło żen ie, jeś li u d zieli mi p an p o mo cy . Czy jed n ak mo g ę liczy ć n a p ań s k ą u czciwo ś ć? – Ro zmawia p an , in s p ek to rze, z d alek im k rewn y m J ej Wy s o k o ś ci Kró lo wej – ch o ć p rzy zn aję, że k rewn y m k o mp letn ie ig n o ro wan y m. To rzek łs zy , o b iecu ję, że jeś li d o jd ziemy d o p o ro zu mien ia, k tó re p o p rawi mo je p o ło żen ie, d o trzy mam s ło wa. – Tak ą miałem n ad zieję. Wy jaś n ię więc p an u , w jak i s p o s ó b w o g ó le trafiłem n a Ch an cery Lan e. Otó ż o d wied ziliś my z p rzy jacielem miejs ce zb ro d n i – Blad es to n Ho u s e w Hig h g ate, g d zie d o p u s zczo n o s ię o k ru tn y ch mo rd ers tw. Właś ciciel d o mu , n iejak i Sco tt alb o Sco tch y Lav elle, p rzed ś miercią zap is ał w s wy m d zien n ik u n azwę teg o o to s alo n u i częś ć ad res u . – Zn ałem Lav elle’a. I n ie ja g o zab iłem. Nie mo g ę jed n ak p o wied zieć, żeb y jeg o ś mierć b u d ziła we mn ie zb y tn i żal.

– A czy mó wi p an u co ś n azwis k o J o n ath an Pilg rim? – Nie. – Praco wał d la amery k ań s k iej Ag en cji Detek ty wis ty czn ej Pin k erto n a i ró wn ież wied ział o p ań s k ich p lan ach . Zo s tał zamo rd o wan y , ale zn aleźliś my w jeg o rzeczach wizy tó wk ę, k tó ra s p ro wad ziła n as p o d ten ad res . Po k ró tk iej ch wili milczen ia J o h n Clay p o d jął d ecy zję. – Arch ie, s tary d ru h u , zap arz n am, p ro s zę, h erb aty . Zech cą p an o wie p rzejś ć d o s alo n ik u n a ty łach d o mu ? Nig d y n ie s ąd ziłem, że u cies zy mn ie wizy ta s tró żó w p rawa, a ty m b ard ziej zap ięcie k ajd an ek n a mo ich n ad g ars tk ach , a jed n ak wy zn am, że jes tem zad o wo lo n y . Przy h erb acie o p o wiem p an o m mo ją h is to rię. I p rzy s ięg am n a mą k ró lews k ą k rew, że ze ws zy s tk ich s ił p rag n ę p an o m p o mó c! W p o k o ju , k tó ry Clay n azwał s alo n ik iem, u s ied liś my n a ro zk lek o tan y ch k rzes łach wo k ó ł n ag ieg o d rewn ian eg o s to łu ; Arch ie ty mczas em d o rzu cił węg la d o p iecy k a. Clay n ajwy raźn iej o d zy s k ał ju ż s p o k ó j p o ty m, jak zo s tał zd emas k o wan y p rzez J o n es a, mo g liś my więc p o ro zmawiać n iemal jak s tarzy p rzy jaciele. – Wy s zed łem z Ho llo way – zaczął Clay . – Nie jes t to n ajp rzy jemn iejs ze z więzień . Dla d żen telmen a z ro d o wo d em to b ard ziej ch lew, w k tó ry m n awet n ie mo żn a o p łacić s o b ie jed n o o s o b o weg o p o k o ju . Ale zo s tawmy to . Sęd zia, u ro czy czło wiek , jak ju ż ws p o min ałem, b y ł d la mn ie wy ro zu miały , mu s iałem s ię więc zas tan o wić, co ze s o b ą p o cząć. Fias k o p lan u z ru d zielcami b y ło d la mn ie s zo k iem. Pamiętas z, Arch ie? Ty le p rzy g o to wań i ws zy s tk o n a marn e, b o wmies zał s ię Ho lmes . J es zcze p arę d n i i p o s zło b y n am jak z p łatk a! Tak czy o wak , g d y ty lk o w lu ty m wy s zed łem n a wo ln o ś ć, p o czu łem, że co ś jes t n ie tak . Ws zy s cy mo i d awn i to warzy s ze g d zieś s ię p rzy czaili, a w p u b ach Sh o red itch n ie b y ło wes elej n iż w d o mu p o g rzeb o wy m. By ło tak , jak b y Ro zp ru wacz wró cił n a u lice Lo n d y n u ... a mo że i g o rzej. O ty m, że b y ło g o rzej, p rzek o n ałem s ię ju ż wk ró tce. Po jawili s ię n o wi g racze, p o n o ć Amery k an ie. J a s am n ig d y n ie miałem n ic p rzeciwk o n im. M o im zd an iem to wielk a s zk o d a, że mó j s zan o wn y p rzo d ek , k ró l J erzy III, p o zwo lił, b y k o lo n ie wy ś lizn ęły mu s ię z rąk ... Ale d o ś ć d y g res ji. Z No weg o J o rk u p rzy b y li trzej lu d zie, a g d y ju ż n a d o b re zain s talo wali s ię w Lo n d y n ie, ich s ieć zaczęła ro zp rzes trzen iać s ię jak s y filis . Straciłem wielu p rzy jació ł i k o leg ó w. No wi n ie ch cieli g rać wed łu g n as zy ch reg u ł. Przez s ześ ć ty g o d n i k rew p ły n ęła u licami i zau łk ami – i zap ewn iam, że to n ie metafo ra. Nap rawd ę. Ci lu d zie b y li wy jątk o wo b ezlito ś n i. Zag o to wała s ię wo d a. Arch ie n ap ełn ił czajn iczek z h erb atą i p o s tawił g o n a s to le. Po ru s zał s ię z tru d em i wid ać b y ło , że cierp i.

– Gd zie b y ł wted y M o riarty ? – s p y tałem. – M o riarty ? Nie miałem o k azji p o zn ać g o o s o b iś cie, ch o ć o czy wiś cie s ły s załem o n im, jak my ws zy s cy . J eś li k o g o ś w ty m mieś cie n ależało s ię o b awiać, to właś n ie jeg o . Brał s wo ją d o lę z k ażd eg o p rzes tęp s twa p o p ełn io n eg o w Lo n d y n ie i wieczn ie s ię n a to u s k arżaliś my – s zep tem, rzecz jas n a – ch o ć mu s zę u czciwie p rzy zn ać, że k to p o trzeb o wał jeg o p o mo cy , mó g ł n a n ią liczy ć. Nies tety , p ro fes o r zn ik n ął p ewn eg o d n ia, a Claren ce Dev ereu x zajął jeg o miejs ce. Przy n im M o riarty wy g ląd ał jak d o b ra wró żk a. Łączy ło ich to , że i Dev ereu x n ig d y s ię n ie p o k azy wał; to jeg o p o d wład n i p arali s ię b ru d n ą ro b o tą. Arch ie i ja s ied zieliś my s o b ie właś n ie w mies zk an k u wy n ajęty m u p ewn eg o Ży d a p rzy Pettico at Lan e, g d y zjawił s ię Sco tch y Lav elle – p ars zy wiec o ś wiń s k ich o czach – z b an d ą s wo ich zb iró w. Ws zy s cy b y li An g lik ami – p o win n i p ło n ąć ze ws ty d u p o ws ze czas y – b o ty lk o tak ich p o mo cn ik ó w zatru d n iali ci n o wi. Brali miejs co wy ch lu d zi, p ro s to z ry n s zto k a. Tak a to b y ła armia, wy ciąg n ięta z p alarn i o p iu m w n ajn ęd zn iejs zy ch d zieln icach , g o to wa zro b ić ws zy s tk o za p ó ł k o ro n y . Bez ś lad u lo jaln o ś ci czy p atrio ty zmu . Amery k an ie b y li d o b rze p o in fo rmo wan i: wied zieli ws zy s tk o o s amy m mieś cie i o p rawd ziwy ch zawo d o wcach , k tó rzy tu p raco wali – o włamy waczach , k ies zo n k o wcach i całej res zcie. Wied zieli i o mn ie. Wes zli więc d o n as p o d czas ś n iad an ia i p rzy wiązali Arch ieg o d o k rzes ła. Sco tch y n ie mu s iał n ic ro b ić: s tał ty lk o , p ełen p y ch y , i p rzy g ląd ał s ię, jak ch ło p cy wy k o n u ją za n ieg o b ru d n ą ro b o tę. Wres zcie zło ży ł n am p ro p o zy cję, ch o ć s am n ie wiem, d laczeg o tak to n azy wam. To b y ło żąd an ie, a ja p o n ió s łb y m ś mierć, g d y b y m o d mó wił – n ie mam co d o teg o żad n y ch wątp liwo ś ci. Po wied ział, że p rzy Ch an cery Lan e zn ajd u je s ię o p u s zczo n y zak ład fry zjers k i, d o k ład n ie n ap rzeciwk o s ied zib y Ko mp an ii Dep o zy to wej. Wed łu g n ieg o p o trzeb o wałem led wie p aru ty g o d n i, żeb y wy k o p ać tu n el p o d u liczk ą i włamać s ię d o s k arb ca. J es t p o n o ć p ełen zło ta, s reb ra, b iżu terii i g o tó wk i. Tamci b y li g o to wi zap łacić za n ajem s alo n u , a my z Arch iem mieliś my wy k o n ać b ru d n ą ro b o tę p o d ziemią, całe ry zy k o b io rąc n a s ieb ie. Czeg o o czek iwali w zamian za s wo ją łas k awo ś ć? Otó ż p an Dev ereu x miał zg arn ąć p o ło wę łu p u , tak mi p o wied zian o . Po ło wę! Nawet M o riarty n ie żąd ał n ig d y więcej n iż d wu d zies tu p ro cen t. – I zg o d ziliś cie s ię? – s p y tał J o n es . – Gd y czło wiek d rętwieje ze s trach u , o to czo n y p rzez p ięciu zb iró w, raczej n ie jes t s k ło n n y s ię targ o wać. J a jed n ak mam s wo ją g o d n o ś ć i zap ro tes to wałem o s tro . I właś n ie wted y ten d iab eł k azał s wo im lu d zio m d o b rać s ię d o Arch ieg o . „Niech

p o czu je b ó l!”, p o wied ział. Wy s tarczy ły te s ło wa, n ic n ie mo g łem zro b ić. – M o g łeś ich p o ws trzy mać – zamru czał Arch ie. – Wy d arzen ia p o to czy ły s ię zb y t s zy b k o . To b y ło s tras zn e. Ściąg n ęli mu b u t i n a mo ich o czach ... – Clay u rwał. – Po k aż im, Arch ie. Ru d o wło s y mło d zian s ch y lił s ię, b y ro związać b u t. Zaraz też zro zu miałem, d laczeg o k u lał, g d y p ro wad ziliś my g o d o zak ład u fry zjers k ieg o : s tracił p azn o k ieć u p alu ch a, p as k u d n ie s p u ch n ięteg o i zak rwawio n eg o . – Tak mn ie u rząd zili! – wy s zep tał Arch ie ze łzami w o czach . – Uży li k o mb in erek – ciąg n ął Clay . – Arch ie tak wrzes zczał, że całk iem s traciłem o ch o tę n a ś n iad an ie. Wied ziałem jed n ak , że mo że b y ć g o rzej – g d y b y m o d mó wił, wzięlib y s ię d o mn ie! Nig d y wcześ n iej n ie wid ziałem ró wn ie b arb arzy ń s k ich meto d . Wied ziałem więc, że n ie mam wy b o ru . Wp ro wad ziliś my s ię tu i p o my ś lałem, że warto s two rzy ć p o zo ry , o twierając n a n o wo s alo n fry zjers k i – jak s łu s zn ie p an zau waży ł – ale czy n iąc p rzy ty m ws zy s tk o , b y zn iech ęcić k lien tó w. Od k ąd tu s ied zimy , s trzy g łem lu d zi mo że ze s ześ ć razy i mu s zę s ię p o ch walić, że wcale n ie wy s zło to aż tak s tras zn ie. Więk s zo ś ć czas u s p ęd załem jed n ak p o d ziemią, a Arch ie czu wał n a p o wierzch n i. Po wiad am p an o m, d iab lo ciężk a b y ła to p raca. M u ło wiec, wap ień , k red a – Bó g jed en wie, g d zie s ię p o d ziała p o czciwa lo n d y ń s k a g lin k a! – Czy p o ś mierci Sco tta Lav elle’a miał p an jak ieś wieś ci o d Claren ce’a Dev ereu x ? – s p y tał J o n es . Clay p o k ręcił p rzecząco g ło wą. – Nie o d n ieg o . O ś mierci Lav elle’a wy czy tałem w g azecie i zaraz p o s zliś my z Arch iem ś więto wać b u telk ą g in u . Czu łem jed n ak , że to zb y t d o b re wieś ci. I rzeczy wiś cie, n as tęp n eg o d n ia o d wied ził n as o s o b n ik jes zcze b ard ziej p ars zy weg o s o rtu . Wy s o k i, d o b rze u b ran y , o czarn y ch wło s ach p rzy lizan y ch o liwk ą. – Zn amy g o . – Ale wo lelib y ś cie n ie zn ać! Dał n am d wa ty g o d n ie n a d o tarcie d o s k arb ca. Oś wiad czy ł, że jeś li n ie zd ąży my , b ęd zie n as to k o s zto wało k o lejn y p azn o k ieć. – Nie to b ie wy rwali p ierws zy ! – Wies z, co mam n a my ś li, Arch ie. Od ch wili, k ied y to u s ły s zeliś my , p racu jemy d n iem i n o cą. – A co s ię miało wy d arzy ć, g d y ju ż s ię włamiecie? – Pan M o rtlak e p o wied ział, że s k o n tak tu je s ię z n ami o s o b iś cie. – I macie mu p rzek azać częś ć łu p u ?

– O, tak . A n ajp ierw ch ce zo b aczy ć ws zy s tk o . Ci Amery k an ie n ik o mu n ie u fają. O zło d ziejs k im h o n o rze mo żn a zap o mn ieć. Zas tan awialiś my s ię z Arch iem, czy rzeczy wiś cie zad o wo lą s ię p o ło wą, czy n ie zwab ią n as w p u łap k ę i n ie p o d erżn ą g ard eł. – Z p ewn o ś cią b ęd zie p u łap k a – mru k n ął J o n es . – Ale to n ie wy w n ią wp ad n iecie. A teraz b ard zo b y m ch ciał o b ejrzeć s o b ie ten was z tu n el; mu s i to b y ć n ie lad a o s iąg n ięcie in ży n iery jn e. Ciek awi mn ie też, jak im s p o s o b em zamierzaliś cie p rzeb ić mu r s ameg o s k arb ca. – To ty lk o lo n d y ń s k a ceg ła. Ch ełp ią s ię, że n a p arterze ws zy s tk o jes t wzmo cn io n e s talo wy mi p ły tami, ale s k ry tk i s ejfo we n a n iżs zy ch p o zio mach n ie s ą aż tak ch ro n io n e. Pan Dev ereu x d o b rze s ię p rzy g o to wał d o tej ro b o ty , to trzeb a mu p rzy zn ać. Ws taliś my o d s to łu , n awet n ie tk n ąws zy h erb aty , i zes zliś my n a d ó ł wąs k imi s ch o d k ami, b y zn aleźć s ię w p iwn iczce p o d zak ład em fry zjers k im. By ła tak cias n a, że led wie mieś ciliś my s ię w n iej we czterech , b o więk s zo ś ć miejs ca zajmo wały s terty u ro b k u i ceg lan eg o g ru zu . W jed n ej ze ś cian ziała wielk a d ziu ra, a g d y p rzy k u cn ąłem, zo b aczy łem za n ią o k rąg ły tu n el n ik n ący g d zieś w o d d ali, o ś wietlo n y lamp ami n afto wy mi i u mo cn io n y s u ro wy mi d es k ami. Nie miałem p o jęcia, jak im s p o s o b em J o h n Clay mó g ł tam wy trzy mać – n awet w p iwn iczce b y ło tak g o rąco , tak p arn o , że tru d n o b y ło o d d y ch ać. Ko p ać mó g ł wy łączn ie n a k o lan ach , zg ięty wp ó ł, p rzes u wając za s ieb ie wy g rzeb an ą ziemię. – By ł p an ze mn ą b ard zo s zczery , p an ie Clay – zau waży ł J o n es . Cien ie tań czy ły n a jeg o twarzy w d rżący m b las k u lamp . – Przes tęp s twa, k tó ry ch d o p u ś cił s ię p an w p rzes zło ś ci, p rzy n ajmn iej n a razie n ic d la mn ie n ie zn aczą. Do n as zeg o k raju zawitało wielk ie zło , p rzed k tó ry m mn ie o s trzeg an o . Oto mamy s p o s o b n o ś ć, b y p o zb y ć s ię g o raz n a zaws ze. Ch o d źmy , Ch as e. Po ra wracać n a g ó rę. Zb y t d łu g o b łąd ziliś my w ciemn o ś ci i zo s tało n am n iewiele czas u . Ws p ięliś my s ię p o s ch o d k ach i ch wilę p ó źn iej o p u ś ciliś my zak ład fry zjers k i p rzy Ch an cery Lan e. J es zcze n ig d y n ie wid ziałem J o n es a tak p ełn eg o d etermin acji i tak p ewn eg o s ieb ie, jak wted y . Sp o g ląd ając n a n ieg o , p o my ś lałem, że n awet jeś li aż d o tej ch wili Dev ereu x miał w ręk u cały Lo n d y n , to jeg o czas właś n ie d o b ieg a k o ń ca.

15 Blackwall Basin Nota z „Times of London” 20 maja 1891

Zuchwały napad w Londynie Cały Lo n d y n jes t w s zo k u p o ty m, jak wczes n y m ran k iem p rzes tęp cy włamali s ię d o s ied zib y Ko mp an ii Dep o zy to wej Ch an cery Lan e, o d s ześ ciu lat o feru jącej b ezp ieczn e s k ry tk i s ejfo we d la firm i ro d zin . Cies ząca s ię wielk im p o ważan iem in s ty tu cja, d y s p o n u jąca s ześ cio ma ty s iącami s ejfó w u k ry ty ch w s k arb cu s trzeżo n y m p rzez u zb ro jo n ą o ch ro n ę, wy d awała s ię d o tąd o d p o rn a n a ws zelk ie atak i. Zło d zieje wy k azali s ię jed n ak n iep rzeciętn y m u p o rem: wy d rąży li tu n el p o d u licą i p rzeb ili ś cian ę jed n eg o z p o d ziemn y ch p o zio mó w g mach u . Nas tęp n ie o k rad li więk s zo ś ć s k ry tek i wy n ieś li łu p , k tó reg o warto ś ć s zacu je s ię n a k ilk as et fu n tó w* . Bezczeln o ś ć rab u s ió w mo g ła p rzy n ieś ć im jes zcze więk s zy majątek , g d y b y n ie p rzy to mn o ś ć u my s łu p an a Fitzro y a Smith a, k iero wn ik a n o cn ej zmian y , k tó ry wy czu ł d ziwn y p rzeciąg w k o ry tarzu i zs zed ł d o p o d ziemi, b y zb ad ać s p rawę. M imo to o d ch wili, g d y o d k ry to ś lad y właman ia, trwa s ztu rm k lien tó w n a s ied zib ę Ko mp an ii Dep o zy to wej Ch an cery Lan e – ws zy s cy d o mag ają s ię in fo rmacji o ty m, czy ab y n ie s tracili s wo ich k o s zto wn o ś ci. Śled ztwo p ro wad zi in s p ek to r A. M acDo n ald ze Sco tlan d Yard u , lecz d o ty ch czas n ie d o k o n an o żad n y ch ares zto wań . Nie mam p o jęcia, w jak i s p o s ó b J o n es p rzek o n ał red ak cję „Times a” d o ws p ó łp racy , ale tak i właś n ie arty k u ł u k azał s ię d wad zieś cia cztery g o d zin y p o n as zy m s p o tk an iu z J o h n em Clay em. Natu raln ie wy wo łał całk iem au ten ty czn ą p an ik ę i tłu m zamo żn y ch lo n d y ń czy k ó w rzeczy wiś cie o b leg ał b u d y n ek p rzy Ch an cery Lan e, ale n ie wiem i teg o , w jak i s p o s ó b u d ało s ię zap an o wać n ad s y tu acją.

M o g ę s ię ty lk o d o my ś lać, że p rzed s tawiciele Ko mp an ii Dep o zy to wej p o wtarzali u p rzejmie jed n ą fo rmu łk ę: „Nie, p ro s zę p an a, p ań s k a s k ry tk a p o zo s tała n ien aru s zo n a. Nies tety , d ziś n ie mo żemy p an a wp u ś cić d o ś ro d k a; p o licja k o n ty n u u je d o ch o d zen ie”. Zamk n ięcie p o ważn ej firmy n a czterd zieś ci o s iem g o d zin w wy n ik u n ap ad u , k tó reg o n ie b y ło , to n ie lad a o s iąg n ięcie, lecz z d ru g iej s tro n y – g ra to czy ła s ię o wy s o k ą s tawk ę, a J o n es o wi k o ń czy ł s ię czas . Ko mis arz zd ąży ł ju ż p rzeczy tać lis t o d Co leman a De Vries s a i zlecił ws zczęcie d o ch o d zen ia wewn ętrzn eg o w n ajb liżs zy m mo żliwy m termin ie. Do ch o d zen ie wewn ętrzn e zaś , jak zap ewn ił mn ie J o n es , o zn aczało w Sco tlan d Yard zie k ró tk ą d ro g ę d o o ficjaln eg o zwo ln ien ia ze s łu żb y . Wiad o mo ś ć o n ap ad zie o p u b lik o wan o w ś ro d ę. Nie wid ziałem s ię wted y z J o n es em, za to p rzy s łał mi liś cik d o h o telu z zap ro s zen iem n a s p o tk an ie w d n iu n as tęp n y m p rzy Ch iltern Street, n a p o łu d n ie o d d wo rca Bak er Street. Bu d y n ek , k tó ry mi ws k azał, b y ł n iewielk i i wąs k i, za to d o b rze o ś wietlo n y . Na p arterze mieś cił s ię s alo n , wy żej zaś s y p ialn ia. Nieru ch o mo ś ć s tała p u s ta o d p ewn eg o czas u , ale reg u larn ie o d k u rzan o wn ętrza. J o n es eman o wał p ewn o ś cią s ieb ie i s p o k o jem, g d y u jrzałem g o w s alo n ie p rzy k o min k u , jak zwy k le o las ce. W p ierws zej ch wili b y łem zd ziwio n y . J ak ąż ro lę mo g ło o d g ry wać to miejs ce w n as zy m ś led ztwie? Czy miało jak iś związek z o s o b ą J o h n a Clay a? J o n es o ś wiecił mn ie d o ś ć s zy b k o : – Pan Clay jes t b ezp ieczn y w s wy m mies zk an iu p rzy Pettico at Lan e. Dwaj mo i lu d zie s trzeg ą ich o b u , Clay a i Arch ieg o Co o k e’a, ale to ch y b a n iep o trzeb n a o s tro żn o ś ć, b o n ie s ąd zę, b y p ró b o wali s ię u lo tn ić. Prawd a jes t tak a, że lu b ią p an a Dev ereu x mn iej więcej tak s amo jak my , i z p rzy jemn o ś cią u jrzelib y g o w s ąd zie. Zwłas zcza jeś li u d zielając n am ws p arcia, s ami mo g ą u ciec p rzed wy miarem s p rawied liwo ś ci. – Sk o n tak to wali s ię z n im? – Wie ju ż, że s ą w p o s iad an iu łu p ó w warty ch k ilk as et fu n tó w, p o ch o d zący ch ze s k arb ca Ko mp an ii Dep o zy to wej Ch an cery Lan e; u waża też, że ma p rawo d o p o ło wy z n ich . Arty k u ł w „Times ie” b y ł, mo im zd an iem, b ard zo zg rab n ie n ap is an y , ale czy to wy s tarczy , żeb y g o wy wab ić z amery k ań s k iej p lacó wk i? Kto wie? M o że wy ś le ty lk o s wo ich lu d zi? By ć mo że jed n ak i to wy s tarczy , b y ś my zy s k ali d o wo d y u mo żliwiające ares zto wan ie Dev ereu x . M iejmy n ad zieję, że b ęd zie d ziałał s zy b k o . Pan Clay d ał mu d o zro zu mien ia – o czy wiś cie id ąc za mo ją rad ą – że mu s i p iln ie o p u ś cić Lo n d y n . Zo b aczy my , co z teg o wy n ik n ie.

– A to miejs ce? Po co tu p rzy s zliś my ? – Czy ż to n ie o czy wis te, mó j d ro g i Ch as e? – J o n es u ś miech n ął s ię i p o my ś lałem, że tak właś n ie mu s iał wy g ląd ać d awn iej, zan im d o p ad ła g o ch o ro b a. – Co k o lwiek s ię zd arzy w n ajb liżs zy ch d n iach , jas n e jes t, że mo ja k ariera w Sco tlan d Yard zie jes t s k o ń czo n a. To czy my ro zmo wę, k tó rą ro zp o częliś my n ie tak d awn o temu – o ws p ó ln ej p racy , Ch as e. Dlaczeg o n ie mielib y ś my zrealizo wać teg o p o my s łu ? Sąd zis z, że mo g ło b y s ię u d ać? – A te p o k o je...? – Są d o wy n ajęcia za ro zs ąd n ą k wo tę. J es t tu jed n a s y p ialn ia – d la cieb ie rzecz jas n a. J a p rzecież b ęd ę n ad al mies zk ał z mo imi n ajd ro żs zy mi Els p eth i Beatrice. Ale p o wied z, czy to n ie id ealn a s ied zib a d la d etek ty wó w-k o n s u ltan tó w. Dwan aś cie s ch o d k ó w d zieli ją o d u licy , a tu ż za ro g iem zn ajd o wało s ię... Zres ztą to n ieis to tn e. Przemy ś lis z ch o ciaż tę s p rawę, d ro g i d ru h u ? Ws p o min ałeś , że n ie jes teś żo n aty , że n ie mas z zo b o wiązań ro d zin n y ch . Czy Amery k a zn aczy d la cieb ie tak wiele, że ch ciałb y ś tam wró cić? – Z czeg o miałb y m tu ży ć? – Zało ży my s p ó łk ę n a ró wn y ch p rawach . J es tem p rzek o n an y , że jak o d etek ty wik o n s u ltan ci zarab ialib y ś my d o ś ć p ien ięd zy . Przez ch wilę n ie b ard zo wied ziałem, jak mu o d p o wied zieć. – In s p ek to rze J o n es – rzek łem wres zcie – n ie p rzes taje mn ie p an zas k ak iwać. Zres ztą s amo s p o tk an ie z p an em b y ło jed n y m z n ajb ard ziej zn aczący ch wy d arzeń w mo im ży ciu . Wy b aczy mi p an , jeś li p o p ro s zę o o d ro b in ę czas u d o n amy s łu ? – Ależ o czy wiś cie. – J eś li n awet b y ł ro zczaro wan y mo ją p ełn ą rezerwy o d p o wied zią, to p o s tarał s ię, b y m teg o n ie d o s trzeg ł. – Oczy wiś cie ws zy s tk o , o czy m p an ws p o mn iał, jes t p rawd ą – ciąg n ąłem. – Is to tn ie w No wy m J o rk u p ro wad ziłem raczej s amo tn e ży cie i p o zwalałem, b y p raca p o ch łan iała mn ie b ez res zty . Wiem też, że mó j czas w Ag en cji Pin k erto n a d o b ieg a k o ń ca i b y ło b y d la mn ie zd ro wo , g d y b y m s p ró b o wał p o s zerzy ć s wo je h o ry zo n ty . M imo to p o trzeb u ję czas u , żeb y s ię zas tan o wić. M o że u mó wmy s ię, że o d ło ży my d ecy zję d o czas u , aż wy k o n amy zad an ie, a Claren ce Dev ereu x trafi za k ratk i. Sp rawy p o s u wają s ię żwawo n ap rzó d , więc n ie p o win n o to p o trwać zb y t d łu g o . – Zg ad zam s ię b ez zas trzeżeń . Ale mo że ch o ciaż p o wiem właś cicielo wi teg o d o mu , że jes teś my zain teres o wan i? Z p ewn o ś cią zd o łam g o p rzek o n ać, b y p rzy n ajmn iej zarezerwo wał g o d la n as n a ty d zień alb o d wa. Po tem zaś , jeś li p o zwo lis z, p o s zu k amy s o b ie p an i Hu d s o n , k tó ra s ię n ami zajmie. To k lu czo wa

s p rawa. Co s ię zaś ty czy mo jej wiary w to , że zd o łamy s ię u trzy mać, p amiętaj, że mam wielu p rzy jació ł w Sco tlan d Yard zie. Zap ewn iam cię, że zleceń n am n ie zab rak n ie. – Pan b ęd zie Ho lmes em, a ja Wats o n em? M o że to i n ie n ajg o rs zy p o my s ł. W k o ń cu tamci d waj zo s tawili p o s o b ie wy rwę, k tó rą jak o ś trzeb a zap ełn ić. Po s tąp ił o k ro k n ap rzó d i p o d ał mi ręk ę. Uś cis n ąłem ją. W ty m mo men cie, jak mi s ię zd aje, b y liś my s o b ie n ajb liżs i, n awet jeś li ja trwałem jes zcze w lek k im o s zo ło mien iu jeg o p ro p o zy cją, a o n ju ż p ło n ął en tu zjazmem, jak b y lad a ch wila miało s ię s p ełn ić co ś , d o czeg o d ąży ł p rzez całe ży cie. Wieczo rem teg o d n ia J o h n Clay o trzy mał wiad o mo ś ć o d Claren ce’a Dev ereu x , d o s tarczo n ą p rzez małeg o u liczn ik a, k tó ry za faty g ę d o s tał o d n ad awcy s ześ ć p en s ó w. Clay miał s ię zjawić – wraz z cały m łu p em z Ko mp an ii Dep o zy to wej Ch an cery Lan e – w mag azy n ie n r 1 7 w rejo n ie Black wall Bas in . Sp o tk an ie miało s ię o d b y ć n azaju trz o s ied emn as tej. Po d wiad o mo ś cią n ie b y ło p o d p is u . Sk reś lo n a wy łączn ie wielk imi literami, b y ła zwięzła i jas n a. J o n es zb ad ał b ard zo d o k ład n ie atramen t i p ap ier, ale n ie zn alazł n iczeg o , co ws k azy wało b y n a związk i z Amery k ą lu b ch o ciaż z jej p rzed s tawiciels twem w Lo n d y n ie. M imo to n ie mieliś my żad n y ch wątp liwo ś ci co d o to żs amo ś ci n ad awcy . Tak o to zas tawiliś my p u łap k ę. W p iątek led wie zd ąży łem zjeś ć ś n iad an ie, g d y p u cy b u t p rzy n ió s ł mi wiad o mo ś ć, że mam g o ś cia. – Wp ro wad ź g o – p o wied ziałem. W czajn iczk u miałem jes zcze d o ś ć h erb aty d la d wó ch . – Nie wejd zie – o d p arł p u cy b u t, k rzy wiąc s ię. – On n ie z ty ch , co lu b ią s ię p o k azy wać w p o rząd n y ch lo k alach . Czek a w h o lu . Zain try g o wan y o d ło ży łem s erwetk ę i wy s zed łem z jad aln i. Przy d rzwiach fro n to wy ch czek ał n a mn ie jeg o mo ś ć o wręcz o d p y ch ającej p o wierzch o wn o ś ci. Po s tro ju n aty ch mias t ro zp o zn ałem w n im mary n arza – ale tak ieg o , k tó ry p rzy n ió s łb y ws ty d k ażd ej łajb ie, n a k tó rą b y s ię zaciąg n ął. Czerwo n a flan elo wa k o s zu la wy s tawała mu z p łó cien n y ch p o rtek , a ręk awy źle d o b ran ej k u rtk i p o rto weg o p ilo ta s ięg ały mu led wie d o p o ło wy p rzed ramio n . Nieo g o lo n y , p o liczk i miał s in awe o d lek k ieg o zaro s tu . Wo k ó ł k o s tk i n o s ił b ru d n y b an d aż. Ws p artemu n a k o ś lawej k u li, b rak o wało b o d aj ty lk o p ap u g i, b y m n azwał g o w my ś lach wcielen iem p o d s tarzałeg o p irata. – Kim p an jes t? – s p y tałem. – I czeg o ch ce? – Zmiło wan ia, p an ie. – M ary n arz d o tk n ął czo ła b ru d n y m p alu ch em. – Przy ch o d zę

z o k o lic Black wall Bas in . – W jak iej s p rawie? – Żeb y p an a zap ro wad zić d o p an a Clay a. – Nig d zie s ię z p an em n ie wy b ieram, d o p io ru n a! Nib y p rzy s łał p an a Clay ? A s k ąd zn ał mó j ad res ? – Od teg o p o licjan ta, jak mu tam? Od J o n es a! On też właś n ie n a p an a czek a. – Ciek awe g d zie. – Przed two im n o s em, Ch as e. Po ra n am w d ro g ę! – J o n es ! – zawo łałem, a o n zb liży ł s ię o k ro k i jak b y zo s tawił za s o b ą wy k reo wan ą p rzez s ieb ie p o s tać mary n arza. – To n ap rawd ę p an ? A n iech mn ie! Dałem s ię n ab rać, n ie ma co . Ale p o có ż, u lich a, tak s ię p an wy s tro ił? I czemu zawd zięczam tę wizy tę? – M u s imy n aty ch mias t ru s zać – o d p arł J o n es ze s tu p ro cen to wą p o wag ą. – Nas z p rzy jaciel, p an Clay , p rzy b ęd zie d o mag azy n u n ieco p ó źn iej; mu s imy g o wy p rzed zić. Dev ereu x n ie s p o d ziewa s ię p u łap k i. Z p ewn o ś cią p rzeczy tał arty k u ł w g azecie, a s wo ją d ro g ą wie, że Clay s ię g o b o i. M imo to n ie mo żemy ry zy k o wać. M u s imy b y ć g o to wi. – A p o co p rzeb ran ie? – To n iezb ęd n y d o d atek . Zres ztą n ie ty lk o d la mn ie. – To rzek łs zy , p o ch y lił s ię i p o d n ió s łs zy z ziemi p łó cien n ą to rb ę, rzu cił mi ją. – M ary n ars k a k u rtk a i s p o d n ie. Uży wan e, rzecz jas n a, ale zn aczn ie mn iej b ru d n e, n iż mo g ło b y s ię wy d awać. J ak p ręd k o mo żes z s ię p rzeb rać? Na zewn ątrz czek a d o ro żk a. J o n es zas u g ero wał, że p ewn eg o d n ia mó g łb y m s p ró b o wać o p is ać n as ze p rzy g o d y – n a p rzy k ład w n o wy m wy d an iu mag azy n u „Stran d ” – a teraz, g d y p ro wad ził mn ie w s tro n ę lo n d y ń s k ich d o k ó w, miałem wrażen ie, że s tawia p rzed e mn ą zad an ie n ie d o wy k o n an ia. J ak b o wiem ch o ćb y zacząć o p is p an o ramy tak n iezwy k łej, ro zleg łej p o rto wej metro p o lii d o k lejo n ej n a s k raju wielk ieg o mias ta, k tó rej wid o k o twierał s ię p rzed e mn ą? Najp ierw zwró ciłem u wag ę n a zas k ak u jąco ciemn e n ieb o , lecz to b y ł ty lk o d y m, k tó ry m rzy g ały n iezliczo n e k o min y . Po tem u jrzałem jeg o ciemn e o d b icie w mętn y ch wo d ach b as en ó w p o rto wy ch . Ws zy s tk o to b y ło zaś jed y n ie tłem d la mas y wn y ch s y lwetek s etk i żu rawi i ty s iąca mas ztó w, flo ty żag lo wcó w, o cean iczn y ch p aro wcó w, k ab o tażo wcó w, b arek i lich tu g . Niewiele jed n o s tek b y ło w ru ch u ; więk s zo ś ć zamarła u n ab rzeży , two rząc cen traln y p u n k t s zareg o p ejzażu . Nig d y wcześ n iej n ie wid ziałem tak wielu b an d er. Wy g ląd ało to tak , jak b y cały ś wiat p o s tan o wił zeb rać s ię w jed n y m miejs cu . Gd y s ię zb liży liś my , u jrzałem p racu jący ch

M u rzy n ó w, Hin d u s ó w, Po lak ó w i Niemcó w, a k ażd y p o k rzy k iwał we włas n y m języ k u , jak b y wieża Bab el właś n ie ru n ęła, a o n i p ró b o wali wy g rzeb ać s ię z jej ru in . Czarn y n u rt rzek i p ły n ął n ies p ies zn ie, o b o jętn ie mijając cały ten ch ao s , k tó reg o b y ł p rzy czy n ą. Sieć k an ałó w i b as en ó w p o rto wy ch wcin ała s ię g łęb o k o w ląd , d ając s ch ro n ien ie ro s y js k im b ry g o m, b ark o m o b ciążo n y m b elami s ło my , a tak że n iezliczo n y m lu g iero m i s lu p o m. Dłu g ie ramio n a żu rawi p o rto wy ch u wijały s ię p o n ad n imi, d źwig ając wo rk i ziarn a i d łu g ie b ale p ach n ące jes zcze ży wicą. Zews ząd trwał atak n a mo je n o zd rza i o czy : p rzy p rawy , h erb ata, cy g ara i n ad e ws zy s tk o ru m d awały s ię zn aczn ie wcześ n iej wy czu ć, n iż zo b aczy ć. Wk ró tce b y liś my w s tan ie iś ć jed y n ie s p acero wy m temp em, n ie s zy b ciej – d ro g ę b lo k o wały n am g ru p y mary n arzy i d o k eró w, k o n ie, wo zy i p o wo zy . Nawet n ajs zers ze u lice p rzecin ające p o rt n ie mo g ły p o mieś cić tak iej mas y lu d zi, zwierząt i to waró w. Wes zliś my międ zy h ale, w k tó ry ch mieś ciły s ię wars ztaty – cies iels k i, k o ło d ziejs k i, k o wals k i, h y d rau liczn y . Za b ru d n y mi s zy b ami wid ać b y ło zajęte p racą, n iewy raźn e p o s tacie. Rzeźn ik w n ieb ies k im fartu ch u p rzes zed ł o b o k n as , d źwig ając n a ramien iu n ied u żą k latk ę, a w n iej d zik o k wicząceg o p ro s iak a. Gro mad a o b d arty ch d zieciak ó w – g an iający ch s ię lu b g o n io n y ch – ro zp ro s zy ła s ię, b y n as o min ąć. Kto ś k rzy k n ął o s trzeg awczo i co ś cu ch n ąceg o ch lu s n ęło n a b ru k z d rzwi o twarty ch g d zieś p o n ad n as zy mi g ło wami. J o n es ch wy cił mn ie za ręk aw i p o ciąg n ął d alej, o b o k s ied zib y ag en ta zao p atru jąceg o s tatk i i p o d ejrzan eg o lo mb ard u , n a k tó reg o p ro g u s ied ział s tary Ży d , zajęty o g ląd an iem zeg ark a k ies zo n k o weg o p rzez ab s u rd aln ie wielk ą lu p ę. I wres zcie u jrzałem p ierws ze mag azy n y – b u d o wle z d rewn a, żelaza i ceg ieł, zalatu jące p leś n ią i n a wp ó ł zato p io n e w wilg o tn ej ziemi, k tó ra n ajwy raźn iej n ie mo g ła u n ieś ć ich ciężaru . I tu p raco wały żu rawie: b eczk i z win em, s k rzy n ie z mas zy n ami i Bó g jed en wie co zawierające k ad zie o raz wo rk i raz p o raz o p ad ały łag o d n ie n a p latfo rmy , a te n aty ch mias t wciąg an o d o mag azy n ó w. Szliś my d alej, k u co raz mn iej lu d n ej częś ci p o rtu . Hale mag azy n o we p o n u mero wan o zu p ełn ie b ezs en s o wn ie, s tąd też zas k ak u jąco s zy b k o d o tarliś my p o d n u mer s ied emn as ty : b y ł to b u d y n ek n a p lan ie k wad ratu , s o lid n y , wy s o k i n a cztery p iętra, s to jący w n aro żn ik u p lacu u two rzo n eg o p rzez k o ry to rzek i i p o p rzeczn y k an ał. Wro ta o d fro n tu i n a ty łach mag azy n u b y ły s zero k o o twarte. J o n es p o p ro wad ził mn ie k u s tercie s tary ch s ieci ry b ack ich rzu co n y ch wp ro s t n a n ad b rzeżn ej ś cieżce i u ło ży ł s ię n a n iej, ws k azu jąc mi miejs ce o b o k s ieb ie. Do p ełn ien iem tej ro zleg łej martwej n atu ry b y ły walające s ię d o k o ła s k rzy n ie o raz zard zewiała armata. J o n es wy jął zza p azu ch y b u telk ę g in u . Otwo rzy ws zy ją,

p o ciąg n ąłem mały ły k – to b y ła wo d a. Ro zu miałem jed n ak , o co mu ch o d ziło . M ieliś my p rzed s o b ą k ilk a g o d zin o czek iwan ia. W tak ich s tro jach – a b y łem p rzeb ran y za węd ro wn eg o d o k era – n ie mo g liś my wzb u d zić n iczy ich p o d ejrzeń ; łatwo b y ło wto p ić s ię w p o rto wy p ejzaż. Wy g ląd aliś my n a d wó ch b ezro b o tn y ch , czek ający ch , aż k iero wn ik k tó rejś z b ry g ad zlitu je s ię n ad n ami i zatru d n i ch o ć n a jed en d zień . Na s zczęś cie b y ło d o ś ć ciep ło i mu s zę p rzy zn ać, że całk iem p rzy jemn ie leżało mi s ię n a s tary ch s ieciach . M ó j to warzy s z milczał, ale p raca wo k ó ł n as n ie u s tawała an i n a ch wilę. Nie ś miałem s p o jrzeć n a zeg arek – b o p rzecież k to ś mó g ł mieć n as n a o k u – ale o b s erwu jąc ru ch ch mu r, n ie traciłem p o czu cia czas u i wied ziałem, że wk ró tce J o n es , k tó ry tak że czu wał, p o wie mi, że Claren ce Dev ereu x jes t ju ż w d ro d ze. Wcześ n iej jed n ak p o jawili s ię J o h n Clay i Arch ie Clark e. Sied zieli o b o k s ieb ie n a k o źle lek k ieg o wo zu , k tó ry m p rzy wieźli całą s tertę p rzed mio tó w d o ś ć s zczeln ie o k ry ty ch p lan d ek ą. Clay p o zwo lił s o b ie n a o d ro b in ę p ró żn o ś ci: p o zb y ł s ię wres zcie o s o b liwej fry zu ry , k tó ra p o mag ała mu u d awać fataln eg o fry zjera; b y ł teraz k ró tk o o s trzy żo n y . Sąd ziłem, że zatrzy mają s ię p rzed mag azy n em, ale wjech ali p ro s to d o wn ętrza, n ie zau waży ws zy n as . – Zaczy n a s ię – mru k n ął J o n es , zerk ając n a mn ie p rzelo tn ie. M in ęła k o lejn a g o d zin a. Po b lis k i d o k wciąż p ełen b y ł ro b o tn ik ó w – p raca miała p o trwać co n ajmn iej d o zmro k u . Za n ami wo ln iu tk o o d b ijała o d b rzeg u b ark a wy ład o wan a ziarn em i mak u ch ami, b y walcząc z len iwy m p rąd em, o d p ły n ąć Bó g wie d o k ąd . Clay p o jawił s ię n a ch wilę i zn o wu zn ik n ął w mag azy n ie. Wid ziałem ty ł wo zu , k tó ry m p rzy jech ali z Arch iem, ale res zta g in ęła w g łęb o k im cien iu . Sło ń ce mu s iało właś n ie zach o d zić, ale n a n ieb ie p rawie n ic s ię n ie zmien iło : wciąż mieliś my n ad s o b ą żało b n ą s zaro ś ć. Wres zcie p o d jech ał in n y wó z, ty m razem b ro u g h am o s zczeln ie zas ło n ięty ch o k n ach . Wo źn ica i jeg o p o mo cn ik s ied zieli n a k o źle z p o n u ry mi min ami – z p o wo d zen iem mo g lib y b y ć g rab arzami w d ro d ze n a cmen tarz. Sp o g ląd ając n a g ru b ą zas ło n ę za s zy b ą, zas tan awiałem s ię, czy n ap rawd ę u d ało n am s ię o s iąg n ąć cel: Czy wy wab iliś my Claren ce’a Dev ereu x z p o s els twa? Czy to mo żliwe, że o s o b iś cie ch ciał o b ejrzeć s k rad zio n e d o b ra? J o n es s ztu rch n ął mn ie lek k o i ru s zy liś my o s tro żn ie w s tro n ę b u d y n k u , b aczn ie o b s erwu jąc p o wó z zn ik ający w mro czn y m wn ętrzu . M ieliś my n ad zieję, że n ik t n ie wp ad n ie n a p o my s ł zamk n ięcia d rzwi. Przy s tan ęliś my . J o n es b y ł tu ż o b o k mn ie, n ieru ch o my i czu jn y . Dla n ieg o ta p rzy g o d a miała s zczeg ó ln e zn aczen ie: waży ły s ię lo s y jeg o p o licy jn ej k ariery .

Nies tety , zawied liś my s ię s ro d ze. Z wo zu wy s iad ł Ed g ar M o rtlak e, mło d s zy z b raci. Ro zejrzał s ię z n ies mak iem p o mag azy n ie. Dwaj ch u lig an i, k tó rzy mu to warzy s zy li – b o tacy jak o n n ig d y n ie p o d ró żu ją s amo tn ie – s tan ęli u jeg o b o k ó w, g o to wi g o b ro n ić, całk iem jak w Blad es to n Ho u s e, g d y s p o tk aliś my g o p o raz p ierws zy . Po d k rad liś my s ię z J o n es em jes zcze b liżej, trzy mając s ię cien ia i n ie wch o d ząc w p o le wid zen ia n o wo p rzy b y ły ch . Nie wy k lu czałem, że in n i lu d zie M o rtlak e’a zjawili s ię wcześ n iej, jak my , i że czają s ię g d zieś we wn ętrzu mag azy n u . M iałem n ad zieję, że n ie u zn ają n as za zag ro żen ie. Teraz p rzy n ajmn iej mieliś my lep s zy wid o k n a to , co s ię d ziało w ś ro d k u . Przy s zło mi d o g ło wy o s o b liwe s k o jarzen ie: b y liś my jak b y w s zek s p iro ws k im teatrze – cen traln ie p o ło żo n a s cen a o to czo n a b y ła z czterech s tro n miejs cami d la p u b liczn o ś ci, k tó rej ty m razem zab rak ło . Wy s o k o ś ć b u d y n k u b y ła ró wn a jeg o s zero k o ś ci, a d o min u jący m elemen tem wy s tro ju b y ł witraż, b y ć mo że s k rad zio n y z jak iejś k ap licy . Drewn ian e b elk i k rzy żo wały s ię wy s o k o n ad n ami; zwis ały z n ich lin y z h ak ami i p rzeciwwag ami, b ez wątp ien ia s łu żące d o wciąg an ia ład u n k ó w n a p latfo rmy two rzące g ó rn ą k o n d y g n ację. W k ątach d o s trzeg łem wy d zielo n e k litk i, zap ewn e s łu żące jak o b iu ra. Parter, n a k tó ry m ro zg ry wała s ię ak cja n as zeg o d ramatu , b y ł o twartą, n iemal p u s tą p rzes trzen ią. Py ł u n o s zący s ię n ad wars twą tro cin ro zp ras zał ś wiatło . Ws zy s cy ak to rzy b y li ju ż n a miejs cach . Wó z n as zy ch lu d zi s tan ął p o d ś cian ą; k o ń p ars k ał i n iecierp liwie p o trząs ał g ło wą. Przed d wo ma zaimp ro wizo wan y mi s to łami n a k rzy żak ach s tali J o h n Clay i Arch ie Co o k e, n iczy m s p rzed awcy s zy k u jący s ię d o targ ó w z wy jątk o wo tru d n y m k lien tem. Za ich p lecami s p o czy wało n a b latach mn iej więcej p ięćd zies iąt fan tó w: s reb rn e s ztu ćce i ś wieczn ik i, b iżu teria, k ilk a o b razó w o lejn y ch , k ielis zk i i p o rcelan a, b an k n o ty i mo n ety . Nie miałem p o jęcia, s k ąd to ws zy s tk o wzięli – b o p rzecież s ejfy w Ko mp an ii Dep o zy to wej Ch an cery Lan e p o zo s tały n ietk n ięte – ale d o my ś lałem s ię, że d o s tawcą mu s iał b y ć J o n es , k tó ry mó g ł jes zcze mieć d o s tęp d o mag azy n u d o wo d ó w Sco tlan d Yard u . Z miejs ca, w k tó ry m s ię p rzy czailiś my , mo g liś my u s ły s zeć k ażd e s ło wo ro zmo wy , k tó ra właś n ie miała s ię ro zp o cząć. M o rtlak e, z ręk ami zało żo n y mi za p lecami, p rzes zed ł s p acero wy m k ro k iem wzd łu ż ek s p o zy cji. W k o ń cu , ze zło wro g im b ły s k iem w o czach , zatrzy mał s ię p rzed J o h n em Clay em. – M arn y łu p , p an ie Clay – p o wied ział cich o . – Bard zo marn y . Nie teg o o czek iwaliś my . – M ieliś my p ech a, p an ie M o rtlak e – o d p arł Clay . – Tu n el s p rawd ził s ię wy b o rn ie,

ch o ć p raca b y ła d iab eln ie ciężk a, n awet p an n ie wie jak b ard zo ! Ty lk o że p rzes zk o d zo n o n am, zan im o two rzy liś my więk s zo ś ć s k ry tek . – To n ap rawd ę ws zy s tk o ? – M o rtlak e zb liży ł s ię o k ro k , b y d ać Clay o wi d o zro zu mien ia, jak b ard zo n ad n im g ó ru je. – Niczeg o n ie u k ry wacie? – To jes t ws zy s tk o , s ir. Sło wo d żen telmen a. – Przy s ięg amy n a ży cie! – zas k rzeczał Arch ie. – I właś n ie ży cie zo s tan ie wam o d eb ran e, jeś li s ię d o wiem, że k łamiecie. – Ten to war wart jes t ty s iąc fu n tó w – o zn ajmił Clay . – W g azetach p is zą in aczej. – Gazety k łamią. Ko mp an ia Dep o zy to wa n ie ch ce p rzecież n iep o k o ić s wo ich k lien tó w. Ty s iąc fu n tó w, p an ie M o rtlak e! Po p ięćs et d la k ażd ej ze s tro n . Nie tak źle, jak n a k ilk a ty g o d n i p racy – mo jej i Arch ieg o , n awias em mó wiąc. Dla p an a i p ań s k ich p rzy jació ł to czy s ty , g o d ziwy zy s k . – M o i p rzy jaciele s ą in n eg o zd an ia. Sp ies zę d o n ieś ć, p an ie Clay , że p an Dev ereu x jes t b ard zo n iezad o wo lo n y . Sp o d ziewał s ię więcej i u waża, że zawió d ł p an jeg o zau fan ie. Kró tk o mó wiąc, że złamał p an u mo wę. I d lateg o p o lecił mi, żeb y m zab rał ws zy s tk o . – Ws zy s tk o ? – To mo żecie s o b ie zatrzy mać. – M o rtlak e p o ch y lił s ię n ad s to łem i wy b rał s reb rn y k ielis zek d o jajek n a mięk k o . – Na p amiątk ę ciężk iej p racy . – Kielis zek ? – Kielis zek o raz ży cie. A n as tęp n y m razem, g d y p an Dev ereu x b ęd zie p o trzeb o wał was zy ch u s łu g , rad zę o p raco wać s trateg ię, k tó ra p rzy n ies ie p o rząd n iejs zy zy s k . J es t p ewien b an k p rzy Ru s s ell Sq u are, k tó ry n as zain teres o wał. Nie rad zę więc w n ajb liżs zej p rzy s zło ś ci wy jeżd żać – a raczej: p ró b o wać wy jeżd żać – z Lo n d y n u . Zo b aczy my s ię we właś ciwy m czas ie. M o rtlak e s k in ął g ło wą i jeg o lu d zie wy d o b y li wo rk i, d o k tó ry ch zaczęli wrzu cać łu p y , b ezceremo n ialn ie zs u wając je ze s to łó w. Ath eln ey J o n es u zn ał, że d o ś ć ju ż zo b aczy ł i u s ły s zał. Ru s zy ł p rzed s ieb ie, n ie k ry jąc s ię wcale, a jed n o cześ n ie s ięg n ął d o k ies zen i p o g wizd ek . J ed en g ło ś n y , p rzeciąg ły s y g n ał wy s tarczy ł, b y n ag le u o b u wejś ć d o mag azy n u p o jawiło s ię k ilk u n as tu u mu n d u ro wan y ch p o licjan tó w. Czy żb y u k ry wali s ię n a jed n y m z cu mu jący ch o p o d al s tatk ó w? A mo że w cias n y ch b iu rach w k ątach mag azy n u ? Tak czy in aczej ro zb ieg li s ię s p rawn ie i zab lo k o wali wy jś cia, p o czy m zaczęli wo ln o zb liżać s ię k u n am – my zaś p o d es zliś my d o n as zej zd o b y czy .

– An i k ro k u d alej, p an ie M o rtlak e – zawo łał J o n es . – By łem ś wiad k iem ws zy s tk ieg o , co s ię tu wy d arzy ło ; s ły s załem też n azwis k o p ań s k ieg o ws p ó ln ik a. Ares ztu ję p an a p o d zarzu tem s p is k u celem d o k o n an ia właman ia, a tak że za p o s iad an ie s k rad zio n y ch d ó b r. Zo s tał p an zd emas k o wan y jak o czło n ek p rzes tęp czej o rg an izacji, k tó ra s p ro wad ziła terro r i ro zlew k rwi n a u lice Lo n d y n u – ale to ju ż p rzes zło ś ć. Wraz z p ań s k im b ratem i Claren ce’em Dev ereu x o d p o wie p an za to p rzed s ąd em. Słu ch ając tej p rzy d łu g iej p rzemo wy , Ed g ar M o rtlak e s tał n ieru ch o mo i z k amien n ą twarzą, ale g d y ty lk o zap ad ła cis za, o d wró cił s ię n ie k u J o n es o wi, lecz k u zło d ziejo wi, J o h n o wi zak ło p o tan iem.

Clay o wi,

k tó ry

s p o g ląd ał

na

n ieg o

z

wid o czn y m

– Wied ziałeś o ty m – p o wied ział M o rtlak e. – Nie p o zo s tawili mi wy b o ru . Ale p o wiem p an u co ś : p rawd a jes t tak a, że n ic mn ie to n ie o b ch o d zi. M am d o ś ć p ań s k ich g ró źb , p rzemo cy i ch ciwo ś ci. Nie wy b aczę też teg o , co ś cie zro b ili mo jemu p rzy jacielo wi Arch iemu . Przez was lo n d y ń s cy p rzes tęp cy s tracili d o b re imię. M ias to o d etch n ie, k ied y s tąd zn ik n iecie. – Zd rad ziłeś n as . – Zaraz... – zaczął Clay . W ty m mo men cie ręk a M o rtlak e’a wy s trzeliła w s tro n ę twarzy zło d zieja – lecz b y ł to ru ch o ty le d ziwn y , że n ie d o s zło d o k o n tak tu . Clay s p o jrzał n a p rzeciwn ik a ze zd ziwien iem. I wted y zro zu miałem, że to co ś g o rs zeg o n iż p ró b a s p o liczk o wan ia. M o rtlak e u k ry wał co ś w ręk awie: o s trze zamo co wan e w mech an izmie s p ręży n o wy m, k tó ry wy p ro s to wał s ię b ły s k awiczn ie n iczy m wężo wy języ k . Cien iu tk a k lin g a ro zcięła g ard ło Clay a. Przez k ró tk ą ch wilę miałem n ad zieję, że co ś s ię n ie u d ało , że o s trze n awet g o n ie d ras n ęło , ale n ag le tu ż n ad k o łn ierzem zło d zieja u k azała s ię cien k a czerwo n a lin ia. Clay s tał jak s k amien iały , g wałto wn ie ch wy tając p o wietrze i s p o g ląd ając n a n as tak , jak b y d o mag ał s ię wy jaś n ień . I wted y ran a o two rzy ła s ię g wałto wn ie, u waln iając is tn y p o to k k rwi. Clay o p ad ł n a k o lan a, a Arch ie k rzy k n ął g ło ś n o i zas ło n ił o czy . M o g łem jed y n ie o b s erwo wać k o s zmar ro zg ry wający s ię n a mo ich o czach . Ch u lig an i M o rtlak e’a rzu cili wo rk i z łu p ami i s ięg n ęli p o b ro ń . Ro zp ro s zy li s ię b ez n amy s łu i zaczęli o s trzeliwać p o licjan tó w, ju ż p ierws zą s alwą k ład ąc tru p em d wó ch lu b trzech . Nim jes zcze ciała o p ad ły n a ziemię, jed en z n ich s ięg n ął p o maczetę leżącą n a s k rzy n ce i zamach n ął s ię, tn ąc lin ę, p rzy k tó rej s tał. W tej s amej ch wili M o rtlak e wy ciąg n ął ręce i ch wy cił in n y s zn u r, a u k ry ta g d zieś p rzeciwwag a

b ły s k awiczn ie p o ciąg n ęła g o k u g ó rze – zn ik n ął n iczy m mag ik wy k o n u jący p o p is o wy n u mer, a mo że raczej jak cy rk o wy ak ro b ata. Parę s ek u n d p ó źn iej, g d y u cich ły o d g ło s y rewo lwero wej k an o n ad y i ro zwiał s ię d y m, b y ł ju ż ty lk o fig u rk ą g d zieś w g ó rze, n a wy s o k o ś ci czwarteg o p iętra. Zes k o czy ws zy z lin y n a jed n ą z p latfo rm, zn ik n ął w ciemn o ś ci. – Za n im! – k rzy k n ął J o n es . Więk s zo ś ć p o licjan tó w s p rawn ie p o s łu g iwała s ię b ro n ią i b ezrad n i wo b ec p rzewag i liczeb n ej b an d y ci p ad ali p o k o lei. J ed en z n ich ro ztrzas k ał s to ły ciężarem włas n eg o ciała. Sp o g ląd ając n a zab ity ch , zas tan awiałem s ię, jak s iln a b y ła ich lo jaln o ś ć alb o jak p rzemo żn y n ap ęd zał ją s trach , s k o ro o d d ali ży cie za p an a, k tó ry b ez żen ad y zo s tawił ich n a p as twę lo s u . Nie s traciłem jed n ak wiele czas u n a p o d ziwian ie wid o k ó w: p o ch y lo n y , b y n ie p rzy jąć o s tatn iej, zb łąk an ej k u li, zg o d n ie z ro zk azem J o n es a p o p ęd ziłem k u d rewn ian y m s ch o d o m, k tó re b ieg ły zy g zak iem o d p o d ło g i aż p o d s tro p . Kątem o k a d o s trzeg łem, że id en ty czn a k latk a s ch o d o wa zn ajd u je s ię w p rzeciwleg ły m k o ń cu mag azy n u i że p ru ją ju ż k u n iej trzej fu n k cjo n ariu s ze. M o że i M o rtlak e w efek to wn y s p o s ó b o p u ś cił p o le walk i, ale n ad al b y ł u więzio n y w b u d y n k u . Bieg łem p o s k rzy p iący ch s ch o d ach , k tó re u g in ały s ię n iep o k o jąco p o d mo im ciężarem. Czu łem o s try zap ach p ro ch u , s p alen izn y i k u rzu . Wres zcie d o tarłem n a s amą g ó rę – b ez tch u i z s zaleń czo b ijący m s ercem – i zn alazłem s ię n a wąs k iej k ład ce, z d rewn ian ą ś cian ą p o jed n ej s tro n ie i n iczy m n iezab ezp ieczo n ą cztero p iętro wą czelu ś cią p o d ru g iej. Sp o jrzałem w d ó ł. Ath eln ey J o n es o p an o wał ju ż s y tu ację, ale n ie b y ł w s tan ie p o d ąży ć za mn ą. Clay leżał z ro zrzu co n y mi n a b o k i ramio n ami, w s zy b k o ro s n ącej k ału ży k rwi, k tó ra z tej wy s o k o ś ci ro b iła jes zcze b ard ziej ws trząs ające wrażen ie – p rzy p o min ała wielk ą k ro p lę czerwo n eg o atramen tu . M iałem wo k ó ł s ieb ie b ary łk i, s k rzy n k i, k ad zie i p ęk ate wo rk i, d lateg o też n ie mo g łem p rzemies zczać s ię zb y t p ręd k o . Nag le p rzy p o mn iałem s o b ie, że jes tem b ezb ro n n y , M o rtlak e zaś miał d o d y s p o zy cji b ro ń wręcz ś miercio n o ś n ą, a mó g ł rzu cić s ię n a mn ie w k ażd ej ch wili, b o k ry jó wek tu n ie b rak o wało . Trzej fu n k cjo n ariu s ze ws p ięli s ię ju ż n a n ajwy żs zy p o zio m mag azy n u , ale d zieliła ich o d e mn ie s p o ra o d leg ło ś ć. Wid ziałem ich s y lwetk i n a tle o k rąg łeg o witrażo weg o o k n a. Zb liżali s ię d o mn ie b ard zo wo ln o . Po ch wili d o tarłem d o k lap y w zb itej z d es ek ś cian ie – b y ło to co ś p o ś red n ieg o międ zy d rzwiami a o k n em. Wy jrzaws zy n a zewn ątrz, zo b aczy łem o ło wian e n ieb o i p ęd zące p o n im ch mu ry . W d o le miałem Tamizę i d wa h o lo wn ik i p ły n ące n a ws ch ó d

– p o za ty m p an o wał g łęb o k i s p o k ó j. Przed s o b ą zaś , n a zewn ątrz, u jrzałem d łu g ą, ru ch o mą p latfo rmę zawies zo n ą n a d wó ch zard zewiały ch łań cu ch ach . Ob o k n iej zain s talo wan o jak iś s k o mp lik o wan y mech an izm z k o rb ą. By ć mo że M o rtlak e miał n ad zieję, że s k o rzy s ta z n ieg o , b y o p u ś cić s ię z p o wro tem n a d ó ł, ale alb o win d a n ie d ziałała, alb o zab rak ło mu czas u , b o o to s tał p rzed e mn ą, w p łas zczu s zarp an y m wiatrem. Wp atry wał s ię we mn ie n ieru ch o my m wzro k iem. Wy s zed łem p rzez k lap ę i zatrzy małem s ię, b o jąc s ię zb liży ć ch o ćb y o k ro k . Z ręk awa M o rtlak e’a wciąż s terczało zak rwawio n e o s trze. Sto jąc n a ch wiejn ej p latfo rmie, z o leiś cie czarn y mi wło s ami i wąs em p rzy p o min ał p ewn eg o ak to ra s cen iczn eg o . By łem p ewn y , że n awet b racia Kiralfy z No weg o J o rk u n ig d y n ie mieli o k azji p rzed s tawić p u b liczn o ś ci p o s taci b ard ziej p rzep ełn io n ej n ien awiś cią i b ard ziej n ieb ezp ieczn ej. – Pro s zę, p ro s zę – zawo łał M o rtlak e. – Zas k ak u jes z mn ie, p in k erto ń czy k u . Nieraz miałem d o czy n ien ia z wami, ch ło p cami Bo b a Pin k erto n a, ale zwy k le n ie b y wali tacy b y s trzy . Przech y trzy łeś mn ie. – Nie mas z d o k ąd u ciec, M o rtlak e! – o d p aro wałem, ale wciąż s tałem w miejs cu . Paraliżo wał mn ie s trach n a my ś l o ty m, że p rzeciwn ik mó g łb y s k o czy ć mi n ap rzeciw i u ży ć zab ó jczeg o o s trza. Na razie jed n ak n ie atak o wał. Za o twartą k lap ą o b aj wid zieliś my rzek ę, lecz g d y b y s p ró b o wał s k o czy ć, u to n ąłb y n iewątp liwie, jeś li n ie zab iło b y g o zd erzen ie z p o wierzch n ią wo d y . – Od łó ż b ro ń ! Po d d aj s ię! Od p o wied ział mi p rzek leń s twem n ajg o rs zeg o s o rtu . Wy czu łem za p lecami jak iś ru ch – to p o licjan ci zb ierali s ię n a k ład ce, za ś cian ą mag azy n u , n iep ewn i, czy p o win n i wy jś ć za mn ą n a p latfo rmę. M o że n ie b y ła to o d s iecz k awalery js k a, ale p o czu łem u lg ę. J u ż n ie b y łem s am. – Wy d aj n am Dev ereu x ! – zawo łałem. – To jeg o ch cę złap ać. Wy d aj g o , a b ęd zies z mó g ł liczy ć n a łag o d n iejs zy wy ro k . – Dam ci ty lk o jed n o : mo je s ło wo , że b ęd zies z żało wał d o k o ń ca s wo ich d n i teg o , co zro b iłeś . A mo żes z mi wierzy ć, p in k erto ń czy k u , że zo s tało ci ich n iewiele. J es zcze s ię p o liczy my ! A p o tem, jed n y m ru ch em i b ez n ajmn iejs zeg o wah an ia, Ed g ar M o rtlak e o d wró cił s ię i s k o czy ł. Patrzy łem, jak s p ad a w p o wiewający m p łas zczu i jak u d erza n o g ami w ciemn ą taflę wo d y . Zn ik n ął p o d p o wierzch n ią. Od ru ch o wo p o b ieg łem d o miejs ca, z k tó reg o s k o czy ł. Platfo rma zak o ły s ała s ię i zak ręciło mi s ię w g ło wie – b y łb y m s p ad ł, g d y b y n ie p o ch wy cił mn ie jed en z k o n s tab li. – Za p ó źn o , s ir! – u s ły s załem jeg o g ło s . – J u ż p o n im.

By łem mu wd zięczn y za p o mo c. Zn o wu s p o jrzałem w d ó ł, ale n a rzeczn ej to n i n ie d o s trzeg łem ju ż n awet zmars zczk i. Ed g ar M o rtlak e p rzep ad ł.

* Zn aczn a k wo ta w o wy ch czas ach , g d y 4 fu n ty u ch o d ziły za p rzy zwo itą ty g o d n ió wk ę.

16 Aresztujemy

T

eg o s ameg o wieczo ru u rząd ziliś my d ru g i n alo t n a k lu b Bo s to ń czy k .

In s p ek to r J o n es p o lecił mi, b y m s p o tk ał s ię z n im o d wu d zies tej. W as y ś cie imp o n u jąco liczn ej g ru p y mu n d u ro wy ch wmas zero waliś my d o ś ro d k a, raz jes zcze u cis zając p ian is tę. M in ęliś my zło co n e lu s tra i marmu ro we o k ład zin y , min ęliś my b ar mien iący s ię k ry s ztałami i s zk łem i za n ic mieliś my cich e p ro tes ty g łó wn ie amery k ań s k ieg o to warzy s twa, ch o ć wielu z o b ecn y ch p rzes zk ad zaliś my w zab awie ju ż p o raz d ru g i. Ty m razem jed n ak d o k ład n ie wied zieliś my , d o k ąd s ię u d ać, b o p amiętaliś my , że b racia M o rtlak e wy s zli d o n as zza jed n y ch z d rzwi p o d ru g iej s tro n ie b aru . Niewątp liwie właś n ie tam zn ajd o wało s ię ich p ry watn e b iu ro . Wes zliś my b ez p u k an ia. Lelan d M o rtlak e s ied ział za b iu rk iem, międ zy d wo ma o k n ami z czerwo n y mi ak s amitn y mi k o tarami. Stała p rzed n im s zk lan eczk a wh is k y , a o b o k , w p o p ieln iczce, d y miło n ied o p alo n e cy g aro . W p ierws zej ch wili s ąd ziliś my , że jes t s am, lecz n ag le mn iej więcej o s iemn as to letn i mło d zien iec o n as ączo n ej o liwk ą fry zu rze i wy ch u d łej, wąs k iej twarzy p o d n ió s ł s ię z p o d ło g i, n a k tó rej k lęczał tu ż p rzy s wy m p an u . Wid y wałem ju ż tak ich jak o n i z miejs ca p o czu łem o d razę. M ilczeliś my p rzez ch wilę, a ch ło p ak s tał ze s mętn ą min ą, n ie b ard zo wied ząc, co ze s o b ą p o cząć. – Zjeżd żaj s tąd , Ro b b ie – p o wied ział M o rtlak e. – J ak p an s o b ie ży czy . Ch ło p ak min ął n as w p o ś p iech u . Lelan d M o rtlak e zaczek ał, aż zamk n ęły s ię za n im d rzwi, p o czy m zwró cił s ię d o n as z lo d o watą fu rią w g ło s ie: – Co to ma zn aczy ć? Nie n au czy li was p u k ać? J eg o języ k , s zary i wilg o tn y , p o jawiał s ię i zn ik ał międ zy mięs is ty mi warg ami. M o rtlak e miał n a s o b ie s tró j wieczo ro wy ; zaciś n ięte p ięś ci o p arł n a b lacie b iu rk a. – Gd zie p ań s k i b rat? – s p y tał J o n es . – Ed g ar? Nie wid ziałem g o . – I n ie wie p an , g d zie b y ł d ziś p o p o łu d n iu ?

– Nie wiem. – Pan k łamie. A p ań s k i b rat b y ł w mag azy n ie w rejo n ie Black wall Bas in . Wy b rał s ię tam, żeb y o d eb rać łu p y z n ap ad u n a Ko mp an ię Dep o zy to wą Ch an cery Lan e. Zas k o czy liś my g o i p ewn ie s ied ziałb y teraz w ares zcie, g d y b y n ie to , że p o s tan o wił d o p u ś cić s ię mo rd ers twa n a n as zy ch o czach . J es t p o s zu k iwan y . Wiemy , że wraz z n im zo rg an izo wał p an ws p o mn ian y n ap ad , p rzy ws p ó łp racy z Claren ce’em Dev ereu x . Niech p an n ie zap rzecza! Wid ział s ię p an z n im o s tatn iej n o cy , w amery k ań s k im p o s els twie. – Nie zap rzeczam, b o ju ż mó wiłem: n ie zn am żad n eg o Claren ce’a Dev ereu x . – Niek ied y p o d aje s ię za Co leman a De Vries s a. – I to n azwis k o n ic mi n ie mó wi. – Pań s k i b rat n am zb ieg ł, ale p an u s ię to n ie u d a. Po jed zie p an teraz z n ami, n a p rzes łu ch an ie w Sco tlan d Yard zie. I n ie wy jd zie p an s tamtąd , d o p ó k i n ie u zy s k amy in fo rmacji o miejs cu p o b y tu p ań s k ieg o b rata. – Nie mam n ajmn iejs zeg o zamiaru . – J eś li n ie p o jed zie p an z n ami z włas n ej wo li, n ie b ęd ę miał wy b o ru : ares ztu ję p an a. – Po d jak im zarzu tem? – Utru d n ian ia ś led ztwa i ws p ó łu d ziału w mo rd ers twie. – No n s en s ! – Nie s ąd zę. Na d łu g ą ch wilę zap ad ła cis za. M o rtlak e wciąż s ied ział za b iu rk iem, o d d y ch ając z tru d em. J eg o b ark i u n o s iły s ię i o p ad ały , lecz res zta ciała p o zo s tała n ieru ch o ma. Nie p o d ejrzewałem, że n a lu d zk iej twarzy mo że o d malo wać s ię tak in ten s y wn a n ien awiś ć. Po liczk i M o rtlak e’a n ab rzmiały k rwią i p rzes zło mi p rzez my ś l, że g d y b y miał p o d ręk ą b ro ń p aln ą, n a p rzy k ład w jed n ej z s zu flad b iu rk a, to n ie zawah ałb y s ię u ży ć jej p rzeciwk o n am – i d o d iab ła z k o n s ek wen cjami! Wres zcie p rzemó wił: – J es tem o b y watelem Stan ó w Zjed n o czo n y ch Amery k i, g o ś ciem w p ań s k im k raju . Os k arżen ia, k tó re tu u s ły s załem, s ą fałs zy we i s k an d aliczn e. Ch cę zatelefo n o wać d o p o s els twa mo jeg o k raju . – M o że p an zatelefo n o wać z mo jeg o b iu ra – o d p arł J o n es . – Nie ma p an p rawa... – Ależ mam. Do ś ć teg o ! Pó jd zie p an z n ami czy mam wezwać k o n s tab li?

Krzy wiąc s ię n iemiło s iern ie, M o rtlak e wres zcie ws tał. Ko s zu la zwis ała mu ze s p o d n i, więc p o p rawił ją n ies p ies zn y m ru ch em. – M arn u je p an czas – wark n ął. – Nie mam p an u n ic d o p o wied zen ia. Nie wid ziałem s ię z b ratem i n ic n ie wiem o jeg o s p rawach . – To s ię o k aże. Staliś my tak we trzech p rzez k ró tk ą ch wilę, czek ając n a to , k to p ierws zy wy k o n a ru ch . W k o ń cu Lelan d M o rtlak e zg as ił cy g aro i wy s zed ł – b arczy s ta p o s tać międ zy n ami d wo ma. Cies zy łem s ię, że tu ż za d rzwiami czek a d wó ch p o licjan tó w, b o z k ażd ą ch wilą s p ęd zo n ą w Bo s to ń czy k u co raz wy raźn iej czu łem, że wk ro czy liś my n a tery to riu m wro g a. Gd y mijaliś my b ar w d ro d ze p o wro tn ej, M o rtlak e o b ró cił s ię w s tro n ę b arman a i zawo łał: – Zawiad o m p an a Wh ite’a z p o s els twa! – Tak jes t, p ro s zę p an a. Hen ry Wh ite b y ł o wy m d o rad cą, k tó reg o o s o b iś cie p rzed s tawił n am Ro b ert Lin co ln . Po d ejrzewałem, że M o rtlak e b lefu je, że p ró b u je n as jed y n ie wy s tras zy ć. J o n es całk iem zig n o ro wał tę p ró b ę. Szliś my p rzez milczący tłu m o b u rzo n y ch , n ie zwracając u wag i n a zaczep k i n iek tó ry ch g o ś ci. Keln er wy ciąg n ął n awet ręk ę, jak b y ch ciał zatrzy mać M o rtlak e’a, ale ws zed łem międ zy n ich i o d ep ch n ąłem g o . Z u lg ą p rzek ro czy łem p ró g lo k alu i wy s zed łem n a ch o d n ik p rzy Treb eck Street. Czek ały tam n a n as d wa p o wo zy . J u ż wcześ n iej zau waży łem, że J o n es p o s tan o wił o s zczęd zić ares zto wan emu u p o k o rzen ia i n ie wezwał Czarn ej M arii, s ławetn eg o p o jazd u u ży wan eg o p rzez fu n k cjo n ariu s zy Sco tlan d Yard u . Lo k aj d y żu ru jący u d rzwi p o d ał M o rtlak e’o wi p elery n ę i las eczk ę, k tó rą n aty ch mias t p rzech wy cił J o n es . – Pan p o zwo li, że ją zatrzy mam. Nig d y n ie wiad o mo , jak ie n ies p o d zian k i mo że k ry ć tak i p ro s ty p rzed mio t. – To ty lk o las k a, n ic więcej. Ale n iech p an ro b i, co u waża za s to s o wn e – wy ced ził M o rtlak e z b ły s k iem w o k u . – I tak p an za to zap łaci. Ob iecu ję. Gd y tak s taliś my p rzed wejś ciem d o lo k alu , miałem wrażen ie, że u lica jes t ciemn iejs za n iż zwy k le, jak b y g azo we latarn ie zaczy n ały p rzeg ry wać n ieró wn ą walk ę z n o cn y m n ieb em i mżawk ą. Wy d awało s ię, że ró wn ie jas n o ś wiecą mo k re b ru k o wce. J ed en z k o n i zarżał i w ty m mo men cie M o rtlak e p o tk n ął s ię o co ś . Stałem n ajb liżej i p o ch wy ciłem g o , żeb y n ie u p ad ł. J ed n o s p o jrzen ie wy s tarczy ło mi jed n ak , b y o cen ić, że d zieje s ię co ś zn aczn ie g o rs zeg o . Krew o d p ły n ęła z twarzy Lelan d a M o rtlak e’a. J eg o o czy b y ły s zero k o o twarte; p ró b o wał złap ać o d d ech i p o ru s zał

żu ch wą, jak b y

ch ciał co ś p o wied zieć, ale n ie b y ł w s tan ie. Wy g ląd ał n a

p rzerażo n eg o ... Śmierteln ie p rzerażo n eg o , p o my ś lałem. – J o n es ... – zacząłem. In s p ek to r J o n es ju ż s am zau waży ł, że co ś s ię d zieje, i p o d trzy mał ares zto wan eg o z d ru g iej s tro n y . Z k rtan i M o rtlak e’a wy d o b y ł s ię p rzerażający ch ark o t, a n a d o ln ej ward ze p o jawiła s ię p ian a. Do s tał k o n wu ls ji. – Lek arza! – k rzy k n ął J o n es . Ale lek arza n ie b y ło – an i n a p u s tej o tej p o rze u licy , an i w k lu b ie. M o rtlak e o p ad ł n a k o lan a; k rzy wiąc s ię z b ó lu , wciąż walczy ł o o d d ech . – Co s ię d zieje? – zawo łałem. – Czy to s erce? – Nie wiem. Po łó żmy g o . Na miło ś ć b o s k ą, czy n ap rawd ę n ie zn ajd zie s ię w p o b liżu żad en lek arz? By ło ju ż za p ó źn o . Zan im zd ąży liś my g o u ło ży ć, M o rtlak e u p ad ł n a twarz i zn ieru ch o miał. I d o p iero wted y , w wątły m b las k u latarn i, zau waży liś my s mu k ły k s ztałt s terczący z b o k u jeg o s zy i. – Nie d o ty k aj! – ro zk azał J o n es . – Co to jes t? Wy g ląd a jak k o lec? – Bo to jes t k o lec! W d o d atk u zatru ty . Wid ziałem ju ż co ś tak ieg o , a jed n ak n ie wierzę włas n y m o czo m... I n ie u wierzę... Zn o wu to s amo ?! – O czy m p an mó wi, in s p ek to rze? – O Po n d ich erry Lo d g e! – J o n es p rzy k lęk n ął o b o k leżąceg o Lelan d a M o rtlak e’a, k tó reg o twarz b y ła ju ż tru p io b lad a. – On n ie ży je. – J ak to ? Nie ro zu miem. Co s ię s tało ? – Kto ś s trzelił d o n ieg o z d mu ch awy , g d y wy p ro wad zaliś my g o z k lu b u . Po zwo liliś my , b y zo s tał zamo rd o wan y n a n as zy ch o czach . To s try ch n in a alb o p o d o b n a tru cizn a. Działa n aty ch mias to wo . – Ale d laczeg o ? – Żeb y g o u cis zy ć. – J o n es s p o jrzał n a mn ie z g łęb o k im s mu tk iem w o czach . – A p rzecież to n iemo żliwe... Raz jes zcze p o wiad am ci, Ch as e, że n ic n ie jes t tak ie, jak s ię wy d aje. Kto mó g ł wied zieć, że p rzy jd ziemy tu tej n o cy ? – Nik t. Przy s ięg am, że n ik o mu o ty m n ie ws p o mn iałem! – Zatem ten atak miał s ię o d b y ć n iezależn ie o d teg o , czy tu p rzy jd ziemy czy n ie. Dmu ch awa, s trzałk a – ws zy s tk o b y ło g o to we. Zan im jes zcze s ię zjawiliś my , k to ś u zn ał, że Lelan d M o rtlak e p o win ien zg in ąć.

– Ale k to miałb y mu ży czy ć ś mierci? – W mo jej g ło wie k łęb iły s ię p rzeró żn e my ś li. – Na p ewn o Claren ce Dev ereu x ! Pro wad zi z n ami jak ąś d iab els k ą g rę... Zab ił Lav elle’a. Pró b o wał zab ić p an a... Bo k tó ż in n y mó g łb y s ied zieć w b ro u g h amie o p o d al s ied zib y Sco tlan d Yard u ? A teraz u ś miercił M o rtlak e’a. – To n ie Dev ereu x s ied ział w p o wo zie. – Dlaczeg o n ie? – Dlateg o , że wed le s łó w wo źn icy p as ażero wie wy s ied li n a u licy . Dev ereu x n ie zro b iłb y an i k ro k u k u o twartej p rzes trzen i. – Sk o ro n ie o n , to k to ? – Ro zejrzałem s ię b ezrad n ie. – M o że M o riarty ? – Nie! To n iemo żliwe. By liś my p rzy b ici, p rzemo czen i i b lis cy k o mp letn eg o wy czerp an ia. Wy d awało s ię, że min ęła cała wieczn o ś ć, o d k ąd wy b raliś my s ię razem d o lo n d y ń s k ich d o k ó w, p rzed s ięwziąws zy ek s p ed y cję, k tó ra n ie zak o ń czy ła s ię tak , jak n a to liczy liś my . Staliś my twarzą w twarz, b ezrad n i, p o d czas g d y raz p o raz p o d ch o d zili d o n as fu n k cjo n ariu s ze p o licji, b y z wy raźn y m ro zczaro wan iem zerk n ąć n a tru p a. Nag le d rzwi k lu b u zamk n ęły s ię z trzas k iem, o d cin ając s mu g ę ciep łeg o ś wiatła, jak b y lu d zie, k tó rzy tam p raco wali, n ie ch cieli mieć z n ami ju ż n ic ws p ó ln eg o . – Zajmijcie s ię ty m, s ierżan cie! – zawo łał J o n es d o jed n eg o z p o licjan tó w, ch o ć n ie b ard zo wied ziałem, d o k tó reg o . Wy g ląd ał tak , jak b y u s zło z n ieg o ży cie. Zacis k ał zęb y , w o czach miał p u s tk ę. – Trzeb a zab rać s tąd ciało , a n as tęp n ie s p is ać d an e ws zy s tk ich o s ó b p rzeb y wający ch w k lu b ie. Wiem, że raz ju ż to ro b iliś my , ale trzeb a to p o wtó rzy ć! Niech n ik t n ie wy ch o d zi, p ó k i n ie zło ży zezn ań . – To rzek łs zy , zwró cił s ię d o mn ie zn aczn ie s p o k o jn iejs zy m to n em: – Nic tam n ie zn ajd ą. Zab ó jca ju ż d awn o s ię u lo tn ił. Ch o d źmy , Ch as e. Zo s tawmy w k o ń cu to p rzek lęte miejs ce. Ru s zy liś my u licą w s tro n ę Sh ep erd ’s M ark et, a tam zn aleźliś my n aro żn y p u b zwan y Th e Grap es . Wes zliś my d o ciep łeg o wn ętrza. J o n es zamó wił p ó ł p in ty czerwo n eg o win a, k tó ry m s ię p o d zieliliś my . Zap alił p ap iero s a – d o p iero d ru g i raz w mo jej o b ecn o ś ci. Wres zcie zaczął mó wić, b ard zo s taran n ie d o b ierając s ło wa: – M o riarty n ie mó g ł p rzeży ć. Nie wierzę w to ! Pamiętajmy o liś cie... o zas zy fro wan ej wiad o mo ś ci, o d k tó rej s ię to ws zy s tk o zaczęło . Zaad res o wan a d o M o riarty ’eg o , zn alezio n a w k ies zen i to p ielca. Wn io s ek : to p ielec to n ajp rawd o p o d o b n iej M o riarty . J ak zaws ze, lo g ik a jes t n ieu b łag an a. Ty lk o d lateg o , że M o riarty zg in ął, Dev ereu x i jeg o lu d zie mo g li zająć jeg o miejs ce, u rząd zić s ię w Lo n d y n ie. I ty lk o d zięk i temu lis to wi zd o łaliś my zajś ć w tej s p rawie tak d alek o . – Zatem s k o ro to n ie M o riarty s zu k a zems ty , to mo że jeg o d awn i ws p ó ln icy ?

Zan im jes zcze wy b rał s ię d o M eirin g en , mó g ł zo s tawić im in s tru k cje... – M o że mas z rację. In s p ek to r Patters o n twierd ził, że ares zto wał ws zy s tk ich jeg o lu d zi, ale mó g ł s ię my lić. Z p ewn o ś cią jes teś my ś wiad k ami s tarcia d wó ch p rzeciws tawn y ch frak cji. Z jed n ej s tro n y mamy Lav elle’a, b raci M o rtlak e i Claren ce’a Dev ereu x . Z d ru g iej zaś ... – Nie zap o min ajmy o jas n o wło s y m ch ło p cu i mężczy źn ie z b ro u g h ama. – By ć mo że. – Tracę tu czas ! – wes tch n ąłem. Czu łem n a s k ó rze n iep rzy jemn y d o ty k wilg o tn eg o u b ran ia. Do p iłem win o , ch o ć mi n ie s mak o wało i n ie o g rzało mn ie an i tro ch ę. – Przy b y łem tu aż z Amery k i, ś cig ając Claren ce’a Dev ereu x . I zn alazłem g o , ale p an twierd zi, że n ie mo g ę g o tk n ąć. M iałem w ręk u Ed g ara M o rtlak e’a, ale zb ieg ł. Sco tch y Lav elle, J o h n Clay , Lelan d M o rtlak e... ws zy s cy n ie ży ją. I jes zcze mó j mło d y ag en t, J o n ath an Pilg rim... Przy s łałem g o tu i zap łacił za to ży ciem. Czu ję, że cień M o riarty ’eg o wciąż n ad n ami wis i, i s zczerze mó wiąc, J o n es , mam teg o d o ś ć. Bez p an a o czy wiś cie n iczeg o b y m n ie ws k ó rał, ale n awet z p ań s k ą p o mo cą zawio d łem. Wró cę d o d o mu , zło żę wy p o wied zen ie i p o s zu k am in n eg o s p o s o b u n a ży cie. – Nie ch cę o ty m s ły s zeć – o d p arł J o n es . – Po wiad as z, że n ie ro b imy p o s tęp ó w, ale b ard zo s ię my lis z. Zn aleźliś my Dev ereu x i zn amy jeg o p rawd ziwą to żs amo ś ć. J eg o s iły zo s tały zd zies iątk o wan e. J eg o o s tatn i p lan – n ap ad p rzy Ch an cery Lan e – u d aremn io n y . On n ie mo że u ciec, Ch as e. M o i lu d zie b ęd ą p iln o wali ws zy s tk ich p o rtó w w ty m k raju ... – Za trzy d n i n ie b ęd zie p an mó g ł wy d ać im tak ieg o ro zk azu . – W trzy d n i wiele mo że s ię zd arzy ć. – J o n es p o ło ży ł d ło ń n a mo im ramien iu . – Nie trać d u ch a. To p rawd a, że b łąd zimy jes zcze we mg le, ale p o mału wy łan iają s ię z n iej k s ztałty . Dev ereu x to s zczu r k ry jący s ię w n o rze i n ie wątp ię, że p o wo d u je n im s trach . Będ zie mu s iał u d erzy ć, a wted y mo że w k o ń cu p o p ełn i b łąd , k tó ry p o zwo li n am g o u jąć. M o żes z mi wierzy ć, g d y mó wię, że atak n as tąp i ju ż wk ró tce. – Tak p an s ąd zi? – J es tem p ewn y . Ath eln ey J o n es miał rację. Wró g rzeczy wiś cie zaatak o wał, ale w s p o s ó b , k tó reg o n ie p rzewid ział żad en z n as .

17 Aleja Truposzy

W

ied ziałem, że wy d arzy ło s ię co ś s tras zn eg o i n ieo czek iwan eg o , g d y ty lk o s p o jrzałem n a Ath eln ey a J o n es a. Twarz jeg o b o wiem, g d y n as tęp n eg o d n ia zjawił s ię w h o lu h o telu Hex am’s , ch o ć zaws ze zn is zczo n a ch o ro b ą, wy d ała mi s ię jes zcze b ard ziej u męczo n a i tak b lad a, że b ez s ło wa p o p ro wad ziłem g o d o k rzes ła, p ewn y , że lad a ch wila zemd leje. Nie p o zwo liłem mu mó wić, ty lk o p o p ro s iłem o g o rącą h erb atę z cy try n ą i czek ałem w milczen iu , aż p rzy n io s ła ją p o k o jó wk a. Po my ś lałem w p ierws zej ch wili, że właś n ie wró cił ze s p o tk an ia z k o mis arzem, d o wied ziaws zy s ię, że s tracił p racę w Po licji M etro p o litaln ej, ale zaraz p rzy p o mn iałem s o b ie o n as zej ro zmo wie p rzy Ch iltern Street i o ws zy s tk im, czeg o zd ąży łem s ię d o wied zieć o ch arak terze mo jeg o d ru h a – i ju ż wied ziałem, że czy mś tak im n ie p rzejąłb y s ię zb y tn io . Sp rawy mu s iały wy g ląd ać zn aczn ie, zn aczn ie g o rzej. J eg o p ierws ze s ło wa u twierd ziły mn ie w ty m p rzek o n an iu : – Po rwali Beatrice. – Co tak ieg o ?! – M o ją có rk ę... Będ ą żąd ali o k u p u . – Sk ąd p an wie? I jak to mo żliwe? – Żo n a p rzy s łała mi teleg ram. Do s tałem g o p rzez g o ń ca, b o min ie wiele ty g o d n i, zan im n as z p o k ó j teleg raficzn y zo s tan ie d o p ro wad zo n y d o p o rząd k u . Tak czy o wak , o d eb rałem wiad o mo ś ć ran o , w b iu rze – Els p eth wzy wała mn ie, b y m n aty ch mias t wró cił d o d o mu . Natu raln ie tak właś n ie zro b iłem. Gd y ws zed łem d o d o mu , b y ła w tak im s tan ie, że led wie ro zu miałem, co d o mn ie mó wiła. M u s iałem p o d ać jej s o le trzeźwiące. Nie mo g ła s ię u s p o k o ić, n ies zczęs n a k o b ieta! Co też mu s iało s ię d ziać w jej g ło wie, g d y czek ała n a mó j p o wró t – s ama, zn ik ąd p o cies zen ia! Op o wied ziała mi w k o ń cu , że Beatrice zn ik n ęła z s ameg o ran a. Wy s zła ze s wą n ian ią, p an n ą J ack s o n , p o czciwą i o d p o wied zialn ą k o b ietą, k tó ra s łu ży u n as o d p ięciu lat. J ak zaws ze wy b rały s ię n a M y att’s Field s – to całk iem n ied alek o o d n as zeg o d o mu . Teg o ran k a jed n ak jak aś s taru s zk a n a ch wilę o d wró ciła u wag ę p an n y J ack s o n , p y tając o d ro g ę. Przes łu ch aws zy n ian ię, n ie mam żad n y ch wątp liwo ś ci: o wa k o b ieta, z twarzą

u k ry tą za wo alk ą, mu s iała n ależeć d o s p is k u i d ziałała celo wo . Gd y p an n a J ack s o n s ię o d wró ciła, Beatrice ju ż n ie b y ło . – Czy to mo żliwe, że o d d aliła s ię s amo wo ln ie? – To d o n iej n iep o d o b n e, mimo to n ian ia p ró b o wała wmó wić s o b ie, że tak właś n ie b y ło . To lu d zk a rzecz, trzy mać s ię n ad ziei, n awet n ajb ard ziej n ied o rzeczn ej. Przes zu k ała cały p ark i o k o lice, zan im wezwała p o mo c. Nik t n ie wid ział n as zej có rk i, Ch as e – jak b y zap ad ła s ię p o d ziemię. Nie ch cąc o p ó źn iać p o s zu k iwań jes zcze b ard ziej, zro zp aczo n a p an n a J ack s o n p o b ieg ła d o d o mu . Els p eth ju ż n a n ią czek ała i n ie mu s iała s łu ch ać relacji, b o ch wilę wcześ n iej k to ś ws u n ął p o d d rzwiami wiad o mo ś ć. M am ją tu taj. J o n es ro zło ży ł i p o d ał mi k artk ę, n a k tó rej d ru k o wan y mi literami n ap is an o k ilk an aś cie s łó w. Pro s to ta p rzek azu b u d ziła g ro zę. M AM Y TWOJ Ą CURKĘ. ZOSTAŃ W DOM U. Z NIKIM NIE ROZM AWIAJ . ODEZWIEM Y SIĘ PRZED ZM IERZCHEM . – Prawie n ic z teg o n ie wy n ik a – zau waży łem. – Ows zem, wy n ik a całk iem s p o ro – o d p arł ziry to wan y J o n es . – Wiad o mo ś ć n ap is ał wy k s ztałco n y czło wiek u d ający n iewy k s ztałco n eg o . J es t lewo ręczn y . Pracu je w b ib lio tece alb o ma d o s tęp d o b ib lio tek i, rzad k o o d wied zan ej. Dąży d o celu za ws zelk ą cen ę, jes t b ezlito s n y , ale jed n o cześ n ie d ziała p o d wp ły wem s tres u , s tąd p ewn a zap alczy wo ś ć. To lis t n ap is an y p o d wp ły wem imp u ls u . J es tem n iemal p ewn y , że au to rem jes t Claren ce Dev ereu x . – Sk ąd ty le in fo rmacji? – Czy to n ie o czy wis te? Ud aje, że n ie u mie n ap is ać s ło wa „có rk a”, a jed n o cześ n ie n ie p o p ełn ia żad n y ch in n y ch b łęd ó w i p o s łu g u je s ię rzad k o u ży wan y m s ło wem „zmierzch ”. Szu k ając k awałk a p ap ieru , s ięg n ął p o k s iążk ę s to jącą n a p ó łce i wy rwał czy s tą k artk ę z s ameg o p o czątk u . J ak wid ać, d wa b rzeg i s ą cięte mas zy n o wo , a jed en n ależał d o k rawęd zi ark u s za. Zau waż ś lad y k u rzu i p rzeb arwien ia – p o ws tałe p o d wp ły wem ś wiatła – n a zewn ętrzn ej k rawęd zi. Zag n iecen ie ws k azu je zaś n a to , że k artk ę wy rwan o lewą ręk ą: k ciu k zo s tawił wy raźn y ś lad , u k o ś n ie k u zewn ętrzn ej s tro n ie. To b y ł ak t wan d alizmu , zatem d ziałan ie w p o ś p iech u , a g d y b y k s iążk a ta b y ła częs to u ży wan a, k to ś mó g łb y je zau waży ć. – J o n es u k ry ł twarz w d ło n iach . – Dlaczeg o p o trafię o d czy tać aż ty le in fo rmacji, a mo je u miejętn o ś ci n ie p o zwo liły mi p rzewid zieć, że mo je d zieck o zn ajd zie s ię w n ieb ezp ieczeń s twie?

– Niech p an s ię n ie zad ręcza, in s p ek to rze – o d p o wied ziałem. – Czeg o ś tak ieg o n ik t n ie mó g ł p rzewid zieć. Od lat jes tem ś led czy m, a n ig d y jes zcze n ie s p o tk ałem s ię z p o d o b n y m p o s u n ięciem. To , że Dev ereu x u d erzy ł w p an a tak im s p o s o b em... to o b u rzające! Zawiad o mił p an ju ż k o leg ó w ze Sco tlan d Yard u ? – Bo ję s ię. – Po win ien p an to zro b ić. – Nie. Nie mo g ę jej n arażać. Zamy ś liłem s ię. – Zatem w o g ó le n ie n ależało tu p rzy ch o d zić – s twierd ziłem. – Kazali p an u czek ać w d o mu . – J es t tam Els p eth , a ja... mu s iałem tu p rzy jś ć. Sk o ro u czy n ili mi co ś tak ieg o , to n iemal n a p ewn o s p ró b u ją zaatak o wać cię w p o d o b n y m s ty lu . Els p eth p rzy zn ała mi rację. M u s ieliś my cię o s trzec. – Nik o g o tu n ie wid ziałem. – Wy ch o d ziłeś z h o telu ? – J es zcze n ie. Ran ek s p ęd ziłem w p o k o ju , p is ząc rap o rt d la Ro b erta Pin k erto n a. – Zatem zd ąży łem n a czas . M u s is z p o jech ać ze mn ą d o Camb erwell. Czy n ie p ro s zę o zb y t wiele? Co k o lwiek s ię s tan ie, p o win n iś my razem s tawić temu czo ło . – Liczy s ię ty lk o to , b y p ań s k a có rk a b ezp ieczn ie wró ciła d o d o mu . – Dzięk u ję. Po ło ży łem ręk ę n a jeg o ramien iu . – Nie s k rzy wd zą jej, J o n es . Ch cą d o p aś ć ty lk o p an a i mn ie. – Ale d laczeg o ? – Teg o n ie wiem, lecz mu s imy p rzy g o to wać s ię n a n ajg o rs ze. – Ws tałem. – Pro s zę zaczek ać, wró cę d o p o k o ju p o p łas zcz. Żału ję, że n ie zab rałem z No weg o J o rk u mo jeg o p is to letu . Niech p an d o k o ń czy h erb atę i o d p o czn ie ch wilę, in s p ek to rze. Będ zie p an p o trzeb o wał s ił. Zn o wu jech aliś my p o ciąg iem d o Camb erwell i zn o wu w milczen iu . Sp o g ląd ałem p rzez o k n o n a p rzed mieś cia Lo n d y n u , J o n es zaś s ied ział z p ó łp rzy mk n ięty mi p o wiek ami, p o g rążo n y w my ś lach . Nie mając n ic lep s zeg o d o ro b o ty , zad u małem s ię n ad p o d ró żą w zn aczn ie s zers zy m teg o s ło wa zn aczen iu : n ad ws zy s tk im, co p rzeży liś my we d wó ch , p o cząws zy o d M eirin g en . Czy ta wy p rawa miała s ię wk ró tce s k o ń czy ć? Wy d awało s ię, że Claren ce Dev ereu x ma zd ecy d o wan ą p rzewag ę, p o cies załem s ię jed n ak my ś lą, że b y ć mo że p rzes ad ził, b y ć mo że cio s w ro d zin ę

d etek ty wa b y ł jeg o p ierws zy m fałs zy wy m ru ch em. Po s tąp ił jak d es p erat i b y ć mo że is tn iała s zan s a n a to , b y wy k o rzy s tać to ro zp aczliwe p o s u n ięcie p rzeciwk o n iemu . M iałem wrażen ie, że p o ciąg wlecze s ię wy jątk o wo wo ln o , ale w k o ń cu d o tarliś my d o celu i s zy b k im k ro k iem ru s zy liś my w s tro n ę d o mu , w k tó ry m led wie ty d zień wcześ n iej jad łem k o lację. Els p eth J o n es czek ała n a n as w ty m s amy m p o k o ju , w k tó ry m u jrzałem ją p o raz p ierws zy . Stała o b o k fo tela, jed n ą ręk ą trzy mając s ię o p arcia. By ł to ten s am fo tel, n a k tó ry m wted y s ied ziała, czy tając có rce k s iążk ę. Gd y mn ie zo b aczy ła, n awet n ie p ró b o wała u k ry ć g n iewu w o czach . By ć mo że zas łu ży łem n a tak ie p o witan ie. Pro s iła mn ie o o ch ro n ę, a ja o b iecałem, że ws zy s tk o b ęd zie d o b rze. J ak że p u s to b rzmiały teraz mo je s ło wa. – J ak ieś wieś ci? – s p y tała. – Nie. Tu tak że n ic? – An i s ło wa. M aria jes t n a g ó rze. Wciąż n ie mo że s ię u s p o k o ić, ch o ć ty le razy jej p o wtarzałam, że to n ie jej win a. – M aria, jak s ię d o my ś liłem, b y ła o wą n ian ią, p an n ą J ack s o n . – Wid ziałeś s ię z Les trad e’em? – Nie. – J o n es p o ch y lił g ło wę. – Niech mi Bó g wy b aczy , jeś li p o p ełn iam b łąd , ale n ie mo g ę zlek ceważy ć ich p o leceń . – Nie p o zwo lę, żeb y ś mierzy ł s ię z n imi s am. – Nie jes tem s am. Pan Ch as e jes t ze mn ą. – Nie u fam p an u Ch as e’o wi. – Els p eth ! – o b ru s zy ł s ię J o n es . – Nie b y ło to miłe, p an i J o n es – o d ezwałem s ię. – Od s ameg o p o czątk u tej s p rawy ro b iłem ws zy s tk o , co w mo jej mo cy , żeb y ... – Pro s zę mi wy b aczy ć tę o twarto ś ć – wp ad ła mi w s ło wo Els p eth , p o czy m s p o jrzała n a męża. – Ale tru d n o o czek iwać, że w tej s y tu acji b ęd ę s ię zach o wy wać in aczej. Od s ameg o p o czątk u , g d y ty lk o wy jech ałeś d o Szwajcarii, o b awiałam s ię czeg o ś tak ieg o . Przeczu wałam, że zb liża s ię wielk ie zło , Ath eln ey . Nie, p ro s zę cię, n ie k ręć g ło wą w tak i s p o s ó b . Czy ż n ie u czo n o n as w k o ś ciele, że zło ma fizy czn ą p o s tać, że mo żemy p o czu ć je jak o s zczeg ó ln ie d o k u czliwą zimę alb o n ad ciąg ającą b u rzę? „Ale n as zb aw o d złeg o ”! Po wtarzamy te s ło wa co wieczó r. I o to zło n ad es zło . M o że s am je zap ro s iłeś , a mo że i tak b y s ię p o jawiło ... Nie d b am o to , k o g o u rażę ty mi s ło wy , p o p ro s tu n ie ch cę cię s tracić. – Nie mam wy b o ru : mu s zę ro b ić, co k ażą. – A jeś li cię zab iją?

– Nie s ąd zę, żeb y teg o właś n ie ch cieli – wtrąciłem. – Nic b y n a ty m n ie zy s k ali. Przed e ws zy s tk im n as ze miejs ce n aty ch mias t zajęlib y in n i fu n k cjo n ariu s ze. Po za ty m, ch o ć mo że zamo rd o wan ie ś led czeg o z Ag en cji Pin k erto n a n ik o g o b y s p ecjaln ie n ie wzru s zy ło , to ś mierć in s p ek to ra Sco tlan d Yard u b y łab y s p rawą zg o ła in n eg o k alib ru . Nie ma mo wy , b y n as z p rzeciwn ik ch ciał s p ro wad zić n a s ieb ie tak ie k ło p o ty . – Zatem co zamierza? – Nie mam p o jęcia. M o że ch ce n as o s trzec, mo że zas tras zy ć – a mo że p o p ro s tu p o k azać, jak i jes t s iln y . – Zab ije Beatrice. – Zn o wu p o wiem: n ie s ąd zę. Uży wa jej, żeb y d o trzeć d o n as . Lis t, k tó ry p an i zn alazła, jes t n a to d o wo d em. J a zn am ty ch lu d zi. Wiem, w jak i s p o s ó b d ziałają. To s ą n o wo jo rs k ie meto d y . Wy mu s zen ie. Zas tras zen ie. Ale p rzy s ięg am n a Bo g a, że n ie s k rzy wd zą p an i d zieck a – p o p ro s tu d lateg o , że n ic w ten s p o s ó b n ie zy s k ają. Els p eth s k in ęła lek k o g ło wą i ju ż n a mn ie n ie s p o jrzała. Us ied liś my p rzy s to le i tak zaczęło s ię to , co całk iem u czciwie mo g ę n azwać n ajd łu żs zy m p o p o łu d n iem w mo im ży ciu . Ws k azó wk i zeg ara s to jąceg o n a k o min k u o d mierzały p o s ęp n ie k ażd ą s ek u n d ę, a my mo g liś my jed y n ie czek ać. Ro zmo wa n ie wch o d ziła w rach u b ę. Filig ran o wa p o k o jó wk a p rzy n io s ła n am h erb atę i k an ap k i, ale żad n e z n as n ie czu ło g ło d u . Sły s załem wy raźn ie terk o t p o wo zó w p rzejeżd żający ch u licą i wid ziałem, że n ieb o s to p n io wo ciemn ieje, ale w p ewn y m mo men cie mu s iałem ch y b a wy łączy ć zmy s ły , b o g ło ś n e s tu k an ie d o d rzwi wy rwało mn ie jak b y z g łęb o k ieg o s n u . – To o n a! – zawo łała Els p eth . – M ó d lmy s ię... – s zep n ął J o n es i ws tał en erg iczn ie. Po d łu g o trwały m b ezru ch u p o ru s zał s ię s zty wn o jak k u k ła. Po s zliś my za n im d o d rzwi fro n to wy ch , lecz g d y o two rzy ł je z ro zmach em, n ie zo b aczy liś my małej Beatrice. Na s to p n iach s tał mężczy zn a w czap ce, trzy mający w d ło n i d ru g ą wiad o mo ś ć. J o n es wy rwał mu ją ze zło ś cią. – Sk ąd p an to ma? – s p y tał. Po s łan iec s p o g ląd ał n a n ieg o z o b u rzen iem. – A w p u b ie s o b ie s ied ziałem, w Th e Camb erwell Arms , g d y jed en tak i d ał mi s zy lin g a, żeb y m to d o s tarczy ł. – Niech p an g o o p is ze! J es tem p o licjan tem i jeś li zatai p an co k o lwiek , b ęd zie źle. – Ale ja n ic n ie zro b iłem! J es tem p ro s ty m cieś lą. A teg o jeg o mo ś cia p rawie n ie wid ziałem. Śn iad y b y ł, w k ap elu s zu , z s zalik iem o win ięty m wo k ó ł b ro d y . Sp y tał, czy

ch cę zaro b ić s zy lin g a, i d ał mi to . Po wied ział, że w d o mu zas tan ę d wó ch d żen telmen ó w, miałem o d d ać lis t jed n emu z n ich . Nic więcej n ie wiem. J o n es o two rzy ł lis t, d o p iero g d y wró ciliś my d o s alo n u . Ta s ama ręk a n ak reś liła litery , lecz p rzek az b y ł ty m razem jes zcze b ard ziej zwięzły : ALEJ A TRUPOSZY. OBAJ . BEZ POLICJ I. – Aleja Tru p o s zy ! – p rzeczy tała Els p eth , wzd ry g ając s ię z o d razą. – Có ż za o k ro p n a n azwa. Co to tak ieg o ? – J o n es n ie o d p o wied ział. – Po wied z mi! – Nie wiem, ale s p rawd zę w in d ek s ie. Daj mi ch wilę... Zo s taliś my z Els p eth s ami, a J o n es u d ał s ię n a p iętro , d o g ab in etu . Czek aliś my w milczen iu , g d y p rzeg ląd ał s wo je p ap iery , g ro mad zo n e p rzez lata – wzo rem Ho lmes a, rzecz jas n a. J es tem p ewn y , że o b o je liczy liś my jeg o k ro k i n a s ch o d ach , g d y wracał. – To w So u th wark – wy jaś n ił, wch o d ząc d o p o k o ju . – Ale czy wies z, co to za miejs ce? – Wiem, mo ja d ro g a. Ty lk o s ię n ie d en erwu j. To cmen tarz, o b ecn ie ju ż n ieczy n n y . Zamk n ięto g o wiele lat temu . – Dlaczeg o właś n ie cmen tarz? Czy ch cą n am zas u g ero wać, że n as za có rk a... – Nie. Wy b rali zacis zn e miejs ce, n a u b o czu , b o ch cą w s p o k o ju załatwić z n ami s p rawę. M iejs ce jak k ażd e in n e, Els p eth . – Nie mo żes z tam jech ać! – Els p eth ch wy ciła lis t, jak b y w ty ch p aru s ło wach ch ciała wy czy tać co ś jes zcze. – J eżeli tam trzy mają Beatrice, mo żes z wezwać p o licję. M u s is z to zro b ić! Nie p o zwo lę, żeb y ś n arażał s ię n a ś mierteln e n ieb ezp ieczeń s two ... – J eżeli n ie wy k o n amy in s tru k cji, to raczej n ie zn ajd ziemy tam n as zeg o d zieck a, k o ch an ie. To p rzeb ieg li lu d zie i ws zy s tk o ws k azu je n a to , że wied zą, co ro b ią. M o żliwe, że o b s erwu ją n as n awet w tej ch wili. – J ak to mo żliwe? Dlaczeg o tak u ważas z? – Pierws zy lis t ad res o wan y b y ł ty lk o d o mn ie. W ty m zwracają s ię d o n as o b u . Wied zą zatem, że jes t u n as Ch as e. – Nie p o zwo lę ci n a to ! – p o wtó rzy ła Els p eth J o n es cich o , ale g ło s em p ełn y m p as ji. – Pro s zę cię, wy s łu ch aj mn ie, n ajd ro żs zy . J a p o jad ę zamias t cieb ie. Ci lu d zie n ie mo g ą b y ć aż tak p o d li, n ie zig n o ru ją b łag ań matk i. Niech wezmą mn ie, a wy p u s zczą Beatrice... – Nie p o trzeb u ją cię. Zależy im n a n as d wó ch . Ty lk o z n ami ch cą s ię ro zmó wić.

Ale n ie b ó j s ię, Ch as e ma rację: n iczeg o n ie zy s k ają, p ró b u jąc n as s k rzy wd zić. Wierzę, że Claren ce Dev ereu x ch ce zawrzeć z n ami u k ład , to ws zy s tk o . Tak czy o wak , ws zelk ie s p ek u lacje n ie mają s en s u , g d y ch o d zi o ży cie Beatrice. J eżeli n ie wy k o n amy p o lecen ia, mo g ą zro b ić co ś s tras zn eg o … w to n ie wątp ię. – Nie n ap is ali, k ied y macie s ię tam s tawić. – Zatem wy ru s zamy n aty ch mias t. Els p eth ju ż n ie o p o n o wała. Wzięła męża w ramio n a i p rzy tu liła, jak b y wid zieli s ię p o raz o s tatn i. Wy zn aję, że ja s am miałem wątp liwo ś ci wzg lęd em s łó w, k tó ry mi J o n es p ró b o wał ją u s p o k o ić. Gd y b y Claren ce Dev ereu x rzeczy wiś cie ch ciał ty lk o z n ami p o ro zmawiać, n ie p o rwałb y s ześ cio latk i, żeb y u ży ć jej jak o p rzy n ęty d o wy ciąg n ięcia n as n a zap o mn ian y cmen tarz w ś ro d k u n o cy . M o że i n ie mó g ł n ic zy s k ać, wy rząd zając n am k rzy wd ę, ale to jes zcze n ie zn aczy ło , że teg o n ie zro b i. Zn ałem g o . Wied ziałem, w jak i s p o s ó b ro zu mu je. Ró wn ie d o b rze jak z n im, mo g lib y ś my d y s k u to wać ze s zk arlaty n ą: is tn iała mo żliwo ś ć, że zn is zczy n as ty lk o d lateg o , że zn ajd ziemy s ię w jeg o ręk ach i tak a jes t jeg o n atu ra. Wy s zliś my z d o mu i wy d ało mi s ię, że n o c jes t wy jątk o wo ch ło d n a jak n a tę p o rę ro k u , ch o ć wiatru p rak ty czn ie n ie b y ło . J o n es p rzy s tan ął jes zcze n a p ro g u , b y s p o jrzeć w o czy żo n y , a p o tem zo s taliś my s ami n a p u s tej u licy . M imo to wied ziałem, że jes teś my b aczn ie o b s erwo wan i. – Wy ch o d zimy , n iech was s zlag ! – zawo łałem. – J es teś my s ami. Zjawimy s ię w Alei Tru p o s zy , ró b cie z n ami, co ch cecie! – Nie s ły s zą n as – p o wied ział J o n es . – Są b ard zo b lis k o – o d rzek łem. – Sam p an o ty m ws p o mn iał. A teraz ju ż wied zą, że ru s zamy w d ro g ę. Nie mieliś my zb y t d alek o d o So u th wark , więc p o jech aliś my d o ro żk ą. J o n es miał n a s o b ie p łas zcz i trzy mał w ręk u las eczk ę, k tó rej jes zcze n ie wid ziałem, z g łó wk ą rzeźb io n ą n a k s ztałt k ru czeg o łb a. Po my ś lałem, że to n ad er s to s o wn e ak ces o riu m, s k o ro wy b ieramy s ię n a cmen tarz. M ó j to warzy s z b y ł wy jątk o wo s p ięty i milczący ; p rzy s zło mi d o g ło wy , że s am n ie wierzy ł w an i jed n o z ty ch p ełn y ch o tu ch y s łó w, k tó ry mi u s p o k ajał małżo n k ę. Pak o waliś my s ię p ro s to w p as zczę lwa i d o s k o n ale o ty m wied ział. Wied ział o ty m ju ż wted y , g d y mn ie zap ras zał. Aleja Tru p o s zy ju ż n ie is tn ieje, ale b y ła jed n y m z ty ch cmen tarzy , k tó re b u d o wan o n a p o czątk u wiek u , zu p ełn ie n ie my ś ląc o ty m, jak wielu lu d zi b ęd zie w p rzy s zło ś ci mies zk ać w Lo n d y n ie i, co o czy wis te, u mierać w Lo n d y n ie. Zap ełn ił s ię b ły s k awiczn ie, ch o ć p o ch ó wk ó w d o k o n y wan o tak g ęs to , że mias t b y ć s u b teln ą

p amiątk ą p o zmarły ch , n ag ro b k i s tały s ię d ek o racjami fars y : u k ład an e jed en p rzy d ru g im, w k ażd y m wo ln y m miejs cu , we ws zy s tk ich mo żliwy ch k ieru n k ach , o p ierały s ię o s ieb ie, p o ch y lały – jak b y w wieczy s tej walce o s k rawek p rzes trzen i. Przez wiele lat u n o s ił s ię n ad cmen tarzem feto r ro zk ład u , p ó źn iejs ze g ro b y k o p an o b o wiem zb y t p ły tk o ; częs to mo żn a b y ło tu zn aleźć wy s tające k awałk i tru mien , a czas em i lu d zk ie k o ś ci. Tak o to Aleja Tru p o s zy s tała s ię miejs cem zap o mn ian y m, wciś n ięty m międ zy to ry k o lejo we a s tary wars ztat. Sk ład ały s ię n a n ie d wie zard zewiałe b ramy n a p rzeciwleg ły ch k o ń cach i k ilk a n a wp ó ł martwy ch d rzew. Sp o g ląd ając n a tę ru in ę cmen tarza, tru d n o b y ło o p rzeć s ię reflek s ji, iż n ie n ależy o n an i d o teg o ś wiata, an i d o ś wiata zmarły ch , ty lk o zawis ł g d zieś we włas n y m, p o n u ry m s k rawk u czas o p rzes trzen i. Wy s ied liś my z d o ro żk i w ch wili, g d y d zwo n y n a k o ś cieln ej wieży b iły ó s mą. Ich g ło s n ió s ł s ię w ciemn o ś ci d o ś ć g łu ch y m ech em. Od razu s p o s trzeg łem, że k to ś ju ż n a n as czek a, i wid o k ten n ie p o d n ió s ł mn ie n a d u ch u . M ieliś my p rzed s o b ą k ilk u n as tu zb iró w tak b ru d n y ch i o b s zarp an y ch , że łatwo b y ło b y u wierzy ć, iż s ami p rzed ch wilą wy g rzeb ali s ię z p ły tk ich mo g ił. Więk s zo ś ć miała n a s o b ie k ró tk ie, o b cis łe p łas zczy k i, p o rtk i z k o rd u i ciężk ie b u cio ry . Niek tó rzy p rzy s zli z g o łą g ło wą, in n i w cy k lis tó wk ach , ale ws zy s cy b y li u zb ro jen i w p ałk i, o p arte n ied b ale n a ramien iu alb o p rzed ramien iu . Pło n ące p o ch o d n ie o k ry wały n ajb liżs ze n ag ro b k i czerwo n awą łu n ą – ch y b a ty lk o p o to , żeb y o to czen ie b u d ziło jes zcze więcej s k o jarzeń z czelu ś ciami p iek ieł. J ak d łu g o n a n as czek ali, teg o n ie wied ziałem, ale p atrząc n a n ich , n ie mo g łem u wierzy ć, że o to d o b ro wo ln ie o d d ajemy s ię w ich ręce. M u s iałem u p arcie p o wtarzać s o b ie, że tak n ap rawd ę n ie mamy wy b o ru , że czy n imy to , co k o n ieczn e. Czek aliś my p rzy b ramie, ale n ic s ię n ie wy d arzy ło . – Gd zie mo ja có rk a? – zawo łał J o n es . – Przy jech aliś cie s ami? – Py tan ie zad ał b ro d aty mężczy zn a o d łu g ich , s p lątan y ch wło s ach . Złaman y n o s rzu cał k rzy wy cień n a jeg o twarz. – Tak . Gd zie o n a jes t? Cis za. Po ch wili p o jed y n czy p o d mu ch wiatru p rzemk n ął n ad cmen tarzem, a p ło mien ie p o ch o d n i s k ło n iły mu s ię n a p o witan ie. Zaraz p o tem zza co k o łu , n a k tó ry m p rzy s iad ł k amien n y an io ł, wy ch y n ął mężczy zn a. Przez mo men t s ąd ziłem, że to Claren ce Dev ereu x , ale zaraz p rzy p o mn iałem s o b ie, że cierp iący n a ag o rafo b ię n ig d y n ie p o jawiłb y s ię w tak im miejs cu . To b y ł Ed g ar M o rtlak e. Gd y wid ziałem g o p o raz o s tatn i, właś n ie zn ik ał w n u rcie rzek i, i mo że d lateg o teraz wy d awał mi s ię

b ard ziej martwy n iż ży wy . Po ru s zał s ię wo ln o , jak b y w zd erzen iu z wo d ą p o łamał s o b ie k ilk a k o ś ci. Nie b y ł s am. Beatrice J o n es , b lad a i zap łak an a, trzy mała g o za ręk ę. M iała zmierzwio n e wło s y i k ilk a b ru d n y ch s mu g n a b u zi, ale wy g ląd ała n a całą i zd ro wą. – Two ja u k o ch an a có reczk a n ic n as n ie o b ch o d zi! – k rzy k n ął. – To cieb ie ch cemy d o p aś ć. I two jeg o p iek ieln eg o k o leżk ę. – Oto jes teś my . – Po d ejd źcie b liżej. Bliżej, zap ras zamy ! Nie zatrzy mamy d zieck a, b o d o n iczeg o n ie jes t n am p o trzeb n e. Czek a ju ż n a n ie p o wó z, k tó ry m wró ci d o d o mu . Ale jeś li n ie b ęd ziecie p o s łu s zn i, mo żecie zo b aczy ć co ś , czeg o b ard zo n ie ch cielib y ś cie zo b aczy ć. – M ó wiąc to , M o rtlak e u n ió s ł ręk ę, p o k azu jąc n ó ż o d łu g im o s trzu , k tó ry b ły s n ął w b las k u p o ch o d n i tu ż n ad g ło wą d ziewczy n k i. Całe s zczęś cie, że n ie mo g ła g o zau waży ć. By łem p rzek o n an y , że M o rtlak e n ap rawd ę g o u ży je, jeżeli mu n ie u leg n iemy . Go tó w b y ł p o d erżn ąć małej g ard ło , tu , p o d cmen tarn ą b ramą. Sp o jrzeliś my z J o n es em p o s o b ie, a p o tem ru s zy liś my p rzed s ieb ie. Oto czy li n as n aty ch mias t, o d cin ając d ro g ę u cieczk i. M o rtlak e p o d s zed ł b liżej, wciąż p ro wad ząc ze s o b ą Beatrice. Ro zp o zn ała ju ż o jca, ale b y ła zb y t wy s tras zo n a, b y s ię o d ezwać. – Zab ierz małą d o d o mu – ro zk azał, o d d ając ją p o d o p iek ę mło d eg o , u ś miech n ięteg o łajd ak a z s zo p ą k ręco n y ch wło s ó w i jęczmien iem n a o k u . Od d alili s ię żwawy m k ro k iem. – Wid zi p an , in s p ek to rze J o n es ? J a zaws ze d o trzy mu ję s ło wa. J o n es s p o g ląd ał za có rk ą tak d łu g o , aż zn ik n ęła mu z o czu za b ramą. – J es teś tch ó rzem, M o rtlak e, k rad n ący m d zieck o , żeb y je wy k o rzy s tać d o włas n y ch p o d ły ch celó w. Nie jes teś wart n awet p o g ard y . – A ty jes teś k alek ą, k tó ry zab ił mo jeg o b rata. – M o rtlak e s tał teraz tu ż p rzed J o n es em, ich twarze d zieliło led wie k ilk a cali. Patrzy ł n a n ieg o o czami s zaleń ca. – I b ęd zies z za to cierp iał, to ci o b iecu ję. Najp ierw jed n ak mu s icie o d p o wied zieć n a k ilk a p y tań . I o d p o wiecie! Sk in ął g ło wą i jed en z o p ry s zk ó w wy s tąp ił z k ręg u . Świs n ęła p ałk a i u d erzo n y w ty ł g ło wy J o n es b ezg ło ś n ie zwalił s ię n a ziemię. Zo s tałem s am n a s am z wro g ami. Zb liżali s ię, a M o rtlak e p atrzy ł teraz n a mn ie. Wied ziałem, co mn ie czek a. Sp o d ziewałem s ię teg o . M imo to zas k o czy ła mn ie n ag ła ek s p lo zja b ó lu , p o k tó rej ru n ąłem w tu n el ciemn o ś ci, k u p ewn ej ś mierci.

18 Na rzeźnickim haku

B

ałem s ię o two rzy ć o czy , n iemal p ewn y , że właś n ie u mieram. Bo z jak iej in n ej p rzy czy n y miałb y m czu ć tak p rzeraźliwe zimn o ? Świad o mo ś ć wracała p o wo li, aż wres zcie zro zu miałem, że leżę n a zimn ej p o s ad zce, a g d zieś b lis k o mn ie mig o cze ś wiatło . Nie wied ziałem, jak d łu g o b y łem n iep rzy to mn y i czy jes tem ciężk o ran n y , czu łem za to b o les n e p u ls o wan ie w czas zce, b ez wątp ien ia s k u tek cio s u w g ło wę, k tó ry mi zad an o . Zas tan awiałem s ię, czy wy wiezio n o mn ie z Lo n d y n u . Ch łó d p rzen ik ał mn ie d o s zp ik u k o ś ci i mimo wo ln ie d rżałem n a cały m ciele. Nie miałem czu cia w ręk ach ; b o lały mn ie n awet zęb y . By ło tak , jak b y m zn alazł s ię n a d alek iej p ó łn o cy , p o rzu co n y n a ś mierć n a lo d o wy m p u s tk o wiu . Tak jed n ak n ie b y ło . By łem w zamk n ięty m p o mies zczen iu . Po d s to p ami czu łem b eto n , n ie ló d . Us iad łem wo ln iu tk o i o p lo tłem ramio n a wo k ó ł k o lan , p o częś ci p o to , b y zach o wać ch o ć res ztk ę ciep ła, k tó ra mi p o zo s tała, a p o częś ci p o to , żeb y wziąć s ię w g arś ć. I wted y d o s trzeg łem Ath eln ey a J o n es a. On tak że b y ł ju ż p rzy to mn y , ch o ć wy g ląd ał mi n a b lis k ieg o ś mierci. Sied ział p o d ceg lan y m mu rem, a o b o k n ieg o leżała n ieo d łączn a las eczk a. Na jeg o ramio n ach , k o łn ierzu i u s tach is k rzy ły s ię k ry s ztałk i lo d u . – J o n es ...? – Ch as e! Ock n ąłeś s ię, d zięk i Bo g u . – Gd zie jes teś my ? – Biały o b ło czek p ary wy p ły n ął z mo ich u s t, g d y p rzemó wiłem. – Zd aje s ię, że w Smith field . Alb o w p o d o b n y m miejs cu . – Smith field ? Czy li g d zie? Sam s o b ie o d p o wied ziałem n a to p y tan ie: b y ł to targ mięs n y . W s ali, w k tó rej s ię zn ajd o waliś my , d o s trzeg łem b o d aj s etk ę tu s z zwierzęcy ch . Oczy wiś cie wid ziałem je ju ż wcześ n iej, ale mó j o d rętwiały , wo ln o wracający d o ży cia u my s ł n ie zain teres o wał s ię n imi zb y tn io . Teraz p rzy jrzałem im s ię b liżej: n ag ie o wce b ez g łó w, w n iczy m ju ż n iep rzy p o min ające b o ży ch s two rzeń , leżały n a s tertach s ięg ający ch n iemal p o d s tro p . Niewielk ie s tru my k i k rwi wy p ły wającej z ciał zamarzły , p rzy jmu jąc b ard ziej

fio leto wą n iż czerwo n ą b arwę. Ro zejrzałem s ię. Po mies zczen ie miało k wad rato wy k s ztałt, a p o d ś cian ami u mo co wan o s zy n y , p o k tó ry ch mo żn a b y ło p rzes u wać d wie d rab in k i. Wid o k ten s k o jarzy ł mi s ię z wn ętrzem o k ręto wej ład o wn i. J ed y n e wy jś cie b lo k o wały s talo we d rzwi, zap ewn e zamk n ięte n a k lu cz, a g d y b y m ty lk o s p ró b o wał d o tk n ąć ich lo d o watej p o wierzch n i, zap ewn e s traciłb y m s k ó rę n a p alcach . Na p o d ło d ze s tały d wie ło jo we ś wiece, jed y n e źró d ło ś wiatła w lo d o waty m mro k u . – Dłu g o tu jes teś my ? – s p y tałem. Tru d n o mi b y ło mó wić p rzez zaciś n ięte zęb y . – Nie b ard zo . Na p ewn o n ie. – J es t p an ran n y ? – Nie. Nie b ard ziej n iż ty . – A có rk a...? – Bezp ieczn a... Tak p rzy n ajmn iej s ąd zę. Dzięk u jmy Bo g u ch o ć za to . – J o n es s ięg n ął p o las k ę i p rzy ciąg n ął ją d o s ieb ie. – Ch as e, tak mi p rzy k ro . – Dlaczeg o ? – To ja cię tu s p ro wad ziłem. Tak więc to mo ja win a. Zro b iłb y m ws zy s tk o – n ap rawd ę ws zy s tk o – żeb y rato wać Beatrice. Ale n ie p o s tąp iłem u czciwie, wciąg ając cię w tę k ab ałę. – Od d y ch ał n ieró wn o , a staccato jeg o g ło s u p o zb awio n e b y ło ciep ła w ró wn y m s to p n iu jak o wcze tru ch ła, k tó re n as o taczały . Tru d n o zres ztą, żeb y b y ło in aczej: k ażd e s ło wo o zn aczało walk ę z k ąś liwy m zimn em. M imo to o d p o wied ziałem: – Pro s zę s ię n ie o b win iać, in s p ek to rze. Razem zaczęliś my i razem s k o ń czy my . Tak p o win n o b y ć. Zn o wu wy co faliś my s ię w g łęb o k ie milczen ie, o s zczęd zając s iły , a jed n o cześ n ie mając ś wiad o mo ś ć, że u ciek a z n as ży cie. Czy tak i miał b y ć n as z lo s ? Czy mieliś my p o zo s tać w ciemn icy tak d łu g o , aż k rew zamarzn ie n am w ży łach ? J o n es b y ł o czy wiś cie b lis k i p rawd y : mu s ieliś my zn ajd o wać s ię w jed n ej z liczn y ch ch ło d n i o taczający ch k tó ry ś z targ ó w mięs n y ch . Ścian y wewn ętrzn e mu s iały b y ć o b ło żo n e węg lem d rzewn y m, a g d zieś w p o b liżu z p ewn o ś cią p raco wała ciś n ien io wa mas zy n a ch ło d ząca, k tó ra tło czy ła lo d o wate – i zab ó jcze d la n as – p o wietrze wp ro s t d o n as zeg o więzien ia. Urząd zen ia teg o ty p u b y ły wzg lęd n ie n o wy m wy n alazk iem, a my zap ewn e p ierws zy mi ich ś mierteln y mi o fiarami, ale n ie d awało mi to wielk iej p o ciech y . Wciąż trzy małem s ię my ś li o ty m, że n as i wro g o wie n ie zamierzają n as zab ić – w k ażd y m razie n ie o d razu – i ch y b a g łó wn ie d zięk i tej ro zp aczliwej n ad ziei n ie s traciłem p o n o wn ie p rzy to mn o ś ci. Ed g ar M o rtlak e p o wied ział, że Claren ce Dev ereu x

ch ciałb y z n ami p o ro zmawiać, zatem męk i, k tó re teraz p rzeży waliś my , mu s iały b y ć jed y n ie p relu d iu m d o o weg o s p o tk an ia. Wied ziałem, że n ie p o trwają d łu g o . Sk o s tn iały mi p alcami p ró b o wałem wy macać w k ies zen i mó j wiern y s k ład an y n ó ż – jed y n ą b ro ń , z k tó rą n ig d y s ię n ie ro zs tawałem. Nie b y ło g o , ale i to n ie miało wielk ieg o zn aczen ia, b o w tak im s tan ie n awet n ie p o trafiłb y m g o u ży ć. Do p rawd y n ie wiem, ile min u t min ęło , g d y tak b alan s o wałem n a k rawęd zi g łęb o k ieg o s n u , k tó ry o twierał s ię p rzed e mn ą jak o tch łań b ez d n a. Wied ziałem ty lk o , że jeś li zamk n ę o czy , to ju ż n ig d y ich n ie o two rzę – mimo to n ie mo g łem s ię p o ws trzy mać. W k o ń cu p rzes tałem d rżeć. Po p ad łem w d ziwn y s tan , g d zieś d alek o p o za u czu ciem ch ło d u i zwy k łą h ip o termią. Lecz w ch wili, g d y zaczy n ałem d ry fo wać k u n ieś wiad o mo ś ci, s k rzy p n ęły d rzwi i w wątły m b las k u ś wiec u jrzałem n a p ro g u s y lwetk ę mężczy zn y . To b y ł M o rtlak e. Sp o jrzał n a n as z p o g ard ą. – Nad al wś ró d ży wy ch ? – s p y tał. – Przy p u s zczam, że tro ch ę o ch ło n ęliś cie. Zatem p ro s zę za mn ą, p an o wie. J u ż ws zy s tk o p rzy g o to wan e. Po ws tań , p o wied ziałem! Zd aje s ię, że k to ś ch ciałb y s ię z wami zo b aczy ć. Nie mo g liś my ws tać o włas n y ch s iłach . Trzej lu d zie wes zli więc d o ch ło d n i i p o s tawili n as n a n o g i, o b ch o d ząc s ię z n ami mn iej więcej tak s u b teln ie, jak z b aran imi tu s zami. Dziwn ie b y ło wid zieć n a s o b ie ich d ło n ie, ale n ie czu ć ich d o ty k u . Na s zczęś cie p rzez o twarte d rzwi wp ad ło n ieco ciep lejs ze p o wietrze i miałem wrażen ie, że mo ja k rew zn o wu k rąży . Nares zcie mo g łem s ię ru s zy ć. Sp o jrzałem n a J o n es a, k tó ry n iemal cały m ciężarem ciała o p ierał s ię n a las ce, p ró b u jąc o d zy s k ać ch o ć o d ro b in ę g o d n o ś ci, n im p rześ lad o wcy p o p ch n ą g o w s tro n ę d rzwi. Nie o d zy waliś my s ię an i s ło wem d o Ed g ara M o rtlak e’a. Po co s trzęp ić języ k ? Dał n am wy s tarczająco jas n o d o zro zu mien ia, że czerp ie s aty s fak cję z n as zeg o b ó lu i u p o k o rzen ia. By liś my zd an i n a jeg o łas k ę, a n as ze s ło wa mo g ły jed y n ie s k ło n ić g o d o teg o , b y zad ać n am n o we męk i. Z p o mo cą zb iró w – ty ch s amy ch , k tó ry ch wid zieliś my n a cmen tarzu – wy s zliś my z ch ło d n i i zn aleźliś my s ię w łu k o wato s k lep io n y m k o ry tarzu . Su ro we mu ry p rzy wo d ziły n a my ś l wn ętrze s tareg o g ro b o wca. Tru d n o n am b y ło iś ć, b o n ie mieliś my czu cia w s to p ach , i p o ty k aliś my s ię n ieraz, zan im d o tarliś my d o s ch o d ó w wio d ący ch w d ó ł, tu n elem o ś wietlo n y m lamp ami g azo wy mi. Tu taj n as i wro g o wie mu s ieli n as n iemal n ieś ć, in aczej s to czy lib y ś my s ię n a łeb , n a s zy ję. Na s zczęś cie p o wietrze b y ło tu zn aczn ie ciep lejs ze; mó j o d d ech ju ż n ie zamarzał. Po wo li o d zy s k iwałem wład zę w k o ń czy n ach . Ko lejn y k o ry tarz zaczy n ał s ię u p o d n ó ża s ch o d ó w. By łem n iemal p ewn y , że zn ajd u jemy s ię teraz p o d ziemią: wy czu wałem w p o wietrzu jej ciężar, a p o za ty m

o s o b liwa cis za d zwo n iła mi w u s zach . Szed łem ju ż o włas n y ch s iłach ; J o n es rad ził s o b ie ty lk o d zięk i las ce. M o rtlak e p o d ążał za n ami, b ez wątp ien ia u rad o wan y my ś lą o ty m, co n as czek a. Za zak rętem k o ry tarza aż p rzy s tan ęliś my z wrażen ia: mieliś my p rzed s o b ą miejs ce d o p rawd y n iezwy k łe. By ła to d łu g a p o d ziemn a h ala, k tó rej is tn ien ia n ik t b y s ię n ie d o my ś lił, s p aceru jąc p o p o wierzch n i ziemi. Ścian y wzn ies io n o z ceg ieł, a s tro p p o d p ierały d zies iątk i łu k ó w ws p arty ch n a d wó ch rzęd ach filaró w. Nad n as zy mi g ło wami k rzy żo wały s ię s talo we b elk i, z k tó ry ch zwis ały zard zewiałe łań cu ch y zak o ń czo n e h ak ami. Po d s to p ami mieliś my b ru k , wy g ład zo n y p rzez d zies iątk i lat i p o p rzecin an y s iecią to ró w k o lejo wy ch n ik n ący ch g d zieś w trzewiach ziemi. Ws zech o b ecn e latarn ie g azo we wy p ełn iały h alę p o ś wiatą, k tó ra wis iała w p o wietrzu n iczy m zimo wa mg ła. Po wietrze b y ło wilg o tn e i zalaty wało wo n ią ro zk ład u . Zb liżaliś my s ię d o d wó ch b lató w u ło żo n y ch n a d rewn ian y ch k o b y łk ach . Sp o czy wała n a n ich b o g ata k o lek cja n arzęd zi, k tó ry m wo lałem n ie p rzy g ląd ać s ię zb y t u ważn ie. Czek ały ju ż n a n as d wa ro zk lek o tan e k rzes ła o raz trzy o s o b o wy k o mitet p o witaln y , co o zn aczało , że mieliś my p rzeciwk o s o b ie s ześ ciu zb iró w. W s u mie n as ze p o ło żen ie b y ło jes zcze g o rs ze n iż w Alei Tru p o s zy , teraz b o wiem b y liś my jeń cami w p ełn y m teg o s ło wa zn aczen iu . Prawd ę mó wiąc, n iewiele b rak o wało , ab y ś my d o łączy li d o zas tęp ó w tru p o s zy . Nik t z o b ecn y ch s ię n ie o d zy wał, mimo to s ły s załem ech o g ło s ó w... Do b ieg ały z d alek a i n ie wied ziałem, d o k o g o n ależały . Ro zleg ł s ię też b rzęk s tali u d erzającej o s tal. Po d ziemn y k o mp lek s mu s iał b y ć o lb rzy mi, a my zatrzy maliś my s ię w jeg o o d leg ły m, zacis zn y m zak ątk u . Po my ś lałem, że mo że warto k rzy czeć, wzy wać p o mo cy , ale zmien iłem zd an ie – to n ie miało b y s en s u . J eś li n awet k to ś b y mn ie u s ły s zał i ch ciał o calić, n ie wied ziałb y , s k ąd d o b ieg a mó j g ło s . Nie mó wiąc o ty m, że g d y b y m ty lk o s p ró b o wał, zn o wu zo s tałb y m o g łu s zo n y . – Siad ać! – ro zk azał M o rtlak e. Nie mieliś my wy b o ru . Gd y s iad aliś my n a k rzes łach , u s ły s załem zad ziwiający d źwięk : k to ś s trzelił z b icza, a p o tem n a k o cich łb ach zaterk o tały k o ła p o wo zu i zało mo tały k o ń s k ie k o p y ta. Od wró ciłem s ię i u jrzałem wid o k zais te n iezap o mn ian y : lś n iący czarn y p o wó z zap rzężo n y w d wa czarn e ru mak i mk n ął w n as zą s tro n ę, wied zio n y ręk ami o d zian eg o n a czarn o wo źn icy . M o żn a b y ło o d n ieś ć wrażen ie, że u fo rmo wała g o s ama ciemn o ś ć, że to zjawis k o ży wcem wy jęte z b aś n i b raci Grimm. Wres zcie p o jazd zatrzy mał s ię, d rzwi s ię o two rzy ły i n a s to p n iach u k azał s ię Claren ce Dev ereu x . Ależ wielk ie wejś cie d la małeg o czło wieczk a, p o my ś lałem. A ws zy s tk o to d la

led wie d wu o s o b o wej p u b liczn o ś ci! Dev ereu x p o d s zed ł d o n as n ieś p ies zn ie, u b ran y w cy lin d er, p elery n ę i jed wab n ą k amizelk ę w jas k rawy ch b arwach . Dro b n e d ło n ie u k ry wał w ręk awiczk ach s k ro jo n y ch ch y b a d la d zieck a. Zatrzy mał s ię o k ilk a s tó p p rzed n ami, b lad y i milczący , p o czy m s p o jrzał n a n as s p o d ciężk ich p o wiek . Tak , w tak im miejs cu mó g ł czu ć s ię s wo b o d n ie. Dla k o g o ś z tak ą p rzy p ad ło ś cią p o b y t p o d ziemią mu s iał b y ć p rawd ziwą u lg ą. – Zimn o wam? – s p y tał p is k liwy m g ło s em p rzep ełn io n y m fałs zy wą tro s k ą. – Ro zg rzejcie ich tro ch ę! Op rawcy p o ch wy cili mn ie za ramio n a; to s amo s p o tk ało J o n es a. A p o tem, n a o czach M o rtlak e’a i Dev ereu x , s ześ ciu o p ry s zk ó w zaczęło n a zmian ę o k ład ać n as p ięś ciami. Nic n ie mo g łem zro b ić – s ied ziałem p o tu ln ie i p rzy jmo wałem cio s y , wid ząc ek s p lo d u jące g wiazd y za k ażd y m razem, g d y trafiali mn ie w twarz. Kied y s k o ń czy li, s tru my k k rwi p ły n ął z mo jeg o n o s a; w u s tach czu łem jej s mak . J o n es s ied ział zg ięty wp ó ł, jed n o o k o zn ik n ęło p o d o p u ch lizn ą ro s n ącą n a jeg o p o liczk u . Nie wy d ał z s ieb ie żad n eg o g ło s u , g d y g o d ręczy li. J a zres ztą też n ie. – Tak lep iej – mru k n ął Dev ereu x , g d y jeg o lu d zie p rzerwali zab awę i o d s tąp ili o p arę k ro k ó w, zo s tawiając n as , d y s zący ch ciężk o , n a k rzes łach . – Ch cę, żeb y ś cie o b aj d o b rze zro zu mieli, że n ie p o d o b a mi s ię to , co s ię tu d zieje. Do d am też, że g ard zę meto d ami, k tó ry ch u ży to , żeb y was tu s p ro wad zić. Po rwan ie małej d ziewczy n k i to n ie jes t ś ro d ek , k tó ry zalecałb y m w n o rmaln ej s y tu acji. J eś li to b ęd zie d la p an a jak imś p o cies zen iem, in s p ek to rze J o n es , d zieck o jes t ju ż w d o mu , z matk ą. Ch o ć o czy wiś cie mo g łem to ro zeg rać in aczej. M o g łem n a p rzy k ład to rtu ro wać małą n a p ań s k ich o czach . Co k o lwiek jed n ak p an o mn ie my ś li, n ie jes tem tak im czło wiek iem. Przy k ro mi, że d ziewczy n k a ju ż n ig d y n ie zo b aczy s weg o o jca i że wid ziała g o p o raz o s tatn i w n iezb y t p rzy jemn y ch o k o liczn o ś ciach . Śmiem jed n ak twierd zić, że z czas em o p an u zap o mn i. Dzieci s ą o d p o rn e. Dlateg o s ąd zę, że mo żemy zo s tawić ju ż k wes tię p ań s k iej có rk i. Trzeb a wam wied zieć, p an o wie, że zazwy czaj n ie zab ijam p o licjan tó w i in n y ch s tró żó w p rawa. Tak ie p o s tęp o wan ie ro d zi b o wiem n iep o trzeb n e zad rażn ien ia. Ag en cja Pin k erto n a to p ó ł b ied y , ale Sco tlan d Yard to ju ż p o ważn a s p rawa i mo żliwe, że p ewn eg o d n ia p o żału ję teg o , co zamierzam zro b ić. J ed n ak że wy d waj zd ecy d o wan ie zb y t d łu g o p rzy s p arzaliś cie mi k ło p o tó w. Ty m, co mn ie n ap rawd ę g ry zie, jes t fak t, że n ie b ard zo ro zu miem, w jak i s p o s ó b zd o łaliś cie o s iąg n ąć tak wiele. To d lateg o tu jes teś cie, a b ó l, k tó reg o właś n ie d o ś wiad czy liś cie, jes t zaled wie zap o wied zią teg o , co was czek a. Wid zę, że o b aj d rży cie. Będ ę u p rzejmy i p rzy jmę, że

to z wy czerp an ia, a n ie ze s trach u . Dajcie im tro ch ę win a! Dev ereu x wy d ał ten ro zk az ty m s amy m to n em, k tó ry m wcześ n iej p o lecił, b y n as p o b ito . Niemal n aty ch mias t wciś n ięto mi d o ręk i k u b ek czerwo n eg o win a. J o n es d o s tał s wó j, ale n ie ch ciał p ić. J a s p ró b o wałem, żeb y wy p łu k ać tru n k iem s mak włas n ej k rwi. – W zd u miewająco k ró tk im czas ie k ilk u ty g o d n i zd o łaliś cie d o trzeć d o s ameg o s erca mo jej o rg an izacji, zo s tawiając p o s o b ie zg lis zcza. M ó j p rzy jaciel, Sco tch y Lav elle, b y ł to rtu ro wan y i zo s tał zamo rd o wan y , a co n ajd ziwn iejs ze, wraz z n im s tracili ży cie ws zy s cy d o mo wn icy . Trzeb a wam wied zieć, że Sco tch y b y ł wy jątk o wo o s tro żn y m czło wiek iem. W No wy m J o rk u miał wielu wro g ó w i d o b rze wied ział, jak s ię p rzed n imi k ry ć. Wy n ajął cich y d o m n a u b o czu , więc ty m b ard ziej zas tan awiam s ię, jak g o o d n aleźliś cie. Kto wam p o wied ział, g d zie g o s zu k ać? Przy zn aję, b y ł zn an y Ag en cji Pin k erto n a i p an , p an ie Ch as e, b ez wątp ien ia p o trafił g o ro zp o zn ać. Lecz p rzecież s p ęd ził p an w An g lii mn iej n iż czterd zieś ci o s iem g o d zin i ju ż trafił p an d o Hig h g ate! Za n ic w ś wiecie n ie mo g ę p o jąć, jak p an teg o d o k o n ał. Sąd ziłem, że J o n es s p ró b u je mu wy jaś n ić, iż wy s tarczy ło p ó jś ć ś lad em g o ń ca, Perry ’eg o , o d Café Ro y al d o Blad es to n Ho u s e, lecz mó j to warzy s z n ied o li milczał. Dev ereu x jed n ak czek ał n a o d p o wied ź i p rzy s zło mi d o g ło wy , że w n as zej i tak marn ej s y tu acji mo g lib y ś my ty lk o s tracić, g d y b y jej n ie u zy s k ał. – To Pilg rim – p o wied ziałem. – Pilg rim? – By ł z Ag en cji. Praco wał d la mn ie. – J o n ath an Pilg rim – wark n ął M o rtlak e. – Sek retarz mo jeg o b rata. Dev ereu x b y ł zas k o czo n y . – Nap rawd ę b y ł p in k erto ń czy k iem? Wied zieliś my , że to k ap u ś – g d y ty lk o o d k ry liś my , że jes t zb y t g ad atliwy , mu s iał za to zap łacić, ale... Sąd ziłem, że p raco wał d la p ro fes o ra M o riarty ’eg o . – Zatem b y ł p an w b łęd zie – o d p arłem. – Praco wał d la mn ie. – By ł An g lik iem. – By ł Amery k an in em. – I to o n d ał p an u ad res Sco tch y ’eg o ? Tak , to ch y b a mo żliwe, ch o ciaż teraz żału ję, że n ie zap y taliś my g o o to ... Ws p o min ałem n awet Lelan d o wi, że zb y tn io s ię p o s p ies zy ł, p o zb y wając s ię Pilg rima. Zas tan awiam s ię ty lk o , p an ie Ch as e, czy ab y n ie p ró b u je mn ie p an zwieś ć. Z całeg o s erca o d rad zam. By ć mo że n ie d o cen ia mn ie

p an , b o wid ział mn ie w ch wili s łab o ś ci. J eś li jed n ak s p ró b u je mn ie p an o k łamać, b ęd ę o ty m wied ział, a p an za to zap łaci. Ch ciałb y p an co ś d o d ać? J eś li n ie, to p rzejd źmy d alej. Pilg rim p o d ał ad res i p o jech aliś cie d o Blad es to n Ho u s e. Tej s amej n o cy Sco tch y i ws zy s cy mies zk ań cy jeg o d o mu zo s tali zamo rd o wan i we ś n ie. J ak d o teg o d o s zło ? I d laczeg o ? – Na to p y tan ie n ie zn amy o d p o wied zi. – To s ię o k aże. Sco tch y n ic wam n ie p o wied ział, teg o jes tem p ewn y . Nie zezn ałb y n iczeg o ciek aweg o n a p o licy jn y m p rzes łu ch an iu i n ie zo s tawiłb y p o s o b ie żad n y ch k o mp ro mitu jący ch p ap ieró w, lis tó w, ws k azó wek . By ł b o wiem, jak ws p o mn iałem, n iezwy k le o s tro żn y m czło wiek iem. A jed n ak ju ż n as tęp n eg o d n ia wk ro czy liś cie d o mo jeg o k lu b u . – J o n ath an Pilg rim p is ał d o mn ie z teg o ad res u . A p o licja wied ziała, że wy n ajmo wał tam p o k ó j. – A s k ąd wied ziała? I jak w o g ó le u s talo n o to żs amo ś ć Pilg rima? Czy p an n as b ierze za amato ró w, p an ie Ch as e? Nap rawd ę p an s ąd zi, że p o zb y lib y ś my s ię tru p a, n ie o p ró żn iws zy n ajp ierw jeg o k ies zen i? Nie b y ło tak iej mo żliwo ś ci, b y tu tejs i p o licjan ci p o wiązali mo rd ers two Pilg rima z mo ją o rg an izacją – a jed n ak to zro b ili. To o zn acza, że co ś tu jes t n ie tak . –

M o że p o win ien

p an

zap ro s ić d o

tej k o mp an ii in s p ek to ra Les trad e’a.

Z p ewn o ś cią ch ętn ie o p o wied ziałb y tę h is to rię o d s wo jej s tro n y . – Nie p o trzeb u jemy Les trad e’a. M amy was . – Dev ereu x zas tan awiał s ię p rzez ch wilę, zan im d o d ał: – Wró ćmy d o n as zej h is to rii. Dwad zieś cia cztery g o d zin y p ó źn iej wid zian o was ju ż p rzy Ch an cery Lan e, g d zie o d ty g o d n i trwały p rzy g o to wan ia d o s k o k u , k tó ry , jak s ię s p o d ziewałem, miał mi p rzy n ieś ć wielo ty s ięczn e zy s k i, n ie ty lk o w p o s taci k o s zto wn o ś ci n ależący ch d o lu min arzy teg o mias ta, ale tak że w p o s taci ich tajemn ic. Raz jes zcze więc p ró b u ję wejś ć w was ze b u ty : J ak zd o łaliś cie teg o d o k o n ać? Kto wam p o wied ział? Czy to J o h n Clay ? Nie s ąd zę. Nie miał ty le o d wag i. A mo że Sco tch y ? Nie d o p o my ś len ia! J ak więc tam trafiliś cie? – Pań s k i p rzy jaciel, Lav elle, zo s tawił p ewn ą n o tatk ę w s wo im d zien n ik u . – Ty m razem o d p o wied zi u d zielił J o n es , mimo p o łaman y ch zęb ó w i s p u ch n ięty ch , zak rwawio n y ch u s t. Nad al n ie tk n ął s weg o win a. – Nie! W to n ie u wierzę, in s p ek to rze J o n es . Sco tch y n ig d y n ie b y ł tak i g łu p i. – A jed n ak mo g ę zap ewn ić, że tak właś n ie b y ło . – Ale czy ró wn ie o ch o czo b ęd zie mn ie p an zap ewn iał za p ó ł g o d zin y ?

Zo b aczy my . J es teś cie o d p o wied zialn i za p o rażk ę teg o k o n k retn eg o p rzed s ięwzięcia i w s wo im czas ie b y łem g o tó w p o g o d zić s ię ze s tratami. J ed n ak że ty m, z czy m p o g o d zić s ię n ie mo g ę i co mu s zę tej n o cy wy jaś n ić d o k o ń ca, jes t k wes tia was zeg o wtarg n ięcia d o p o s els twa. J ak im cu d em tam trafiliś cie? Kto was d o mn ie s k iero wał? Przez wzg ląd n a mo ją p rzy s zło ś ć w ty m k raju p o p ro s tu mu s zę wied zieć. Sły s zy mn ie p an , in s p ek to rze J o n es ? To d lateg o zad ałem s o b ie ty le tru d u , żeb y was tu s p ro wad zić. Wes zliś cie d o mo jeg o d o mu i s tan ęliś cie ze mn ą twarzą w twarz. Up o k o rzy liś cie mn ie, wy k o rzy s tu jąc mo ją p rzy p ad ło ś ć. Nie twierd zę, że ch cę was za to u k arać, ale mu s zę s ię zab ezp ieczy ć, b y co ś tak ieg o ju ż n ig d y s ię n ie p o wtó rzy ło . – Zb y tn io p an wierzy w s wo je zd o ln o ś ci – o d p arł J o n es . – Łatwo b y ło p an a zn aleźć. Tro p wio d ący z M eirin g en d o Hig h g ate, d o M ay fair i d o p o s els twa b y ł wręcz o czy wis ty . Każd y p o trafiłb y n im p ó jś ć. – I id ź p an d o d iab ła, jeś li s ąd zis z, że b ęd ziemy tu o p o wiad ać o n as zy ch meto d ach ś led czy ch ! – d o rzu ciłem. – Po co mamy z p an em ro zmawiać, Dev ereu x , s k o ro i tak p rzezn aczo n a jes t n am ś mierć? Lep iej s k o ń czmy z ty m ws zy s tk im raz n a zaws ze. Nas tała d łu g a p au za. Ed g ar M o rtlak e wp atry wał s ię w n as w milczen iu i z g łęb o k ą n ien awiś cią. J eg o lu d zie wciąż n as o taczali, n iezb y t zain teres o wan i ro zmo wą. – Zg o d a. Niech i tak b ęd zie. – Dev ereu x , k tó ry d o tąd b awił s ię ś ro d k o wy m p alcem u k ry ty m w ręk awiczce, n ag le o p u ś cił ręce i s p o jrzał n a n as jak b y zas mu co n y ty m, co ch ciał n am p o wied zieć. – Czy wiecie, g d zie jes teś cie? Otó ż zn ajd u jemy s ię p o d Smith field , jed n y m z n ajwięk s zy ch targ ó w mięs n y ch n a ś wiecie. To mias to jes t żarło czn ą b es tią, p o ch łan iającą więcej mięs a, n iż jes teś cie s o b ie w s tan ie wy o b razić. Każd eg o d n ia p rzy jeżd ża tu o n o ze ws zy s tk ich zak ątk ó w ś wiata: s p ro wad za s ię wo ły , ś win ie, o wce, k ró lik i, k o g u ty , k u ry , g o łęb ie, in d y k i, g ęs i. Przeb y wają ty s iące mil z His zp an ii czy Ho lan d ii, a czas em n awet z Amery k i, Au s tralii czy No wej Zelan d ii. Sto imy n a s amy m s k raju tej p o d ziemn ej k o mn aty . Nik t n as n ie u s ły s zy i n ik t n am n ie p rzes zk o d zi. A trzeb a wam wied zieć, że całk iem n ied alek o s tąd p racu ją ju ż rzeźn icy w s wy ch zaręk awk ach i fartu ch ach . Ich wó zk i i k o s ze ju ż czek ają, b y s ię n a n o wo zap ełn ić. Sn o w Hill jes t tu ż za ro g iem. Tak , tak . Ten targ ma n awet włas n ą p o d ziemn ą s tację k o lejo wą. J u ż wk ró tce n ad jed zie p ierws zy p o ciąg , p ro s to z d o k ó w Dep tfo rd . I właś n ie tu zo s tan ie ro zład o wan y ... Pięćs et to n k ażd eg o d n ia. Ży cie zwierząt zred u k o wan e d o języ k ó w, o g o n ó w, n erek , s erc, u d źcó w, b o czk ó w i n ies k o ń czo n ej liczb y k u b łó w z flak ami.

Po co wam o ty m ws zy s tk im mó wię? Otó ż s p rawa ta in teres u je mn ie w b ard zo o s o b is ty s p o s ó b i zan im s p o tk a was to , n a co zas łu ży liś cie, ch cę wam o ty m o p o wied zieć. M o i ro d zice p rzy b y li d o Stan ó w z Eu ro p y , ale ja d o ras tałem ju ż w Ch icag o , w d zieln icy Pack in g h o u s e – i d o b rze p amiętam te czas y . M ó j d o m s tał p rzy M ad is o n Street, w p o b liżu targ u mięs n eg o Bu ll’s Head i s ąs iad u jący ch z n im zag ró d . J es zcze d ziś mam to ws zy s tk o p rzed o czami... Po d n o s i s ię mg ła, jad ą wo zy ch ło d n ie, wch o d zą wielk ie s tad a zwierząt o ś lep iach s zero k o o twarty ch ze s trach u . J ak mó g łb y m zap o mn ieć co ś tak ieg o ? Targ mięs n y to miejs ce, k tó re s k aziło mo je ży cie. Te d y my , te zap ach y b y ły ws zęd zie. W letn im u p ale zlaty wały s ię d zies iątk i ty s ięcy mu ch , a rzek a s tawała s ię czerwo n a o d k rwi – rzeźn icy n ie s ą zb y t s u b teln i, jeś li ch o d zi o k wes tię p o zb y wan ia s ię o d p ad ó w. M ięs a s tarczy ło b y , żeb y wy k armić całą armię. I to całk iem d o s ło wn ie, b o s p o ra częś ć p ro d u k cji trafiała d o żo łn ierzy Un ii, k tó rzy w o wy m czas ie walczy li jes zcze z s eces jo n is tami. Czy wo b ec teg o zd ziwicie s ię, jeś li p o wiem, że d o ras tałem, czu jąc n ieb y wałą n iech ęć d o s p o ży wan ia mięs a? Od ch wili, w k tó rej wo ln o mi b y ło s amo d zieln ie p o d jąć d ecy zję, jes tem tak zwan y m weg etarian in em – a s ło wo to , jeś li to was ciek awi, p o ch o d zi właś n ie s tąd , z An g lii. Ch o ro b a, n a k tó rą cierp ię, tak że ma s wo je źró d ło w mo im d zieciń s twie. Częs to miewałem s en n e k o s zmary o zwierzętach u więzio n y ch w zag ro d ach , czek ający ch n a s tras zn ą ś mierć w rzeźn iach . Wid ziałem ich ś lep ia s p o g ląd ające n a mn ie zza k rat. J ak imś s p o s o b em p rzejąłem o d n ich ten s trach . W mo im mło d y m u my ś le p o ws tało p ro s te s k o jarzen ie: zwierzęta b y ły b ezp ieczn e ty lk o tak d łu g o , jak d łu g o p o zo s tawały w zamk n ięciu . Kied y b o wiem wy p u s zczan o je z k latek czy zag ró d , s zły n a rzeź. Tak też i ja zacząłem lęk ać s ię o twarty ch p rzes trzen i, ś wiata zewn ętrzn eg o . Gd y b y łem mały , p rzy k ry wałem g ło wę k o łd rą, b y mó c zas n ąć. W p ewn y m s en s ie p o d ziś d zień p o zo s taję p rzy k ry ty . Pro s zę, p an o wie, p o ś więćcie ch wilę n a zro zu mien ie cierp ien ia, k tó re zad aje zwierzęto m o k ru tn y czło wiek wy łączn ie p o to , b y zas p o k o ić s wó j ap ety t. M ó wię całk iem p o ważn ie, g d y ż ma to związek z was zą n ajb liżs zą p rzy s zło ś cią. Po zwo lę s o b ie zad emo n s tro wać... – Po d s zed ł d o s to łó w i ws k azał n a wy ło żo n e n a n ich n arzęd zia. Nie mo g łem s ię p o ws trzy mać i s p o jrzałem n a ws zy s tk ie te p iły , n o że, h ak i, s talo we p ręty i p ieczęci d o zn ak o wan ia b y d ła. – Zwierzęta s ię b ije. Ch ło s zcze. Piętn u je. Kas tru je. Ob d ziera s ię je ze s k ó ry i wrzu ca d o wrzątk u – mo im zd an iem, n ie zaws ze u p ewn iws zy s ię, czy n ie ży ją. Oś lep ia s ię je i d ręczy , a n a k o n iec wies za za n o g i z p o d erżn ięty m g ard łem. To s amo s p o tk a i was , mo i p an o wie, jeś li mi n ie o d p o wiecie n a p y tan ia, k tó re zad am. W jak i s p o s ó b mn ie zn aleźliś cie? Sk ąd ty le

wied zieliś cie o mo ich in teres ach ? Dla k o g o tak n ap rawd ę p racu jecie? – Dev ereu x u n ió s ł d ło ń . – Pan , in s p ek to rze J o n es , p racu je d la Sco tlan d Yard u . A p an , p an ie Ch as e, d la Ag en cji Pin k erto n a. Lecz ja ju ż miewałem d o czy n ien ia z ty mi o rg an izacjami i zn am ich meto d y . Wy p racu jecie in aczej. Na p rzy k ład łamiecie k o n wen cje międ zy n aro d o we, wk raczając d o ek s tery to rialn eg o p o s els twa. Po czy mś tak im czło wiek zaczy n a s ię zas tan awiać, p o k tó rej s tro n ie p rawa tak n ap rawd ę s to icie. Alb o p rzes łu ch u jecie Sco tch y ’eg o Lav elle’a i n as tęp n eg o d n ia jes t ju ż tru p em. Ares ztu jecie Lelan d a M o rtlak e’a i p arę s ek u n d p ó źn iej u miera z zatru tą s trzałk ą wb itą w k ark . Po d ejmu ję wielk ie ry zy k o , trak tu jąc was w tak i s p o s ó b , i mo żecie mi wierzy ć, że jes t mi to n ie w s mak . J es tem n ad e ws zy s tk o czło wiek iem p rag maty czn y m i wiem, że s tró że p rawa p o o b u s tro n ach Atlan ty k u zd wo ją s wo je wy s iłk i, g d y ro zejd zie s ię wieś ć o was zej ś mierci. J ed n ak że n ie mam wy b o ru . M u s zę wied zieć. M o g ę wam zao fero wać ty lk o jed n o : jeś li b ęd ziecie ws p ó łp raco wać, jeś li p o wiecie mi p rawd ę, czek a was s zy b k i i b ezb o les n y k o n iec. Najmn iejs ze o s trze, p recy zy jn ie wb ite w k ręg o s łu p b y k a, zab ija g o w s ek u n d ę. To s amo mo g ę o b iecać i wam. Nap rawd ę mo żemy s o b ie o s zczęd zić p rzemo cy . Od p o wied zcie n a mo je p y tan ia, a o d ejd ziecie z teg o ś wiata w zn aczn ie p rzy jemn iejs zy s p o s ó b . Przez d łu g ą ch wilę ws zy s cy milczeliś my i ty lk o z d alek a – mo że i z milo weg o d y s tan s u – d o b ieg ało ech o metaliczn y ch u d erzeń . Nie b y łem n awet p ewn y , czy to d źwięk z p o wierzch n i czy s p o d ziemi. By liś my więc zu p ełn ie s ami, o to czen i p rzez s ześ ciu b ru tali g o to wy ch zad ać n am wręcz n iep o jęty b ó l. Nik t n ie u s ły s załb y n as zy ch k rzy k ó w. A g d y b y n awet u s ły s zał, to p ewn ie wziąłb y je za ry k zwierząt id ący ch n a rzeź. – Nie mo żemy zas p o k o ić p ań s k iej ciek awo ś ci – o d ezwał s ię wres zcie J o n es – a to z tej p ro s tej p rzy czy n y , że wy s n u wa p an wn io s k i z n iewłaś ciwy ch zało żeń . J es tem o ficerem b ry ty js k iej p o licji. Ch as e o d d wu d zies tu lat p racu je d la Pin k erto n a. Po d ąży liś my za ś lad em, o ws zem, d o ś ć d ziwn y m, k tó ry d o p ro wad ził n as d o p o s els twa i n a Ch an cery Lan e. M o żliwe, że ma p an wro g ó w, k tó rzy jes zcze s ię n ie u jawn ili. M o że to o n i p o mo g li n am trafić d o celu . Pan jed n ak b y ł n ieo s tro żn y . Gd y b y n ie wiad o mo ś ć wy s łan a d o p ro fes o ra M o riarty ’eg o , n as ze ś led ztwo n awet b y s ię n ie ro zp o częło . – Ale ja n ie wy s y łałem mu żad n ej wiad o mo ś ci. – Wid ziałem ją n a włas n e o czy . – Kłamie p an .

– Po có ż miałb y m to ro b ić? Bard zo p recy zy jn ie wy jaś n ił mi p an n as zą s y tu ację. Co miałb y m zy s k ać, matacząc? – M o żliwe, że lis t n ap is ał Ed g ar alb o Lelan d M o rtlak e – wtrąciłem. – A mo że i Sco tch y Lav elle. By ł to ws zak że ty lk o jed en z wielu b łęd ó w, k tó re p an p o p ełn ił. Ows zem, teraz ma p an n ad n ami p rzewag ę, ale g d y n as zab rak n ie, p o jawią s ię n as tęp n i. Pań s k i czas d o b ieg ł k o ń ca. Dlaczeg o u d aje p an , że jes t in aczej? Dev ereu x s p o jrzał n a mn ie z zaciek awien iem, a p o tem zwró cił s ię d o meg o to warzy s za: – Pan k o g o ś ch ro n i, in s p ek to rze J o n es . Nie wiem k o g o i n ie p o jmu ję, d laczeg o jes t p an g o tó w cierp ieć w jeg o imien iu , ale wiem jed n o : n a p ewn o s ię n ie my lę. J ak p an s ąd zi, d laczeg o p rzetrwałem tak wiele lat, n iewzru s zo n y an i wy s iłk ami s tró żó w p rawa, an i k o n k u ren tó w, k tó ry ch n ic n ie zad o wo liło b y b ard ziej n iż mó j u p ad ek ? Otó ż mam in s ty n k t. I wy czu wam w p an u fałs z. – Pan s ię my li! – zawo łałem i w tej s amej ch wili p o d erwałem s ię z k rzes ła. Ud ało mi s ię zas k o czy ć M o rtlak e’a i jeg o p o mag ieró w. Dłu g ie p rzemo wy s zefa u ś p iły ich czu jn o ś ć, n iemal wp ro wad ziły w letarg . Dlateg o teraz, n im k to k o lwiek zd ąży ł zareag o wać, rzu ciłem s ię n a Dev ereu x , jed n ą ręk ą ch wy tając jed wab n ą k amizelk ę, a d ru g ą jeg o g ard ło . Gd y b y m ty lk o zd o łał d o s ięg n ąć k tó reg o ś z n o ży leżący ch n a s to le! Nie zd o łałem, za to o b aliłem p rzeciwn ik a n a b ru k i b y łb y m g o u d u s ił, g d y b y k ilk a p ar rąk n ie p o ch wy ciło mn ie w p o rę. Po czu łem u d erzen ie p ałk ą w s k ro ń , ale n ie d o ś ć mo cn e, b y mn ie o g łu s zy ć. Zaraz p o tem k to ś p o p rawił p ięś cią. Os zo ło mio n y , czu jąc zn o wu k rew p ły n ącą z n o s a, p o zwo liłem, b y zawlek li mn ie z p o wro tem n a k rzes ło . Claren ce Dev ereu x ws tał ty mczas em, p o b lad ły z wś ciek ło ś ci. Wied ziałem, że jes zcze n ig d y n ik t n ie zaatak o wał g o w tak i s p o s ó b , a ju ż n a p ewn o n ie w o b ecn o ś ci jeg o p o d wład n y ch . – Sk o ń czy liś my – wy ch arczał. – M iałem n ad zieję, że d o g ad amy s ię, jak n a d żen telmen ó w p rzy s tało , ale n as ze s p rawy właś n ie d o b ieg ły k o ń ca. Nie zamierzam tu s tać i p atrzeć, jak b ęd ą was ro zry wali n a s trzęp y . M o rtlak e! Wies z, co mas z ro b ić. Niech n ie p o zd y ch ają, p ó k i n ie u s ły s zy s z p rawd y . Zameld u jes z mi o ws zy s tk im, czeg o s ię d o wies z. – Zaraz! – k rzy k n ął J o n es . Dev ereu x ju ż g o n ie s łu ch ał – b ez s ło wa ws iad ł d o p o wo zu . Wo źn ica s zarp n ął lejce i k o n ie zawró ciły p o s łu s zn ie. Świs n ął b at i p o ch wili czarn y p o jazd zn ik n ął w ciemn o ś ci.

M o rtlak e p o d s zed ł d o s to łu i b ez p o ś p iech u p rzy jrzał s ię in s tru men to m, wo d ząc p o n ich d ło n ią. W k o ń cu wy b rał co ś , co p rzy p o min ało b rzy twę. Otwo rzy ł ją, p o k azu jąc n am n iety p o we, zęb ate o s trze. Sześ ciu zb iró w z cmen tarza zacieś n iło k rąg wo k ó ł n as . – No d o b ra – mru k n ął M o rtlak e. – Zaczy n amy .

19 Powrót do światła

P

o o s tatn im b iciu , k tó re mi zafu n d o wan o , n ie miałem s iły , b y s ię ru s zy ć. M o g łem jed y n ie p atrzeć, jak M o rtlak e waży b rzy twę w p alcach i p rzy p atru je s ię jej, jak b y n ap awał s ię p ięk n em teg o p ro s teg o in s tru men tu . Nig d y wcześ n iej n ie czu łem s ię tak b ezrad n y . Po g o d ziłem s ię z my ś lą, że zb y tn io u fałem s wo im mo żliwo ś cio m i że ws zy s tk ie mo je p lan y i as p iracje p rzes tan ą is tn ieć w d o ś ć k rwawy ch o k o liczn o ś ciach . Claren ce Dev ereu x mn ie p o k o n ał. To , że p rzez k ró tk ą ch wilę trzy małem g o za g ard ło , b y ło n iewielk ą p o ciech ą. Wied ziałem, że ś lad mo ich p alcó w zn ik n ie n a d łu g o p rzed ty m, n im mó j wró g d o trze d o b ezp ieczn ej k ry jó wk i w amery k ań s k im p o s els twie, ja zaś b ęd ę wted y cierp iał n iewy o b rażaln e męk i. Po czu łem n a ramio n ach czy jeś ciężk ie d ło n ie. Dwaj in n i lu d zie M o rtlak e’a s tan ęli o b o k mn ie. J ed en z n ich trzy mał w ręk u lin ę, d ru g i ch wy cił mn ie za n ad g ars tek , b y zało ży ć mi p ęta. I wted y o d ezwał s ię in s p ek to r J o n es . – Czek ajcie! – zawo łał, a ja zd u miałem s ię n iep o miern ie, s ły s ząc, jak s p o k o jn y jes t jeg o g ło s . – Tracis z czas , M o rtlak e. – Tak s ąd zis z? – Po wiemy ci ws zy s tk o , co ch ciałb y wied zieć twó j p an . Nie ma p o wo d u , b y ś cie mu s ieli u ciek ać s ię d o tak o h y d n y ch , n ielu d zk ich meto d . To jas n e, że i tak zg in iemy , zatem co mo żemy zy s k ać, milcząc? Op is zę ci k ro k p o k ro k u p o d ró ż, k tó rą o d b y liś my , b y s ię tu zn aleźć, a mó j p rzy jaciel, p an Ch as e, p o twierd zi k ażd e mo je s ło wo . Przek o n as z s ię jed n ak , że n iewielk a b ęd zie ich warto ś ć. Up rzed zam o ty m z g ó ry . – J o n es p o ło ży ł las k ę n a k o lan ach , jak b y miała s tan o wić b arierę o d d zielającą g o o d o p rawcó w. – Nie mamy ju ż żad n y ch s ek retó w i b ez wzg lęd u n a to , jak b ard zo u p o d lis z s ię w o czach Bo g a, n ie wy d o b ęd zies z o d n as żad n y ch cen n y ch in fo rmacji. M o rtlak e n ie zas tan awiał s ię d łu g o . – Ty n ap rawd ę n ic n ie ro zu mies z, J o n es – o d p o wied ział. – Po s iad as z in fo rmacje i o czy wiś cie p o d zielis z s ię n imi ze mn ą. Ty lk o że n ie to jes t teraz n ajważn iejs ze. M ó j b rat, Lelan d , zg in ął, b ęd ąc w was zy ch ręk ach , i n awet jeś li n ie macie p o jęcia, k to g o

zab ił, u ważam was za win n y ch jeg o ś mierci, i za to mi zap łacicie. M o żliwe, że zaczn ę o d wy rwan ia ci języ k a – aż tak b ard zo jes t mi o b o jętn e, co mas z d o p o wied zen ia. – W tak im razie o b awiam s ię, że n ie mam wy b o ru . – J o n es o b ró cił las k ę w tak i s p o s ó b , że jej czu b ek mierzy ł w s tro n ę M o rtlak e’a. J ed n o cześ n ie, jak zau waży łem, o d k ręcił łeb k ru k a, o d s łan iając u k ry tą k o mo rę. Trzy mając las k ę w jed n ej ręce, ws u n ął p alec ws k azu jący d ru g iej w o twó r i p rzek ręcił. Ro zleg ł s ię o g łu s zający h u k ek s p lo zji i w b rzu ch u M o rtlak e’a o two rzy ła s ię n ag le o lb rzy mia d ziu ra, a s tru g i k rwi i k awałk i k o ś ci wy s trzeliły z jeg o p lecó w. Po d mu ch o mal n ie ro zerwał g o n a d wie częś ci, lecz n ie o b alił g o n a ziemię. Brzy twa wy p ad ła ze s łab n ący ch p alcó w, ramio n a s ię p rzy g arb iły , a ręce wy ciąg n ęły w p rzó d w o b ro n n y m g eś cie. Z czu b k a las k i, k tó ra, jak s ię d o my ś liłem, mieś ciła w s o b ie s p ry tn ie zamas k o wan y p is to let, u n o s iła s ię jes zcze s mu żk a d y mu . M o rtlak e jęk n ął, a wted y n a jeg o u s tach p o jawiła s ię k rew. Teraz d o p iero u p ad ł n a twarz i ju ż s ię n ie p o ru s zy ł. Bro ń J o n es a mo g ła wy s trzelić ty lk o raz. – Teraz! – k rzy k n ął i p o d erwaliś my s ię z k rzes eł w tej s amej s ek u n d zie, p o d czas g d y s ześ ciu ło tró w wciąż n ie mo g ło p o jąć, co s ię właś ciwie wy d arzy ło . Z zad ziwiającą ch y żo ś cią – d o p rawd y , n ie p o d ejrzewałem, że jes t zd o ln y d o tak ich wy czy n ó w! – J o n es zamierzy ł s ię las k ą i trafił n ią w twarz n ajb liżej s to jąceg o zb ira, k tó ry p ad ł n a p lecy , o b ficie b ro cząc z ro zb iteg o n o s a. J a ty mczas em p o ch wy ciłem lin ę, k tó rą ch cian o mn ie s p ętać, i p rzy ciąg n ąłem ją k u s o b ie, a zaraz p o tem wb iłem ło k ieć w g ard ło in n eg o o p ry s zk a. Straciws zy ró wn o wag ę, n ie mó g ł s ię n awet b ro n ić; o p ad ł n a k o lan a, g u lg o cząc g ło ś n o . Przez mo men t s ąd ziłem, że n as z atak s ię p o wió d ł, że wb rew lo g ice jed n ak zd o łamy u ciec. Niep o trzeb n ie p u ś ciłem wo d ze wy o b raźn i: p rzecież wciąż mieliś my p rzeciwk o s o b ie czterech p rzeciwn ik ó w. By li w ś wietn ej fo rmie, a d wó ch z n ich właś n ie wy ciąg n ęło rewo lwery . Ten , k tó reg o J o n es trafił w twarz, tak że b y ł u zb ro jo n y i wid ziałem, że n ie p rzejawia n ajmn iejs zej o ch o ty d o ro zs ąd n ej d eb aty . Ru s zy li n a n as p ó łk o lem, g o to wi w k ażd ej ch wili o two rzy ć o g ień . By li p o za n as zy m zas ięg iem i ju ż n ic n ie mo g ło ich p o ws trzy mać p rzed n aciś n ięciem s p u s tu . I wted y zg as ły ś wiatła. Gazo we latarn ie, k tó ry ch d łu g ie s zereg i ciąg n ęły s ię we ws zy s tk ich k ieru n k ach , n ag le p o p ro s tu zamig o tały i zg as ły , jak b y zd mu ch n ął je p rzeciąg . W jed n ej ch wili b y liś my w p o trzas k u i s zy k o waliś my s ię n a ś mierć. W n as tęp n ej to n ęliś my w g łęb o k iej, ab s o lu tn ej ciemn o ś ci, k tó ra p o ch ło n ęła wn ętrze p o d ziemn ej h ali. M o żliwe, że jak aś cząs tk a mo jeg o u my s łu zas tan awiała s ię w ty m mo men cie, czy ab y

n ie zg in ąłem, ś mierć b o wiem n ie mo że ró żn ić s ię zb y tn io o d teg o s tan u , w k tó ry m s ię wted y zn alazłem. A jed n ak ży łem i o d d y ch ałem, mo je s erce zaś b iło – i to b ard zo mo cn o – mimo to czu łem s ię jak b y o d erwan y o d o to czen ia. Nie wid ziałem n awet włas n y ch d ło n i! – Ch as e! J o n es zawo łał mn ie p o n azwis k u i n iemal w tej s amej ch wili s zarp n ął za ręk aw, k u ziemi. Prawd a jes t tak a, że czy n iąc to , u rato wał mi ży cie, b o g d y p ad aliś my n a b ru k , lu d zie M o rtlak e’a o two rzy li o g ień . Wid ziałem b ły s k i u wy lo tó w lu f i czu łem, że k u le p rzelatu ją n ad mo ją g ło wą i ramio n ami, b y z imp etem wb ić s ię w n ieo d leg ły mu r. Gd y b y m n ad al s tał, ro zerwały b y mn ie n a s trzęp y . M iałem s zczęś cie, że n ie o b erwałem n awet ry k o s zetem. – Tęd y ! – s zep n ął Ch as e. Przy k lęk n ął tu ż o b o k i n ie p u s zczając meg o ramien ia, p o ciąg n ął mn ie za s o b ą. Od d alaliś my s ię o d n as zy ch wro g ó w, o d k o lek cji n arzęd zi to rtu r, co raz d alej w wielk ą n ico ś ć, w k tó rą zamien ił s ię o taczający n as ś wiat. Zn o wu ro zleg ły s ię s trzały , lecz ty m razem k u le zaś wis tały w zn aczn ie więk s zej o d leg ło ś ci o d n as , a z k ażd y m n as zy m k ro k iem p rawd o p o d o b ień s two trafien ia malało . W p ewn ej ch wili trafiłem ręk ą n a co ś tward eg o : to mu s iała b y ć ś cian a k o ry tarza, k tó ry mieliś my za p lecami, g d y Dev ereu x wy g łas zał s wo ją mo wę – k o ry tarza, k tó ry m p rzy s zliś my d o h ali! Id ąc za p rzy k ład em J o n es a, wy p ro s to wałem s ię, p rzy cis k ając d ło n ie d o ś cian y . Nad al b y łem ś lep y , ale wied ziałem, że jeś li b ęd ę trzy mał s ię mu ru , wy p ro wad zi mn ie n a p o wierzch n ię. I p ewn ie tak b y s ię s tało , g d y b y n ie to , że led wie zro b iłem k ro k w b o k , za n as zy mi p lecami zamig o tało żó łtawe ś wiatło i ju ż p o ch wili ro zp ro s zy ło mro k wo k ó ł n as . Od wró ciłem s ię p rzerażo n y i u jrzałem leżąceg o n a p lecach M o rtlak e’a, a tu ż o b o k n ieg o b ro d acza ze złaman y m n o s em – teg o s ameg o , k tó ry jak o p ierws zy o d ezwał s ię d o n as n a cmen tarzu . Trzy mał w ręk u lamp ę n afto wą, k tó rą jak imś cu d em zd o łał zap alić. M imo n as zy ch wy s iłk ó w b ard zo n iezn aczn ie o d d aliliś my s ię o d n ieb ezp ieczeń s twa. Po wiem n awet, że n iewy s tarczająco . Przeciwn icy mieli n as jak n a d ło n i. – Tam s ą! – zawo łał b ro d acz. – Zab ić ich ! Zn o wu s k iero wały s ię k u n am lu fy rewo lweró w, ja zaś p rzy jąłem ten wid o k z rezy g n acją, s zy k u jąc s ię n a ś mierć. J ed n ak to n ie n as n awied ziła. Niewid zialn a s iła u d erzy ła w g ło wę b ro d acza i n ag le b o czn a ś cian a jeg o czas zk i ek s p lo d o wała czerwo n y m p ły n em wp ro s t n a ramię. Zato czy ł s ię, wciąż trzy mając w ręk u lamp ę n afto wą. Zn iek s ztałco n e cien ie zatań czy ły n a p o s taciach p o zo s tały ch

p ięciu zb iró w. Nie zd ąży li wy s trzelić, a jes zcze n im ich k o mp an u p ad ł n a b ru k , b y ło n a to za p ó źn o : zn o wu zg as ło ś wiatło . Kto ś zas trzelił jed n eg o z n as zy ch wro g ó w. Ale k to ? I d laczeg o ? Na to p y tan ie n ie mo g liś my teraz o d p o wied zieć. Czy w mro k u , czy w b las k u latarń , n ad al b y liś my w ś mierteln y m n ieb ezp ieczeń s twie; n ależało jak n ajs zy b ciej d o trzeć n a p o wierzch n ię, s zu k ać s ch ro n ien ia n a u licach . Ko rzy s tając z n o weg o zamies zan ia – n ap as tn icy n ad al n ie b y li p ewn i, co właś ciwie zas zło – p u ś ciliś my s ię b ieg iem p rzed s ieb ie, p o ty k ając s ię raz p o raz. Czu łem, że w mo jej g ło wie walczą ze s o b ą d wa s p rzeczn e imp u ls y . Ch ciałem jak n ajs zy b ciej o d d alić s ię z teg o miejs ca, lecz jed n o cześ n ie b ałem s ię, że b ieg n ąc n a o ś lep , ro zb iję s ię o jak ąś n iewid o czn ą p rzes zk o d ę. Sły s załem J o n es a g d zieś o b o k , ale ju ż n ie b y łem p ewn y , czy jes t b lis k o czy d alek o o d e mn ie. I jes zcze co ś : Czy to ty lk o mo ja wy o b raźn ia, czy g ru n t p o d mo imi s to p ami zaczy n ał s ię wzn o s ić? To b y ło k lu czo we p y tan ie. Im wy żej s ię ws p in aliś my , ty m więk s ze b y ły s zan s e n a to , że b ezp ieczn ie d o trzemy n a p o wierzch n ię. W ty m

mo men cie d o s trzeg łem

mig o tliwe ś wiatełk o

w o d leg ło ś ci

mo że

p ięćd zies ięciu jard ó w – k to ś zap alał ś wieczk ę. J ak to mo żliwe? Kto to zro b ił? Zatrzy małem s ię w p ó ł k ro k u i wy k rzy k n ąłem d o J o n es a jed n o jed y n e s ło wo : – Tam! Światełk o zn ajd o wało s ię d o k ład n ie n a wp ro s t, p rzed n ami, i n ie wątp iłem, że zap alo n o je p o to , b y n as wy p ro wad ziło s p o d o s trzału . Tru d n o mi b y ło d o k ład n ie o s zaco wać o d leg ło ś ć, n ie miałem p o jęcia, g d zie d o k ład n ie s to ję. Kto ś mu s iał p o s tawić ś wiecę s p ecjaln ie d la n as , żeb y n am p o mó c, ale n awet g d y b y u czy n ił to d iab eł, czy mieliś my wy b ó r? Przy s p ies zy liś my mo cn o , s ły s ząc za p lecami k ro k i n as zy ch p rześ lad o wcó w. Ko lejn y s trzał. Ku la o d b iła s ię o d mu ru , a ceg lan y p y ł zas zczy p ał mn ie w o k u . Przek ląłem g ło ś n o . Zaraz p o tem u s ły s załem w o d d ali zu p ełn ie n o wy , s zy b k o zb liżający s ię d źwięk – d źwięk p o tężn y , p o d o b n y d o s ap an ia, a jed n o cześ n ie d o tarcia metalu o metal. Po czu łem s wąd s p alen izn y . Po wietrze s tało s ię ciep łe i wilg o tn e. W n as zą s tro n ę jech ał p o ciąg ciąg n ięty p rzez lo k o mo ty wę p aro wą – mu s iał zmierzać d o Sn o w Hill, s tacji, o k tó rej ws p o mn iał n am Dev ereu x . Nie wid ziałem g o jes zcze, ale h ałas s tawał s ię z k ażd ą s ek u n d ą co raz b ard ziej o g łu s zający . Ciemn o ś ć b y ła jak k u rty n a p rzed mo imi o czami i co raz g o ręcej p rag n ąłem w k o ń cu ją zerwać. Nag le o g arn ęła mn ie p an ik a: p rzes tras zy łem s ię, że b y ć mo że zb łąd ziłem n a to ry i zo b aczę lo k o mo ty wę d o p iero w ch wili, g d y b ęd zie mn ie miażd ży ć. W ty m mo men cie wy ło n iła s ię zza zak rętu tu n elu i ch o ć wciąż jej n ie wid ziałem – jed y n ie

wy czu wałem jej o g ro mn ą mas ę – to n ag le zn alazłem s ię w s n o p ie ś wiatła, k tó ry wy łu s k ał z mro k u p o d p o ry , łu k i i wy s o k ie s k lep ien ie h ali. Po czu łem s ię tak , jak b y m trafił d o jak ieg o ś fan tas ty czn eg o k ró les twa d u ch ó w i p o two ró w, a n ie d o p o d ziemi targ u mięs n eg o w Lo n d y n ie. J o n es s tał tu ż o b o k mn ie i o b aj wied zieliś my , że o ś wietlen i reflek to rem lo k o mo ty wy s tan o wimy d o s k o n ały cel d la p rzeciwn ik ó w. Po ciąg jech ał to rem ró wn o leg ły m d o tu n elu , w k tó ry m s taliś my , a o d d zielała g o o d n as k o lu mn ad a ws p ierająca s tro p . Dziwn y b y ł to wid o k : ś wiatło to ro zb ły s k ało , to g as ło , p rzes łan ian e ry tmiczn ie filarami, a ws zy s tk o , co wy łan iało s ię z mro k u , b y ło jak b y fo to g rafią, k tó ra n aty ch mias t zn ik ała – wid ziałem tak ie k ied y ś w fo to p las ty k o n ie n a Co n ey Is lan d . J ed n o cześ n ie d y m z k o min a i p ara b u ch ająca z cy lin d ró w łączy ły s ię w g o rący m u ś cis k u n iczy m p ara u lo tn y ch k o ch an k ó w. Nad jeżd żający p o ciąg wy d awał s ię fan tas ty czn y m s two rzen iem: im b ard ziej s ię zb liżał, ty m g ro źn iej wy g ląd ał, n iczy m s mo k p iln u jący s weg o k ró les twa. Ro zejrzałem s ię i zo b aczy łem czterech mężczy zn tu ż za n as zy mi p lecami. Ko rzy s tając z n ies p o d ziewan ej ilu min acji, zb liży li s ię zn aczn ie s zy b ciej, n iż s ię s p o d ziewałem. Wied ziałem, że p rzejazd p o ciąg u p o trwa jes zcze n ies p ełn a p ó ł min u ty , ale d o p ó k i trwał, b y liś my łatwy m celem. Nap as tn icy zn o wu p u ś cili s ię b ieg iem p rzed s ieb ie, zn ik ając i p o jawiając s ię w s ek u n d o wy ch o d s tęp ach w ty m p rzerażający m, czarn o -b iały m ś wiecie, s two rzo n y m p rzez ru ch o my reflek to r, k tó reg o b las k p rzeb ijał s ię raz p o raz międ zy s łu p ami i ch mu rami tru jąceg o d y mu . J o n es k rzy k n ął d o mn ie, ale ju ż g o n ie s ły s załem. Zo b aczy łem za to , że z czterech p rzeciwn ik ó w zo s tało ty lk o trzech – k o lejn y p ad ł n a ziemię zalan y fo n tan n ą k rwi. Po ciąg b y ł tu ż, tu ż. I wted y zza jed n ej z k o lu mn wy ło n iła s ię ciemn a p o s tać. To b y ł Perry . Uś miech ał s ię d emo n iczn ie, a jeg o o czy p ło n ęły . Po d b ieg ł d o mn ie z wielk im n o żem rzeźn ick im w p rawej d ło n i. Pad łem n a p lecy , lecz to n ie ja b y łem jeg o celem. J ed en z lu d zi M o rtlak e’a zak rad ł s ię w p o b liże, b y ł d o s ło wn ie o k ilk a cali o d e mn ie, i to w jeg o g ard ło wb ił s ię teraz n ó ż Perry ’eg o . Os trze wy s u n ęło s ię jes zcze n a mo men t i u d erzy ło p o n o wn ie. Krew p o p ły n ęła s zero k im s tru mien iem n a ramio n a. Ch ło p ak s tał tu ż o b o k mn ie i wy raźn ie s ły s załem jeg o p is k liwy ś miech . Stał z s zero k o o twarty mi u s tami, b ły s k ając b ard zo b iały mi zęb ami. Ry k lo k o mo ty wy p rzep ełn iał mo je u s zy , ju ż n ie o d d y ch ałem p o wietrzem, a jed y n ie d y mem i p arą wo d n ą. M o je g ard ło p ło n ęło . Ciemn o ś ć. Lo k o mo ty wa n ares zcie n as min ęła i ty lk o wag o n y p rzemy k ały o b o k z ry tmiczn y m tu rk o tem k ó ł.

– Ch as e! – zawo łał mn ie J o n es . – Gd zie jes teś ? – Tu taj! – M u s imy u ciek ać z tej p rzek lętej k o s tn icy . Świeca n ad al mig o tała p rzed n ami. Ru s zy liś my w jej s tro n ę, n ie b ard zo wied ząc, co zo s tawiamy za s o b ą. M iałem wrażen ie, że zn o wu u s ły s załem s tłu mio n y o d g ło s k u li wb ijającej s ię w ciało – n ie rewo lwero wej, ale wy s trzelo n ej z b ro n i p n eu maty czn ej. Ch ło p ak tak że zo s tał g d zieś za n ami. Us ły s załem k rzy k , a p o tem p rzerażający g u lg o t: o s trze zn o wu ro zcięło czy jeś g ard ło . Ch wy ciliś my s ię z J o n es em za ręce i – k rztu s ząc s ię i łzawiąc o b ficie – u p arcie p ęd ziliś my n ap rzó d , co raz wy raźn iej wy czu wając n ach y len ie p o d ło ża. Gd y wres zcie d o tarliś my d o ś wiecy , n ie mieliś my ju ż wątp liwo ś ci: k to ś celo wo u s tawił ją d la n as , w b ezp ieczn y m miejs cu , w k ącie. Ro zejrzaws zy s ię u ważn ie, d o s trzeg łem w g ó rze n ieb o i k s ięży co wą p o ś wiatę. J es zcze ty lk o metalo we s ch o d y i ju ż b y liś my n a p o wierzch n i. Nies ien i res ztk ą s ił s tan ęliś my w b lad y m b las k u p rzed ś witu . Nik t n as n ie ś cig ał. Gro zę p o d ziemn eg o ś wiata zo s tawiliś my d alek o za s o b ą. M o żliwe, że ws zy s cy lu d zie Dev ereu x zg in ęli, lecz n awet g d y b y k tó ry ś z n ich d o tarł n as zy m ś lad em aż tu taj, n iewiele mó g łb y zd ziałać, o taczali n as b o wiem lu d zie: rzeźn icy i trag arze, u rzęd n icy i in s p ek to rzy , k u p u jący i s p rzed ający . Ws zy s cy w milczen iu zab ierali s ię d o p racy . Do s trzeg liś my też p o licjan ta i zaraz p o d b ieg liś my d o n ieg o . – Detek ty w in s p ek to r Ath eln ey J o n es ze Sco tlan d Yard u – p rzed s tawił s ię zd y s zan y J o n es . – Pró b o wan o mn ie zab ić. Wezwijcie p o s iłk i, k o n s tab lu , p o trzeb u ję o ch ro n y . Bó g jed en wie, jak wy g ląd aliś my , wy s tras zen i i zd es p ero wan i, p o s in iaczen i i zak rwawien i. Nas ze u b ran ia b y ły w n ieład zie, a ciała b ru d n e o d k u rzu i s ad zy . Po licjan t p o p atrzy ł n a n as z zad ziwiający m s p o k o jem. – Po malu tk u , s ir – p o wied ział. – O co tu właś ciwie ch o d zi?

Nieb o zaczy n ało ju ż ró żo wieć, g d y jech aliś my w s tro n ę Camb erwell. To warzy s zy łem J o n es o wi, b o jak że mo g łem wró cić d o h o telu , n ie u p ewn iws zy s ię, czy n as za cało n o cn a mis ja n ap rawd ę d o b ieg ła s zczęś liweg o k o ń ca. Niewiele ro zmawialiś my , lecz g d y d o tarliś my d o Den mark Hill, s ied ząc o b o k s ieb ie w k ab in ie p o wo zu , k tó ry p o licjan t o s tateczn ie zg o d ził s ię d la n as wezwać, w k o ń cu n a mn ie s p o jrzał i rzek ł: – Wid ziałeś g o .

– M ó wis z o Perry m, ch ło p ak u , k tó ry d o p ro wad ził n as d o Blad es to n Ho u s e? – Tak . On tam b y ł. – By ł. – Nad al n ic z teg o n ie ro zu miem, Ch as e... – An i ja, in s p ek to rze J o n es . Najp ierw p ró b o wał p an a zab ić w Sco tlan d Yard zie, a teraz wy g ląd a n a to , że p rzy b y ł n am z p o mo cą. – On i ten czło wiek , k tó ry mu to warzy s zy ł. Ale k im o n i n ap rawd ę s ą i jak n as zn aleźli? – J o n es w zamy ś len iu zamk n ął o czy . By ł b lis k i k o mp letn eg o wy czerp an ia i p ewn ie zas n ąłb y n a s ied ząco , g d y b y n ie n iep ewn o ś ć, k tó ra g o d ręczy ła. J ak d o tąd mieliś my jed y n ie s ło wo d an e n am p rzez Dev ereu x , że Beatrice wró ciła d o d o mu . Nie mieliś my n ato mias t n ajmn iejs zeg o p o wo d u , b y wierzy ć w jeg o d ek laracje. – Nie p o wied ziałeś im o Perry m – d o rzu cił p o ch wili J o n es . – Gd y Dev ereu x zap y tał o to , jak zn aleźliś my d ro g ę d o Hig h g ate, n ie ws p o mn iałeś an i s ło wem o ch ło p ak u z Café Ro y al. – A d laczeg o miałb y m zd rad zać mu całą p rawd ę? – s p y tałem. – Uzn ałem, że lep iej trzy mać g o w n iep ewn o ś ci. Ważn iejs ze b y ło d la mn ie to , żeb y u s ły s zeć, jak z włas n ej wo li p rzy zn aje s ię d o zamo rd o wan ia J o n ath an a Pilg rima. I zro b ił to . Natu raln ie o d p o czątk u wied zieliś my , że to jeg o s p rawk a, ale teraz u s ły s zeliś my to wy zn an ie n a włas n e u s zy i mo żemy zezn awać p rzed s ąd em. – J eś li k ied y k o lwiek g o tam zaciąg n iemy . – Zaciąg n iemy , J o n es . Po d zis iejs zej n o cy ju ż n ig d zie n ie b ęd zie b ezp ieczn y . Do tarłs zy d o d rzwi fro n to wy ch w d o mu meg o d ru h a, n ie mu s ieliś my ich o twierać. Wid ząc p o d jeżd żający p o wó z, Els p eth wy b ieg ła n a s ch o d k i z ro zp u s zczo n y mi wło s ami, w s zalu n arzu co n y m n a ramio n a. Pad ła w o b jęcia męża. – Gd zie Beatrice? – s p y tał J o n es . – Na g ó rze, ś p i. Umierałam ze s trach u , czek ając n a cieb ie. – A ja wró ciłem. J es teś my b ezp ieczn i. – J es teś ran n y . Two ja twarz! Bied actwo , co ci s ię s tało ? – To n ic. Ważn e, że ży jemy . Ty lk o to s ię liczy . Wes zliś my we tro je d o d o mu . Og ień trzas k ał w k o min k u , a w k u ch n i ju ż s zy k o wan o ś n iad an ie, lecz ja zas n ąłem w fo telu n a d łu g o p rzed ty m, n im p o d an o d o s to łu .

20 Immunitet dyplomatyczny

T

o d ziwn e, ale cała s p rawa – mo je d łu g ie i b o les n e p o lo wan ie n a n ajwięk s zeg o z amery k ań s k ich p rzes tęp có w – miała s p ro wad zić s ię d o czy s tej fo rmaln o ś ci: d o s p o tk an ia z trzema d żen telmen ami w zacis zn y m p o k o ju . Po wró ciliś my d o p o s els twa Stan ó w Zjed n o czo n y ch Amery k i p o d p rawd ziwy mi n azwis k ami i za wied zą g łó wn eg o k o mis arza lo n d y ń s k iej p o licji. Prawd ę mó wiąc, p o zwo len ie n ad es zło z jes zcze wy żs zeg o s zczeb la: u d zielił g o s am s ek retarz s p raw zag ran iczn y ch lo rd Salis b u ry . Ty m s p o s o b em mo g liś my zas iąś ć twarzą w twarz z amb as ad o rem Ro b ertem T. Lin co ln em i jeg o d o rad cą, Hen ry m Wh ite’em, k tó rzy n ie tak d awn o witali n as n a p rzy jęciu . Trzecim p rzed s tawicielem s tro n y amery k ań s k iej b y ł Ch arles Is h am, s ek retarz Lin co ln a, o s o b n ik mło d y i d o ś ć ch imery czn y , u b ran y w fio leto wą mary n ark ę i o b wis ły k rawat. To o n , ró wn ie n ied awn o , ch ciał n as ares zto wać n a ży czen ie b raci M o rtlak e’ó w. Sied zieliś my w p o k o ju , k tó ry b ez wątp ien ia s łu ży ł d y p lo mato m za b ib lio tek ę – całe d wie ś cian y zab u d o wan o reg ałami p ełn y mi k s iążek , g łó wn ie o p as ły ch to mó w zawierający ch o p raco wan ia p rawn icze, k tó ry ch n ik t n ig d y n ie czy tał. Po zo s tałe d wie ś cian y p o malo wan o n a s zaro , w d o ś ć an emiczn y m o d cien iu , i p rzy o zd o b io n o p o rtretami p o p rzed n ich amb as ad o ró w, z k tó ry ch p ierws i n o s ili jes zcze wy s o k ie k o łn ierze i p o ń czo ch y . Ok n a, za k tó ry mi ro zciąg ał s ię wid o k n a Victo ria Street, zas ło n ięto b ard zo g ęs ty mi firan ami i zas tan awiałem s ię, czy n ie u czy n io n o teg o z my ś lą o wizy cie Dev ereu x . Nie wid zieliś my g o jes zcze; n ie p ad ło n awet jeg o n azwis k o . M ieliś my jed n ak p ewn o ś ć, że p rzeb y wa w ty m g mach u , o czy wiś cie p o d waru n k iem że p o wró cił tu p o s wy m wy s tęp ie w p o d ziemiach targ u mięs n eg o Smith field . In s p ek to r J o n es ro zs tawił fu n k cjo n ariu s zy p o licji wo k ó ł całej p o s es ji, ty m razem w cy wiln y ch u b ran iach . Ich zad an iem b y ło d y s k retn e o b s erwo wan ie ws zy s tk ich wch o d zący ch i wy ch o d zący ch . Ro b erta Lin co ln a ju ż o p is ałem. Ch o ć zwalis ty i ch wilami n iezg rab n y , wy d ał mi s ię n iep rzeciętn ą p o s tacią ju ż p o d czas p rzy jęcia, g d y z tak im wd zięk iem witał ws zy s tk ich g o ś ci i g o tó w b y ł ro zmawiać z k ażd y m ch ętn y m, a jed n o cześ n ie zręczn ie

s tero wał k o n wers acją tak , b y p rzeb ieg ła p o jeg o my ś li. Teraz, g d y s ied ziałem o b o k n ieg o n a k rześ le o wy s o k im o p arciu , p rzy zab y tk o wy m s to le, mo je wrażen ia b y ły p o d o b n e. Nawet w mn iejs zy m g ro n ie i w s p o k o jn iejs zej atmo s ferze n ie u leg ało wątp liwo ś ci, że to o n n iep o d zieln ie d o min u je. Nie mu s iał n awet s ię o d zy wać. Wh ite z k o lei wy d awał s ię n ajb ard ziej zmartwio n y m s p o ś ró d n as zy ch g o s p o d arzy . Sied ział z b o k u i p rzy g ląd ał s ię n am czu jn ie, aż wres zcie u zn ał, że p o ra zacząć ro zmo wę. – M u s zę p an a s p y tać, in s p ek to rze J o n es , co p an s o b ie wy o b rażał, g d y wk raczał p an tu k ilk a d n i temu p o d fałs zy wy m n azwis k iem, p o s łu g u jąc s ię s k rad zio n y m zap ro s zen iem. Czy n ie wied ział p an , jak p o ważn e mo że to mieć k o n s ek wen cje? – Uś wiad o mio n o mi to b ard zo d o k ład n ie i mo g ę ty lk o s zczerze p rzep ro s ić p an a o raz p an a amb as ad o ra. Niech jed n ak wo ln o mi b ęd zie n ad mien ić, że zmu s iła n as d o tak ieg o k ro k u ro zp aczliwa s y tu acja. Ścig ałem g an g wy jątk o wo n ieb ezp ieczn y ch p rzes tęp có w, k tó rzy d o p u ś cili s ię ro zlewu k rwi. Pró b o wali zab ić i mn ie... Do s zło d o ek s p lo zji, w k tó rej więcej n iż jed n a o s o b a s traciła ży cie. – Sk ąd p ewn o ś ć, że s tał za ty m ó w g an g ? – s p y tał Lin co ln . – Tak iej p ewn o ś ci n ie ma, s ir. M o g ę jed y n ie p o wied zieć, że s zliś my z Ch as e’em tro p em ty ch lu d zi, a tro p ó w d o p ro wad ził n as właś n ie tu . Wo źn ica b ro u g h ama zezn ał, że tu ż p o zamach u n a s ied zib ę p o licji p rzy wió zł p o d ejrzan y ch właś n ie tu taj. – M o że s ię my li. – To mo żliwe, ale b ard zo mało p rawd o p o d o b n e. Pan Gu th rie wy d awał s ię b ard zo p ewn y s ieb ie. Gd y b y m b y ł in n eg o zd an ia, n ie p ró b o wałb y m b ezp rawn ie d o s tać s ię d o p o s els twa. – To ja zas u g ero wałem tak ie ro związan ie – wtrąciłem. Nie czu łem s ię zb y t d o b rze i wied ziałem, że wy g ląd am wręcz żało ś n ie. Ob ró b k a, k tó rą zas erwo wały mi wp rawn e ręce lu d zi M o rtlak e’a, p rzy n io s ła p o ważn iejs ze s k u tk i, n iż s ię s p o d ziewałem: n ap u ch ło mi p ó ł twarzy , miałem s in ą o to czk ę wo k ó ł o k a, a z p ęk n iętą warg ą tru d n o mi b y ło mó wić. J o n es wy g ląd ał n ieco lep iej. I ch o ć p o s taraliś my s ię p rzy n ajmn iej o n iezłe o d zien ie, i tak b y łem w p ełn i ś wiad o my , że p rzy p o min amy o fiary k atas tro fy k o lejo wej. – J a więc jes tem o d p o wied zialn y za to , co zro b iliś my . Przek o n ałem in s p ek to ra J o n es a, b y ze mn ą p o s zed ł. – Do b rze zn amy meto d y Ag en cji Pin k erto n a – o d ezwał s ię Is h am. By ł n ies y mp aty czn y ju ż o d p ierws zej ch wili. – Wy wo ły wan ie zamies zek . Pró b y k o mp ro mito wan ia ciężk o p racu jący ch ro b o tn ik ó w ty lk o d lateg o , że p o s tan o wili całk iem leg aln ie zas trajk o wać... – O ile mi wiad o mo , Ag en cja n ie d o p u ś ciła s ię tak ich p rak ty k . J a w k ażd y m razie

n ie miałem n ic ws p ó ln eg o ze s p rawą s trajk ó w n a k o lei w Ch icag o i p o d o b n y mi h is to riami. – Nie o ty m ro zmawiamy , Ch arlie – n ap o mn iał cich o Lin co ln Is h ama. – Po s tąp iliś my n iezg o d n ie z p rawem – ciąg n ął J o n es . – Przy zn aję, tak b y ło . J ed n ak jak s ię o k azało ... Nie p o wiem, że n as ze d ziałan ia b y ły u s p rawied liwio n e, ale p rzy n ajmn iej o k azało s ię, że mieliś my rację. Przes tęp ca zn an y jak o Claren ce Dev ereu x rzeczy wiś cie zn alazł s ch ro n ien ie w ty ch mu rach , p o s łu g u jąc s ię p rzy b ran y m n azwis k iem Co leman De Vries s . Zres ztą tru d n o zg ad n ąć, b y ć mo że to jeg o p rawd ziwe n azwis k o , a Dev ereu x to ty lk o p s eu d o n im. Tak czy o wak , zn aleźliś my g o tu taj, p an ie amb as ad o rze, a fak t ten s k ło n ił g o d o k o n tratak u z wy k o rzy s tan iem meto d , z jak imi n ie s p o tk ałem s ię p rzez d łu g ie lata s łu żb y w p o licji. – Po rwał p ań s k ą có rk ę. – Tak , p an ie min is trze – o d p o wied ział J o n es , u ży wając o ficjaln eg o ty tu łu . – J eg o lu d zie p o rwali mo je s ześ cio letn ie d zieck o i u ży li g o jak o p rzy n ęty , b y s ch wy tać mn ie i Ch as e’a. – Sam mam d wie có rk i – mru k n ął Lin co ln . – I całk iem n ied awn o ch o ro b a o d eb rała mi s y n a. Ro zu miem p ań s k i b ó l. – Os tatn iej n o cy w p o d ziemiach targ u mięs n eg o Smith field Claren ce Dev ereu x g ro ził n am to rtu rami i ś miercią. M o żemy jed y n ie d zięk o wać Op atrzn o ś ci za to , że cu d em zd o łaliś my u ciec – wy zn am, że n ad al n ie ro zu miem, jak mo g ło n am s ię u d ać. Pó źn iej s p ró b u jemy to wy jaś n ić. Teraz zaś , s ir, mo g ę p rzy s iąc, że czło wiek iem, k tó ry zo rg an izo wał n ap aś ć n a n as i jes t o d p o wied zialn y za n iezliczo n e zb ro d n ie p o p ełn io n e w p ań s k im i mo im k raju , jes t ten , k o g o n azy wa p an s wo im trzecim s ek retarzem. W związk u z ty m ch cę p ro s ić – a n awet d o mag ać s ię – b y zezwo lił p an n a p rzes łu ch an ie g o i g d y n ad ejd zie o d p o wied n i mo men t, p o s tawien ie g o p rzed s ąd em. Po ty ch s ło wach zap ad ła g łęb o k a cis za. Ws zy s cy czek ali n a o d p o wied ź Lin co ln a, lecz o n s k in ął n a s weg o d o rad cę, k tó ry w zamy ś len iu p o g ład ził b ro d ę i rzek ł: – Żału ję, ale to n ie tak ie p ro s te, jak b y p an s o b ie teg o ży czy ł, in s p ek to rze J o n es . Zap o mn ijmy n a ch wilę o ś wiad ectwie, k tó re właś n ie p an wy g ło s ił, a tak że o k wes tii jeg o p rawd ziwo ś ci. – Zaraz, zaraz... – zacząłem, o b u rzo n y tak im s tawian iem s p rawy , ale J o n es ty lk o u n ió s ł d ło ń , n ak azu jąc mi, b y m milczał. – Nie twierd zę, że n ie d o wierzam p ań s k im s ło wo m, ch o ć mu s zę p rzy zn ać, że

meto d y ś led cze, k tó ry mi s ię p an p o s łu g u je – ch o ćb y wtarg n ięcie d o p lacó wk i d y p lo maty czn ej – p o zo s tawiają wiele d o ży czen ia. Wid zę też n a włas n e o czy o b rażen ia, k tó re zad an o o b u p an o m. Nies tety , n ajważn iejs za p o zo s taje k wes tia ek s tery to rialn o ś ci. Amb as ad o r jes t p rzed s tawicielem rząd u , k tó ry p o wierzy ł mu tę p lacó wk ę, i ju ż n iemal s to lat temu Th o mas M cKean , k ieru jący wy miarem s p rawied liwo ś ci w Pen s y lwan ii, u s talił p ewn e n o rmy : o s o b a min is tra k ieru jąceg o mis ją zag ran iczn ą jes t ś więta i n iety k aln a, a p o d ważan ie tej zas ad y jes t b ezp o ś red n im atak iem n a ś więto ś ć p ań s twa i n aro d u . M u s zę tu d o d ać, że o wa s zczeg ó ln a o ch ro n a ro zciąg a s ię tak że n a o s o b y ws p o mag ające amb as ad o ra s wo ją p racą. Czy ż mo g ło b y b y ć in aczej? Od mó wien ie p o d wład n y m p rzy wileju immu n itetu d y p lo maty czn eg o s p o wo d o wało b y mas ę p ro b lemó w i o s tateczn ie p o d waży ło b y n iezależn o ś ć s ameg o amb as ad o ra. – Pan wy b aczy , ale ś miem twierd zić, że amb as ad o r ma p rawo u ch y lić immu n itet s wo im p o d wład n y m, jeś li u zn a to za s to s o wn e. – W p lacó wk ach Stan ó w Zjed n o czo n y ch n ie s to s u je s ię tak ich p rak ty k . Sto imy n a s tan o wis k u , iż p o s els two n ie mo że p o d leg ać p rawo m k raju , w k tó ry m s ię zn ajd u je. M o żn a b y p o wied zieć, że jes t wy s p ą n a jeg o tery to riu m. Ob awiam s ię więc, że o s o b y tu zatru d n io n e n ie mo g ą zo s tać p o s tawio n e w s tan o s k arżen ia. Czy to b ęd zie p an De Vries s , czy p an Is h am, czy ja s am, k ażd y z n as ma p rawo o d mó wić n awet s k ład an ia zezn ań w p o s tęp o wan iu cy wiln y m czy k arn y m. M ało teg o , n awet g d y b y ś my ch cieli zezn awać, wy mag ało b y to au to ry zacji ze s tro n y p an a amb as ad o ra. – Twierd zi p an więc, że n ie zd o łam p o s tawić teg o czło wiek a p rzed s ąd em? – Właś n ie tak . – Ale z p ewn o ś cią zg o d zi s ię p an , że p rawo n atu raln e, a tak że zwy k ła lu d zk a p rzy zwo ito ś ć, n ak azu ją n am ś cig ać i k arać ws zy s tk ie p rzes tęp s twa? – Do ty ch czas n ie p rzed s tawił p an żad n y ch d o wo d ó w – wtrącił Is h am. – Pan Ch as e zo s tał p o b ity . Pan mu s iał n a k ró tk i czas p o g o d zić s ię z n ieo b ecn o ś cią có rk i. Fak ty te jed n ak n ijak s ię mają d o teg o , jak im czło wiek iem jes t p an De Vries s , k tó reg o d o b rze zn amy . – A jeś li mó wię p rawd ę? J eś li p o wiem p an u , że Co leman De Vries s s k ry cie wy k o rzy s tu je s y s tem, k tó ry zo s tał p rzed ch wilą o p is an y ? Czy i wted y b ęd ą p an o wie s ied zieć tu i o s łan iać czło wiek a, k tó ry p rzy b y ł d o Lo n d y n u wy łączn ie p o to , żeb y s iać terro r? – To n ie my g o o s łan iamy ! – Ale jed n ak jes t ch ro n io n y . J eg o ws p ó ln ik , Ed g ar M o rtlak e, s ączy ł k o k tajle

w ty ch o to mu rach . A ja wid ziałem n a włas n e o czy , jak p o d erżn ął g ard ło czło wiek o wi, k tó ry ws zed ł mu w d ro g ę. To o n p o rwał mo ją có rk ę, a jeg o b rat, Lelan d , b ezlito s n y p artn er we ws zy s tk ich jeg o in teres ach , b y ł o d p o wied zialn y za ś mierć p raco wn ik a Ag en cji Pin k erto n a, J o n ath an a Pilg rima. Czy i o n i p o d leg alib y o ch ro n ie, g d y b y jes zcze ży li? Gd y mó j p rzy jaciel Ch as e p rzy b y ł d o An g lii, p rzy wió zł ze s o b ą ak ta, w k tó ry ch s zczeg ó ło wo o p is an o p rzes tęp czą d ziałaln o ś ć teg o g an g u , p ro wad zo n ą w całej Amery ce. Wid ziałem te d o k u men ty . M o g ę je p an o m p o k azać. M o rd ers twa, k rad zieże, s zan taże, wy mu s zen ia... Claren ce Dev ereu x jes t g łó wn y m arch itek tem wielk ieg o zła. Ten s am Claren ce Dev ereu x ch ciał n as o s tatn iej n o cy d ręczy ć i u ś miercić jak b y d ło . Wiem, że s ą p an o wie lu d źmi h o n o ru . Nie u wierzę więc, że s ą p an o wie g o to wi s tan ąć n a d ro d ze s p rawied liwo ś ci i n ad al p raco wać z k imś tak im. – Do wo d y ! – p rzy p o mn iał Is h am. – Pięk n ie p an mó wi o s p rawied liwo ś ci, ale ja jes tem p rawn ik iem z wy k s ztałcen ia i o d p o wiad am: Probatio vincit praesumptionem* . Ha! I co p an n a to ? – Pan mó wi p o łacin ie, a ja mó wię o có rce, k tó rą wy k rad zio n o z mo ich ramio n . – Sk o ro n ie mo żemy g o o s k arży ć, mo że wo ln o n am b ęd zie p rzy n ajmn iej g o p rzes łu ch ać? – s p y tałem. – Na p ewn o mamy d o teg o p rawo , o czy wiś cie w s ied zib ie Sco tlan d Yard u i w o b ecn o ś ci p rawn ik a, k tó reg o p an o wie ws k ażą. Do wied ziemy p rawd ziwo ś ci zarzu tó w, a wted y , jeś li n ie u d a s ię p o s tawić g o p rzed miejs co wy m s ąd em, b y ć mo że zd o łamy o d es łać g o d o d o mu , b y amery k ań s k i s ąd wy mierzy ł mu s p rawied liwo ś ć. In s p ek to r J o n es ma rację. Ten czło wiek p o win ien b y ć p rzez p an ó w wy k lęty . Czy n ap rawd ę wątp ią p an o wie w p rawd ziwo ś ć n as zej relacji? J ak wid ać, o d n ieś liś my całk iem p rawd ziwe ran y . J ak p an o wie s ąd zą, s k ąd s ię wzięły ? Ch arles Is h am n ad al s p o g ląd ał n a n as z p o wątp iewan iem, za to Hen ry Wh ite p atrzy ł ju ż ty lk o n a Lin co ln a, czek ając n a jeg o d ecy zję. – Gd zie jes t p an De Vries s ? – s p y tał amb as ad o r. – Czek a w p o k o ju o b o k . – M o że więc p o p ro s i g o p an d o ś ro d k a. By ł to p ewien p o s tęp . Sek retarz Is h am ws tał i p o d s zed ł d o p o d wó jn y ch d rzwi o d d zielający ch p o k o je. Us ły s zeliś my s tłu mio n ą wy mian ę zd ań , a s ek u n d ę p ó źn iej Claren ce Dev ereu x p rzek ro czy ł p ró g . Nie u miem o p is ać p rzed ziwn eg o u czu cia, k tó re mn ą wted y o wład n ęło , ale g łó wn ą jeg o s k ład o wą b y ła my ś l o ty m, że ten czło wiek ju ż n ie mo że mn ie s k rzy wd zić. Zach o wy wał s ię wręcz p o tu ln ie, zas łan iał s ię ty m s amy m p arawan em fałs zy wej s k ro mn o ś ci, k tó ry m o to czy ł s ię o wej n o cy , g d y

p o d czas p rzy jęcia p rzelo tn ie zwró ciliś my n a n ieg o u wag ę. Ud awał, że p es zy g o o b ecn o ś ć tak zacn eg o to warzy s twa; mru g ał n erwo wo , s tając p rzed o b liczem amb as ad o ra i jeg o d o rad có w. Nie o k azał też w żad en s p o s ó b , że ro zp o zn aje J o n es a i mn ie; p atrzy ł n a n as tak , jak b y wid ział n as p o raz p ierws zy . M iał n a s o b ie tę s amą b arwn ą k amizelk ę z jed wab iu , k tó rą n o s ił o s tatn iej n o cy , ale p o d k ażd y m in n y m wzg lęd em p rezen to wał s ię jak o zg o ła o d mien n y czło wiek . – Pan ie min is trze? – o d ezwał s ię z p o k o rą, g d y Is h am zamk n ął za n im d rzwi. – Pro s zę s p o cząć, p an ie De Vries s . Przy s tawio n o k o lejn e k rzes ło i Dev ereu x u s iad ł, trzy mając s ię o d n as z d alek a. – M o g ę s p y tać, p o co zo s tałem wezwan y , s ir? – Sp o jrzał n a n as p o raz d ru g i. – Zn am ty ch p an ó w! – p rzy p o mn iał s o b ie. – By li tu p o d czas p rzy jęcia d la b izn es men ó w. J ed en z g o ś ci zarzu cił im, że p o s łu g u ją s ię s k rad zio n y m zap ro s zen iem, i b y łem zmu s zo n y ich wy p ro s ić. Dlaczeg o zn o wu tu p rzy s zli? – Stawiają b ard zo p o ważn e zarzu ty p o d p ań s k im ad res em – wy jaś n ił Wh ite. – Zarzu ty ? Po d mo im ad res em? – Wo ln o s p y tać, g d zie p an b y ł o s tatn iej n o cy , p an ie De Vries s ? – Tu taj, p an ie Wh ite. A g d zieżb y in d ziej? Wie p an p rzecież, że n ie o p u s zczam b u d y n k u , jeś li w g rę n ie wch o d zi s p rawa n ajwy żs zej wag i, a i wted y mu s zę d o k o n ać s to s o wn y ch p rzy g o to wań . – Ci p an o wie twierd zą, że s p o tk ali s ię z p an em n a targ u mięs n y m Smith field . – Nie p o wiem, że to k łams two , s ir. Nie p o wiem też, że zap ewn e s zu k ają o d wetu za to , co wy d arzy ło s ię ty d zień temu . Nieład n ie b y ło b y rzu cać tak ie o s k arżen ia w o b ecn o ś ci jeg o ek s celen cji. Dlateg o p o wiem, że n ajwy raźn iej d o s zło d o p o żało wan ia g o d n ej p o my łk i. Po my lo n o mn ie z k imś in n y m, to ws zy s tk o . – I n ie wie p an , k to to jes t Claren ce Dev ereu x ? – Claren ce Dev ereu x ? Claren ce Dev ereu x ? – Oczy De Vries s a ro zb ły s ły . – CD! Oto i wy jaś n ien ie. M amy te s ame in icjały . M o że to jes t p rzy czy n ą n iep o ro zu mien ia? Ale n ie, p ierws zy raz s ły s zę to n azwis k o . Lin co ln s k in ął zach ęcająco n a J o n es a. – Zatem zap rzecza p an , jak o b y u więził n as o s tatn iej n o cy , zlecił s wo im lu d zio m p o b icie n as i wy d ał n a n as wy ro k ś mierci, p rzed k tó ry m cu d em u mk n ęliś my ? Nie o p o wiad ał n am p an tak że o s wo im d zieciń s twie w Ch icag o , o n ien awiś ci d o mięs a o raz o s trach u , k tó ry wy wo łał u p an a ag o rafo b ię? – Uro d ziłem s ię w Ch icag o , to p rawd a, ale res zta... to ty lk o fan tazje. Pan ie

min is trze, zap ewn iam, że... – Sk o ro p an a tam n ie b y ło , to p ro s zę ro zp iąć k o łn ierzy k – zawo łałem. – I wy jaś n ić n am, s k ąd ma p an ś lad y n a s zy i. Po d p o wiem, że to ś lad y mo ich p alcó w. Niezmiern ie s ię cies zę, że je zo s tawiłem. To jak , wy jaś n i n am p an ich p o ch o d zen ie? – Is to tn ie, p an mn ie zaatak o wał – o d p arł Dev ereu x . – Ch wy cił mn ie p an za s zy ję, ale n ie n a targ u mięs n y m, ty lk o tu taj, n a teren ie tej p lacó wk i. Ws zed ł p an tu , p o d ając s ię za in n ą o s o b ę, a g d y p ró b o wałem p an a wy rzu cić, d o p u ś cił s ię p an ręk o czy n ó w. – By ć mo że to właś n ie jes t mo ty w, k tó ry ws zy s tk o tłu maczy – zau waży ł Is h am. Tak żarliwie b ro n ił Dev ereu x , że zacząłem s ię zas tan awiać, czy n ie zo s tał p rzezeń k u p io n y alb o zmu s zo n y d o ws p ó łp racy . – Niewątp liwie is tn ieje p ewn a wro g o ś ć międ zy ty mi trzema d żen telmen ami. Nie p o d ważam mo ty wó w, k tó re n imi k ieru ją, ale n ajp rawd o p o d o b n iej rzeczy wiś cie d o s zło tu d o p o my łk i. Prag n ę też zau waży ć, p an ie min is trze, że p an De Vries s b y ł s o lid n y m i lo jaln y m u rzęd n ik iem amery k ań s k iej ad min is tracji jes zcze w Was zy n g to n ie, p rzez d o b ry ch s ześ ć czy s ied em lat, a n as tęp n ie tu taj. Nie mam też wątp liwo ś ci co d o teg o , że cierp i n a n ad er p rzy k rą ch o ro b ę – a czy jes t mo żliwe, żeb y w tak im s tan ie rzeczy wiś cie b y ł s zefem międ zy n aro d o wej s iatk i p rzes tęp czej? Pro s zę n a n ieg o s p o jrzeć. Co p an o wie wid zą? Lin co ln milczał, p o g rążo n y w p o n u ry ch my ś lach . Wres zcie p o k ręcił g ło wą. – Pan o wie – rzek ł – p rzy k ro mi to mó wić, ale n ie o b ro n iliś cie s wo jej s p rawy . Nie zamierzam wątp ić w was ze s ło wa, b o jes teś cie lu d źmi h o n o ru , to p ewn e. Is h am jed n ak ma rację. Bez fizy czn y ch d o wo d ó w mam związan e ręce, ale mo g ę o b iecać, że b ęd ziemy jes zcze b ad ać tę s p rawę, ty le że w o p arciu o p rzep is y o b o wiązu jące w amery k ań s k ich p lacó wk ach d y p lo maty czn y ch . Sy g n ał b y ł jas n y : s p o tk an ie d o b ieg ło k o ń ca. Lecz n ag le J o n es p o d erwał s ię z k rzes ła, zn o wu p ro mien iejąc en erg ią i d etermin acją, k tó re tak d o b rze p o zn ałem. – Ch ce p an d o wo d ó w? – zap y tał. – M o że więc zd o łam je p an u d ać. – To rzek łs zy , wy jął z k ies zen i k artk ę o n ieró wn ej k rawęd zi, zap is an ą wielk imi literami. Po ło ży ł ją n a s to le p rzed Lin co ln em. Do s trzeg łem p ierws ze s ło wa: M AM Y TWOJ Ą CURKĘ... – Oto lis t, k tó ry mi p rzy s łan o , żeb y mn ie zwab ić n a n ieczy n n y cmen tarz zwan y Aleją Tru p o s zy – wy jaś n ił. – Ty m s p o s o b em Dev ereu x zd o łał s ch wy tać Ch as e’a i mn ie. – Lis t… i co z teg o ? – s p y tał Is h am. – Wy rwan o tę k artk ę z k s iążk i i g d y ty lk o ją zo b aczy łem, wied ziałem, że p o ch o d zi z b ib lio tek i tak iej jak ta. – To rzek łs zy , J o n es o b ró cił s ię k u reg ało m. – Pro mien ie s ło n eczn e p ad ają n a te o k n a p o d d o ś ć d ziwn y m k ątem – ciąg n ął – a w k o n s ek wen cji o ś wietla b ard zo n iewiele zg ro mad zo n y ch tu k s iążek . Kied y tu

wes zliś my , o d razu zau waży łem, że k ilk a to mó w n a s amy m k o ń cu p ó łk i mo cn o wy b lak ło . Pro s zę s p o jrzeć n a g ó rn ą k rawęd ź tej k artk i – o n a tak że u cierp iała w tak i s p o s ó b . – Nie p y tając o p o zwo len ie, p o d s zed ł d o reg ału i p rzy jrzał s ię k s iążk o m z b lis k a. – Nie czy tan o ich o d d łu żs zeg o czas u – zau waży ł. – Sto ją w id ealn ie ró wn y m s zereg u ... ws zy s tk ie o p ró cz jed n ej, k tó rą n ied awn o wy jęto , a n as tęp n ie n iezb y t s taran n ie o d ło żo n o n a miejs ce. – Wy jął p o d ejrzan y to m i p o d ał g o Lin co ln o wi. – Zo b aczmy ... Brak o wało p ierws zej, czy s tej k arty p o p rzed zającej ty tu ło wą. Wid ać b y ło wy raźn ie n ieró wn ą k rawęd ź, k tó ra p o n iej p o zo s tała. Pas o wała id ealn ie d o k rawęd zi lis tu p o d rzu co n eg o p rzez p o ry waczy . Nad o twartą k s ięg ą zap an o wało g łęb o k ie milczen ie. Po my ś lałem wted y , że zd arzały s ię ju ż p ro ces y o p arte n a zn aczn ie s łab s zy ch d o wo d ach . Lin co ln i jeg o d o rad cy n ie o d zy wali s ię, ale wp atry wali s ię w zad ru k o wan e s tro n ice, jak b y mieli z n ich wy czy tać całą p rawd ę o s two rzen iu ś wiata. Nawet Dev ereu x jak b y s k u rczy ł s ię w s o b ie, d o s trzeg łs zy , że tę g rę mo że jes zcze p rzeg rać. – Nie mam wątp liwo ś ci, że ta k artk a p o ch o d zi z tej b ib lio tek i – rzek ł wres zcie Lin co ln . – Po trafi p an to wy jaś n ić, p an ie De Vries s ? – Nie p o trafię! To jak aś s ztu czk a! – M y ś lę, że jed n ak b ęd zie p an mu s iał g ęs to s ię z teg o tłu maczy ć. – Każd y mó g ł wziąć z p ó łk i tę k s iążk ę. Nawet o n i mo g li to zro b ić, g d y tu b y li! – Nie wch o d zili wted y d o b ib lio tek i – wy mamro tał Is h am. Po raz p ierws zy s tan ął p o n as zej s tro n ie. Dev ereu x b y ł b lis k i ro zp aczy . – Pan ie min is trze, jes zcze p rzed ch wilą s am p an twierd ził, że n ie d o ty czy mn ie miejs co we p rawo k arn e! – Is to tn ie, ch ro n i p an immu n itet i jes t to s łu s zn e. J ed n ak ja n ie mo g ę s tać b ezczy n n ie z b o k u . Zid en ty fik o wali p an a d waj s tró że p rawa. Niezap rzeczaln ie d o s zło d o b ard zo trag iczn y ch wy d arzeń . A teraz jes zcze mamy d o wó d ... Ko lejn ą d łu g ą ch wilę milczen ia p rzerwał rad ca p rawn y Wh ite. – Nie b y łab y to s p rawa b ezp reced en s o wa, g d y b y czło n ek k o rp u s u d y p lo maty czn eg o zo s tał p rzes łu ch an y p rzez p o licję – p o wied ział. Nawet ja b y łem zas k o czo n y temp em, w jak im ci d żen telmen i p o trafili zmien ić zd an ie. Có ż, b y li p rzecież p o lity k ami. – J eś li n awet zo s tałb y p an p o s tawio n y w s tan o s k arżen ia, to mo im zd an iem p o win ien p an co n ajmn iej ws p ó łp raco wać z wy miarem s p rawied liwo ś ci, b o jak że in aczej miałb y p an o czy ś cić s wo je n azwis k o ?

– Nawet p o za mu rami p lacó wk i mo że p an liczy ć n a p ełn ą o ch ro n ę – d o rzu cił Is h am. – M o żemy zag waran to wać p an u s wo b o d ę p o d ró żo wan ia – Ius transitus innoxii. Nas i p rzy jaciele z b ry ty js k iej p o licji mo g lib y wted y p rzes łu ch ać p an a u s ieb ie, ch o ć n ad al p o zo s tawałb y p an p o za ich ju ry s d y k cją. – I co wted y ? – M ó g łb y p an tu wró cić i g d y b y ty lk o zło ży ł p an zad o walające wy jaś n ien ia, d ecy zję o d als zy m p o s tęp o wan iu p o d jąłb y p an min is ter. – Ale ja n ie mo g ę tak s o b ie p o d ró żo wać! Przecież p an wie, że n ie wy ch o d zę. – Czek a n a p an a s zczeln ie zamk n ięty p o wó z – wtrącił J o n es . – Czarn a M aria mo że i b u d zi lęk w s ercach zwy k ły ch b an d zio ró w, ale d la p an a b ęd zie wręcz wy b awien iem. Nie ma w n iej o k ien , a d rzwi p o zo s tan ą zamk n ięte n a k lu cz, to mo g ę p an u o b iecać. Zawieziemy p an a p ro s to d o Sco tlan d Yard u . – Nie! Nig d zie n ie jad ę! – Dev ereu x s p o jrzał n a Lin co ln a i p o raz p ierws zy d o s trzeg łem w jeg o o czach au ten ty czn y s trach . – To jak iś p o d s tęp , s ir. Ci lu d zie n ie zamierzają mn ie p rzes łu ch ać, o n i ch cą mn ie zab ić. Nie s ą wcale ty mi, za k tó ry ch s ię p o d ają. – Og arn ięty p an ik ą, mó wił co raz s zy b ciej i s zy b ciej. – Najp ierw b y ł Lav elle. Zo b aczy li s ię z n im, a n as tęp n eg o d n ia zo s tał zamo rd o wan y we włas n y m d o mu , wraz ze ws zy s tk imi d o mo wn ik ami. Po tem Lelan d M o rtlak e, s zan o wan y b izn es men ! Was za ek s celen cja n a p ewn o p amięta, że miał o k azję g o p o zn ać. Led wie g o ares zto wali, a ju ż zo s tał o tru ty . A teraz p rzy s zli p o mn ie. J eżeli zmu s i mn ie p an , żeb y m z n imi p o jech ał, n ig d y n ie d o trę d o Sco tlan d Yard u , a jeś li n awet, to zg in ę właś n ie tam. Zab iją mn ie, mo że n awet zan im zd ążę ws iąś ć d o tej ich Czarn ej M arii! J a n ic n ie zro b iłem. J es tem n iewin n y . J es tem ch o ry ! Przecież p an wie. Od p o wiem n a ws zy s tk ie p ań s k ie p y tan ia i p o zwo lę p rzeb ad ać całe mo je ży cie, ale zak lin am p an a, p ro s zę n ie p o s y łać mn ie n a p ewn ą ś mierć! Niech p an teg o n ie ro b i! J eg o b łag an ia b rzmiały tak żało ś n ie, a w jeg o o czach b y ło ty le s trach u , że p ewn ie s am b y m mu u wierzy ł, g d y b y m n ie wied ział, że to ty lk o p o p is ak to rs k i. Zas tan awiałem s ię ty lk o , czy n ie u d a mu s ię wzb u d zić lito ś ci w Lin co ln ie, ale amb as ad o r s p u ś cił o czy i milczał. – Nie zro b imy mu k rzy wd y – o d ezwał s ię J o n es . – Daję p an u mo je s ło wo . Ch cemy jed y n ie p o ro zmawiać, b o p o zo s tało jes zcze b ard zo , b ard zo wiele p y tań b ez o d p o wied zi. Gd y ty lk o o trzy mamy s aty s fak cjo n u jące o d p o wied zi – czy li p ełn e zezn an ie – n aty ch mias t o d s tawimy p an a De Vries s a d o p o s els twa, zg o d n ie z p rawem międ zy n aro d o wy m. Lo rd Salis b u ry wy raził zg o d ę n a tak ą p ro ced u rę. J es t n am d o p rawd y o b o jętn e, czy ten czło wiek s tan ie p rzed s ąd em n a Wy s p ach czy w Stan ach

Zjed n o czo n y ch . Ch o d zi wy łączn ie o to , b y p o n ió s ł k o n s ek wen cje włas n y ch czy n ó w. – Zatem zg o d a – o d p arł Lin co ln , a p o tem ws tał, n ag le zn u żo n y . – Hen ry , p o ś les z jed n eg o z n as zy ch lu d zi d o Sco tlan d Yard u . M a b y ć o b ecn y p rzy ws zy s tk ich p rzes łu ch an iach , k tó re n ie mo g ą s ię ro zp o cząć p rzed jeg o p rzy b y ciem. Ży czę s o b ie też, żeb y p an De Vries s p o wró cił d o p o s els twa p rzed zmro k iem. – Do tarcie d o p rawd y mo że p o trwać d łu żej n iż jed en d zień . – J es tem teg o ś wiad o my , in s p ek to rze J o n es . Gd y b y tak s ię zd arzy ło , p an De Vries s b ęd zie k o n ty n u o wał zezn an ia n azaju trz. Nie ch cę ty lk o , b y s p ęd ził ch o ćb y jed n ą n o c za k ratk ami. – Do s k o n ale, s ir. Lin co ln n ie o d ezwał s ię więcej. Nie s p o jrzaws zy n awet w s tro n ę Dev ereu x , wy s zed ł z b ib lio tek i. – Nie mo g ę tam jech ać! Nie mo g ę o p u ś cić p lacó wk i! – Dev ereu x n iczy m k rn ąb rn e d zieck o ch wy cił o b iema ręk ami za p o d ło k ietn ik i. W jeg o o czach zas zk liły s ię łzy . Ko lejn y ch k ilk a min u t n azwałb y m jed n ą z n ajb ard ziej żen u jący ch s cen , jak ich w ży ciu d o ś wiad czy łem. M u s ieliś my p o p ro s ić o p o mo c jes zcze k ilk u u rzęd n ik ó w, k tó rzy s iłą o d erwali p o d ejrzan eg o o d k rzes ła. Wh ite i Is h am p rzy g ląd ali s ię temu ws zy s tk iemu z n ies mak iem, my zaś zwlek liś my s k o mląceg o łajd ak a p o s ch o d ach n a p arter, g d zie zaczął wy ć, g d y ty lk o u jrzał o twarte d rzwi. I p o my ś leć, że p o p rzed n iej n o cy ten s am czło wiek , o to czo n y b an d ą s wy ch o p ry s zk ó w, s k azał n as n a b o les n ą ś mierć! Do p rawd y tru d n o b y ło d o p atrzeć s ię p o d o b ień s twa międ zy ty mi d wiema k reatu rami. Wres zcie zn alezio n o n arzu tę, k tó rą zało ży liś my n a g ło wę Dev ereu x , i d o p iero wted y u d ało s ię d o p ro wad zić g o d o b ramy , za k tó rą czek ała Czarn a M aria. Wh ite o d p ro wad ził n as za o g ro d zen ie p o s els twa. – Pro s zę n ie ro zp o czy n ać p rzes łu ch an ia, p ó k i n ie zjawi s ię n as z p rzed s tawiciel. – Ro zu miem. – Pro s zę też trak to wać p an a De Vries s a z s zacu n k iem n ależn y m trzeciemu s ek retarzo wi p lacó wk i d y p lo maty czn ej. – M o g ę to p an u o b iecać. – Zo b aczy my s ię wieczo rem. Czy n ie mo g ę mieć n ad ziei, że d o teg o czas u u d a s ię zak o ń czy ć s p rawę? – Zro b imy , co w n as zej mo cy . Tak ie u s talen ia p o czy n ił J o n es w s p rawie p o d ró ży czek ającej Claren ce’a

Dev ereu x . Pięciu k o n s tab li wy b ran y ch p rzezeń o s o b iś cie czek ało ju ż p rzy b ramie. Nik t in n y n ie mó g ł s ię zb liży ć d o Czarn ej M arii. Nie wo ln o b y ło d o p u ś cić, b y p o wtó rzy ła s ię h is to ria z d mu ch awą i zatru ty mi s trzałk ami wy s trzelo n y mi z tłu mu . Trzeb a b y ło też wy k lu czy ć z g ry tajemn iczeg o s n ajp era, k tó ry u rato wał n as w p o d ziemiach Smith field – u k ry ć p rzed n im cel. Dev ereu x miał zak ry tą g ło wę, więc tru d n o b y ło s p o d ziewać s ię o p o ru z jeg o s tro n y . Do p iln o waliś my ty lk o , b y p o d czas k ró tk ieg o mars zu b y ł o to czo n y ży wą tarczą z fu n k cjo n ariu s zy . Po jazd czek ający n a n ieg o tu ż p rzy b ramie – w rzeczy wis to ś ci g ran ato wy , a n ie czarn y – b y ł w is to cie s zty wn ą b u d ą n a czterech k o łach . Przes zu k an o g o b ard zo s k ru p u latn ie, tak b y J o n es miał p ewn o ś ć, że p as ażer b ęd zie b ezp ieczn y . Wp ro wad ziliś my g o d o ś ro d k a i s taran n ie zamk n ęliś my d rzwi. Wn ętrze b y ło ciemn e, a za całe wy p o s ażen ie s łu ży ły ławk i u mo co wan e d o p rzeciwleg ły ch ś cian . Dla zwy k łeg o p rzes tęp cy b y ł to b y ć mo że p rzerażający ś ro d ek tran s p o rtu , ale Dev ereu x , jak n a iro n ię, mó g ł czu ć s ię w ciemn ej k ab in ie jak w d o mu . J ed en z k o n s tab li s tan ął n a ty ln y m s to p n iu i miał tam p o zo s tać d o k o ń ca p o d ró ży . Na razie ws zy s tk o p rzeb ieg ało zg o d n ie z p lan em. Teraz i my ro zp o częliś my p rzy g o to wan ia d o o d jazd u . Na k o źle Czarn ej M arii zas ied li k o lejn i d waj fu n k cjo n ariu s ze. Ws k o czy liś my d o k ary k la, k tó ry p o d s tawio n o tu ż mieli iś ć p ies zo Zap o wiad ała s ię d y s tan s ie. Liczn a

za więzien n y m p o wo zem; J o n es ch wy cił lejce. Dwaj k o n s tab le p rzed Czarn ą M arią i d b ać o to , b y ś my mieli wo ln ą d ro g ę. n am b ard zo p o wo ln a p rzejażd żk a; n a s zczęś cie n a k ró tk im g ru p a p o licjan tó w – zło żo n a z ty ch , k tó rzy d o tej p o ry s trzeg li

p o s els twa, miała zająć p o zy cje n a ro g ach u lic. Przy s zło mi n a my ś l, że b ęd ziemy czy mś w ro d zaju k o n d u k tu żało b n eg o . Brak o wało wp rawd zie p łaczek s to jący ch w n ab o żn y m milczen iu , ale wy ru s zy liś my z n iemal cmen tarn ą p o wag ą. Wk ró tce mu ry amery k ań s k iej p lacó wk i zn ik n ęły n am z o czu . Hen ry Wh ite jak o o s tatn i o d p ro wad ził n as wzro k iem, s to jąc n a ch o d n ik u p rzed b ramą. Ch wilę p ó źn iej wró cił d o s weg o b iu ra. – Ud ało s ię! – p o wied ziałem. Nie u miałem u k ry ć p o czu cia g łęb o k iej u lg i. – Najb ru taln iejs zy p rzes tęp ca, jak ieg o wid zian o w ty m k raju , jes t w n as zy ch ręk ach . A ws zy s tk o d zięk i p ań s k iemu g en ialn emu p o s u n ięciu z k s iążk ą, in s p ek to rze! To k o n iec, n ares zcie. – Nie jes tem tak i p ewn y . – Ath eln ey , mó j d ro g i p rzy jacielu ... Czy ch o ć n a ch wilę mó g łb y ś s ię o d p ręży ć? Po wiad am ci: o d n ieś liś my s u k ces . Ty o d n io s łeś s u k ces ! Sp ó jrz, p ro s zę, zro b iliś my ju ż k awał d ro g i.

– M imo to wciąż s ię zas tan awiam... – Nad czy m? Wciąż jes zcze mas z jak ieś wątp liwo ś ci? – To co ś więcej n iż wątp liwo ś ci. To ws zy s tk o jak o ś s ię n ie zazęb ia. Ch y b a że... Urwał, b o w ty m mo men cie k o n s tab l p o wo żący Czarn ą M arią ś ciąg n ął lejce. J ak iś ch ło p iec p ch ający p rzed s o b ą wó zek z warzy wami właś n ie p ró b o wał p rzejech ać n a d ru g ą s tro n ę u licy i zab lo k o wał p rzejazd – n ajwy raźn iej jed n o z k ó ł u tk n ęło w k o lein ie. J ed en z p ies zy ch p o licjan tó w p o d s zed ł d o n ieg o , żeb y mu p o mó c. Ch ło p ak u n ió s ł g ło wę. To b y ł Perry , u b ran y ty m razem w wy s trzęp io n ą tu n ik ę s p iętą p as k iem. Ch wilę wcześ n iej jeg o d ło n ie b y ły p u s te, lecz teraz b ły s n ął w n ich n ó ż ch iru rg iczn y , ten s am, k tó ry m n ie tak d awn o temu ch ło p ak g ro ził mi w Café Ro y al. Zaatak o wał b ez o s trzeżen ia i p o licjan t p ad ł w b ło to , b ro cząc o b ficie. W tej s amej ch wili h u k n ął s trzał – ch o ć o d g ło s ten b ard ziej p rzy p o min ał en erg iczn e d arcie p ap ieru n iż h u k – i fu n k cjo n ariu s z trzy mający lejce zwalił s ię n a ziemię. Dru g i s trzał u ś miercił jeg o to warzy s za. J ed en z k o n i w p an ice p o d erwał k o p y ta, k o p n ięciem o g łu s zając trzecieg o p o licjan ta. J ak aś k o b ieta, k tó ra właś n ie wy ch o d ziła ze s k lep u , zaczęła wrzes zczeć jak o p ętan a. Po wó z n ad jeżd żający z p rzeciwk a s k ręcił n ag le n a ch o d n ik i o mal jej n ie p o trąciws zy , zatrzy mał s ię n a p ło cie. Ath eln ey J o n es s ięg n ął d o k ies zen i p o b ro ń . Wb rew ws zelk im p rzep is o m mu s iał mieć ją p rzy s o b ie n a teren ie p o s els twa! Un ió s ł ręk ę, mierząc w ch ło p ak a. J a tak że wy jąłem rewo lwer. J o n es s p o jrzał n a mn ie i wted y zo b aczy łem w jeg o o czach zd u mien ie, ro zczaro wan ie i wres zcie rezy g n ację. – Przy k ro mi – p o wied ziałem i s trzeliłem mu w g ło wę.

* Łac. „Do wó d o b ala d o mn ieman ie”.

21 Cała prawda

W

y d awać b y s ię mo g ło , d ro g i czy teln ik u , że cię zwio d łem – ch o ć tak n ap rawd ę p o p ierws ze n ie jes teś mi aż tak d ro g i, a p o d ru g ie – wło ży łem s p o ro wy s iłk u w to , b y cię n ie zwo d zić. In n y mi s ło wy , n ie k łamałem. A p rzy n ajmn iej n ie o k łamałem cieb ie, czy teln ik u . Zg o d a, mo że to ty lk o k wes tia in terp retacji, ale u ważam, że zach o d zi o g ro mn a ró żn ica międ zy zd an iem „J es tem Fred erick Ch as e”, a zd an iem „Zatem p o wiem, że n azy wam s ię Fred erick Ch as e” – a tak właś n ie, jeś li mn ie p amięć n ie my li, n ap is ałem n a p ierws zej s tro n ie tej o p o wieś ci. A czy twierd ziłem, że n a s to le s ek cy jn y m w M eirin g en leży J ames M o riarty ? Otó ż n ie. Ws p o mn iałem ty lk o , że tak ie n azwis k o wid n iało n a k arteczce, k tó rą p rzy czep io n o d o n ad g ars tk a to p ielca. Zap ewn e n ie u mk n ęło two jej u wad ze, że to ja, twó j n arrato r, jes tem p ro fes o rem J ames em M o riarty m. Fred erick Ch as e is tn iał wy łączn ie w mo jej wy o b raźn i... a mo że i w two jej. Lecz mo że n ie p o win ien eś b y ć zas k o czo n y ? W k o ń cu czy je n azwis k o wid n ieje n a o k ład ce? Od s ameg o p o czątk u s tarałem s ię g rać fair, ch o ćb y d la włas n ej ro zry wk i. An i razu n ie o p is ałem emo cji, k tó ry ch n ap rawd ę n ie czu łem. Po d zieliłem s ię z to b ą n awet mo imi s n ami! (Czy Fred erick Ch as e ś n iłb y o ty m, że to n ie u s tó p wo d o s p ad u Reich en b ach ? Nie s ąd zę). Prezen to wałem mo je my ś li i o p in ie w tak iej fo rmie, w jak iej n ap rawd ę p o jawiały s ię w mo jej g ło wie. I rzeczy wiś cie lu b iłem Ath eln ey a J o n es a, a n awet p ró b o wałem zn iech ęcić g o d o k o n ty n u o wan ia ś led ztwa, g d y d o wied ziałem s ię, że jes t żo n aty . Uważałem g o za zd o ln eg o czło wiek a, ch o ć o czy wiś cie n iep o zb awio n eg o o g ran iczeń . J eg o p rzeb ran ia n a p rzy k ład b y ły wręcz n ied o rzeczn e. Gd y zap rag n ął u d awać p irata czy ry b ak a w d n iu , w k tó ry m mieliś my ru s zy ć n ad Black wall Bas in , n ie ty lk o o d razu g o ro zp o zn ałem, ale w d o d atk u mu s iałem p o ws trzy my wać s ię ze ws zy s tk ich s ił, b y n ie p ars k n ąć ś miech em. Wiern ie o d two rzy łem k ażd e s ło wo , zaró wn o mo je, jak i cu d ze. M o że o d czas u d o czas u mu s iałem zach o wać d la s ieb ie p ewn e s zczeg ó ły , ale jed n o cześ n ie n ie d o d ałem n iczeg o , co n ie b y ło b y p rawd ą. Wy my ś ln a zab awa, u zn as z, lecz ja p rzek o n ałem s ię, że p is an ie to wy jątk o wo n u żące zajęcie – ileż trzeb a n atłu c s ię w k lawis ze mas zy n y ,

b y zap is ać ty ch s ied emd zies iąt p ięć ty s ięcy cztery s ta s ied emd zies iąt p ięć s łó w (to jed n o z mo ich mały ch d ziwactw: p o trafię zliczy ć ws zy s tk ie s ło wa, k tó ry ch u ży łem, a tak że p o d ać n u mer k o lejn y k ażd eg o z n ich ). Od teg o ws zy s tk ieg o k ilk a czcio n ek zaczęło s ię zacin ać, a n ad ru k n a k lawis zu litery „e” s tał s ię zu p ełn ie n ieczy teln y . Pewn eg o d n ia k to ś b ęd zie mu s iał p rzep is ać to ws zy s tk o raz jes zcze. W ty m wzg lęd zie mó j d awn y p rzeciwn ik , Sh erlo ck Ho lmes , miał s zczęś cie: p raco wał z Wats o n em, wiern y m k ro n ik arzem jeg o p rzy g ó d – mn ie n ies tety n ie s tać n a tak i lu k s u s . Wiem, że n in iejs za k s iążk a n ie u k aże s ię za mo jeg o ży cia, a mo że n awet n ig d y n ie zo s tan ie wy d an a. Tak a ju ż n atu ra mo jej p ro fes ji. Win ien ci jes tem wy jaś n ien ie. Od b y liś my razem d łu g ą p o d ró ż i zan im s ię ro zs tan iemy , mu s imy d o jś ć d o p o ro zu mien ia: o tó ż jes tem zmęczo n y . Czu ję, że d o ś ć ju ż n ap is ałem, lecz jed n ak mu s zę wró cić d o s ameg o p o czątk u – a n awet d alej – b y ś d o s trzeg ł ws zy s tk o we właś ciwej p ers p ek ty wie. Przy p o min a mi s ię teo ria Ges talt, zap ro p o n o wan a p rzez Ch ris tian a v o n Eh ren fels a w jeg o fas cy n u jący m d ziele Über Gestaltqualitäten – tak s ię zło ży ło , że czy tałem je w p o ciąg u , w d ro d ze d o M eirin g en – k tó ra n a n o wo d efin iu je relacje międ zy mó zg iem a o k iem. Is tn ieje p ewien p o p u larn y ry s u n ek , b ęd ący p rzy k ład em ilu zji o p ty czn ej: wy d aje s ię, że wid zimy ś wieczn ik , ale g d y p rzy jrzy my s ię b liżej, zaczy n amy d o s trzeg ać d wo je lu d zi zwró co n y ch twarzami d o s ieb ie. M o ja h is to ria to w p ewn y m s en s ie p o d o b n y p rzy k ład , ch o ć o czy wiś cie n ie tak try wialn y . Po co p o jech ałem d o M eirin g en ? Dlaczeg o mu s iałem u p o zo ro wać włas n ą ś mierć? Po co s p o tk ałem s ię z in s p ek to rem Ath eln ey em J o n es em, zo s tałem jeg o to warzy s zem p o d ró ży i wres zcie p rzy jacielem? Po zwó l, że włączę ś wiatło elek try czn e i n aleję s o b ie jes zcze tro ch ę b ran d y . O tak . J es tem g o to wy . By łem Nap o leo n em zb ro d n i. To Sh erlo ck Ho lmes n azwał mn ie tak jak o p ierws zy , ja zaś n ieco n ies k ro mn ie p rzy zn am, że mian o to p rzy jąłem z p rzy jemn o ś cią. Nies tety , g d y ro k 1 8 9 0 miał s ię k u k o ń co wi, n ie wied ziałem jes zcze, że wk ró tce zaczn ie s ię mo je wy g n an ie n a Wy s p ę ś w. Helen y . Nieliczn e s zczeg ó ły z mo jeg o ży wo ta, o k tó ry ch p is an o , zas ad n iczo s ą p rawd ziwe. Is to tn ie b y łem jed n y m z b raci b liźn iak ó w u ro d zo n y ch w p o rząd n ej ro d zin ie z Ballin as lo e w h rab s twie Galway . M ó j o jciec b y ł p rawn ik iem, lecz g d y miałem jed en aś cie czy d wan aś cie lat, związał s ię z Irlan d zk im Bractwem Rep u b lik ań s k im i ś wiad o m n ieb ezp ieczeń s tw, k tó re mo g ły z teg o wy n ik n ąć, zad ecy d o wał, że zo s tan ę wraz z b ratem wy s łan y d o An g lii, g d zie d o k o ń czy my n as zą ed u k ację. Tak trafiłem d o Hall’s Acad emy w Wad d in g to n , g d zie celo wałem zwłas zcza w as tro n o mii i matematy ce. Nas tęp n ie p o d jąłem s tu d ia

w Qu een ’s Co lleg e w Co rk , p o d o k iem wielk ieg o Geo rg e’a Bo o le’a. Po d jeg o ś wiatły m p rzewo d n ictwem wy d ałem w d wu d zies ty m p ierws zy m ro k u ży cia trak tat p o ś więco n y d wu mian o wi Newto n a, k tó ry , p rzy zn am z d u mą, wy wo łał w Eu ro p ie n iemałe p o ru s zen ie. W rezu ltacie p o wierzo n o mi k ated rę matematy k i n a u n iwers y tecie, z czy m wiąże s ię h is to ria s k an d alu , k tó ry n a zaws ze o d mien ił mo je ży cie. Nie zamierzam o mawiać s zczeg ó łó w o weg o s k an d alu , ale p rzy zn am, że n ie zach o wałem s ię wó wczas zb y t ch waleb n ie. Ch o ć mó j b rat s tał p rzy mn ie mu rem, żad n e z mo ich ro d zicó w ju ż n ig d y s ię d o mn ie n ie o d ezwało . „J ed n ak że czło wiek ten miał d zied ziczn e s k ło n n o ś ci n ieo malże d iab o liczn eg o ro d zaju . Przes tęp czo ś ć miał wręcz we k rwi...” Tak właś n ie Ho lmes – a raczej Wats o n – n ap is ał o mn ie, lecz my lił s ię g łęb o k o , a mo i ro d zice b y lib y ws trząś n ięci, g d y b y p rzeczy tali tak ą o p in ię. By li b o wiem, jak ws p o mn iałem, s zan o wan y mi o b y watelami i n ig d y , w cały ch d ziejach mo jej ro d zin y , n ik o mu n ie zd arzy ło s ię żad n e wy k ro czen ie. M o im czy teln ik o m zap ewn e n iełatwo jes t u wierzy ć, że całk iem zwy czajn y wy k ład o wca mo że p ewn eg o d n ia z p remed y tacją ro zp o cząć k arierę p rzes tęp czą, ale zap ewn iam, że tak właś n ie b y ło w mo im p rzy p ad k u . Praco wałem wted y jak o n au czy ciel w Wo o lwich i ch o ć p rawd ą jes t, że wś ró d mo ich u czn ió w s p o ro b y ło k ad etó w z p o b lis k iej Kró lews k iej Ak ad emii Wo js k o wej, to jed n ak n ie b y łem „armijn y m b elfrem”, jak o mn ie n ies p rawied liwie n ap is an o . J ed en z n ich , s y mp aty czn y i ciężk o p racu jący mło d zien iec n azwis k iem Ro g er Pilg rim, n ajp ierw wp ad ł w d łu g i h azard o we, a n as tęp n ie w złe to warzy s two . Przy s zed ł d o mn ie p ewn eg o wieczo ru wielce p o ru s zo n y . Nie o b awiał s ię jed n ak p o licji, ty lk o włas n eg o g an g u . Po s zło p o n o ć o n iewielk ą s u mę, k tó rą zd an iem k o leg ó w b y ł win ien i za k tó rą, jak twierd ził całk iem p o ważn ie, g o to wi b y li ro zerwać g o n a s trzęp y . Z p ewn ą n iech ęcią zg o d ziłem s ię in terwen io wać w jeg o o b ro n ie. M n iej więcej wted y d o k o n ałem o d k ry cia, k tó re miało o d mien ić mo je ży cie p o raz d ru g i. Stwierd ziłem mian o wicie, że czło n k o wie p rzes tęp czeg o p o d ziemia – zło d zieje, włamy wacze, fałs zerze i o s zu ś ci, k tó rzy b y li p lag ą Lo n d y n u – to b ez wy jątk u s k o ń czen i d u rn ie. Wcześ n iej s ąd ziłem, że b ęd ę s ię ich lęk ał, a o k azało s ię, że więk s zy n iep o k ó j czu ję n a my ś l o s p acerze p o p o lu p ełn y m o wiec. Szy b k o s p o s trzeg łem, że b rak u je im p rzed e ws zy s tk im o rg an izacji, a jak o matematy k b y łem d o s k o n ale p rzy g o to wan y d o teg o , b y ich z tej p rzy k rej s y tu acji wy b awić. Czu łem, że g d y b y m ty lk o u miał wp ro wad zić p o rząd ek i d y s cy p lin ę w ich n iecn ą d ziałaln o ś ć, tak jak p o trafiłem d o k o n ać teg o z k o eficjen tami w mo ich d wu mian ach , s two rzy łb y m s iłę zd o ln ą p o d b ić ś wiat. Wy zn aję, że ch o ć z p o czątk u in teres o wało mn ie g łó wn ie

wy zwan ie n atu ry in telek tu aln ej, to s zy b k o zacząłem tak że my ś leć o p o mn ażan iu p rzy ch o d ó w, g d y ż d o ś ć miałem ży cia w u b ó s twie. Po trzeb o wałem n ieco p o n ad trzech lat, b y o s iąg n ąć s wo je cele, i mo że p ewn eg o d n ia o p is zę ó w p ro ces , ch o ć p rawd ę mó wiąc, jes t to mało p rawd o p o d o b n e. Po mijając in n e p rzy czy n y , jak o ś n ig d y n ie miałem s k ło n n o ś ci d o , jak to s ię mó wi, d ęcia we włas n ą trąb ę. Sło wem k lu czem b y ła d la mn ie zaws ze „an o n imo wo ś ć” – b o w k o ń cu jak że p o licja mo g łab y ś cig ać czło wiek a, o k tó reg o is tn ien iu n awet b y n ie wied ziała? Po wiem więc ty lk o ty le, że Ro g er Pilg rim zo s tał ze mn ą i s łu ży ł mi ws p arciem n atu ry fizy czn ej, to jes t s p rawd zał s ię jak o s k u teczn a s iła p ers wad u jąca w o wy ch n iezwy k le rzad k ich p rzy p ad k ach , g d y mu s ieliś my u ciec s ię d o p rzemo cy . Nie d la n as b y ły g ru b o s k ó rn e meto d y Claren ce’a Dev ereu x i jeg o g an g u . Wk ró tce s taliś my s ię b lis k imi p rzy jació łmi. By łem d ru żb ą n a jeg o wes elu i wciąż p amiętam d zień , w k tó ry m jeg o żo n a p o wiła p ierws ze d zieck o , J o n ath an a. I ty m o to s p o s o b em d o tarliś my d o właś ciweg o p o czątk u tej h is to rii. Gd y ro k 1 8 9 0 miał s ię k u k o ń co wi, ży łem w b ard zo p rzy jemn y m p rzek o n an iu , że mo ja k ariera n ie p rzes tan ie ro zk witać. Nie b y ło w Lo n d y n ie an i jed n eg o p rzes tęp cy , k tó ry n ie p raco wałb y d la mn ie. Nim d o s zed łem d o teg o s tan u rzeczy , n atu raln ie zd arzały s ię k o n flik ty zak o ń czo n e ro zlewem k rwi, ale z czas em ws zy s tk o s ię u s p o k o iło i n ap rawd ę miałem tę fazę za s o b ą. Nawet n ajp o d lejs i i n ajmn iej in telig en tn i lu d zie p ó łś wiatk a n au czy li s ię d o cen iać mo ją o ch ro n ę, g waran tu jącą im lep s ze ży cie. Ows zem, o d b ierałem im n iemałą częś ć p rzy ch o d ó w, ale zaws ze s łu ży łem p o mo cą, g d y p o p ad ali w tarap aty , zaws ze ch ętn ie wp łacałem k au cje i zatru d n iałem ad wo k ató w. Po trafiłem b y ć n ap rawd ę p rzy d atn y : Włamy wacz p o trzeb o wał p as era? Os zu s t s zu k ał p rzek u p n eg o s ęd zieg o ? Ko n tak to wałem ze s o b ą o d p o wied n ich lu d zi, o twierałem d rzwi w więcej n iż jed n y m s en s ie. By ł też n atu raln ie Sh erlo ck Ho lmes . Najwy b itn iejs zy d etek ty w-k o n s u ltan t ś wiata n ie mó g ł p rzecież p o zo s tać n iezau ważo n y , lecz o d ziwo n ie p o ś więcałem mu s zczeg ó ln ej u wag i. Czy miałem co k o lwiek ws p ó ln eg o z n ied o rzeczn y m ry tu ałem M u s g rav e’ó w alb o ró wn ie b ezs en s o wn y m Zn ak iem Czterech ? A có ż mn ie mo g ło o b ch o d zić małżeń s two lo rd a St. Simo n a alb o jak iś tam s k an d al w Bo h emii? Wiem, wiem, Wats o n lu b ił twierd zić, że jes teś my z Ho lmes em arcy wro g ami – zap ewn e d zięk i temu lep iej s ię s p rzed awały te jeg o o p o wiad an ia. Fak ty jed n ak b y ły tak ie, że d ziałaliś my n a o d ręb n y ch p o d wó rk ach i p o za jed n y m p rzy p ad k iem n ig d y s ię n ie s p o tk aliś my . Owy m p rzy p ad k iem b y ło właś n ie p o jawien ie s ię n a s cen ie Claren ce’a Dev ereu x

i jeg o ś wity : Ed g ara M o rtlak e’a, Lelan d a M o rtlak e’a o raz Sco tch y ’eg o Lav elle’a. Ws zy s tk o , co p o wied ziałem o n ich Ath eln ey o wi J o n es o wi, b y ło s zczerą p rawd ą. By li to b ezlito ś n i b an d y ci, k tó rzy o d n ieś li w Amery ce s p ek tak u larn y s u k ces . Niep rawd ą b y ło jed y n ie to , że zamierzali zawrzeć ze mn ą s o ju s z. Przeciwn ie, p rzy b y li d o An g lii, żeb y mn ie wy k u rzy ć, p rzejąć mo je p rzes tęp cze imp eriu m. W ciąg u p aru mies ięcy p o d jęli wy jątk o wo en erg iczn e i b ru taln e d ziałan ia, k tó re, p rzy zn aję, całk iem mn ie zas k o czy ły . Uży wając n ajp o d lejs zy ch meto d , zwró cili p rzeciwk o mn ie mo ich d o ty ch czas o wy ch s tro n n ik ó w. Każd y , k to zap ro tes to wał, mu s iał zg in ąć, zwy k le w d o ś ć k rwawy s p o s ó b , b y d ać p rzy k ład in n y m. Wy k o rzy s tali też p o licy jn y ch in fo rmato ró w p rzeciwk o mn ie, d o n o s ząc n a p o tęg ę n ie ty lk o Sco tlan d Yard o wi, ale i Ho lmes o wi, p rzez co w p ewn y m mo men cie zmu s zo n y b y łem to czy ć wo jn ę n a trzy fro n ty . To ty le, jeś li ch o d zi o zło d ziejs k i h o n o r! By ć mo że też n ab rałem zb y tn iej p ewn o ś ci s ieb ie. Na p ewn o b y łem n iep rzy g o to wan y . Na s wo ją o b ro n ę p o wiem ty le: to n ie b y li d żen telmen i. To b y li Amery k an ie. Nie zwracali n ajmn iejs zej u wag i n a tak zwan e zas ad y , n a s p o rto weg o d u ch a walk i i n a zwy czajn ą g rzeczn o ś ć, d la mn ie zaś te warto ś ci zaws ze b y ły is to tn e. J ak ju ż ws p o mn iałem, p rzes tęp cy to d u rn ie, zap o mn iałem ty lk o d o d ać, że z g ru n tu s amo lu b n i. M o i p artn erzy b ard zo s zy b k o zo rien to wali s ię, s k ąd wiatr wieje, i jak to s ię mó wi, zmien ili b arwy . Lu d zie, k tó ry m u fałem, k tó rzy mi d o rad zali, o p u s zczali mn ie jed en p o d ru g im. Nie mo g ę ich za to win ić. M y ś lę, że n a ich miejs cu u czy n iłb y m to s amo . Tak czy o wak , n a p o czątk u k wietn ia b y łem ju ż, ch o ć tru d n o w to u wierzy ć, u ch o d źcą. M o ja p rzewag a p o leg ała jed y n ie n a ty m, że Dev ereu x n ie miał p o jęcia, jak wy g ląd am, i n ie p o trafił mn ie zn aleźć. Gd y b y p o trafił, z p ewn o ś cią b y mn ie zab ił. W ty m mo men cie miałem ju ż ty lk o trzech b lis k ich s o ju s zn ik ó w i ws zy s cy o n i wy s tąp ili w tej o p o wieś ci. Pereg rin e, Percy alb o Perry b y ł wś ró d n ich b o d aj n ajb ard ziej wy ró żn iającą s ię p o s tacią. Ch o ć n ie s p o s ó b w to u wierzy ć, zaczy n ał jak o n ajmło d s zy s y n k s ięcia Lo mo n d i mó g ł liczy ć n a wy g o d n e, a n awet g o d n e p o zazd ro s zczen ia ży cie. Ws zy s tk o s ię zmien iło , g d y jak o s ied mio latk a p o s łan o g o d o p ry watn ej s zk o ły w Ed y n b u rg u . Pro wad zili ją jezu ici, k tó rzy w ró wn y m s to p n iu raczy li s wy ch p o d o p ieczn y ch Sło wem Bo ży m, jak i k ijem, aż wres zcie p o ty g o d n iu Perry u ciek ł n a p o łu d n ie i d o tarł d o Lo n d y n u . Zro zp aczen i ro d zice p ro wad zili p o s zu k iwan ia w cały m k raju i o fero wali o g ro mn ą n ag ro d ę za in fo rmacje o miejs cu p o b y tu d zieck a, ale ch ło p iec, k tó ry n ie ży czy s o b ie, b y g o o d n alezio n o , n ig d y n ie zo s tan ie o d n alezio n y . Perry

z rad o ś cią p rzep ad ł w zau łk ach metro p o lii. Sy p iał w b ramach i p o d mo s tami, p o d o b n ie jak ty s iące d zieciak ó w tak ich jak o n , jak imś cu d em ży jący ch s amo d zieln ie w n as zej p ięk n ej s to licy . Przez k ró tk i czas – i jes t w ty m p ewn a iro n ia – b y ł jed n y m z Niereg u larn y ch z Bak er Street, g an g u u liczn ik ó w, z k tó reg o u s łu g k o rzy s tał Sh erlo ck Ho lmes . Do ch ó d b y ł z teg o jed n ak marn y i Perry s zy b k o zau waży ł, że zn aczn ie b ard ziej p o d o b a mu s ię łaman ie p rawa. Nap rawd ę b ard zo lu b ię teg o ch ło p ca, ale mu s zę p rzy zn ać, że jes t w n im co ś b ard zo n iep o k o jąceg o , co b y ć mo że jes t s k u tk iem ch o wu ws o b n eg o w ro d zin ie Lo mo n d ó w. Gd y g o p o zn ałem, miał jed en aś cie lat i wed le in fo rmacji, k tó re zd o b y łem, zd ąży ł zab ić co n ajmn iej d wu k ro tn ie. Od k ąd p rzy jąłem g o n a s łu żb ę, zab ijał zn aczn ie częś ciej – n ie mo g łem temu zap o b iec – i wy p ad a mi d o d ać z n iejak im żalem, że jeg o n iep o jęta żąd za k rwi b y ła mi czas em n a ręk ę. Nik t n ig d y n ie zwracał u wag i n a Perry ’eg o . By ł zwy czajn y m, jas n o wło s y m, p u lch n y m d zieciak iem. J eś li d o d amy d o teg o jeg o zamiło wan ie d o p rzeb ieran ek i teatraln y ch zag ry wek , o trzy mamy ag en ta, k tó ry p o trafi wś lizn ąć s ię w k ażd e to warzy s two i o d n aleźć w k ażd ej s y tu acji. Do b raliś my s ię w k o rcu mak u . Nie zamierzam twierd zić, że b y łem mu d ru g im o jcem, a to d lateg o , że to zb y t n ieb ezp ieczn e, Perry b o wiem o rg an iczn ie n ien awid zi ws zelk ich au to ry tetó w, a s weg o p rawd ziweg o o jca n ajch ętn iej b y zamo rd o wał. Tak czy in aczej, w p ewien s p o s ó b s taliś my s ię s o b ie b lis cy . O p u łk o wn ik u Seb as tian ie M o ran ie n ie mu s zę s ię zb y tn io ro zp is y wać, b o ju ż g o o p is ałem, a d o k to r Wats o n d y s p o n u je zn aczn ie b ard ziej s zczeg ó ło wy mi in fo rmacjami. Wy k s ztałco n y w Eto n i Ox fo rd zie, b y ł żo łn ierzem, h azard zis tą, my ś liwy m p o lu jący m wy łączn ie n a g ru b eg o zwierza i n ad e ws zy s tk o s n ajp erem. Przez d łu g ie lata b y ł mi ad iu tan tem, ale n ig d y n ie zo s taliś my p rzy jació łmi. On p o p ro s tu n ie b y ł d o teg o zd o ln y . M ru k liwy z n atu ry i s k ło n n y d o n iemal n iek o n tro lo wan y ch wy b u ch ó w g n iewu , z n iep o jętej p rzy czy n y wy trzy mał p rzy mn ie tak d łu g o , ch o ć p ewn e ś wiatło n a tę k wes tię mo że rzu cać fak t, iż s zczo d rze mu p łaciłem. Kto ś tak i jak o n n ig d y n ie p rzy łączy łb y s ię d o Dev ereu x , a to ze wzg lęd u n a wro d zo n ą n iech ęć d o Amery k an ó w i, p rawd ę mó wiąc, więk s zo ś ci o b co k rajo wcó w. J eś li p rzy p o mn ę, że jeg o u lu b io n ą b ro n ią b y ł k arab in ek p n eu maty czn y z tłu mik iem, wy n alezio n y p rzez n iemieck ieg o mech an ik a Leo p o ld a v o n Herd era, zap ewn e s zy b k o ro zg ry zies z, d ro g i czy teln ik u , jeg o ro lę w n in iejs zej o p o wieś ci. I wres zcie d o ch o d zimy d o p o s taci J o n ath an a Pilg rima, s y n a mo jeg o d awn eg o u czn ia, Ro g era. Dro g i mo je i jeg o o jca ro zes zły s ię d awn o temu , g d y p o s tan o wił p rzejś ć d o ś ć mło d o n a emery tu rę i o s iąś ć w Brig h to n . Wcześ n iej zd ąży ł, rzecz jas n a,

d o ro b ić s ię majątk u , p racu jąc wraz ze mn ą, lecz jeg o żo n a martwiła s ię o n ieg o n ieu s tan n ie i n ie b y łem zb y tn io zd ziwio n y i ty lk o tro ch ę zas mu co n y , g d y p o p ro s ił mn ie, b y m p o zwo lił mu o d ejś ć. Kró lo wie p rzes tęp czeg o ś wiata rzad k o miewają p rawd ziwy ch p rzy jació ł o raz lu d zi, k tó ry m mo g ą zau fać, a o n b y ł d la mn ie jed n y m i d ru g im. Pó źn iej n atu raln ie k o res p o n d o waliś my ze s o b ą o d czas u d o czas u , a p o s zes n as tu latach p rzy s łał d o mn ie s weg o s y n a, mło d zień ca o ró wn ie ch imery czn y m ch arak terze. Co o ty m my ś lała jeg o matk a, teg o p ewn ie n ig d y s ię n ie d o wiem, lecz wiem, że zd an iem Ro g era J o n ath an zająłb y s ię p rzes tęp czą d ziałaln o ś cią b ez wzg lęd u n a to , czy wziąłb y m g o p o d s wo je s k rzy d ła czy n ie, i d o s zed ł d o wn io s k u , że b ęd zie lep iej, jeś li jed n ak wezmę. Ch ło p ak b y ł zab ó jczo p rzy s to jn y ; miał w s o b ie n iezwy k łą ś wieżo ś ć i o twarto ś ć, p o p ro s tu n ie d ało s ię g o n ie lu b ić. Dlateg o p o d ziś d zień żału ję, że p o zwo liłem mu p o d jąć p ró b ę in filtracji n ajb liżs zeg o o to czen ia Claren ce’a Dev ereu x . Ws zy s tk o , o czy m p rzeczy tałeś w n in iejs zej k s iążce, d ro g i czy teln ik u , zaczęło s ię właś n ie o d mo rd ers twa, k tó reg o o fiarą p ad ł J o n ath an . Ch y b a n ik t w d ziejach ś wiata n ie czu ł tak d o jmu jącej s amo tn o ś ci jak ja, g d y zn alazłem jeg o zwło k i w Hig h g ate, g d zie mieliś my s ię s p o tk ać, b y mó g ł mi p rzek azać ś wieżo zd o b y te in fo rmacje. Sp o s ó b , w jak i zg in ął, to , że s p ętan o g o i d o k o n an o b ru taln ej eg zek u cji, wzb u d ziło we mn ie o d razę. Klęczałem p rzy n im, a łzy s p ły wały p o mo ich p o liczk ach . Wied ziałem, że Claren ce Dev ereu x zd o łał mn ie wy man ewro wać, i ch y b a n ie mo g łem ju ż zn aleźć s ię w g łęb s zy m d o łk u . By łem s k o ń czo n y . M o g łem u ciec z k raju alb o s k o ń czy ć ze s o b ą; n ie miałem s iły n a n ic więcej. Tak im to g łu p im my ś lo m o d d awałem s ię mo że p rzez p ięć s ek u n d . Po tem zas tąp iły je b ard ziej k o n s tru k ty wn e u czu cia: fu ria i p rag n ien ie o d wetu . Po ch ło n ęły mn ie b ez res zty i właś n ie wted y n aro d ził s ię w mo jej g ło wie p lan tak ś miały i zas k ak u jący , że p o p ro s tu mu s iał wy p alić. Zap ewn e p amiętas z mo ją s y tu ację: miałem p rzy s o b ie p u łk o wn ik a M o ran a o raz Perry ’eg o – i n ik o g o więcej. Nik t in n y n ie p o s p ies zy łb y mi z p o mo cą, a d o p ó k i b y ło n as ty lk o trzech , p rzeciwn ik miał p rzy tłaczającą p rzewag ę liczeb n ą. Ws zy s cy d awn i ws p ó ln icy zwró cili s ię p rzeciwk o mn ie. Co g o rs za, n ie wied ziałem, jak o d s zu k ać Claren ce’a Dev ereu x , b o p o d o b n ie jak ja, n ig d y n ie p o k azy wał s ię p u b liczn ie. Na s zczęś cie d zięk i Pilg rimo wi wied ziałem o b raciach M o rtlak e’ach i o ich k lu b ie, Bo s to ń czy k u . Nies tety b y łem ś wiad o m i teg o , że żad en ze ws p ó łp raco wn ik ó w mo jeg o wro g a n ie zech ce g o zd rad zić. J o n ath an ws k azał mi jes zcze jed n ą ciek awą p o s tać: Sco tch y ’eg o Lav elle’a, mies zk ająceg o n ap rzeciwk o miejs ca, w k tó ry m p o tem miałem o d n aleźć jeg o ciało .

Sco tch y rzeczy wiś cie b y ł n iezwy k le o s tro żn y m czło wiek iem, a jeg o d o m p rzy p o min ał fo rtecę. M o że i mó g łb y m g o zab ić, ale n ajp ierw mu s iałem s ię d o n ieg o zb liży ć, wy ciąg n ąć in fo rmacje, k tó re p o zwo liły b y mi p o k o n ać res ztę g an g u . A g d y b y m tak zd o łał p rzek o n ać d o mo jej s p rawy p o tężn e s iły Sco tlan d Yard u ? Czy mó g łb y m z ich p o mo cą p o k o n ać mo jeg o wro g a, p racu jąc o d ś ro d k a i n ie u jawn iając mej p rawd ziwej to żs amo ś ci p rzed żad n ą ze s tro n ? Najws p an ials ze my ś li matematy czn e, tak ie jak meto d a p rzek ątn io wa czy teo ria p u n k tó w zwy czajn y ch , zaws ze b y ły d ziełem ch wili. Tak też b y ło z mo im p o my s łem. Do s zed łem d o wn io s k u , że mu s zę u mrzeć w jak iś s p ek tak u larn y i n iep o d ważaln y s p o s ó b , a n as tęp n ie p o wró cić in co g n ito . Zamierzałem wy k o rzy s tać Po licję M etro p o litaln ą, b y wy k o n ała za mn ie częś ć ro b o ty , ale jed n o cześ n ie trzy mać s ię b lis k o , b y w razie p o trzeb y s k o rzy s tać ze s p o s o b n o ś ci i zad ziałać. Natu raln ie n ie mo g łem u d awać p ry watn eg o d etek ty wa, b o zb y t łatwo b y ło b y s p rawd zić mo ją wiary g o d n o ś ć. A g d y b y m tak p rzy b y ł z b ard zo d alek a? Niemal o d razu p o my ś lałem o Ag en cji Pin k erto n a w No wy m J o rk u . Tak , to miało b y g łęb o k i s en s , g d y b y m jak o ś led czy p o d ąży ł tro p em Dev ereu x i s p ó łk i aż d o An g lii. Gło ś n y ju ż b rak ws p ó łp racy międ zy Ag en cją a Sco tlan d Yard em b y łb y d la mn ie jes zcze jed n y m p lu s em. Wy s tarczy ło b y o d p o wied n io p rzed s tawić s ieb ie o raz s to s o wn ą k o lek cję ak t i ju ż w n ik im n ie b u d ziłb y m p o d ejrzeń ; n ik t też n ie k wes tio n o wałb y mo jeg o p rawa d o p ro wad zen ia p ry watn eg o d o ch o d zen ia. Na p o czątek p o s tan o wiłem p o d rzu cić tro ch ę p ap ieró w – w ty m ad res k lu b u Bo s to ń czy k – d o k ies zen i J o n ath an a Pilg rima. Wied ziałem, że zn ajd zie je p o licja. Nas tęp n ie u k arto wałem włas n ą ś mierć. Wy zn am, że p o my s ł wciąg n ięcia d o teg o Sh erlo ck a Ho lmes a wy d ał mi s ię b ard zo zab awn y – k tó ż in n y n ad awał s ię lep iej d o teg o , b y mi d o p o mó c w zejś ciu ze s cen y ? On s am n atu raln ie n ie miał p o jęcia, że p o mó g ł mu w p racy Claren ce Dev ereu x . Trzy k ro tn ie – w s ty czn iu , lu ty m i marcu – k rzy żo wały s ię n as ze ś cieżk i i za k ażd y m razem s p o rząd zał ro zleg łe n o tatk i n a temat mo ich s p raw, k tó re zamierzał p rzek azać p o licji. Po d k o n iec k wietn ia o d wied ziłem g o w mies zk an iu p rzy Bak er Street. Lęk ałem s ię, czy ab y n ie zd ąży ł d o wied zieć s ię, jak ro zp aczliwa jes t mo ja s y tu acja i jak n iewiele zo s tało mi s ił. Na s zczęś cie tak n ie b y ło . Wziął za d o b rą mo n etę ws zy s tk o , d o czeg o ch ciałem g o p rzek o n ać, a p rzed e ws zy s tk im to , że jes tem mś ciwy m i n ieb ezp ieczn y m p rzeciwn ik iem, marzący m g łó wn ie o ty m, żeb y g o u s u n ąć ze s cen y . Po win ien em ws p o mn ieć i o ty m, że p rzed s ięwziąłem p ewn e p o d s tawo we ś ro d k i o s tro żn o ś ci, zan im zary zy k o wałem s p o tk an ie twarzą w twarz z Sh erlo ck iem

Ho lmes em. Zd ziwiło mn ie to , że p rzełk n ął i tę s zo p k ę, ch o ć wied ział, jak b ard zo zaws ze cen iłem s o b ie an o n imo wo ś ć. Po s zed łem d o n ieg o mian o wicie w p eru ce, n ieco p o b ieliłem s o b ie twarz, zg arb iłem ramio n a i wło ży łem b u ty , k tó re d o d ały mi tro ch ę wzro s tu ... Ho lmes n ie b y ł jed y n y m mis trzem k amu flażu i p o d ziś d zień cies zy mn ie n iezmiern ie to , że o p is s p o rząd zo n y p rzez Wats o n a – „n iezwy k le wy s o k i i ch u d y , o wy s tającej, b iałej p ó łk u li czo ła” – k o mp letn ie mija s ię z p rawd ą. Wted y n atu raln ie n ie mo g łem jes zcze wied zieć, jak p o to czą s ię wy d arzen ia, ale zaws ze warto s ię zab ezp ieczy ć. Treś ci ro zmo wy n ie mu s zę p o wtarzać – Wats o n u czy n ił to za mn ie. Po wiem ty lk o , że p o d k o n iec n as zej k o n wers acji Ho lmes p o ważn ie o b awiał s ię o s wo je ży cie, a ja, ch cąc s p o tęg o wać jeg o lęk , u rząd ziłem k ilk a „zamach ó w” n a n ieg o , o b liczo n y ch n atu raln ie jed y n ie n a zas tras zen ie, n ie zab icie p rzeciwn ik a. Ho lmes zach o wał s ię d o k ład n ie tak , jak s o b ie to o b my ś liłem. Wy s łał in s p ek to ro wi Patters o n o wi lis tę mo ich b y ły ch k o leg ó w, n ie wied ząc n awet, że ws zy s cy o n i, b ez wy jątk u , p rzes zli ju ż n a s tro n ę Dev ereu x , a n as tęp n ie u mk n ął n a k o n ty n en t. Po d ąży łem za n im wraz z Perry m i p u łk o wn ik iem M o ran em, czek ając n a o d p o wied n i mo men t, b y zrealizo wać p ierws zy p u n k t k u lmin acy jn y mo jeg o p lan u . Ok azja n ad arzy ła s ię w M eirin g en , n ad wo d o s p ad em Reich en b ach . Do my ś liłem s ię, że b ęd zie ch ciał o d wied zić to n ieb ezp ieczn e miejs ce. Tak a b y ła jeg o n atu ra. Żad en tu ry s ta, n awet n ajb ard ziej tch ó rzliwy , n ie mó g łb y p rzejś ć ś cieżk ą i n ie s p o jrzeć w d ó ł, n a s p ad ające mas y wo d y . Wy p rzed ziłem więc Ho lmes a i o b ejrzałem d o k ład n ie miejs ce ak cji. Wied ziałem, że b ęd zie n ieb ezp ieczn ie. Lu b ię my ś leć, że ty lk o matematy k mó g łb y p rzeży ć tak i s amo b ó jczy s k o k w o tch łań . Któ ż in n y p o trafiłb y o b liczy ć ws zy s tk ie k ąty , u wzg lęd n ić p rzep ły w wo d y , p ręd k o ś ć s p ad an ia o raz p rawd o p o d o b ień s two teg o , że n ie u to n ie i n ie zd erzy s ię ze s k ałami? Nas tęp n eg o d n ia, g d y Ho lmes i Wats o n wy ru s zy li z h o telu En g lis ch er Ho f, ws zy s tk o b y ło g o to we. Pu łk o wn ik M o ran d o b rze s ię u k ry ł wy s o k o n ad k o ro n ą wo d o s p ad u – b y ł mo im zab ezp ieczen iem, n a wy p ad ek g d y b y co ś p o s zło n ie tak . Perry ch y b a tro ch ę za mo cn o p rzejął s ię ro lą – p rzeb rał s ię za p o cztó wk o wy wręcz o k az mło d eg o Szwajcara. J a zaś p o s tan o wiłem zaczek ać za g rzb ietem p o b lis k ieg o wzg ó rza. Perry wy s tąp ił jak o p ierws zy : p rzek azał Ho lmes o wi i Wats o n o wi lis t, rzek o mo n ap is an y p rzez g o s p o d arza, k tó ry b łag ał d o k to ra o ry ch ły p o wró t d o h o telu . Ho lmes zo s tał s am i właś n ie wted y p o jawiłem s ię n a jeg o d ro d ze. Res zta jes t, jak to mó wią, h is to rią. Zamien iliś my k ilk a s łó w, s zy k u jąc s ię n a n ajg o rs ze. Nie s ąd ź an i p rzez ch wilę, że

mo je s ło wa o s zan s ach n a p rzeży cie to czcza g ad an in a. Wo d a lała s ię d zik im s tru mien iem, a p rzep aś ć n ajeżo n a b y ła o s try mi s k ałami. Gd y b y m miał wy b ó r, p ewn ie wy b rałb y m in n e ro związan ie. Nies tety , zależało mi n a efek to wn ej ś mierci i p amiętając o ty m, p o zwo liłem Ho lmes o wi n ap is ać lis t p o żeg n aln y . Tro ch ę mn ie zas k o czy ł ty m, że p o s tan o wił u trwalić n a p ap ierze s wo je o s tatn ie ch wile, lecz wted y jes zcze n ie wied ziałem, że o b aj s zy k u jemy s ię d o s fin g o wan ia włas n eg o zg o n u , co z p ers p ek ty wy czas u wy d aje mi s ię s zczeg ó ln ie o ry g in aln e. Tak czy o wak , jeg o ś wiad ectwo b y ło ty m, czeg o n ajb ard ziej p o trzeb o wałem. Po p atrzy łem więc, jak ch o wa lis t p rzy s wy m ek wip u n k u , a p o tem zaczęliś my zap aś n icze zmag an ia g o d n e czemp io n ó w z Lo n d o n Ath letic. Dla mn ie b y ła to ch y b a n ajb ard ziej p rzy k ra faza p lan u , g d y ż n ie lu b ię k o n tak tu z ciałem d ru g ieg o czło wiek a, a Ho lmes cu ch n ął ty to n iem. By łem mu b ard zo wd zięczn y , g d y w k o ń cu wy k o rzy s tał s wo ją zn ajo mo ś ć b artits u i cis n ął mn ie w p rzep aś ć. Omal n ie zg in ąłem. By ło to p rzed ziwn e i b u d zące g ro zę d o ś wiad czen ie, g d y n ies k o ń czen ie d łu g o leciałem w d ó ł, w d o d atk u n ie mo g ąc o d d y ch ać, b o zews ząd o taczała mn ie wo d a. Nic n ie wid ziałem, a u s zy ro zs ad zał mi ry k wo d o s p ad u . Ch o ć wied ziałem d o k ład n ie, ile s ek u n d lo tu mn ie czek a, miałem wrażen ie, że trwa to całą wieczn o ś ć. By łem mn iej więcej ś wiad o m teg o , jak b lis k o n iek tó ry ch s k ał p rzemy k am (jed n ą z n ich mu s n ąłem n awet n o g ą, n a s zczęś cie b ard zo lek k o , b o w p rzeciwn y m razie s trzas k ałb y m s o b ie k o ś ć). Wres zcie wy ląd o wałem w lo d o watej wo d zie, a s iła u d erzen ia wy p ch n ęła res ztk ę p o wietrza z mo ich p łu c. M io tałem s ię i wiro wałem, n ies io n y p rąd em, czu jąc s ię mn iej więcej tak , jak b y m ro d ził s ię n a n o wo – p o ś mierci. J ak iś wewn ętrzn y g ło s p o d p o wiad ał mi, że jed n ak p rzetrwałem, lecz p rzecież n ie mo g łem s ię wy n u rzy ć, n a wy p ad ek g d y b y Ho lmes o b s erwo wał p o wierzch n ię p o to k u . Po u czy łem p u łk o wn ik a M o ran a, żeb y n ie p o zwo lił mu s ię n u d zić: miał cis k ać w jeg o s tro n ę n ied u że k amien ie, b y m mó g ł n iezau ważo n y d o p ły n ąć d o b rzeg u i wy p ełzn ąć n a s k ały , a n as tęp n ie, d rżący i wy cień czo n y , u k ry ć s ię we wcześ n iej u s talo n y m miejs cu . To d o p rawd y d ziwaczn e – a n awet ś mies zn e – że o b aj z Ho lmes em p o s tan o wiliś my wy k o rzy s tać ten s am in cy d en t, b y zn ik n ąć z p o wierzch n i ziemi. J a miałem p rzy n ajmn iej ważn e p o wo d y , ale o n ...? Có ż, mo że i n ie is tn ieje d o b ra o d p o wied ź n a to p y tan ie. Tak czy in aczej, Ho lmes miał s wó j p lan : ch ciał zas zy ć s ię g d zieś n a trzy lata. J a zaś w g łęb i d u s zy czu łem n iep o k ó j, b o w k ażd ej ch wili mó g ł p o wró cić. By łem ws zak jed y n y m czło wiek iem n a ś wiecie, k tó ry wied ział, że n ic złeg o g o n ie s p o tk ało . Przez ch wilę n awet p o d ejrzewałem, że to o n wp ro wad ził s ię d o

s ąs ied n ieg o p o k o ju w h o telu Hex am’s i to jeg o k as zel n ęk ał mn ie w ciemn o ś ci. Do k ąd u d ał s ię n ap rawd ę i co tam ro b ił – teg o n ie wiem i n ie o b ch o d zi mn ie to . Ważn e jes t to , że n ie p rzes zk o d ził mi w realizacji mo ich p lan ó w. Im d łu żej g o n ie wid ziałem, ty m więk s zą czu łem u lg ę. Do k o lejn ej fazy mo jeg o p lan u p o trzeb o wałem tru p a, k tó ry mó g łb y mn ie zag rać i s tałb y s ię o s tateczn y m d o wo d em mo jej ś mierci. Oczy wiś cie i o ten d etal zad b ałem zawczas u . Teg o s ameg o ran k a s p o tk ałem mężczy zn ę p o wracająceg o z wio s k i Ro s en lau i. Sąd ziłem, że to ro b o tn ik ro ln y alb o p as terz, ale jak s ię o k azało , b y ł to Fran z Hirzel, k u ch arz z En g lis ch er Ho f. Tro ch ę p rzy p o min ał mn ie b u d o wą ciała i wiek iem, ty m więk s zy czu łem więc żal, g d y g o mo rd o wałem. Od b ieran ie b liźn im ży cia n ig d y n ie s p rawiało mi p rzy jemn o ś ci, zwłas zcza g d y o fiarą b y ł p rzy p ad k o wy , n iewin n y p rzech o d zień , a Hirzel n iewątp liwie n ależał d o tej k ateg o rii. M o je p o trzeb y b y ły jed n ak zn aczn ie s iln iejs ze o d s k ru p u łó w. Ub raliś my z Perry m tru p a w rzeczy p o d o b n e d o mo ich i zao p atrzy liś my w mó j s reb rn y zeg arek k ies zo n k o wy . Os o b iś cie zas zy łem też u k ry tą k ies zeń z zas zy fro wan y m lis tem, k tó ry n ap is ałem jes zcze w Lo n d y n ie. Na k o n iec rzu ciliś my ciało d o wo d y i o d d aliliś my s ię w p o ś p iech u . Gd y b y Ath eln ey J o n es zas tan o wił s ię ch o ć tro ch ę g łęb iej, d o s zed łb y d o wn io s k u , że to b ard zo mało p rawd o p o d o b n e, b y Claren ce Dev ereu x n ap is ał o ficjaln y lis t d o p ro fes o ra J ames a M o riarty ’eg o , w k tó ry m zap ras za g o n a s p o tk an ie. Us tn y k o mu n ik at b y łb y o n ieb o p ewn iejs zy . A p o za ty m – czemu miał s łu ży ć ó w d ziwaczn y s zy fr? Do g atu n k u ciek awy ch n ależało b y też p y tan ie: Po co k o mu p rzeczy tan y lis t w p o d ró ży d o Szwajcarii, zwłas zcza zas zy ty w u b ran iu ? Nag ro mad zen ie n iep rawd o p o d o b n y ch zd arzeń b y ło wręcz k o lo s aln e, a p rzecież b y ł to d o p iero p ierws zy ś lad , k tó ry m zamierzałem zain teres o wać b ry ty js k ą p o licję. Od ch wili, g d y p o zn ałem in s p ek to ra J o n es a, wied ziałem, że Op atrzn o ś ć, k tó ra o d tak d awn a mn ie zan ied b y wała, n ares zcie s to i p o mo jej s tro n ie. Sco tlan d Yard zais te n ie mó g ł wy ty p o wać lep s zeg o p rzed s tawiciela – w n iek tó ry ch s y tu acjach J o n es b y ł wręcz b ły s k o tliwy , w in n y ch zb y t u fn y , zb y t n aiwn y . Gd y jeg o żo n a o p o wied ziała mi o fas cy n acji Sh erlo ck iem Ho lmes em, n ie mo g łem u wierzy ć, że lo s aż tak mi s p rzy ja. Do k o ń ca J o n es tań czy ł tak , jak mu zag rałem – i n a ty m p o leg ało jeg o n ies zczęś cie. By ł mario n etk ą w mo ich ręk ach , jak ten k u k iełk o wy p o licjan t, k tó reg o k u p ił có rce. Weźmy ch o ćb y n as ze p ierws ze s p o tk an ie, n a p o s teru n k u w M eirin g en . Po d ch wy cił k ażd y tro p z mo jej b o g atej k o lek cji p rzy g o to wan ej d la d o wo ln eg o d etek ty wa Sco tlan d Yard u , k tó ry mó g ł s ię tam p o jawić: zeg arek Pin k erto n a (k u p io n y w lo mb ard zie w Sh o red itch ), fałs zy wy amery k ań s k i ak cen t, k amizelk ę,

g azetę k u p io n ą w So u th amp to n , k wity n a mo jej walizce. W p o zo s tały ch k wes tiach my lił s ię wręcz żen u jąco : zaciąłem s ię p o d czas g o len ia p rzy s łab y m ś wietle w p ary s k im h o telu , n ie n a p o k ład zie tran s atlan ty k u . Ub ran ie, k tó re miałem n a s o b ie, k u p iłem s p ecjaln ie n a tę mas k arad ę; n ie n ależało d o mn ie, więc wo ń p ap iero s ó w i wy tarty ręk aw b y ły d etalami b ez n ajmn iejs zeg o zn aczen ia. On jed n ak p rzep ro wad ził d ed u k cję, a ja u d ałem, że jes tem p o d wrażen iem. Ch cąc b o wiem, b y u wierzy ł we mn ie, mu s iałem g o p rzek o n ać, że wierzę w n ieg o . Po wied ziałem mu o liś cie i zach ęciłem d o p o n o wn y ch o g lęd zin ciała k u ch arza – n a s zczęś cie ty m razem g o zn alazł. Wy k o rzy s tan ie frag men tu Stu d iu m w s zk arłacie b y ło ch y b a p rzes ad n ie teatraln y m zag ran iem, ale w s wo im czas ie wy d awało mi s ię d o ś ć zab awn e. Sąd ziłem też, że o d wró ci u wag ę p o licjan ta o d in n y ch s k rajn ie n iep rawd o p o d o b n y ch zd arzeń , o k tó ry ch ju ż p is ałem. By łem p o d wrażen iem teg o , jak b ły s k awiczn ie p o rad ził s o b ie z s zy frem, ch o ć o czy wiś cie b y łem g o tó w p o s p ies zy ć mu z p o mo cą, g d y b y b y ło in aczej. Bąd źmy jed n ak s zczerzy : b y ł to k o d d o ś ć p ro s ty d o złaman ia, a – zg o ła n iep o trzeb n e – u ży cie s ło wa M ORIARTY s p rawiło , że s tał s ię wręcz b an aln y . Tak o to d o ch o d zimy d o s p o tk an ia w Café Ro y al. Cały mó j p lan p o leg ał n a ty m, b y s two rzy ć k o lejn e s to p n ie wio d ące d o celu – lis t, s p o tk an ie, Blad es to n Ho u s e – a n as tęp n ie d y s k retn y mi zag ran iami o d s łan iać łączące je wątk i. Perry zjawił s ię w s tro ju g o ń ca teleg raficzn eg o , u d ając wy s łan n ik a Claren ce’a Dev ereu x . Od eg rał s wo ją ro lę d o k ład n ie tak , jak to wcześ n iej wy ćwiczy liś my , i we właś ciwy m mo men cie u ciek ł, ale n iezb y t s zy b k o , b y J o n es za n im n ad ąży ł. Nawias em mó wiąc, jas k rawo n ieb ies k a k u rtk a też n ie b y ła p rzy p ad k o wy m rek wizy tem. Ch o d ziło o to , b y Perry n ie zn ik n ął w tłu mie. Z teg o s ameg o p o wo d u u s iad ł n a ławce n a d ach u o mn ib u s a jad ąceg o d o Hig h g ate, a n ie w k ab in ie. Nie ws zed ł też d o Blad es to n Ho u s e. W o s tatn iej ch wili p o b ieg ł n a ty ły , zd jął rzu cającą s ię w o czy k u rtk ę i p rzy czaił s ię w k rzak ach . Straciws zy g o z o czu , J o n es u zn ał, że ch ło p ak mu s iał wejś ć fu rtk ą o d s tro n y o g ro d u . Czy mó g ł wy o b razić s o b ie in n e ro związan ie? Sco tch y Lav elle n ig d y n ie wp u ś ciłb y mn ie d o s weg o d o mu , ale g d y n as tęp n eg o d n ia zjawiłem s ię w as y ś cie d etek ty wa ze Sco tlan d Yard u , n ie miał wy b o ru . Gd y Clay to n d o p ro wad ził n as d o Lav elle’a, mo g ło s ię wy d awać, że p rzy b y liś my tam w ty m s amy m celu , lecz rzeczy wis to ś ć b y ła in n a. J o n es wy p y ty wał o g rzech y z n ied awn ej p rzes zło ś ci, ja zaś p rzed e ws zy s tk im s zy k o wałem s cen ę p o d zb ro d n ię, k tó rej jes zcze n ie d o k o n an o . Zwied zając Blad es to n Ho u s e, s zu k ałem g łó wn ie s łab y ch p u n k tó w w s y s temie zab ezp ieczeń .

„Żeb y węs zy ć w mo im d o mu ?”, s p y tał Lav elle. Tak , właś n ie tak . To ja n aleg ałem, b y o d wied zić k u ch n ię i s p rawd zić fu rtk ę n a ty łach o g ro d u . M u s iałem s o b ie o b ejrzeć metalo wą zas u wę. I zn o wu s zczęś liwie s ię zło ży ło , że jes tem matematy k iem i mam o k o d o p o miaró w. Do b rze zap amiętałem p o ło żen ie zamk a, b y wied zieć, w k tó ry m miejs cu n ależy wy wiercić o twó r. Ty m razem tak że b y łem wo b ec cieb ie u czciwy , d ro g i czy teln ik u . Stwierd ziłem, że wró ciłem d o k u ch n i jak o p ierws zy i p rzez mo men t b y łem s am. Nie ws p o mn iałem ty lk o o ty m, że w ty m czas ie zd ąży łem ws y p ać s iln y ś ro d ek n as en n y d o g arn k a z cu rry , k tó re p o d an o n a k o lację. Teraz ws zy s tk o b y ło g o to we d o realizacji k o lejn eg o p u n k tu p lan u . Wró ciłem tam z Perry m tu ż p o d wu d zies tej trzeciej. Ch ło p ak u wielb iał tak ie p rzy g o d y . Pierws zy zamek o two rzy liś my wy try ch em, p o tem wy cięliś my o twó r n a wy s o k o ś ci d ru g ieg o ; g d y b y liś my w o g ro d zie, Perry wd rap ał s ię p o ru rze s p u s to wej n a p iętro – J o n es s ię n ie p o my lił. Działaliś my b ezs zeles tn ie, ale i p ewn ie, b o n ie mu s ieliś my s ię o b awiać, że k to ś n am p rzes zk o d zi. Nas tęp n ie Perry wp u ś cił mn ie d o k u ch n i – p o wied ziałem mu , g d zie zn ajd zie k lu cz – i zab raliś my s ię d o właś ciwej ro b o ty . Nie jes tem d u mn y z teg o , co wy d arzy ło s ię tamtej n o cy . Nie jes tem p o two rem, ale o k o liczn o ś ci zmu s iły mn ie d o d o k o n an ia p o two rn y ch czy n ó w. Najp ierw u cis zy liś my Clay to n a, p o tem k u ch en n eg o , n as tęp n ie k u ch ark ę, n a k o n iec „to warzy s zk ę” Sco tch y ’eg o Lav elle’a. Dlaczeg o mu s ieli u mrzeć? Otó ż d lateg o , że g d y b y p rzes łu ch an o ich n as tęp n eg o d n ia, zg o d n ie p rzy s ięg lib y , że g o n iec teleg raficzn y n ig d y n ie ws zed ł d o teg o d o mu . Nie mieli n ic d o s tracen ia, a to czy n iło ich wiary g o d n y mi ś wiad k ami. Trzech mo rd ers tw d o k o n ał Perry i o b awiam s ię, że s p rawiły mu o n e n iemałą p rzy jemn o ś ć. J a zlik wid o wałem Hen riettę, a p o tem zan io s łem n a d ó ł Lav elle’a, wciąż p o g rążo n eg o w g łęb o k im ś n ie. Przy wiązałem g o d o fo tela i o cu ciłem zimn ą wo d ą, a n as tęp n ie zad ałem mu b ard zo wiele b ó lu . Wiem, to n ieład n ie, ale n a ty m etap ie jes zcze n ie wied ziałem, g d zie zn ajd ę Claren ce’a Dev ereu x . Nie wied ziałem też, jak ie ma p lan y . M u s zę p rzy zn ać, że Lav elle b y ł d zieln y m czło wiek iem i o p ierał s ię d o ś ć d łu g o , ale ws zy s tk o mo że s ię zmien ić, g d y s ię o fierze ro ztrzas k a k o lan o i zaczn ie p rzy n im man ip u lo wać. Ty m s p o s o b em d o wied zieliś my s ię o p lan o wan y m s k o k u n a Ch an cery Lan e. Lav elle p o in fo rmo wał n as też, że Dev ereu x u k ry wa s ię w amery k ań s k im p o s els twie, a u czy n ił to w d o ś ć zu ch wały s p o s ó b , s ąd ził b o wiem, że n ig d y n ie d o p ad n ę jeg o p an a w tak im miejs cu . Rzeczy wiś cie, n ie mo g łem s ię tam włamać, a mó j p rzeciwn ik n ig d y n ie wy ch o d ził d o mias ta. Zro zu miałem, że wró g ch o ry n a ag o rafo b ię jes t jak ś limak w tward ej

s k o ru p ie. J ak mo żn a g o z n iej wy wab ić? Po zwo liłem, b y Perry p o d erżn ął Lav elle’o wi g ard ło – n iech s ię ch ło p ak cies zy – i razem o p u ś ciliś my rezy d en cję. Wcześ n iej jed n ak n ap is ałem w d zien n ik u HORNER 1 3 , b y n as tęp n eg o d n ia o d n aleźć ten s trzęp in fo rmacji d o s p ó łk i z J o n es em. Na wy p ad ek g d y b y i ta ws k azó wk a n ie b y ła d o s tateczn ie o czy wis ta, d o ło ży łem k o s tk ę my d ła d o g o len ia. Kto ś p o wie: g ab in et to d ziwn e miejs ce d o p rzech o wy wan ia p rzy b o ró w to aleto wy ch , ale ja miałem n ad zieję, że my ś li J o n es a o d razu s k ieru ją s ię k u s alo n o m fry zjers k im. Nie zap o mn iałem też o zap ro s zen iu n a p rzy jęcie w amery k ań s k im p o s els twie. Ok ru tn e mo rd ers twa w Blad es to n Ho u s e wy s tarczy ły , b y s k ło n ić Sco tlan d Yard d o en erg iczn eg o d ziałan ia. Z właś ciwą s o b ie, n iezb y t b ły s k o tliwą d etermin acją in s p ek to rzy u zn ali, że warto zwo łać zeb ran ie i p o g ad ać o s p rawie. Nie b ez s aty s fak cji p rzy jąłem wieś ć o ty m, że i ja mo g ę wziąć w n im u d ział. Na ty m etap ie mo im n ajwięk s zy m zmartwien iem b y ła b o wiem my ś l, że J o n es mó g łb y s p ró b o wać n awiązać łączn o ś ć z Ag en cją Pin k erto n a w No wy m J o rk u i p rzy p ad k iem d o wied zieć s ię, że wcale n ie jes tem ś led czy m. Właś n ie d lateg o zap y tałem g o o p o k ó j teleg raficzn y . Nawet jeś li wy s łan ie wiad o mo ś ci i u zy s k an ie o d p o wied zi mo g ło p o trwać w p rak ty ce k ilk a d n i, n ie czu łem s ię d o b rze z my ś lą o ty m, że z tak b łah eg o p o wo d u mó g łb y m n ie zd ąży ć z realizacją mo ich zamiaró w. Gd y in s p ek to r Les trad e u p arł s ię, że o s o b iś cie s k o n tak tu je s ię z Ag en cją, wied ziałem ju ż, że mu s zę d ziałać, a zan im wy s zed łem z b u d y n k u , miałem k o n k retn y p lan . Tak , o czy wiś cie, to ja ro zk azałem p o d ło ży ć b o mb ę w s ied zib ie Sco tlan d Yard u . Ch o ć ws zy s tk o , co wted y mó wiłem, miało u twierd zić J o n es a w p rzek o n an iu , że to jeg o b iu ro b y ło celem atak u , w is to cie jed n ak ch o d ziło ty lk o i wy łączn ie o zn is zczen ie p o k o ju teleg raficzn eg o . To , że te d wa p o mies zczen ia s ąs iad o wały ze s o b ą, b y ło jed y n ie s zczęś liwy m zb ieg iem o k o liczn o ś ci. Tak czy in aczej, zy s k ałem p ewn o ś ć, że Les trad e n ie wy ś le w n ajb liżs zy m czas ie wiad o mo ś ci, k tó ra tak mn ie n iep o k o iła. Bo mb ę wn ió s ł rzecz jas n a Perry , a w b ro u g h amie czek ał n a n ieg o M o ran . Tu ż p rzed ek s p lo zją p o zwo liłem s o b ie n a mały teatrzy k , b y zwró cić n a n ich u wag ę J o n es a – b a, o mal n ie s traciłem p rzy ty m ży cia p o d k o łami o mn ib u s u . Zależało mi n a ty m, żeb y in s p ek to r zap amiętał p ewn e s zczeg ó ły ; n iep rzy p ad k o wo wy b rałem właś n ie ten ty p p o wo zu . Wied ziałem, że p o ru s zy n ieb o i ziemię, żeb y g o o d n aleźć. Perry i M o ran k azali s ię zawieźć d o p o s els twa Stan ó w Zjed n o czo n y ch , ale p o d o b n ie jak wcześ n iej w Blad es to n Ho u s e, wcale n ie wes zli d o ś ro d k a. Wy s tarczy ło , że zn aleźli s ię w p o b liżu właś ciweg o b u d y n k u .

By łem s zczerze zas k o czo n y , g d y J o n es zg o d ził s ię n a złaman ie ś więteg o p rawa immu n itetu d y p lo maty czn eg o . Wied ział, że tak i n u mer, w p o łączen iu z p o d s zy wan iem s ię p o d zmarłeg o , mo że o zn aczać k o n iec jeg o k ariery . W ty m mo men cie b y liś my ju ż jed n ak tak mo cn o zap rzy jaźn ien i, a o n tak b ard zo p rag n ął o d n aleźć Claren ce’a Dev ereu x – zwłas zcza że w atak u b o mb o wy m zg in ęli jeg o to warzy s ze – że g o tó w b y ł p o ś więcić d o s ło wn ie ws zy s tk o . Gd y zd emas k o wał Co leman a De Vries s a, n atu raln ie o k azałem mu n ależy ty p o d ziw, ch o ć s am n ieco wcześ n iej d o my ś liłem s ię, z k im mamy d o czy n ien ia. Od teg o mo men tu J o n es p rzejął in icjaty wę. Nie mu s iałem ju ż s tero wać ś led ztwem, wy s tarczy ło p o d ążać za n im, wcielając s ię w ro lę Wats o n a, wiern eg o d ru h a Ho lmes a. Razem o d wied ziliś my k lu b Bo s to ń czy k i p rzy zn am, że b y ło ciek awie – p o raz p ierws zy s p o tk ałem Lelan d a M o rtlak e’a. Prawd ziwy p o ży tek z tej wy cieczk i p o leg ał ws zak że n a czy mś in n y m: u d ało mi s ię p o d rzu cić k o lejn ą ws k azó wk ę. Żad en z d etek ty wó w Sco tlan d Yard u n ie b y ł w s tan ie o d g ad n ąć, co o zn acza HORNER 1 3 , n awet g d y p rzy p o mn iałem im o k o s tce my d ła, n iemal wp ro s t s u g eru jąc, że mo że ch o d zić o ap tek ę lu b p o d o b n y p rzy b y tek . Có ż, tru d n o s ię d ziwić, że Ho lmes reg u larn ie ich o ś mies zał. M u s iałem jed n ak co ś z ty m fan tem zro b ić i d lateg o p o d rzu ciłem wizy tó wk ę zak ład u fry zjers k ieg o d o jed n eg o z czas o p is m w p o k o ju , k tó ry d o n ied awn a n ależał d o Pilg rima. J o n es zn alazł ją, n a s zczęś cie, i g ra, jak p o wied ziałb y wzo rem Ho lmes a, ro zp o częła s ię n a n o wo . M u s zę p rzy zn ać, że ro zwik łan ie zag ad k i Ch an cery mis trzo ws k u i tak iej ro b o ty n ie p o ws ty d ziłb y s ię

Lan e wy s zło mu p o n awet n ajs ły n n iejs zy

z d etek ty wó w. Nie miałem też zas trzeżeń d o p u łap k i, k tó rą p o s tan o wił zas tawić w Black wall Bas in . Gd y b y ty lk o Dev ereu x zjawił s ię o s o b iś cie, b y o b ejrzeć łu p y rzek o mo zd o b y te p rzez J o h n a Clay a w p o d ziemiach Ko mp an ii Dep o zy to wej Ch an cery Lan e! J ak że u p ro ś ciło b y to mo ją mis ję! Nies tety , tak s ię n ie s tało i n awet Ed g ar M o rtlak e wy mk n ął n am s ię z rąk , a jeg o s zef wciąż p o zo s tawał p o za n as zy m zas ięg iem. Wted y zro zu miałem, że p o trzeb a n am jes zcze jed n eg o k ro k u i jes zcze jed n ej p o rażk i, zan im wres zcie g o d o p ad n iemy . Ares zto wan ie Lelan d a M o rtlak e’a d o wio d ło , że s ię n ie p o my liłem. Nie b y łem zas k o czo n y , ale n ieco zas mu co n y , g d y J o n es o ch o czo ch wy cił s ię my ś li, że n arzęd ziem zb ro d n i b y ła d mu ch awa. Natu raln ie ro zu miem, że b y ł k ied y ś ś wiad k iem s k u tk ó w d ziałan ia zatru tej s trzałk i – s p rawę o p is ał Wats o n w Znaku Czterech – ale ty m razem h an ieb n ie min ął s ię z p rawd ą. Otó ż to ja wb iłem p o cis k w s zy ję Lelan d a M o rtlak e’a, g d y o d ciąg ałem g o o d n ad g o rliweg o k eln era. Gro t zan u rzy łem wcześ n iej

w ś ro d k u zn ieczu lający m i w s try ch n in ie, b y n awet n ie p o czu ł u k łu cia. Żału ję, że n ie cierp iał b ard ziej, b o to jeg o o b mierzłe to warzy s two mu s iał zn o s ić n ies zczęs n y J o n ath an Pilg rim. Ta ś mierć b y ła jed n ak ty lk o p ro wo k acją i jak o tak a zad ziałała zn ak o micie. Nie mo g łem o czy wiś cie p rzewid zieć, że Dev ereu x o d eg ra s ię, p o ry wając có rk ę J o n es a. Nawet ja n ie zn iży łb y m s ię d o tak ieg o k ro k u , lecz jak ws p o min ałem, zaws ze g raliś my n a o d mien n y ch zas ad ach . Có ż mo g łem p o cząć, g d y J o n es p rzy s zed ł d o h o telu z p o n u rą n o win ą? Od razu wied ziałem, że b ęd zie s k rajn ie n ieb ezp ieczn ie, ale jed n o cześ n ie czu łem, że g ra wch o d zi w k u lmin acy jn ą fazę. M u s iałem tam b y ć. I raz jes zcze d o p is ało mi s zczęś cie: Perry b y ł w mo im p o k o ju i właś n ie o mawialiś my d als ze p lan y , g d y zjawił s ię J o n es . M o g łem więc ch wilę p ó źn iej p rzek azać mu n ajn o ws ze wieś ci i zap ewn ić s o b ie o ch ro n ę. Perry i p u łk o wn ik M o ran czek ali ju ż w p o wo zie p rzed d o mem J o n es ó w, g d y wy ru s zaliś my n a cmen tarz. J ak zap ewn e p amiętas z, wy s zed łs zy n a u licę, zacząłem k rzy czeć, n ib y p o d ad res em p o ry waczy , ale w rzeczy wis to ś ci n a u ży tek M o ran a: ch ciałem, żeb y wied ział, d o k ąd s ię wy b ieramy , i d o tarł tam wcześ n iej. Gd y wch o d ziliś my w Aleję Tru p o s zy , o n ju ż tam b y ł. Wid ział, jak n as o g łu s zo n o , i wraz z Perry m p o d ąży ł n as zy m ś lad em d o Smith field . Niewiele b rak o wało , a zjawilib y s ię za p ó źn o – n a s zczęś cie zd ąży li n as u rato wać. To właś n ie tam, w p o d ziemiach , g d y ro zmawialiś my twarzą w twarz z Dev ereu x , o mal n ie zo s tałem zd emas k o wan y . Do my ś lał s ię ju ż wcześ n iej, że J o n ath an Pilg rim p raco wał d la mn ie i wcale n ie b y ł ś led czy m z Ag en cji Pin k erto n a. A g d y w d o d atk u zaczął mó wić o ty m, że wcale n ie wy s łał zas zy fro wan ej wiad o mo ś ci, o d k tó rej ws zy s tk o s ię zaczęło , mu s iałem mu p rzerwać, b o lad a ch wila cała p rawd a mo g ła wy jś ć n a jaw. I ty lk o d lateg o rzu ciłem s ię n a Dev ereu x , co k o s zto wało mn ie k ilk a d o d atk o wy ch s in iak ó w. J u ż p rawie s k o ń czy łem. J es zcze k ro p la b ran d y i b ęd zie p o ws zy s tk im. Zaraz... Na czy m to ja s tan ąłem? Teraz s k u p iłem ws zy s tk ie mo je wy s iłk i n a wy ciąg n ięciu Claren ce’a Dev ereu x z amery k ań s k ieg o p o s els twa. Gd y ro zmawialiś my z Ro b ertem Lin co ln em, p u łk o wn ik M o ran i Perry b y li ju ż n a s wo ich miejs cach : jed en z k arab in k iem n a p o b lis k im d ach u , a d ru g i n a u licy , p rzeb ran y za s trag an iarza. M u s zę p o wied zieć, że o d p o czątk u d o k o ń ca wy k azali s ię n iezwy k łą s k u teczn o ś cią. Tak , to p rawd a, że M o ran a in teres u ją wy łączn ie p ien iąd ze, Perry zaś jes t n ieletn im s ad y s tą, mimo to u ważam, że n ig d zie n ie zn alazłb y m s o b ie lep s zy ch to warzy s zy . A J o n es ! M y ś lę, że n a k o n iec wres zcie s ię d o my ś lił – mo że n ie teg o , k im

n ap rawd ę jes tem, ale teg o , k im z p ewn o ś cią n ie jes tem. Od p o czątk u p rzeczu wał, że co ś w tej h is to rii n ie p as u je. J eg o p ro b lem p o leg ał n a ty m, że n ie u d ało mu s ię o d g ad n ąć, co to tak ieg o . J eg o żo n a miała rację: n ie b y ł tak b y s try , jak mu s ię wy d awało – i to g o zg u b iło . J ak n a iro n ię, to o n a b y ła b y s trzejs zy m z d wo jg a małżo n k ó w. Nie u fała mi o d p ierws zej ch wili, a p o tem n ie wah ała s ię mó wić o ty m g ło ś n o . Żal mi jej, żal mi też małej Beatrice, ale n ie miałem wy b o ru : J o n es mu s iał zg in ąć. Nacis n ąłem s p u s t, lecz d o d ziś żału ję, że ta h is to ria n ie mo g ła s ię s k o ń czy ć in aczej. By ł p o rząd n y m czło wiek iem. Po d ziwiałem g o . I ch o ć w k o ń cu mu s iałem g o zab ić, zaws ze b ęd ę o n im my ś lał jak o p rzy jacielu .

22 Początek

J

a tak że wy jąłem rewo lwer. J o n es s p o jrzał n a mn ie i wted y zo b aczy łem w jeg o o czach zd u mien ie, ro zczaro wan ie i wres zcie rezy g n ację. – Przy k ro mi – p o wied ziałem i s trzeliłem mu w g ło wę. Zg in ął n aty ch mias t, jeg o ciało p rzech y liło s ię n a b o k , a las eczk a s p ad ła p o raz o s tatn i i zag rzech o tała o b ru k . Teraz ws zy s tk o mu s iało s ię ro zeg rać w d o b ry m temp ie, wied ziałem b o wiem, że w p o b liżu k ręci s ię mn ó s two p o licjan tó w. Wy s k o czy łem z k ary k la i p o b ieg łem d o Czarn ej M arii, wciąż s to jącej p o ś ro d k u u licy . Wo źn ica i jeg o to warzy s z ju ż n ie ży li. Ko n s tab l, k tó remu k azaliś my s ied zieć n a ty ln y m s to p n iu , trzy mał s ię k u rczo wo d rzwi, jak b y mu zależało , żeb y n ik t ich n ie o two rzy ł. Strzeliłem mu w p lecy i p o p atrzy łem, jak k u li s ię n a jezd n i i n ieru ch o mieje. W tej s amej ch wili p u łk o wn ik M o ran s trzelił p o raz trzeci: p o licjan t s to jący o b o k Perry ’eg o zwin ął s ię w miejs cu i u p ad ł. Ch ło p ak s k rzy wił s ię z n iech ęcią: jed n o g ard ło mn iej d o p o d erżn ięcia. Strąciłem jed n eg o z zab ity ch i u s iad łem n a k o źle Czarn ej M arii. Wid ziałem i s ły s załem p rzech o d n ió w, k tó rzy ws k azy wali n a mn ie p alcami i k rzy czeli, lecz o czy wiś cie żad en z n ich n awet s ię n ie zb liży ł. M u s ielib y ch y b a o s zaleć, żeb y s p ró b o wać mi p rzes zk o d zić. J a zaś liczy łem, że ich p an ik a p o mo że mi w u cieczce. Perry p o d b ieg ł, wy cierając o s trze k awałk iem s zmaty . Us iad ł o b o k mn ie. – M o g ę p o wo zić? – Pó źn iej – o d p arłem. Strzeliłem z b ata. Ko n ie b y ły ju ż s p o k o jn e; p o licja n ie n a d armo s zk o liła je d o p racy w k ażd y ch waru n k ach , n awet wś ró d wro g o n as tawio n eg o tłu mu . Ru s zy liś my w g ó rę Victo ria Street i zaraz o d b iliś my w p rawo . To b y ł k o lejn y b łąd Ath eln ey a J o n es a: ro zs tawił s wo ich lu d zi wzd łu ż tras y wio d ącej d o Sco tlan d Yard u , ale ja n ie zamierzałem tamtęd y jech ać. Właś n ie zn ik aliś my za zak rętem, g d y w b ramie k amien icy p o jawił s ię p u łk o wn ik M o ran . Czerwo n y n a twarzy p o k ró tk im b ieg u , n ió s ł n a ramien iu to rb ę g o lfo wą, d o k tó rej zd ąży ł wło ży ć k arab in ek p n eu maty czn y v o n Herd era. Us iad ł n a ty ln y m s to p n iu Czarn ej M arii, tak jak s ię u mó wiliś my .

Zn o wu s trzeliłem z b ata i ru s zy liś my żwawo w s tro n ę Victo ria Statio n i d alej, k u Ch els ea. Lu d zi b y ło tu s p o ro i n ajwy raźn iej wied zieli ju ż, że co ś s ię s tało , ale n ie mieli p o jęcia co . Nik t n ie p ró b o wał n as zatrzy mać. Wp ad liś my jed n y m k o łem w d ziu rę i u s ły s załem, jak M o ran k ln ie. Zas tan awiałem s ię, czy b ęd zie jes zcze s ied ział n a s wo im miejs cu , g d y d o trzemy d o celu , a my ś l o ty m, że mo g lib y ś my g o zg u b ić p o d ro d ze, n awet mn ie ro zb awiła. Ciek aw b y łem też, co s ię teraz d zieje w g ło wie n as zeg o p as ażera. Na p ewn o s ły s zał s trzały . Czu ł też g wałto wn ie b ran e zak ręty . M o żliwe, że ju ż s ię d o my ś lił, co s ię wy d arzy ło , ale b y ł zamk n ięty n a cztery s p u s ty i mó g ł jed y n ie czek ać. Do tarliś my z Ch els ea d o Fu lh am – alb o d o Wes t Ken s in g to n , jak n azy wali s wą d zieln icę jej mies zk ań cy . Gd y mijaliś my s zp ital, o d d ałem lejce Perry ’emu , k tó ry p o p ro wad ził p o wó z z s zero k im u ś miech em n a u s tach . J ech aliś my teraz n ieco wo ln iej. Wied ziałem, że min ą g o d zin y , zan im k o n s y liu m in s p ek to ró w Sco tlan d Yard u p o s tawi d iag n o zę i u rząd zi co ś n a k s ztałt p o ś cig u . Zwracan ie n a s ieb ie u wag i p rzech o d n ió w zb y t o s trą jazd ą zwy czajn ie n ie miało s en s u . Zawo łałem p u łk o wn ik a M o ran a i u s ły s załem g łu ch y p o mru k w o d p o wied zi – a więc jes zcze trzy mał s ię s to p n ia. M in ęła p rawie g o d zin a, n im d o tarliś my d o Rich mo n d Park . Wjech aliś my p rzez Bis h o p ’s Gate, a wy b rałem tę d ro g ę d lateg o , że b y ła p rzezn aczo n a d o u ży tk u p u b liczn eg o . Po trzeb o wałem o twartej p rzes trzen i, a p ark wy d awał s ię id ealn y m miejs cem. Zajech aliś my n a n ajro zleg lejs ze z p ó l – we ws zy s tk ie s tro n y ro zciąg ał s ię s tąd n iczy m n iezak łó co n y wid o k . Nis k i p ag ó rek zas łan iał n am zak o le rzek i, za to wio s k a i ciąg n ące s ię za n ią mias to b y ły d o s k o n ale wid o czn e. To b y ł p ięk n y d zień ; wio s en n e s ło ń ce n ares zcie g rzało p ełn ą mo cą i ty lk o k ilk a s amo tn y ch o b ło czk ó w s zy b o wało g d zieś n ad h o ry zo n tem. Zatrzy maliś my s ię wres zcie. Pu łk o wn ik M o ran o b s zed ł p o wó z i s tan ął p rzy k o n iach , p ro s tu jąc zd rętwiałe ramio n a. – M u s iałeś jech ać tak ch o lern ie d alek o ? – s p y tał. Zig n o ro wałem g o . Stan ąłem za b u d ą Czarn ej M arii i o two rzy łem d rzwi. Claren ce Dev ereu x wied ział, jak i lo s g o czek a. Wy s tarczy ły p ro mien ie s ło ń ca, b y s k u lił s ię w k ącie k ab in y , zak ry wając p rzed ramien iem o czy . M ilczałem. Ws zed łem d o ś ro d k a i s iłą wy wlo k łem g o n a zewn ątrz. By łem p ewn y , że n ie ma b ro n i, a zres ztą tu , n a o twartej p rzes trzen i, b y ł k o mp letn ie b ezrad n y , jak ry b a wy rzu co n a n a b rzeg . Po mach ałem Perry ’emu , k tó ry ju ż p ro wad ził Czarn ą M arię w s tro n ę k ęp y d rzew, p o d k tó rą u k ry łem in n y p o wó z. J eg o zad an ie p o leg ało teraz n a wy p rzężen iu k o n i i zap rzężen iu ich d o n o weg o p o jazd u . Czek ała n as d łu g a p o d ró ż k u p o łu d n io wemu

wy b rzeżu . Stałem n ad my m wro g iem, p rzy g ląd ając s ię, jak p ełzn ie n a k o lan ach . Wied ziałem, że czu je p o d mu ch y wiatru n a p o liczk ach . Sły s zał ś p iew p tak ó w i ro zu miał d o b rze, g d zie s ię zn ajd u je, ch o ć n ie o d waży ł s ię o two rzy ć o czu . Wciąż miałem p rzy s o b ie rewo lwer, z k tó reg o zas trzeliłem Ath eln ey a J o n es a. Perry tak że b y ł u zb ro jo n y . Ry zy k o , że p rzes zk o d zą n am w czy mk o lwiek s p acero wicze, b y ło n ik łe, b o p ark b y ł o lb rzy mi – ab y b y ć p recy zy jn y m: liczy ł d wa ty s iące trzy s ta s ześ ćd zies iąt ak ró w – a ja celo wo wy b rałem jeg o o d leg ły zak ątek . Zres ztą n ie zamierzałem zb y t d łu g o tu zab awić. M o ran s tan ął o b o k mn ie i o b rzu cił jeń ca s wy m s tan d ard o wy m s p o jrzen iem, zawierający m mies zan in ę o k ru cień s twa i p o g ard y . Ze s wy m ły s y m czo łem i p o tężn y m wąs em w d o ś ć n ies zczęś liwy s p o s ó b p rzy p o min ał ło tra ro d em z p an to mimy , ale alb o n ie b y ł ś wiad o my teg o fak tu , alb o b y ło mu to o b o jętn e. Po my ś lałem o ty m, że ch o ć n ie b y ł p rzy jemn y w o b y ciu , g d y s ię p o zn aliś my , o s tatn io z co raz więk s zy m tru d em g o zn o s iłem. Na s taro ś ć jes zcze łatwiej s ię iry to wał. – I co teraz, p ro fes o rze? – s p y tał. – Pewn ie jes teś p an z s ieb ie n iezmiern ie zad o wo lo n y . – Plan wy p alił, tak jak o czek iwałem – p rzy zn ałem. – By ł tak i mo men t, w k tó ry m wb rew ws zy s tk iemu zacząłem p o d ejrzewać, że min is ter jed n ak n am n ie o d d a s weg o s ek retarza. Dlaczeg o ci lu d zie mu s zą b y ć tacy s zty wn i i u p arci? Na s zczęś cie ś więtej p amięci in s p ek to r J o n es w s amą p o rę b ły s n ął g en iu s zem. Będ ę mu za to wd zięczn y d o k o ń ca mo ich d n i. – Ro zu miem, że... zab ije p an teg o p ad alca? – Ależ n ie! Ch y b a n ie s ąd zi p an , że zad ałem s o b ie ty le tru d u ty lk o p o to , żeb y g o p o zb awić ży cia? Po trzeb n y mi jes t ży wy . Od p o czątk u tak i b y ł mó j p lan . Gd y b y b y ło in aczej, mielib y ś my zd ecy d o wan ie p ro s ts ze zad an ie d o wy k o n an ia. – Dlaczeg o ? – M in ą lata, zan im zn o wu b ęd ę mó g ł zacząć d ziałać w An g lii, p u łk o wn ik u . Najp ierw mu s zę o d b u d o wać mo ją o rg an izację, a n a to p o trzeb a czas u . Lecz n awet k ied y teg o d o k o n am, p o zo s tan ie p ewien p ro b lem... – Sh erlo ck Ho lmes ? – Nie. Wy d aje mi s ię, że n a razie zn ik n ął ze s cen y . Ch o d zi o to , że ch o ć b ard zo mn ie to d ziwi, ch y b a mu s zę s ię n au czy ć u ważać n a p o licjan tó w. – Zn ają p an a.

– Otó ż to . Nie b ęd ą p o trzeb o wali wiele czas u , żeb y s ię d o my ś lić, co zas zło . Kto wie, mo że n awet Les trad e zd o ła p o s k ład ać k awałk i tej u k ład an k i. I ws zy s cy o n i zn ają mo ją twarz. – Sied ział p an wś ró d n ich , mo g li s ię n ap atrzeć. W d o d atk u zab ił p an jed n eg o z n ich . Nie s p o czn ą, p ó k i p an a n ie zn ajd ą, p ro fes o rze. – I d lateg o mu s zę wy jech ać z k raju . Za trzy d n i Van d alia wy p ły wa z p o rtu w Hawrze w rejs d o No weg o J o rk u . Po p ły n ę tam z Perry m. Pan Dev ereu x o czy wiś cie b ęd zie n am to warzy s zy ł. – Co p o tem? Sp o jrzałem n a mo jeg o jeń ca. – Otwó rz o czy – ro zk azałem. – Nie! Kró l amery k ań s k ich p rzes tęp có w, n ajwięk s ze zło No weg o Świata, p o my ś lałem. Omal mn ie n ie zn is zczy ł. A jed n ak w tej ch wili k wilił jak małe d zieck o . Przy cis k ał d ło n ie d o twarzy i k o ły s ał s ię miaro wo , jęcząc z cich a. – Otwó rz o czy – p o wtó rzy łem. – Zro b is z to teraz, jeś li ch ces z ży ć. – Dev ereu x u s łu ch ał. Bard zo wo ln y m ru ch em o d s ło n ił o czy , ale n ie p o d n ió s ł g ło wy : wp atry wał s ię w trawę międ zy s wy mi n o g ami. – Sp ó jrz n a mn ie! By ł to d la n ieg o wielk i wy s iłek . Wy k o n ał ro zk az, a ja p o my ś lałem, że to właś n ie b ęd zie ro b ił p rzez res ztę s weg o k ró tk ieg o ży cia: wy k o n y wał mo je ro zk azy . Płak ał, a łzy to czy ły s ię p o jeg o n o s ie i p o liczk ach . J eg o s k ó ra b y ła zu p ełn ie b iała. Czy tałem co n ieco o ag o rafo b ii, s to s u n k o wo n ied awn o o d k ry tej p rzy p ad ło ś ci, ale ciek awiło mn ie, jak wy g ląd ają jej o b jawy o b s erwo wan e z b lis k a. Gd y b y m p o d ał mu s wó j rewo lwer, p ewn ie n ie b y łb y w s tan ie g o u ży ć. Paraliżo wał g o s trach . Ty mczas em Perry wy ło n ił s ię zza d rzew, ciąg n ąc za s o b ą wielk i k u fer p o d ró żn y , w k tó ry m Dev ereu x miał o d b y ć s wą p o d ró ż. – Pak u jemy g o ? – J es zcze n ie, Perry . – Zwró ciłem s ię teraz d o Dev ereu x . – Po co tu p rzy jech ałeś ? – s p y tałem. – M iałeś p ien iąd ze, o d n io s łeś s u k ces w Amery ce. Nik t n ie mó g ł cię tk n ąć: an i s ąd y , an i p o licja, an i Ag en cja. Ty miałeś s wó j ś wiat, a ja s wó j. Dlaczeg o p o my ś lałeś , że jeś li s ię zd erzą, wy n ik n ie z teg o co ś p o za ch ao s em? – Dev ereu x u s iło wał o d p o wied zieć, ale n ie b y ł ju ż w s tan ie. – Wid zis z, co o s iąg n ąłeś ? Ty le p rzelan ej k rwi, ty le b ó lu . Przez cieb ie zg in ęli mo i n ajb liżs i p rzy jaciele. – Po my ś lałem n ajp ierw o J o n ath an ie Pilg rimie, a zaraz p o tem o Ath eln ey u J o n es ie. – A n ajg o rs ze jes t to , że mu s iałem s ię zn iży ć d o two jeg o p o zio mu ; u ży ć meto d , k tó re

b u d zą mó j n ies mak . Dlateg o czu ję d o cieb ie wy łączn ie n ien awiś ć. Dlateg o p ewn eg o d n ia u mrzes z. Ale jes zcze n ie d ziś . – Czeg o ty ch ces z? – Ch ciałeś p rzejąć mo ją o rg an izację. Teraz ja p rzejmę two ją. Nie d ałeś mi wy b o ru , b o p rzez cieb ie jes tem s k o ń czo n y w ty m k raju . Dlateg o p o d as z mi n azwis k a ws zy s tk ich s wo ich ws p ó ln ik ó w w Amery ce, ws zy s tk ich lu d zi, z k tó ry mi p raco wałeś , u liczn y ch b an d zio ró w i ich p an ó w. Po wies z mi ws zy s tk o , co wies z o s p rzed ajn y ch p o lity k ach , p rawn ik ach , s ęd ziach , d zien n ik arzach i p o licjan tach . O ś led czy ch Pin k erto n a też. An g lia to d la mn ie zamk n ięty ro zd ział, p rzy n ajmn iej n a jak iś czas , ale Amery k a – n ie. To n o wy ś wiat! I tam s ię o d ro d zę, Dev ereu x . Przed n ami d łu g a p o d ró ż. Zan im d o b ieg n ie k o ń ca, p o d zielis z s ię ze mn ą ws zy s tk imi in fo rmacjami, n a k tó ry ch mi zależy . – J es teś d iab łem! – Nie. J es tem p rzes tęp cą. To n iezu p ełn ie to s amo ... A p rzy n ajmn iej tak s ąd ziłem, zan im cię p o zn ałem. – Teraz? – s p y tał Perry . Sk in ąłem g ło wą. – Tak , Perry . Nie mo g ę d łu żej n a n ieg o p atrzeć. Perry rzu cił s ię n a Dev ereu x z d zik im en tu zjazmem: s p ętał g o i zak n eb lo wał w mg n ien iu o k a, a n as tęp n ie wep ch n ął d o s k rzy n i i zamk n ął wiek o . J a ty mczas em ro zmawiałem z M o ran em. – Liczę, że d o łączy p an d o n as , p u łk o wn ik u . Ro zu miem, że n ie d arzy p an s zczeg ó ln ie wielk ą es ty mą k raju , d o k tó reg o s ię wy b ieramy , mimo to p rzy d ad zą mi s ię p ań s k ie u s łu g i. – A b ęd ą z teg o p ien iąd ze? – Oczy wiś cie. – M o ja s tawk a b ęd zie d wa razy wy żs za. Bo to za g ran icą. – Za tak ie u s łu g i to i tak o k azy jn a cen a. M o ran s k in ął g ło wą. – Do łączę d o was za mies iąc alb o d wa. Wcześ n iej wy b io rę s ię d o In d ii, d o Su n d arb an ó w. Po n o ć o tej p o rze ro k u w tamtejs zy ch las ach n amo rzy n o wy ch n ie b rak u je ty g ry s ó w. Zo s tawi mi p an wiad o mo ś ć tam, g d zie zaws ze? Będ ę n a n ią czek ał, k ied y wró cę. – Do s k o n ale.

Po d aliś my s o b ie ręce. A p o tem ws p ó ln y mi s iłami d źwig n ęliś my s o lid n ie zamk n ięty k u fer p o d ró żn y i zan ieś liś my g o d o n as zeg o p o wo zu . Ch wilę p ó źn iej zajęliś my z Perry m miejs ca i ru s zy liś my łag o d n y m, trawias ty m s to k iem w s tro n ę Tamizy . Sło ń ce p rzy g rzewało p rzy jemn ie, łąk i p ach n iały – w tak iej ch wili n ie u miałem my ś leć an i o zb ro d n iach , an i o triu mfach , k tó re b ez wątp ien ia czek ały mn ie w Amery ce. Nie. Z b liżej n iewy jaś n io n ej p rzy czy n y mo ją u wag ę p o ch ło n ęło b ez res zty co ś zg o ła o d mien n eg o : s zu k ałem n o wy ch ro związań ró wn an ia Ko rteweg a-d e Vries a – mo d elu matematy czn eg o , n ad k tó ry m ju ż o d d awn a ch ciałem s ię p o ch y lić, ale zaws ze b rak o wało mi czas u . Po wó z zak o ły s ał s ię n a res o rach , g d y wy jech aliś my z trawn ik a n a d ro g ę. Perry p o wo ził, s zczęś liwy jak n ig d y . Nas z g o ś ć, zamk n ięty w s k rzy n i, s p o czy wał b ezp ieczn ie w ty ln ej częś ci p o jazd u . A p rzed n ami p ły n ęła rzek a: k ry s taliczn a ws tęg a b łęk itu p o ś ró d zielo n y ch p ag ó rk ó w. J ech ałem k u n iej, a zmien n e – x , t o raz ø – wiro wały łag o d n ie w mo jej g ło wie.

Spis treści Karta ty tu ło wa No ta z „Times o f Lo n d o n ” 2 4 k wietn ia 1 8 9 1 Zn alezio n o zwło k i w Hig h g ate! 1 . Wo d o s p ad Reich en b ach 2 . In s p ek to r Ath eln ey J o n es 3 . No cn a Wach ta 4 . Wiad o mo ś ć 5 . W Café Ro y al 6 . Blad es to n Ho u s e 7 . Krew i cien ie 8 . Sco tlan d Yard 9 . Bo s to ń czy k 1 0 . Ho rn er, Ch an cery Lan e 1 1 . Ko lacja w Camb erwell 1 2 . Na o b cej ziemi 1 3 . Trzeci s ek retarz 1 4 . Pu łap k a 1 5 . Black wall Bas in 1 6 . Ares ztu jemy 1 7 . Aleja Tru p o s zy 1 8 . Na rzeźn ick im h ak u 1 9 . Po wró t d o ś wiatła 2 0 . Immu n itet d y p lo maty czn y 2 1 . Cała p rawd a 2 2 . Po czątek Karta red ak cy jn a

Ty tu ł o ry g in ału : Moriarty

Firs t p u b lis h ed in Great Britain in 2 0 1 4 b y Orio n Bo o k s , an imp rin t o f Th e Orio n Pu b lis h in g Gro u p Ltd Orio n Ho u s e, 5 Up p er Sain t M artin 's Lan e Lo n d o n WC2 H 9 EA Co p y rig h t © An th o n y Ho ro witz 2 0 1 4 All rights reserved Co p y rig h t © fo r th e Po lis h e-b o o k ed itio n b y REBIS Pu b lis h in g Ho u s e Ltd ., Po zn ań 2015

In fo rmacja o zab ezp ieczen iach W celu o ch ro n y au to rs k ich p raw majątk o wy ch p rzed p rawn ie n ied o zwo lo n y m u trwalan iem, zwielo k ro tn ian iem i ro zp o ws zech n ian iem k ażd y eg zemp larz k s iążk i zo s tał cy fro wo zab ezp ieczo n y . Us u wan ie lu b zmian a zab ezp ieczeń s tan o wi n aru s zen ie p rawa.

Red ak to r: Katarzy n a Raźn iews k a Pro jek t i o p raco wan ie g raficzn e o k ład k i M ich ał Pawło ws k i /www.k res k aik ro p k a.p l

Fo to g rafie n a o k ład ce Kwo d /Freeimag es Nk zs /Freeimag es As ifth eb es /Freeimag es

Wy d an ie I e-b o o k (o p raco wan e n a p o d s tawie wy d an ia k s iążk o weg o : Moriarty, wy d . I, Po zn ań 2 0 1 5 )

ISBN 9 7 8 -8 3 -7 8 1 8 -3 6 2 -4

Do m Wy d awn iczy REBIS Sp . z o .o . u l. Żmig ro d zk a 4 1 /4 9 , 6 0 -1 7 1 Po zn ań tel. 6 1 -8 6 7 -4 7 -0 8 , 6 1 -8 6 7 -8 1 -4 0 ; fax 6 1 -8 6 7 -3 7 -7 4 e-mail: reb is @reb is .co m.p l www.reb is .co m.p l Plik o p raco wał i p rzy g o to wał Wo b lin k

wo b lin k .co m